തെ​ക്കേ അമേ​രി​ക്ക​യി​ലെ റി​പ്പ​ബ്ലി​ക്കായ ബ്ര​സീ​ലി​ലെ പട്ട​ണ​മാ​ണു് റി​യോ​ഷാ​നാ​റോ (Rio de Janerio —റി​യൂ​യ് ഷനീറു എന്നു് പോർ​ച്ചു​ഗി​സ് ഉച്ചാ​ര​ണം). അവിടെ ജനി​ച്ച ഷൊ​ആ​കിം മാറി ആ മാ​ഷാ​ദൂ സി ആസീസ് (Joaquim Maria Machado de Assis) അതി​മ​ഹ​ത്വ​മാർ​ന്ന നോ​വ​ലി​സ്റ്റാ​ണു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മൂ​ന്നു് ഉത്കൃ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളായ നോ​വ​ലു​കൾ Epitaph of A small Winner, Philosopher or Dog, Dom Casmurro ഇവ​യാ​ണു്. ആദ്യം പറഞ്ഞ നോ​വ​ലി​ലെ ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് എഴു​താ​നാ​ണു് എനി​ക്കു കൗ​തു​കം. ബ്രസ് ക്യൂ​ബ​സ് തന്റെ മര​ണ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ആത്മ​ക​ഥ​യെ​ഴു​തു​ന്ന രീ​തി​യി​ലാ​ണു് ഈ നോവൽ രചി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തു്. അയാൾ പട്ട​ണ​ത്തി​ലേ​ക്കു പോകാൻ ഭാ​വി​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു കറു​ത്ത ശലഭം മു​റി​യി​ലെ​ക്കു പറ​ന്നു​ചെ​ന്നു. രാ​ത്രി​പോ​ലെ കറു​ത്ത ശലഭം. ക്യൂ​ബ​സി​ന്റെ അച്ഛ​ന്റെ പടം മു​റി​യി​ലി​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ശലഭം അതിൽ ചെ​ന്നി​രു​ന്നു് തന്നെ പരി​ഹ​സി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്നു ക്യൂ​ബ​സി​നു തോ​ന്നി. അയാൾ പോ​യി​ട്ടു് തി​രി​ച്ചു​വ​ന്നു. അപ്പോ​ഴും ശലഭം അവി​ടെ​യി​രു​ന്നു. ക്യൂ​ബ​സ് ഒരു തൂ​വാ​ല​യെ​ടു​ത്തു് ഒര​ടി​കൊ​ടു​ത്തു. അതു് അല്പ​നേ​രം​ക​ഴി​ഞ്ഞ് നി​ശ്ച​ല​മാ​യി. ഈ നാ​ശ​ത്തി​നു് എന്തു​കൊ​ണ്ടു് നീല നിറം കി​ട്ടി​യി​ല്ല?” എന്നു ക്യൂ​ബ​സ് തന്നോ​ടു​ത​ന്നെ ചോ​ദി​ച്ചു. ചി​ത്ര​ശ​ല​ഭ​ങ്ങ​ളെ കണ്ടെ​ത്തി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം ഉണ്ടായ ഈ ഗഹ​ന​ചി​ന്ത അയാ​ളു​ടെ ഹീ​ന​കൃ​ത്യ​ത്തി​നു സമാ​ധാ​നം നല്കി. ക്യൂ​ബ​സ് അതി​ന്റെ പേരിൽ ആശ്വ​സി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. ജീ​വി​ത​ത്തിൽ​നി​ന്നു വലു​താ​യൊ​ന്നും പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കാ​ത്ത ആ ശലഭം നീ​ലാ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ താഴെ ചി​റ​കു​വീ​ശി​പ്പ​റ​ന്നു് തു​റ​ന്നു കി​ട​ന്ന ജന്ന​ലിൽ​ക്കൂ​ടി ക്യൂ​ബ​സി​ന്റെ മു​റി​ക്കു​ള്ളിൽ എത്തി. ആദ്യ​മാ​യി ക്യൂ​ബ​സ് എന്ന മനു​ഷ്യ​നെ കാ​ണു​ക​യാ​വാ​മ​തു്. അതു സ്വയം പറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കും: “ശല​ഭ​ങ്ങ​ളെ സൃ​ഷ്ടി​ച്ച​തു് ഇയാ​ളാ​യി​രി​ക്കാം ഒരു​പ​ക്ഷേ”. ഈ ആശയം അതിനെ പേ​ടി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കാം. അതു​കൊ​ണ്ടു് സ്ര​ഷ്ടാ​വി​നെ പ്രീ​തി​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​യി അതു് അയാ​ളു​ടെ നെ​റ്റി​യിൽ ഉമ്മ​വ​ച്ചു. അയാ​ള​തി​നെ തട്ടി​മാ​റ്റി​യ​പ്പോൾ ജനലിൽ ചെ​ന്നി​രു​ന്നു. അപ്പോ​ഴാ​ണു് ക്യൂ​ബ​സി​ന്റെ അച്ഛ​ന്റെ പടം അതു് കണ്ട​തു്. ശല​ഭ​ങ്ങ​ളെ സൃ​ഷ്ടി​ച്ച​വ​ന്റെ അച്ഛ​ന്റെ പട​മാ​വാം അതെ​ന്നു​ക​രു​തി ശലഭം അതി​ന്റെ അടു​ത്തേ​ക്കു​ചെ​ന്നു കാ​രു​ണ്യം യാ​ചി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു്. തൂ​വാ​ല​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒരടി അതി​ന്റെ കഥ കഴി​ച്ചു. നീ​ലാ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ വി​പു​ല​ത​യോ പൂ​ക്ക​ളു​ടെ ആഹ്ളാ​ദ​മോ പച്ച​യി​ല​ക​ളു​ടെ ഔജ്ജ്വ​ല്യ​മോ തൂ​വാ​ല​യിൽ നി​ന്നു് അതിനെ രക്ഷി​ച്ചി​ല്ല. അതു നീ​ല​നി​റ​മാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലോ? എന്നാ​ലും അതിനു രക്ഷ കി​ട്ടു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. നയ​ന​ങ്ങൾ​ക്കു് ആഹ്ളാ​ദം പക​രാ​നാ​യി ക്യൂ​ബ​സ് മൊ​ട്ടു​സൂ​ചി കു​ത്തി​യി​റ​ക്കി അതിനെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​വ​യ്ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. നീ​ല​നി​റ​മി​ല്ല ആ ശല​ഭ​ത്തി​നു്. ഈ ചിന്ത വീ​ണ്ടും അയാളെ സമാ​ശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചു. തള്ള​വി​ര​ലും ചൂ​ണ്ടു​വി​ര​ലും കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു് ക്യൂ​ബ​സ് ആ ശവ​ത്തി​നു് ഒരു തട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു. ഉദ്യാ​ന​ത്തിൽ​ചെ​ന്നു​വീണ അതിനെ എറു​മ്പു​കൾ പൊ​തി​ഞ്ഞു. ശലഭം നീ​ല​നി​റ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ജനി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ നന്നാ​യി​രു​ന്നേ​നേ എന്ന ആദ്യ​ത്തെ ചി​ന്ത​യിൽ​ത്ത​ന്നെ ക്യൂ​ബ​സ് ഉറ​ച്ചു​നി​ന്നു.

ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ക്ഷ​ണി​ക​ത​യെ, ക്ഷു​ദ്ര​ത​യെ മാ​ഷാ​ദു എത്ര ചേ​തോ​ഹ​ര​മാ​യി അഭി​വ്യ​ജ്ഞി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നു പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട വാ​യ​ന​ക്കാർ നോ​ക്കി​യാ​ലും. അവി​വാ​ഹി​ത​നാ​യി​ത്ത​ന്നെ മരി​ക്കു​ക​യാ​ണു് ക്യു​ബ​സ്. “എനി​ക്കു സന്ത​തി​ക​ളി​ല്ല. നമ്മു​ടെ അതി​ദുഃ​ഖ​ത്തി​ന്റെ ‘മൃ​ത​ദാ​നം’ ഞാ​നാർ​ക്കും പകർ​ന്നു​കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടി​ല്ല.”—I had no progeny, I transmitted to no one the legacy of our misery—എന്നാ​ണു് ക്യൂ​ബ​സി​ന്റെ ‘ആത്മ​ക​ഥ​യി​ലെ’ ഒടു​വി​ല​ത്തെ വാ​ക്യം. എന്തൊ​രു വി​ഷാ​ദാ​ത്മ​ക​ത്വം! ഇതൊ​ക്കെ വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ നമ്മു​ടെ ക്ഷു​ദ്ര​ത്വം അക​ലു​ന്നു. തമ​സ്സി​ന്റെ ചക്ര​വാ​ളം വി​ക​സി​ക്കു​ന്നു.

ഡോ​ക്ടർ എം. എം. ബഷീർ മാ​തൃ​ഭൂ​മി​യി​ലെ​ഴു​തിയ “മല​യാ​ള​ത്തി​ലെ ആദ്യ​കാല കഥാ​കാ​രി​കൾ” എന്ന പ്ര​യോ​ജ​ന​മു​ള്ള പ്ര​ബ​ന്ധ​ത്തിൽ ‘സാ​മൂ​ഹി​ക​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ’ എന്നൊ​രു പ്ര​യോ​ഗം കാ​ണു​ന്നു. “സമ​വാ​യാൻ സമ​വൈ​തി” എന്നു സൂ​ത്രം. അത​നു​സ​രി​ച്ച് സാ​മ​വാ​യിക! സാ​മൂ​ഹിക! എന്ന രൂ​പ​ങ്ങ​ളേ ഉണ്ടാ​കൂ. (അക്കാ​ര​ണ​ത്താൽ ‘സാ​മൂ​ഹ്യ’ എന്ന പ്ര​യോ​ഗം ശരി​യ​ല്ല.)

ഡോ​ക്ടർ ഒഫ് ഫി​ലോ​സ​ഫി​യായ ബഷീ​റി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു് മു​ക​ളിൽ പറ​ഞ്ഞ​തു്. ഇനി​യ​ഴു​തു​ന്ന​തു് ചി​കി​ത്സി​ക്കു​ന്ന ഡോ​ക്ടർ​മാ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു്. അവ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചും അവ​രോ​ടു ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട മറ്റു​ള്ള​വ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചും പല നേ​ര​മ്പോ​ക്കു​ക​ളു​മു​ണ്ടു്. അമേ​രി​ക്കൻ പ്ര​സി​ഡ​ന്റി​നെ കളി​യാ​ക്കിയ ഒരു സര​സ​ന്റെ വാ​ക്യ​ങ്ങൾ ഓർ​മ്മ​യി​ലെ​ത്തു​ന്നു. “ഡോ​ക്ടർ​മാ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറ​യേ​ണ്ട​താ​യി വരു​മ്പോൾ നമ്മൾ ആ വി​ശേ​ഷ​ണം (ഡോ​ക്ടർ എന്ന​തു്) പേ​രി​നു മുൻപു ചേർ​ക്കു​ന്നു. പക്ഷേ, മറ്റൊ​രു തൊ​ഴി​ലി​നും ആ മാ​ന്യത നല്കു​ന്നു​മി​ല്ല. ലോയർ സ്മി​ത്തെ​ന്നോ ബാ​ങ്കർ ജോൺ​സെ​ന്നോ പറ​യാ​റു​ണ്ടോ? ഇല്ല. ഡോ​ക്ടർ എന്ന പദം പ്ര​യോ​ഗി​ക്കു​മ്പോൾ അച്ഛ​നിൽ നി​ന്നു കി​ട്ടാ​വു​ന്ന വാൽ​സ​ല്യ​വും വി​ദ​ഗ്ധ​നിൽ​നി​ന്നു ലഭി​ക്കാ​വു​ന്ന സു​ര​ക്ഷി​ത​ത്വ​വും നമ്മൾ അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​വും. നമ്മൾ ബഹു​മാ​നി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ അവ​രു​ടെ തൊ​ഴി​ലു​കൾ​ക്കു ചേർ​ന്ന പദ​ങ്ങൾ കലർ​ത്തി സം​ബോ​ധ​ന​ചെ​യ്യേ​ണ്ട​താ​ണു്. ഇക്കാ​ര്യം ഞാൻ റെ​യ്ഗ​നോ​ടു് ഒരി​ക്കൽ പറ​യു​ക​യു​ണ്ടാ​യി”. ഇനി വേ​റൊ​രു നേ​ര​മ്പോ​ക്കു്: യമൻ ഒരി​ക്കൽ ഒരു ദൂതനെ വി​ളി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു: “എടാ ഭൂ​മി​യിൽ പോയി ഏറ്റ​വും നല്ല ഡോ​ക്ടർ ആരാ​ണെ​ന്നു് കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചി​ട്ടു​വാ. ഏതു ഡോ​ക്ട​റു​ടെ വീ​ട്ടി​ന്റെ മു​മ്പിൽ പ്ര​തി​കാ​രം ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള അഭി​ലാ​ഷ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ പ്രേ​ത​ങ്ങ​ളി​ല്ല​യോ ആ ഡോ​ക്ട​റാ​ണു് ഏറ്റ​വും നല്ല​വൻ”. ദൂതൻ ഭൂ​മി​യി​ലി​റ​ങ്ങി എല്ലാ ഡോ​ക്ടർ​മാ​രു​ടെ​യും വീ​ടു​ക​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ നോ​ക്കി. ഓരോ വീ​ട്ടി​ന്റെ മുൻ​പി​ലും അസം​ഖ്യം പ്രേ​ത​ങ്ങൾ. ഒടു​വിൽ ഒരു ഡോ​ക്ട​റു​ടെ വീ​ട്ടി​നു മുൻ​പിൽ ഒരു പ്രേ​തം മാ​ത്രം നിൽ​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു. അയാൾ സ്വയം പറ​ഞ്ഞു:“ഇയാൾ തന്നെ​യാ​ണു് ഏറ്റ​വും നല്ല ഡോ​ക്ടർ”. പക്ഷേ, അന്വേ​ഷ​ണം നട​ത്തി​യ​പ്പോൾ ദൂതനു മന​സ്സി​ലാ​യി ആ ഡോ​ക്ടർ തലേ​ദി​വ​സം മു​തൽ​ക്കേ പ്രാ​ക്ടീ​സ് തു​ട​ങ്ങി​യു​ള്ളു​വെ​ന്നു്.

