SFNസാ​യാ​ഹ്ന ഫൌ​ണ്ടേ​ഷൻ
സാ​ഹി​ത്യ​വാ​ര​ഫ​ലം
എം കൃ​ഷ്ണൻ നായർ
(കലാ​കൗ​മു​ദി വാരിക, 1985-12-22-ൽ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച​തു്)

മറു​നാ​ട്ടിൽ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന കവി​ക്കു ബന്ധു​ക്ക​ളും നാ​ട്ടു​കാ​രും അയ​യ്ക്കു​ന്ന കത്തു​ക​ളു​ടെ ചില ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ ഉൾ​ക്കൊ​ള്ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് എഴു​തിയ ഹൃ​ദ​യ​സ്പർ​ശ​ക​മായ ഒരാ​ഫ്രി​ക്കൻ കാ​വ്യ​മു​ണ്ടു് (കവി Ahmed Tidjani-​Cisse). “നാ​ട്ടു​വർ​ത്ത​മാ​നം” എന്നാ​ണു് അതി​ന്റെ പേരു്. അച്ഛൻ എഴു​തു​ന്നു: “പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട മകനേ, നി​ന്റെ അച്ഛ​നാ​ണു് ഇതെ​ഴു​തു​ന്ന​തു്. നീ നാ​ട്ടിൽ തി​രി​ച്ചു വരൂ. ഇല്ലെ​ങ്കിൽ നി​ന്റെ അച്ഛ​ന്റെ ശവ​ക്ക​ല്ലറ കണ്ടു ദുഃ​ഖി​ക്കാൻ​പോ​ലും നി​ന​ക്കു കഴി​ഞ്ഞി​ല്ലെ​ന്നു​വ​രും”. കൂ​ട്ടു​കാ​ര​ന്റെ എഴു​ത്തു് ഇങ്ങ​നെ: “പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട ചങ്ങാ​തീ, കഴി​ഞ്ഞ ആഴ്ച​ത്തെ പ്ര​തി​കാ​ര​ന​ട​പ​ടി​യു​ടെ ഫല​മാ​യി നി​ന്റെ സഹോ​ദ​രൻ അറ​സ്റ്റ് ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു. സർ​ക്കാ​രി​നു് എതി​രാ​യു​ള്ള നി​ന്റെ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പേ​രി​ലാ​ണു് ആ അറ​സ്റ്റ്. നി​ന്റെ കു​ടും​ബ​ത്തെ നോ​ക്കാൻ ഇനി ആരു​മി​ല്ല. എനി​ക്കൊ​രു ഷർ​ട്ടും നെ​ക്ക്ടൈ​യും അയ​ച്ചു​ത​രൂ”. സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​പ​ത്യ​മോ സമ​ഗ്രാ​ധി​പ​ത്യ​മോ നട​ക്കു​ന്ന ഒരാ​ഫ്രി​ക്കൻ രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ ചി​ത്രീ​ക​ര​ണ​മാ​ണു് ഈ കാ​വ്യ​ത്തി​ലു​ള്ള​തു്. അതോ​ടൊ​പ്പം കൂ​ട്ടു​കാ​രു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ശൂ​ന്യ​ത​യും ഇതിൽ പ്ര​തി​ഫ​ലി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. വി​ദേ​ശ​ത്തു കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടു​ന്ന​വ​ന്റെ കൈയിൽ നി​ന്നും എന്തെ​ല്ലാം കൈ​ക്ക​ലാ​ക്കാ​മോ അതെ​ല്ലാം പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നേ നാ​ട്ടി​ലു​ള്ള കൂ​ട്ടു​കാർ​ക്കു് ഉദ്ദേ​ശ്യ​മു​ള്ളു. സഹോ​ദ​ര​നെ പൊ​ലീ​സ് പി​ടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​യെ​ന്നു് അറി​യി​ക്കു​ന്ന കത്തി​ലും ഫോറിൻ ഷർ​ട്ടും നെ​ക്കു് ടൈയും അയ​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണു് അഭ്യർ​ത്ഥന. ഗൾഫ് രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളോ​ടു് ഈ നാ​ട്ടി​ലു​ള്ള​വർ​ക്കു് എന്തു കമ്പ​മാ​ണെ​ന്നോ? ഇന്ത്യ​യി​ലു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന ഏതു സാ​രി​യെ​ക്കാ​ളും മോ​ശ​മാ​ണു് ഗൾഫ് രാ​ജ്യ​ത്തു​നി​ന്നു കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന സാരി. എങ്കി​ലും അതു് ഉടു​ക്കു​ന്ന​തി​ലാ​ണു് ഇവി​ടെ​യു​ള്ള സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു ഭ്രമം. തീ​ക്ഷ്ണ​ഗ​ന്ധ​മാ​ണു് അവി​ടെ​നി​ന്നു് ഇവിടെ എത്തി​ക്കു​ന്ന പെർ​ഫ്യൂ​മി​നു​ള്ള​തു്. എന്നാ​ലും ഇവി​ടെ​യു​ള്ള ചി​ലർ​ക്കു് അതു തേ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു നട​ന്നു മറ്റു​ള്ള​വർ​ക്കു തല​വേ​ദന ഉണ്ടാ​ക്കി​യേ മതി​യാ​വൂ.

സത്യ​മി​തൊ​ക്കെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും ഗൾ​ഫിൽ​നി​ന്നു ഭർ​ത്താ​വു കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന ഒരു സാ​ധ​ന​വും അയാൾ മറ്റു​ള്ള​വർ​ക്കു കൊ​ടു​ത്തു​കൂ​ടാ എന്നു് ഭാ​ര്യ​യ്ക്കു നിർ​ബ്ബ​ന്ധ​മു​ണ്ടു്. കൊ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ അയാൾ ഭാ​ര്യ​യു​ടെ പ്രീ​വി​യ​സ് പെർ​മി​ഷൻ വാ​ങ്ങി​ച്ചി​രി​ക്ക​ണം. സാ​ധാ​ര​ണ​ഗ​തി​യിൽ ചെ​ട്ടി​ച്ചി​കൾ ഉടു​ക്കു​ന്ന സാരി “ഗൾഫ് റി​ട്ടേൺ​ഡ്” മനു​ഷ്യൻ അടു​ത്ത​വീ​ട്ടി​ലെ കമ​ല​മ്മ​യ്ക്കു് ഭാ​ര്യ​യു​ടെ സാ​ന്നി​ദ്ധ്യ​ത്തിൽ നല്കു​ന്നു. കമ​ല​മ്മ സു​ന്ദ​രി​യാ​ണെ​ങ്കിൽ സാരി കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വ​ന്റെ മുഖം കാ​മ​ത്തി​ന്റെ അതി​പ്ര​സ​രം​കൊ​ണ്ടു് തു​ടു​പ്പാർ​ന്നി​രി​ക്കും. കമ​ല​മ്മ സാരി വാ​ങ്ങു​ന്ന​വേ​ള​യിൽ അയാ​ളു​ടെ കൈയിൽ ഒന്നു തോ​ണ്ടി​യി​ട്ടാ​വും വാ​ങ്ങുക. അതു് ഭാര്യ കാ​ണു​ന്നി​ല്ല. സാ​രി​ക്കു് അഞ്ഞൂ​റു​രൂ​പ​യെ​ങ്കി​ലും വി​ല​കാ​ണു​മെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചു് അവ​ളു​ടെ മുഖം കർ​ക്ക​ട​ക​മാ​സ​ത്തി​ലെ അമാ​വാ​സി​പോ​ലെ കറു​ക്കു​ന്നു. രണ്ടു​ദി​വ​സം കഴി​ഞ്ഞു് കമ​ല​മ്മ ആ സാ​രി​യു​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു് സിനിമ കാണാൻ പോ​കു​മ്പോൾ ഒരു കൂ​ട്ടു​കാ​രി “ഇതെ​വി​ടു​ന്നെ​ടീ. ഇരു​പ​തു രൂ​പ​യ​ല്ലേ ഇതിനു വി​ല​വ​രൂ” എന്നു മൊ​ഴി​യാ​ടു​ന്നു. അപ്പോൾ സാ​രി​യു​ടെ യഥാർ​ത്ഥ മൂ​ല്യം എന്തു്? കാമം കത്തു​ന്ന കണ്ണു​കൾ​ക്കു് അതി​ന്റെ വില മൂ​ന്നൂ​റ്റ​മ്പ​തു​രൂപ. ജല​സി​യു​ടെ സമാ​ക്ര​മ​ണ​ത്താൽ ശ്യാ​മ​ള​മു​ഖ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി നിൽ​ക്കു​ന്ന ഭാ​ര്യ​യ്ക്കു് അതി​ന്റെ വില അഞ്ഞൂ​റു രൂപ. കൂ​ട്ടു​കാ​രി​യു​ടെ അസൂയ അതി​ന്റെ മൂ​ല്യ​ത്തെ ഇരു​പ​തു രൂ​പ​യാ​ക്കു​ന്നു. സാ​രി​യു​ടെ യഥാർ​ത്ഥ​മായ വില നൂ​റു​രൂ​പ​യാ​ണെ​ന്നി​രി​ക്ക​ട്ടെ. അതാ​രും അറി​യു​ന്നി​ല്ല, കാ​ണു​ന്നി​ല്ല.

