സൗന്ദര്യശാസ്ത്രം എന്ന പദം സവർണ സാഹിത്യത്തിന്റെ കാവ്യശാസ്ത്രം കുറിക്കുന്നതാണു്. ദളിതു് സാഹിത്യത്തെ വിശദീകരിക്കാൻ ഇവിടെ അതുപയോഗിക്കുന്നതു് സൗന്ദര്യ ശാസ്ത്രത്തെ ജനാധിപത്യവത്കരിക്കുക എന്ന നയം സ്വീകരിച്ചാണു്. കവിതകൾ എണ്ണത്തിൽ കുറവെങ്കിലും അവയിൽ പ്രകടമായിക്കാണുന്ന നിലപാടുകളെ ഇങ്ങനെ എണ്ണിയെടുക്കാം:

1. വിഭവാധികാരനിഷേധത്തോടുള്ള പ്രതികരണങ്ങൾ
2. കറുപ്പിനെ ദൃശ്യവത്കരിക്കൽ
3. ഹിന്ദുവിമർശം
4. ശരീരമെഴുത്തു്
5. ആണധികാരവിമർശം
6. വൈജ്ഞാനികതയുടെ അടയാളങ്ങൾ

ദളിതു് സ്ത്രീ ആക്ടിവിസത്തിന്റെ ശബ്ദം എന്നു് മൊത്തത്തിൽ ഇവ ഗണപ്പെടുത്താം. ഇവയിലൂടെയാണു് ദളിതു് സ്ത്രീകൾ തങ്ങളുടെ കവിതകൾക്കു സൗന്ദര്യശാസ്ത്രം നിർമിക്കുന്നതു്. രൂപത്തിൽ ചെറുതാക്കിക്കൊണ്ടും പുതുപ്രയോഗങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചുകൊണ്ടും പെൺഭാഷയുടെ കാവ്യശാസ്ത്രം നിർമിച്ചുകൊണ്ടും ആധുനികാനന്തര കവിതകളുടെ പുതുഘടന ഇവ ഏറ്റെടുക്കുന്നുണ്ടു്. ഒപ്പം, ദളിതത്വവും സ്ത്രീത്വവും കൂടിച്ചേർന്ന പുതിയൊരു ലിംഗപദവി സ്വത്വമായി ഇവർ സ്വീകരിക്കുന്നു. അതു പൊതുപദവികളോടു് ഇടയുന്നതും പൊരുത്തപ്പെടുന്നതുമാണു്. ഇതു സാധൂകരിക്കുന്ന മാതൃകകൾ കുറവാണെങ്കിലും മേല്പറഞ്ഞ കാര്യങ്ങൾ വിശദമാക്കാം.

ഭൂവധികാരമില്ലായ്മയാണു് ദളിതരുടെ അടിസ്ഥാന പ്രശ്നം എന്ന ബോധ്യമാണു് ദളിതു് പ്രസ്ഥാനങ്ങളുടെ പ്രവർത്തനം നിർണ്ണയിക്കുന്നതു്. എന്നാൽ ആദ്യകാലങ്ങളിൽ ഇതു് ദളിതരുടെ മാത്രം പ്രശ്നമായി അവഗണിച്ചിരുന്നെങ്കിൽ ദളിതു് പ്രശ്നം സമൂഹത്തിൻറേതുമാണെന്നു ബോധ്യപ്പെടുത്താൻ 1990-കളോടെ ദളിതർക്കു കഴിഞ്ഞു. ദളിതു് ജീവിതത്തിന്റെ ഏറ്റവും പ്രകടമായ ലക്ഷണമാണു് ദാരിദ്ര്യം. ദളിതു് സ്ത്രീകവിതകളിൽ ഇതു് കേവലമായ ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെ രേഖപ്പെടുത്തലുകളിൽ നിന്നു മാറി വിഭവാധികാരത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയമായി മാറുന്നു. ദളിതരുടെ ദാരിദ്ര്യം വിരൽ ചൂണ്ടുന്നതു് കേവലമായ ഇല്ലായ്മകളിലേയ്ക്കല്ല. കീഴ്പെടുത്തലിന്റെ നൂറ്റാണ്ടു ചരിത്രത്തിലേയ്ക്കാണു്. മനുവാദത്തിന്റെ അടിത്തറയായ ചാതുർവർണ്യത്തിൽ അവർ പെടുന്നില്ല. അതിലും താഴെയുള്ള വിഭാഗമായ ഒരു തരത്തിലും പരിഗണിക്കേണ്ടാത്തവരുടെ ഗണത്തിലുള്ളവരാണവർ. അംബേദ്കർ ചൊക്കാമലെയ്ക്കു സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന അസ്പൃശ്യതയുടെ ഉറവിടം എന്ന പഠനത്തിൽ തൊഴിൽ, വംശീയത, ഭക്ഷണം, പാർപ്പിട സ്ഥാനം എന്നിവ മുൻനിർത്തി അസ്പൃശ്യതയുടെ ഉറവിടങ്ങളെ പഠിക്കുന്നുണ്ടു്. ഇവയാണു് ഒരാളുടെ സാമൂഹ്യ പദവി തീരുമാനിക്കുന്ന ഘടകങ്ങൾ. ഇവ എല്ലാത്തരം നിഷേധങ്ങളും അത്തരം മനുഷ്യർക്കു വിധിക്കുന്നു. അത്തരം ജീവനയിടങ്ങൾ ആധുനിക ഭൂവിതരണത്തിൽ ദളിതു് കോളനികളായി മാറ്റപ്പെട്ടു. അവിടത്തെ ജീവിതങ്ങൾ മലിനമാണെന്ന പൊതുപ്രഖ്യാപനത്തെ വൈജ്ഞാനികതയാൽ അതിജീവിച്ചാണു് ആ മലിനജീവിതത്തിനും[2] എന്തെങ്കിലും ആവിഷ്കരിക്കാനുണ്ടു് എന്നൊരു ഉറച്ചശബ്ദം കേൾപ്പിക്കുന്നതു്. ഇത്തരം ശബ്ദങ്ങളെ അഭിസംബോധനചെയ്തുകൊണ്ടാണു് പുതുകാലം, പുതുകവിത (എ ഡി. രാജേഷ് ചിറപ്പാടു്) യുടെ ആമുഖ പഠനത്തിൽ കവി സച്ചിദാനന്ദൻ ഇങ്ങനെ പറയുന്നതു്: കവിത ശരിക്കും ജനാധിപത്യവത്കരിക്കുന്നതു് നാം ഇവിടെ കാണുന്നു. അതു് ശ്രീകോവിലുകളിൽ പ്രതിഷ്ഠിക്കപ്പെടുകയല്ല. തണലുകളിൽ തളർന്നിരിക്കുകയും നിത്യജീവിതത്തിന്റെ ഭാരം ചുമക്കുകയും അവഗണനയും വേർതിരിവും അനുഭവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു (2013). ദളിതത്വത്താലുള്ള അവഗണനമൂലം ആത്മഹത്യ ചെയ്യേണ്ടി വന്ന ജി. ശശി മധുരവേലിയുടെ കവിതാസമാഹാരത്തിനു് 2001-ൽ അദ്ദേഹമെഴുതിയ ‘ധൂളിയുടെ നിശ്വാസങ്ങൾ’ എന്ന മുഖക്കുറിപ്പിൽനിന്നു് അതു് ഏറെ മാറിയിരിക്കുന്നു.