ഇവ​രിൽ​നി​ന്നൊ​ക്കെ വി​ഭി​ന്ന​നാ​ണു ഡോ​ക്ടർ ഗോമസ്. (ടി. വി. കൊ​ച്ചു ബാവ മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ലെ​ഴു​തിയ ‘ഇപ്പോൾ ഇത​ളാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു’ എന്ന ചെ​റു​ക​ഥ​യി​ലെ പ്ര​ധാന കഥാ​പാ​ത്രം.) അയാൾ ആർ​ക്കു ശസ്ത്ര​ക്രിയ നട​ത്തു​ന്നു​വോ അയാൾ മരി​ച്ചി​രി​ക്കും. മരി​ച്ചി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ആകാ​ശ​വാ​ണി​യു​ടെ ഭാ​ഷ​യിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടും. ഈ നി​ഗ്ര​ഹാ​ഭി​ലാ​ഷം ഒഴി​യാ​ബാ​ധ​യാ​യി​ത്തീർ​ന്ന ഒരു ഡോ​ക്ട​റെ—ഗോ​മ​സി​നെ— പരി​ഹാ​സ​ച്ഛാ​യ​യിൽ ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു് കഥാ​കാ​രൻ, ഡോ​ക്ട​റു​ടെ സ്വ​ഭാ​വ​ത്തി​നു​ള്ള ക്രൂ​രത കൂ​ടു​തൽ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ അയാ​ളു​ടെ വ്യ​ഭി​ചാ​രി​ണി​യായ ഭാ​ര്യ​യേ​യും കൊ​ച്ചു ബാബ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.

ഒരു വാ​ക്യ​ത്തെ പല​ത​ര​ത്തിൽ വീ​ക്ഷി​ക്കാം. വ്യാ​ക​ര​ണ​പ​ര​മാ​യി ഉച്ചാ​രണ സം​ബ​ന്ധി​യാ​യി, ശബ്ദ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മാ​യി… അങ്ങ​നെ പല തല​ങ്ങൾ. എന്നാൽ വാ​ക്യ​ങ്ങൾ എല്ലാം കൂ​ടി​ച്ചേർ​ന്നു് ഒരു വി​ഷ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു നമ്മെ നയി​ക്കു​മ്പോൾ അതു സാ​ഹി​ത്യ​മാ​യി. ആ ‘വിഷൻ’ കാഴ്ച—കൊ​ച്ചു​ബാ​ബ​യു​ടെ കഥ​യ്ക്കു് ഇല്ലാ​തി​ല്ല. കഥയിൽ വർ​ത്ത​മാ​ന​കാ​ലം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് ഫാ​റൻ​സി​യു​ടെ ഛാ​യ​യു​ള്ള കഥ​യ്ക്കു് സത്യാ​ത്മ​കത നല്കാ​നാ​ണു്. അതും ആദ​ര​ണീ​യം തന്നെ.

ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ സു​പ്ര​ധാ​ന​മായ ഓരോ സം​ഭ​വ​വും എന്റെ മന​സ്സിൽ ഉട​ക്കി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ഒരു സാ​യാ​ഹ്ന​ത്തിൽ ഞാൻ ജി. ശങ്ക​ര​ക്കു​റു​പ്പി ന്റെ എറ​ണാ​കു​ള​ത്തു​ള്ള വസ​തി​യിൽ ചെ​ന്നു. മഹാ​ക​വി പൂ​മു​ഖ​ത്തു് കസേ​ര​യിൽ അന​ങ്ങാ​തെ ഇരി​ക്കു​ന്നു. അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തിൽ ഒരു ബി​ന്ദു​വിൽ കണ്ണു​ത​റ​പ്പി​ച്ച് ഇരി​ക്കു​ക​യാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം. മൂ​ന്നു മി​നി​റ്റ് നേരം ഞാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അടു​ക്കൽ നി​ന്നു. എന്നി​ട്ടും എന്റെ സാ​ന്നി​ദ്ധ്യം അദ്ദേ​ഹം അറി​ഞ്ഞി​ല്ല. രോ​ഗി​യാ​യി വള​രെ​ക്കാ​ലം ആശു​പ​ത്രി​യിൽ കി​ട​ന്ന​തി​നു​ശേ​ഷം മഹാ​ക​വി വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു വന്നി​ട്ടു് അധികം നാ​ളാ​യി​ട്ടി​ല്ല. തന്നെ ഗ്ര​സി​ക്കാൻ പോ​കു​ന്ന മര​ണ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ചി​ന്തി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹം. ആ മു​ഖ​ത്തെ വി​ഷാ​ദ​ത്തി​ന്റെ ദീ​പ്തി അത്ര​യ്ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഞാൻ വി​ളി​ച്ചു “മാഷേ” അദ്ദേ​ഹം അപ്പോൾ മാ​ത്ര​മേ എന്നെ കാ​ണു​ന്നു​ള്ളൂ. “എന്താ ആലോ​ചി​ക്കു​ന്ന​തു്” എന്നു് ഞാൻ. “ഒന്നു​മി​ല്ല” എന്നു പരി​ഭ്ര​മി​ച്ചു​ള്ള അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മറു​പ​ടി. എന്നി​ട്ടു പറ​ഞ്ഞു. “ഇരി​ക്കൂ, ഇവിടെ ഇപ്പോൾ ഞാ​ന​ല്ലാ​തെ ആരു​മി​ല്ല. എല്ലാ​വ​രും കട​യി​ലെ​വി​ടെ​യോ തു​ണി​യോ മറ്റോ വാ​ങ്ങാൻ പോ​യി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു്.” കവി ഇരു​ട്ടി​നെ പേ​ടി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ എനി​ക്കു തോ​ന്നി. ഞാൻ വി​ള​ക്കി​ന്റെ സ്വി​ച്ച് ഇട്ടു. പ്ര​കാ​ശം പര​ന്നി​ട്ടും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പേടി പോ​യ​താ​യി എനി​ക്കു തോ​ന്നി​യി​ല്ല. മര​ണ​ത്തെ പേ​ടി​ച്ച കവി ജീ​വി​ത​ത്തെ​യും പേ​ടി​ച്ചോ? എന്തോ അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. കവേ അങ്ങു പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​ക​ളു​മാ​യി ചാ​രു​ക​സേ​ര​യി​ലി​രു​ന്നു പത്രം വാ​യി​ക്കു​ന്ന പടം മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആച്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ ഇന്നു ഞാൻ കാ​ണു​മ്പോൾ അന്നു് അങ്ങ് ‘ഭദ്രാ​ലയ’ത്തി​ന്റെ പൂ​മു​ഖ​ത്തു് സം​ഭ്ര​മി​ച്ച് ഇരു​ന്ന കാഴ്ച എന്റെ അന്തർ​നേ​ത്രം​കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ കാ​ണു​ന്നു. എന്റെ ഈ വാ​ക്കു​കൾ കേൾ​ക്കാൻ അങ്ങ് ഇല്ല​ല്ലോ. ഞാൻ ദുഃ​ഖി​ക്കു​ന്നു. ജീ​വി​ത​ത്തെ സഫ​ല​മാ​ക്കാൻ കഴി​യാ​ത്ത​വ​രെ മാ​ത്ര​മേ മര​ണ​ത്തി​നു പരാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ കഴിയു. അങ്ങ​യെ തോൽ​പ്പി​ക്കാൻ മര​ണ​ത്തി​നു കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല, ആ വി​ധ​ത്തിൽ ഞങ്ങൾ ആശ്വ​സി​ക്ക​ട്ടെ.