images/Lukacs02-c.jpg
ലൂ​ക്കാ​ച്

അറു​ന്നൂ​റു രൂപ വലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞു് ഒരു കു​പ്പി ‘ഷീ​വാ​സ് റീഗൽ’ മദ്യം വാ​ങ്ങു​ന്ന ധനി​ക​നു് ആ തുക വെറും ആറു രൂ​പ​യാ​ണു്. ആ സംഖ്യ ഒരു ദരി​ദ്ര​നു കി​ട്ടി​യാൽ അതു് ആറാ​യി​രം രൂ​പ​യാ​ണു്. ചെ​ല​വാ​ക്കു​ന്ന​വ​നെ ആശ്ര​യി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു രൂ​പ​യു​ടെ വില. അവൻ അതി​ന്റെ മൂ​ല്യ​ത്തെ വ്യ​ത്യാ​സ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. ഇതു​ത​ന്നെ​യാ​ണു് സു​ന്ദ​രി​യു​ടെ അവ​സ്ഥ​യും. ഒര​തി​സു​ന്ദ​രി​യെ ദരി​ദ്രൻ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ചു​വെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ക്കു. ഒരാ​ഴ്ച​കൊ​ണ്ടു് അവ​ളു​ടെ സൗ​ന്ദ​ര്യ​വും യൗ​വ​ന​വും കെ​ട്ടു​പോ​കും. സമ്പ​ന്ന​നും നല്ല​വ​നു​മാ​ണു് അവളെ കല്യാ​ണം കഴി​ച്ച​തെ​ങ്കിൽ അവ​ളു​ടെ സൗ​ന്ദ​ര്യം വർ​ദ്ധി​ക്കും. പേരു പറയാൻ വയ്യ. എന്റെ ഒരു ബന്ധു ഒരു സു​ന്ദ​രി​യെ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ചു. അവർ പതി​നൊ​ന്നു തവണ പെ​റ്റു. പതി​നൊ​ന്നാ​മ​ത്തെ സന്താ​ന​ത്തി​നു ജന​ന​മ​രു​ളി​യ​തി​നു​ശേ​ഷ​വും അവരെ അതി​സു​ന്ദ​രി​യാ​യി​ത്ത​ന്നെ ഞാൻ കണ്ടു. ഭർ​ത്താ​വു് ഭാ​ര്യ​യു​ടെ സൗ​ന്ദ​ര്യ​ത്തെ ‘മോ​ഡി​ഫൈ’ ചെ​യ്യു​ന്നു. ഇതു​പോ​ലെ​യാ​ണു് ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തി​ന്റെ സ്ഥി​തി​യും. മഹാ​ചി​ന്ത​ക​നായ ലൂ​ക്കാ​ച്ചി ന്റെ കൈയിൽ വാൾ​ട്ടർ സ്കോ​ട്ടി ന്റെ നോവൽ രത്ന​മാ​യി മാ​റു​ന്നു. അവി​ദ​ഗ്ദ്ധ​ന്റെ കൈയിൽ അതു വെറും കാചം. കു​ട്ടി​ക്കൃ​ഷ്ണ​മാ​രാ​രു ടെ കൈയിൽ ‘നള​ച​രി​തം’ ആട്ട​ക്കഥ കാ​ന്തി ചി​ന്തു​ന്നു. ഇവി​ടെ​യും പേ​രു​പ​റ​യാൻ മടി​യു​ണ്ടു് എനി​ക്കു്. ഒരു മഹാ​ക​വി​യു​ടെ നോ​ട്ട​ത്തിൽ അതു വെറും മൺ​ക​ട്ട. നി​രൂ​പ​ക​രും സാ​ഹി​ത്യ​സൃ​ഷ്ടി​ക​ളു​ടെ മൂ​ല്യ​ത്തി​നു രൂ​പാ​ന്ത​രം—മോ​ഡി​ഫി​ക്കേ​ഷൻ—വരു​ത്തു​ന്നു.

രണ്ടു ലോ​ക​ങ്ങൾ

കവിത പേ​ന​കൊ​ണ്ടെ​ഴു​താം; പെൻ​സിൽ കൊ​ണ്ടെ​ഴു​താം; ബോൾ പോ​യി​ന്റ് പേ​ന​കൊ​ണ്ടും എഴു​താം. പി​ക്കാ​ക്സ്കൊ​ണ്ടു് എഴു​ത​രു​തു്. എന്നാൽ, വാ​രി​ക​ക​ളിൽ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​രാ​വു​ന്ന ‘കവികൾ’ പി​ക്കാ​ക്സ് ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചാ​ണു് കാ​വ്യ​മെ​ഴു​തുക.

രൂ​പാ​ന്ത​രം നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​സം​ഭ​വ​ത്തി​നു വരു​ത്തു​മ്പോ​ഴാ​ണു് കല​യു​ടെ ആവിർ​ഭാ​വം. ഇതി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു് സക്ക​റിയ മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ ‘ലാ​സ്റ്റ് ഷോ’ എന്ന ചെ​റു​കഥ എഴു​തി​യി​ട്ടു​ള്ള​തു്. കഥ പറ​യു​ന്ന ആൾ ചല​ച്ചി​ത്രം കാണാൻ പോ​കു​ന്നു. കാ​മു​ക​നും കാ​മു​കി​യും, കാ​മു​ക​നു രക്താർ​ബ്ബു​ദം. അതു​കൊ​ണ്ടു് കാ​മു​കി​യെ ഒരു ഡോ​ക്ടർ​ക്കു വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കാൻ അവ​ളു​ടെ അച്ഛൻ തീ​രു​മാ​നി​ക്കു​ന്നു. പക്ഷേ പ്രേ​മ​ബ​ദ്ധ​രായ കാ​മു​കി​യും കാ​മു​ക​നും മരി​ച്ചു​വീ​ഴു​ന്നു. ഡോ​ക്ടർ അതു നോ​ക്കി​നിൽ​ക്കു​ന്നു. മറ്റൊ​രു വി​ധ​ത്തിൽ ആ ജീ​വി​തം ചി​ത്രീ​ക​രി​ച്ചു​കൂ​ടേ എന്നാ​ണു് കഥ പറ​യു​ന്ന ആളി​ന്റെ ചോ​ദ്യം. കത്തി​രി കി​ട്ടി​യാൽ അങ്ങു​മി​ങ്ങും മു​റി​ച്ചു് അവ​രു​ടെ ജീ​വി​തം വേ​റൊ​രു രീ​തി​യി​ലാ​ക്കാം. പക്ഷേ അതു ലാ​സ്റ്റ് ഷോ​യാ​ണു്. ഫിലിം പെ​ട്ടി​യി​ലാ​ക്കി അട​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. അന​ന്ത​ങ്ങ​ളായ ബാ​ദ്ധ്യ​ത​ക​ളു​ള്ള ജീ​വി​ത​ത്തെ അങ്ങ​നെ ദു​ര​ന്ത​ത്തി​ലെ​ത്തി​ച്ച​തെ​ന്തി​നു്? ഉത്ത​ര​മി​ല്ല. സി​നി​മാ​ശാ​ല​യി​ലെ വി​ള​ക്കു​കൾ തെ​ളി​ഞ്ഞു. ചക്ര​വാ​ള​ത്തിൽ ചന്ദ്ര​നു​ദി​ച്ചു. ചന്ദ്ര​ന്റെ രശ്മി​കൾ പാൽ​ക്ക​ടൽ നിർ​മ്മി​ച്ചു. അതി​ന്റെ “സാ​ദ്ധ്യ​ത​കൾ” ചക്ര​വാ​ള​ത്തിൽ ഉയർ​ന്നു പട​രു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു് കഥാ​കാ​രൻ കഥ അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. യഥാർ​ത്ഥ​ലോ​ക​വും അതാ​വി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്ന കലാ​കാ​ര​ന്റെ കൃ​തി​മ​ലോ​ക​വും തമ്മി​ലു​ള്ള വൈ​രു​ദ്ധ്യ​ത്തെ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ചു് സർ​ഗ്ഗാ​ത്മ​ക​ത്വ​ത്തി​ന്റെ സ്വ​ഭാ​വ​മെ​ന്തെ​ന്നു സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണു് സക്ക​റിയ. ലോ​ക​ത്തെ നമ്മൾ എങ്ങ​നെ കാ​ണു​ന്നു? അങ്ങ​നെ കണ്ട ലോ​ക​ത്തെ നമ്മൾ എങ്ങ​നെ വ്യാ​ഖ്യാ​നി​ക്കു​ന്നു? ഇതാ​ണു് ഇക്ക​ഥ​യു​ടെ പ്ര​മേ​യം.