ദളിതു് സാഹിത്യം ഇല്ലായ്മകളുടേയോ വല്ലായ്മകളുടേയോ പാട്ടുകളല്ല, മറിച്ചു് ഇല്ലായ്മകളും വല്ലായ്മകളും നിർമിച്ച ചരിത്രത്തെ അവ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നതാണു് അതിലെ ദുരിതങ്ങൾക്കും മലിനതയ്ക്കും കാരണം. അങ്ങനെ ദളിതർക്കു നേരെ പ്രയോഗിച്ചു വരുന്ന വിഭവാധികാര നിഷേധ ചരിത്രമാണു് ദളിതു് സാഹിത്യം ഏറ്റെടുക്കുന്ന ഒരു പ്രധാനമേഖല. അതു് അതേ തീവ്രതയോടെ ദളിതു് സ്ത്രീ കവിതകളിലും കാണാം. റേഷൻ കടയെ അഭയമാക്കുന്നവർ, ആത്മവിശ്വാസം ഇനിയും നേടാത്തവർ, കോളനിവാസികൾ എന്നിങ്ങനെ അവരുടെ നിര നീളുകയാണു്. വിജില ചിറപ്പാടിന്റെ ‘മുൻപേ പറന്നവൾ’, ‘കൂട്ടുകാരി’ എന്നീ കവിതകളും സുനിത തോപ്പിലിന്റെ ‘മെയ്ക്കാട്ടുകാരി’, ‘വല്യമ്മായി’ എന്നിവയും ധന്യ എം. ഡി. യുടെ ‘നെയ്തുനെയ്തെടുക്കുന്നവ’, സതി അങ്കമാലിയുടെ ‘ഒറ്റച്ചേല’, അമ്മുദീപയുടെ ‘മുള’, അംബികാ പ്രഭാകരന്റെ ‘എന്റെയും അവന്റെയും അവളുടെയും’, എം. ആർ. രാധാമണിയുടെ ‘തരിച്ച കതിരുകൾ’ എന്നിവ ഉദാഹരണം.

വീട്ടിൽ ഫ്രിഡ്ജോ, മിക്സിയോ, ഗ്രൈൻഡറോ ഇല്ലാഞ്ഞിട്ടും അമ്മയ്ക്കതെല്ലാം പ്രവർത്തിപ്പിക്കാനറിയാം. വീട്ടിലെ എല്ലാവർക്കും മുന്നേ അത്തരം കാര്യങ്ങളിൽ അമ്മ സാക്ഷരത നേടിയതു് വേലക്കാരിയായതു കൊണ്ടാണു്. വേലക്കാരിയാവുക ജാതിക്കതീതമായ ദാരിദ്ര്യമായി വായിക്കപ്പെട്ടേക്കാം. കാരണം കവിത പിന്നെപ്പറയുന്നതു്, മാധവിക്കുട്ടിയുടെ കഥകളിലേയും എം.ടിയുടെ സിനിമകളിലേയും പോലെ ജാനുവെന്ന വേലക്കാരിയാണു് അമ്മ എന്നെല്ലാമാണു്. പക്ഷേ, ഈ ദരിദ്രജീവിതം വിജിലയുടെ കവിതകളിലെ തുടർച്ചയാണു്. അവ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്നതു് സാമ്പത്തികാഭാവം മാത്രമല്ല, സാമൂഹ്യപദവിയുടെ അഭാവവുമാണു്. ദരിദ്രരായ മീൻകാരികൾ കൂട്ടുകാരികളായും (കൂട്ടുകാരി), ആറരക്കുള്ള വണ്ടിയിലെ യാത്രക്കാരായും കവിതയിൽ സാന്നിധ്യമറിയിക്കുന്നുണ്ടു്.

സുനിത തോപ്പിലിന്റെ ‘മെയ്ക്കാട്ടുകാരി’ എന്ന കവിതയും ഇല്ലായ്മ രൂപംധരിച്ച കവിതയാണു്. ഉച്ചയ്ക്കുള്ള ചോറും മാങ്ങാചമ്മന്തിയുമായാണു് രാവിലെ പണിയന്വേഷിച്ചു അവൾ നഗരത്തിലേയ്ക്കു പോയതു്. പക്ഷേ, അവിടെയും തെരഞ്ഞെടുപ്പുകളുണ്ടു്. അവിടെ അവൾ പരാജയപ്പെടുന്നു:

