‘ഭർ​ത്തൃ​സ്ഥാ​നാർ​ഥി​ക​ളു​ടെ ഇടയിൽ ‘സ്വ. ലേ.’ കൂടി പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ട സ്ഥി​തി​ക്കു് എന്തു​കൊ​ണ്ടു് പത്രാ​ധി​പ​രെ​ക്ക​ണ്ടി​ല്ല?’ എന്നു് ഒരാൾ ഈയെടെ ചോ​ദി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

ശരി​യാ​ണു്. അതു് ഒരു മറവി തന്നെ. പത്രാ​ധി​പർ സൗ​ഭാ​ഗ്യ​വ​തി​ക്ക​യ​ച്ച പ്ര​ണ​യ​ലേ​ഖ​നം താഴെ ചേർ​ക്കു​ന്നു.

‘ശ്രീ​മ​തി,

കേ​ര​ളീയ വനി​ത​കൾ മേലിൽ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ സ്വീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു് ഏതു പദ്ധ​തി​യെ അവ​ലം​ബി​ച്ചാ​യി​രി​ക്ക​ണം, എന്നു​ള്ള വി​ഷ​മ​പ്ര​ശ്ന​ത്തെ അധി​ക​രി​ച്ചു നി​ങ്ങൾ ഈയെടെ ചെ​യ്ത​താ​യി ഞങ്ങ​ളു​ടെ റി​പ്പോർ​ട്ടർ പറ​യു​ന്ന പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​ന്റെ ഒരു രത്ന​സം​ഗ്ര​ഹം ഞങ്ങൾ അന്യ​ത്ര ചേർ​ത്തി​ട്ടു​ണ്ടു്. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​സം​ഗ​വി​ഷ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് ആയി​ര​ക്ക​ണ​ക്കാ​യെ​ണ്ണാ​വു​ന്ന ഞങ്ങ​ളു​ടെ വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​ടെ സവി​ശേ​ഷ​മായ ശ്ര​ദ്ധ​യെ ഞങ്ങൾ ഒരു ഗം​ഭീ​ര​മു​ഖ​പ്ര​സം​ഗം വഴി​യാ​യി ആകർ​ഷി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ടു്.

നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​സം​ഗ​ത്തിൽ ചി​ല്ലറ വ്യാ​ക​ര​ണ​സ്ഖാ​ലി​ത്യ​ങ്ങ​ളും ശൈലീ ഭം​ഗ​ങ്ങ​ളും യു​ക്ത്യാ​ഭാ​സ​ങ്ങ​ളും ഞങ്ങൾ​ക്കു് അവി​ട​വി​ടെ​യാ​യി കണ്ടു​പി​ടി​ക്കു​വാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നി​ല്ല. പക്ഷേ, ഒരു കേ​ര​ളീ​യ​മ​ഹി​ള​യു​ടെ ഏതാ​ദൃ​ശ​മായ സമു​ദാ​യ​പ​രി​ഷ്ക​ര​ണ​സം​രം​ഭ​ത്തെ, ഭാ​ഷാ​വി​ഷ​യ​ക​മായ അപ​ഭ്രം​ശ​ങ്ങൾ നിർ​ദേ​ശി​ച്ചു നി​രു​ത്സാ​ഹ​പ്പെ​ടു​ത്തു​വാൻ ഞങ്ങൾ ഉദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. പക്ഷേ, പ്ര​സം​ഗ​കര്‍ത്ത്രി​യോ​ടു്—അതാ​യ​തു നി​ങ്ങ​ളോ​ടു— രണ്ടു വാ​ക്കു പറ​യാ​തി​രി​ക്കു​വാൻ ഞങ്ങൾ​ക്കു നിർ​വ്വാ​ഹ​മി​ല്ല; ഞങ്ങ​ളും സമു​ദാ​യ​പ​രി​ഷ്ക​ര​ണ​ത്തി​നു ബദ്ധ​ക​ച്ഛ​ന്മാ​രാ​യി ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണു്. ആ സ്ഥി​തി​ക്കു ഞങ്ങ​ളു​മാ​യി വി​വാ​ഹ​ബ​ന്ധ​ത്തി​ലേർ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു, മറ്റേ​തു കാ​ര്യ​ത്തി​ലും സു​ഖ​പ്ര​ദ​മാ​കു​വാൻ വഴി​യി​ല്ലെ​ന്നു സമ്മ​തി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടാൽ​ക്കൂ​ടി, ഇക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ ആശ്വാ​സ്യ​മാ​യി​ത്തീ​രു​മെ​ന്നാ​ണു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ പൂർ​ണ്ണ​ബോ​ധ​വും വി​ശ്വാ​സ​വും പ്ര​തീ​ക്ഷ​യും പ്ര​ത്യാ​ശ​യും.

ഒരു കാ​ര്യ​വും​കൂ​ടി ഇവിടെ എടു​ത്തു​പ​റ​യേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അതു മേ​ലെ​ഴു​തിയ കു​റി​പ്പിൽ ‘ഞങ്ങൾ എന്നു​ള്ള പ്ര​യോ​ഗം കണ്ടു് ’ എഡി​റ്റോ​റി​യൽ സ്റ്റാ​ഫി​ന്റെ മു​ഴു​വൻ ഭാ​ര്യാ​പ​ദം സ്വീ​ക​രി​ച്ചു് ഒര​ഭി​നവ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യാ​യി​ത്തീ​രു​വാ​നാ​ണു് ഞങ്ങൾ നി​ങ്ങ​ളെ ക്ഷ​ണി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു തെ​റ്റി​ദ്ധ​രി​ക്ക​രു​തെ​ന്നു​ള്ള​താ​ണു്. മു​ഖ​പ്ര​സം​ഗ​മെ​ഴു​തു​ന്ന പേന ഒന്നു​ത​ന്നെ​യാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴും പ്രാ​തി​നി​ധ്യ​ബോ​ധം ഉത്ത​മ​പു​രു​ഷൈ​ക​വ​ച​ന​ത്തെ ബഹു​വ​ച​ന​മാ​ക്കാ​റു​ണ്ടെ​ന്ന വസ്തുത സർ​വ്വ​വി​ദി​ത​മാ​ണ​ല്ലോ.

ഇതി​നു​ള്ള മറു​പ​ടി കട​ലാ​സ്സി​ന്റെ ഒരു വശ​ത്തു​മാ​ത്രം വ്യ​ക്ത​മാ​യി മഷി​കൊ​ണ്ടെ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണെ​ന്നും, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പേരും പൂർ​ണ്ണ​മായ മേൽ​വി​ലാ​സ​വും (പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നാ​വേ​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല) അതിൽ ചേർ​ത്തി​രി​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണെ​ന്നും​കൂ​ടി നി​ങ്ങ​ളെ അനു​സ്മ​രി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ള്ളു​ന്നു.

എന്നു, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ധേ​യൻ.

‘കേ​ര​ള​കാ​ഹ​ളം’ പത്രാ​ധി​പർ

മജി​സ്ട്രേ​ട്ട്:

പ്രതി തന്നെ ആഭാ​സ​നെ​ന്നും, വങ്ക​നെ​ന്നും, വി​ഡ്ഢി​യെ​ന്നും, പെ​റു​ക്കി​യെ​ന്നും, എര​പ്പാ​ളി​യെ​ന്നും, തെ​മ്മാ​ടി​യെ​ന്നും, ചതി​യ​നെ​ന്നും, കള്ള​നെ​ന്നും, ചവി​ട്ടു് ഇര​ന്നു​വാ​ങ്ങു​ന്ന മര​ക്ക​ഴു​ത​യു​ടെ മക​നെ​ന്നും വി​ളി​ച്ചു. ഇല്ലേ?

