എനി​ക്കൊ​രാൾ നന്മ ചെ​യ്താൽ അയാ​ളോ​ടു് എനി​ക്കു​ണ്ടാ​കു​ന്ന വൈ​കാ​രിക പ്ര​തി​ക​ര​ണ​മാ​ണു് സ്നേ​ഹം. ഞാൻ അന​വ​ഹി​ത​നാ​യി മഹാ​പ​ഥ​ത്തി​ലൂ​ടെ നട​ക്കു​ന്നു. പുറകേ കാറ് വരു​ന്ന​തു് ഞാൻ കാ​ണു​ന്നി​ല്ല. പൊ​ടു​ന്ന​നെ ഒരു യാ​ത്ര​ക്കാ​രൻ എന്നെ പി​ടി​ച്ചു​വ​ലി​ച്ചു പന്ഥാ​വി​ന്റെ ഒരു വശ​ത്തേ​ക്കു് ആക്കു​ന്നു. എനി​ക്കു് അയാ​ളോ​ടു് വൈ​കാ​രിക പ്ര​തി​ക​ര​ണ​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ സ്നേ​ഹം തോ​ന്നു​ക​യും അതു് ‘താ​ങ്ക്സ്’ എന്ന ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് പദ​ത്തി​ലൂ​ടെ ആവി​ഷ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ഞാൻ പത്ര​ത്തി​ലെ​ഴു​തിയ ലേഖനം വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു് നന്നെ​ന്നു് ഒരാൾ റ്റി​ലി​ഫോ​ണി​ലൂ​ടെ അറി​യി​ക്കു​ന്നു. അയാ​ളോ​ടും എനി​ക്കു് സ്നേ​ഹം. എനി​ക്കു് പരി​ച​യ​മി​ല്ലാ​ത്ത സ്ത്രീ​ക​ളും പു​രു​ഷ​ന്മാ​രും എന്നെ റോഡിൽ വച്ചു കാ​ണു​മ്പോൾ ബഹു​മാ​ന​ത്തോ​ടെ കൈ​കൂ​പ്പു​ന്നു. ആ ബഹു​മാ​ന​ത്തോ​ടു് എനി​ക്കു​ള്ള വൈ​കാ​രിക പ്ര​തി​ക​ര​ണ​മാ​ണു് സ്നേ​ഹം. ഇത്—അന്യർ​ക്കു് ഉപ​കാ​രം ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള പ്ര​വ​ണത—ബന്ധു​ക്ക​ള​ല്ലാ​ത്ത​വർ​ക്കാ​ണു് കൂ​ടു​ത​ലു​മു​ള്ള​തു്. യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ ബന്ധു​ക്ക​ളെ​ന്നു പറ​യു​ന്ന​വർ ശത്രു​ക്ക​ളാ​ണു്. ഈ സത്യം എനി​ക്കു് നേ​ര​ത്തേ അറി​യാ​മെ​ങ്കി​ലും ആ അറി​വി​നു് ദൃഢത നൽ​കു​ന്ന​തു് ശ്രീ​മ​തി കെ. പി. സു​ധീ​ര​യു​ടെ ‘ദുരിത സമ​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളും അതി​ന്റെ പരി​സ​മാ​പ്തി​യും’ എന്ന ചെ​റു​ക​ഥ​യാ​ണു് (മല​യാ​ളം വാരിക—ലക്കം 29). ഒരു ബാ​ങ്ക് ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ ഒരു പാ​വ​ത്തി​നെ സാ​മ്പ​ത്തി​ക​മാ​യി സഹാ​യി​ക്കു​ന്നു. ആ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്റെ കു​ട്ടി​ക്കു് ഹൃ​ദ​യ​സം​ബ​ന്ധി​യായ ശസ്ത്ര​ക്രിയ വേ​ണ്ടി​വ​രു​മ്പോൾ സഹ​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രു​ടേ​യോ ബന്ധു​ക്ക​ളു​ടേ​യോ സഹായം ഉണ്ടാ​കു​ന്നി​ല്ല. പക്ഷേ അയാൾ സഹാ​യി​ച്ച പാ​വ​വും അയാ​ളു​ടെ കൂ​ട്ടു​കാ​രും വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ രക്തം കൊ​ടു​ക്കാൻ തയ്യാ​റാ​യി ആശു​പ​ത്രി​യി​ലെ​ത്തു​ന്നു. ചേരി പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു് താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന പാ​വ​ങ്ങൾ മനു​ഷ്യ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ സമു​ന്ന​താ​വ​സ്ഥ​യിൽ എത്തി​യ​വ​ര​ല്ലാ​യി​രി​ക്കാം. പക്ഷേ സമു​ന്ന​ത​രാ​ണെ​ന്നു ഭാ​വി​ക്കു​ന്ന ബൂർ​ഷ്വ​ക​ളേ​ക്കാൾ അവർ​ക്കു് മനു​ഷ്യ​ത്വം കൂടും. ആ സത്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് സുധീര പ്ര​യ​ത്നം കൂ​ടാ​തെ കൈ ചൂ​ണ്ടു​ന്നു. ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്റെ​യും അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ സഹാ​യി​ക്കാ​നെ​ത്തു​ന്ന പാ​വ​ത്തി​ന്റെ​യും വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളെ ന്യൂ​നോ​ക്തി​യി​ലൂ​ടെ പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ക്കാൻ സു​ധീ​ര​യ്ക്കു് കഴി​ഞ്ഞു എന്ന​തി​ലാ​ണു് ഇക്ക​ഥ​യു​ടെ വിജയം.

തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു് രാ​ഷ്ടീ​യ​പാർ​ട്ടി​യു​ടെ ജാ​ഥ​യു​ള്ള​പ്പോൾ ഉപാ​ന്ത പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളെ​ന്നു വി​ളി​ക്കാ​വു​ന്ന പാ​പ്പ​നം​കോ​ടു്, തി​രു​മല, കര​കു​ളം, ശ്രീ​കാ​ര്യം ഈ സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു തൊ​ഴി​ലാ​ളി​കൾ ലോ​റി​ക​ളിൽ കയറി. കൊ​ടി​യു​യർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ചു്, മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​ങ്ങൽ വി​ളി​ച്ചു് ജാഥ ആരം​ഭി​ക്കേ​ണ്ട സ്ഥ​ല​ത്തു വന്നെ​ത്തും. ഒരു​മി​ച്ചു കൂടും. പി​ന്നീ​ടു് ഒരേ​രീ​തി​യി​ലു​ള്ള ജാ​ഥ​യു​ടെ പ്ര​വാ​ഹ​മാ​ണു്. പട്ട​ണ​ത്തി​ന്റെ കി​ഴ​ക്കു​ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള തി​രു​മ​ല​യിൽ കാ​ലു​കൾ വയ്ക്കു​ന്ന തൊ​ഴി​ലാ​ളി​കൾ തങ്ങ​ള​റി​യാ​തെ നഗ​ര​ത്തി​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ഭാ​ഗ​ത്തി​ലെ​ത്തു​ന്നു. അതു​പോ​ലെ നഗ​ര​ത്തി​ന്റെ പല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു യാ​ത്ര​യാ​രം​ഭി​ക്കു​ന്ന മറ്റു തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളും. യാത്ര തു​ട​ങ്ങു​മ്പോൽ വി​ഭി​ന്ന മന​സ്ക​രായ തൊ​ഴി​ലാ​ളി​കൾ സം​ഗ​മ​സ്ഥ​ല​ത്തു് എത്തു​മ്പോൾ ഏക​മ​സ്ക​രാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. ഇതു​പോ​ലെ​യാ​ണു് ലോ​ക​ത്തു​ള്ള വി​ഭി​ന്ന ജീ​വി​ക​ളും പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന​തു്. എലി​യും പൂ​ച്ച​യും കഴു​ത​യും വി​ഭി​ന്ന ജീ​വി​കൾ. മനു​ഷ്യ​നും അതിൽ പെടും. ബാ​ഹ്യാ​കൃ​തി​യിൽ മാ​ത്ര​മ​ല്ലാ​തെ അവ​യ്ക്കു് അന്യോ​ന്യ​വ്യ​ത്യാ​സം വല്ല​തു​മു​ണ്ടോ? ഈ ആശ​യ​ത്തി​നു് കലാ​രൂ​പം നൽ​കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു ശ്രീ​മ​തി ഗ്രേ​സി ‘ഏക​ലോ​കം’ എന്ന ചെ​റു​ക​ഥ​യി​ലൂ​ടെ. ധൈ​ഷ​ണിക സമീ​പ​ന​മാ​ണു് ഗ്രേ​സി​യു​ടേ​തു്. എങ്കി​ലും ശ്രീ​മ​തി​യു​ടെ കഥാ​ര​ച​ന​യിൽ ഊർ​ജ്ജ​മു​ണ്ടു്. നവീ​ന​ത​യു​ണ്ടു്.

കാ​ര​ണ​വർ മരി​ച്ചു. തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് ഒന്നു​മി​ല്ല. രണ്ട​ല്ല പതി​നെ​ട്ടു് വീ​ടു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. കാ​ര​ണ​വ​രു​ടെ ഭാര്യ ഒരു കൊ​ല്ലം കൊ​ണ്ടു് ഈ പതി​നെ​ട്ടു വീ​ടു​ക​ളും വി​റ്റ് ദീ​പാ​ളി കു​ളി​ച്ചു. അല്ലെ​ങ്കിൽ പു​ളി​ശ്ശേ​രി കു​ടി​ച്ചു. അരി വാ​ങ്ങി കഞ്ഞി വയ്ക്കാൻ പോലും ചക്ര​മി​ല്ലാ​തെ​യാ​യി (ചക്രം = മൂ​ല്യം കു​റ​ഞ്ഞ തി​രു​വി​താം​കൂർ നാണയം). പി​ന്നെ കടം മേ​ടി​ക്ക​ലാ​ണു്. ഒരു ദിവസം അവർ ഞങ്ങ​ളോ​ടൊ​ക്കെ​യാ​യി പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇന്നു് അടു​പ്പിൽ തീ കത്തി​ച്ചി​ല്ല. ഒരു മണി പോലും അരി​യി​ല്ല. കു​റു​ങ്കു​ടി വീ​ട്ടി​ലെ… നോടു പത്തു രൂപാ കടം ചോ​ദി​ക്കാം. തരും കി​ട്ടി​യാൽ അരി വാ​ങ്ങാം. ചമ്മ​ന്തി​യു​മ​ര​യ്ക്കാം.” ഇതൊ​ക്കെ കേ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു ഒരാൾ—കാ​ര​ണ​വ​രു​ടെ ഭാ​ര്യ​യു​ടെ വളർ​ത്തു​മ​കൻ.

അയാ​ളോ​ടു് അവർ പറ​ഞ്ഞു: “ശേഖരാ, നീ അവിടം വരെ ഒന്നു പോ​യി​ട്ടു വരുമോ?”

ശേഖരൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു്, ഷർ​ട്ടു് എടു​ത്തു് ധരി​ച്ചു. ഇറ​ങ്ങി​യൊ​രു നട​ത്തം വച്ചു കൊ​ടു​ത്തു. കു​റു​ങ്ക​ടി ഗൃ​ഹ​നാ​യ​ക​ന്റെ ഔദാ​ര്യ​ത്തിൽ വലിയ വി​ശ്വാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഞാൻ വി​ശ​പ്പു​മാ​റ്റാൻ മാർ​ഗ്ഗ​മാ​യ​ല്ലോ എന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചു് സമാ​ധാ​ന​ത്തോ​ടെ ഇരു​ന്നു. ഒരു മണി​ക്കൂർ കഴി​ഞ്ഞു് ശേഖരൻ വന്നു.