കവി​ത​യും അറ​സ്റ്റും

ടി. പി. രാ​ജീ​വി​ന്റെ ‘വീടു്’ എന്ന കവിത ഞാൻ വാ​യി​ക്കു​ന്നു. മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ “ഭൂ​മി​യിൽ ഒരു കല്ലു വീ​ഴു​ന്നു. കല്ലു വളർ​ന്നു് തറ​യാ​കു​ന്നു. തറ​പ​ടർ​ന്നു് ചു​മ​രു​ക​ളാ​കു​ന്നു… ” ഇത്യാ​ദി. അതു വാ​യി​ക്കു​ന്ന എനി​ക്കും കവി​ത​യെ​ഴു​താൻ മോഹം ഉള​വാ​കു​ന്നു:

ആഫ്രി​ക്ക​യിൽ ഒരു കു​ര​ങ്ങു പല്ലി​ളി​ക്കു​ന്നു.

ആ പല്ലി​ളി​പ്പിൽ​നി​ന്നു് ഒരു വൈറസ് വീ​ഴു​ന്നു.

വീണ വൈറസ് ഇമ്മ്യൂ​ണോ ഡിഫി-

ഷിൻസി സിൻ​ഡ്രോ​മാ​യി മാ​റു​ന്നു.

മാ​റി​യ​തി​നെ ഞാൻ എയ്ഡ്സ് എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്നു.

വി​ളി​കേ​ട്ടു് അമേ​രി​ക്ക മാ​ത്ര​മ​ല്ല കോ​വ​ള​വും നടു​ങ്ങു​ന്നു.

നടു​ങ്ങി​ത്തെ​റി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടു് കോ​വ​ള​ത്തു​നി​ന്നു്

ഒരു കപ്പു് കാ​പ്പി​കു​ടി​ക്കാൻ പേടി.

പേ​ടി​ച്ച ഞാൻ ഹോ​ട്ട​ലു​കൾ പൊ​ളി​ക്കു​ന്നു.

പൊ​ളി​ച്ച എന്നെ പൊ​ലീ​സ് അറ​സ്റ്റ് ചെ​യ്യു​ന്നു, ഇടി​ക്കു​ന്നു.

ഇടി​ച്ച​തു ഹോ​ട്ട​ലു​കൾ പൊ​ളി​ച്ച​തി​നു മാ​ത്ര​മ​ല്ല

ഇക്ക​വിത എഴു​തി​യ​തി​നും കൂ​ടി​യാ​ണു്.

കവിത പേ​ന​കൊ​ണ്ടെ​ഴു​താം; പെൻ​സിൽ കൊ​ണ്ടെ​ഴു​താം. ബോൾ​പോ​യി​ന്റ് പേ​ന​കൊ​ണ്ടും എഴു​താം. പി​ക്കാ​ക്സ്കൊ​ണ്ടു് എഴു​ത​രു​തു്. എന്നാൽ വാ​രി​ക​ക​ളിൽ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​രാ​വു​ന്ന ‘കവികൾ’ പി​ക്കാ​ക്സ് ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചാ​ണു് കാ​വ്യ​മെ​ഴു​തുക.

നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങൾ
കേ​ര​ള​വർ​മ്മ വലിയ കോ​യി​ത്ത​മ്പു​രാൻ:
രാ​ജ​കു​ടും​ബാം​ഗം. സു​ന്ദ​രൻ. സം​സ്കൃ​ത​പ​ണ്ഡി​തൻ. ഗു​സ്തി​ക്കോ​യി​ത്ത​മ്പു​രാൻ എന്ന അപ​രാ​ഭി​ധാ​ന​ത്താൽ അറി​യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന വ്യ​ക്തി. രാ​ജ​ക​ല്പ​ന​യ​നു​സ​രി​ച്ചു് പൊ​ലീ​സു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ അറ​സ്റ്റ് ചെ​യ്യാൻ ചെ​ന്ന​പ്പോൾ വന്മ​തി​ലു​കൾ ആറെ​ണ്ണം അനാ​യാ​സ​മാ​യി ചാ​ടി​പോ​ലും. രാ​ജ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ അം​ഗ​മെ​ന്ന​നി​ല​യിൽ അനു​ഗ്ര​ഹ​ശ​ക്തി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു നി​ഗ്ര​ഹ​ശ​ക്തി​യു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു പോലും. കവി​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും നി​ഗ്ര​ഹ​ശ​ക്തി നിർ​ല്ലോ​പം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നു​പോ​ലും. ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ over-​rated poet. പി​ക്കാ​ക്സും മൺ​വെ​ട്ടി​യും ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു് കാ​വ്യം രചി​ച്ച വ്യ​ക്തി.
കെ​ടാ​മം​ഗ​ലം പപ്പു​ക്കു​ട്ടി:
എ. ബാ​ല​കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള യുടെ മഹാ​ക​വി. ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ സ്പർ​ശി​ക്കു​ന്ന ഒരു വരി​പോ​ലും എഴു​തി​യി​ട്ടി​ല്ല. എനി​ക്കു നേ​രി​ട്ടു് പരി​ച​യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. വളരെ നല്ല മനു​ഷ്യൻ. ഒരേ​യൊ​രു ദോഷം—താൻ കവി​യാ​ണെ​ന്നു് അദ്ദേ​ഹം വി​ശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു.
എ. ആർ. രാ​ജ​രാ​ജ​വർ​മ്മ:
കേരളം കണ്ട ധി​ഷ​ണ​ശാ​ലി​ക​ളിൽ അദ്വി​തീ​യൻ. ശക്തി​പൂജ നട​ത്തി​യി​രു​ന്നു. ‘നളിനി’ എന്ന കാ​വ്യ​ത്തി​നു് അദ്ദേ​ഹ​മെ​ഴു​തിയ അവ​താ​രിക വാ​യി​ച്ചാൽ അതു സത്യ​മാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നും. ഭാവ പ്ര​ധാ​ന​മായ ആ കൃ​തി​യിൽ ശൃം​ഗാര രസ പ്ര​തി​പാ​ദ​നം അദ്ദേ​ഹം ദർ​ശി​ച്ച​ല്ലോ.
സഞ്ജ​യൻ:
(എം. ആർ. നായർ) നല്ല നി​രൂ​പ​കൻ, നല്ല ഗദ്യ​കാ​രൻ. ഹാസ്യ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​രൻ എന്നു വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാ​തി​രു​ന്നാൽ എനി​ക്കു പരാ​തി​യി​ല്ല.
ഫോ​ട്ടോ​ഗ്ര​ഫി:
മു​തു​കു​ളം രാഘവൻ പിള്ള യെ നർ​ഗ്ഗീ​സാ ക്കു​ന്ന കല. അതു കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ അവി​ശ്വാ​സ്യ​വും.
ബി. സി. വർ​ഗ്ഗീ​സ്:
എനി​ക്ക​റി​യാ​വു​ന്ന വാ​ഗ്മി​ക​ളിൽ ശ്രേ​ഷ്ഠൻ. ഇനി​യു​മൊ​രു ജന്മം എനി​ക്കു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ ബി. സി. വർ​ഗ്ഗീ​സാ​യി ജനി​ക്കാ​നാ​ണു് കൗ​തു​കം.
തൂലിക:
ഇതു തൂ​ലി​ക​യാ​യി​ത്ത​ന്നെ ഇരി​ക്ക​ണം. പട​വാ​ളാ​ക്ക​രു​തു്. ആക്കി​യാൽ അതു് എന്നും പട​വാ​ളാ​യി​ത്ത​ന്നെ ഇരി​ക്കും. അതു് ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു് ആളു​ക​ളെ വെ​ട്ടി​മു​റി​ക്കാ​നേ കഴിയൂ.
കാലൻ വരു​ന്നു
images/ARRajaRajaVarma-c.jpg
എ. ആർ. രാ​ജ​രാ​ജ​വർ​മ്മ