അന്യാ​യ​ക്കാ​രൻ:

അതേ, യജ​മാ​ന​നേ.

മജി​സ്ട്രേ​ട്ട്:

പ്രതി പി​ന്നെ എന്തെ​ങ്കി​ലും പറ​ഞ്ഞു​വോ?

അന്യാ​യ​ക്കാ​രൻ:

പി​ന്നെ അവൻ എന്നെ ചീത്ത പറ​ഞ്ഞു.

(സ)

ആപ്പീ​സിൽ എത്തി​ച്ചേർ​ന്ന വൃ​ദ്ധൻ മാ​നേ​ജ​രോ​ടു്:

സർ, ഇവിടെ ഗോ​പാ​ലൻ എന്നു പേരായ ഒരു ചെ​റു​ക്കൻ പ്ര​വൃ​ത്തി​യെ​ടു​ക്കു​ന്നി​ല്ലേ? എനി​ക്കു് അവനെ ഒന്നു കാ​ണേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഞാൻ അവ​ന്റെ വലി​യ​ച്ഛ​നാ​ണു്.

മാ​നേ​ജർ:

നി​ങ്ങൾ അല്പം വൈ​കി​പ്പോ​യ​ല്ലോ—നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പു​ല​കു​ളി​ക്കു് നാ​ട്ടി​ലെ​ത്ത​ണ​മെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു രണ്ടു ദി​വ​സ​ത്തെ കല്പന വാ​ങ്ങി അവൻ കഴി​ഞ്ഞ ബസ്സി​ലാ​ണു് നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു പു​റ​പ്പെ​ട്ട​തു്.

(സ)

‘ഒര​ഞ്ചു​റു​പ്പിക കട​മാ​യെ​ടു​ക്കാ​നു​ണ്ടോ?’

‘ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ അറി​യു​ക​യി​ല്ല​ല്ലോ!’

‘ആ ധൈ​ര്യം​കൊ​ണ്ട​ല്ലേ ചോ​ദി​ച്ച​തു്?’

(സ)

(ഒരു സഞ്ജ​യ​ബ​ന്ധു​വി​നു​ള്ള മറു​പ​ടി​യിൽ)

‘കേ​ര​ള​പ​ത്രിക’യുടെ എട്ടാം പേജിൽ, ദുർ​ല​ഭം ചില അവ​സ​ര​ങ്ങ​ളിൽ, മറ്റു ചില സാ​ങ്ക​ല്പി​ക​നാ​മ​ധേ​യ​ങ്ങൾ സ്വീ​ക​രി​ച്ചെ​ഴു​തു​ന്ന ലേ​ഖ​ക​ന്മാർ സഞ്ജ​യ​ന്റെ മൂർ​ത്തി​ഭേ​ദ​ങ്ങൾ​മാ​ത്ര​മാ​ണെ​ന്നു തെ​റ്റി​ദ്ധ​രി​ക്കു​ന്ന മർ​മ്മ​ജ്ഞ​ന്മാ​രെ​പ്പ​റ്റി, എന്റെ പേ​രി​ലു​ള്ള ദയാ​തി​രേ​ക​ത്താൽ മതി​മ​റ​ന്നു്, അവർ ആ മാ​ന്യ​ലേ​ഖ​ക​ന്മാ​രെ അവ​മാ​നി​ക്കു​ന്നു എന്നാ​ണു് എനി​ക്കാ​ദ്യ​മാ​യി പറ​യു​വാ​നു​ള്ള​തു്. ഏതാ​നും ചില വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ​യും പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും സാ​മാ​ന്യ​സാ​ന്നി​ധ്യ​മാ​ണു് അവ​രു​ടെ ഈ അനു​മാ​ന​ത്തി​നു് ആസ്പ​ദ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്; ശൈ​ലി​യു​ടെ സ്വ​ഭാ​വ​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങൾ കണ്ട​റി​യു​വാ​നു​ള്ള സാ​മർ​ഥ്യം അവർ​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു തീർ​ച്ച​ത​ന്നെ; അല്ലെ​ങ്കിൽ, ആരെ​ങ്കി​ലും പി. എസ്സി​ന്റെ കു​രു​ത്തം​കെ​ട്ട ശൈ​ലി​യെ ആ പത്രി​കാ​ബ​ന്ധു​ക്ക​ളു​ടെ പ്ര​സ​ന്ന​ഗം​ഭീ​ര​ങ്ങ​ളായ ശൈ​ലി​ക​ളു​മാ​യി ഘടി​പ്പി​ക്കു​വാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​മോ?

പക്ഷേ, ‘സഞ്ജയ’നിൽ പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന പ്ര​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് ഒരു കാ​ര്യം പറ​യു​വാ​നു​ണ്ടു്. ഈ ഉപ​ന്യാ​സ​ങ്ങൾ മൂ​ന്നി​ന​ത്തിൽ പെ​ടു​ന്ന​വ​യാ​ണെ​ന്നു സ്പ​ഷ്ട​മാ​ണ​ല്ലോ.

i

പി. എസ്. എന്ന അക്ഷ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വ​യും, പത്രാ​ധി​പ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളും;

ii

‘സഞ്ജ​യൻ എന്ന​ല്ലാ​തെ​യു​ള്ള കല്പി​ത​നാ​മ​ധേ​യ​ങ്ങ​ളോ​ടും, ലേ​ഖ​ക​ന്മാ​രു​ടെ ആദ്യാ​ക്ഷ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടും കൂ​ടി​യവ;

iii

കർ​ത്തൃ​നിർ​ദ്ദേ​ശം തീ​രെ​യി​ല്ലാ​ത്തവ.

ഇവിടെ അയ​ച്ചു​കി​ട്ടു​ന്ന ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ളിൽ നൂ​റി​ലൊ​ന്നു വീതം മാ​ത്ര​മേ യാ​തൊ​രു മാ​റ്റ​വും ചെ​യ്യാ​തെ സ്വീ​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു​ള്ളു. ശേ​ഷി​ക്കു​ന്ന​വ​യിൽ ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന മാ​റ്റ​ങ്ങൾ പല​ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള​വ​യാ​യി​രി​ക്കും. ചി​ല​തിൽ ഏതാ​നും വാ​ച​ക​ങ്ങ​ളോ, നാ​ലു​വ​രി കവി​ത​യോ, ഒന്നോ രണ്ടോ ഖൺ​ഡി​ക​ക​ളോ സഞ്ജ​യൻ മാ​റ്റി​യെ​ഴു​തി​യെ​ന്നോ, കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു​വെ​ന്നോ വന്നേ​ക്കാം. മറ്റു ചി​ല​തിൽ ഒട്ടു​മു​ക്കാൽ​ഭാ​ഗ​വും ഉട​ച്ചു​വാർ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്നു. വിഷയം ഒന്നാ​ന്ത​ര​മെ​ന്നും, പ്ര​തി​പാ​ദ​നം തീരെ അപ​ര്യാ​പ്ത​മെ​ന്നും തോ​ന്നു​ന്ന ഘട്ട​ത്തിൽ ഉപ​ന്യാ​സ​ങ്ങൾ ആകെ മാ​റ്റി​യെ​ഴു​ത​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു.