കാ​ര​ണ​വ​രു​ടെ ഭാര്യ ആകാം​ക്ഷ​യോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു: “കണ്ടോ? രൂപ കി​ട്ടി​യോ?”

ശേ​ഖ​ര​ന്റെ മറു​പ​ടി: “അമ്മ​ച്ചി എന്നെ അതു​വ​രെ പോ​കാ​ന​ല്ലേ പറ​ഞ്ഞു​ള്ളൂ. അതു​കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ കു​റു​ങ്കു​ടി വീ​ടി​ന്റെ വാതിൽ വരെ ചെ​ന്നി​ട്ടു് തി​രി​ച്ചി​ങ്ങു​പോ​ന്നു.”

വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു് തോ​ന്നും ഇതു് കള്ള​മാ​ണെ​ന്നു്. അല്ല, സത്യം തന്നെ.

പു​സ്ത​കം വാ​യി​ച്ചു കി​ട്ടിയ ഒര​റി​വു് കൂടി പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കാം.

ഹി​റ്റ്ലർ ജീ​വി​താ​സ്ത​മ​യ​ത്തിൽ സൈ​നി​കോ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്മാ​രോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു: “വരു​ന്ന​തു വര​ട്ടെ. എന്റെ ഹൃദയം മഞ്ഞു​ക​ട്ട​പോ​ലെ തണു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു. തണു​ത്തു​റ​ഞ്ഞു് ഒഴു​കു​ക​യി​ല്ല​ല്ലോ. എനി​ക്കു് മാറാൻ കഴി​യു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നു് നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടേ” എന്നും. അയ​വി​ല്ലാ​യ്മ ഹി​റ്റ്ല​റു​ടെ സ്വ​ഭാ​വ​ത്തി​ന്റെ സവി​ശേ​ഷ​ത​യാ​യി​രു​ന്നു.

ശ്രീ വി. പി. മനോ​ഹ​രൻ ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ ‘സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു് അമ്പ​തു്’ എന്ന കഥയിൽ ശേ​ഖ​ര​ന്റെ പ്ര​യോ​ജ​ന​ശൂ​ന്യ​മായ നട​ത്ത​മാ​ണു​ള്ള​തു്. ഒരു പോ​യി​ന്റു​മി​ല്ലാ​ത്ത കഥ. നവീ​ന​ക​ഥ​കൾ​ക്കു​ള്ള അയ​വി​ല്ലാ​യ്മ​യും അതി​ന്റെ മുദ്ര തന്നെ.

ഞാൻ സ്വ​ദേ​ശ​സ്നേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സ്തോ​താ​വ​ല്ല, എന്നാൽ ആ വി​കാ​രം ഉള്ള​വ​രോ​ടു് എനി​ക്കു് വി​പ്ര​തി​പ​ത്തി​യു​മി​ല്ല. സ്വ​ദേ​ശ​സ്നേ​ഹം അതി​രു് കട​ന്നാൽ അതു് അടി​മ​ത്ത​മാ​യി മാറും എന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ ആ സീ​മാ​ലം​ഘ​ന​ത്തെ വെ​റു​ക്കു​ന്നു. ശേഖരൻ എന്നൊ​രു ഗാ​ന്ധി ഭക്തൻ സ്വ​ദേ​ശ​സ്നേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തിൽ കി​ട​ക്കു​ന്നു എന്നാ​വും കഥാ​കാ​രൻ പറയുക. അതാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം പറ​യു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​വാ​സ​ത്തോ​ടു് ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട വി​കാ​ര​ത്തെ നാ​ട​കീ​യ​മാ​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. അതിനെ മൂർ​ത്ത സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. ഒന്നും ഇവിടെ നട​ക്കു​ന്നി​ല്ല. നട​ക്കു​ന്ന​തു് ഒരു ഉപ​ന്യാ​സ​മെ​ഴു​ത്തു മാ​ത്രം.

1. ജോസഫ് മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി മഹാ​നാ​ണു്: പു​രു​ഷ​ര​ത്ന​മാ​ണു്. അന്യ​രെ സഹാ​യി​ക്കാൻ അദ്ദേ​ഹം എപ്പോ​ഴും സന്ന​ദ്ധ​നാ​യി​രു​ന്നു. അതു് മറ​ന്ന​ല്ല ഇനി ചി​ല​തു് പറയാൻ പോ​കു​ന്ന​തു് ഞാൻ. എനി​ക്കു് വേ​ണ്ടി​ട​ത്തോ​ളം വി​വ​ര​മി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന കാ​ല​യ​ള​വിൽ ഞാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ജീർ​ണ്ണ​ത​യു​ടെ നാ​യ​ക​നാ​ക്കി കെ. ബാ​ല​കൃ​ഷ്ണ​ന്റെ ‘കൗ​മു​ദി’ വാ​രി​ക​യിൽ മൂ​ന്നോ നാലോ ലേ​ഖ​ന​ങ്ങൾ എഴുതി. മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി അവ വാ​യി​ച്ചു എന്ന​തി​നു് തെ​ളി​വു​ണ്ടു്.

അദ്ദേ​ഹം യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി കോ​ളേ​ജിൽ പ്ര​സം​ഗി​ച്ച സമ​യ​ത്തു് ഒരു വി​ദ്യാർ​ത്ഥി ചോ​ദി​ച്ചു: “അങ്ങ് ജീർ​ണ്ണ​ത​യു​ടെ നാ​യ​ക​നാ​ണെ​ന്നു​കാ​ണി​ച്ചു് എം. കൃ​ഷ്ണൻ നായർ ചില ലേ​ഖ​ന​ങ്ങൾ എഴു​തി​യ​ല്ലോ, എന്താ​ണു് അഭി​പ്രാ​യം?”

മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി മറു​പ​ടി നൽകി: “കൃ​ഷ്ണൻ നയരോ? ആരാ അയാൾ? ഞാൻ അങ്ങ​നെ​യൊ​രാ​ളെ കേ​ട്ടി​ട്ടു​പോ​ലു​മി​ല്ല.”

അപ്പോൾ വേ​റൊ​രു വി​ദ്യാർ​ത്ഥി ചോ​ദി​ച്ചു: “ചങ്ങ​മ്പുഴ ക്ക​വി​ത​യു​ടെ മാ​റ്റൊ​ലി​യാ​ണു് വയലാർ ക്ക​വി​ത​യെ​ന്നു് കൃ​ഷ്ണൻ നായർ പല ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ സ്ഥാ​പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട​ല്ലോ. ആ അഭി​പ്രാ​യം ശരി​യാ​ണോ?”

മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി​യു​ടെ മറു​പ​ടി: “ആരും അങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. പറ​യാ​ത്ത കാ​ര്യം എന്നോ​ടു് ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തി​നു്?”

ഏതാ​നും ആഴ്ച​കൾ കഴി​ഞ്ഞു് യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി കോ​ളേ​ജി​ലെ മലയാള സമാ​ജ​ത്തി​ന്റെ ആഭി​മു​ഖ്യ​ത്തിൽ നടന്ന സമ്മേ​ള​ന​ത്തിൽ ഞാൻ പ്ര​സം​ഗി​ച്ചു. പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം തീർ​ന്ന​യു​ട​നെ ഒരു വി​ദ്യാർ​ത്ഥി എഴു​ന്നേ​റ്റു് “പ്രൊ​ഫ​സ്സർ ജോസഫ് മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി സാ​റി​ന്റെ പേരു കേ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞ​ല്ലോ. കമ​ന്റു​ണ്ടോ?” എന്നു ചോ​ദി​ച്ചു. ഞാൻ മറു​പ​ടി നൽകി: “പ്രൊ​ഫ​സർ ജോസഫ് മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി​യോ? ആരാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം? മാ​ജി​ക്കി​ന്റെ പ്രൊ​ഫ​സ്സ​റോ മറ്റോ ആണോ ആ മനു​ഷ്യൻ? ഞാൻ അങ്ങ​നെ​യൊ​രാ​ളി​നെ കേ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല.”

ഈ സം​ഭ​വ​ത്തി​നു ശേ​ഷ​മാ​ണു് ഒരു ശസ്ത്ര​ക്രി​യ​യു​ടെ മു​റി​വു​ണ​ങ്ങാ​തെ ചി​റ്റൂ​രെ​ന്ന ദേ​ശ​ത്തു് ഒന്ന​ര​വർ​ഷ​ത്തോ​ളം കഷ്ട​പ്പെ​ട്ട എന്നെ അദ്ദേ​ഹം ശ്രീ. ഇ. എം. എസ്സ്. നോടു പറ​ഞ്ഞു് തി​രി​ച്ചു് തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തേ​ക്കു മാ​റ്റി​ച്ച​തു്. തൃ​ശ്ശൂർ സെ​ന്റ് തോമസ് കോ​ളേ​ജിൽ ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് എം. എ. ക്കു് പ്ര​വേ​ശ​നം തേടിയ എന്റെ മകനു്, അധി​കാ​രി​കൾ അതു​നി​ഷേ​ധി​ച്ച​പ്പോൾ അദ്ദേ​ഹം ഇട​പെ​ട്ടു് അഡ്മി​ഷൻ വാ​ങ്ങി​ത്ത​ന്ന​തു്. പി​ന്നീ​ടു് ഞാൻ ആ രണ്ടു് ഉപ​കാ​ര​ങ്ങ​ളും മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി​യെ ഓർ​മ്മി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ അദ്ദേ​ഹം അതു മറ​ന്നു​പോ​യി​രു​ന്നു. മഹാ​ന്മാർ അന്യർ​ക്കു് ഉപ​കാ​രം ചെ​യ്തി​ട്ടു് ഉടനെ മറ​ക്കു​ന്നു. എന്നെ​പ്പോ​ലു​ള്ള ‘അല്പ​ന്മാർ’, ‘ഞാ​ന​തു് അയാൾ​ക്കു് ചെ​യ്തു’, ‘ഞാൻ അയാൾ​ക്കു് ഇതു് ചെ​യ്തു’ എന്നു പറ​ഞ്ഞു നട​ക്കു​ന്നു. മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഈ വാ​ക്യ​ങ്ങൾ എഴു​തു​മ്പോൾ അദ്ദേ​ഹം ഇന്നി​ല്ലാ​ത്ത​തിൽ എനി​ക്കു് വി​ഷാ​ദം.

2. ഡോ​റി​സ് ലെ​സി​ങ്ങി​ന്റെ ‘African Laughter - Four visits to Zimbabwe’ എന്ന പു​സ്ത​കം രസ​ക​ര​മാ​ണു്. അതിൽ വി​വ​രി​ച്ച ഒരു സംഭവം, ബലാ​ത്സം​ഗ​ത്തി​നെ​തി​രാ​യി നി​യ​മ​മു​ണ്ടാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് ഒരു യുവതി ഒരു വൃ​ദ്ധ​യോ​ടു പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അവർ (വൃദ്ധ) പഴയ ഒരു സൂ​ത്രം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചാൽ ബലാ​ത്സം​ഗ​ത്തിൽ നി​ന്നു രക്ഷ​നേ​ടാൻ കഴി​യു​മെ​ന്നു് അറി​യി​ച്ചു. ടെ​ക്നി​ക് ഇതാ​ണു്. കാ​ട്ടിൽ യു​വ​തി​യെ ഒരു പു​രു​ഷൻ വേ​ഴ്ച​യ്ക്കാ​യി അനു​ധാ​വ​നം ചെ​യ്യു​ന്നു. യുവതി പാവാട പൊ​ക്കി എല്ലാം പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് വേണം ഓടേ​ണ്ട​തു്. അതു് കാ​ണു​ന്ന പു​രു​ഷൻ ഒന്നി​നൊ​ന്നു ശക്തി​ര​ഹി​ത​നാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. അയാൾ​ക്കു് ഓടാൻ കഴി​യാ​തെ വരു​ന്നു. യു​വ​തി​യെ പി​ടി​കൂ​ടാ​നും സാ​ധി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. (Harper Collins പ്ര​സാ​ധ​നം. പുറം 257)