സ്പെ​ല്ലി​ങ് ഒരു വി​ധ​ത്തിൽ പ്ര​തീ​തി​യാ​ണു്. സ്പെ​ല്ലി​ങ് ഉറച്ച അദ്ധ്യാ​പ​കൻ പതി​വാ​യി കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ തെ​റ്റായ വർണ്ണ വി​ന്യാ​സ​ക്ര​മം കണ്ടാൽ സം​ശ​യാ​ലു​വാ​യി​ത്തീ​രും. വി​കൃ​തം എന്ന അർ​ത്ഥ​ത്തിൽ awkward എന്നു് ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ പ്ര​യോ​ഗി​ക്കു​ന്നു. അതു് വി​ദ്യാർ​ത്ഥി എപ്പോ​ഴും akward എന്നെ​ഴു​തു​ന്നു​വെ​ന്നു് വി​ചാ​രി​ക്കു. ഉത്ത​ര​ക്ക​ട​ലാ​സ്സി​ലോ കോം​പൊ​സി​ഷൻ നോ​ട്ടു​ബു​ക്കി​ലോ ഈ തെ​റ്റായ സ്പെ​ല്ലി​ങ് കാ​ണു​ന്ന അദ്ധ്യാ​പ​ക​നു് ഏറെ ദിവസം കഴി​യു​മ്പോൾ akward എന്ന​താ​ണു് ശരി​യെ​ന്നു തോ​ന്നി​ത്തു​ട​ങ്ങും. ‘സു​ഹൃ​ത്തു്’ എന്ന വാ​ക്കു് ഒരു മല​യാ​ളം പ്രൊ​ഫ​സർ, സു​ഹർ​ത്തു്’ എന്നെ​ഴു​തി​യ​തു് ഞാൻ കണ്ടു. വല്ല വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​യും അമ്മ​ട്ടിൽ പതി​വാ​യി എഴു​തി​യി​രു​ന്ന​തു് ആ അദ്ധ്യാ​പ​കൻ കണ്ടി​രി​ക്കു​മെ​ന്നാ​ണു് എന്റെ വി​ചാ​രം.

ക്ലേ​ശ​മാർ​ന്ന മറ്റൊ​രു കാ​ര്യം എന്റെ ഓർ​മ്മ​യി​ലെ​ത്തു​ന്നു. കാ​ല​ത്തു വീ​ട്ടിൽ വരു​ന്ന​വ​രു​ടെ ദീർ​ഘ​മായ സം​സാ​ര​മാ​ണ​തു്. ദി​ന​കൃ​ത്യ​ങ്ങൾ ഓരോ​ന്നാ​യി ചെ​യ്യാൻ ഭാ​വി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു് അതി​ഥി​യു​ടെ വരവു്. കാ​ല​ത്തു് ആറു​മ​ണി​തൊ​ട്ടു് ഉച്ച​വ​രെ ഒറ്റ​യി​രി​പ്പും ഒരു കാ​ര്യ​വു​മി​ല്ലാ​ത്ത വർ​ത്ത​മാ​ന​വു​മാ​ണു്. നമ്മൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു കാ​പ്പി​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. പി​ന്നീ​ടു് പല​ഹാ​ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ കാ​പ്പി. അതേ​സ​മ​യം നമ്മ​ളൊ​ന്നും കു​ടി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. എങ്ങ​നെ കഴി​ക്കും? പല്ലു​തേ​ക്കാൻ ഭാ​വി​ച്ച​പ്പോ​ഴാ​ണു് ഇഷ്ട​ന്റെ ആഗമനം. പി​ന്നെ വാ തോ​രാ​ത്ത വർ​ത്ത​മാ​ന​വും. നമ്മൾ വാ​ച്ച് നോ​ക്കു​ക​യി​ല്ല, കോ​ട്ടു​വാ ഇടി​ല്ല. ഇട​ത്തോ​ട്ടോ വല​ത്തോ​ട്ടോ തി​രി​ഞ്ഞു നോ​ക്കി​ല്ല. അതെ​ല്ലാം അതി​ഥി​യെ അപ​മാ​നി​ക്ക​ലാ​യ​ലോ? പന്ത്ര​ണ്ട​ര​മ​ണി​ക്കു് അദ്ദേ​ഹം ചി​ല​പ്പോൾ പോ​യെ​ന്നു​വ​രും. നമ്മൾ ടൂ​ത്ത്ബ്ര​ഷ് കൈ​യി​ലെ​ടു​ക്കു​ന്നു. അതി​നു​ശേ​ഷം കാ​പ്പി​കു​ടി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ല. ഉണ്ണാ​നി​രു​ന്നാൽ​മ​തി. അതി​ഥി​മ​ര്യാ​ദ​യു​ടെ പേരിൽ നമ്മൾ അദ്ദേ​ഹം പറ​യു​ന്ന​തെ​ല്ലാം ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു കേൾ​ക്കു​മ​ല്ലോ. അതി​ന്റെ ഫല​മാ​യി മു​ഖ​ത്തെ മാം​സ​പേ​ശി​കൾ വലി​ഞ്ഞു മു​റു​കും. കണ്ണു​കൾ വേ​ദ​നി​ക്കും. തു​ടർ​ച്ച​യാ​യി മു​പ്പ​തു് ദിവസം ഇങ്ങ​നെ “അല​വ​ലാ​തി” വർ​ത്ത​മാ​നം കേൾ​ക്കു. സു​ന്ദ​ര​നും ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നു​മായ നി​ങ്ങൾ കി​ഴ​വ​നാ​യി മാറും.

മറ്റൊ​രു പീഡനം സാ​ഹി​ത്യ​ത്തോ​ടു് ഒരു ബന്ധ​വു​മി​ല്ലാ​ത്ത കഥകൾ വാ​യി​ക്കുക എന്ന​താ​ണു്. എക്സ്പ്ര​സ്സ് ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു് തു​റ​ക്കു​ന്നു. കൊ​ല​പാ​ത​ക​വർ​ണ്ണ​ന​യു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ പേ​ജു​കൾ വേഗം മറി​ച്ചു് കഥ​യി​ലെ​ത്തു​ന്നു. ശ്രീ​ദേ​വി കാ​ടാ​മ്പുഴ എഴു​തിയ ‘ആശ്ര​മം തേടി’ എന്ന ചെ​റു​കഥ. വാ​യി​ക്കു​ന്നു. കാ​മു​കൻ ചതി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടു് കാ​മു​കി നാ​ടു​വി​ട്ടു​പോ​കു​ന്നു​പോ​ലും. പോ​കു​ന്ന​തി​നു മുൻ​പു് “അരുൺ… എന്റെ അരുൺ” എന്നു് അവൾ. “ലതേ” എന്നു് അവ​ന്റെ വിളി. അതി​ഥി​കൾ അകാ​ല​വാർ​ദ്ധ​ക്യം മാ​ത്ര​മേ ഉള​വാ​ക്കൂ. ഇത്ത​രം കഥ​ക​ളു​ടെ സ്ഥി​തി അതല്ല. കാ​ല​നെ​ക​യ​റെ​ടു​പ്പി​ച്ചു് പോ​ത്തി​ന്റെ പു​റ​ത്തു കയ​റ്റി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ ഇവ​യ്ക്കു കഴി​വു​ണ്ടു്. വന്നെ​ത്തു​ന്ന കാലൻ വെ​റു​തേ തി​രി​ച്ചു​പോ​കു​മോ?