മാ​റ്റം വരു​ത്തിയ ഉപ​ന്യാ​സ​ങ്ങ​ളിൽ പി. എസ്സി​ന്റെ പങ്കു പകു​തി​യിൽ കു​റ​വാ​ണെ​ങ്കിൽ, അവ​യു​ടെ ചോടെ ലേ​ഖ​ക​ന്മാ​രു​ടെ ആദ്യ​ക്ഷ​ര​ങ്ങ​ളോ, കല്പി​ത​നാ​മ​ധേ​യ​ങ്ങ​ളോ ചേർ​ത്തു കാണാം; പകു​തി​യി​ല​ധി​ക​ത്തി​നോ, വി​ഷ​യ​മൊ​ഴി​ച്ചു് ബാ​ക്കി​യെ​ല്ലാ​റ്റി​നു​മോ പി. എസ്സാ​ണു് ഉത്ത​ര​വാ​ദി​യെ​ങ്കിൽ, കർ​ത്തൃ​നിർ​ദേ​ശം ചെ​യു​ന്ന പതി​വി​ല്ല.

അതു് അങ്ങ​നെ​യാ​യി​ല്ലേ? എനി എനി​ക്കു് ഒരു സം​ഗ​തി​കൂ​ടി പറ​യു​വാ​നു​ണ്ടു്. അതു മേ​പ്പ​ടി സഞ്ജ​യ​സു​ഹൃ​ത്തി​ന്റെ വാ​ച​ക​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നു് എന്നെ അദ്ഭു​ത​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും അൽ​പ​മൊ​ന്നു വ്യ​സ​നി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു, എന്നു​ള്ള​താ​ണു്. ‘…താ​ങ്ക​ളെ വെറും ഒരു കോ​മാ​ളി​യാ​ണെ​ന്നേ അവർ കരു​തു​ന്നു​ള്ളു…’ എന്നു് അദ്ദേ​ഹം (എന്റെ പേ​രി​ലു​ള്ള വാ​ത്സ​ല്യാ​തി​രേ​കം കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ) ആവ​ലാ​തി​പ്പെ​ടു​ന്നു. ആയു​ഷ്മൻ, ആ ‘വെറും’ പി. എസ്സി​ന​ത്ര പി​ടി​ച്ചി​ല്ല. കോ​മാ​ളി​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ നേരെ അങ്ങേ​ക്കു് ഇത്ര​യും അവ​ജ്ഞ​യു​ണ്ടാ​ക്കി​ത്തീർ​ത്ത കോ​മാ​ളി​കൾ ആരാ​ണെ​ന്നു ഞാ​ന​റി​യു​ക​യി​ല്ല. തീർ​ച്ച​യാ​യും അവ​രി​ലൊ​രാൾ കേ​ര​ള​വാ​ണി​യോ​ടു്.

എന്നു ചോ​ദി​ച്ച കെ. സി. നാ​രാ​യ​ണൻ നമ്പ്യാ​രാ​യി​രി​ക്കു​വാൻ ഇട​യി​ല്ല.

വി​ദൂ​ഷ​ക​പ​ദ​ത്തെ​യും, അതി​ന്റെ തനി​പ്പ​ച്ച മല​യാ​ള​തർ​ജ്ജ​മ​യായ കോ​മാ​ളി​പ​ദ​ത്തെ​യും വ്യ​ഭി​ച​രി​പ്പി​ച്ച കൂ​ട്ടർ കേ​ര​ള​ത്തിൽ ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം. തമിഴു നാ​ട​ക​വേ​ദി​യിൽ അസം​ഖ്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നു ഞാൻ അറി​യും. പക്ഷേ. കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത കവികൾ നാ​ട്ടി​ലു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടു കവി​ത്വ​ത്തി​നു ക്ഷതി പറ്റു​മോ, എന്നു ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ചു​കൊ​ള്ള​ട്ടെ? കവി​ത​യെ​ഴു​തു​വാൻ പരി​ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന ഒരാ​ളോ​ടു് ‘നി​ങ്ങ​ളെ വെറും ഒരു കവി​യാ​ണെ​ന്നേ ആളുകൾ കരു​തു​ന്നു​ള്ളു’ എന്നു് ആവ​ലാ​തി​പ്പെ​ടേ​ണ്ടു​ന്ന ആവ​ശ്യ​മു​ണ്ടോ?

അങ്ങു​ന്നേ, തത്ത്വ​വും സത്യ​വും ഇന്ന വേ​ഷ​ക്കാ​ര​ന്റെ മു​ഖ​ത്തു​കൂ​ടി​യേ നിർ​ഗ്ഗ​ളി​ക്കാ​വു എന്നി​ല്ല. യാ​തൊ​രു സ്ഥി​ര​സ​ത്ത​യും ശൈ​ലി​ഭേ​ദ​ത്തേ​യോ, ഭാ​ഷാ​ഭേ​ദ​ത്തേ​യോ ആസ്പ​ദി​ക്കു​ന്നു​മി​ല്ല. ‘പ്രഭോ, ഒരു ഗാ​യ​ക​ന്റെ നി​ല​യിൽ മാ​ത്ര​മേ അങ്ങ​യു​ടെ സന്നി​ധി​യിൽ വരു​വാൻ എനി​ക്ക​വ​കാ​ശ​മു​ള്ളു എന്നെ​നി​ക്ക​റി​യാം’ എന്നു മഹാ​ക​വി ടാ​ഗോ​റാ​ണു് പറ​ഞ്ഞ​തു്. ആ വാ​ച​ക​ത്തിൽ സ്ഫു​രി​ക്കു​ന്ന വി​ന​യ​ത്തോ​ടും അഭി​മാ​ന​ത്തോ​ടും കൂ​ടി​ത്ത​ന്നെ, ‘പട​ച്ച​വ​നേ, ഒരു കോ​മാ​ളി​യു​ടെ വേ​ഷ​ത്തിൽ മാ​ത്ര​മേ തി​രു​മു​മ്പിൽ ഹാ​ജ​രാ​കു​വാൻ അടിയൻ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ടു​ക​യു​ള്ളു’ എന്നു് ഒരു​കോ​മാ​ളി​ക്കും പറ​ഞ്ഞു​കൂ​ടേ? അതു​കൊ​ണ്ടു് സഞ്ജ​യ​ബ​ന്ധോ, സഞ്ജ​യൻ ഒരു കോ​മാ​ളി​യാ​ണെ​ന്നു് ആളുകൾ ധരി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, അതിൽ​പ്പ​ര​മൊ​രു കൃ​താർ​ഥത പി. എസ്സി​നു വന്നു​ചേ​രു​വാ​നി​ല്ല തന്നെ. പക്ഷേ, തമി​ഴു​സ്റ്റെ​യ്ജി​ന്മേ​ലു​ള്ള കോ​മാ​ളി​യാ​ണെ​ന്നു മാ​ത്രം ആളുകൾ തെ​റ്റി​ദ്ധ​രി​ക്കാ​തി​രു​ന്നാൽ മതി!

എനി സാ​ക്ഷാൽ പട​ച്ച​വ​ന്റെ കാ​ര്യം​ത​ന്നെ എടു​ക്കുക. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സന്ദേ​ശം വഹി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന​വ​രായ സ്വ​ന്തം പ്ര​തി​നി​ധി​കൾ​കൂ​ടി ചി​ല​പ്പോൾ ഒരു പരി​ഹാ​സ​ച്ചി​രി ചി​രി​ക്കാ​റു​ണ്ടെ​ന്നു​ള്ള​തി​നു് എനി​ക്കു് മതി​പ്പെ​ട്ട തെ​ളി​വു ഹാ​ജ​രാ​ക്കു​വാ​നു​ണ്ടു്.

