SFNസായാഹ്ന ഫൌണ്ടേഷൻ
സാ​ഹി​ത്യ​വാ​ര​ഫ​ലം
എം കൃ​ഷ്ണൻ നായർ
(കലാ​കൗ​മു​ദി വാരിക, 1985-09-15-ൽ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച​തു്)

images/AlbertSpeer.jpg
ആൽ​ബർ​ട്ട് ഷ്പാർ

ഹി​റ്റ്ല​റു ടെ സൈ​നി​ക​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്നു ആൽ​ബർ​ട്ട് ഷ്പാർ (Albert Speer). അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ രഹ​സ്യ​ഡ​യ​റി “ഷ്പാൻ​ഡൗ ” (Spandau) എന്ന പേരിൽ പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. So fascinatingly written that I could not put it down before I finished it എന്നു വി​ശ്വ​വി​ഖ്യാ​ത​നായ എറിക് ഫ്രം വാ​ഴ്ത്തിയ ആ പു​സ്ത​ക​ത്തിൽ റ്റോ​മാ​സ് മാൻ, ഫ്രാ​ന്റ്സ് കാഫ്ക, സീ​ക്ക്മ​ന്റ് ഫ്രാ​യി​റ്റ്, ഷെഫാൻ സ്വൈ​ഹ് ഇവ​രു​ടെ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ ഹി​റ്റ്ലർ നി​രോ​ധി​ച്ച​പ്പോൾ തനി​ക്കു് അതു നിയമ ലം​ഘ​ന​മാ​യി തോ​ന്നി​യി​ല്ലെ​ന്നു ഷ്പാർ എഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. സ്റ്റാ​ലിൻ തൊ​ട്ടു് ഹി​റ്റ്ലർ വരെ​യു​ള്ള​വ​രു​ടെ ഡി​ക്ടേ​റ്റർ​ഷി​പ്പി​ന്റെ പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട രഹ​സ്യം ‘ഭീഷണി ഭരണ’ത്തി​നു സന്മാർ​ഗ്ഗി​ക​മായ ആവരണം നല്കുക എന്ന​താ​യി​രു​ന്നു, അതു നല്കു​മ്പോൾ ബഹു​ജ​ന​ത്തി​നു തൃ​പ്തി​യു​ണ്ടാ​കും. ഹി​റ്റ്ല​റു​ടെ പ്ര​ചാ​രണ മന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്നു പൗൾ ജോസഫ് ഗൊ​ബൽ​സ് (Paul Joseph Goebbels) സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ നവീ​ന​ത​യെ ഇഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ഹി​റ്റ്ലർ നവീന സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ നി​രാ​ക​രി​ച്ച​പ്പോൾ ഗൊ​ബൽ​സും അതിനെ നി​രാ​ക​രി​ച്ചു. സാ​ഹി​ത്യം നല്കു​ന്ന ആഹ്ലാ​ദ​ത്തെ​ക്കാൾ സന്മാർ​ഗ്ഗം പ്ര​ദാ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന കാ​ഠി​ന്യ​ത്തി​നാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം പ്രാ​ധാ​ന്യം കല്പി​ച്ച​തു്. ഏതു ഡി​ക്ടേ​റ്റർ​ഷി​പ്പി​ന്റെ​യും കാ​ല​യ​ള​വു നോ​ക്കൂ. ബഹു​ജ​ന​ത്തി​നു സാ​ഹി​ത്യ​വും വേണ്ട, കലയും വേണ്ട. ഏകാ​ധി​പ​ത്യം നല്കു​ന്ന സു​ര​ക്ഷി​ത​ത്വ​വും സം​തൃ​പ്തി​യും മതി.

ആ നാ​വെ​നി​ക്ക​വി​ശ്വാ​സ്യം
images/LesCavesduVatican.jpg

ഫ്രാൻ​സി​ലെ നോ​വ​ലെ​ഴു​ത്തു​കാ​രൻ ആങ്ദ്രേ ഷീമി ന്റെ ‘ലേ കേവ് ദ്യു വാ​തീ​കാ​ങ്’ (Les Caves du Vatican) എന്ന നോ​വ​ലി​ലെ ഒരു കഥാ​പാ​ത്ര​മാ​ണു് ലാഫ് കാ​ഡി​യോ. അയാൾ ഒരു ദിവസം തീ​വ​ണ്ടി​യിൽ സഞ്ച​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ആ കം​പാർ​ട്ട്മെ​ന്റിൽ ഒരു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നു​മു​ണ്ടു്. അവനെ തള്ളി പു​റ​ത്തി​ടാൻ ലാഫ് കാ​ഡി​യോ​ക്കു് ആഗ്ര​ഹം. “ലക്ഷ്യ​മൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു പാതകം. പോ​ലീ​സി​നു് ഒരു കീ​റാ​മു​ട്ടി” എന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചു ആയാൾ. ലാഫ് കാ​ഡി​യോ അവനു് ഒരു​ന്തു് വച്ചു കൊ​ടു​ത്തു അതാ പോ​കു​ന്നു. ഒരു ശബ്ദ​വും കേൾ​പ്പി​ക്കാ​തെ അവൻ വീണു. വീ​ഴു​ന്ന വാ​ക്കി​നു ലാഫ് കാ​ഡി​യോ​യു​ടെ തൊ​പ്പി​യിൽ അവൻ പി​ടി​ച്ചു. അതും അവ​ന്റെ കൂടെ താ​ഴ്ച​യി​ലേ​ക്കു പോയി. വാതിൽ വലി​ച്ച​ട​യ്ക്ക​ണ്ട, അടു​ത്ത കാ​ര്യേ​ജി​ലു​ള്ള​വർ കേൾ​ക്കും എന്നു് അയാൾ വി​ചാ​രി​ച്ചു. എന്തി​നാ​ണു് അയാൾ ഒര​പ​രാ​ധ​വും ചെ​യ്യാ​ത്ത ഒരു​ത്ത​നെ തീ​വ​ണ്ടി​യിൽ നി​ന്നു പി​ടി​ച്ചു തള്ളി​യ​തു്? ഒരു​ദ്ദേ​ശ്യ​വു​മി​ല്ലാ​തെ​യെ​ന്നു മു​ക​ളിൽ പറ​ഞ്ഞു കഴി​ഞ്ഞു. ലാഫ് കാ​ഡി​യോ ശക്ത​നാ​ണു്. ആ ശക്തി കൊ​ണ്ടു് വലിയ പ്ര​യോ​ജ​ന​മൊ​ന്നു​മി​ല്ല അയാൾ​ക്കു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് ഒരു പാ​വ​ത്തെ അയാൾ കൊ​ല്ലു​ന്നു. ലക്ഷ്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത, ഉദ്ദേ​ശ്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത ഇത്ത​രം കൊ​ല​പാ​ത​ക​ങ്ങൾ ഇന്നു സർ​വ​സാ​ധാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​ണു്. നോ​വ​ലി​ന്റെ മറ്റൊ​രു ഭാ​ഗ​ത്തു് “മാ​ന്യൻ തെ​മ്മാ​ടി​യാ​യി മാ​റു​ന്ന​തി​നു ഹേ​തു​വെ​ന്താ​ണു്?” എന്നൊ​രു കഥാ​പാ​ത്രം ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു. “സാ​ധാ​ര​ണ​മായ പരി​തഃ​സ്ഥി​തി​യിൽ നി​ന്നു അവൻ മാറി നി​ന്നാൽ മതി” എന്നു വേ​റൊ​രു കഥാ​പാ​ത്രം മറു​പ​ടി നൽ​കു​ന്നു. ചു​റ്റു​പാ​ടു​കൾ മാ​റി​യാൽ മതി, മനു​ഷ്യ​ന്റെ സ്വ​ഭാ​വം മാറും. അതി​ന്റെ ഫല​മാ​യി അവൻ അപ​രാ​ധം ചെ​യ്യാ​ത്ത​വ​നെ കൊ​ല്ലും. ഇന്ത്യ​യി​ലാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ നല്ല​വ​നാ​യി​രു​ന്ന ഡം​പീ​സി​ങ് കാ​ന​ഡ​യി​ലേ​ക്കു പോ​യ​പ്പോൾ കു​ത്സിത സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള​വ​നാ​യി മാറി. അയാൾ തി​രി​ച്ചു് ഇന്ത്യ​യി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ കൊ​ല​പാ​ത​കം ചെ​യ്തു. ‘നീ​റി​ക്ക​ത്തു​ന്ന’ വെ​യി​ലിൽ ബസ്സ് കാ​ത്തു നിന്ന രണ്ടു കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ അയാൾ വെ​ടി​വെ​ച്ചു കൊ​ന്നു. എം. മു​കു​ന്ദ​ന്റെ ‘ഗ്രീൻ ഹിൽ കോൺ​വെ​ന്റ്’ എന്ന നീണ്ട കഥ​യു​ടെ സാ​ര​മി​താ​ണു് (കലാ​കൗ​മു​ദി ലക്കം 520). ഡം​പീ​സി​ങ്ങി​ന്റെ ഈ നൃ​ശം​സ​ത​യു​ടെ തീ​വ്രത കാ​ണി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി മു​കു​ന്ദൻ ആവ​ശ്യ​ത്തി​ല​ധി​കം ചാ​യ​മു​പ​യോ​ഗി​ച്ചു് അയാൾ കൊ​ച്ചു കു​ട്ടി​യാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോ​ഴു​ള്ള അവസ്ഥ ചി​ത്ര​മാ​യി​ത്ത​ന്നെ വര​യ്ക്കു​ന്നു. നീണ്ട കഥ​യു​ടെ 99.9 ഭാ​ഗ​വും ആ കു​ട്ടി​യു​ടെ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​ത​യു​ടെ​യും ലജ്ജ​യു​ടെ​യും ഭീ​രു​ത​യു​ടെ​യും വർ​ണ്ണ​നം തന്നെ. എന്നി​ട്ടു് പൊ​ടു​ന്ന​ന​വേ​യു​ള്ള കൊ​ല​പാ​ത​ക​വും. മു​കു​ന്ദ​നു കഥ പറയാൻ അറി​യാം. ഭം​ഗി​യാ​യി പറയാൻ അറി​യാം. തെ​ളി​ഞ്ഞ അന്ത​രീ​ക്ഷ​മു​ള്ള സാ​യാ​ഹ്ന​ത്തിൽ വേ​മ്പ​നാ​ട്ടു കാ​യ​ലിൽ കളി​വ​ള്ള​ത്തി​ലി​രു​ന്നു സഞ്ചാ​രം നട​ത്തി​യാൽ എന്തു തോ​ന്നും? സു​ഖ​പ്ര​ദ​മായ അനു​ഭൂ​തി. ആ അനു​ഭൂ​തി വി​ശേ​ഷം ഇക്കഥ വാ​യി​ച്ചാ​ലു​മു​ണ്ടാ​കും. പക്ഷേ, സദാ​ചാ​ര​പ​ര​മായ ഒരു ജീ​വി​ത​ത്തിൽ നി​ന്നു നൃ​ശം​സ​ത​യു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലേ​ക്കു് അയാൾ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു് വി​ശ്വാ​സം ജനി​പ്പി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ഭീ​ക​ര​പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ​പ്പെ​ട്ട​വർ അപ​രാ​ധ​ര​ഹി​ത​രെ വെ​ടി​വ​ച്ചു വീ​ഴ്ത്തു​മ്പോൾ നമ്മൾ ഞെ​ട്ടും. കലയിൽ ആ ഞെ​ട്ടൽ സം​ഭ​വി​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ വേറെ പലതും ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ടു്. അതു് അങ്ങ​നെ സം​ഭ​വി​ച്ചു​വെ​ന്നു കഥാ​കാ​രൻ പറ​ഞ്ഞാൽ മാ​ത്രം പോര. മാ​നു​ഷിക മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് ഡം​പീ​സി​ങ്ങി​നു പി​ല്ക്കാ​ല​ത്തു​ണ്ടായ അവഗണന കല​യു​ടെ പക്ഷ​ത്തു നി​ന്നു നോ​ക്കു​മ്പോൾ വി​ശ്വാ​സ്യ​മ​ല്ല.