സവി​ശേ​ഷ​മായ രാ​ഷ്ട്രീയ ചി​ന്ത​ന​ത്തിൽ എല്ലാ വി​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളും അർ​പ്പി​ച്ച് രാ​ജ്യം​ഭ​രി​ക്കു​ന്ന​വൻ ഓരോ വ്യ​ക്തി​യിൽ നി​ന്നും അതി​നോ​ടു “യജ​മാ​ന​ഭ​ക്തി” ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നു​വെ​ന്നും അതു നല്കാ​ത്ത​വ​രെ അവർ ഹിം​സി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നും ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ക്കു​ന്ന​വർ തങ്ങ​ളു​ടെ രാ​ജ്യ​ത്തു് എന്താ​ണു് നട​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു് ആലോ​ചി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടോ? ഇറാ​നി​ലും പാ​കി​സ്ഥാ​നി​ലും കാ​ണു​ന്ന സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ധ്വം​സ​നം കമ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഇല്ല തന്നെ. പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നു വി​ശ്വ​സി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ അടി​ക്ക​ടി പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യ​ലം​ഘ​നം ഉണ്ടാ​കു​ന്നു. അവി​ട​ത്തെ ഗവൺ​മെ​ന്റു​കൾ സമ​ഗ്രാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു നീ​ങ്ങു​ന്നു. ഇതു് മേ​ലേ​ക്കി​ട​യി​ലു​ള്ള ഹീ​ന​കൃ​ത്യം. അതു​ത​ന്നെ താ​ഴ്‌​ന്ന തല​ത്തി​ലും ദൃ​ശ്യ​മാ​ണു്. തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളു​ടെ ശക്തി​യാ​ണു് ട്രേ​ഡ് യൂ​ണി​യ​നു​കൾ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന​തു്. അവ​രു​ടെ ശക്തി​വി​ശേ​ഷം ഒരു വ്യ​ക്തി​യിൽ അതി​ന്റെ സാ​ക​ല്യാ​വ​സ്ഥ​യിൽ വന്നു​വീ​ഴു​മ്പോൾ ആ വ്യ​ക്തി നേ​താ​വാ​കു​ന്നു. പക്ഷേ നേ​താ​വും മനു​ഷ്യ​നാ​ണു്. മനു​ഷ്യ​സ്വ​ഭാ​വം അത്യാർ​ത്തി കലർ​ന്ന​താ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് നേ​താ​വു് ക്ര​മേണ സമ്പ​ന്ന​നാ​കു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് കാറ്, രണ്ടു​നി​ല​ക്കെ​ട്ടി​ടം, ടെ​ല​ഫോൺ, കളർ ടെ​ലി​വി​ഷൻ ഇവ​യൊ​ക്കെ ഉണ്ടാ​കു​ന്നു. അപ്പോ​ഴും തൊ​ഴി​ലാ​ളി കഞ്ഞി​വെ​ള്ളം മാ​ത്രം കു​ടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു വെ​യി​ല​ത്തു തളർ​ന്നു ജോലി ചെ​യ്യു​ക​യാ​യി​രി​ക്കും. ട്രേ​ഡ് യൂ​ണി​യൻ നി​ല​നി​ല്ക്ക​ണ്ടേ? അതു താ​ങ്ങി​നി​റു​ത്തു​ന്ന സർ​ക്കാർ പു​ല​രേ​ണ്ട​തി​ല്ലേ? അതു വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ തൊ​ഴി​ലാ​ളി പട്ടി​ണി​കി​ട​ന്നു ജോ​ലി​ചെ​യ്തു​കൊ​ള്ള​ണം. കക്ഷി​യു​ടെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത​ത്ത്വ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് അണു​പോ​ലും ചലി​ക്കാ​തെ പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ചു​കൊ​ള്ള​ണം എന്നു നേ​താ​വു് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​ന്നു. പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​ന്ന നേ​താ​വു് ഇം​പാ​ല​യിൽ കയ​റി​യാ​യി​രി​ക്കും സമ്മേ​ള​ന​സ്ഥ​ല​ത്തു് എത്തുക. നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ഈ കൊ​ള്ള​രു​താ​യ്മ കൂ​ടു​മ്പോൾ തൊ​ഴി​ലാ​ളി​കൾ ഉള്ളാ​ലെ ഇമേ​ജെ​നു്സി​ക്ക്—അടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യ്ക്കു് സ്വാ​ഗ​തം ആശം​സി​ച്ചു തു​ട​ങ്ങും. നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ഭാരം ഒന്നി​നൊ​ന്നു​കൂ​ടു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണു് ബാ​ല​കൃ​ഷ്ണൻ മാ​ങ്ങാ​ടു് പറ​യു​ന്ന​തു്. (‘ഭാ​രം​കൂ​ടു​ന്ന പല്ല​ക്കു്’ എന്ന ചെ​റു​കഥ—കേ​ര​ള​കൗ​മു​ദി വി​ശേ​ഷാൽ​പ്ര​തി.) നല്ല ആശയം: സത്യാ​ത്മ​ക​മായ ആശയം. പക്ഷേ നല്ല കഥ​യ​ല്ല. അനു​വാ​ച​കൻ ആഴ​ത്തി​ല​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന മട്ടിൽ വി​കാ​ര​ത്തെ ഇന്നു​വ​രെ ബാ​ല​കൃ​ഷ്ണൻ ചി​ത്രീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. നാ​ട​കീ​യ​മായ പി​രി​മു​റു​ക്ക​മോ ആകർ​ഷ​ക​മായ ആഖ്യാ​ന​മോ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കഥ​ക​ളിൽ​നി​ന്നു് നമ്മൾ ഒരി​ക്ക​ലും പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ല. പല​ക​യിൽ വൃ​ത്ത​ങ്ങൾ വര​ച്ചി​ട്ടു് അമ്പെ​യ്യാം. ഓരോ അമ്പും വൃ​ത്ത​ത്തി​ന്റെ ഒത്ത നടു​ക്കു കൊ​ള്ളു​മ്പോൾ പ്രേ​ക്ഷ​കർ കൈ​യ​ടി​ക്കും. ബഷീ​റും കാ​രൂ​രും അങ്ങ​നെ അമ്പു് എയ്ത​വ​രാ​ണു്. ആരും കാ​ണാ​തെ പല​ക​യിൽ പല സ്ഥ​ല​ത്തും അമ്പു​കൾ കു​ത്തി​നിർ​ത്തി​യി​ട്ടു് ഓരോ​ന്നി​ന്റെ​യും ചു​റ്റും വൃ​ത്തം ചോ​ക്കു​കൊ​ണ്ടു് വര​ച്ചു വയ്ക്കാം. ബാ​ല​കൃ​ഷ്ണൻ മങ്ങാ​ടി​ന്റെ വിദ്യ അതാ​ണു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വി​ര​ലു​കൾ നോ​ക്കുക. ചോ​ക്കി​ന്റെ പൊ​ടി​പ​റ്റി അവ വെ​ളു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു. അല്ലേ?

