അന്ത​രി​ച്ചു​പോയ ഈ. വി. ദാ​മോ​ദ​രൻ മഹാ​പ​ണ്ഡി​ത​നും പു​രു​ഷ​ര​ത്ന​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. സം​സ്കൃത കോ​ളേ​ജിൽ പ്രൊ​ഫ​സ​റാ​യി​രു​ന്ന അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​കൾ എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത​വി​ധം സ്നേ​ഹി​ക്കു​യും ബഹു​മാ​നി​ക്കു​യും ചെ​യ്തു. നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​ത​യു​ടെ ശാ​ശ്വത പ്ര​തി​രൂ​പ​മായ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പറ്റി​ക്കാ​നും ആളു​ണ്ടാ​യി; കി​ളി​മാ​നൂർ​ക്കാ​ര​നായ ഒരു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ, ആയി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു രൂപ ആയാൾ തട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​യെ​ന്നാ​ണു ദാ​മോ​ദ​രൻ​സാ​റു തന്നെ എന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞ​തു്. ഒരി​ക്കൽ പറ​ക്കോ​ട്ടു് ഒരു സമ്മേ​ള​ന​ത്തി​നു പോകാൻ ബാ​ല​രാ​മ​പ്പ​ണി​ക്കർ​സ്സാ​റി​നെ വി​ളി​ക്കാ​നാ​യി ഞാൻ പേ​ട്ട​യിൽ ചെ​ന്നു. സാറ് കാറിൽ കയ​റി​യ​തേ​യു​ള്ളു. എവിടെ നി​ന്നാ​ണെ​ന്നു് അറി​ഞ്ഞി​ല്ല, ഈ. വി. സ്സാ​റി​നെ പറ്റി​ച്ച ആ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രൻ ഓടി​യെ​ത്തി. ‘ഞാ​നും​കൂ​ടെ വരു​ന്നു.’ എന്നു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു് മുൻ​സീ​റ്റിൽ കേ​റി​യി​രു​ന്നു. ബാ​ല​രാ​മ​പ്പ​ണി​ക്കർ എന്റെ കാതിൽ പറ​ഞ്ഞു: “ഇന്നു നമു​ക്ക് ആപ​ത്തു​ണ്ടാ​കും. ഇവൻ നല്ല​വ​ന​ല്ല. ഇവ​ന്റെ ദൗർ​ഭാ​ഗ്യം നമ്മെ​യും ബാ​ധി​ക്കും”. കാറ് ഒരു പതി​ന​ഞ്ചു നാഴിക പോ​യി​രി​ക്കും. എതി​രേ​വ​ന്ന ഒരു ലോറി വന്നു് ഇടി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ​വേ​ണ്ടി ഡ്രൈ​വർ വാഹനം വെ​ട്ടി​യൊ​ഴി​ച്ചു. റോ​ഡി​ന്റെ ഒരു വശ​ത്തു​ള്ള കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കു് കാറ് മറി​ഞ്ഞു. ചെറിയ മു​റി​വു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി ഞങ്ങൾ രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു. ദാ​മോ​ദ​രൻ​സ്സാ​റി​നെ പറ്റി​ച്ച ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നു് ഒരു പോ​റൽ​പോ​ലും പറ്റി​യ​തു​മി​ല്ല. ബാ​ല​രാ​മ​പ്പ​ണി​ക്കർ​സ്സാർ പറ​ഞ്ഞു: “കണ്ടോ ഞാൻ നേ​ര​ത്തെ പറ​ഞ്ഞ​തു ശരി​യാ​യി​ല്ലേ?” ദൗർ​ഭാ​ഗ്യം ചിലർ കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കു​ന്നു. അതു് അവരെ ശല്യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യി​ല്ല. മറ്റു​ള്ള​വ​രെ ഉപ​ദ്ര​വി​ക്കും. വി​മാ​നാ​പ​ക​ട​ത്തിൽ 235 പേർ മരി​ച്ചു​വെ​ന്നു പത്ര​വാർ​ത്ത. ഈ 235 പേരും തി​ന്മ​യാർ​ന്ന​വ​രാ​ണെ​ന്നു കരു​ത​രു​തു്. അവരിൽ ഒരു​ത്ത​നാ​യി​രി​ക്കും തി​ന്മ​യു​ള്ള​തു്. അവ​ന്റെ ആ തിന്മ ബാ​ക്കി 234 പേ​രി​ലും വന്നു വീ​ഴു​ന്നു. തി​ന്മ​യു​ള്ള​വൻ എങ്ങ​നെ​യോ രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു​വെ​ന്നും വരാം. ചി​ല​പ്പോൾ അവനും മരി​ച്ചെ​ന്നു​വ​രാം. ഈ വി​ഷ​യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു മഹർഷി അര​വി​ന്ദ​ഘോ​ഷി ന്റെ ശി​ഷ്യൻ നളി​നീ​കാ​ന്ത​ഗു​പ്ത ഉപ​ന്യ​സി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്:

“നി​ങ്ങൾ​ക്കു് ആന്ത​ര​ജ്ഞാ​ന​വും അഭി​വീ​ക്ഷ​ണ​വും അവ​ശ്യ​ശ​ക്തി​യും ഇല്ലെ​ങ്കിൽ മറ്റു​ള്ള​വ​രു​ടെ കർ​മ്മം നി​ങ്ങ​ളിൽ വന്നു വീ​ഴാ​നി​ട​യു​ണ്ടു്. ഏതാ​ണ്ടു് ഇരു​ണ്ട “ഭ്ര​മ​ണം” ചു​റ്റു​മു​ള്ള ഒരു​ത്ത​നെ നി​ങ്ങൾ​ക്കു കാ​ണാ​നിട വന്നാൽ ഏതു വി​ധ​ത്തി​ലെ​ങ്കി​ലും അയാളെ ഒഴി​വാ​ക്ക​ണം.”

വ്യ​ക്തി​ക​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച ഈ സത്യം പ്ര​സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും സത്യ​മാ​യി ഭവി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന കാ​ല​ത്താ​ണു് നമ്മൾ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന​തു്. ദൗർ​ഭാ​ഗ്യം കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കു​ന്ന ചില വാ​രി​ക​കൾ ‘മന്ദാ​ക്ഷ മന്ദാ​ക്ഷര’മായി പദ​വി​ന്യാ​സം നട​ത്തു​ന്ന ചില ഉത്കൃ​ഷ്ട​വാ​രി​ക​ക​ളെ നശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കൂ. ഇരു​ണ്ട വലയം അവ​യ്ക്കു ചു​റ്റു​മു​ണ്ടു്. ഉപ​രി​തല വീ​ക്ഷ​ണം ഒഴി​വാ​ക്കിയ ആന്ത​ര​ത​ല​വീ​ക്ഷ​ണം നട​ത്തേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ വാ​യ​ന​ക്കാർ.

മു​ഖാ​വ​ര​ണം ധരി​ച്ചു നട​ക്കു​ന്ന​വർ ഇവിടെ ധാ​രാ​ള​മു​ണ്ടു്. കവി​യാ​യി​രി​ക്കും, രാ​ഷ്ട്രീയ നേ​താ​വാ​യി​രി​ക്കും. സു​ഹൃ​ത്താ​യി​രി​ക്കും. മു​ഖാ​വ​ര​ണം ധരി​ച്ചാ​ണു് അവർ നമ്മു​ടെ മുൻ​പി​ലെ​ത്തുക. ഞാൻ വീ​ട്ടിൽ​ച്ചെ​ന്നു കയ​റി​യാ​ലു​ടൻ മു​ഖാ​വ​ര​ണം എടു​ത്തു​വ​യ്ക്കു​ന്ന ഒരു കവി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. “വരൂ വരൂ, ഇരി​ക്കു” എന്നു മൊ​ഴി​യും, കാ​പ്പി കു​ടി​ക്കാ​തെ പോ​ക​രു​തെ​ന്നു നിർ​ബ്ബ​ന്ധി​ക്കും. പോ​കാ​നെ​ഴു​ന്നേ​റ്റാൽ “ഇരി​ക്കൂ​ന്നേ, എന്തൊ​രു തി​ടു​ക്ക​മാ​ണി​തു് ” എന്നു് പരി​ഭ​വം പറയും. പോ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ “മെ​ന​ക്കെ​ടു​ത്താൻ വന്നു​ക​യ​റി കാ​ല​ത്തു്. ഇനി കമ​ല​മ്മ​യ്ക്ക് (ഭാ​ര്യ​യു​ടെ പേരു്) ഇഡ്ഢ​ലി വേ​റെ​യു​ണ്ടാ​ക്ക​ണം” എന്നു കാ​ണു​ന്ന​വ​രോ​ടെ​ല്ലാം പരാ​തി​യാ​യി. ആ പരാ​തി​കേ​ട്ട ഒരു മാ​ന്യ​നാ​ണു് ഇക്കാ​ര്യം എന്നെ അറി​യി​ച്ച​തു്. പി​ന്നീ​ടു് ഞാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വീ​ട്ടിൽ പോ​യി​ട്ടേ​യി​ല്ല. യൂജീൻ ഓനീലി ന്റെ The Great God Brown എന്ന നാ​ട​ക​ത്തി​ലെ ഒരു കഥാ​പാ​ത്രം തന്റെ “ആധ്യാ​ത്മി​ക​വും കാ​വ്യാ​ത്മ​ക​വു​മായ” മു​ഖ​ത്തിൽ ആവരണം ചാർ​ത്തി​നിൽ​ക്കു​ന്ന​താ​യി പ്ര​സ്താ​വ​മു​ണ്ടു്. കാലം കഴി​യു​മ്പോൾ ആ മു​ഖാ​വ​ര​ണം ജീർ​ണ്ണി​ക്കു​ന്നു. ഞാൻ പറഞ്ഞ കവി​യു​ടെ മുഖം മാ​ത്ര​മേ ജീർ​ണ്ണി​ച്ചു​ള്ളു. മു​ഖാ​വ​ര​ണം അദ്ദേ​ഹം അന്ത​രി​ക്കു​ന്ന​തു​വ​രെ ഒരു വ്യ​ത്യാ​സ​വും കൂ​ടാ​തെ​യി​രു​ന്നു.