3. ശ്രീ. മല​യാ​റ്റൂർ രാ​മ​കൃ​ഷ്ണൻ എന്നെ ചി​ല​പ്പോൾ ദയാ​പൂർ​വ്വം ടെ​ലി​ഫോ​ണിൽ വി​ളി​ക്കാ​റു​ണ്ടു്. ഒരാ​ഴ്ച​യ്ക്കു് മുൻപ് വി​ളി​ച്ച​പ്പോൾ അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു: കട​ലി​ന്റെ അത്യ​ഗാ​ധ​ത​യിൽ ഒരു തരം സ്രാ​വു​ണ്ടു്. അതി​ന്റെ കര​ളെ​ടു​ത്തു് ഒരു മരു​ന്നു​ണ്ടാ​ക്കി​കൊ​ണ്ടു വന്നി​രി​ക്കു​ന്നു ഒരാൾ. ഏതു് രോ​ഗ​വും അതു് കഴി​ച്ചാൽ ഭേ​ദ​മാ​കും. കഷ​ണ്ടി മാറി ധാ​രാ​ളം മു​ടി​യു​ണ്ടാ​കും. അയാൾ അതു് അറി​യി​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ചു: ‘എയ്ഡ്സ്’ ഭേ​ദ​മാ​കു​മോ? മരു​ന്നു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന​വൻ പറ​ഞ്ഞു. “അത​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ, പരി​ശോ​ധി​ച്ചു നോ​ക്ക​ണം”. അപ്പോൾ ഞാൻ നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ചു: “എന്നാൽ … (സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്റെ പേര്) എന്ന സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​നിൽ അതു പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു നോ​ക്കൂ.”

4. ഒരി​ക്കൽ കു​ട്ടി​കൃ​ഷ്ണ​മാ​രാർ എന്നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു: ‘നി​ങ്ങൾ എങ്ങ​നെ​യാ​ണു് ഇങ്ങ​നെ എല്ലാ​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലും എഴു​തു​ന്ന​ത്? എനി​ക്കാ​ണെ​ങ്കിൽ പതി​ന​ഞ്ചു ദി​വ​സ​ത്തെ ആലോ​ച​ന​ക്കു​ശേ​ഷ​മേ ഒരു ലേ​ഖ​ന​മെ​ഴു​താൻ കഴിയൂ.’ പു​ത്തേ​ഴ​ത്തു രാ​മ​മേ​നോ​ന്റെ അധ്യ​ക്ഷ്യ​ത്തിൽ വൈ​ലോ​പ്പി​ള്ളി ശ്രീ​ധ​ര​മേ​നോൻ ഉദ്ഘാ​ട​നം ചെയ്ത ഒരു സ്കൂൾ വാർ​ഷിക സമ്മേ​ള​ന​ത്തിൽ ഞാൻ പ്ര​ഭാ​ഷ​ക​നാ​യി​രു​ന്നു. എന്റെ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ വൈ​ലോ​പ്പി​ള്ളി ചോ​ദി​ച്ചു: ‘ഇത്ര അനാ​യാ​സ​മാ​യി പ്ര​സം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ? പ്രി​പ്പ​യർ ചെ​യ്യു​മോ? ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു: ഇല്ല മാഷേ, കോ​ളേ​ജിൽ കു​ട്ടി​ക​ളോ​ടു് എന്നും സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​ന​ല്ലേ ഞാൻ? ശീലം കൊ​ണ്ടാ​ണു് ഇങ്ങ​നെ പ്ര​സം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തു്. സി​ദ്ധി​യൊ​ന്നു​മ​ല്ല.” അതു​കേ​ട്ടു് വൈ​ലോ​പ്പി​ള്ളി പറ​ഞ്ഞു: “അതു ശരി​യാ​ണ്, എനി​ക്കു് ഒരു മാ​സ​ത്തെ പ്രി​പ്പ​റേ​ഷ​നി​ല്ലാ​തെ ഒരു പ്ര​സം​ഗം ചെ​യ്യാൻ ആവി​ല്ല.”

ആഖ്യാ​നം വേ​ഗ​മാർ​ന്ന​തും വി​വ​ര​ണം നി​ശ്ച​ല​ത​യു​ള്ള​തു​മാ​ണു്. വേ​ഗ​മാർ​ന്ന ആഖ്യാ​നം കൊ​ണ്ട്, ചടു​ല​ത​യു​ള്ള ആഖ്യാ​നം കൊ​ണ്ടു് ഒരു വികാര പ്ര​പ​ഞ്ചം സൃ​ഷ്ടി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു ശ്രീ​മ​തി വത്സ​ല്ക്കു്. അവ​രു​ടെ ‘കാലാൾ കാ​വ​ലാൾ’ എന്ന കഥ മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ലി​ള്ള​തു് വാ​യി​ച്ചു നോ​ക്കൂ. ഒരു ത്രു​ട​നം നി​ങ്ങൾ​ക്കു് അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടും. കഥ വാ​യി​ച്ചു തീ​രു​ന്ന​തു​വ​രെ നി​ങ്ങൾ വാരിക താ​ഴെ​വ​യ്ക്കു​ക​യു​മി​ല്ല.