‘ശൂ​ന്യ​മായ ഒരു കാ​റ്റു് വീ​ട്ടു​പ​ടി​ക്കൽ വന്നു​നി​ന്നു. അതിൽ​നി​ന്നു മു​ട്ട​ത്തു​വർ​ക്കി ഇറ​ങ്ങി​വ​ന്നു.” എന്നു് ഒരി​ക്കൽ ആരോ പറ​ഞ്ഞു എന്നോ​ടു്. എവി​ടെ​യോ ഞാ​ന​തു​പോ​ലെ​യൊ​രു പ്ര​സ്താ​വം വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് അതു പറഞ്ഞ ആളി​നോ​ടു് എനി​ക്കു ബഹു​മാ​നം തോ​ന്നി​യി​ല്ല: വല്ല പടി​ഞ്ഞാ​റൻ നേ​രം​മ്പോ​ക്കി​നും രൂ​പാ​ന്ത​രം വരു​ത്തി​യ​താ​വും അതു്. അതെ​ന്തു​മാ​ക​ട്ടെ. ശൂ​ന്യ​ത​യിൽ നി​ന്നാ​ണു് പൈ​ങ്കി​ളി​ക്ക​ഥ​ക​ളു​ടെ ആവിർ​ഭാ​വം. മംഗളാ ബാ​ല​കൃ​ഷ്ണൻ കലാ​കൗ​മു​ദി വി​മെൻ​സ് മാ​ഗ​സി​നിൽ എഴു​തിയ “ഓർ​മ്മ​യിൽ ഒരു മു​ത്തു്” ശൂ​ന്യ​ത​യാ​യി പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ടു​ന്നു. വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​ന്റെ മന​സ്സു് ശൂ​ന്യ​മാ​കു​ന്നു.

ചോർ​ച്ച കൂടിയ വീ​ട്ടി​ലാ​ണു് മഴ​യു​ടെ കാ​ഠി​ന്യം അധി​ക​മാ​യി അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്. ഇതു​പോ​ലെ വേറെ വല്ല​തും പറ​യാ​നു​ണ്ടോ?—മലയാള സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലാ​ണു് പൈ​ങ്കി​ളി​കൾ കൂ​ടു​ത​ലാ​യി വന്നു് ആളു​ക​ളെ ഉപ​ദ്ര​വി​ക്കു​ന്ന​തു്.

പാ​മ്പു്, വേ​ശ്യ​യു​ടെ നാ​ക്കു് ഇവ​യെ​ക്കാൾ കൂ​ടു​ത​ലാ​യി പേ​ടി​ക്കാൻ വല്ല​തു​മു​ണ്ടോ?—ഉണ്ടു് പൈ​ങ്കി​ളി​ക്കഥ. നി​ങ്ങൾ​ക്കു സമു​ദ്ര​ത്തിൽ മു​ങ്ങി മരി​ക്ക​ണോ? അതോ പൈ​ങ്കി​ളി​ക്കഥ വാ​യി​ക്ക​ണോ?—സമു​ദ്ര​ത്തിൽ മു​ങ്ങി​മ​രി​ച്ചാൽ മതി. അധ​മ​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്റെ താഴെ നിൽ​ക്കു​ന്ന അധ​മ​സാ​ഹി​ത്യ​മു​ണ്ടോ? ഉണ്ടു്. പൈ​ങ്കി​ളി​ക്കഥ. ഇനി എന്റെ ചോ​ദ്യം: എനി​ക്കു നര​ക​ത്തിൽ പോ​കേ​ണ്ടി​വ​രി​ല്ല. എന്തു​കൊ​ണ്ടു്? ഉത്ത​ര​വും ഞാൻ നല്കാം. ഞാൻ പൈ​ങ്കി​ളി​ക്ക​ഥ​കൾ വാ​യി​ക്കു​ന്ന​വ​നാ​ണു്.

ബ്രി​ട്ട​നി​ലെ പ്ര​ശ​സ്ത​യായ “സെ​ക്സ് ബോംബാ”ണു് ഡയന ഡോർസ്. അവ​രു​ടെ A–Z of Men എന്ന ആത്മ​ക​ഥാ​രൂ​പ​ത്തി​ലു​ള്ള കു​റി​പ്പു​കൾ രസ​ക​ര​ങ്ങ​ളാ​ണു്. ആ പു​സ്ത​ക​ത്തിൽ വി​ശ്വ​വി​ഖ്യാ​ത​നായ അഭി​നേ​താ​വു് ഫ്ര​ഡ​റി​ക് മാർ​ച്ചി നെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഡയ​ന​യ്ക്കു പതി​നാ​റു​വ​യ​സ്സാ​യി​രു​ന്ന​കാ​ലം ലണ്ട​നിൽ, അവർ ഒരു ഫി​ലി​മിൽ അഭി​ന​യി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. ‘ക്രി​സ്റ്റൊ​ഫർ കൊ​ള​മ്പ​സ്’ എന്ന സി​നി​മ​യിൽ അഭി​ന​യി​ക്കാൻ മാർ​ച്ച് അവിടെ എത്തി. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സ്ത്രീ​ജി​ത​ത്വം അറി​യാ​മാ​യി​രു​ന്ന ഭാര്യ കൂടി ചെ​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടു്. അവർ മാർ​ച്ചി​ന്റെ ഓരോ ചല​ന​വും സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു നട​ക്കു​ക​യാ​ണു്. ഡയനയെ അദ്ദേ​ഹം കാ​മാ​സ​ക്ത​ങ്ങ​ളായ കണ്ണു​കൾ​കൊ​ണ്ടു നോ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. ഒരു ദിവസം മാർ​ച്ചി​ന്റെ ഡ്ര​സ്സി​ങ്ങ് റൂ​മി​ന്റെ മുൻ​പിൽ​ക്കൂ​ടി പോയ ഡയനയെ അദ്ദേ​ഹം വലി​ച്ച​ക​ത്താ​ക്കി. അവർ പി​ട​ഞ്ഞു​മാ​റി രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു. അതി​നു​ശേ​ഷം മാർ​ച്ചി​നു് അവ​രെ​ക്കാ​ണു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ദേ​ഷ്യം. ഡയന മാ​ത്ര​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ലക്ഷ്യം. എന്നും കാ​ല​ത്തു് മാർ​ച്ചി​ന്റെ തലയിൽ വിഗ് വയ്ക്കാൻ എത്തി​യി​രു​ന്ന തരു​ണി​യു​ടെ പാ​വാ​ട​യു​ടെ അടി​യിൽ കൂടി കൈ​യ്യി​ട്ടു് അദ്ദേ​ഹം അതു് ഉയർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​കും. ഈ പ്ര​വൃ​ത്തി അസ​ഹ​നീ​യ​മാ​യ​പ്പോൾ അവൾ ഒരു​ദി​വ​സം പറ​ഞ്ഞു: മി​സ്റ്റർ മാർ​ച്ച്, നി​ങ്ങൾ ഇതു നി​റു​ത്തു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ഞാൻ അവി​ടെ​യൊ​രു എലി​ക്കെ​ണി​വ​യ്ക്കാൻ പോ​കു​ക​യാ​ണു്.” (M for Fredic March, p. 123, Futura Publications).