മു​ഖ​ത്തിൽ ആവരണം വയ്ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ കഥയിൽ ആവരണം ചാർ​ത്തു​ന്ന​തിൽ പ്ര​ഗൽ​ഭ​നാ​ണു് ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യിൽ “ഉണ്ണി​കൾ” എന്ന കഥ​യെ​ഴു​തിയ എം. സു​ധാ​ക​രൻ. ഒരു​ത്തൻ വേ​റൊ​രു​ത്ത​നെ കാറിൽ കയ​റ്റു​ന്നു. കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ പു​റ​ത്തു് കാറ് കയ​റ്റി കൊ​ല്ലു​ന്നു. ആ വേ​റൊ​രു​ത്ത​ന്റെ കാ​മു​കി​യെ​യും കാറ് കയ​റ്റി കൊ​ല്ലു​ന്നു. എത്ര ആലോ​ചി​ച്ചി​ട്ടും ഇതി​ന്റെ ‘ഗു​ട്ടൻ​സ്’ പി​ടി​കി​ട്ടു​ന്നി​ല്ല. വല്ല പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യോ മന്ത്രി​യോ മറ്റോ ആണോ അദ്ദേ​ഹം ഉദ്ദേ​ശി​ച്ച​തു്? ആവോ അറി​യി​ല്ല. പ്ര​തി​പാ​ദ്യ​വി​ഷ​യം ആവ​ര​ണ​ത്താൽ മറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു ഇക്ക​ഥ​യിൽ. അലി​ഗ​റി രചി​ക്കാം, സിം​ബോ​ളി​ക് കഥ എഴു​താം. അവ​യു​ടെ​യൊ​ക്കെ അർ​ത്ഥം മന​സ്സി​ലാ​ക്ക​ത്ത​ക്ക​വി​ധ​ത്തിൽ ചില സൂ​ച​ക​പ​ദ​ങ്ങ​ളെ​ങ്കി​ലും അവയിൽ വയ്ക്ക​ണം. സു​ധാ​ക​ര​നു് അതി​ലൊ​ന്നു​മ​ല്ല താൽ​പ​ര്യം, മു​ഖാ​വ​ര​ണം വച്ചു് മനു​ഷ്യ​നെ കു​ഴ​പ്പ​ത്തിൽ ചാ​ടി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​ണു്.

ആർ​ത്ത​വം നിന്ന ഒരു സ്ത്രീ സ്ത്രീ​ത്വ​വി​നാ​ശ​ത്തിൽ ദുഃ​ഖി​ക്കു​ന്ന​തും പീ​ന്നീ​ടു് രക്ത​സ്രാ​വ​മു​ണ്ടാ​കു​മ്പോൾ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട സ്ത്രീ​ത്വം വീ​ണ്ടു​കി​ട്ടി​യെ​ന്നു കരുതി ആഹ്ലാ​ദി​ക്കു​ന്ന​തും റ്റോ​മാ​സ് മാൻ എഴു​തിയ The Black Swan എന്ന നോ​വ​ലിൽ വർ​ണ്ണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. അവ​രു​ടെ രക്ത​സ്രാ​വം യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ കാൻ​സ​റി​ന്റേ​താ​യി​രു​ന്നു. ശസ്ത്ര​ക്രി​യ​യ്ക്കു വി​ധേ​യ​യായ അവർ മരി​ക്കു​മ്പോൾ നോവൽ അവ​സാ​നി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. ഈ സ്ത്രീ രോ​ഗാർ​ത്ത​മായ യൂ​റോ​പ്പാ​ണു്. അനു​വാ​ച​ക​നു് അതു മന​സ്സി​ലാ​ക​ത്ത​ക്ക​വി​ധ​ത്തിൽ നോ​വ​ലി​സ്റ്റ് കൃ​തി​യിൽ പല​യി​ട​ത്തും സൂ​ച​ക​പ​ദ​ങ്ങൾ നി​വേ​ശി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. അലി​ഗ​റി​യും മറ്റും രചി​ക്കു​ന്ന നമ്മു​ടെ എഴു​ത്തു​കാർ ഇത്ത​രം കൃ​തി​കൾ വാ​യി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു നന്നു്.