അവി​വാ​ഹി​ത​നും പെൻഷൻ പറ്റിയ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നു​മായ രു​ദ്രാ​ണി റ്റീ​ച്ച​റെ ഒരു എക്സ് മി​ലി​റ്റ​റി​ക്കാ​രൻ ‘വക വരു​ത്തു​ന്ന’താണു് കഥ. തി​ക​ച്ചും യു​ക്തി​പ​ര​മായ പ്ലോ​ട്ടു്. അതു് അനി​വാ​ര്യ​മായ പര്യ​വ​സാ​ന​ത്തിൽ എത്തു​ന്ന​തു് പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​നി​യായ വത്സല കാ​ണി​ച്ചു തരു​ന്നു. ആഖ്യാ​ന​ത്തി​ന്റെ സവി​ശേ​ഷ​ത​യാൽ ഭീ​തി​ദ​മായ ഒര​ന്ത​രീ​ക്ഷം സൃ​ഷ്ടി​ക്കാ​നും കഥാ​കാ​രി​ക്കു് കഴി​യു​ന്നു.

പല്ല​വി​യും അനു​പ​ല്ല​വി​യും ചര​ണ​വും ചേർ​ത്തു സം​ഗീ​ത​ത്തി​ന്റെ ഗോ​പു​രം ഗായകൻ നിർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ വത്സല പ്ര​തി​പാ​ദ്യ വി​ഷ​യ​ത്തി​ന്റെ വിവിധ ഘട്ട​ങ്ങ​ളെ വി​ദ​ഗ്ദ്ധ​മാ​യി സങ്ക​ല​നം ചെ​യ്യു​ന്നു. പൊ​ടു​ന്ന​നെ​യു​ള്ള വികാര പരി​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കഥ​യു​ടെ ദു​ര​ന്ത സ്വ​ഭാ​വം ശ്രീ​മ​തി സ്പ​ഷ്ട​മാ​ക്കി​ത്ത​രു​ന്നു. ഒരു​ത​രം മെ​ലോ​ഡ്രാമ ഉണ്ടെ​ങ്കി​ലും ഉത്കൃ​ഷ്ട​മായ കഥ​യാ​യി ഞാ​നി​തി​നെ പരി​ഗ​ണി​ക്കു​ന്നു.

വൈ​ദേ​ശിക വസ്തു​ക്ക​ളോ​ടു​ള്ള നമ്മു​ടെ കമ്പം അസാ​ധാ​ര​ണ​മാ​ണു്. Foreign goods എന്നു കേ​ട്ടാൽ കാള വാ​ലു​പൊ​ക്കി ചാ​ടു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാ​ണു് പലരും ചാ​ടു​ന്ന​തു്. പക്ഷേ ഈ വി​ദേ​ശ​വ​സ്തു​ക്ക​ളെ​ല്ലാം നി​ഷ്പ്ര​യോ​ജ​ന​ങ്ങ​ളാ​ണു്. വി​ദേ​ശ​ത്തു് പോയ എനി​ക്കു് ഒരു ഇമർ​ജൻ​സി ലാ​മ്പ് കി​ട്ടി. രണ്ടു ദി​വ​സ​ത്തെ ഉപ​യോ​ഗം കൊ​ണ്ടു് അതി​ന്റെ ബൾ​ബു​കൾ എരി​ഞ്ഞു​പോ​യി. പകരം ബൾബ് ഇവിടെ കി​ട്ടു​ക​യി​ല്ല. ഫൗ​ണ്ടൻ പേ​ന​ക​ളിൽ രാ​ജാ​വ​ത്രേ ഷിഫർ പേന. പക്ഷേ അതി​ന്റെ റബർ​റ്റ്യൂ​ബ് ഇവി​ട​ത്തെ കാ​ലാ​വ​സ്ഥ​യിൽ ഉരു​കും. ഒട്ടി​പ്പി​ടി​ക്കും. രണ്ടോ മൂ​ന്നോ മാസമേ അതു​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​നാ​കൂ. പാർ​ക്ക്ർ പേ​ന​യു​ടെ സ്ഥി​തി​യും വി​ഭി​ന്ന​മ​ല്ല. വി​ദേ​ശ​ത്തു​നി​ന്നും കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന ഏതു ക്രീ​മും ‘അലർ​ജി​ക് റീ​യാ​ക്ഷൻ’ ഉണ്ടാ​ക്കും. എങ്കി​ലും ഭ്ര​മ​മാ​ണു് നമ്മു​ടെ ആളു​കൾ​ക്കു് വൈ​ദേ​ശിക വസ്തു​ക്ക​ളോ​ടു്.

വി​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ സമ്മാ​ന​ങ്ങ​ളെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചും ഇതു് തന്നെ​യാ​ണു് പറ​യാ​നു​ള്ള​തു്. അരു​ന്ധ​തീ​റോ​യി യുടെ നോ​വ​ലി​നെ മാ​റ്റി നിർ​ത്തു​ന്നു. ബു​ക്കർ സമ്മാ​നം നേടിയ മറ്റു കൃ​തി​ക​ളിൽ നി​ന്നും പലതും ‘ട്രാ​ഷാ’ണു്. നോബൽ സമ്മാ​നം നേ​ടു​ന്ന​വ​രും ഉന്ന​ത​ന്മാ​ര​ല്ല. ഷീമസ് ഹീ​നി​ക്ക് അതി​നു് അർ​ഹ​ത​യി​ല്ല. റ്റെ​ഡ് ഹ്യൂ​സ് പോലും അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​ക്കാൾ വലിയ കവി​യാ​ണു്. പേൾ ബെ​ക്കി​ന് നോബൽ സമ്മാ​ന​ത്തി​നെ​ന്ന​ല്ല ഏതെ​ങ്കി​ലും സമ്മാ​ന​ത്തി​നു് അർ​ഹ​ത​യു​ണ്ടോ? സ്റ്റെൻ ബക്കി​ന് നോബൽ സമ്മാ​നം നൽകി. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കാ​ല​യ​ള​വിൽ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന പല നോ​വ​ലി​സ്റ്റു​ക​ളും അദ്ദേ​ഹ​ത്തേ​ക്കാൾ ഉന്ന​ത​ന്മാ​രാ​യി​രു​ന്നു. അന​ന്ത​മായ കാ​ല​ത്തി​ലെ ആവർ​ത്തി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​ത്ത ഒരു നി​മി​ഷ​മാ​ണു് ഗ്രീ​ക്ക് കവി​യും നോ​വ​ലി​സ്റ്റു​മായ നീ​ക്കോ​സ് കാ​സാൻ​ദ്സാ​ക്കീ​സ്. അദ്ദേ​ഹം ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു് അൽബേർ കമ്യൂ വിനു് നോബൽ സമ്മാ​നം കൊ​ടു​ത്ത​തു്. കാ​സാൻ​ദ് സാ​ക്കീ​സി​ന്റെ പ്ര​തി​ഭ​യു​ടെ ആയി​ര​ത്തി​ലൊ​രം​ശം പ്ര​തിഭ കമ്യൂ​വി​നി​ല്ല.