images/JeanRacine.jpg
റേസീൻ

ഷേ​ക്സ്പീ​യ​റി ന്റെ​യും റേ​സീ​ന്റെ യും രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്മാർ ഏകാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തെ ലം​ഘി​ച്ചു മു​ന്നോ​ട്ടു പോയി. ബൂർ​ഷ്വാ ലോ​ക​ത്തെ അതി​ലം​ഘി​ച്ചു സ്റ്റാൻ​ദേ​ലി ന്റെ നഗ​ര​വാ​സി​കൾ. ബ്ര​ഹ്റ്റി ന്റെ പാ​വ​ങ്ങൾ തൊ​ഴി​ലാ​ളി വർ​ഗ്ഗ​ത്തെ അതി​ലം​ഘി​ച്ചു. ദസ്തെ​യെ​വ്സ്കി യുടെ ‘നി​ന്ദി​ത​രും പീ​ഡി​ത​രുംവി​ക്തോർ യൂഗോ യുടെ ‘പാ​വ​ങ്ങൾ’ ഇവർ ഒരു വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ മാ​ത്രം നീ​തി​കേ​ടു് അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​വ​ര​ല്ല. അവർ എല്ലാ​ക്കാ​ല​ത്തെ​യും, മനു​ഷ്യ​ത്വ​മി​ല്ലാ​യ്മ അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണു്. അവർ മനു​ഷ്യ​ത്വ​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്നു. അവ​രു​ടെ വി​ധി​യി​ലു​ള്ള സാർ​വ്വ​ലൗ​കിക സ്വ​ഭാ​വം ഏതു വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ​യും അപ്പു​റ​ത്തു​ള്ള​താ​ണു്. ഏതാ​ണ്ടു് ഇങ്ങ​നെ ഹെർ​ബർ​ട്ട് മാർ​ക്കൂ​സ് പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഈ സാർ​വ്വ​ലൗ​കിക സ്വ​ഭാ​വം കൈ​വ​രു​മ്പോ​ഴാ​ണു് സാ​ഹി​ത്യ​സൃ​ഷ്ടി ഉത്കൃ​ഷ്ട​മാ​കു​ന്ന​തു്.