പമ്പാ ദേ​വ​സ്വം ബോർഡ് കോ​ളേ​ജിൽ ഒരു സമ്മേ​ള​ന​ത്തി​നു പോ​യി​രു​ന്നു ഏതാ​നും മാ​സ​ങ്ങൾ​ക്കു മുൻ​പു്. മീ​റ്റി​ങ് തു​ട​ങ്ങാ​റാ​യി. സദ​സ്സിൽ​നി​ന്നു് ഒര​ദ്ധ്യാ​പിക എഴു​ന്നേ​റ്റു​വ​ന്നു് എന്റെ കാ​ലു​തൊ​ട്ടു കണ്ണിൽ​വ​ച്ചു. തെ​ല്ലു​നേ​ര​ത്തേ​ക്കു് ഒര​മ്പ​ര​പ്പു് എനി​ക്കു​ണ്ടാ​യി. ആരാ​ണു് ആ യു​വ​തി​യെ​ന്നു ഞാൻ നോ​ക്കി. പണ്ടു് ഞാൻ യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി കോ​ളേ​ജിൽ എം. എ. ക്ലാ​സ്സിൽ പഠി​പ്പി​ച്ച കു​ട്ടി​യാ​ണു് അവർ. ഗൂ​രു​നാ​ഥ​നോ​ടു് ആ അദ്ധ്യാ​പിക കാ​ണി​ച്ച ഭക്തി കണ്ടു് എന്റെ നേ​ത്ര​ങ്ങൾ ആർ​ദ്ര​ങ്ങ​ളാ​യ്.

ഇന്നു കാ​ല​ത്തു് (21-12-85) പണ്ടു് സം​സ്കൃ​ത​കോ​ളേ​ജിൽ ഞാൻ പഠി​പ്പി​ച്ച ഒരാൾ വീ​ട്ടിൽ വന്നു. കൈയിൽ എനി​ക്കു തരാൻ രണ്ടു പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ ‘മൃ​ച്ഛ​ക​ടി​ക​വും മു​ദ്രാ​രാ​ക്ഷ​സ​വും’. “എന്തു​ചെ​യ്യു​ന്നു ഇപ്പോൾ?” എന്നു ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ചു. “ഞാൻ … കോ​ളേ​ജിൽ ഫസ്റ്റ് ഗ്രേ​ഡ് പ്രൊ​ഫ​സ​റാ​ണു്. സാ​റി​നെ എനി​ക്കു മറ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. ഇവിടെ നി​ന്നു ഇരു​പ​ത്ത​ഞ്ചു നാഴിക അക​ലെ​യാ​ണു് ഞാൻ താമസം. ക്രി​സ്മ​സ് വെ​ക്കേ​ഷ​ന​ല്ലേ ഞാൻ വീ​ട്ടി​ലു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും. കാ​റ​യ​ച്ചു തരാം, സാറ് വീ​ട്ടിൽ വന്നേ തീരൂ.” ശി​ഷ്യ​സ്നേ​ഹ​പ​ര​ത​ന്ത്ര​നായ ഞാൻ ആഹ്ലാ​ദ​ബാ​ഷ്പം പൊ​ഴി​ച്ചു.