എസ്. ജോസഫിന്റെ ‘പെങ്ങളുടെ ബൈബിൾ’ എന്ന കവിതയോടു് ചില സമാനതകൾ ഈ കവിതയ്ക്കുണ്ടു്. അവിടെ ഇല്ലായ്മയുടെ ദുരിതം പേറുന്നതു് പെങ്ങളാണു്. സാധനങ്ങൾ സൂക്ഷിക്കാനുള്ള അലമാരയായും പെങ്ങളുടെ ബൈബിൾ പ്രവർത്തിക്കുന്നുവെന്നു തിരിച്ചറിയുന്നതാണു് ആ കവിത. അഥവാ ബൈബിളിൽ ഒതുങ്ങുന്ന വസ്തുക്കളേയുള്ളൂ സ്വന്തമായെന്നും ഈ കവിതയ്ക്കർത്ഥമുണ്ടു്. പക്ഷെ പെങ്ങളെ കാണുന്ന ആങ്ങളയാണു് കവിതയുടെ കർതൃത്വമാളുന്നതു്. എന്നാൽ, ‘മെയ്ക്കാട്ടുകാരി’യിൽ ഇല്ലായ്മയുടെ വിങ്ങൽ പേറുന്ന സ്ത്രീമനസ്സുണ്ടു്. അവളുടെ ഭാഷ മാനകഭാഷയല്ല. ചിതറിയതും സങ്കടങ്ങൾ നിറഞ്ഞതുമാണു്. തന്നിൽ കേന്ദ്രീകരിക്കാതെ തന്നെ ആശ്രയിക്കുന്നവരിലേയ്ക്കു് പടർന്നുപോകുന്ന സ്ത്രീസ്വഭാവം കവിതയിൽ നിറയുന്നു. ദുരിതങ്ങളുടെ കാഴ്ചക്കാരിയല്ല അവൾ; ദുരിതജീവിതം തന്നെയാണു്.

സതി അങ്കമാലിയുടെ ‘ഒറ്റച്ചേല’യും വിഭവമില്ലായ്മയുടെ ദുരിതം തന്നെയാണു് പറയുന്നതു്:

മരിച്ചാൽ സംസ്കരിക്കാനിടമില്ലായ്മയുടെ ഭൂരാഷ്ട്രീയമാണു് ചേലയുടെ ഒരറ്റം വെയിലിനാലും മറ്റേയറ്റം ഉടൽചൂടിനാലും ഉണക്കിക്കൊണ്ടേയിരിക്കുന്ന സ്ത്രീജീവിതം മുന്നോട്ടുവയ്ക്കുന്നതു്. അംബികാ പ്രഭാകരന്റെ എന്റെയും, അവന്റെയും അവളുടെയും എന്ന കവിത നാലുസെന്റു കോളനികളിൽ രൂപംകൊണ്ട ഒരു പ്രണയജീവിതത്തിന്റെ അന്ത്യത്തെക്കുറിച്ചെഴുതുമ്പോഴും അടിസ്ഥാനപരമായി ഉയർത്തുന്നതു് ഭൂരാഷ്ട്രീയമാണു്.

ദളിതരുടെ പാർപ്പിടങ്ങൾ മുൻനിർത്തി പൊതുസമൂഹം അവരെ വൃത്തിയില്ലാത്തവരെന്നും സംസ്കാരമില്ലാത്തവരെന്നും വിളിച്ചു. ഒരുപാടുപേരോടു് ഒരുമിച്ചു് രണ്ടു സെന്റിൽ ഒതുങ്ങിജീവിക്കാൻ നിർബന്ധിച്ച പാർപ്പിടപദ്ധതിയാണു് ലക്ഷംവീടുകൾ, ദളിതു് കോളനികൾ എന്നിവ. സ്ഥലപരിമിതി എങ്ങനെയെല്ലാം ജീവിതത്തെ ബാധിക്കുന്നു എന്നതിന്റെ തെളിവാണു് പിന്നീടു് ഇവരെ സംസ്കാരമില്ലാത്തവരായി മാറ്റുന്നതു്. മാത്രമല്ല, മൂന്നുസെന്റും നാലുസെന്റും കോളനികൾ മതി ദളിതർക്കെന്നു തീരുമാനിക്കുന്ന ഭൂവിതരണ മാനദണ്ഡം ഇവിടെ ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെടുന്നു. അമ്മുദീപയുടെ മുള എന്ന കവിത ഇങ്ങനെയാണു്:

അടുത്ത കാലത്തു് ഭൂരാഷ്ട്രീയം ഏറ്റവും ചർച്ചചെയ്തതു് ചെങ്ങറയിലാണു്. സൂചികുത്താനുള്ള ഇടം തേടി മുതലാളിത്തത്തെയും ഭരണകൂടത്തെയും പിടിച്ചുലച്ചതു് അവിടെയാണു്. മുളന്തണ്ടായി പിറന്നാലും കൊടിക്കമ്പായ് മെരുക്കപ്പെട്ടുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നവർ, മണ്ണിലും മാനത്തും ഇടം കിട്ടാതായിപ്പോകുന്നവർ ഇവരെല്ലാം ഭൂമിക്കുവേണ്ടിയുള്ള ദളിതരുടെ പോരാട്ടത്തിന്റെ തുടർച്ചകളാണു്. ചെങ്ങറച്ചെരുവു് സ്ത്രീകളുൾപ്പെട്ട ദളിതരുടെ സമരജീവിതം അതിന്റെ ശബ്ദമുയർത്തുകയാണു്. ദളിതു് സ്ത്രീ ആക്ടിവിസത്തിന്റെ ശബ്ദം തന്നെയാണു് ഇവിടെ കേൾക്കുന്നതു്. സ്വസ്ഥമെന്നു കരുതിയ നമ്മുടെ സാമൂഹികാന്തരീക്ഷത്തെ വിഭവത്തിന്റെ അഭാവം ഉറക്കെപ്പറഞ്ഞ് പിടിച്ചുലച്ചതു് ചെങ്ങറ സമരഭൂമിയാണു്. ദളിതരുടെ ആവശ്യങ്ങൾ മൂന്നു സെന്റിലോ നാലു സെന്റിലോ മതി എന്നു തീരുമാനിക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയമാണു് കുത്തകകൾക്കു ഏക്കറുകളോളം ഭൂമി വെറുതെ കൊടുക്കുന്നതെന്നു ഓർമ്മപ്പെടുത്തലും ചെങ്ങറയാണു നമുക്കു മുന്നിൽ വെച്ചതു്. ചെങ്ങറയിൽ മരിച്ചവരുണ്ടു്. ആത്മഹത്യ ചെയ്തവരുണ്ടു്. ജനിച്ചവരുണ്ടു്. കറുത്ത സ്ത്രീകൾ കരുത്തോടെ ക്യാമറയ്ക്കു മുന്നിൽ ജീവനയിടങ്ങൾക്കു വേണ്ടി വാദിച്ചതും ചെങ്ങറയിലാണു്. കവി സതി അങ്കമാലി ഭൂരാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ശക്തയായ പ്രവർത്തക കൂടിയാണു്. ധന്യ എം.ഡി.യുടെ നെയ്തു നെയ്തെടുക്കുന്നവ എന്ന കവിത വിഭവ രാഷ്ട്രീയവും കറുപ്പിന്റെ രാഷ്ട്രീയവും ഒരുമിച്ചു പേറുന്നതാണു്.