ദാ​ര്യോ ഫോ (Dario Fo) എന്ന ഇറ്റാ​ല്യൻ നാ​ട​ക​കൃ​ത്തി​നാ​ണു് 1997-ലെ നോബൽ സമ്മാ​നം കി​ട്ടി​യ​തു്. അത​റി​ഞ്ഞ നി​മി​ഷം തൊ​ട്ടു് ഞാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൃ​തി​കൾ തേടി പര​ക്കം പാ​ഞ്ഞു. ചി​ല​തു് കി​ട്ടി. ഫോ​യു​ടെ മാ​സ്റ്റർ പീ​സെ​ന്നു് നി​രൂ​പ​കർ കൊ​ണ്ടാ​ടു​ന്ന Accidental Death of an Anarchist എന്ന ഹാസ്യ നാടകം ആദ്യം വാ​യി​ച്ചു. Worthless എന്നു് തോ​ന്നി. എന്റെ മൂ​ല്യ​നിർ​ണ്ണ​യം തെ​റ്റി​പ്പോ​യ​താ​കാ​മെ​ന്നു് തോ​ന്നി രണ്ടു തവണ കൂടി വാ​യി​ച്ചു. ഇറ്റ​ലി​യി​ലെ ദു​ഷി​ച്ച രാ​ഷ്ട്ര​വ്യ​വ​ഹാ​ര​ത്തെ​യും അധ​മ​ത്വ​ത്തി​ലും താ​ഴെ​യാ​യി വല്ല​തു​മു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അവിടം വരെ​ചെ​ല്ലു​ന്ന പോ​ലീ​സ് നൃ​ശം​സ​ത​യെ​യും ഇറ്റ​ലി​ക്കാർ​ക്കു മാ​ത്രം ഇഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന ഹാ​സ്യം കലർ​ത്തി രചി​ച്ച പ്ര​ചാ​ര​ണ​പ​ര​മായ കൃ​തി​യാ​ണു് അതെ​ന്നു ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

ദാ​ര്യോ ഫോ​യു​ടെ കു​റി​പ്പി​നെ അവ​ലം​ബി​ച്ചു നാ​ട​ക​ത്തി​ലെ ഇതി​വൃ​ത്ത​ത്തി​ലെ പശ്ചാ​ത്ത​ലം വി​ശ​ദ​മാ​ക്ക​ട്ടെ. 1969 ഡി​സം​ബർ 12-നു് മി​ലാ​നി​നെ അഗ്രി​ക്കൾ​ച്ച​റൽ ബാ​ങ്കിൽ ബോംബ് സ്ഫോ​ട​ന​മു​ണ്ടാ​യി. അതി​ന്റെ ഫല​മാ​യി പതി​നാ​റു് പേർ മരി​ച്ചു. അരാ​ജ​ക​വാ​ദി​ക​ളാ​ണു് ബോംബ് പൊ​ട്ടി​ച്ച​തെ​ന്നു് അധി​കാ​രി​കൾ കരുതി. അറ​സ്റ്റ് ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ട​വ​രിൽ ഒരാ​ളായ ജോ​വാ​ണീ പീ​നേ​ലീ പോ​ലീ​സ് ഹെ​ഡ്ക്വാർ​ട്ടേ​ഴ്സി​ന്റെ നാ​ലാ​മ​ത്തെ നി​ല​യിൽ നി​ന്നു് ജന്നൽ വഴി താ​ഴേ​ക്കു് ചാടി ‘ആത്മ​ഹ​ത്യ ചെ​യ്തു’വെ​ന്നു പോ​ലീ​സ് പറ​ഞ്ഞു. പക്ഷേ പത്തു വർ​ഷ​ത്തി​നു ശേഷം തെ​ളി​ഞ്ഞു ഫാ​സി​സ്റ്റു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു സ്ഫോ​ട​നം നട​ത്തി​യ​തെ​ന്നു്. അവരിൽ ഒരാൾ ഇറ്റാ​ല്യൻ രഹ​സ്യ​പ്പൊ​ലീ​സി​ലെ ഒരം​ഗ​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. പി​നേ​ലി​യെ പോ​ലീ​സ് ആത്മ​ഹ​ത്യ ചെ​യ്യി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അല്ലെ​ങ്കിൽ തല്ലി​ക്കൊ​ന്നു താ​ഴ​ത്തേ​ക്കു് ഇടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ദേ​ഷ്യ​വും ചി​രി​യും ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട​വ​യാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് പ്രേ​ഷ​ക​രെ—വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ—ചി​രി​പ്പി​ച്ചു് ധർ​മ്മ​രോ​ഷ​ത്തി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു ചെ​ല്ലാ​നാ​ണു് ഫോ​യു​ടെ യത്നം. അതി​ല​ദ്ദേ​ഹം പരാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ടു എന്നാ​ണു് എന്റെ മതം. എന്തു​കൊ​ണ്ടു്?