കലാ​കൗ​മു​ദി​യിൽ ശ്യാ​മ​ളാ​ല​യം എഴു​തിയ ‘വെ​ള്ളി​യാ​ഴ്ച മാ​വു​മു​റി​ച്ചാൽ’ എന്ന അസ​ഹ​നീ​യ​മായ കഥ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു് അഭി​ന​വ​മാർ​ക്സും അഭിനവ എം​ഗൽ​സും​കൂ​ടി ആഹ്വാ​നം നട​ത്തു​ന്നു: “സർ​വ​രാ​ജ്യ​വാ​യ​ന​ക്കാ​രേ, സം​ഘ​ടി​ക്കു​വിൻ. നി​ങ്ങൾ​ക്കു നഷ്ട​പ്പെ​ടാൻ കണ്ണും സമ​യ​വു​മ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നു​മി​ല്ല”

എയ്ഡ്സ്

എന്റെ മു​ത്ത​ച്ഛൻ ഗു​സ്തി​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു. അയ്മ​നം കു​ട്ടൻ​പി​ള്ള. ആ മു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ അച്ഛൻ, ആയി​ല്യം തി​രു​നാൾ മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ കാ​ല​ത്തു് സർ​വാ​ധി​കാ​ര്യ​ക്കാ​രും പ്രി​വ​ന്റീ​വ് സൂ​പ്ര​ണ്ടു​മാ​യി​രു​ന്നു. (പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തെ എക്സൈ​സ് കമ്മീ​ഷ​ണർ) അച്ഛൻ ആന​കേ​റി​യാൽ മക​ന്റെ ആസനം തഴ​യ്ക്കു​ക​യി​ല്ല​ല്ലോ. കു​ട്ടൻ​പി​ള്ള ഗു​സ്തി​പി​ടി​ച്ചും റൗ​ഡി​സം കാ​ണി​ച്ചും നട​ന്നു. അതു​ക​ണ്ടു് നോ​വ​ലി​സ്റ്റ് സി. വി. രാ​മൻ​പി​ള്ള ഒരി​ക്കൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: “കു​ട്ടാ, നി​ന്റെ അച്ഛ​ന്റെ നല്ല പേരു് ഇല്ലാ​താ​ക്ക​രു​തു്”. നല്ല ഉദ്ദേ​ശ്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി, വി​ന​യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി സി. വി. പറ​ഞ്ഞ​തു് കു​ട്ടൻ​പി​ള്ള​യ്ക്കു രസി​ച്ചി​ല്ല. “നീ ആരെടാ എന്റെ അച്ഛ​നെ പറയാൻ?” എന്നു ചോ​ദി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹം മഹാ​നായ നോ​വ​ലി​സ്റ്റി​ന്റെ നേർ​ക്കു് ഒറ്റ​ച്ചാ​ട്ടം. സി. വി. ഓടി. ഈ സംഭവം അയ്മ​നം കു​ട്ടൻ​പി​ള്ള​യു​ടെ സഹോ​ദ​രി ഭവാനി അമ്മ​യിൽ നി​ന്ന​റി​ഞ്ഞ​തി​നു ശേഷം ഞാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു മി​ണ്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല. അപ്പൂ​പ്പ​നാ​ണെ​ങ്കി​ലും സി. വി. രാമൻ പി​ള്ള​യെ അടി​ക്കാൻ​പോയ ആള​ല്ലേ? മി​ണ്ട​രു​തെ​ന്നു് ഞാൻ തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു. ആ തീ​രു​മാ​ന​ത്തി​നു ലം​ഘ​ന​മു​ണ്ടാ​യ​തു​മി​ല്ല. ഗു​സ്തി​ക്കാ​രിൽ പ്ര​മു​ഖ​നാ​യി​രു​ന്ന അയ്മ​ന​ത്തി​നു് പേ​രു​കേ​ട്ട ശി​ഷ്യൻ​മാ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അവരിൽ ഒരു ശി​ഷ്യൻ ‘പൂ​ജ്യ​പൂ​ജാ​വ്യ​തി​ക്ര​മം’ കാ​ണി​ക്കാ​തെ തന്നെ റൗ​ഡി​സ​ത്തിൽ വ്യാ​പ​രി​ച്ചി​രു​ന്നു. അയാ​ളു​ടെ ജന്മ​ദേ​ശ​ത്തു് ജോ​ലി​ക്കെ​ത്തിയ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ പൊ​ലീ​സ് ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ (അക്കാ​ല​ത്തു് സബ്ബ് ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ ഇല്ല) അയാളെ വി​ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ ഹെ​ഡ്കൺ​സ്റ്റ​ബി​ളി​നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു. സ്റ്റേ​ഷ​നി​ലെ​ത്തിയ ആ മല്ല​യു​ദ്ധ​പ്ര​വീ​ണ​നോ​ടു് ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ പയ്യൻ: “എടോ മമ്മ​തേ [പേരു് ഇതല്ല] തന്റെ റൗ​ഡി​സ​മെ​ല്ലാം മതി​യാ​ക്കി ജീ​വി​ച്ചു​കൊ​ള്ള​ണം. കേ​ട്ടോ. ഇല്ലെ​ങ്കിൽ തന്റെ നട്ടെ​ല്ലു് ഞാൻ ചവി​ട്ടി ഒടി​ക്കും”. മമ്മ​തു് പഞ്ച​പു​ച്ഛ​മ​ട​ക്കി മൊ​ഴി​ഞ്ഞു: “ഏമാനേ ദയ കാ​ണി​ക്ക​ണം. ഇനി ഒരു തെ​റ്റും ഈ മമ്മ​തു് കാ​ണി​ക്കി​ല്ലേ” വാ പൊ​ത്തി​നി​ന്ന അയാളെ നോ​ക്കി ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ “ശരി” എന്നു പറ​ഞ്ഞു. മമ്മ​തു പി​ന്നെ​യും: “ഏമാനേ ഒരു രഹ​സ്യം അറി​യി​ക്കാ​നു​ണ്ടേ”. ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ രഹ​സ്യം കേൾ​ക്കാൻ സന്ന​ദ്ധ​നാ​യി​നി​ന്നു. മമ്മ​തു് അടു​ത്തു ചെ​ന്നു. കാ​തി​ല​രു​ളി. അതു് അടു​ത്തു നിന്ന ഹേ​ഡ്ഡ​ങ്ങ​ത്ത​പോ​ലും കേ​ട്ടി​ല്ല. “എടാ നി​ന്നെ​ക്കാൾ കൊ​ല​കൊ​മ്പ​ന്മാർ ഇവിടം ഭരി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. അവ​ന്മാർ​ക്കു​പോ​ലും ഈ മമ്മ​തി​നെ തൊടാൻ പറ്റി​യി​ട്ടി​ല്ല. പി​ന്നെ​യാ​ണോ​ടാ ചെ​റു​ക്ക​നായ നീ. മര്യാ​ദ​യ്ക്കു നീ കഴി​ഞ്ഞു കൂ​ടി​ക്കോ. ഇല്ലെ​ങ്കിൽ നി​ന്റെ കഴു​ത്തു ഞാൻ വെ​ട്ടി​ക്ക​ള​യും. മന​സ്സി​ലാ​യോ​ടാ …മോനേ.” ഇത്ര​യും പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു് മമ്മ​തു് പി​റ​കോ​ട്ടു് അടി​വ​ച്ചു​പോ​ന്നു. വാ പൊ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു് എല്ലാ​വ​രും കേൾ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞു: “ഇതാ​ണു് ഏമാനേ മമ്മ​തി​നു് അറി​യി​ക്കാ​നു​ള്ള​തു്”.

ഈ യഥാർ​ത്ഥ സംഭവം ഞാ​നോർ​മ്മി​ച്ച​തു് സു​കു​മാർ ട്രയൽ വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ ‘അടു​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ ഒറ്റ​മൂ​ലി’ എന്ന കഥ വാ​യി​ച്ച​പ്പോ​ഴാ​ണു്. എ. എസ്. ഐ. സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ അക​ത്തു്. കണ്ടു ബഹു​മാ​ന​സൂ​ച​ക​മാ​യി ഒറ്റ സല്യൂ​ട്ടു്. സല്യൂ​ട്ടി​നു​ശേ​ഷം മമ്മ​തി​ന്റെ മട്ടിൽ എന്തു വേ​ണ​മെ​ങ്കി​ലും പറയാം. പക്ഷേ, എ. എസ്. ഐ. അങ്ങ​നെ​യ​ല്ല ചെ​യ്ത​തു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കാതിൽ ഒരു വാ​ക്കു പറ​ഞ്ഞു. ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ പ്രാ​ണ​നും കൊ​ണ്ടോ​ടി. പി​ന്നെ ആ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​പോ​ലും എത്തി​നോ​ക്കി​യി​ല്ല. വാ​ക്കു് എന്തെ​ന്ന​ല്ലേ? എയ്ഡ്സ്. സു​കു​മാ​റി​ന്റെ ഫലിതം വാ​യി​ച്ചു് ഞാ​നൊ​ന്നു ചി​രി​ച്ചു. വാ​യ​ന​ക്കാ​രും ചി​രി​ക്കു​മെ​ന്നാ​ണു് എന്റെ തോ​ന്നൽ.