പശ്യ:

സഞ്ജയ ഉവാച:

നോ​ക്കി​യോ? ‘പ്ര​ഹ​സ​ന്നിവ!’ ഗൌ​ര​വ​മേ​റിയ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളാ​ണു് പറ​യു​വാൻ പോ​കു​ന്ന​തു്. പക്ഷേ, നമ്മു​ടെ വി​ഷാ​ദാ​ത്മ​ക​ന്മാ​രെ​പ്പോ​ലെ, കണ്ണിൽ വെ​ള്ളം നി​റ​ച്ചും മൂ​ക്കു പി​ഴി​ഞ്ഞും, നെ​ടു​വീർ​പ്പി​ട്ടും​കൊ​ണ്ട​ല്ല; ‘പ്ര​ഹ​സ​ന്നിവ’. അതു പരി​ഹാ​സ​ച്ചി​രി​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു എന്നു​ള്ള​തി​നു തെ​ളി​വു് അടു​ത്ത ശ്ലോ​ക​ത്തിൽ കി​ട​ക്കു​ന്നു.

ശൃണു:

ഗീ​ത​യ്ക്കു ഭാ​ഷ്യ​മെ​ഴു​തിയ ശങ്ക​രാ​ചാ​ര്യർ​ക്കു സന്ന്യാ​സ​ത്തി​ന്റെ കൂടെ ഒരു തു​ള്ളി കോ​മാ​ളി​ത്ത​വും കൂ​ടി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, അദ്ദേ​ഹം, ‘പ്ര​ഹ​സ​ന്നിവ’ എന്ന പദ​ത്തെ ആസ്പ​ദ​മാ​ക്കി, ഈ വരി​ക​ളെ എങ്ങ​നെ വ്യാ​ഖ്യാ​നി​ക്കു​മെ​ന്നാ​ണു് അങ്ങു​ന്നു് ആലോ​ചി​ക്കു​ന്ന​തു്?

‘അർ​ജ്ജുന, പൊ​ന്നു​ച​ങ്ങാ​തി, യാ​തൊ​രു വി​ധ​ത്തി​ലും വ്യ​സ​നി​ച്ചി​ട്ടു് ആവ​ശ്യ​മോ പ്ര​യോ​ജ​ന​മോ ഇല്ലാ​ത്ത​വ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു നീ വ്യ​സ​നി​ക്കു​ന്നു: അതേ സമ​യ​ത്തു വലിയ യു​ക്തി​വാ​ദ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ എടു​ത്തു വി​ള​മ്പു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. നമ്മു​ടെ സാ​ഹി​ത്യ​വി​പ്ല​വ​ക്കാർ​കൂ​ടി കലി​യു​ഗ​ത്തി​ന്റെ മൂർ​ധ​ന്യാ​വ​സ്ഥ​യിൽ ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു കലർ​പ്പി​ല്ലാ​ത്ത പൂർ​വ്വാ​പ​ര​വി​രോ​ധ​പ്ര​തി​പ​ത്തി കാ​ണി​ക്കു​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ! നി​ന്റെ തല​യ്ക്കെ​ന്തു പറ്റി​പ്പോ​യി?’ എന്നോ മറ്റോ അദ്ദേ​ഹം എഴു​തി​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, അതിൽ സഞ്ജ​യൻ അസാം​ഗ​ത്യ​മോ, അനൗ​ചി​ത്യ​മോ കാ​ണു​ക​യി​ല്ല. ‘പ്ര​ഹ​സ​ന്നിവ, ഭാരത!’

എവി​ടെ​വി​ടെ പൂർ​വ്വാ​പ​ര​വി​രോ​ധ​വും യു​ക്തി​ഭം​ഗ​വും ബു​ദ്ധി​വി​പ്ല​വ​വും പൊ​ങ്ങ​ച്ച​വും മി​ഥ്യാ​ചാ​ര​വും സൊ​ള്ളും ഭള്ളും കാ​ണു​ന്നു​വോ, അവി​ട​വി​ടെ, അത​തി​ന്റെ നേർ​ക്കു, മുൻ​ചൊ​ന്ന പരി​ഹാ​സ​ച്ചി​രി പകർ​ത്തു​ക​യാ​ണു് ഈ കോ​മാ​ളി​യു​ടെ ഉദ്ദേ​ശ്യം. അതു​കൊ​ണ്ടു്, ശ്രീ​മൻ, ‘അശോ​ച്യ​യാ​ന​മ്പ​ശോ​ച​സ്ത്വം!’ ആരെ​പ്പ​റ്റി ആളുകൾ കോ​മാ​ളി​യാ​ണെ​ന്നു പറ​യു​മ്പോൾ, ആർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി അങ്ങു​ന്നു് അനു​ശോ​ചി​ക്കു​ന്നു​വോ, ആ ഞാൻ മേ​പ്പ​ടി വി​ശേ​ഷ​ണ​ത്തെ രത്ന​മ​കു​ടം​പോ​ലെ ധരി​ക്കു​വാ​നാ​യി​ക്കൊ​ണ്ടു തല​താ​ഴ്ത്തി നിൽ​ക്കു​ന്ന​വ​നാ​ണു്: അതി​നു​ള്ള എന്റെ അർ​ഹ​ത​യെ​പ്പ​റ്റി മാ​ത്ര​മേ തൽ​ക്കാ​ലം അനി​വാ​ര്യ​മായ ഒരു ശങ്ക എന്നെ ബാ​ധി​ക്കു​ന്നു​ള്ളു. ഏതാ​യാ​ലും, അങ്ങ​യു​ടെ അകൈ​ത​വ​മൈ​ത്രി​ക്കു വീ​ണ്ടും വീ​ണ്ടും നമ​സ്കാ​രം.

‘സലാം, മി​സ്റ്റർ ഗോ​വി​ന്ദ​മേ​നോൻ!’

‘ഓ, സലാം, മി​സ്റ്റർ ചക്ര​പാ​ണി​വാ​രി​യർ!’

‘എന്റെ പേർ ചക്ര​പാ​ണി​വാ​രി​യ​രെ​ന്ന​ല്ല.’

‘സാ​ര​മി​ല്ല. എന്റെ പേർ ഗോ​വി​ന്ദ​മേ​നോൻ എന്നു​മ​ല്ല.’

(സ)

രണ്ടു പര​മ​വി​രോ​ധി​കൾ ഒരി​ടു​ങ്ങിയ ഇട​വ​ഴി​യിൽ എതിർ​മു​ട്ടി.

‘ഞാ​നൊ​രു തെ​മ്മാ​ടി​ക്കു വഴി മാ​റി​ക്കൊ​ടു​ക്കി​ല്ല’ എന്നു പറ​ഞ്ഞു് ഒരാൾ നി​ന്നേ​ട​ത്തു​ത​ന്നെ നി​ന്നു.

മറ്റേ ആൾ: ‘സർ, ഞാൻ മാ​റി​ക്കൊ​ടു​ക്കും. കട​ന്നു​പോ​വിൻ!’

(സ)