സാ​യാ​ഹ്നം. ഞാൻ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന വീ​ട്ടി​നു അല്പ​മ​ക​ലെ​യാ​യി വെ​റൊ​രു ശി​ഷ്യൻ താ​മ​സി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കണ്ടി​ട്ടു് കു​റ​ഞ്ഞ​തു പത്തു​വർ​ഷ​മാ​കും. കണ്ടു​ക​ള​യാ​മെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ച്ച് നട​ന്നു. ശി​ഷ്യ​നെ തേ​വ​ല​ക്കര ദാ​മോ​ദ​രൻ​പി​ള്ള എന്നു വി​ളി​ക്കാം. എന്റെ ക്ലാ​സ്സി​ലെ പ്ര​ഗ​ത്ഭ​നായ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​യാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹം. പു​ച്ഛ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ ക്ലാ​സ്സി​ലി​രി​ക്കു​മെ​ങ്കി​ലും കോം​ബൊ​സി​ഷ​നും തർ​ജ്ജ​മ​യും മറ്റും ഒന്നാ​ന്ത​ര​മാ​യി എഴു​തും. ഒരു കോ​ളേ​ജി​ന്റെ അദ്ധ്യ​ക്ഷ​നാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹം. സാ​യി​ബാബ ഭക്ത​നു​മാ​ണു്. ഞാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്ത​ന്റെ വീ​ട്ടു​ന​ട​യിൽ ചെ​ന്നു് “…ഇവി​ടെ​യു​ണ്ടോ?” എന്നു തി​ര​ക്കി. അദ്ദേ​ഹം അതു കേ​ട്ടു ചാ​ടി​യി​റ​ങ്ങി വരു​മെ​ന്നും ഗു​രു​നാ​ഥ​നായ എന്നെ കൈ​ക്കു​പി​ടി​ച്ചു അക​ത്തേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​മെ​ന്നു​മാ​ണു് ഞാൻ വി​ചാ​രി​ച്ച​തു്. തേ​വ​ല​ക്കര ഇറ​ങ്ങി വന്നു. “ങ്ഹാ കൃ​ഷ്ണൻ​നാ​യർ സാറ്! എല്ലാ​വ​രും സിനിമ കാ​ണു​ക​യാ​ണു്. ‘സ്നാ​പക യോ​ഹ​ന്നാൻ’, ഇപ്പോൾ വീ​ട്ടി​ന​ക​ത്തേ​ക്കു പോകാൻ വയ്യ.” എന്നു പറ​ഞ്ഞു. ഞാൻ മറു​പ​ടി നൽകി: “എന്നാൽ ഞാൻ തി​രി​ച്ചു പോകാം.” അപ്പോ​ഴേ​ക്കും രണ്ടാ​മ​ത്തെ​നി​ല​യിൽ ടെ​ലി​ഫോൺ മണി​നാ​ദം. അദ്ദേ​ഹം ഓടി​ക്ക​യ​റി സം​സാ​രം കഴി​ഞ്ഞു തി​രി​ച്ചെ​ത്തി എന്നി​ട്ടു ചോ​ദി​ച്ചു: “വീ​ട്ടിൽ ടെ​ലി​ഫോ​ണു​ണ്ടോ?” സമ​യ​ത്തി​നു പണം കൊ​ടു​ക്കാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു് ഡി​പ്പാർ​ട്ട്മെ​ന്റ് അതി​ള​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു പോയി എന്ന അർ​ത്ഥ​ത്തിൽ “ഡി​സ്ക​ണ​ക്റ്റ​ഡ് ആയി ടെ​ലി​ഫോൺ” എന്നു ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു. “കളർ ടെ​ലി​വി​ഷ​നു​ണ്ടോ” എന്നു ശി​ഷ്യ​ന്റെ ചോ​ദ്യം. “ടെ​ലി​വി​ഷ​നേ​യി​ല്ല” എന്നു മറു​പ​ടി. “ഏതു​വീ​ട്ടിൽ താ​മ​സി​ക്കു​ന്നു?” എന്നു ചോ​ദ്യം. ഞാൻ വീടു് ഏതാ​ണെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു. “ഓ ആ കൊ​ച്ചു വീടോ അതെ​നി​ക്ക​റി​യാം.” എന്നു കൊ​ട്ടാ​രം​പോ​ലു​ള്ള തന്റെ ഭവനം നോ​ക്കി ഉദീ​ര​ണം. വീ​ണ്ടും ടെ​ലി​ഫോൺ ബല്ല്. “എനി​ക്കി​പ്പോൾ ആയിരം രൂപ ശമ്പ​ള​മു​ണ്ടു്. കൂടെ പെൻ​ഷ​നും” എന്നു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു് അദ്ദേ​ഹം കോ​ണി​പ്പ​ടി​കൾ കയറി. ആ ശി​ഷ്യൻ അങ്ങ​നെ സോ​പാ​ന​ശ്രേ​ണി​യിൽ ഉത്പ്ല​വ​നം നട​ത്തു​മ്പോൾ ഞാൻ അക്ഷ​രാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ അവി​ടെ​നി​ന്നു് ഓടി. എന്റെ കണ്ണീ​രൊ​ഴു​കി. അതു മു​ക​ളിൽ​പ്പ​റ​ഞ്ഞ ആഹ്ലാ​ദ​ബാ​ഷ്പ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ദുഃ​ഖ​ത്തി​ന്റെ കണ്ണീ​രാ​യി​രു​ന്നു. അപ​മാ​ന​ന​ത്താൽ ഉണ്ടായ ദുഃ​ഖ​ത്തി​ന്റെ കണ്ണീ​രു്.