അരു​തു്

പന്ത​ളം സു​ധാ​ക​ര​നെ എനി​ക്കു നേ​രി​ട്ട​റി​യാം. ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ, നല്ല സ്വ​ഭാ​വം, ജന​നേ​താ​വു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സേവനം നാ​ട്ടു​കാർ​ക്കു​വേ​ണം. അദ്ദേ​ഹം [അദ്ദേ​ഹ​മ​ല്ല, കാ​വ്യ​ത്തി​ലെ വ്യ​ക്തി] കാ​മു​കി​യോ​ടു പറ​യു​ന്നു:

“മാ​പ്പു​ന​ല്കി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ഒരു നീർ​ക്കു​മി​ള​യാ​യ്

നി​ന്ന​ധ​ര​ത്തി​ലു​രു​മ്മി ഞാൻ മൃ​ത്യു​വ​രി​ച്ചി​ടാം”

വേണ്ട. അത്ര കടും​കൈ​യൊ​ന്നും ചെ​യ്യ​ല്ലേ. ഈ പ്രേ​മ​മെ​ന്നു പറ​യു​ന്ന​തൊ​ക്കെ ഒരു​ത​രം ‘പാ​സ്സി​ങ് ഫാൻസി’യാണു്. സു​ധാ​ക​ര​ന്റെ യൗവനം മാ​റു​മ്പോൾ ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​തു് സത്യ​മാ​ണെ​ന്നു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു മന​സ്സി​ലാ​കും (കാ​വ്യം മനോരമ ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ).

ജനനീ രാ​ഗ​ഹേ​ത​വഃ
images/PaulValery.jpg
പോൾ വലേറി

“അപ്ര​ഗൽ​ഭാഃ പദ​ന്യാ​സേ ജന​നീ​രാഗ ഹേതവഃ” എന്നു് കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. വാ​ക്കു​കൾ വേ​ണ്ട​പോ​ലെ പ്ര​യോ​ഗി​ക്കാ​ത്ത​വർ ജന​ങ്ങ​ളു​ടെ വൈ​ര​സ്യ​ത്തി​നു് കാ​ര​ണ​ക്കാ​രാ​ണു് എന്നാ​വാം അതി​ന്റെ അർ​ത്ഥം. (ജനാ​നാം നീ​രാ​ഗോ​വി​ര​സ​താ തസ്യ ഹേതവഃ) അവി​ദ​ഗ്ദ്ധ​മാ​യി കാ​ലു​വ​ച്ചു നട​ക്കു​ന്ന കു​ഞ്ഞു​ങ്ങൾ അമ്മ​മാർ​ക്കു പ്രീ​തി ജനി​പ്പി​ക്കു​ന്നു എന്നു​മാ​കാം. (ജന​ന്യാ രാ​ഗ​ഹേ​ത​വഃ) ആഷാ മേനോൻ പദ​ന്യാ​സ​ത്തിൽ അപ്ര​ഗൽ​ഭ​നാ​ണു്. അക്കാ​ര​ണ​ത്താൽ അദ്ദേ​ഹം ജന​ങ്ങൾ​ക്കു നീരസം ഉള​വാ​ക്കു​ന്നു. സ്റ്റേ​റ്റ് ബാ​ങ്കി​ലോ മറ്റോ ജോ​ലി​യാ​ണ​ല്ലോ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് പി​ച്ച​വ​യ്ക്കു​ന്ന പ്രാ​യ​മ​ല്ല. അതി​നാൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അവി​ദ​ഗ്ദ്ധ​മായ പദ​ന്യാ​സം ജന​നി​ക്കും ആഹ്ലാ​ദ​ദാ​യ​ക​മ​ല്ല. ഈ സത്യം​ത​ന്നെ​യാ​ണു് ജന​യു​ഗ​ത്തി​ലെ ‘മാനസൻ’ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റേ​തായ രീ​തി​യിൽ പറ​യു​ന്ന​തു്. ആഷാ​മേ​നോ​ന്റെ ചില വാ​ക്യ​ങ്ങൾ ഉദ്ധ​രി​ച്ചി​ട്ടു് ലേഖകൻ പറ​യു​ന്നു: ഇതു വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ വയ​റി​ള​ക്ക​മ​ല്ല, വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ മു​ഴു​ക്കി​റു​ക്കാ​ണു്. വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു്, മന​സ്സി​ലാ​കാ​ത്ത​തെ​ല്ലാം മഹ​ത്ത​രം എന്നാ​ണ​ല്ലോ പുതിയ പ്ര​മാ​ണം. എഴു​തു​ന്ന​വ​നെ​ങ്കി​ലും മന​സ്സി​ലാ​കു​ന്നു​ണ്ടോ എന്ന​താ​ണി​വി​ടെ പ്ര​സ​ക്തം. കി​റു​ക്ക​നു് അവൻ പറ​യു​ന്ന​തു മന​സ്സി​ലാ​വി​ല്ല​യെ​ന്ന​ല്ലേ പറ​യാ​റു്? മറ്റു​ള്ള​വർ അതു മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു​മി​ല്ല. അപ്പോൾ​പ്പി​ന്നെ രോഗം വയ​റി​ള​ക്ക​മ​ല്ല, കി​റു​ക്കാ​ണു് എന്നു് ഉറ​പ്പി​ച്ചു​കൂ​ടേ?

ആഷാ മേനോൻ ഉൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള നവീ​ന​ന്മാ​രു​ടെ രചനകൾ ചി​ത്ര​ങ്ങൾ പ്ര​ദാ​നം ചെ​യ്യാ​തെ വാ​ക്കു​ക​ളാ​യി​ത്ത​ന്നെ നിൽ​ക്കു​ന്നു. അവ വ്യ​വ​സ്ഥ​യി​ല്ലാ​യ്മ സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്നു. വൈ​ജാ​ത്യം അതാ​യി​ത്ത​ന്നെ നിൽ​ക്കു​ന്നു. ഇതു് (ആഷാ മേ​നോ​ന്റെ​യും കൂ​ട്ടു​കാ​രു​ടെ​യും രചന) സമു​ദാ​യ​ദ്രോ​ഹ​മാ​ണു്.

ഭാഷ വേ​ണ്ട​വി​ധ​ത്തിൽ പ്ര​യോ​ഗി​ക്കു​മ്പോൾ ചി​ത്ര​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​വു​ക​യും അതോ​ടൊ​പ്പം ഭാഷ അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​വു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​വെ​ന്നു പോൾ വലേറി അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. (ഏതു പ്ര​ബ​ന്ധം എന്നു് ഓർ​മ്മ​യി​ല്ല). ഭാ​ഷ​യു​ടെ ലക്ഷ്യം അതി​ന്റെ​ത​ന്നെ തു​ട​ച്ചു​മാ​റ്റ​ലാ​ണെ​ന്നു് മെർലോ പോ​ങ്തി. (One of The effects of language is to efface itself—Maurice Merleau-​Ponty, The Prose of the World. Chapter 2.) രചന ആശയം പകർ​ന്നു കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​നു് അസ​മർ​ത്ഥ​മാ​ണെ​ങ്കിൽ ആ രചന കൊ​ണ്ടു് ഒരു പ്ര​യോ​ജ​ന​വു​മി​ല്ലെ​ന്നു് ആഷാ മേ​നോ​ന്റെ​യും കൂ​ട്ടു​കാ​രു​ടെ​യും ആചാ​ര്യ​നായ സാർ​ത്രും പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ക്യാൻ​വാ​സി​ലോ വര​മൊ​ഴി​യി​ലോ താൻ സമു​ദ്ര​ത്തി​ന്റെ​യോ മു​ഖ​ഭാ​വ​ത്തി​ന്റെ​യോ ചില അം​ശ​ങ്ങൾ ചേർ​ത്തു​വ​യ്ക്കു​മ്പോൾ വ്യ​വ​സ്ഥ​യി​ല്ലാ​തി​രു​ന്നി​ട​ത്തു് താൻ വ്യ​വ​സ്ഥ ഉള​വാ​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്നു് സാർ​ത്ര് പറ​യു​ന്നു. വൈ​ജാ​ത്യ​മു​ള്ളി​ട​ത്തു് ഏക​ത്വം സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്നു എന്നും അദ്ദേ​ഹം ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ക്കു​ന്നു. ആഷാ​മേ​നോൻ ഉൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള നവീ​ന​ന്മാ​രു​ടെ രചനകൾ ചി​ത്ര​ങ്ങൾ പ്ര​ദാ​നം ചെ​യ്യാ​തെ വാ​ക്കു​ക​ളാ​യി​ത്ത​ന്നെ നിൽ​ക്കു​ന്നു. അവ വ്യ​വ​സ്ഥ​യി​ല്ലാ​യ്മ സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്നു. വൈ​ജാ​ത്യം അതാ​യി​ത്ത​ന്നെ നിൽ​ക്കു​ന്നു. ഇതു് (ആഷാ​മേ​നോ​ന്റെ​യും കൂ​ട്ടു​കാ​രു​ടെ​യും രചന) സമു​ദായ ദ്രോ​ഹ​മാ​ണു്.