സാ​ഹി​ത്യം പലർ​ക്കും “ഫീ​മെ​യിൽ ഹെ​യർ​ഡ്ര​സ്സ​റാ”ണു് (Female Hair dresser) അല്ലെ​ങ്കിൽ ഡയന ഡൊർ​സാ​ണു്. അടു​ത്തു​വ​ന്നാൽ അവ​ളു​ടെ പാ​വാ​ട​യു​ടെ അടി​യി​ലെ അന്ധ​കാ​ര​ത്തിൽ ജി​ജ്ഞാ​സ​യാർ​ന്ന ഹസ്തം അന്വേ​ഷ​ണം നട​ത്തി​യ​തു​ത​ന്നെ. അല്ലെ​ങ്കിൽ ഇട​നാ​ഴി​യിൽ​കൂ​ടി പോ​കു​ന്ന​വ​ളെ അക​ത്തേ​യ്ക്കു വെ​ട്ടി​വ​ലി​ച്ച​തു തന്നെ.

കു​ങ്കു​മം വാ​രി​ക​യിൽ രാജൻ ചി​ന്ന​ങ്ങ​ത്തു് എഴു​തിയ ‘യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ത്തി​ന്റെ മുഖം’ എന്ന പൈ​ങ്കി​ളി​ക്കഥ വാ​യി​ക്കൂ. എന്തൊ​രു ബലാൽ​ക്കാ​രം! സ്നേ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്ന കാ​മു​കൻ പോ​യ​പ്പോൾ കാ​മു​കി​ക്കു ദുഃഖം. അച്ഛ​ന്റെ നിർ​ബ്ബ​ന്ധ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി അവൾ വേ​റൊ​രു​ത്ത​നെ വി​വാ​ഹം കഴി​ക്കാൻ സന്ന​ദ്ധ​യാ​കു​ന്നു. കോ​ടി​ക്ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​കൾ ചവ​ച്ചു​തു​പ്പിയ ഈ കരി​മ്പിൻ ചണ്ടി​യെ​ടു​ത്തു് നമ്മു​ടെ ഈസ്റ്റെ​റ്റി​ക് ഡി​ജ​സ്ച്ച​നു് (aesthetic digestion—കല​യെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച ദഹ​ന​ത്തി​നു്) വച്ചു​ത​രാ​മെ​ന്നു് കഥാ​കാ​ര​നു തോ​ന്നി​യ​ല്ലോ. അതും കു​ങ്കു​മ​ത്തി​ന്റെ പ്ലേ​റ്റിൽ! ഡയന ഡോർസെ ഓടൂ. ഫീ​മെ​യ്ൽ ഹെയർ ഡ്ര​സ്സ​റേ എലി​ക്കെ​ണി എടു​ക്കൂ.

ഡയന ഡോർസ് കഷ​ണ്ടി​ക്കാ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞ​തു​കൂ​ടി ഉദ്ധ​രി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ മന​സ്സു വരു​ന്നി​ല്ല.

“കഷ​ണ്ടി പൗ​രു​ഷ​ത്തി​ന്റെ അട​യാ​ള​മാ​ണെ​ന്നു പറ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഞാ​നൊ​രി​ക്ക​ലും കഷ​ണ്ടി​ക്കാ​രെ​ന്റെ​കൂ​ടെ കി​ട​ന്നി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു് ഇതിനു സ്ഥീ​ക​ര​ണം നല്കാൻ വയ്യ. എങ്കി​ലും പു​രു​ഷ​ന്റെ കഷ​ണ്ടി​ത്ത​ല​യ്ക്കു ലൈം​ഗി​കാ​സ​ക്തി വർ​ദ്ധി​പ്പി​ക്കു​ന്ന എന്തോ ധർ​മ്മ​മു​ണ്ട്…” അഭി​നേ​താ​വു് ഗോപി ഡയ​ന​യു​ടെ പു​സ്ത​കം വാ​യി​ക്കു​മ​ല്ലോ. വാ​യി​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും വി​ശ്വാ​സം വരു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ടോൾ​സ്റ്റോ​യി യുടെ ‘അന്നാ കരേ​നിന’ എന്ന നോവൽ വാ​യി​ക്ക​ണം. അതി​സു​ന്ദ​രി​യായ അന്ന കഷ​ണ്ടി​യു​ള്ള വ്രോൺ​സ്കി​യെ കണ്ടാ​ണു് പ്രേ​മ​ത്തിൽ വീ​ണ​തു്.

