പി. ശിവലിംഗന്റെ ‘കത്താരി’[2] ഇരുള ഭാഷയിലെ മാജിക്കൽ ഉള്ളടക്കമുള്ള കവിതയാണു്. നാലായി പിളർന്ന ഒരു മുളംകോലിന്റെ വിവിധ ബിംബ പ്രതിനിധാനങ്ങളാണു് ഈ കവിതയിലെ കത്താരി. ജ്യാമിതീയ ബിംബങ്ങൾ ധാരാളമായി ഇതിലുപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ടു്. അതുപോലെ ആഭിചാര, ഊർവ്വരതാ ബിംബങ്ങളും.

ഗണിതാദ്ധ്യാപകൻ മെനഞ്ഞ ത്രികോണമല്ല ഇതെന്നു കവി പറയുന്നതോടെ കവിത വിശാലമായ ഒരു അർത്ഥവ്യാപ്തി കൈവരിക്കുന്നു. ജ്യാമിതീയ പരികല്പനകളെ ഉല്ലംഘിച്ചുകൊണ്ടു് പ്രാചീന ഗോത്ര സംസ്കൃതിയിലെ ഊർവ്വരതാ ബിംബമായി ഇവിടെ ത്രികോണം മാറുന്നു. ‘ഫെർട്ടിലിറ്റി കൾട്ടെ’ന്ന നിലയിൽ ഈ വിശ്വാസം എല്ലാ പ്രാചീനസമൂഹങ്ങളും ആചരിച്ചുപോന്നു.

തുടർന്നു് ഈ കവിതയിൽ കത്താരി ഒരു ആഭിചാരരൂപിയായി മാറുന്നു. ഒരുപാടു് വിപരീതങ്ങൾ ചേർന്നതാണു് കത്താരി: ‘തലയില്ല, തലക്കു മുകളിലൂടെ വളഞ്ഞ വാലുണ്ടു്; കത്താരിക്കു് പല്ലില്ല എന്നാലും ഒരൊറ്റ കടിക്കു് ജീവനെടുക്കും. നാവുണ്ടു്, പക്ഷേ, രണ്ടായി പിളർന്നതു്.’ കൈയുണ്ടു്, ഒറ്റ കൈയ്. ഈ ഒറ്റകൈയാണവന്റെ സർവ്വതും. ‘ഉടലുണ്ടു്/എല്ലാമുക്കുമൂലകളുടേയും ജീവനുടലാണു്.’ ഈ കവിത, ഇവിടെവെച്ചു്, മാജിക്കൽ റിയലിസത്തിന്റെ സ്വഭാവം കൈവരിക്കുന്നു.

നാശോന്മുഖമായ ഒരു കാവിന്റെ ചിത്രം ഈ കവിതയിലുണ്ടു്. കയർപോലെ തൂങ്ങിക്കിടക്കുന്ന വള്ളികളുള്ള കാവുകൾ നമുക്കിന്നും പരിചിതമാണല്ലോ. മാത്രമല്ല, ഗോത്രാനുഷ്ഠാനങ്ങളുടെ അനുസ്യൂതിയും കാവുകളിൽ കാണാം.

കത്താരി ഒരു മാന്ത്രികപ്പൂട്ടു കൂടിയാണു്. അതു് എലിയെ പിടിയ്ക്കും. കോഴിയെ പിടിയ്ക്കും ‘വേണമെങ്കിൽ, മന്ദാര കയർവെച്ചു കത്താരി മെനഞ്ഞ അവന്റെ കൈയെയും എടുക്കും.’ ഇരയും ഇരതേടുന്നവനും മന്ദാരക്കത്താരിയും ഒരേ ബിന്ദുവിലേക്കു നീങ്ങുന്ന അവസാന വരികൾക്കു് ഒരു ക്ലൈമാക്സിന്റെ സൌന്ദര്യമുണ്ടു്.