images/Zartosht.jpg
സൊ​റാ​സ്റ്റർ

പാ​ഴ്സി മത​ത്തി​ന്റെ സ്ഥാ​പ​ക​നായ സൊ​റാ​സ്റ്റർ പാൽ​ക്ക​ട്ടി മാ​ത്ര​മേ കഴി​ച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളു. വി​നോ​ബ​ഭാ​വെ പഴ​ച്ചാ​റു മാ​ത്രം കു​ടി​ച്ചു ജീ​വി​ച്ചു. മൊ​റാർ​ജി ദേ​ശാ​യി ക്കു പഴ​ങ്ങ​ളും സ്വ​ന്തം മൂ​ത്ര​വും മാ​ത്രം മതി കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാൻ. എന്റെ ഒരു സ്നേ​ഹി​തൻ ചാ​യ​യും ബീ​ഡി​യും കൊ​ണ്ടു​മാ​ത്രം ജീ​വി​ക്കു​ന്നു. യോഹാൻ ഹർ​ലി​ങ്കർ എന്നൊ​രു ആസ്ട്രി​യൻ വി​യ​ന്ന​യിൽ നി​ന്നു് പാ​രീ​സി​ലേ​ക്കു കൈ​ക​ളിൽ നട​ന്നു. അമ്പ​ത്തി​യ​ഞ്ചു ദി​വ​സം​വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു അയാൾ​ക്കു യാത്ര പൂർ​ണ്ണ​മാ​ക്കാൻ. ഇവയിൽ ചി​ല​തെ​ല്ലാം ‘എക്സെൻ​ട്രി​സി​റ്റി’യാണു്. നവീ​ന​ന്മാ​രു​ടെ ഗദ്യ​ര​ചന എക്സെൻ​ട്രി​സി​റ്റി​യ​ല്ലെ​ങ്കിൽ പി​ന്നെ​ന്താ​ണു്? അപ്പോൾ ബു​ദ്ധി​മാ​ന്മാ​രായ പത്രാ​ധി​പ​ന്മാർ ഈ വി​ല​ക്ഷ​ണ​ത​യെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു് എന്തി​നാ​ണു് എന്ന ചോ​ദ്യം ഉണ്ടാ​കു​ന്നു. വി​ല​ക്ഷ​ണ​ത​യും അനിയത സ്വ​ഭാ​വ​വും വി​ഭി​ന്ന​മാ​ണു് എന്ന​താ​ണു് അവ​രു​ടെ ഉത്ത​രം. രച​ന​യ്ക്കു് അനിയത സ്വ​ഭാ​വം വന്നാൽ അതു് അന്യർ​ക്കു് ആപ​ത്തു​ണ്ടാ​ക്കും. വൈ​ല​ക്ഷ​ണ്യം​കൊ​ണ്ടു് വലിയ ദൂ​ഷ്യ​മി​ല്ല എന്നു് അവർ കരു​തു​ന്നു​ണ്ടാ​വും, അതു ശരി​യ​ല്ല. സ്കൂ​ളി​ലേ​യും കോ​ളേ​ജി​ലേ​യും വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​കൾ ഇവ​യൊ​ക്കെ വാ​യി​ച്ചു വാ​യി​ച്ചു് ഇതു​ത​ന്നെ​യാ​ണു ശരി​യായ ഗദ്യ​ശൈ​ലി എന്നു ഗ്ര​ഹി​ച്ചു വയ്ക്കും. അതു​ണ്ടാ​യാൽ അവ​രു​ടെ മന​സ്സി​ന്റെ സമനില തെ​റ്റും. എല്ലാ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​ക​ളു​ടെ​യും സമനില തക​രാ​റി​ലാ​യാൽ രാ​ജ്യം തകരും. ഭാഷ തകർ​ന്ന​തി​ന്റെ ഫല​മാ​യി പല രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളും തകർ​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടു്. ‘നേരേ ചൊ​വ്വേ’ നാലു വാ​ക്യ​മെ​ഴു​താൻ കഴി​യാ​ത്ത​വ​രെ നെ​പ്പോ​ളി​യൻ സർ​ക്കാർ സർ​വീ​സിൽ നി​ന്നു ബഹി​ഷ്ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നു.

നി​ശാ​ഗ​ന്ധി
images/VeloorKrishnankutty.jpg
വേളൂർ കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി

“താ​രു​ണ്യ​വേ​ഗ​ത്തിൽ വധൂ​ജ​ന​ങ്ങൾ പി​ന്നി​ട്ടി​ടു​ന്നൂ പു​രു​ഷ​വ്ര​ജ​ത്തെ. മരം തളിർ​ക്കാൻ തു​ട​രു​മ്പൊ​ഴെ​ക്കും ഒപ്പം മു​ള​ച്ചീ​ടി​ന​വ​ല്ലി​പൂ​ത്തു” എന്നു കവി. അങ്ങ​നെ​യാ​ണു് പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ. പൊ​ടു​ന്ന​ന​വേ അവർ താ​രു​ണ്യ​മാർ​ജ്ജി​ക്കും. ശോഭ പ്ര​സ​രി​പ്പി​ക്കും. നി​ശാ​ഗ​ന്ധി​പ്പൂ​വു് ഇതു​പോ​ലെ​യാ​ണു് രാ​ത്രി വി​ട​രു​ന്ന​തു്. പെ​ട്ടെ​ന്നു ധവ​ള​പ്രഭ. അതി​ന്റെ “ശാ​രീ​രിക” ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ​ക്കു തി​ള​ക്ക​വും വി​കാ​സ​വും. പരി​മ​ളം വലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞു് അതു് എത്ര​യെ​ത്ര നി​ശാ​ശ​ല​ഭ​ങ്ങ​ളെ​യാ​ണു് ആകർ​ഷി​ക്കു​ന്ന​തു്. സൗ​ന്ദ​ര്യ​മാ​സ്വ​ദി​ച്ചു് മധു നു​കർ​ന്നു് അവ പറ​ന്നു​പോ​കു​ന്നു. ഫലിതം നി​ശാ​ഗ​ന്ധി​പ്പൂ​വാ​ണു്. സാ​ഹി​ത്യ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ന്റെ ഇരു​ട്ടിൽ അതു വി​ടർ​ന്നു​നി​ന്നു് സൗ​ര​ഭ്യം വീശി വെ​ണ്മ​പ​ടർ​ത്തു​മ്പോൾ നമ്മൾ ജാലകം തു​റ​ന്നു് നോ​ക്കു​ന്നു. രസി​ക്കു​ന്നു, സു​ഗ​ന്ധം ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. ഫലി​ത​ത്തി​ന്റെ പു​ഷ്പം വി​ടർ​ത്തു​ന്നു വേളൂർ കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി. കഥാ​ദ്വൈ​വാ​രി​ക​യി​ലെ ‘കൃ​ഷ്ണ​നു​മാ​യി അല്പം അവി​ഹി​തം’ എന്ന ഹാ​സ്യ​ക​ഥ​യെ ലക്ഷ്യ​മാ​ക്കി​യാ​ണു് ഞാ​നി​തു പറ​യു​ന്ന​തു്. ഹാ​സ്യ​ത്തെ അപ​ഗ്ര​ഥി​ക്കാൻ വയ്യ; അതി​ന്റെ സ്വ​ഭാ​വം വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കാൻ​വ​യ്യ. കഥ​യെ​ന്തെ​ന്നു പറ​യാൻ​വ​യ്യ. അതൊ​ക്കെ​ച്ചെ​യ്താൽ ആസ്വാ​ദ​നം വി​ക​ല​മാ​കും. ഈ ഹാ​സ്യ​കഥ വാ​യി​ക്കാൻ മാ​ത്രം അഭ്യർ​ത്ഥി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ മാറി നി​ല്ക്ക​ട്ടെ.