പരി​ണാ​മ​ത്തി​ന്റെ ശക്തി​വി​ശേ​ഷ​മാ​ണു് സ്ത്രീ​യെ​യും പു​രു​ഷ​നെ​യും സൗ​ന്ദ​ര്യ​മു​ള്ള​വ​രാ​ക്കി​യ​തു്. ഈ സ്ത്രീ​യെ​യും പു​രു​ഷ​നെ​യും അതേ മട്ടിൽ ചി​ത്രീ​ക​രി​ച്ചാൽ കല​യു​ണ്ടാ​വു​ക​യി​ല്ല. കാ​ക്ക​യു​ടെ ശബ്ദം അതേ രീ​തി​യിൽ അനു​ക​രി​ക്കു​ന്ന ആളി​ന്റെ പ്ര​വർ​ത്ത​നം​പോ​ലെ​യാ​ണ​തു്. പകർ​പ്പു​കൊ​ണ്ടെ​ന്തു പ്ര​യോ​ജ​നം? അതി​നാൽ സു​ന്ദ​രി​യായ സ്ത്രീ​യു​ടെ രൂപം കാൻ​വാ​സ്സി​ലേ​ക്കു പകർ​ത്തു​ന്ന ചി​ത്ര​കാ​രൻ തന്റേ​തായ പരി​ണാ​മ​ശ​ക്തി​വി​ശേ​ഷ​ത്തെ അതിൽ ഉണ്ടാ​ക്ക​ണം. എത്ര​യോ കലാ​കാ​ര​ന്മാർ സ്ത്രീ​യെ ചി​ത്രീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഓരോ ചി​ത്ര​വും വി​ഭി​ന്ന​മാ​ണു്. ഓരോ​ന്നും കലാ​സൃ​ഷ്ടി​യു​മാ​ണു്. ലി​യോ​നാർ​ഡോ ഡാ​വി​ഞ്ചി യുടെ ‘മോന ലീസ’ നോ​ക്കൂ. സ്ത്രീ​യെ കാ​ണു​ന്നു നി​ങ്ങൾ. രവി​വർ​മ്മ യുടെ ‘ശങ്കു​ന്തള’യെ നോ​ക്കു. ആ ചി​ത്ര​ത്തി​ലും സ്ത്രീ തന്നെ. പക്ഷേ രണ്ടും രണ്ടു​വി​ധ​ത്തിൽ കലാ​സൃ​ഷ്ടി​ക​ളാ​ണു്. ഡാ​വി​ഞ്ചി​യും രവി​വർ​മ്മ​യും തങ്ങ​ളു​ടെ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ നി​വേ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ശക്തി​വി​ശേ​ഷ​മാ​ണു് ഈ വി​ഭി​ന്നത ഉള​വാ​ക്കു​ന്ന​തു്. നമ്മു​ടെ കഥ​യെ​ഴു​ത്തു​കാർ​ക്കും ഹാ​സ്യ​സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്മാർ​ക്കും പ്ര​തി​പാ​ദ്യ​വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളിൽ ശക്തി നി​വേ​ശി​പ്പി​ച്ച് പുതിയ പാ​റ്റേൺ നിർ​മ്മി​ക്കാൻ അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. അതു​കൊ​ണ്ടു് എല്ലാ​ക്ക​ഥ​ക​ളും എല്ലാ ഹാ​സ്യ​ര​ച​ന​ക​ളും ഒരു​പോ​ലെ​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

വി​വാ​ഹം കഴി​ക്കാൻ പോ​കു​ന്ന പെ​ണ്ണി​ന്റെ അമ്മ​യെ സന്തോ​ഷി​പ്പി​ക്കാ​നാ​യി കോ​ടി​വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളും കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന ഒരു​ത്ത​ന്റെ പാ​ക്ക​റ്റ് മാ​റി​പ്പോ​കു​ന്നു. മാ​റി​യ​കെ​ട്ടിൽ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രി​കൾ​ക്കു​ള്ള മാർ​ച്ച​ട്ട​ക​ളാ​ണു​ള്ള​തു്. കി​ഴ​വി​യായ അമ്മാ​യി അതു തു​റ​ന്നു​നോ​ക്കി ഭാവി മരു​മ​ക​നെ ആഭാസൻ എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്നു. (ജെ. ഫി​ലി​പ്പോ​സ് തി​രു​വ​ല്ല മനോ​രാ​ജ്യം വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ “ഓണ​ക്കോ​ടി​യു​മാ​യി ഓക്ക​ന്നൂ​രി​ലേ​ക്കു്” എന്ന ഹാ​സ്യ​കഥ). ഇതെ​ഴു​തിയ ആളി​നു് നർ​മ്മ​ബോ​ധ​മു​ണ്ടു്. ഹാ​സ്യ​ര​ച​ന​യ്ക്കു പ്രാ​ഗ​ത്ഭ്യ​മു​ണ്ടു്. പക്ഷേ മുൻപു എഴു​തി​യ​തു​പോ​ലെ എത്ര​യോ ആളുകൾ കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്ത​താ​ണു് ഈ വി​ഷ​യ​മെ​ന്നു് അദ്ദേ​ഹ​മ​റി​യു​ന്നി​ല്ല. പ്ര​തി​പാ​ദ്യ​വി​ഷ​യ​ങ്ങൾ വള​രെ​യി​ല്ല: കഥാ​സ​ന്ദർ​ഭ​ങ്ങൾ വള​രെ​യി​ല്ല. എങ്കി​ലും ഉള്ള​വ​യിൽ നൂ​ത​ന​ശ​ക്തി​വി​ശേ​ഷം നി​വേ​ശി​പ്പി​ച്ച് നൂ​ത​ന​ങ്ങ​ളായ പാ​റ്റേ​ണു​കൾ നിർ​മ്മി​ക്കാം. അതിനു കഴി​യാ​ത്ത​വർ തൂലിക ഉന്തു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് പ്ര​യോ​ജ​ന​മൊ​ന്നു​മി​ല്ല.

ഒരു ചെറിയ ഹാ​സ്യ​കഥ: സു​ന്ദ​ര​നായ യു​വാ​വു് സു​ന്ദ​രി​യായ യു​വ​തി​യെ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്നു. അവർ മധു​വി​ധു കേ​മ​മാ​യി കൊ​ണ്ടാ​ടു​ന്ന​തു​ക​ണ്ടു് വേ​ല​ക്കാ​രി​യായ യു​വ​തി​ക്കു് അസൂയ. ഭർ​ത്താ​വു് ഭാ​ര്യ​യെ തഴു​കു​മ്പോൾ അവൾ അസ്വ​സ്ഥ​യാ​കും. അങ്ങ​നെ​യി​രി​ക്കെ ഭാര്യ സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടിൽ പോയി. അയാളെ അന്വേ​ഷി​ച്ച് എത്തിയ കൂ​ട്ടു​കാർ ചോ​ദി​ച്ചു: “ഇന്നു് എന്തു ചെ​യ്യും?” അയാൾ തമാ​ശ​യാ​യി പറ​ഞ്ഞു: “ഇന്നു​രാ​ത്രി വേ​ല​ക്കാ​രി​യു​ടെ നെ​ഞ്ചിൽ തല​വ​ച്ചു കി​ട​ക്കും ഞാൻ”. രാ​ത്രി​യാ​യി. സാറ് ഇപ്പോൾ വരും. ഇപ്പോൾ വരും എന്നു വി​ചാ​രി​ച്ച് പരി​ചാ​രിക ഉണർ​ന്ന്കി​ട​ക്കു​ക​യാ​ണു് വാ​തി​ലും​തു​റ​ന്നി​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു്. രാ​ത്രി രണ്ടു​മ​ണി​യാ​യി​ട്ടും അയാൾ വരു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു​ക​ണ്ടു് അവൾ എഴു​ന്നേ​റ്റു് അയാ​ളു​ടെ വാതിൽ തള്ളി​ത്തു​റ​ന്നു. ശബ്ദം കേ​ട്ടു് അയാൾ ഉണർ​ന്നു് ചോ​ദി​ച്ചു. “ആരതു?” അവൾ പറ​ഞ്ഞു: “ഞാൻ തന്നെ. സാറ് ഇന്നു​രാ​ത്രി എന്റെ നെ​ഞ്ചിൽ തല​വ​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​മെ​ന്നു് പകലു് കൂ​ട്ടു​കാ​രോ​ടു പറ​ഞ്ഞി​ല്ലേ? അങ്ങ​നെ കി​ട​ക്കാൻ ഒക്കു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നു് അറി​യി​ക്കാ​നാ​ണു ഞാൻ വന്ന​തു്”.