രേഖാരാജ് എഡിറ്റു ചെയ്ത സംഘടിതയുടെ ദളിത് സ്ത്രീ പതിപ്പിൽ സുനിത തോപ്പിൽ തന്റെ പഠനകാലത്തെ ഓർക്കുന്നതു് ഒളിജീവിതമായിട്ടാണു്. ദളിതയാണെന്നറിയാതിരിക്കാൻ നടത്തിയ തീവ്രശ്രമങ്ങളെ ഇങ്ങനെ ഓർക്കുന്നു: കട്ടെടുത്ത ഒരു തൊണ്ടി മടിയിലൊളിപ്പിച്ചു് വെച്ചിട്ടു് ഏതു നിമിഷവും പിടിക്കപ്പെടാവുന്ന ഒരു കുറ്റവാളിയെപ്പോലെ ജാതി ഒളിച്ചു നടന്നാണു് എന്റെ കൗമാരവും യൗവ്വനാരംഭവും നിറം കെട്ടുപോയതു് (2012). ഈ ഏറ്റു പറച്ചിൽ ചരിത്രപരമായ തിരിച്ചറിവിൽ നിന്നുണ്ടായതാണു്. ഇങ്ങനെ ധാരാളം പേരുണ്ടായിരുന്നു അക്കാലത്തെന്നും അവർ തെളിവുകൾ നിരത്തുന്നു. ആധുനികതയിൽ ജാതി ഒരു ചർച്ചാവിഷയമായിരുന്നില്ല. ജാതി ചോദിക്കരുതു് പറയരുതു് എന്ന നവോത്ഥാനാനന്തര പാഠത്തിൽ ജാതി കണ്ടു മനസ്സിലാക്കാനുള്ളതായിരുന്നു. ദളിതരെ കറുപ്പിലൂടെയും പൊക്കമില്ലായ്മയിലൂടെയും അപകർഷതയിലൂടെയും മറ്റുള്ളവർ കണ്ടുബോധ്യപ്പെടുകയും[3] ദളിതർ അതു് ഒളിപ്പിക്കാൻ പറ്റുന്നിടത്തൊക്കെ ഒളിപ്പിക്കുകയും പലപ്പോഴും ഇളിഭ്യരാകുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ ദളിതാവബോധത്താൽ ആത്മബലം നേടിയ കറുത്തവർ കറുപ്പിനെ ആഴത്തിൽ പഠിക്കുകയും കറുപ്പിനെപ്പറ്റി കൂടുതൽ പറഞ്ഞും ദൃശ്യവത്കരിച്ചും കറുപ്പിനെ ദളിതു് ജീവിതത്തിന്റെ സാംസ്കാരിക മൂലധനമാക്കിമാറ്റി—കറുത്ത ജീവിതത്തിൽ ഇവർ അപകർഷരാകുന്നില്ല. ഒരുപക്ഷേ, അപകർഷതയുടെ മുദ്രകൾ അന്വേഷിക്കുന്നവർക്കു് അതു നിരാശയുണ്ടാക്കാനും മതി. കാരണം പൊതുസമൂഹം അവഗണിച്ചും ദളിതർ സ്വയം രേഖപ്പെടുത്തേണ്ടവരാണെന്നറിയാതെയും പോന്ന നീണ്ടകാലത്തെ ദളിതരുടെ അദൃശ്യവത്കരണം മലയാളത്തിലെ ദളിതവബോധം തിരിച്ചറിഞ്ഞതു് പൊയ്കയിൽ അപ്പച്ചന്റെ കാണുന്നീലൊരക്ഷരവും എന്റെ വംശത്തെപ്പറ്റി… എന്ന ഉള്ളലയ്ക്കുന്ന ഖേദത്തിൽ നിന്നാണു്. അതിൽ നിന്നാണു് ഇനിയാരും നമ്മെക്കുറിച്ചു പറയാൻ കാത്തു നിൽക്കേണ്ടതില്ല എന്ന തിരിച്ചറിവോടെ ദളിതാഖ്യാനങ്ങൾ കറുപ്പിനെക്കുറിച്ചു തന്നെ പറയാൻ ആരംഭിക്കുന്നതു്. എസ്. രമേശന്റെ കറുത്ത കുറിപ്പുകൾ എന്ന കവിതാസമാഹാരം, ടി. എം. യേശുദാസന്റെ ‘കറുത്ത ദൈവങ്ങളും നഗ്നസത്യങ്ങളും’ എന്ന പഠനഗ്രന്ഥം, ജി. ശശി മധുരവേലിയുടെ അയ്യങ്കാളിയെക്കുറിച്ചുള്ള ‘കവിത കറുത്ത ഇതിഹാസം’, ‘സതി അങ്കമാലിയുടെ കവിത’, ‘കറുത്ത സൂര്യൻ’ എന്നിവ ഇക്കൂട്ടത്തിൽ ചിലതാണു്. ശശിയുടെ പ്രണയപൂർവം എന്ന കവിതയിൽ,