പാലാ നാ​രാ​യ​ണൻ നായർ
images/PalaNarayananNair.jpg
പാലാ നാ​രാ​യ​ണൻ നായർ

“E = mc2 ” എന്ന സമ​വാ​ക്യം എഴു​തി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ആ മഹാ​നായ ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞൻ ആഹ്ല​ദാ​തി​രേ​കം അനു​ഭ​വി​ച്ചി​രി​ക്കും. ‘ഹാം​ലെ​റ്റ്’ എഴു​തി​ത്തീർ​ത്ത കവി​യു​ടെ ആഹ്ലാ​ദാ​തി​രേ​ക​ത്തി​നു തു​ല്യ​മാ​ണു് അതെ​ന്നു് ചിലർ പറ​യു​ന്നു. അതിനെ എതിർ​ക്കാൻ ഞാ​നാ​ള​ല്ല. എങ്കി​ലും ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞൻ മനു​ഷ്യ​നെ ഒരു നി​യ​മ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ ഒതു​ക്കി​യ​ല്ലേ​യു​ള്ളു എന്നാ​ണു് സംശയം. ‘ഹാം​ലെ​റ്റ്’ എഴു​തിയ കവി ഒരു നി​യ​മ​ത്തി​ന​ക​ത്തും മനു​ഷ്യ​നെ ഒതു​ക്കാ​തെ അവനെ നോ​ക്കി പഠി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അതു കാ​ണു​ന്ന നമ്മൾ മനു​ഷ്യ​നാ​രാ​ണെ​ന്നു കൂ​ടു​ത​ല​റി​യു​ന്നു. വീ​ണ്ടും വീ​ണ്ടും വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ മനു​ഷ്യ​ന്റെ വി​ഭി​ന്നാ​വ​സ്ഥ​ക​ളും വി​ഭി​ന്ന വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളും മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടു് ആയി​ര​മാ​യി​രം വർഷം കഴി​യു​മ്പോൾ ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​നെ നമ്മൾ മറ​ന്നെ​ന്നു വരും: കവിയെ മറ​ക്കി​ല്ല. ഹാം​ലെ​റ്റ് എഴു​തിയ കവി​യും ആ സമ​വാ​ക്യ​മെ​ഴു​തിയ ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​നും ഇല്ലാ​ത്ത ലോകം ദരി​ദ്ര​മാ​ണെ​ന്നു സമ്മ​തി​ക്കാം. പക്ഷേ, ഹാം​ലെ​റ്റ് രചി​ച്ച കവി​യി​ല്ലാ​ത്ത ലോകം കൂ​ടു​തൽ ദരി​ദ്ര​മാ​യി​രി​ക്കും. ഭാ​ര​ത​മെ​ന്നു കേൾ​ക്കു​മ്പോൾ വാ​ല്മീ​കി, വ്യാ​സൻ, കാ​ളി​ദാ​സൻ ഇവ​രെ​യാ​ണു് ഓർമ്മ വരിക. ഈ മൂ​ന്നു പേരും ജനി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലോ? ഭാരതം നിർ​ദ്ധ​ന​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പര്യാ​യ​പ​ദ​മാ​യി​രി​ക്കും. ഭാ​ര​ത​ത്തിൽ നി​ന്നും കേ​ര​ള​ത്തി​ലേ​ക്കു വരൂ. കു​മാ​ര​നാ​ശാ​നും വള്ള​ത്തോ​ളും ശങ്ക​ര​ക്കു​റു​പ്പും ചങ്ങ​മ്പുഴ യും ഇല്ലാ​ത്ത ഈ നാടു് ദരി​ദ്രം തന്നെ. നാ​ട്ടി​ന്റെ സാം​സ്കാ​രിക ചക്ര​വാ​ള​ത്തെ വി​ക​സി​പ്പി​ച്ച​വ​രാ​ണു് ആ കവികൾ. ഈ പ്ര​ക്രി​യ​യിൽ പാലാ നാ​രാ​യ​ണൻ നായർ ക്കും ആദ​ര​ണീ​യ​മായ പങ്കു​ണ്ടെ​ന്നു് ഞാൻ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. മനു​ഷ്യ​നെ ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ തല്പ​ര​നാ​ണു് അദ്ദേ​ഹ​മെ​പ്പോ​ഴും. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അമ​ര​ജ്യോ​തി എന്ന ഉത്തമ കാ​വ്യ​വും ഈ സത്യ​ത്തി​നു നി​ദർ​ശ​ക​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അനു​ഗൃ​ഹീ​ത​നായ ഈ കവി​യു​ടെ കാ​വ്യ​സ​ര​സ്വ​തി ഹൃ​ദ്യ​മായ വീ​ണാ​വാ​ദ​നം നട​ത്തു​ന്ന​തു കേ​ട്ടാ​ലും:

ഹി​മ​വ​ച്ഛ്രം​ഗ​ങ്ങ​ളേ യമുനേ, ഗംഗേ ശുഭ്ര-​

ഹി​മ​വാ​ഹി​നി​ക​ളേ നി​ങ്ങ​ളെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്നോൾ

നി​ങ്ങ​ളി​ല​ലി​ഞ്ഞു​ചേർ​ന്നാ​ച​ന്ദ്ര​താ​രം പൗര-

മംഗളം കൊ​തി​ക്കു​ന്നോൾ കർ​മ്മ​യോ​ഗി​നി​യാ​യ്.

നന്ദി​ഹീ​ന​രാ​യ്ത്തീ​രി​ല്ലം​ബി​കേ, തവാദർശ-​

നന്ദ​നർ ചി​ത​യിൽ​നി​ന്നേ​ന്തിയ കൈ​പ്പ​ന്ത​ങ്ങൾ

ക്രൂ​ര​മാ​മ​ടി​മ​ത്ത​ക്കൂ​രി​രു​ട്ടി​ലും വഴി-

ത്താ​ര​യാ​യ്ത്തെ​ളി​ച്ചി​ടും പു​രു​ഷാ​ന്ത​ര​ങ്ങ​ളെ.

മനോ​രാ​ജ്യം വി​ശേ​ഷാൽ​പ്ര​തി​യിൽ ഈ കാ​വ്യം വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ ഇന്ദി​രാ ഗാ​ന്ധി യെ മന​ക്ക​ണ്ണി​നു മുൻ​പിൽ കണ്ടു. എന്റെ ബാ​ഹ്യ​നേ​ത്ര​ങ്ങൾ വീ​ണ്ടും ആർ​ദ്ര​ങ്ങ​ളാ​യി. ആർ​ദ്രത വീ​ണ്ടും പ്ര​ദാ​നം ചെ​യ്തു് എന്നെ മനു​ഷ്യ​ത്വ​ത്തി​ലേ​ക്കു നയി​ച്ച കവി​ക്കു് ഞാൻ നന്ദി പറ​ഞ്ഞു.

ജഡമേ മറ​ഞ്ഞു​ള്ള മൃ​ത്യു​വിൽ, ജനകോടി-​

ക്കി​ട​യിൽ പു​നർ​ജ​ന്മം കൊ​ള്ളു​ന്ന വീ​രാം​ഗ​നേ

നി​ന്നൂർ​ജ്ജം, കർ​മ്മ​ത്വര, നി​സ്തു​ല​പ്ര​തി​ഭ​യും

നിർ​ഭ​രം ത്രി​വേ​ണി​യാ​യൊ​ഴു​കും കാ​ല​ത്തോ​ളം

ഭാ​ര​ത​മ​ഹാ​രാ​ജ്ഞി വേ​റി​ല്ല ഞങ്ങൾ​ക്കു് നിൻ

പേ​രി​ലാ​ണ​ഭി​മാ​നം വ്യഥ ഞാൻ മറ​ക്ക​ട്ടെ

കവി​യോ​ടൊ​പ്പം ഞാനും വ്യഥ മറ​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്ക​ട്ടെ. അന്ത​രി​ച്ച വ്യ​ക്തി​യെ മനു​ഷ്യ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​കാ​ശ​ത്തിൽ വീ​ണ്ടും വീ​ണ്ടും സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു് നമ്മൾ യഥാർ​ത്ഥ മനു​ഷ്യ​രാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന​തു്. പാലാ നാ​രാ​യ​ണൻ നായർ ആ ഉത്കൃ​ഷ്ട​കർ​മ്മ​ത്തിൽ വ്യാ​പ​രി​ച്ചു കണ്ട​തിൽ എനി​ക്കു് അന​ല്പ​മായ ആഹ്ലാ​ദ​മു​ണ്ടു്.

തരം​ഗ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ​യെൻ നാ​വാ​യെ​ങ്കിൽ!