മാന്ത്രികക്കെണി പ്രാചീനഗോത്ര സംസ്കൃതിയിലെ ഒരനുഷ്ഠാനമാണു്, ഗുഹാചിത്രങ്ങളിൽ കാണുന്ന വേട്ടദൃശ്യങ്ങൾ പോലെ. ഗോത്രസംസ്കൃതിയിൽനിന്നു് അപ്രത്യക്ഷമായിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന വിശ്വാസങ്ങളെ, അനുഷ്ഠാനങ്ങളെ നമുക്കു അനുഭവവേദ്യമാക്കുന്നു ഈ കവിത.

പഴയ ഗോത്രക്കാവുകളുടെ തുടർച്ച ആധുനിക സമൂഹത്തിലും ദൃശ്യമാണു്, ഒട്ടേറെ മാറ്റങ്ങളോടെ. പ്രകാശൻ ചെന്തളം എഴുതിയ ‘കാവു്’ മലവേട്ടുവ ഭാഷയിലെ ബിംബ സൌന്ദര്യമുള്ള കവിതയാണു്. ‘ജീവന്റെ ഉറവകണങ്ങൾ അടിവേരാഴ്ത്തിയ’ കല്ലിലാണു് കാലത്തിന്റെ സാക്ഷിയായി അന്തിവിളക്കു് തിരിതെളിയിക്കുന്നതു്. കാട്ടുമൂപ്പന്റെ പിൻവിളി മന്ത്രങ്ങളും മൂർത്തിക്കോമരങ്ങളുടെ വെളിപാടുകളും അവയുടെ പൊരുളും കരിങ്കല്ലിലെ ആരാധനയിൽ തേടുകയാണു് കവി. തുടർന്നു്, അല്പം നാടകീയമായി, കാടുമുടിക്കാൻ പുറപ്പെട്ട പരിഷ്കൃത/ ആധുനിക മനുഷ്യനെ അവതരിപ്പിക്കുന്നു:

കാവുകളുടെ ചുറ്റുമുള്ള ‘ഇണചേർന്ന വള്ളിപ്പടർപ്പുകൾ/മുറിച്ചെടുക്കുമോ/ കാട്ടാള പരിവേഷക്കാർ.’ കാവു കാക്കുന്നവനാണു് യഥാർത്ഥത്തിൽ കാട്ടാളൻ. കാട്ടാള പരിവേഷക്കാരായ വനംകൊള്ളക്കാർ എല്ലാം ചേർന്നു് കാടിന്റെ മക്കളെ പുറത്താക്കിയിരിക്കുന്നു. തുടർന്നു് കവിമനസ്സിൽ തെളിയുന്ന ഉൽക്കണ്ഠയോടെ കവിത അവസാനിക്കുന്നു.

ഇന്നു് നാട്ടിലവശേഷിച്ച ഒട്ടനവധി കാവുകൾ ബ്രാഹ്മണകുടിയേറ്റത്തെ തുടർന്നു് ഗോത്രസ്വത്വം നഷ്ടപ്പെട്ടു് വൈദിക-പുരാണിക് ചട്ടവട്ടങ്ങളോടുകൂടിയ ക്ഷേത്രങ്ങളായി മാറി. ഇതാണു് കാടിറങ്ങിയ കാവുകളുടേയും അതിൻ മക്കളുടേയും ദൈന്യം.

മലവേട്ടുവൻ ഭാഷയിൽ രാജി രാഘവൻ എഴുതിയ കവിതയാണു് ‘കാടു തേടി’. വനം കൊള്ളയും അതുണ്ടാക്കിയ പാരിസ്ഥിതിക ആഘാതവും ഒരു കിളിയുടെ ബിംബത്തിലൂടെ അന്വേക്ഷിക്കുകയാണു് കവി.

കാടിന്റെ തകർച്ച പൂർണ്ണവും ദ്രുതഗതിയിലുമാണെന്നു് കവി വ്യക്തമാക്കുന്നതിങ്ങനെ:

അതുപോലെ മറ്റു ജീവികളും. പുല്ലുമുളയ്ക്കാത്ത മണ്ണായി കാടു മാറി, മഴ തഴുകാതെ ചുട്ടു പൊള്ളി. ഇന്നു് അവിടെ കാടില്ല. ‘കാടു് തേടി നാട്ടിൽ’ അലയേണ്ട അവസ്ഥ. ഇതിനിടയിലും, കരഞ്ഞുണങ്ങിയ മണ്ണു് കരയുന്നതു് ഒരാൾ കേൾക്കുന്നുണ്ടു്–ഗോത്രക്കാരണവർ. ‘മണ്ണിൽ തൊട്ടു കിളച്ചവർക്കു് മണ്ണു് കരയുന്നതു് കേൾക്കാം.’ അവർ കാടിന്റെ ഭാഷയും പൊരുളും ഒച്ചയും മറക്കില്ല.