കലാ​സൃ​ഷ്ടി​യി​ലെ ആശയം എന്തു​മാ​ക​ട്ടെ. മാർ​ക്സി​സ​മാ​യാ​ലും എനി​ക്കി​ഷ്ട​മാ​ണു്. പക്ഷേ മാർ​ക്സി​സ്റ്റാ​ശ​യ​ങ്ങ​ളെ അനു​വാ​ച​കൻ ഹൃദയം കൊ​ണ്ടു പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്ക​ണം. അപ്പോ​ഴാ​ണു കല​യു​ടെ ഉദയം. യാ​നീ​സ് റീ​റ്റ്സോ​സും നെ​റൂ​ദ​യും കമ്മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് കവി​ക​ളാ​ണു്. എന്നാൽ അവ​രു​ടെ കൃ​തി​കൾ​ക്കു് കലാ സൗ​ന്ദ​ര്യ​മേ​യു​ള്ളു. ദാ​ര്യോ ഫോ നമു​ക്കാർ​ക്കും സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത ഒരു മര​ണ​ത്തെ—കൊ​ല​പാ​ത​ക​ത്തെ—തു​ച്ഛീ​ക​രി​ച്ചു് പ്ര​ചാ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ മണ്ഡ​ല​ത്തിൽ കൊ​ണ്ടു ചെ​ല്ലു​ന്നു. അതി​നാൽ പോ​ലീ​സി​ന്റെ ക്രൂ​ര​ത​യും അരാ​ജ​ക​വാ​ദി​യു​ടെ ചര​മ​വും നമ്മു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ സ്പർ​ശി​ക്കാ​തെ വെറും ഫാ​ഴ്സാ​യി മാ​റു​ന്നു. സ്വീ​ഡി​ഷ് അക്കാ​ഡ​മി​യി​ലു​ള്ള വി​ശ്വാ​സം ലോ​ക​ജ​ന​ത​യ്ക്കു് നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു് കാ​ല​മേ​റെ​യാ​യി. ദാ​ര്യോ ഫോ​യ്ക്കു് സമ്മാ​നം കൊ​ടു​ത്ത​തോ​ടെ അവ​രു​ടെ നാ​വു​കൾ ഞങ്ങൾ​ക്കു് അവി​ശ്വാ​സം എന്നു് പറ​യേ​ണ്ട അവസ്ഥ ജാ​ത​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഏതെ​ങ്കി​ലും ചി​ന്ത​കൻ ഗ്ര​ന്ഥം വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ അതു അവ​സാ​ന​ത്തെ പു​റ​ത്തി​ലെ​ത്തു​മെ​ന്നും പി​ന്നീ​ടു് ആ ചി​ന്ത​ക​ളു​ടെ സൗ​ന്ദ​ര്യം ആസ്വ​ദി​ക്കാൻ സാ​ധി​ക്കു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നും വി​ചാ​രി​ച്ചു് കൂ​ടെ​ക്കൂ​ടെ അത​ട​ച്ചു​വ​ച്ചു് വളരെ നേരം മി​ണ്ടാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന അനു​ഭ​വം വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു് ഉണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ടോ? എനി​ക്ക​തു് ഉണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു് ഐസ്സേഅ ബർ​ലി​ന്റെ (Isaiah Berlin 1909–1997) പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ‘Russian Thinkers’, ‘Karl Marx’, ‘The crooked Timber of Humanity’ ഈ മൂ​ന്നു പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ ഞാൻ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. മറ്റു​ള്ളവ എനി​ക്കു് കി​ട്ടി​യി​ല്ല. വാ​യി​ച്ച പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ ഒറ്റ​യി​രു​പ്പിൽ വാ​യി​ച്ചു​തീർ​ക്കാൻ കൗ​തു​ക​മു​ണ്ടാ​യെ​ങ്കി​ലും ചി​ന്ത​ക​ളു​ടെ ഉജ​ജ്വ​ല​ത​യിൽ മു​ഴു​കാൻ വേ​ണ്ടി ഞാൻ പാ​രാ​യ​ണ​ത്തി​നു് ഭംഗം വരു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. ചി​ന്ത​കൾ കണ്ടാ​ലും:

• “You belive in always telling the truth, no matter what; I do not, because that it can sometimes be too painful and too destructive” (The crooked Timber of Humanity).
• “(It) remains the most powerful amoung the intellectual forces which are today permanently transforming the ways in which men act and think” (ഇതിലെ ‘(It)’ മാർ​ക്സി​സ​മാ​ണ്) (Karl Marx എന്ന ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തിൽ നി​ന്ന്).

ഈ ശതാ​ബ്ദ​ത്തി​ലെ ഉന്നത ചി​ന്ത​ക​ന്മാ​രിൽ​പ്പോ​ലും സ്വാ​ധീ​നത ചെ​ലു​ത്തിയ ബർ​ലി​ന്റെ വ്യ​ക്തി​ത്വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും ചി​ന്താ​ഗ​ഹ​ന​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചും ശ്രീ. എൻ. ഇ. സുധീർ മല​യാ​ളം വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തി​യി​ക്കു​ന്നു. ഹ്ര​സ്വ​മെ​ങ്കി​ലും സമ​ഗ്ര​സ്പർ​ശി​യായ ലേ​ഖ​ന​മാ​ണ​ത്. Man creates nothing. He can plant a tree, but not make it. മനു​ഷ്യൻ ഒന്നും സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. അവനു് മരം നടാൻ കഴി​യും അതു​ണ്ടാ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല.—എന്നു പറ​ഞ്ഞ​തു് ഫ്ര​ഞ്ചെ​ഴു​ത്തു​കാ​രൻ മെ​സ്ത്ര​യാ​ണു്. ചി​ന്ത​യു​ടെ മഹാ​വൃ​ക്ഷം സൃ​ഷ്ടി​ച്ച മഹാ​വ്യ​ക്തി​യാ​ണു് ബർലിൻ.