ജോ​ലി​ക്കു വേ​ണ്ടി വന്ന ഒരു പെൺ​കു​ട്ടി​യോ​ടു് “വി​ദ്യാർ​ത്ഥി സാരി പി​ടി​ച്ച​ഴി​ച്ചാൽ, സാ​രി​പ്പാ​വാ​ട​യോ​ടു​കൂ​ടി ക്ലാ​സ്സിൽ നി​ല്ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ നി​ങ്ങ​ളെ​ന്തു​ചെ​യ്യും?” എന്നു മടി​കൂ​ടാ​തെ ചോ​ദി​ച്ച ഒരു പ്രൻ​സി​പ്പ​ലി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഞാൻ മുൻ​പു് എഴു​തി​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പരാ​ക്ര​മ​ങ്ങൾ വേറെ പലതും ഞാൻ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. അറി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. വട​ക്കൊ​രു കോ​ളേ​ജിൽ അദ്ധ്യ​ക്ഷ​പ​ദ​വി അല​ങ്ക​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു ഇന്റർ​വ്യൂ. തെ​ക്കൊ​രു കോ​ളേ​ജിൽ പി​ന്നീ​ടു് ഇരു​ന്ന​പ്പോൾ അവിടെ കണ്ടാൽ കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന ഒരു ഹരി​ജ​ന​യു​വ​തി ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അവളെ അദ്ദേ​ഹം സ്വ​ന്തം പ്യൂ​ണാ​യി നി​യ​മി​ച്ചു. എന്നി​ട്ടു് എപ്പോ​ഴും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് വെ​ള്ളം കു​ടി​ക്ക​ണം. “കമലം കു​റ​ച്ചു വെ​ള്ള​മെ​ടു​ക്കൂ” എന്നു മൊ​ഴി​യും. കമലം സ്ഫ​ടിക ഗ്ലാ​സ്സിൽ വെ​ള്ള​മെ​ടു​ത്തു കു​ണു​ങ്ങി​ക്കു​ണു​ങ്ങി വരും. ഗ്ലാ​സ്സ് നീ​ട്ടി​യാൽ പ്രിൻ​സി​പ്പൽ അവ​ളു​ടെ കൈ​ക്കു മു​ക​ളിൽ സ്വ​ന്തം വി​ര​ലു​കൾ അമർ​ത്തും. അധി​കാ​ര​മെ​വി​ടെ​യു​ണ്ടോ അവിടെ പെ​ണ്ണു​ങ്ങൾ​ക്കു ചാ​രി​ത്ര​മി​ല്ല. അധി​കാ​ര​മി​ല്ലാ​ത്തി​ട​ത്തു ചാ​രി​ത്രം അല്ലെ​ങ്കിൽ പാ​തി​വ്ര​ത്യം മൂർ​ഖൻ​പാ​മ്പി​നെ​പ്പോ​ലെ ഫണ​മു​യർ​ത്തി​നി​ല്ക്കും. ഹരി​ജ​ന​യു​വ​തി പ്രിൻ​സി​പ്പ​ലി​ന്റെ അഭി​മർ​ദ്ദ​പീഡ റോ​സാ​ദ​ല​സ്പർ​ശ​മാ​യി അഭി​ന​യി​ച്ചു നി​ന്നു കൊ​ടു​ക്കും. പ്രിൻ​സി​പ്പ​ല​ദ്ദേ​ഹം ദി​വ​സ​വും, കാ​ല​ത്തു് ഒൻ​പ​ത​ര​മ​ണി​തൊ​ട്ടു് വൈ​കു​ന്നേ​രം അഞ്ചു​മ​ണി​വ​രെ നൂറു ഗ്ലാ​സ്സ് വെ​ള്ളം കു​ടി​ക്കും. കോ​ളീ​ജി​യ​റ്റ് എഡ്യൂ​ക്കേ​ഷൻ ഡയ​റ​ക്ടർ കമ​ല​ത്തി​നെ മറ്റൊ​രു കോ​ളേ​ജി​ലേ​ക്കു മാ​റ്റി​യ​പ്പോൾ മാ​ത്ര​മേ പ്രിൻ​സി​പ്പ​ലി​ന്റെ വെ​ള​ളം​കു​ടി അവ​സാ​നി​ച്ചു​ള്ളു. ഇതു് ഇപ്പോൾ ഓർ​മ്മി​ച്ച​തു കെ. എസ്. ജയ​ശ്രീ എക്സ്പ്ര​സ് വാ​രി​ക​യിൽ (ലക്കം 20) എഴു​തിയ ‘പ്രേ​മം എന്ന കട​ങ്കഥ’ എന്ന പൈ​ങ്കി​ളി​യിൽ പൈ​ങ്കി​ളി​യായ കഥ വാ​യി​ച്ചു​പോ​യ​തി​നാ​ലാ​ണു്. സു​ധാ​ക​ര​നും മാ​ല​തി​യും കമ്പോ​സി​റ്റ​ന്മാർ. ടൈ​പ്പ് എടു​ക്കാൻ ‘കള്ളി’യിൽ രണ്ടു​പേ​രും ഒരേ​സ​മ​യം കൈ​ക​ളി​ടു​ന്നു. “ഒരു കള്ളി, നാ​ലു​വി​ര​ലു​കൾ” എന്ന കഥയിൽ. ആ വി​ര​ലു​കൾ കെ​ട്ടു​പി​ണ​ഞ്ഞു കി​ട​ന്നു​പോ​ലും. പി​ന്നീ​ടു് സു​ധാ​ക​ര​നു് അപ​രാ​ധ​ബോ​ധം ജനി​ച്ചു​പോ​ലും. എന്തി​നു് അപ​രാ​ധ​ബോ​ധം? ഞങ്ങ​ളു​ടെ പ്രിൻ​സി​പ്പ​ലി​നു്, ഒര​പ​രാ​ധ​ബോ​ധ​വു​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ എന്നു മാ​ത്ര​മ​ല്ല, പെൻഷൻ പ്രാ​യ​മായ അദ്ദേ​ഹം ചെ​റു​പ്പ​മാ​യി വരി​ക​യും ചെ​യ്തു. വൃ​ദ്ധൻ തരു​ണി​യെ തൊ​ട്ടാൽ അയാൾ യു​വാ​വാ​കും. തരുണി പൊ​ടു​ന്ന​ന​വെ കി​ഴ​വി​യാ​കു​ക​യും ചെ​യ്യും. കമലം കി​ഴ​വി​യാ​കു​ന്ന​തി​നു​മുൻ​പു് സ്ഥലം മാ​റി​പ്പോ​യി. കഥ​യി​ലെ സു​ധാ​ക​ര​നും മാ​ല​തി​ക്കും ശാ​രീ​രി​ക​മാ​യി ഒരു മാ​റ്റ​വും വന്നി​ല്ല. സു​ധാ​ക​രൻ തന്നെ വി​വാ​ഹം കഴി​ക്കാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു് അവൾ​ക്കു കടു​ത്ത ദുഃ​ഖ​മു​ണ്ടാ​യി​യെ​ന്നു മാ​ത്രം. കഥ​യു​ടെ ബീ​ഭ​ത്സ​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഞാ​നെ​ന്തു പറ​യാ​നാ​ണു്? കവി എഴു​തി​യ​തു​പോ​ലെ ആയിരം നാ​വു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലേ അതി​നെ​പ്പ​റ്റി ഒരു ചെറിയ വി​വ​ര​ണ​മെ​ങ്കി​ലും എനി​ക്കു തരാ​നാ​വൂ.

എന്നെ മർ​ദ്ദി​ക്കൂ

കാർ​ട്ടൂ​ണി​സ്റ്റ് ശത്രു​വി​ന്റെ പത്രാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തിൽ പ്ര​സാ​ധ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന ‘മന്ത്രി’ എന്ന മാ​സി​ക​യിൽ പ്ര​താ​പ​ന്റെ ഒരു ഹാ​സ്യ​ചി​ത്ര​മു​ണ്ടു്. സു​ന്ദ​രി​ക​ളായ മൂ​ന്നു വനി​താ​പൊ​ലീ​സ് ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​കൾ സ്റ്റേ​ഷ​ന്റെ മുൻ​പിൽ നിൽ​ക്കു​ന്നു. പരാ​തി​ക​ളു​മാ​യി വരു​ന്ന യു​വാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ഒരു നീണ്ട നിര. വനിതാ പോ​ലീ​സ്സ്റ്റേ​ഷ​നു​ക​ളു​ടെ എണ്ണം വർ​ദ്ധി​പ്പി​ക്കു​മെ​ന്നു് ആഭ്യ​ന്ത​ര​മ​ന്ത്രി പ്ര​സ്താ​വി​ച്ച​തി​നെ അവ​ലം​ബി​ച്ചാ​ണു് ഹാ​സ്യ​ചി​ത്രം. അങ്ങ​നെ എണ്ണം കൂ​ട്ടി​യാൽ പ്രേ​മ​വി​വ​ശ​രായ പരാ​തി​ക്കാ​രു​ടെ എണ്ണം കൂ​ടു​മെ​ന്നാ​ണു് ഹാസ്യ ചി​ത്ര​കാ​ര​ന്റെ നി​രീ​ക്ഷ​ണം. എന്റെ അനു​മാ​നം അങ്ങ​നെ​യ​ല്ല. വനി​താ​പൊ​ലീ​സി​ന്റെ മർ​ദ്ദ​നം ഏല്ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി യു​വാ​ക്ക​ന്മാർ കു​റ്റ​ങ്ങ​ളേ​റെ ചെ​യ്യു​മെ​ന്നാ​ണു് എനി​ക്കു തോ​ന്നു​ന്ന​തു്. കാ​ര​ണ​മു​ണ്ടു്. പെ​ണ്ണു​ങ്ങ​ളു​ടെ ചവി​ട്ടും അടി​യും കി​ട്ടു​ന്ന​തു പു​രു​ഷ​ന്മാർ​ക്കു സു​ഖ​പ്ര​ദ​മാ​ണെ​ന്നാ​ണു് പണ്ടു​ള്ള​വർ പറ​ഞ്ഞ​തു്. “വനി​താ​പോ​ലീ​സേ, എന്നെ​യൊ​ന്നു് മർ​ദ്ദി​ക്കൂ. എങ്കിൽ ഞാൻ സത്യം പറയാം” എന്നു് ഓരോ കു​റ്റ​വാ​ളി​യും പ്ര​സ്താ​വി​ക്കാൻ പോ​കു​ന്ന​തു് എന്റെ ആന്ത​ര​ശ്രോ​ത്രം കേൾ​ക്കു​ന്നു.