പണിയഭാഷയിൽ ശാന്തി പനക്കൻ എഴുതിയ ‘കോലു കൊമ്പു’ (‘വടിയെ’ന്നു് മലയാള മൊഴി) എന്ന കവിത

എന്ന ചോദ്യത്തിന്റെ പൊരുൾ തേടുകയാണു്. ദിനം പ്രതി അതു കണ്ടുപോവുന്ന കവി ‘ഒരു നാളിൽ രണ്ടില തളിർത്തു’ കാണുന്നു. അതിൽ ഒരിലയിൽ അവൾ ‘സ്നേഹമെഴുതി./രണ്ടാമതൊന്നിൽ ജീവിതവും.’ ഇതു നൽകിയ പ്രതീക്ഷയിൽ കൊമ്പൊരു മരമായി വളരുന്നതു് ഭാവനയിൽ കാണുകയാണു് കവി:

വേരുകൾ അതിരു കടന്നതിനാൽ മരം മുറിച്ചുമാറ്റപ്പെട്ടു. ചോര പിടഞ്ഞു കിടപ്പുണ്ടു്

എന്ന തിരിച്ചറിവോടെ അവസാനിക്കുന്ന കവിത പരിഷ്കൃതരെന്ന മേനി നടിക്കുന്നവർ നശിപ്പിച്ച കാടിന്റെ നേർക്കാഴ്ചയും അതിൽ പിടയുന്ന ഗോത്രമനസ്സുകളുടെ നിസ്സഹായതയും ലളിതമായി ആവിഷ്ക്കരിക്കുന്നു.

ഗോത്രസമൂഹത്തിലെ പുതുഭാവുകത്വത്തെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്ന രാഷ്ട്രീയകവിതയാണു് മലവേട്ടുവൻ ഭാഷയിൽ ലിജിന കടുമേനി എഴുതിയ ‘കാലത്ത്ണ്ടൈ കയ്യ’ (കാലത്തിന്റെ കരങ്ങൾ). നാടും നാട്ടാരേയും കബളിപ്പിച്ചു് ഭരണം നടത്തുന്ന അധികാരവർഗ്ഗത്തേയും പുഴയും ഖനിയും കുഴിച്ചു് സംഹാരതാണ്ഡവമാടുന്ന കുത്തകകളേയും വോട്ട് ബാങ്ക് രാഷ്ട്രിയത്തേയും വിചാരണ ചെയ്യുകയാണു് ഈ കവിത.

കൊടിനിറങ്ങൾക്കു് മനുഷ്യത്വം നഷ്ടമായി; വോട്ട് ബാങ്ക് രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ മായയിൽ ജനമോ ഇരുട്ടിൽ. കാടും നാടും മുടിച്ചവർ വിലസുന്നു നിർബ്ബാധം. രോഷം പൂണ്ട പ്രകൃതി കലി തുള്ളിയലറി; കൊടുങ്കാറ്റും പ്രളയവും കൂടെയെത്തി. ഇനിയുള്ള ഭാഗത്തിനു് ഒരു ദാർശനിക ഉൾക്കാഴ്ച്ചയുണ്ടു്.

ഈ ദുരിതം കണ്ടും നാം പാഠമൊന്നും പഠിച്ചില്ല എന്ന പാരിസ്ഥിതിക തിരിച്ചറിവിന്റെ ശക്തമായ ഒരു സന്ദേശം കൂടിയാണു് ഈ കവിത.