എന്നു സംശയം കൊള്ളുന്നതു് കറുത്തവരുടെ കാലങ്ങളായുള്ള സ്വത്വാന്വേഷണങ്ങളിൽ നിന്നാണു്. എം. ബി. മനോജ്, എസ്. ജോസഫ്, എം. ആർ. രേണുകുമാർ തുടങ്ങിയ ദളിതു് പ്രതിനിധാനങ്ങളും കറുപ്പിനെ രേഖപ്പെടുത്തുന്നുണ്ടു്. ജെ. വിജയന്റെ ‘ബ്ലാക് മാൻ’ (പുതുകാലം പുതുകവിത) എന്ന കവിത സമീപകാലത്തു് ഭയപ്പാടുണർത്തിയിരുന്ന ബ്ലാക് മാൻ എന്ന പ്രതിഭാസത്തിന്റെ സാമൂഹികബോധം തുറന്നു കാട്ടുന്നു. കറുപ്പു്, ആദ്യം ദളിതരെ മറ്റുള്ളവരിൽ നിന്നു അകറ്റി നിർത്താനുള്ള കാരണമായിരുന്നു. എന്നാൽ വൈജ്ഞാനികമായി ഉണർന്ന ദളിതരെ അകറ്റി നിർത്തിയതു് അവർ അക്രമികളാണെന്നു ഭയപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടായിരുന്നു. ഈ വിഷയമാണു് ഈ കവിത ചർച്ചചെയ്യുന്നതു്. ഇങ്ങനെ തങ്ങൾക്കെതിരെ നടക്കുന്ന തമസ്കരണങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള അവബോധമാണു് പോരാട്ടത്തിന്റെ നിറമായി കറുപ്പിനെ ദളിതർ സ്വീകരിക്കുന്നതിനു കാരണമായതു്.

ദളിതു് സ്ത്രീ കവിതകളിലാവട്ടെ പ്രധാനമായും കറുത്ത സ്ത്രീകളിലൂടെയാണിതു് ആവിഷ്കരിക്കുന്നതു്. ഒരേ സമയം ദാരിദ്ര്യം കറുപ്പുതന്നെയാകുന്നു. കറുത്ത സ്ത്രീകൾ, കറുത്തവർ എന്നിങ്ങനെ കറുപ്പിനെ ദൃശ്യവത്കരിക്കുന്നു ഇവരുടെ കവിതകൾ.

(രാധാമണി എം. ആർ., തരിച്ച കതിരുകൾ (മുദിത))

പാടത്തിനു നടുവിൽ നൊന്തും വെന്തും മൊലപ്പാലു കെട്ടിനിന്ന കതിരുകൾ പാടത്തു പണിത ദളിത് സ്ത്രീതന്നെയാണു്. അവളുടെ സഹനങ്ങളുടെ സാക്ഷിയും അവൾ തന്നെയുമാണതു്. കറുത്ത ഉടുക്കാക്കുണ്ടൻ വരമ്പുകൾ അവളുടെ മക്കളും. കറുത്തവരുടെ കൊയ്ത്തുകണ്ടു നിന്ന വരമ്പുകൾ ഇന്നു് അവയ്ക്കൊരു സ്ത്രീഭാഷ്യം ചമയ്ക്കുകയാണു് തരിച്ച കതിരുകളിലൂടെ.

(പുഴുക്കുത്തുകൾ (മുദിത), അരുന്ധതി മധുമേഘ)

(ആറരയ്ക്കുള്ളൊരു വണ്ടീൽ (സിലബിൾ), വിജില ചിറപ്പാടു്)

ആറരയ്ക്കുള്ള വണ്ടിയിൽപ്പോകുന്നവർ കറുത്തവരും നിസ്വരും ഉടുത്തുടുത്തു പൊകലപോലെ ചുരുണ്ട വസ്ത്രങ്ങളുള്ളവരുമാണു്. വെറും പണിക്കൂട്ടങ്ങളായി മാത്രമേ സമൂഹം അവരെ കണ്ടിരുന്നുള്ളൂ. പക്ഷേ, അവരുടെ ജീവിതം ദൃശ്യവത്കരിച്ചുകൊണ്ടു് സ്വസ്ഥമെന്നു തോന്നിപ്പിക്കുന്ന ജനജീവിതത്തെ ചോദ്യംചെയ്യുന്നു ഈ കറുത്ത കവിതകൾ.

ദളിതരിലെ നവഹൈന്ദവതയെ വിമർശിക്കുന്നുണ്ടു് ചില കവിതകൾ. ഒരു തരത്തിൽ ഒരു ആഭ്യന്തര വിമർശനമാണിതു്. അങ്ങനെ മാത്രമേ തിരുത്തലുകൾ സാധ്യമാകൂ. തങ്ങളെ തിരുത്തുവാനുള്ള അവകാശം സ്വയം നേടുക കൂടിയാണതു്. അതിലൂടെ മാറ്റത്തിന്റെ കർതൃത്വമേറ്റെടുക്കുന്നു. ദളിതർ ഹിന്ദുവിൽ ഉൾപ്പെട്ടതു് കോളോണിയൽ യുക്തികളിലായിരുന്നു. നവോത്ഥാനത്തിലെ ആത്മീയാന്വേഷണങ്ങളുടെ ഭാഗമായാണു് ദളിതർ പൂർവികരുടെ ആരാധനകൾക്കു പകരം ഹിന്ദുക്ഷേത്രങ്ങളുടെ നിർമാണത്തിലും ആരാധനയിലും ശ്രദ്ധിച്ചതു്. അവർ എങ്ങനെയാണു് തങ്ങളെ പുനർനിർവചിക്കാൻ ശ്രമിച്ചതെന്നു സതി അങ്കമാലിയുടെ വീട്ടിലേയ്ക്കുള്ള വഴി (ഉപരിതലം ഒരു അടയാളവും തരുന്നില്ല) സ്പഷ്ടമാക്കുന്നു.

ദളിതു് ജീവനയിടങ്ങളിലെ ജൈവികവും പാരിസ്ഥിതികവുമായ ഒരു അടയാളപ്പെടുത്തലാണിതു്. ആശാന്റെ ചാത്തനും ഇവിടെയാണു വസിച്ചതു്. പിന്നീടവ ദളിതു് കോളനികളെന്നു നാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു. ഈ ആരോപിത സ്വത്വത്തിൽ നിന്നുള്ള രക്ഷപ്പെടലായിരുന്നു ജാത്യതീതവും മതാതീതവുമായ ജീവനയിടങ്ങൾ തേടി ദളിതർ പോയതിനു പിന്നിൽ. ചാത്തന്റെ മകൻ ഹരിഗോവിന്ദനായി. അവൻ വീടു വച്ചതു് മതേതരത്വത്തിന്റെയും ഇടതു പക്ഷത്തിന്റെയും ആധുനിക സംവിധാനങ്ങളുടെയും പരിസരമുള്ളയിടത്തായിരുന്നു.