കടി​ക്കു​ന്നു, മാ​ന്തു​ന്നു

പത്രാ​ധി​പർ ക്ഷ​മി​ക്ക​ട്ടെ. യാ​ഥാ​ത​ഥ്യ​ത്തി​ന്റെ അരു​ണിമ പ്ര​സ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യിൽ ഇപ്പോൾ അസ​ത്യാ​ത്മ​ക​മായ ഫാ​ന്റ​സി​യു​ടെ ശ്യാ​മ​ള​വർ​ണ്ണം. കു​റെ​ക്കാ​ല​മാ​യി ഇതു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. സത്യ​ത്തി​ന്റെ കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റ​ടി​ക്കേ​ണ്ടി​ട​ത്തു് എന്തി​നു് അസ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ഭീ​തി​ദ​മായ അന്ത​രീ​ക്ഷം

പത്രാ​ധി​പർ ക്ഷ​മി​ക്ക​ട്ടെ. യാ​ഥാ​ത​ഥ്യ​ത്തി​ന്റെ അരു​ണിമ പ്ര​സ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യിൽ ഇപ്പോൾ അസ​ത്യാ​ത്മ​ക​മായ ഫാ​ന്റ​സി​യു​ടെ ശ്യാ​മ​ള​വർ​ണ്ണം. കു​റെ​ക്കാ​ല​മാ​യി ഇതു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. സത്യ​ത്തി​ന്റെ കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റ​ടി​ക്കേ​ണ്ടി​ട​ത്തു് എന്തി​നു് അസ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ഭീ​തി​ദ​മായ അന്ത​രീ​ക്ഷം? ഈ ആഴ്ച​ത്തെ വാ​രി​ക​യിൽ (ലക്കം 9) പ്ര​ഭാ​ക​രൻ പഴ​ശ്ശി എഴു​തിയ ‘നക്ഷ​ത്ര​ങ്ങ​ളോ​ടൊ​പ്പം ഉറ​ങ്ങു​ന്ന മനു​ഷ്യൻ’ എന്ന ഫാ​ന്റ​സി നോ​ക്കുക. ഒരു​ത്തൻ സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടി​ലി​രി​ക്കു​മ്പോൾ വേ​റൊ​രു​ത്ത​നും അയാ​ളു​ടെ ഭാ​ര്യ​യും കു​ഞ്ഞും അവിടെ എത്തു​ന്നു. ഭവനം അയാ​ളു​ടേ​താ​ണെ​ന്നു് ഉറ​പ്പി​ച്ചു പറ​യു​ന്നു. ആ ‘ഒരു​ത്തൻ’ ഉടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന വസ്ത്രം പോലും തന്റേ​താ​ണെ​ന്നു അയാൾ അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്നു. നോ​ക്കി, ശരി​ത​ന്നെ. ആഗ​ത​ന്റെ പച്ച​ക്കൈ​ലി​ത​ന്നെ​യാ​ണു് അയാൾ ഉടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ള​തു്. ആഗതരെ വീ​ട്ടി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടു് അയാൾ പടി​യി​റ​ങ്ങി​പ്പോ​കു​ന്നു. ഏതാ​ണ്ടു് ഇതു​കൊ​ണ്ടു കഥാ​കാ​രൻ ഉദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു്. “ആധു​നി​കോ​ത്ത​ര​ന്മാ”രുടെ (ഈ പ്ര​യോ​ഗം തെ​റ്റാ​ണു്) ‘ഐഡ​ന്റി​റ്റി’ എന്ന “പ്ര​ശ്ന”മാണോ? അതോ തൊ​ഴി​ലാ​ളി​വർ​ഗ്ഗ​ത്തെ ബൂർ​ഷ്വാ​സി കയറി ആക്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തോ? ക്വാ​ണ്ടി​റ്റി ക്വാ​ളി​റ്റി​യാ​കു​ന്നോ? അതോ ക്വാ​ളി​റ്റി കേറി ക്വാ​ണ്ടി​റ്റി​യാ​കു​ന്നോ? ഒരു നി​ശ്ച​യ​വു​മി​ല്ല—വരു​മോ​രോ ദശ വന്ന​പോ​ലെ പോം. ഏതു് ഉത്കൃ​ഷ്ട​മായ ഫാ​ന്റ​സി​യി​ലും സത്യ​ത്തി​ന്റെ രജ​ത​രേ​ഖ​യു​ണ്ടു്. ഫാ​ന്റ​സി​യു​ടെ അന്ധ​കാ​ര​ത്തിൽ അതു മി​ന്നി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കും. ആ തി​ള​ക്കം ഇതി​ലി​ല്ല. ഇല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു് ഇതൊരു വ്യർ​ത്ഥ​ര​ചന മാ​ത്രം. പ്രേ​മം​കൊ​ണ്ടു​ള്ള കടി (ദംശനം) എട്ടു തര​ത്തിൽ; പ്രേ​മം കൊ​ണ്ടു​ള്ള മാ​ന്തൽ എട്ടു തര​ത്തിൽ. പ്രേ​മ​മി​ല്ലാ​തെ പ്ര​ഭാ​ക​രൻ പഴ​ശ്ശി സാ​ഹി​ത്യാം​ഗ​ന​യെ കടി​ക്കു​ക​യും മാ​ന്തു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു.

“രാ​ഗ​വൃ​ദ്ധൗ സം​ഘർ​ഷാ​ത്മ​കം നഖ​വി​ലേ​ഖ​നം” (വി​കാ​രം പര​കോ​ടി​യി​ലെ​ത്തു​മ്പോൾ ലൈം​ഗിക സമ​ര​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഭാ​ഗ​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ നഖ​ക്ഷ​ത​മേ​ല്പി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ക്രിയ നട​ക്കു​ന്നു). അതു ശബ്ദ​ത്തോ​ടു​ള്ള മാ​ന്തൽ, അർ​ദ്ധ​വൃ​ത്താ​കൃ​തി​യിൽ പാ​ടു​ണ്ടാ​ക്കൽ ഇങ്ങ​നെ എട്ടു തരം. കടി​ക്ക​ലും എട്ടു വി​ധ​ത്തിൽ; ഗൂഢകം, ബി​ന്ദു, ഖണ്ഡാ​ഭ്ര​കം ഇങ്ങ​നെ പോ​കു​ന്നു അതു്. കാ​മ​സൂ​ത്രം നോ​ക്കുക.

ഈശ്വ​ര​ന്റെ ജോലി

കു​ഞ്ഞു​ണ്ണി​മാ​സ്റ്റർ കലാ​കൗ​മു​ദി​യിൽ നമ്പൂ​തി​രി​മാ​രു​ടെ നേ​ര​മ്പോ​ക്കു​കൾ എഴു​തു​മ്പോ​ഴും ചന്ദ്രിക ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ ‘വെ​ടി​വ​ട്ടം’ എന്ന പം​ക്തി കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യു​മ്പോ​ഴും പുതിയ നോ​ട്ട് കി​ട്ടി​യാ​ല​ത്തെ ആഹ്ലാ​ദാ​നു​ഭൂ​തി ഈയു​ള്ള​വ​നു് ഉണ്ടാ​കു​ന്നു. വട​ക​ര​യി​ലെ ബാ​ബു​സുൽ​ത്താൻ, മാ​ഷോ​ടു് ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു; കേ​ര​ള​ത്തിൽ പ്ര​ചാ​ര​മു​ള്ള ‘മ’ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി കു​ഞ്ഞു​ണ്ണി മാ​സ്റ്റ​റു​ടെ അഭി​പ്രാ​യം? അദ്ദേ​ഹം ഉത്ത​രം നൽ​കു​ന്നു: മ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​മെ​ന്നാ​ണെ​ഴു​ത്തി​ലെ​ങ്കി​ലും പ്ര​കാ​ര​ണ​മി​ര​ട്ടി​ച്ചു മപ് പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​മെ​ന്നു പറ​യ​ണ​മെ​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് ഞാ​നാ​പ്പ​ങ്ക​പ്പാ​ടി​നു മു​തി​രാ​റേ​യി​ല്ല.

പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു വൈ​ര​സ്യാ​ത്മ​ക​ങ്ങ​ളാ​യി​ത്തീർ​ന്ന ഉപമകൾ ആവർ​ത്തി​ക്കാൻ കൗ​തു​ക​മി​ല്ല ഇതെ​ഴു​തു​ന്ന ആളി​നു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് ഒരു പുതിയ അല​ങ്കാ​ര​മ​ങ്ങ് പ്ര​യോ​ഗി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. സാ​ര​സ്യ​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ക്ഷ​മി​ക്ക​ണം. പഴയ കറൻ​സി​നോ​ട്ട് കട​ക്കാ​രൻ തന്നാൽ ഞാനതു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു വയ്ക്കാ​റി​ല്ല. അതു​കൊ​ടു​ത്തു് ആവ​ശ്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു സോ​പ്പെ​ങ്കി​ലും വാ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു പോകും ഞാൻ. പഴയ നോ​ട്ട് കൈ​യൊ​ഴി​ക്കാ​നു​ള്ള വി​ദ്യ​യാ​ണ​തു്. നേ​രെ​മ​റി​ച്ചു് പുതിയ നോ​ട്ട് കി​ട്ടി​യാൽ ഞാനതു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​വ​യ്ക്കും. അതു കൈയിൽ വരു​മ്പോൾ വലിയ ആഹ്ലാ​ദ​മാ​ണെ​നി​ക്കു്. കു​ഞ്ഞു​ണ്ണി​മാ​സ്റ്റർ കലാ​കൗ​മു​ദി​യിൽ നമ്പൂ​തി​രി​മാ​രു​ടെ നേ​ര​മ്പോ​ക്കു​കൾ എഴു​തു​മ്പോ​ഴും ചന്ദ്രിക ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ ‘വെ​ടി​വ​ട്ടം’ എന്ന പം​ക്തി കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യു​മ്പോ​ഴും പുതിയ നോ​ട്ട് കി​ട്ടി​യാ​ല​ത്തെ ആഹ്ലാ​ദാ​നു​ഭൂ​തി ഈയു​ള്ള​വ​നു് ഉണ്ടാ​കു​ന്നു. വട​ക​ര​യി​ലെ ബാ​ബു​സുൽ​ത്താൻ, മാ​ഷോ​ടു് ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു; കേ​ര​ള​ത്തിൽ പ്ര​ചാ​ര​മു​ള്ള ‘മ’ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി കു​ഞ്ഞു​ണ്ണി മാ​സ്റ്റ​റു​ടെ അഭി​പ്രാ​യം? അദ്ദേ​ഹം ഉത്ത​രം നൽ​കു​ന്നു: മ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​മെ​ന്നാ​ണെ​ഴു​ത്തി​ലെ​ങ്കി​ലും പ്ര​കാ​ര​മി​ര​ട്ടി​ച്ചു മപ് പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​മെ​ന്നു പറ​യ​ണ​മെ​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് ഞാ​നാ​പ്പ​ങ്ക​പ്പാ​ടി​നു മു​തി​രാ​റേ​യി​ല്ല. അവ​യ​ടു​ത്തു​വ​രു​മ്പോൾ മാ മാ—എന്നു് വി​ല​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യും. അങ്ങ​നെ എപ്പോ​ഴും നി​ഷേ​ധാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ പറ​യേ​ണ്ട​തി​ല്ല. മർ​ക്ക​ട​ന്മാ​രി​ലും മു​ഷ്ക​ര​ന്മാ​രു​ണ്ടു് എന്നു നമ്പ്യാർ എഴു​തി​യ​തു പോലെ ‘മ’ പ്ര​സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും ചി​ല​പ്പോൾ നല്ല രചനകൾ വരാ​റു​ണ്ടു്. മനോരമ ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ന്റെ മു​പ്പ​താം ലക്ക​ത്തിൽ ജയിം​സ് ആർ​പ്പൂ​ക്കര എഴു​തിയ ‘പാ​ദ​ര​ക്ഷ’ എന്ന മി​നി​ക്കഥ നോ​ക്കുക. അന്ധ​വി​ശ്വാ​സ​ത്തെ നോ​ക്കി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു കഥാ​കാ​ര​നെ അവിടെ ദർ​ശി​ക്കാം. പള്ളി​യിൽ പോ​യി​ട്ടു തി​രി​ച്ചു വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തിയ നവവധു മന​സ്സി​ലാ​ക്കി താൻ പാ​ദ​ര​ക്ഷ അവിടെ മറ​ന്നി​ട്ടു​വെ​ന്നു്. അവൾ തി​രി​ച്ചു​ചെ​ന്നു നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ അതു് അവി​ടെ​ത്ത​ന്നെ​യു​ണ്ടു്. ഈശ്വ​ര​നു നന്ദി പറയാൻ വേ​ണ്ടി വീ​ണ്ടും പള്ളി​യിൽ കയറി. തി​രി​ച്ചി​റ​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ ആരോ അതു മോ​ഷ്ടി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു പോ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഈശ്വ​ര​നു ചെ​രി​പ്പു സൂ​ക്ഷി​ക്ക​ലാ​ണു ജോലി എന്ന വി​ശ്വാ​സ​ത്തി​ലാ​ണു് വീ​ണ്ടും പള്ളി​യിൽ കയ​റ്റം. അതിനെ പരി​ഹ​സി​ച്ച​തു് ഈശ്വ​ര​വി​ശ്വാ​സി​യായ എനി​ക്കു് ഇഷ്ട​മാ​യി.

ചെ​രി​പ്പി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചെ​ഴു​തി​യ​പ്പോൾ ഒരു വി​ശ്വാ​സം—അതോ അന്ധ​വി​ശ്വാ​സ​മോ?—ഓർ​മ്മ​യി​ലെ​ത്ത​ന്നു. റബ്ബർ ചെ​രി​പ്പു ധരി​ച്ചാൽ കാഴ്ച പോ​കു​മെ​ന്ന​താ​ണ​തു്. പോ​കു​മോ! എന്തോ? ചി​ലർ​ക്കു് എക്സിമ ഉണ്ടാ​കു​മെ​ന്ന​തു ശരി റബ്ബർ​ച്ചെ​രി​പ്പു് എപ്പോ​ഴും ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചാൽ കാലു വി​യർ​ക്കും. വി​യർ​പ്പി​ന്റെ ഫലം തണു​പ്പു്. തണു​പ്പി​ന്റെ ഫലം പനി. പനി കൂ​ട​ക്കൂ​ടെ വന്നാൽ കണ്ണി​നു കേടു്. (The Giant Book of Superstitions എന്ന പു​സ്ത​ക​ത്തിൽ നി​ന്നു കി​ട്ടിയ അറി​വു്). ഇതൊ​ക്കെ ശരി​യാ​ണെ​ങ്കിൽ റബ്ബർ​ച്ചെ​രി​പ്പു് ഉപ​യോ​ഗി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു നല്ല​തു്.

images/KanakakkunnuPalace.jpg
കന​ക​ക്കു​ന്നു​കൊ​ട്ടാ​രം

റബ്ബർ​ചെ​രി​പ്പു്, ജി​ലേ​ബി, സർ​ക്ക​സ്സു​കാ​രൻ, സു​ന്ദ​രൻ, തരുണി, കവി, കൊ​ല​പാ​ത​കി, രോഗം, മതം, അന്ധ​വി​ശ്വാ​സം, പൈ​ങ്കി​ളി​നോ​വൽ, മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു്, ആന, സന്ന്യാ​സി, കലാ​കൗ​മു​ദി, കന​ക​ക്കു​ന്നു​കൊ​ട്ടാ​രം, ചെ​റ്റ​ക്കു​ടിൽ, മംഗളം വാരിക, മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി, മനോരമ ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു്, സി. വി. രാ​മൻ​പി​ള്ള, മു​ട്ട​ത്തു​വർ​ക്കി, ഊള​മ്പാറ ആശു​പ​ത്രി, താ​ജ്മ​ഹൽ, വി​ജ​യാ​ല​യം ജയ​കു​മാർ, രാ​ത്രി, ചന്ദ്രൻ, എം. കൃ​ഷ്ണൻ​നാ​യർ, അപ്പൻ തച്ചേ​ത്തു്, നാഷണൽ ബു​ക്കു്സ്റ്റാൾ, മാ​ധ​വ​രാ​യ​രു​ടെ പ്ര​തിമ ഇവ​യെ​ല്ലാം നി​റ​ഞ്ഞ​താ​ണു് ഈ ലോകം. ആവ​ശ്യ​മു​ള്ള​തു സ്വീ​ക​രി​ക്കൂ. ശേ​ഷ​മു​ള്ള​തു നി​രാ​ക​രി​ക്കൂ. നി​രാ​ക​രി​ച്ചാൽ മാ​ത്രം പോരാ: വി​മർ​ശി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും ഉണ്ടോ? ആയി​ക്കൊ​ള്ളൂ.