ലോ​ക​മി​ങ്ങ​നെ​യാ​ണു്. നല്ല ആളുകൾ നമ്മെ ബഹു​മാ​നി​ക്കും. ഖല​ന്മാർ ചവി​ട്ടും. ഒന്നി​ലും ആഹ്ലാ​ദി​ക്ക​രു​തു്, ദുഃ​ഖി​ക്ക​യു​മ​രു​തു്—ഈ തത്ത്വം എനി​ക്ക​റി​യാം. എങ്കി​ലും ഞാൻ ആദ്യം ആഹ്ലാ​ദി​ക്കു​ക​യും പീ​ന്നീ​ടു് കര​യു​ക​യും ചെ​യ്തു. എന്റെ ചൂ​ടാർ​ന്ന കണ്ണീർ വീ​ണ​തു് ഭൂ​മി​യി​ല​ല്ല. പൂ​ജ്യ​പൂ​ജാ​വ്യ​തി​ക്ര​മം നട​ത്തിയ ആ ശി​ഷ്യ​ന്റെ തല​യി​ലാ​ണു്. ഇതി​ന്റെ വേ​റൊ​രു വശം കാ​ണ​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടോ? എങ്കിൽ ചന്ദ്രിക വാ​രി​ക​യിൽ വി. എ. എ. അസീസ് എഴു​തിയ “ആരാണു നമ്മു​ടെ ശത്രു​ക്കൾ” എന്ന ലേഖനം വാ​യി​ച്ചാ​ലും.

ഒരു​ത്തൻ പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​യാ​യി​രു​ന്നാ​ലേ മറ്റൊ​രു പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​യോ​ടു സം​സാ​രി​ക്കാൻ കഴിയൂ എന്നി​ല്ല​ല്ലോ. അങ്ങ​നെ​യാ​ണെ​ങ്കിൽ ജി. ശങ്ക​ര​ക്കു​റു​പ്പു് എന്റെ വീ​ട്ടിൽ പലതവണ വരു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ചങ്ങ​മ്പുഴ യുടെ ലോ​ഡ്ജിൽ ഞാൻ പലതവണ ചെ​ന്നു​ക​യ​റു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. പി. കു​ഞ്ഞി​രാ​മൻ​നാ​യർ എന്റെ വീ​ട്ടിൽ വരു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. പ്ര​തി​ഭ​യി​ല്ലാ​തെ എനി​ക്കു പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​ക​ളെ തി​രി​ച്ച​റി​യാം. താ​ഴെ​ച്ചേർ​ക്കു​ന്ന വരികൾ വാ​യി​ക്കൂ. ഒള​പ്പ​മ​ണ്ണ മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ലെ​ഴു​തിയ ‘കാഫലം’ എന്ന കാ​വ്യ​ത്തി​ലെ ആ വരി​ക​ളു​ടെ പി​റ​കിൽ പ്ര​തി​ഭ​യു​ടെ പ്ര​സ​ര​മു​ണ്ടെ​ന്നു് ആരും സമ്മ​തി​ക്കും.

ആൺ​മ​ക്കൾ അന്യ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളിൽ. അല്ലെ​ങ്കിൽ പലരും മരി​ച്ചു. പെൺ​മ​ക്കൾ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ വീ​ടു​ക​ളിൽ. അവർ വല്ല​പ്പോ​ഴും തി​രി​ഞ്ഞു നോ​ക്കി​യാ​ലാ​യി അത്ര മാ​ത്രം. അവ​രു​ടെ അച്ഛ​നും അമ്മ​യും ഒറ്റ​യ്ക്കു് ഒരു വീ​ട്ടിൽ. അവർ​ക്കു് ഏകാ​ന്ത​ത​യു​ടെ ദുഃഖം. മോ​ഹ​ഭം​ഗ​ത്തി​ന്റെ ദുഃഖം. ആരു​മി​ല്ല​ല്ലോ എന്ന ചിന്ത ജനി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ദുഃഖം. ഇതാ​ണു് ഈ ലോ​ക​ത്തു​വ​ച്ചു് ഏറ്റ​വും വലിയ ദുഃ​ഖ​മെ​ന്നു് എനി​ക്കു തോ​ന്നു​ന്നു. അതിനെ ഒള​പ്പ​മ​ണ്ണ എത്ര ഹൃ​ദ​യ​സ്പർ​ശ​ക​മായ വി​ധ​ത്തിൽ സ്ഫു​ടീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​വെ​ന്നും നോ​ക്കുക. ഈ കാ​വ്യ​ത്തി​ന്റെ ബാ​ക്കി ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ വി​ര​സ​മാ​ണു് അല്ലെ​ങ്കിൽ ഗദ്യാ​ത്മ​ക​മാ​ണു്. വർ​ക്ക്ഷോ​പ്പി​ന്റെ അടു​ത്തു​കൂ​ടെ പോ​കു​മ്പോൾ ചില ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ ചാ​യ​മി​ള​കി പാ​ണ്ടു പി​ടി​ച്ച​തു​പോ​ലെ അം​ബാ​സി​ഡർ കാ​റു​കൾ കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടി​ട്ടി​ല്ലേ? അതു​പോ​ലെ പെ​യി​ന്റ് ഇള​കി​പ്പോയ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​ണിവ. കാ​റി​ന്റെ ചായം മു​ഴു​വ​നും ചു​ര​ണ്ടി​ക്ക​ള​ഞ്ഞാൽ അക്കാ​ഴ്ച ജു​ഗു​പ്സാ​വ​ഹ​മ​ല്ല. പു​തു​താ​യി ചായം സ്പ്രേ ചെ​യ്താൽ നയ​നാ​ന​ന്ദ​ക​രം. പക്ഷേ ചില ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലെ ല്യൂ​ക്കോ​ഡേമ —ശ്വേത കു​ഷ്ഠ്ം—ഓക്കാ​ന​മു​ണ്ടാ​ക്കും. കാ​വ്യ​ത്തി​നു ല്യൂ​ക്കോ​ഡേമ വരാ​തി​രി​ക്കാൻ ഒള​പ്പ​മ​ണ്ണ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചാൽ കൊ​ള്ളാം.