(സതി അങ്കമാലി, വീട്ടിലേയ്ക്കുള്ള വഴി)

ചാത്തനിൽ നിന്നു ഹരിഗോവിന്ദനിലേയ്ക്കെത്തുമ്പോൾ പുരോഗതിയുടെ സൂചനകളാണു് ലഭിക്കുന്നതു്. കൃഷ്ണന്റെ അമ്പലവും പാർട്ടിയാപ്പീസും തടിമില്ലും കോൺവെന്റും ഒക്കെ ചേർന്നു നിർമിക്കുന്ന നവഹൈന്ദവതയുടെ പൊതു ഇടങ്ങളാണവയെന്നു കൃത്യമായ തെളിവുകൾ കവിത നൽകുന്നു. വീട്ടുമുറ്റത്തു് പട്ടിപെറ്റു കിടക്കുക എന്നാൽ വൃത്തിഹീനതയുടെ, അപരിഷ്കൃതത്തത്തിന്റെയൊക്കെ തെളിവായി ആധുനിക ബോധ്യങ്ങൾ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ അതിനെ വിമർശിച്ചുകൊണ്ടാണു്, പെറ്റുകിടക്കാൻ പട്ടിപോലും കൂട്ടാക്കാത്ത വീടു് എന്നുള്ള തിരിച്ചറിവു്. നവോത്ഥാനാന്തരാധുനികതയെ അപ്പാടെ തള്ളിക്കളയുകയല്ല മറിച്ചു് അതിനൊരു ദളിത് സ്ത്രീ വിമർശം നിർമിക്കുകയാണു് കവിത.

വിജില ചിറപ്പാടിന്റെ ഒരു പ്രണയവിരാമം (വെറുതെ എന്നൊന്നില്ല) എന്ന കവിതയും ഹൈന്ദവ മൂല്യങ്ങൾ സ്വീകരിക്കുന്ന ദളിതു് മതബന്ധമാണു് പ്രശ്നവത്കരിക്കുന്നതു്.

ദളിതത്തത്തിൽ നിന്നു ഹൈന്ദവതയിലേയ്ക്കു നീങ്ങുന്ന കാമുകനെ നിരസിക്കുന്ന കാമുകിയാണീക്കവിതയിൽ വിമർശസ്ഥാനം കൈക്കൊള്ളുന്നതു്. മാർക്സും മുത്തപ്പനും രണ്ടല്ലാത്ത വിശ്വാസം ഗണപതിയ്ക്കും ഗുരുവായൂരപ്പനും അപകടകരമായ സ്വീകാര്യതയാണു് കാണുന്നതു്. ഈ രണ്ടു കവിതകളും ഹിന്ദു വിമർശകനായ അംബേദ്കറുടെ ഒപ്പമാണു്. ലളിതമെന്നോ നവീനമെന്നോ തോന്നുന്ന ആശയങ്ങൾ ദളിതരെ കൊണ്ടെത്തിക്കുന്ന അപകടസ്ഥാനം തിരിച്ചറിയുന്നുണ്ടിവ. ഇത്തരം കവിതകൾ അധികമില്ല. ഒരു പക്ഷേ, ഇതു രണ്ടും മാത്രമായിരിക്കാം. എങ്കിലും ഇവ മുന്നോട്ടു വയ്ക്കുന്ന വിഷയം ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതുണ്ടു്. പൊതുവെ സ്ത്രീകളാണു് മതവാഹകരെന്ന സാമാന്യബോധത്തെ തിരസ്കരിച്ചു് സ്ത്രീകൾ അവയുടെ വിമർശകസ്ഥാനത്തു നിൽക്കുമ്പോൾ പ്രത്യേകിച്ചും.

(സതി അങ്കമാലി, ദൂരം (തീമരങ്ങൾ))

(സതി അങ്കമാലി, ചിത്രലിപികളുള്ള തീവണ്ടികൾ)

(വിജില ചിറപ്പാടു്, എങ്ങനെ എവിടെ ആരാലും വായിക്കപ്പെടാതെ (വെറുതെ എന്നൊന്നില്ല)).

(അനിത എം.എ., ഉടൽക്കലർപ്പു് (മുദിത))

(ട്രാൻസ്ജെൻഡർ, പ്രീത കെ. ഓമാനൂർ (മുദിത))

ഇവിടെ സ്വീകരിച്ചിരിക്കുന്ന നാലു മാതൃകകളും ശരീരത്തെ പലരീതിയിൽ എഴുതുന്നവയാണു്. സതിയുടെയും വിജിലയുടെയും കവിതകളിൽ പ്രണയവും രതിയും ഗർഭധാരണവും ചേർന്നൊരാവിഷ്കാരമായാണു് രചനയെ സ്വീകരിക്കുന്നതു്. അനിതയാവട്ടെ രതിബിംബമായ പാമ്പിലൂടെ ആസക്തികളെ ആവിഷ്കരിക്കുന്നു. പ്രീതയുടെ ട്രാൻജൻഡർ ആണും, പെണ്ണും അല്ലാത്തൊരു ശരീരവും അതിന്റെ കുലീനതയില്ലായ്മയും രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. സഞ്ചാരവഴികളുടെ അളവുകോൽ എന്ന പ്രയോഗം തീണ്ടൽപ്പാടുകളെത്തന്നെയാണു് വെളിപ്പെടുത്തുന്നതു്. ജാതിനിയമങ്ങളുടെ ഭാഷയാൽ ശരീരത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തുകയാണു് ട്രാൻസ്ജെൻഡർ. ധന്യയുടെ പല കവിതകളും സ്ത്രീചിന്തകളെ ശരീരം എങ്ങനെയാണു സ്വാധീനിക്കുന്നതെന്നുള്ള അത്ഭുതപ്പെടുത്തലുകളുമായാണു് നിൽക്കുന്നതു്. ഇങ്ങനെ ശരീര ബോധ്യങ്ങൾ കവിതകളിൽ ആവർത്തിച്ചു രേഖപ്പെടുത്തി ശരീര രാഷ്ട്രീയത്തിൽ നിലപാടെടുക്കുകയാണിവ.