കുതിര പറ​ക്കു​ന്നു

പണ്ടു് തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു് ജഡ്ക എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്ന കു​തി​ര​വ​ണ്ടി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഇന്ന​ത്തെ ടാ​ക്സി​ക്കാ​റി​ന്റെ സ്ഥാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു അതി​നു്. ടാ​ക്സി വന്ന​തോ​ടെ​യാ​ണു് ജഡ്ക തി​രോ​ധാ​നം ചെ​യ്ത​തു്. തി​ക​ച്ചും അസു​ഖ​ക​ര​മായ യാ​ത്ര​യാ​ണു് അതിൽ കയ​റി​യാ​ലു​ണ്ടാ​വുക. ചി​ല​പ്പോൾ കുതിര മു​ന്നോ​ട്ടു പോ​കു​ക​യി​ല്ല. അടി കൊ​ടു​ത്താൽ അതു് പി​റ​കോ​ട്ടു പോകും. വല്ല ഓട​യി​ലും വണ്ടി ചെ​ന്നി​റ​ങ്ങു​മോ​യെ​ന്ന പേ​ടി​യാ​ണു് അതിൽ കയ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കു്. അടി കി​ട്ടിയ കുതിര പി​റ​കോ​ട്ടു കാ​ലെ​ടു​ത്തു​വ​യ്ക്കു​ന്ന മട്ടിൽ മല​യാ​ള​മെ​ഴു​തു​ന്ന​വ​രു​ണ്ടു്. പേ​രു​കൾ പറ​യു​ന്നി​ല്ല. യാ​ത്ര​ക്കാർ ഉള്ളി​ലേ​ക്കു കയ​റി​ത്തീ​രു​ന്ന​തി​നു മുൻ​പു് നെ​ട്ടോ​ട്ടം ഓടു​ന്ന കു​തി​ര​യു​മു​ണ്ടു്. അമ്മ​ട്ടിൽ മല​യാ​ള​മെ​ഴു​തു​ന്ന​വർ ധാ​രാ​ളം. കുതിര അതിനെ ബന്ധി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന വണ്ടി​യോ​ടു​കൂ​ടി അതി​ലി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രോ​ടു കൂടി അങ്ങു പൊ​ങ്ങാൻ തു​ട​ങ്ങി​യെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ക്കുക. മേ​ഘ​ങ്ങ​ളെ​യും താ​ണ്ടി നീ​ലാ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ലേ​ക്കു് അതു് ഉയ​രു​ക​യാ​ണു്. ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഡ​ക​ടാ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മേൽ​ത്ത​ട്ടിൽ ചെ​ന്ന​ടി​ച്ചു് തങ്ങൾ തകർ​ന്നു​പോ​കു​മോ​യെ​ന്നു യാ​ത്ര​ക്കാർ ഭയ​പ്പെ​ടും. ജന​യു​ഗം വാ​രി​ക​യിൽ പതി​വാ​യി എഴു​താ​റു​ള്ള പി. ഭാ​സ്ക​ര​നു​ണ്ണി എന്റെ അഭി​വ​ന്ദ്യ സു​ഹൃ​ത്താ​ണു്. പക്ഷേ, ഭാ​ഷ​യാ​കു​ന്ന അശ്വ​ത്തെ അദ്ദേ​ഹം ഒന്നു നോ​ക്കി​യാൽ മതി. അതു് മണി​ക്കൂ​റിൽ മൂ​ന്നൂ​റ്റ​മ്പ​തു നാ​ഴി​ക​യെ​ന്ന കണ​ക്കു മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു് ഉയരും. “മലയാള സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ മഹാ​മേ​രു​വായ തകഴി” എന്നാ​ണു് 37-ആം ലക്ക​ത്തി​ലെ ലേ​ഖ​ന​ത്തി​ന്റെ തല​ക്കെ​ട്ടു്, അശ്വ​ത്തി​ന്റെ ഉഡ്ഡ​യ​ന​മ​ല്ലെ​ങ്കിൽ പി​ന്നെ ഇതെ​ന്താ​ണു്? പറ​ന്നു പറ​ന്നു് ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഡ​ക​ടാ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മേൽ​ത്ത​ട്ടിൽ ചെ​ന്ന​ടി​ക്കു​ന്നു​തു നോ​ക്കൂ. “ആശ്ര​യ​മി​ല്ലാ​തെ ചു​റ്റി​ക്ക​റ​ങ്ങു​ന്ന ഹൃ​ദ​യാ​ലു​വായ മഹാ​ക​വി​യു​ടെ ഈ ഉൽ​ക​ണ്ഠ​യ്ക്കു് ഈ അവാർ​ഡ് പരി​ഹാ​ര​മാ​വു​മോ”.

തകഴി യെ മഹാ​മേ​രു​വാ​ക്കി​യ​തി​ലോ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ മഹാ​ക​വി​യെ​ന്നു വി​ളി​ച്ച​തി​ലോ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് ഇപ്പോൾ കി​ട്ടിയ ‘അവാർ​ഡ് ’ പര്യാ​പ്ത​മ​ല്ലെ​ന്നു സൂ​ചി​പ്പി​ച്ച​തി​ലോ ന്യൂ​നത കാ​ണാ​ത്ത​വർ പല​രു​മു​ണ്ടാ​കാം. പക്ഷേ ഒരു വി​മർ​ശ​ക​നിൽ​നി​ന്നും ഉണ്ടാ​കാൻ പാ​ടി​ല്ലാ​ത്ത​താ​ണു് ഈ വാ​ക്കു​കൾ. ടോൾ​സ്റ്റോ​യി യെ​പ്പോ​ലും മഹാ​മേ​രു​വെ​ന്നു വി​ളി​ച്ചു​കൂ​ടാ. ടോൾ​സ്റ്റോ​യി പോ​ക​ട്ടെ, വ്യാ​സ​നേ​യും വാ​ല്മീ​കി​യേ​യും അങ്ങ​നെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ചു​കൂ​ടാ. കാ​വ്യ​ത്തിൽ അത്യു​ക്തി​യാ​വാം. അതു കാ​വ്യ​സ​ത്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു സഹൃ​ദ​യ​നെ കൊ​ണ്ടു​ചെ​ല്ലു​ക​യേ​യു​ള്ളു. എന്നാൽ വി​മർ​ശ​ന​ത്തിൽ അത്യു​ക്തി പാ​ടി​ല്ല. അതു വഞ്ച​ന​യാ​യി​ത്തീ​രും. തക​ഴി​യു​ടെ ‘കയർ’ ഉത്കൃ​ഷ്ട​മാ​ണെ​ന്നോ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു നോബൽ സമ്മാ​നം കി​ട്ടേ​ണ്ട​താ​ണെ​ന്നോ പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ള്ളൂ. അദ്ദേ​ഹം മഹാ​മേ​രു​വാ​ണെ​ന്നു പറ​യു​മ്പോൾ ആ പ്ര​സ്താ​വം എഴു​തു​ന്ന ആളി​ന്റെ പരി​പാ​ക​മി​ല്ലാ​ത്ത മന​സ്സി​ന്റെ പ്ര​തി​ഫ​ല​നം നിർ​വ്വ​ഹി​ക്കുക മാ​ത്ര​മേ ചെ​യ്യു​ക​യു​ള്ളു.