മല​യാ​ള​നാ​ടു​വാ​രി​ക​യിൽ ഈ പം​ക്തി എഴു​തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​കാ​ല​ത്തു് മധു​ര​യിൽ​നി​ന്നു് എനി​ക്കു് ഒരു തമി​ഴ​ന്റെ കത്തു​വ​ന്നു: അദ്ദേ​ഹം മല​യാ​ളം പഠി​ച്ചു​വെ​ന്നും സാ​ഹി​ത്യ​വാ​ര​ഫ​ലം പതി​വാ​യി വാ​യി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നും. ഏതാ​നും മാസം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അദ്ദേ​ഹം എന്നെ കാണാൻ വന്നു. ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലാ​ണു് ആ സു​ഹൃ​ദ​യൻ സം​സാ​രി​ച്ച​തു്.

അദ്ദേ​ഹം: Your column is very popular. But allow me to say that your ideas about human beings are not correct. They have a downward tendency; brutish.

(നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പം​ക്തി​ക്കു ജന​സ​മ്മ​തി​യു​ണ്ടു്. പക്ഷേ, മനു​ഷ്യ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു നി… നോ​ന്മു​ഖ​മായ പ്ര​വ​ണ​ത​യു​ണ്ടു്. മൃ​ഗീ​യം.) അദ്ദേ​ഹം അതിഥി ആയ​തു​കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ ചി​രി​ച്ച​തേ​യു​ള്ളു. അതിഥി അല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ നര​ഭോ​ജി​ക​ളാ​ണു് മനു​ഷ്യർ എന്നു ഞാൻ മറു​പ​ടി പറ​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഈ ക്ര​വ്യാ​ശി​ത്വ​ത്തെ ഇമേ​ജു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്ന ഒരു കഥ​യു​ണ്ടു് കലാ​കൗ​മു​ദി​യിൽ. ഇ. വി. ശ്രീ​ധ​ര​ന്റെ ‘ഹ്യൂ​മൻ​സ്റ്റോ​റി.’ മനു​ഷ്യ​ത്വ​ത്തെ സ്പർ​ശി​ക്കു​ന്ന കഥ​യെ​ഴു​താൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന കഥാ​കാ​രൻ തന്റെ ചു​റ്റും നോ​ക്കു​മ്പോൾ മനു​ഷ്യ​ത്വ​ശൂ​ന്യ​ങ്ങ​ളായ കഥകളേ കാ​ണു​ന്നു​ള്ളൂ. അവയെ ഓരോ​ന്നാ​യി അദ്ദേ​ഹം എടു​ത്തു​വ​യ്ക്കു​ന്നു. എല്ലാ​ക്ക​ഥ​ക​ളെ​യും കൂ​ട്ടി​യി​ണ​ക്കു​ന്ന ഒരു രജ​ത​ത​ന്തു​വു​ണ്ടു്. കലാ​ത്മ​ക​ത​യു​ടെ തന്തു​വാ​ണ​തു്. സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി കാ​ണാ​ത്ത ഒരു ടെ​ക്ക്നി​ക്കാ​ണു് കഥാ​ര​ച​ന​യിൽ കഥാ​കാ​രൻ അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. അതു് വിജയം പ്രാ​പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്.