അതെ; കാ​ളി​ദാ​സ​ന്റെ ചി​രി​ത​ന്നെ. ഇല്ല; ഒരു കൈ​ത്തെ​റ്റും പറ്റി​പ്പോ​യി​ട്ടി​ല്ല. സം​സ്കൃ​ത​ക്കാർ​ക്കു ചിരി പതി​വി​ല്ലെ​ന്നോ കു​റ​വാ​ണെ​ന്നോ മറ്റോ ഒരു തെ​റ്റി​ദ്ധാ​രണ ചി​ലർ​ക്ക​ല്ല പലർ​ക്കു​മു​ണ്ടു്. അവ​രാ​ണു് ഈ തല​ക്കു​റി​പ്പു നോ​ക്കി അദ്ഭു​ത​പ്പെ​ടുക. ‘എന്തു്! കാ​ളി​ദാ​സൻ ചി​രി​ക്കു​ക​യോ? ഈ ചങ്ങാ​തി​ക്കെ​ന്താ​ണു് ഭ്രാ​ന്തു​ണ്ടോ?’ എന്നു് അവ​രാ​ണു് ചോ​ദി​ക്കുക. പക്ഷേ, അവ​രെ​ന്തു ചോ​ദി​ച്ചാ​ലും ശരി, പറ​ഞ്ഞാ​ലും ശരി, കാ​ളി​ദാ​സൻ ചി​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നും, ചി​ല​പ്പോൾ കല​ശ​ലാ​യി ചി​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നും, ആ ചി​രി​യൊ​ക്കെ അദ്ദേ​ഹം തന്റെ കവി​ത​യിൽ പലേ​ട​ത്തു​മാ​യി ഒതു​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു​മാ​ണു് എന്റെ വാദം. പക്ഷേ, ഒരു ഫർ​ലോ​ങ് ദൂരെ നി​ന്നു കാ​ണ​ത്ത​ക്ക​വി​ധ​ത്തിൽ, അര നാഴിക ദൂരെ കേൾ​ക്കു​ന്ന വി​ധ​ത്തിൽ, അദ്ദേ​ഹം കവി​ത​യിൽ, നമ്മു​ടെ കു​ഞ്ച​മ്മാ​മൻ ചെ​യ്ത​തു​പോ​ലെ, പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന​തു വാ​സ്ത​വ​മാ​ണു്. മാ​റ​ത്ത​ടി​ച്ചു കര​ച്ചി​ലും വയ​റു​പി​ടി​ച്ചു ചി​രി​യും സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ ഉത്കൃ​ഷ്ട​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ അനു​വ​ദി​ക്കു​വാൻ സം​സ്കൃ​ത​ക​വി​കൾ തയ്യാ​റാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

ഉദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യി​ട്ടാ​ണു് ഞാൻ കാ​ളി​ദാ​സ​നെ എടു​ക്കു​ന്ന​തു്. അദ്ദേ​ഹം പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​വാൻ ഒരു​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും എന്റെ​യും ചെ​വി​യ​ട​പ്പി​ക്കു​വാൻ പര്യാ​പ്ത​മായ കോ​ലാ​ഹ​ല​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് അതു സാ​ധി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. അതി​ന്റെ ലക്ഷ​ണ​ങ്ങൾ ഒന്ന​ല്ല, രണ്ട​ല്ല, കാ​ളി​ദാ​സ​കൃ​തി​ക​ളിൽ എത്ര​യെ​ങ്കി​ലു​മു​ണ്ടു്. പു​റ​മേ​ക്കു പ്ര​ശാ​ന്ത​ത​യോ​ടു​കൂ​ടി പ്ര​സ​ന്ന​മാ​യി എഴു​തിയ ആ കവി​താ​പ്ര​വാ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അടി​യിൽ തല കറ​ക്കു​ന്ന വി​കാ​ര​ഗർ​ത്ത​ങ്ങ​ളു​ണ്ടെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ മന​സ്സി​ലാ​ക്കീ​ട്ടു​ണ്ടോ? സ്ഥാ​നം നോ​ക്കി ചാടി മു​ങ്ങി​യ​വ​നെ പി​ന്നീ​ടു വളരെ വളരെ നേ​ര​ത്തേ​ക്കു പൊ​ങ്ങി​വ​രാൻ​കൂ​ടി അവ സമ്മ​തി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. പക്ഷേ, അവ​യു​ടെ മീ​തെ​യു​ള്ളു ആ അക്ഷോ​ഭ്യത—അതാ​ണു് പല​രേ​യും വഞ്ചി​ച്ച​തു്. ‘എന്റെ ഈശ്വ​രാ, അവ​രെ​ന്തു കണ്ടു?’ എന്നാ​ണു് ഞാൻ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു്.

ശാ​കു​ന്ത​ള​ത്തി​ലെ മാ​ഢ​വ്യ​ന്റെ ചി​ത്രം നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മന​സ്സിൽ വരു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും. അല്ലേ? എന്നാൽ ഞാൻ മാ​ഢ​വ്യ​നെ​പ്പ​റ്റി​യ​ല്ല പറയാൻ പോ​കു​ന്ന​തു്. മാ​ഢ​വ്യ​നെ എണ്ണ​മൊ​പ്പി​ക്കു​വാൻ വേ​ണ്ടി​മാ​ത്രം കാ​ളി​ദാ​സൻ അര​ങ്ങ​ത്തു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു നിർ​ത്തി​യ​താ​ണെ​ന്നും, മാ​ഢ​വ്യ​നെ നോ​ക്കി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ കൂടെ കാ​ളി​ദാ​സൻ ചി​രി​ക്കു​വാ​നി​ട​യി​ല്ലെ​ന്നും എനി​ക്കു തോ​ന്നു​ന്നു. കാ​ളി​ദാ​സ​ന്റെ വമ്പി​ച്ച ചി​രി​കൾ അട​ക്കിയ അറ​ക​ളു​ടെ താ​ക്കോ​ലു​കൾ അവി​ടെ​യൊ​ന്നു​മ​ല്ല കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു്. യാ​തൊ​രു ചി​രി​യും ഇല്ലാ​ത്ത​വ​യെ​ന്നു പണ്ഡി​ത​ന്മാ​രിൽ പലരും ഒരു​പ​ക്ഷേ, സാ​ധി​ച്ചേ​ക്കാ​വു​ന്ന മഹാ​കാ​വ്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നായ കു​മാ​ര​സം​ഭ​വ​ത്തി​ലേ​ക്കു ഞാൻ വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ​യെ ക്ഷ​ണി​ക്കു​ന്നു. അതിലെ ചില ശ്ലോ​ക​ങ്ങ​ളി​ലെ ചില പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ പി​ന്നി​ലു​ള്ള ചി​രി​യു​ടെ ആഴം അള​ന്നു നോ​ക്കു​വാൻ​ത​ന്നെ എനി​ക്കു കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. ചില ദൃ​ഷ്ടാ​ന്ത​ങ്ങൾ നോ​ക്കു​വിൻ സാ​ക്ഷാൽ മു​ക്ക​ണ്ണൻ തപ​സ്സു ചെ​യ്യു​ക​യാ​ണു്. പാർ​വ​തി ഒരു മാ​ല​യും കയ്യി​ലേ​ന്തി, ആ ജി​ത്തേ​ന്ദ്രി​യ​ന്റെ എളിയ ഒരു പരി​ചാ​രി​ക​യു​ടെ നി​ല​യിൽ അടു​ത്തു നി​ല്ക്കു​ന്നു.

എന്നു​വെ​ച്ചാൽ മേ​പ്പ​ടി മാലയെ ആശ്രി​ത​വാ​ത്സ​ല്യം​കൊ​ണ്ടു മാ​ത്രം…[1] അതേ​സ​മ​യ​ത്തു തഞ്ച​വും പാർ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന നമ്മു​ടെ ശ്രീ. മദ​ന​മോ​ഹൻ​ജി ‘സം​മോ​ഹ​നം’ എന്നു പേരായ വലിയ ഗു​ലു​മാൽ പി​ടി​ച്ച അസ്ത്ര​ത്തെ വി​ല്ലിൽ തൊ​ടു​ത്തു​വെ​ന്നു​മാ​ണു് അർ​ത്ഥം. അന​ന്ത​രം നമ്മു​ടെ മഹാ​വി​കൃ​തി​യായ കാ​ളി​ദാ​സൻ പറ​യു​ന്ന​തു കേൾ​ക്കുക:

ഈ ശ്ലോ​കം വാ​യി​ക്കു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ഞാൻ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. എനി​യും എത്ര പ്രാ​വ​ശ്യം വാ​യി​ക്കു​മോ അത്ര പ്രാ​വ​ശ്യം പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യും. ഇതി​ലെ​ന്താ​ണു് ചി​രി​ക്കു വക​യു​ള്ള​തെ​ന്നോ? പറയാം. ഹര​നാ​ക​ട്ടേ, പൂ​ന്തി​ങ്ക​ളി​ന്റെ ഉദ​യ​വേ​ള​യിൽ കട​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ, തെ​ല്ലൊ​ന്നു് ഉള്ളൊ​തു​ക്കം കു​റ​ഞ്ഞ​വ​നാ​യി ചമ​ഞ്ഞി​ട്ടും ചെ​ന്തൊ​ണ്ടി​ച്ചു​ണ്ടി​ണ​യോ​ടു​കൂ​ടിയ ശ്രീ​മ​തി ഉമ​യു​ടെ മു​ഖ​ത്തേ​ക്കൊ​ന്നു നോ​ക്കി എന്നാ​ണ​ല്ലോ ഇതി​ന്റെ അർ​ത്ഥം. ഇവിടെ ‘നോ​ക്കി’ എന്ന അർ​ത്ഥം കി​ട്ടു​വാൻ കാ​ളി​ദാ​സൻ പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന വാ​ക്കു​കൾ നോ​ക്കുക. ‘വ്യാ​പാ​ര​യാ​മാ​സ​വി​ലോ​ച​നാ​നി’ ആ പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ കു​സൃ​തി നി​ങ്ങൾ കാ​ണു​ന്നി​ല്ലേ? മു​ഖ​ത്തൊ​രു ഭാ​വ​ഭേ​ദം കാ​ണി​ക്കാ​തെ കാ​ളി​ദാ​സൻ പറ​യു​ന്ന ആ വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ പി​ന്നി​ലു​ള്ള ചിരി നി​ങ്ങൾ കേൾ​ക്കു​ന്നി​ല്ലേ? കണ്ണു​ക​ളെ ‘വ്യാ​പാ​ര​യാ​മാസ’ പോലും! വ്യാ​പ​രി​പ്പി​ച്ചു. വെ​റു​തെ ഒന്നു നോ​ക്കി മട​ങ്ങു​ക​യ​ല്ല; പത്താ​യ​ത്തി​ന്ന​ക​ത്തു കൂറകൾ പാ​യും​പോ​ലെ, വ്യാ​പാ​ര​യാ​മാസ. ഈ അർ​ഥ​ത്തിൽ ഇതി​ലും നീണ്ട. ഇതി​നെ​ക്കാൾ ‘ഭേ​ജാ​റ​ട​ങ്ങിയ ഒരു ക്രി​യാ​പ​ദം വേറെ പ്ര​യോ​ഗി​ക്കു​വാൻ സം​സ്കൃ​ത​ഭാ​ഷ​യി​ലു​ണ്ടോ? മാ​ന്യ​രേ. ഉണ്ടെ​ന്നു നമ​ന്യേ, ഞാൻ വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.

‘നോ​ക്കി’ എന്നു പറ​യു​വാൻ ചെറിയ ക്രി​യാ​പ​ദം ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​വാൻ അങ്ങോർ​ക്ക​റി​യാ​യ്ക​യ​ല്ല. അതാ, രണ്ടു ശ്ലോ​കം അപ്പു​റ​ത്തു. തന്നെ ആരാ​ണു് കു​ള​ത്തി​ലി​റ​ക്കി​യ​തെ​ന്ന​റി​യു​വാൻ കാർ​ണോ​പ്പാട നോ​ക്കി​യ​തെ​ങ്ങ​നെ​യെ​ന്നു കാ​ളി​ദാ​സൻ വി​വ​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്:

‘സസർജ’ കണ്ടു​വോ? കവി​ണ​യിൽ​നി​ന്നു കല്ലെ​റി​യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ. ദൃ​ഷ്ടി​യെ സർ​ജി​ച്ചു​വെ​ന്നാ​ണു് പറ​യു​ന്ന​തു്. മുൻ​ചൊ​ന്ന ‘വ്യാ​പാ​ര​യാ​മാ​സ​യു​ടെ അടി​യി​ലു​ള്ള ചിരി, സഞ്ജ​യൻ ബഹു​മാ​നം കു​റ​ഞ്ഞ ഒരു പരി​ഹാ​സി​യാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു മാ​ത്രം കേ​ട്ട​ത​ല്ലെ​ന്നും, കാ​ളി​ദാ​സൻ കല്പി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി​ത്ത​ന്നെ അതു് അവിടെ കൊ​ള്ളി​ച്ച​താ​ണെ​ന്നും നി​ങ്ങൾ​ക്കി​പ്പോൾ ബോ​ധ്യ​മാ​യോ? അടു​ത്ത​ടു​ത്തു നിൽ​ക്കു​ന്ന ‘വ്യാ​പാ​ര​യാ​മാസ വി​ലോ​ച​നാ​നി’ എന്നും ‘സസർജ ദൃ​ഷ്ടിം’ എന്നു​മു​ള്ള പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങൾ തമ്മി​ലു​ള്ള അന്ത​രം ചി​രി​യു​ടേ​യും ചിരി ഇല്ലാ​യ്മ​യു​ടെ​യും അങ്ങേ അറ്റ​ങ്ങൾ തമ്മി​ലു​ള്ള അന്ത​ര​മാ​ണു്.

ആ ശ്ലോ​ക​ത്തി​ലെ ചിരി അവിടെ അവ​സാ​നി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. ‘ഉമാ​മു​ഖേ’ എന്ന പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ലും കാ​ളി​ദാ​സൻ ഒരു പു​ഞ്ചി​രി അട​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. ആരുടെ മു​ഖ​ത്താ​ണു് ആ ഗ്ര​ഹ​പ്പിഴ പി​ടി​ച്ച താ​ടി​ക്കാ​രൻ മേ​പ്പ​ടി വി​ലോ​ച​ന​ങ്ങ​ളെ ‘വ്യാ​പാ​ര​യാ​മാസ’യാ​ക്കി​യ​തെ​ന്നു​കൂ​ടി ഒന്നാ​ലോ​ചി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണു് കാ​ളി​ദാ​സൻ പറ​യു​ന്ന​തു്. ‘ഉമാ​മു​ഖേ’യുടെ ഉമ​യു​ടെ മു​ഖ​ത്തിൽ, ആരാ​ണു് ഉമ? ഒന്നാം​സർ​ഗ്ഗ​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ കാ​ളി​ദാ​സൻ ഒരു മു​ന്ന​റി​യി​പ്പു തരു​ന്നു​ണ്ടു്:

‘ഉമാ’—തപ​സ്സു് അരു​തു്—എന്നി​ങ്ങ​നെ അമ്മ​യാൽ തപ​സ്സു​ചെ​യ്യു​ന്ന​തിൽ​നി​ന്നു വി​ല​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തു​കൊ​ണ്ടു് ആ സു​മു​ഖി പി​ന്നീ​ടു് ഉമ എന്ന പേ​രി​നെ പ്രാ​പി​ച്ചു എന്നാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞ​തു്. പേ​രി​ന്റെ അർ​ത്ഥം​ത​ന്നെ ‘തപ​സ്സ് അരു​തു്’ എന്നാ​ണു്. അങ്ങ​നെ​യു​ള്ള ഒരു പെ​ണ്ണി​ന്റെ മു​ഖ​ത്തു്—അവി​ടെ​യു​ള്ള മറ്റൊ​രു വമ്പി​ച്ച തക​രാ​റി​നെ ‘ബിം​ബ​ഫ​ലാ​ധ​രോ​ഷ്ഠേ’ എന്ന പ്ര​യോ​ഗം​കൊ​ണ്ടു നമ്മു​ടെ മഹാ​ക​വി കെ. ഡി. (എന്നു​വെ​ച്ചാൽ കാ​ളി​ദാ​സൻ എന്ന​തി​ന്റെ ഇം​ഗ്ലീ​ഷു​ചു​രു​ക്കം) സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്—ഇരു​ക​ണ്ണ​ന്മാർ വേണ്ട, ഒറ്റ​ക്ക​ണ്ണ​ന്മാ​രോ, അര​ക്ക​ണ്ണ​ന്മാർ​പോ​ലു​മോ നോ​ക്കി​യാൽ​ത്ത​ന്നെ അപ​ക​ട​ത്തി​ലാ​വാ​നി​ട​യു​ള്ള ഒരു മു​ഖ​ത്തു്—ഈ മൂ​ന്നു കണ്ണൻ (‘വി​ലോ​ച​നാ​നി’ എന്ന ബഹു​വ​ച​ന​പ്ര​യോ​ഗം പശ്യ.) നോ​ക്കുക മാ​ത​മ​ല്ല ആ കണ്ണു​ക​ളെ ‘വ്യാ​പാ​ര​യാ​മാസ’യാ​ക്കി​യാ​ലു​ള്ള കഥ എന്താ​ണ്? എന്നു ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന ആൾ എത്ര​യോ പണി​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടാ​ണു് കവി സങ്കേ​ത​ങ്ങ​ളെ ബഹു​മാ​നി​ച്ചു ചിരി അട​ക്കി​നിർ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് എന്നു തെ​ളി​യി​ക്കു​വാൻ ഞാൻ എനി വാ​ദി​ക്ക​ണോ? വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ മതി. വാ​ദി​ക്കു​വാൻ ഈ അറ്റ​ത്തു് തയ്യാ​റാ​ണു്.

മൂ​ന്നു കണ്ണു കൊ​ണ്ടു നോ​ക്കി​പ്പോ​യ​തി​നാൽ ശങ്ക​ര​മ്മാൻ കു​റേ​ക​വി​ഞ്ഞ നി​ല​യിൽ​ത്ത​ന്നെ പെ​ട്ടു​പോ​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു​ള്ള വസ്തുത കാ​ളി​ദാ​സ​നു മറ​ക്കാൻ കഴി​യു​ന്നി​ല്ല.

എന്ന അടു​ത്ത വരി​ക​ളി​ലെ ‘അയു​ഗ്മ​നേ​ത്രഃ’ എന്ന പദം നോ​ക്കി​യാൽ മതി. ഇത്ര ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി രണ്ട​ല്ലാ​ത്ത കണ്ണോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ എന്നൊ​ന്നും കാ​ളി​ദാ​സൻ കാ​ര്യം കാ​ണാ​തെ പറ​യു​ന്ന ആസാ​മി​യ​ല്ല. അതു​മാ​ത്രം ഇവിടെ പറ​ഞ്ഞേ​ക്കാം.

ഇതൊ​രു​ദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യി മാ​ത്രം സഞ്ജ​യൻ പറ​ഞ്ഞ​താ​ണു്. വി​ക്ര​മോർ​വ​ശീ​യ​ത്തിൽ

എന്ന ശ്ലോ​കാർ​ധ​ത്തി​ലെ ‘വേ​ദാ​ഭ്യാ​സ​ജഡ’നെ​ക്കു​റി​ച്ചും അതി​ലും അധി​ക​മാ​യി ‘പു​രാ​ണോ മുനിഃ’ എന്ന പ്ര​യോ​ഗ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യും, രഘു​വം​ശ​ത്തിൽ അജ​വി​ലാ​പ​സർ​ഗ​ത്തി​ന്റെ അന്ത്യ​ത്തി​ലു​ള്ള

ഇത്യാ​ദി ശ്ലോ​ക​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും എനി​ക്കു് ഒരു​പാ​ടു പറ​യാ​നു​ണ്ടു്. അവ​യി​ലൊ​ക്കെ കാ​ളി​ദാ​സൻ അട​ക്കീ​ട്ടു​ള്ള ചി​രി​യെ പു​റ​ത്തു തു​റ​ന്നു​വി​ടു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ ഒരു രാ​ജ്യം മു​ഴു​വൻ മൂ​ടു​വാ​നു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും. പക്ഷേ, അതൊ​ക്കെ ഇവിടെ വി​വ​രി​ക്കു​വാൻ സ്ഥ​ല​മി​ല്ല; സമ​യ​വു​മി​ല്ല. ഇതെ​ല്ലാം ഒന്നു കണ്ണു തു​റ​ന്നു​നോ​ക്കി​യാൽ ആർ​ക്കും കാ​ണാ​വു​ന്ന​താ​ണു്. സം​സ്കൃ​ത​ക്കാർ​ക്കു് ചിരി പതി​വി​ല്ലെ​ന്നോ, കാ​ളി​ദാ​സൻ കു​ഞ്ച​നെ​പ്പോ​ലെ ചി​രി​ക്കാൻ സാ​ധി​ക്കാ​ത്ത ആളാ​ണെ​ന്നോ പറ​യ​രു​തു്. അതു​മാ​ത്രം ഞാൻ സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ല. നവ​ജീ​വൻ, 1936.

മകൻ:

അച്ഛാ, ആ മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തു നാലു് ഈച്ചു​ക​ളു​ണ്ടു്. അവയിൽ രണ്ടെ​ണ്ണം ആണീ​ച്ച​ക​ളും രണ്ടെ​ണ്ണം പെ​ണ്ണീ​ച്ച​ക​ളു​മാ​ണു്.

അച്ഛൻ:

(സാ​ദ്ഭു​തം) നീ എങ്ങ​നെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി?

മകൻ:

അതോ? രണ്ടെ​ണ്ണം സി​ഗ​ര​റ്റു​ടി​ന്നി​ന്മേ​ലാ​ണു്! രണ്ടെ​ണ്ണം കണ്ണാ​ടി​യി​ന്മേ​ലും.

(സ)

‘സ്ത്രീ​നി​യോ​ജ​ക​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ലും ലഹള’ എന്നു മറ്റൊ​രു സഹ​ജീ​വി​യിൽ ഒരു ശി​രോ​ലി​ഖി​തം പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.

അവിടെ അതു​ണ്ടാ​വു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നു പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ച ശു​ദ്ധാ​ത്മാ​വു് ആരാ​യി​രു​ന്നു?

(സ)

പ്ര​ശ​സ്ത​നായ ഒരു മലയാള സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​നാ​ണു് സഞ്ജ​യൻ. സഞ്ജ​യൻ എന്ന​തു് തൂ​ലി​കാ​നാ​മ​മാ​ണു്, യഥാർ​ത്ഥ​നാ​മം മാ​ണി​ക്കോ​ത്തു് രാ​മു​ണ്ണി​നാ​യർ (എം. ആർ. നായർ) എന്നാ​ണു്. (ജനനം: 1903 ജൂൺ 13 – മരണം: 1943 സെ​പ്റ്റം​ബർ 13). തല​ശ്ശേ​രി​ക്ക​ടു​ത്തു് 1903 ജൂൺ 13-൹ ജനി​ച്ചു. തന്റെ കൃ​തി​ക​ളിൽ സഞ്ജ​യൻ, പാ​റ​പ്പു​റ​ത്തു സഞ്ജ​യൻ, പി. എസ്. എന്നി​ങ്ങ​നെ പല​പേ​രി​ലും അദ്ദേ​ഹം സ്വയം പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു​ണ്ടു്.