പലരും പലതും
  1. “പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യും ശി​പാ​യി​യു​മൊ​രേ​ത​ര​ക്കാ​രാ​യി​ടു​മു​റ​ക്കം തൂ​ങ്ങു​മ്പോൾ എന്നു കു​ഞ്ഞു​ണ്ണി ചന്ദ്രിക ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ ‘ചന്ദ്രിക’യിൽ നി​ലാ​വു വീ​ഴ്ത്തു​ന്ന ഇത്ത​രം പ്ര​സ്താ​വ​ങ്ങൾ നിർ​വ്വ​ഹി​ക്കു​ന്ന കു​ഞ്ഞു​ണ്ണി​യെ കേ​ര​ള​ത്തി​ന​ല്ലാ​തെ വേറെ ഏതു പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​നു് ഉള​വാ​ക്കാൻ കഴി​യും?
  2. “ഇവിടെ ഉൽ​പ​ന്ന​ത്തി​ന്റെ വി​ല​യും

    ഉൽ​പാ​ദ​ക​ന്റെ വി​യർ​പ്പും തമ്മിൽ

    അനു​പാ​തം നഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്നു”

    എസ്. രമേശൻ കയർ ഫാ​ക്ട​റി എന്ന പേരിൽ ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ ഒരു “കാവ്യ”ത്തിൽ നി​ന്നാ​ണി​തു്. രമേശൻ എന്തി​നു പ്ര​യാ​സ​പ്പെ​ടു​ന്നു? ഗദ്യ​മാ​യി ഇത​ങ്ങു എഴു​തി​യാൽ മതി​യ​ല്ലോ.
  3. “വാ​ക്കു​കൾ മി​ത​മാ​യി പ്ര​യോ​ഗി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു് അവ സാ​ര​വ​ത്തു​ക്കൾ ആകു​ന്ന​തു്” എന്നു് സി​ദ്ധാർ​ത്ഥൻ മനോ​രാ​ജ്യം​വാ​രി​ക​യിൽ ശരി​യാ​ണു്.

    “അല്പാ​ക്ഷര രമ​ണീ​യം യഃ

    കഥയതി നി​ശ്ചി​തം സ ഖലു വാ​ഗ്മീ.

    ബഹു​വ​ച​ന​മ​ല്പ​സാ​രം യഃ കഥയതി

    വി​പ്ര​ലാ​പീ സഃ” (രവി​ഗു​പ്തൻ)

  4. “കടൽ​ക്ക​ര​യി​ലെ നന മണ്ണി​ലി​ലി​രു​ന്നു്—ഒരു കനൽ​ക്ക​ണ്ണി തി​ര​യെ​ണ്ണി മൊ​ഴി​യു​ന്നു” എന്നു ഡോ​ക്ടർ അയ്യ​പ്പ​പ്പ​ണി​ക്കർ ‘തീ​ര​ശ​ബ്ദം’ മാ​സി​ക​യിൽ. കവി ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്ന വി​കാ​രം നമ്മു​ടെ​യും വി​കാ​ര​മാ​കു​ന്നു​ണ്ടു്.
images/Ebcosette.jpg

സാ​ഹി​ത്യ​സൃ​ഷ്ടി​ക​ളി​ലെ ചില രം​ഗ​ങ്ങൾ മറ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. ‘പാ​വ​ങ്ങൾ’ എന്ന നോ​വ​ലിൽ: വെ​ള്ളം നി​റ​ച്ച​ബ​ക്ക​റ്റ് താ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു പോ​കു​ന്ന കോ​സ​ത്തി​ന്റെ കൈ​യിൽ​നി​ന്നു് അവ​ള​റി​യാ​തെ ഷാ​ങ്വൽ ഷാങ് പിറകേ ചെ​ന്നു് അതു വാ​ങ്ങു​ന്ന​തു്. ‘അന്നാ​ക​രേ​നിന’ എന്ന നോ​വ​ലിൽ: കു​തി​ര​യോ​ട്ടം നട​ത്തു​ന്ന​തും വ്രോൺ​സ്കി വീ​ഴു​ന്ന​തും. മാർ​ത്താ​ണ്ഡ​വർ​മ്മ എന്ന നോ​വ​ലിൽ: മാ​ങ്കോ​യി​ക്കൽ ഭവനം തീ​പി​ടി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഇതു​പോ​ലെ നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ചില സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളും നമ്മൾ മറ​ക്കി​ല്ല. ഭി​ലാ​യി​ലേ​ക്കു പോ​കു​ന്ന കാറ് ബലാർ​ഷാ—നാ​ഗ​പ്പൂർ റോഡിൽ ഒരു ലവൽ​ക്രോ​സ്സി​ന​ടു​ത്തു നി​ന്നു. അട​ച്ച​ഗെ​യ്റ്റി​ന്റെ ഒരു വശ​ത്തു് സു​ന്ദ​രി​യായ ഒരു മഹാ​രാ​ഷ്ട്ര പെൺ​കു​ട്ടി. ‘കടാ​ക്ഷ ശാ​സ്ത്ര പഠി​പ്പു നേ​ടാ​ത്ത വി​ടർ​ന്ന കണ്ണാൽ’ അവൾ ഞങ്ങ​ളെ നോ​ക്കി. പു​ഞ്ചി​രി പൊ​ഴി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു. ‘സം​ത്രേ സസ്തേ ഹേ’ (ഓറ​ഞ്ചി​നു വില കു​റ​വാ​ണു്.) അവ​ളു​ടെ കൈ​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഓറ​ഞ്ചു മു​ഴു​വൻ ഞങ്ങൾ വാ​ങ്ങി. ആവ​ശ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ട​ല്ല. അവൾ ഇന്നു മദ്ധ്യ​വ​യ​സ്ക​യാ​യി അവിടെ എവി​ടെ​യോ കഴി​യു​ന്നു​ണ്ടാ​വും. എങ്കി​ലും എന്റെ മന​സ്സിൽ അവൾ നിൽ​ക്കു​ന്നു. ‘സം​ത്രേ സസ്തേ ഹേ’ എന്നു പറ​യു​ന്നു. പു​ഞ്ചി​രി പൊ​ഴി​ക്കു​ന്നു.

Colophon

Title: Sāhityavāraphalam (ml: സാ​ഹി​ത്യ​വാ​ര​ഫ​ലം).

Author(s): M Krishnan Nair.

First publication details: Kalakaumudi Weekly; Trivandrum, Kerala; 1985-12-22.

Deafult language: ml, Malayalam.

Keywords: M Krishnan Nair, Sahityavaraphalam, Weekly Lietrary Column, സാ​ഹി​ത്യ​വാ​ര​ഫ​ലം, എം കൃ​ഷ്ണൻ നായർ, Open Access Publishing, Malayalam, Sayahna Foundation, Free Software, XML.

Digital Publisher: Sayahna Foundation; JWRA 34, Jagthy; Trivandrum 695014; India.

Date: September 25, 2021.

Credits: The text of the original item is copyrighted to J Vijayamma, author’s inheritor. The text encoding and editorial notes were created and​/or prepared by the Sayahna Foundation and are licensed under a Creative Commons Attribution By NonCommercial ShareAlike 4​.0 International License (CC BY-​NC-SA 4​.0). Any reuse of the material should credit the Sayahna Foundation, only noncommercial uses of the work are permitted and adoptations must be shared under the same terms.

Production history: Data entry: MS Aswathi; Proofing: Abdul Gafoor; Typesetter: Anupa Ann Joseph; Digitizer: KB Sujith; Encoding: LJ Anjana.

Production notes: The entire document processing has been done in a computer running GNU/Linux operating system and TeX and friends. The PDF has been generated using XeLaTeX from TeXLive distribution 2021 using Ithal (ഇതൾ), an online framework for text formatting. The TEI (P5) encoded XML has been generated from the same LaTeX sources using LuaLaTeX. HTML version has been generated from XML using XSLT stylesheet (sfn-​tei-html.xsl) developed by CV Radhakrkishnan.

Fonts: The basefont used in PDF and HTML versions is RIT Rachana authored by KH Hussain, et al., and maintained by the Rachana Institute of Typography. The font used for Latin script is Linux Libertine developed by Phillip Poll.

Web site: Maintained by KV Rajeesh.

Download document sources in TEI encoded XML format.

Download Phone PDF.