സാ​ഹി​ത്യ​നി​രൂ​പ​ണ​ത്തിൽ അത്യു​ക്തി പാ​ടി​ല്ല എന്ന സാ​ര​സ്വ​ത​ര​ഹ​സ്യം എനി​ക്കു പറ​ഞ്ഞു​ത​ന്ന​തു് എൻ. ഗോ​പാ​ല​പി​ള്ള സ്സാ​റാ​ണു്. കേ​ശ​വ​ദേ​വ് കോ​ളേ​ജിൽ മല​യാ​ള​സ​മാ​ജം ഉദ്ഘാ​ട​നം ചെ​യ്യാൻ വന്ന​പ്പോൾ സ്വാ​ഗ​ത​മാ​ശം​സി​ച്ച​തു് ഞാ​നാ​യി​രു​ന്നു. ഭാ​സ്ക​ര​നു​ണ്ണി​യു​ടെ മട്ടി​ല​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഞാൻ അതി​ശ​യോ​ക്തി കലർ​ത്തി ദേ​വി​നെ പ്ര​ശം​സി​ച്ചു. സമ്മേ​ള​നം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ സാറ് എന്നെ വി​ളി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു: “പ്ര​സം​ഗ​മൊ​ക്കെ നന്നാ​യി. പക്ഷേ, അത്യു​ക്തി​യ​രു​തു്. സാ​യ്പ് എഴു​തു​ന്ന​തു കൃ​ഷ്ണൻ​നാ​യർ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടോ, സമ​തു​ലി​താ​വ​സ്ഥ കൈ​വി​ടു​ക​യേ​യി​ല്ല അയാൾ, അമ്മ​ട്ടി​ലേ എഴു​താ​വൂ: പ്ര​സം​ഗി​ക്കാ​വൂ”. രണ്ടു​കൊ​ല്ലം​ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ എന്നെ വട​ക്കൊ​രു സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്കു മാ​റ്റി ഡോ​ക്ടർ ഭാ​സ്ക​രൻ​നാ​യർ. ആ ട്രാൻ​സ്ഫർ ഓർഡർ കാൻസൽ ചെ​യ്യി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് ഞാൻ ഗോ​പാ​ല​പി​ള്ള സാ​റി​നോ​ടു് അപേ​ക്ഷി​ച്ചു, സാറ് അതു​പോ​ലെ ചെ​യ്തു. എങ്കി​ലും അതി​നു​മു​മ്പു് നേ​ര​മ്പോ​ക്കാ​യി പറ​ഞ്ഞു: “കൃ​ഷ്ണൻ​നാ​യർ മന്ത്രി​യു​ടെ മുൻ​പിൽ ചെ​ന്നു​നി​ന്നു പണ്ട​ത്തെ​പ്പോ​ലെ ഒരു സ്വാ​ഗത പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം നട​ത്തി​യാൽ മതി​യ​ല്ലോ. ഓർഡർ കാൻസൽ ചെ​യ്തു​കി​ട്ടും”.

കൂ​ട്ടി​ക്കു​ഴ​യ്ക്കൽ

യഥാർ​ത്ഥ​ത്തി​ലു​ള്ള വി​ശ്വാ​സം ഒന്നു്. സമു​ദാ​യ​ത്തി​ന്റെ അഭി​മർ​ദ്ദം സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ​യു​ള്ള പ്ര​വർ​ത്ത​നം വേ​റൊ​ന്നു്. രണ്ടി​ന്റെ​യും സം​ഘ​ട്ട​ന​മാ​ണു് മു​ണ്ടൂർ കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി യുടെ ‘ശങ്കു​ണ്ണി​യു​ടെ യോഗം’ എന്ന കഥ​യി​ലു​ള്ള​തു്. (മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു്) വന​നാ​ശ​ന​ത്തി​നു് എതി​രാ​ണു് ശങ്കു​ണ്ണി എങ്കി​ലും പത്ര​ഭാ​ഷ​യിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ തൽ​പ​ര​ക​ക്ഷി​ക​ളു​ടെ പ്രേ​ര​ണ​യ്ക്കു വി​ധേ​യ​നായ അയാൾ വന​നാ​ശ​ത്തെ നീ​തി​മ​ത്ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു പ്ര​സം​ഗി​ക്കു​ന്നു. ഓരോ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം കഴി​യു​മ്പോ​ഴും പശ്ചാ​ത്ത​പി​ക്കു​ന്നു. കഥ​യി​ലെ സം​ഘ​ട്ട​നം വി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ​യോ ചി​ന്ത​യു​ടെ​യോ സ്പ​ഷ്ട​മായ രൂപം ഉള​വാ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. muddle headedness—കൂ​ട്ടി​ക്കു​ഴ​യ്ക്കൽ—എന്നു പറ​യാ​റി​ല്ലേ? അതാ​ണു് ഈ കഥ.

ഇപ്പോൾ സന്ധ്യ​ക്കു് ആറു മണി​ക്കു​ശേ​ഷം ഒരു വീ​ട്ടി​ലും പോകാൻ വയ്യ. ടെ​ലി​വി​ഷൻ കാ​ണു​ക​യാ​യി​രി​ക്കും വീ​ട്ടു​കാ​രും അവ​രു​ടെ അയൽ​വീ​ട്ടു​കാ​രും. അപ്പോ​ഴാ​ണു് നമ്മൾ ഇസ്പീ​ട് ഗു​ലാ​നെ​പ്പോ​ലെ ചെ​ന്നു കയ​റു​ന്ന​തു്. എല്ലാ​വ​രു​ടെ​യും മുഖം മങ്ങും. ‘ഇരി​ക്കു ഇരി​ക്കു’ എന്ന നീ​ര​സ​ത്തിൽ പറയും. നമു​ക്കു ബു​ദ്ധി​യു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടു് തി​രി​ച്ചു പോരും. തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യാൽ എന്തു ചെ​യ്യ​ണം? സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടു​മു​റ്റ​ത്തു കസേ​ര​യെ​ടു​ത്തി​ട്ടു് ഇരി​ക്ക​ണം. അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ലെ ഏകാ​ന്ത നക്ഷ​ത്ര​ത്തി​ന്റെ തി​ള​ക്കം നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്ക​ണം. അപ്പോൾ ആധ്യാ​ത്മി​കാ​നു​ഭൂ​തി കൈ​വ​രും.

Colophon

Title: Sāhityavāraphalam (ml: സാ​ഹി​ത്യ​വാ​ര​ഫ​ലം).

Author(s): M Krishnan Nair.

First publication details: Kalakaumudi Weekly; Trivandrum, Kerala; 1985-09-15.

Deafult language: ml, Malayalam.

Keywords: M Krishnan Nair, Sahityavaraphalam, Weekly Lietrary Column, സാ​ഹി​ത്യ​വാ​ര​ഫ​ലം, എം കൃ​ഷ്ണൻ നായർ, Open Access Publishing, Malayalam, Sayahna Foundation, Free Software, XML.

Digital Publisher: Sayahna Foundation; JWRA 34, Jagthy; Trivandrum 695014; India.

Date: August 27, 2021.

Credits: The text of the original item is copyrighted to J Vijayamma, author’s inheritor. The text encoding and editorial notes were created and​/or prepared by the Sayahna Foundation and are licensed under a Creative Commons Attribution By NonCommercial ShareAlike 4​.0 International License (CC BY-​NC-SA 4​.0). Any reuse of the material should credit the Sayahna Foundation, only noncommercial uses of the work are permitted and adoptations must be shared under the same terms.

Production history: Data entry: MS Aswathi; Proofing: Abdul Gafoor; Typesetter: Anupa Ann Joseph; Digitizer: KB Sujith; Encoding: JN Jamuna.

Production notes: The entire document processing has been done in a computer running GNU/Linux operating system and TeX and friends. The PDF has been generated using XeLaTeX from TeXLive distribution 2021 using Ithal (ഇതൾ), an online framework for text formatting. The TEI (P5) encoded XML has been generated from the same LaTeX sources using LuaLaTeX. HTML version has been generated from XML using XSLT stylesheet (sfn-​tei-html.xsl) developed by CV Radhakrkishnan.

Fonts: The basefont used in PDF and HTML versions is RIT Rachana authored by KH Hussain, et al., and maintained by the Rachana Institute of Typography. The font used for Latin script is Linux Libertine developed by Phillip Poll.

Web site: Maintained by KV Rajeesh.

Download document sources in TEI encoded XML format.

Download Phone PDF.