1903 ജൂൺ 13-൹ തല​ശ്ശേ​രി​ക്ക​ടു​ത്തു് ഒത​യോ​ത്തു് തറ​വാ​ട്ടിൽ മാ​ടാ​വിൽ കു​ഞ്ഞി​രാ​മൻ വൈ​ദ്യ​രു​ടെ​യും പാ​റു​വ​മ്മ​യു​ടെ​യും മക​നാ​യാ​ണു് സഞ്ജ​യൻ ജനി​ച്ച​തു്. പി​താ​വു് തല​ശ്ശേ​രി ബാസൽ മിഷൻ ഹൈ​സ്കൂ​ളിൽ മല​യാ​ള​പ​ണ്ഡി​ത​നാ​യി​രു​ന്നു. കട​ത്ത​നാ​ട്ടു രാ​ജാ​വു് കല്പി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്ത സ്ഥാ​ന​പ്പേ​രാ​യി​രു​ന്നു വൈ​ദ്യർ എന്ന​തു്. കവി​യും ഫലി​ത​മർ​മ്മ​ജ്ഞ​നും സം​ഭാ​ഷ​ണ​ച​തു​ര​നു​മാ​യി​രു​ന്ന കു​ഞ്ഞി​രാ​മൻ വൈ​ദ്യർ 42-ാം വയ​സ്സിൽ മരി​ച്ചു​പോ​യി. അച്ഛ​ന്റെ കാ​ല​ശേ​ഷം രാ​വു​ണ്ണി​യും സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളും മാ​ടാ​വ് വി​ട്ടു് ഒത​യോ​ത്തേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു​പോ​ന്നു.

വൈ​ദ്യ​രു​ടെ രണ്ടാ​മ​ത്തെ പു​ത്ര​നാ​യി​രു​ന്നു രാ​മു​ണ്ണി. രണ്ടു വയ​സ്സി​നു മൂ​പ്പു​ള്ള, മൂ​ത്ത​മ​കൻ കരു​ണാ​ക​രൻ നായർ റവ​ന്യൂ വകു​പ്പിൽ തഹ​സീൽ​ദാ​രാ​യി​രു​ന്നു. നല്ല കവി​താ​വാ​സ​ന​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന കരു​ണാ​ക​രൻ നായർ രാ​മു​ണ്ണി നായർ മരി​ക്കു​ന്ന​തി​നു് ഒന്നര വർഷം മു​മ്പേ മരി​ച്ചു​പോ​യി.

എം. ആറി​ന്റെ ഇളയ സഹോ​ദ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു പാർ​വ്വ​തി എന്ന പാ​റു​ക്കു​ട്ടി. എം. ആറിനു വള​രെ​യ​ധി​കം വാ​ത്സ​ല്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന അനു​ജ​ത്തി​യെ പി. കു​ട്ടി എന്നാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹം വി​ളി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു്. കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു സാ​മൂ​തി​രി ഹൈ​സ്കൂൾ ഹെഡ് മാ​സ്റ്റ​റാ​യി​രു​ന്ന പി. കു​ഞ്ഞി​രാ​മൻ നാ​യ​രാ​യി​രു​ന്നു പാ​റു​ക്കു​ട്ടി​യു​ടെ ഭർ​ത്താ​വു്.

വൈ​ദ്യ​രു​ടെ അകാ​ല​ച​ര​മ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ഏറെ വർ​ഷ​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, വേ​ണ്ട​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ നിർ​ബ​ന്ധ​ത്തി​നു വഴ​ങ്ങി സഞ്ജ​യ​ന്റെ അമ്മ, പി​ണ​റാ​യി പു​തി​യ​വീ​ട്ടിൽ ഡോ. ശങ്ക​രൻ നായരെ പു​നർ​വി​വാ​ഹം ചെ​യ്തു. ഇങ്ങ​നെ കു​ഞ്ഞി​ശ​ങ്ക​രൻ, ബാ​ല​കൃ​ഷ്ണൻ, ശ്രീ​ധ​രൻ എനീ പേ​രു​ക​ളിൽ മൂ​ന്നു് അനു​ജ​ന്മാ​രെ​ക്കൂ​ടി രാ​മു​ണ്ണി​യ്ക്ക് ലഭി​ച്ചു.

തല​ശ്ശേ​രി ബ്രാ​ഞ്ച് സ്കൂൾ, തല​ശ്ശേ​രി ബ്ര​ണ്ണൻ കോ​ളേ​ജ്, പാ​ല​ക്കാ​ട് വി​ക്ടോ​റി​യാ കോ​ളേ​ജ്, ചെ​ന്നൈ ക്രി​സ്ത്യൻ കോ​ളേ​ജ്, തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​രം ലോ കോ​ളേ​ജ് എന്നി​വി​ട​ങ്ങ​ളി​ലാ​ണു് പഠി​ച്ച​തു്. 1919-ൽ പാ​ല​ക്കാ​ട് വി​ക്ടോ​റി​യാ കോ​ളേ​ജിൽ അദ്ദേ​ഹം ഇന്റർ​മീ​ഡി​യ​റ്റി​നു ചേർ​ന്നു.

1927-ൽ ലി​റ്റ​റേ​ച്ചർ ഓണേ​ഴ്സ് ജയി​ച്ച സഞ്ജ​യൻ 1936-ലാണ് പ്ര​ശ​സ്ത​മായ “സഞ്ജ​യൻ” എന്ന ഹാ​സ്യ​സാ​ഹി​ത്യ​മാ​സിക ആരം​ഭി​ക്കു​ന്ന​തു്. 1938 മുതൽ 1942 വരെ മലബാർ ക്രി​സ്ത്യൻ കോ​ളേ​ജിൽ അദ്ധ്യാ​പ​ക​നാ​യി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്താ​ണു് വി​ശ്വ​രൂ​പം എന്ന ഹാ​സ്യ​സാ​ഹി​ത്യ​മാ​സിക പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. 1935 മുതൽ 1942 വരെ കോ​ഴി​ക്കോ​ട് കേ​ര​ള​പ​ത്രി​ക​യു​ടെ പത്രാ​ധി​പ​നാ​യി​രു​ന്ന സഞ്ജ​യ​ന്റെ പ്ര​ധാ​ന​കൃ​തി​കൾ സാ​ഹി​ത്യ​നി​ക​ഷം (രണ്ടു് ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ), സഞ്ജ​യൻ (ആറു് ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ), ഹാ​സ്യാ​ഞ്ജ​ലി, ഒഥ​ല്ലോ (വി​വർ​ത്ത​നം) തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​യാ​ണു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സഞ്ജ​യോ​പ​ഖ്യാ​ന​മെ​ന്ന കവി​ത​യും പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​ണു്. കു​ഞ്ചൻ നമ്പ്യാർ​ക്കു ശേ​ഷ​മു​ള്ള മല​യാ​ള​ത്തി​ലെ വലിയ ഹാ​സ്യ​സാ​മ്രാ​ട്ടാ​യി​ട്ടാ​ണു് സഞ്ജ​യൻ അറി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്. കവി, പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​കൻ, നി​രൂ​പ​കൻ, തത്ത്വ​ചി​ന്ത​കൻ, ഹാ​സ്യ​പ്ര​തിഭ എന്നീ നി​ല​ക​ളിൽ പ്ര​ശ​സ്ത​നാ​യി​രു​ന്നു. പരി​ഹാ​സ​പ്പു​തു​പ​നി​നീർ​ച്ചെ​ടി​ക്കെ​ടോ ചി​രി​യ​ത്രേ പു​ഷ്പം, ശകാരം മു​ള്ളു താൻ എന്ന അഭി​പ്രാ​യ​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹം.

1943 സെ​പ്റ്റം​ബർ 13-൹ കു​ടും​ബ​സ​ഹ​ജ​മാ​യി​രു​ന്ന ക്ഷ​യ​രോ​ഗം മൂർ​ച്ഛി​ച്ചു് അന്ത​രി​ച്ചു.