ഗ്രാ​മ്പൂ​വി​ന്റെ മണവും കറു​വ​പ്പ​ട്ട​യു​ടെ നി​റ​വു​മു​ള്ള അതി സു​ന്ദ​രി​യാ​ണു് ഗേ​ബ്രി​യേല. അവൾ ബ്ര​സീ​ലി​ലെ ബായീയ (Bahia) സ്റ്റോ​റി​ലു​ള്ള ഈല്യൂ​സ് (IIheus) നഗ​ര​ത്തിൽ ഭക്ഷ​ണ​ശാല നട​ത്തു​ന്ന നജീബ് സാ​ദി​ന്റെ പരി​ചാ​രി​ക​യാ​യി. പി​ന്നീ​ടു് ഭാ​ര്യ​യാ​യി. ഭാ​ര്യ​യാ​യി​രി​ക്കെ മറ്റൊ​രു സു​ന്ദ​ര​നായ യു​വാ​വു​മാ​യി ലൈം​ഗി​ക​ബ​ന്ധ​ത്തി​ലേർ​പ്പെ​ട്ടു. അതു കണ്ട സാദ് അവളെ നി​ഷ്കാ​സ​നം ചെ​യ്തു. പക്ഷേ, അയാൾ​ക്കു ഗെ​ബ്രി​യേ​ല​യി​ല്ലാ​തെ ജീ​വി​തം മു​ന്നോ​ട്ടു കൊ​ണ്ടു​പോ​കാൻ വയ്യ. അവ​ളു​ടെ പാ​ച​ക​വി​ദ്യ​യാ​ണു് സാ​ദി​ന്റെ ഭക്ഷ​ണ​ശാ​ല​യ്ക്കു കീർ​ത്തി നല്കി​യ​തു്. ഗേ​ബ്രി​യേല വീ​ണ്ടും പരി​ചാ​രി​ക​യാ​യി അവിടെ എത്തു​മ്പോൾ ബ്ര​സീ​ലി​ലെ മഹാ​നായ നൊ​വ​ലി​സ്റ്റ് ഷൊർഷി അമാദു (Jorge Amado, born 1912) എഴു​തിയ Gabriela, Clove and Cinnamon എന്ന ചേ​തോ​ഹ​ര​മായ നോവൽ അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു.

1925–26 ഈ വർ​ഷ​ത്തെ ബ്ര​സീ​ലി​യൻ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ രാ​ഷ്ട്ര​വ്യ​വ​ഹാ​ര​ത്തെ മാർ​ക്സി​യൻ വീ​ക്ഷ​ണ​ഗ​തി​യിൽ ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന നോ​വ​ലു​മാ​ണി​തു്. കേണൽ എന്നു വി​ശേ​ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ഫ്യൂ​ഡ​ലി​സ്റ്റു​ക​ളു​ടെ പി​ടി​യി​ല​മർ​ന്ന ഈ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങൾ ക്ര​മാ​നു​ഗ​ത​മാ​യി അതിൽ​നി​ന്നു മോചനം പ്രാ​പി​ക്കു​ന്നു. മോചനം പ്രാ​പി​ക്കു​ന്ന​താ​ണെ​ങ്കി​ലും തൊ​ഴി​ലാ​ളി​കൾ​ക്കു പ്രാ​മു​ഖ്യം കി​ട്ടു​ന്നി​ല്ല. ഒരു പുതിയ ബൂർ​ഷ്വാ വ്യ​വ​സ്ഥി​തി ഉണ്ടാ​കു​ന്ന​തേ​യു​ള്ളൂ. ഗേ​ബ്രി​യേല ആ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളു​ടെ—വ്യാ​പ​ക​മായ രീ​തി​യിൽ ബ്ര​സീ​ലി​ന്റെ ചൈ​ത​ന്യ​മാ​ണു്. നോവൽ വാ​യി​ച്ചു​തീ​രു​മ്പോൾ കര​യാ​മ്പൂ​വി​ന്റെ മണം നമ്മെ സു​ഖി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. കറു​വ​പ്പ​ട്ട​യു​ടെ നിറം കണ്ണി​നു് ആഹ്ളാ​ദം പക​രു​ന്നു. ഹൃ​ദ​യാ​വർ​ജ്ജ​ക​മായ കലാ​സൃ​ഷ്ടി.

ഫി​സി​ക്സി​ലെ മി​സ്റ്റി​സി​സ​ത്തെ നി​ന്ദി​ക്കു​ന്ന​യാ​ളാ​ണെ​ങ്കി​ലും മാർ​ട്ടിൻ ഗാ​ഡ്നർ വി​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളായ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളു​ടെ കർ​ത്താ​വാ​ണു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ The Ambidextrous Universe തു​ട​ങ്ങിയ പല ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളും ഈ ലേഖകൻ വാ​യി​ച്ചി​ടു​ണ്ടു്. ഗാർ​ഡ്നർ The most original, most profound എന്നു വാ​ഴ്ത്തിയ പു​സ്ത​ക​മാ​ണു് What is the name of this book? അതിലെ ഒരു ഭാഗം: രണ്ടാ​ളു​കൾ ഭക്ഷ​ണ​ശാ​ല​യിൽ കയറി പൊ​രി​ച്ച​മീൻ കൊ​ണ്ടു​വ​രു​വാൻ പറ​ഞ്ഞു. ഹോ​ട്ട​ലു​കാ​രൻ ഒരു വലി​യ​മീ​നും ഒരു ചെറിയ മീനും കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു. ഒന്നാ​മൻ “മീ​നെ​ടു​ക്കൂ” എന്നു പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ രണ്ടാ​മൻ വലിയ മീ​നെ​ടു​ത്തു. സ്വ​ല്പ​നേ​ര​ത്തെ പി​രി​മു​റു​ക്കം. അതി​നു​ശേ​ഷം ഒന്നാ​മൻ പറ​ഞ്ഞു: “എന്നോ​ടാ​ണു് മീ​നെ​ടു​ക്കാൻ ആദ്യം പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ ഞാൻ ചെ​റു​തേ എടു​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളൂ”. രണ്ടാ​മ​ന്റെ മറു​പ​ടി: “എന്തി​നു പരാ​തി​പ്പെ​ടു​ന്നു? ചെ​റു​തു​ത​ന്നെ കി​ട്ടി​യി​ല്ലേ നി​ങ്ങൾ​ക്കു്?”

യു​ക്തി​യു​ടെ ഈ വി​ള​യാ​ട്ടം രസ​ക​ര​മാ​ണു്. ഇതേ​മ​ട്ടി​ലു​ള്ള രസ​മാ​ണു് കലാ​കൗ​മു​ദി​യിൽ വെ​ട്ടൂർ രാ​മൻ​നാ​യർ പു​ന​ത്തിൽ കു​ഞ്ഞ​ബ​ദ്ദു​ള്ള യെ​ക്കു​റി​ച്ചെ​ഴു​തിയ ലേഖനം വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ എനി​ക്കു​ണ്ടാ​യ​തു്.