ദളിതരിലെ ആണധികാര(ദളിതു് പാട്രിയാർക്കി)ത്തെ വിമർശന വിധേയമാക്കുന്നതു് മറ്റൊരു സവിശേഷതയാണു്. മറ്റു വിഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നു വ്യത്യസ്തമായി ദളിതർ ഒരുമിച്ചു തൊഴിലെടുത്തു ഒരുമിച്ചാനന്ദിച്ചു ജീവിച്ചിരുന്നവർ എന്നു നാടൻപാട്ടുകളെ മുൻനിർത്തി പൊതുവെ നിരീക്ഷിക്കാറുണ്ടു്. കാരണം നിരക്ഷരായ ദളിതരുടെ ശക്തമായ ആവിഷ്കാരങ്ങളായിരുന്നു നാടൻപാട്ടുകൾ. സമൂഹത്തോടുള്ള യോജിപ്പും വിയോജിപ്പും നിരീക്ഷണങ്ങളും മാത്രമല്ല തങ്ങളുടെ നിലപാടുകളും ആ പാട്ടുകളിലുണ്ടായിരുന്നു. ആ നിലപാടുകളിൽ ദളിതു് കുടുംബ മൂല്യങ്ങളുടെ വെളിപ്പെടലുമുണ്ടായിരുന്നു. ഒരുമിച്ചു പണിക്കു പോകുന്ന, പാടുന്ന സ്ത്രീപുരുഷബന്ധം ഉള്ളപ്പോൾത്തന്നെ ബാഹ്യബന്ധങ്ങളിൽ ശിക്ഷകനാകുന്ന ഭർത്താവും ഈ പാട്ടുകളിൽ ഉണ്ടു്. ഭാര്യയുടെ മറുബന്ധം കണ്ടുപിടിച്ച ഭർത്താവു് അവളെക്കൊന്നു കറിവെച്ചു അവളുടെ അച്ഛനുമമ്മയ്ക്കും കൊണ്ടുകൊടുക്കുന്ന പാട്ടിൽ ഇങ്ങനെകൂടി പറയുന്നണ്ടു്, പെണ്മക്കളെ നല്ലരീതിയിൽ വളർത്തീലെങ്കിൽ അവരുടെ ഇറച്ചി തിന്നേണ്ടി വരും. കാർക്കശ്യമാർന്ന അധികാരബന്ധം നിലനിൽക്കുമ്പോൾത്തന്നെ പ്രണയവും സൗഹൃദവും ബന്ധം പിരിയലും പുനർവിവാഹവും ഒക്കെയുണ്ടായിരുന്ന ദളിതു് കുടുംബ സംവിധാനം ഫ്യൂഡൽ ഘടനയിലേതാണു്. പക്ഷേ, ആധുനികവത്കരിക്കപ്പെട്ട ദളിതു് കുടുംബഘടന സ്വാംശീകരിക്കുന്നതു് പൊതുഘടനയുടെ കുടുംബ മൂല്യങ്ങളാണു്. അതുകൊണ്ടു തന്നെ ദളിതു് സ്ത്രീയ്ക്കു് പുറമേയുള്ള സംഘർഷങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നതിനൊപ്പം അഭ്യന്തരമായ ഈ അധികാര ബന്ധത്തെയും അഭിസംബോധന ചെയ്യേണ്ടതുണ്ടു്. പലപ്പോഴും പ്രണയാഖ്യാനങ്ങളിലാണു് ഇതു പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നതു്.

(അമ്മുദീപ, അച്ചാർ (മുദിത))

(സതി അങ്കമാലി, പെൻസിൽ (തീമരങ്ങൾ))

(സതി അങ്കമാലി, തെരുവുനായ)

സ്ത്രീ രചനയുടെ പ്രശ്നവത്കരണവും ആണധികാര വിമർശത്തിന്റെ ഭാഗമായി നടക്കുന്നുണ്ടു്. പെൺക്രിയകളുടെ പ്രസാധനം എന്ന കവിതയിൽ സ്ത്രീയുടെ രചനാ ജീവിതത്തെ കുടുംബം എങ്ങനെ കാണുന്നു എന്നു ചിന്തിക്കുന്നുണ്ടു്. ‘ചേച്ചിയെ പകർത്തിക്കൊണ്ടു് കൗമാരം കടന്നു പോയി’ എന്ന ആദ്യവരി തന്നെ സ്ത്രീജീവിതത്തിന്റെ ആവർത്തിക്കപ്പെടുന്ന വിരസത പ്രകടമാക്കുന്നു. അതു് വിവാഹാനന്തരം മാത്രം സംഭവിക്കുന്ന ഒരു പ്രത്യേക പ്രതിഭാസമല്ലെന്നും പിതാവിനൊപ്പമുള്ള കാലം മുതലേ സ്ത്രീയുടെ സർഗശേഷി ക്രമീകരിക്കപ്പെട്ടു തുടങ്ങുന്നു എന്നും ഉള്ള അടയാളപ്പെടുത്തലുകൾ മലയാളത്തിൽ ബിലു സി. നാരായണൻ കവിതകളിലും സിതാര എസ്. കഥകളിലും ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ടു്.

(വിജില ചിറപ്പാടു്, പെൺക്രിയകളുടെ പ്രസാധനം (മുദിത))

എന്ന തിരിച്ചറിവിനൊപ്പം ചിത്രകാരി, ഗണിതശാസ്ത്രഗ്രന്ഥം, യാത്രാവിവരണക്കാരി, പരാജിതയായ പ്രൂഫ് റീഡർ, പുറം കവർ പൊളിഞ്ഞ, വായിക്കപ്പെടാത്ത ആത്മകഥ എന്നിങ്ങനെയുള്ള വേഷപ്പകർച്ചകളിലൂടെ പെൺജീവിതത്തെ മാറ്റിക്കൊണ്ടേയിരുന്നു. എത്ര മിടുക്കിയായാലും വിവാഹ ജീവിതത്തിൽ സ്ത്രീയുടെ ഒന്നാം ചുമതല അടുക്കളയുടെ ഏറ്റെടുക്കലാണു്. കൈയിലെ കറിക്കരിഞ്ഞ പാടുകൾ ചിത്രകാരിയും വീട്ടുകണക്കുകൾ ഗണിത ശാസ്ത്രഗ്രന്ഥമായും മാറ്റി എന്നു പറയുന്നതു് തേഞ്ഞുതീരുന്ന വീട്ടുപകരണം[4] എന്ന മുൻ പ്രയോഗം ഉപേക്ഷിച്ചുകൊണ്ടാണു്. അത്തരം പ്രയോഗങ്ങൾ പുരുഷാധികാരത്തെ സ്വീകരിക്കുന്നതിനു തുല്യമാണു്. അതുകൊണ്ടു് പരിഭാഷ, ഗണിതശാസ്ത്രഗ്രന്ഥം ആത്മകഥ, പ്രൂഫ് റീഡർ എന്നിങ്ങനെ വൈജ്ഞാനിക സ്വത്വം സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ടു് സ്വയം പുതുക്കുകയാണു് ഈ കവിത. വിജിലയുടെ തന്നെ ഒരു പേന അടുക്കള വഴി കയറി ഭൂമി തൊടുന്നു എന്ന കവിതയും പ്രതീക്ഷകളിലേയ്ക്കുതന്നെയാണു നോക്കുന്നതു്: പേന തിരികെ വന്നിരിക്കുന്നു