രമ്യ എഴുതിയ ‘മലവേട്ട്വൻ മലയെറങ്ങിയപ്പോൾ’ (മലവേട്ടുവൻ മലയിറങ്ങിയപ്പോൾ) (മലവേട്ടുവൻ ഭാഷ) ഇന്റെർനെറ്റ് യുഗത്തിലെ എല്ലാ ബിംബസാദ്ധ്യതകളേയും പ്രയോജനപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ള കവിതയാണു്:

ഇവിടെ അവസാനിക്കുന്നില്ല ഡിജിറ്റൽ ബിംബങ്ങളുടെ പ്രയോഗസാദ്ധ്യതകൾ… ‘മരുന്നു തേടിയെത്തുന്ന ചങ്ങാതിയെ കാണാതെ പച്ചിലകൾ മെസ്സഞ്ചറിൽ പരിഭവം പറഞ്ഞു.’ കാട്ടുകനികൾ സദ്യ ഒരുക്കി ടെക്സ്റ്റ് മെസ്സേജ് ചെയ്തു. ക്ഷയിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന മലകളെ രക്ഷിക്കാൻ വീഡിയോ കോൾ നടത്തി… പക്ഷേ, മലവേട്ടുവൻ ഇതൊന്നുമറിയുന്നില്ല:

പുത്തൻ നാഗരിക ആർത്തികൾ ദുരിതപൂർണ്ണമാക്കിയ മലവേട്ടുവന്റെ ദൈന്യം ഈ കവിതയിൽ ആവിഷ്ക്കരിച്ചിട്ടുള്ളതു് ഡിജിറ്റൽ ബിംബങ്ങളുടെ സമർത്ഥമായ ഉപയോഗത്തിലൂടെയാണു്.

ഗോത്രവർഗ്ഗ രാഷ്ട്രീയപ്രബുദ്ധതയുടെയും, പൊതുവെ, കോവിഡ് മഹാമാരിസൃഷ്ടിച്ച ആത്മവിശ്വാസത്തകർച്ചയുടേയും വേറിട്ട ഒരനുഭവമാണു് മാവലിൻ തുളുഭാഷയിൽ സുരേഷ് എം. മഞ്ഞളംബര എഴുതിയ ‘എക്കു് പണിയെ ഇള്ളത്’ (എനിക്കു് പറയുവാനുള്ളതു്). കൈകഴുകലെന്ന കോവിഡ് കാല പുതുശീലത്തിലൂടെയാണു് കവിത ആരംഭിക്കുന്നതു്.

തുടർന്നു് നമ്മുടെ സമകാലിക രാഷ്ട്രീയ, സാമൂഹ്യ അവസ്ഥകളെ വിചാരണ ചെയ്യുകയാണു് തികഞ്ഞ ആദിവാസി സ്വത്വബോധമുള്ള ഈ കവിത. വിശന്നപ്പോൾ ഭക്ഷണം കവർന്നതിനു് മധുവും പുരുഷലൈംഗികാർത്തിയുടെ ഇരകളായി അമർന്നൊടുങ്ങിയ വാളയാറിലെ പിഞ്ചുബാലികമാരും ഈ കവിതയിലെ ഉണങ്ങാത്ത മുറിവുകളാണു്, അനീതിയുടെ ബിംബങ്ങളാണു്.

ആദിവാസി യുവത്വത്തിന്റെ പ്രതിരോധ സന്നദ്ധത ഉറപ്പിക്കുന്ന ഈ കവിത കാടു് കൊള്ളയടിക്കാൻ വരുന്നവരോടു് പറയുന്നതിതാണു്.

റവുള ഗോത്രഭാഷയിൽ സുകുമാരൻ ചാലിഗദ്ധ എഴുതിയ ‘കിളിയുറങ്ങിയോ’ ഗോത്രസംസ്കൃതിയുടെ അസ്തിത്വ വ്യാകുലതകളെ ആവിഷ്ക്കരിക്കുന്നു.

വരിവരിയായി തന്നെയെണ്ണി മറക്കുന്ന ഒരു ഹൃദയകൈക്കുമ്പിളിൽ, ഒരുകൂട്ടിൽ സ്വപ്നങ്ങൾ നെയ്തിട്ട മുട്ടകൾ കാക്കുന്ന കിളിയുറങ്ങിയോ എന്ന ചോദ്യത്തിലാണു് ഈ കവിത അവസാനിക്കുന്നതു്. സ്വപ്നങ്ങളുടെ മുട്ടയിൽ അടയിരിയ്ക്കുന്ന ഗോത്രബിംബമാണു് ഈ കവിതയിലെ കിളി.

ഗോത്രഭാഷാകവിതകളിൽ പ്രണയവും പ്രണയഭംഗങ്ങളും തീവ്രാനുഭവമായി വരുന്നുണ്ടു്. സിന്ധു കോളിമൂല ചുള്ളിയോടിന്റെ പണിയ ഭാഷയിലുള്ള ‘കുരുതി’ വായനക്കാരിൽ ഒരു നൊമ്പരമായി ഇത്തരമൊരനുഭൂതി സൃഷ്ടിക്കുന്നു. പ്രണയം നടിച്ചു് ഏതോ ഒരാൾ—ഒരു പക്ഷേ, ഒരു നാഗരികൻ തന്നെയാവാം—ഗോത്രമനസ്സിനെ മുറിവേൽപ്പിക്കുന്നതിന്റെ തേങ്ങലോടേയാണു് ഈ കവിത ആരംഭിക്കുന്നതു്.

ഇതിന്റെ ഭവിഷ്യത്തുകൾ അവളറിയുന്നുണ്ടു്. ആത്മഹത്യയെന്നും ഭീരുവെന്നും വിധിക്കപ്പെട്ടേക്കാം. ആൾക്കവലയിലെ അടക്കം പറച്ചിലുകളും മുറുമുറുപ്പുകളും കെട്ടടങ്ങിയേക്കാം. ഒടുവിൽ, പലതും ഒരു ചിതയായു് നിന്നിലും അമർന്നില്ലാതായേക്കാം. എങ്കിലും നീയറിയുക:

ഈ കവിത ഒരേസമയം ആധുനികന്റെ/നാഗരികന്റെ വഞ്ചനാകൌശലവും ഗോത്രമനുഷ്യന്റെ നൈർമല്ല്യവും നേരിന്റെ നെറിയും ലളിതമായി നമ്മെ ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്നു.

ഈ പുതു കവിതകൾക്കെല്ലാം പ്രമേയപരമായ സാമ്യങ്ങളുണ്ടെങ്കിലും ശൈലിയിൽ അവ വ്യത്യസ്തത പുലർത്തുന്നു. ജന്മസിദ്ധമായ കവിതാവാസന മാത്രമാണു് ഈ യുവ കവികളുടെ കൈമുതൽ. അവർക്കു് പരിചയക്കുറവുണ്ടു്, പരിശീലനക്കുറവും. ഇതിനുപുറമെ, തിക്താനുഭവങ്ങളും കൂടിച്ചേർന്നു് അവരുടെ കവിതകൾക്കു് ഒരു പരുക്കൻ പ്രകൃതം കൈവന്നിരിക്കുന്നു. പിൻതലമുറകളെപ്പോലെ തങ്ങൾ വഞ്ചിതരാവുന്നതു് മനസ്സിലാവാത്തതല്ല ഇന്നവരുടെ പ്രശ്നം. തങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന പൊള്ളുന്ന പ്രശ്നങ്ങൾ അവരിന്നു് മനസ്സില്ലാക്കുന്നു, ബദൽ പോംവഴികൾ ആരായുന്നു. പക്ഷേ, രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികളെ അവർ ഭയപ്പെടുന്നു. അതിനാൽ, മാവോവാദം പോലേയുള്ള തീവ്രരാഷ്ട്രീയ നിലപാടുകൾക്കു് ഇവർ വശംവദരായില്ലെങ്കിലെ അത്ഭുതപ്പെടാനുള്ളൂ. ഇവരുടെ രാഷ്ട്രീയ കവിതകളിൽ തീവ്ര നിലപാടുകൾ പ്രകടമാണു്. പൊതുവെ, കാടിന്റെ പുതുഭാവുകത്വങ്ങൾ ഈ കവിതകളിൽ വിടരുന്നു. അതു പുറംലോകം അറിയേണ്ടതുണ്ടു്, അംഗീകരിക്കേണ്ടതുണ്ടു്. ആരറിഞ്ഞില്ലെങ്കിലും, അവർ മലയാളകവിതയുടെ ഭാഗമാണു്.