അമ്മു ദീപയുടെ ഇറങ്ങിപ്പോകുന്നവൾ എന്ന കവിതയും കുടുംബജീവിതത്തിൽ സ്ത്രീയിലേയ്ക്കു് ആരോപിക്കപ്പെടുന്ന ഉല്പാദനക്ഷമമല്ലാത്ത ഗൃഹജോലികളുടെ ആവർത്തനത്തിൽ നിന്നു രക്ഷപെടാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്ന സ്ത്രീയെപ്പറ്റിത്തന്നെയാണു്:

തങ്ങളിൽ നിന്നു സാഹിത്യം വിടപറയുന്നതു് ആണധികാര ക്രമത്തിലുള്ള കുടുംബ ഘടനയുടെ ഭാഗമാകുന്നതോടെയാണെന്നു ഈ സ്ത്രീകൾക്കറിയാം. അതിൽ നിന്നുള്ള രക്ഷപെടൽ ആഗ്രഹിക്കുന്നതുകൊണ്ടാണു് ഭൂമിയിൽ തീർക്കാൻ പോകുന്ന വസന്തം സ്വപ്നം കാണുന്നതു്.

(ധന്യ എം. ഡി., നെയ്തുനെയ്തെടുക്കുന്നവ)

(ധന്യ എം. ഡി., ഉപോല്പന്നം)

(ധന്യ എം. ഡി., അമിഗ്ദല)

(ധന്യ എം. ഡി., സസ്യശാസ്ത്രം (അമിഗ്ദല)

(അമ്മു ദീപ, കൺസൺട്രേഷൻ കാമ്പു് 90-കൾ)

സ്ത്രീകളുടെ രചനകളിൽ സാമ്പ്രദായികമായി കടന്നുവരുന്ന കല്പനകളോ രൂപകങ്ങളോ അല്ല ഈ മാതൃകകളിൽ കാണുന്നതു്. അവ വിദ്യാഭ്യാസത്താൽ ആർജിതങ്ങളാണു്. ആദ്യ മാതൃകയിൽ ജ്യാമിതി, മട്ടക്കോൺവശം, വൃത്തസ്തൂപിക എന്നിവ ഉപയോഗിച്ചാണു് ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെ ഇരിപ്പു രൂപങ്ങളെ രേഖപ്പെടുത്തുന്നതു്. ധന്യയുടെ തന്നെ അടുത്ത കവിത രസതന്ത്രത്തിന്റെ സാങ്കേതിക പദങ്ങളാൽ ഭാവം രചിക്കുന്നു. ഉപോല്പന്നം (ബൈപ്രോഡക്ട്), ഐസോടോപ്പ് എന്നിങ്ങനെയും അമ്ദ്ഗലയാവട്ടെ കൃത്യമായ ശാസ്ത്രപദവുമാണു്. തലച്ചോറിലെ പ്രണയമുണ്ടാക്കുന്നതു് പിങ്കുനിറത്തിലുള്ള ഭാഗമാണെന്നു് ധന്യ കണ്ടെത്തുന്നുണ്ടു്. പ്രണയത്തിനും വൈജ്ഞാനികതയുടെ ബന്ധം തിരയുകയാണു് ധന്യയുടെ കവിതകൾ. സസ്യശാസ്ത്രം, മ്യൂട്ടേഷൻ, തമോഗർത്തം എന്നീ കവിതകളും പേരുകൊണ്ടുതന്നെ ശ്രദ്ധേയമാണു്. പൂവും പുഷ്പവും ഒക്കെയുണ്ടാവും കവിതയിൽ. പക്ഷേ, ഒരു പഠനശാഖയുടെ പേരുകൊടുക്കുക, അത്തരം പ്രയോഗങ്ങൾ ആവർത്തിക്കുക എന്നതു് കൗതുകമല്ല മറിച്ചു് ഒരു അന്വേഷണാത്മകത അതിലുണ്ടു്. അതേ സമയം തന്നെ മതാത്മക പ്രയോഗങ്ങൾ ഇവയിലില്ല എന്നതു കാണുമ്പോഴാണു് വൈജ്ഞാനിക മുദ്രകളുടെ ധാരാളിത്തത്തിന്റെ കാരണം പിടികിട്ടുകയുള്ളൂ. മതാത്മകതയുടേയോ സൗന്ദര്യാത്മകതയുടേയോ സുന്ദര ഭാവങ്ങളായിരുന്നില്ല ദളിതു് കവിതയുടെ ഭാവങ്ങളെ നിർണ്ണയിച്ചിരുന്നതു്. അമ്മു ദീപയുടെ കവിതയാകട്ടെ വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ മനുഷ്യത്വമില്ലായ്മയെ ഹാസ്യാത്മകമായി അവതരിപ്പിക്കുന്നു.

എന്ന കൃത്യതയുടേയും അതേസമയം ചിട്ടപ്പെടാത്തവരെ പുറംതള്ളുകയും ചെയ്യുന്ന മനുഷ്യത്വ രാഹിത്യത്തിന്റെയും നേരെ ഒന്നു പ്രതികരിക്കാനുമാവാതെയുള്ള അമർഷം ന്യൂട്ടന്റെ ചലനസിദ്ധാന്തം ഉപകരിക്കാതെ പഠിക്കേണ്ടി വരുന്നതിൽ കാണുന്നുണ്ടു്.