പദ്മാ​സു​ബ്ര​ഹ്മ​ണ്യം: രാ​ഷ്ട്രാ​ന്ത​രീയ പ്ര​ശ​സ്തി​യാർ​ജ്ജി​ച്ച നർ​ത്ത​കി. പക്ഷേ, എന്നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം മു​ഖ​ത്തെ മാം​സ​പേ​ശി​ക​ളു​ടെ വക്രീ​ക​ര​ണം​മാ​ത്രം നട​ത്തു​ന്ന സ്ത്രീ. ശാ​ലീ​ന​ത​യി​ല്ല, ശരീര… വെറെ എന്തോ ആണു്.

കു​ന്ന​ക്കു​ടി വൈ​ദ്യ​നാ​ഥൻ: കമ്പി​കൾ സ്പ​ന്ദി​പ്പി​ച്ചു് മനു​ഷ്യ​രെ ഗന്ധർ​വ്വ ലോ​ക​ത്തേ​ക്കു് ഉയർ​ത്തു​ന്ന മഹാ​മാ​ന്ത്രി​കൻ. അടു​ത്ത ജന്മ​ത്തി​ലെ​ങ്കി​ലും എനി​ക്ക് അദ്ദേ​ഹ​മാ​യി ജനി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞെ​ങ്കിൽ.

കലാ​ല​യ​ങ്ങ​ളി​ലെ മ്യൂ​സി​ക് അദ്ധ്യാ​പി​ക​മാ​രും പ്ര​ക്ഷേ​പ​ണ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളി​ലെ ‘നിലയ’ വി​ദ്വാ​ന്മാ​രും: നിർ​വ്വ​ച​ന​മി​ല്ല. Modesty forbids.

തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​രം: മഴ​പെ​യ്താൽ വെ​ള്ളം വാർ​ന്നൊ​ഴി​കി​പ്പോ​കു​ന്ന ശു​ചി​ത്വ​മാർ​ന്ന പട്ട​ണം. കറ​പ്ഷ​ന്റെ ഇരി​പ്പി​ടം. അപ​വാ​ദ​വ്യ​വ​സാ​യ​മാ​ണു് ഇവി​ട​ത്തെ മുഖ്യ വ്യ​വ​സാ​യം.

ഹെർ​ണിയ: സ്നേ​ഹം​കൊ​ണ്ടു് ഭർ​ത്താ​വു് ഭാ​ര്യ​യെ പൊ​ക്കി​യെ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ അയാൾ​ക്ക് പെ​ട്ടെ​ന്നു​ണ്ടാ​കു​ന്ന ഒരു രോഗം. (പണ്ടു് ചി​റ്റൂ​രു് ഒരു മുൻ​സി​ഫ് പ്രേ​മാ​തി​രേ​ക​ത്തോ​ടെ ഭാ​ര്യ​യെ എടു​ത്തു് ഉയർ​ത്തി. അയ്യോ എന്ന വി​ളി​യോ​ടെ അദ്ദേ​ഹം താ​ഴെ​യി​രു​ന്നു. നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ അടി​വ​യ​റ്റി​ലെ മാം​സ​പേ​ശി​കൾ പൊ​ട്ടി കു​ട​ലു​താ​ഴ​ത്തേ​ക്ക് ഇറ​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അതു​ത​ന്നെ​യാ​ണു് ഹെർ​ണിയ.)

കഥാ​ര​ച​ന​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഒന്നും അറി​യാൻ പാ​ടി​ല്ലാ​ത്ത ഒരാ​ളു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ ആ ആളു് ദേ​വ​സ്സി ചി​റ്റ​മ്മ​ലാ​ണു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് രച​ന​യു​ടെ രഹ​സ്യം അറി​യാൻ താൽ​പ​ര്യ​മി​ല്ലെ​ന്നു കരു​തി​ക്കൂ​ടാ. താ​ല്പ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യാ​ലും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് ഇത്ര​മാ​ത്ര​മേ കഴിയൂ. ഇപ്പോൾ എന്നെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് ഒരു വി​ദ്യാർ​ത്ഥി പറഞ്ഞ കാ​ര്യ​മാ​ണു് എന്റെ ഓർ​മ്മ​യി​ലെ​ത്തു​ന്ന​തു്. സെ​ക്രി​ട്ടേ​റി​യ​റ്റിൽ ജോ​ലി​നോ​ക്കി​യി​രു​ന്ന എനി​ക്കു യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​കോ​ളേ​ജിൽ ജോ​ലി​കി​ട്ടി, വി​റ​ച്ചു വി​റ​ച്ചു ക്ലാ​സ്സിൽ​ക്ക​യ​റി. ഒരു വാ​ക്യം പോലും ശരി​യാ​യി പറയാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. കു​ട്ടി​കൾ കൂവി, ഡസ്കി​ല​ടി​ച്ചു. ആദ്യ​ത്തെ ക്ലാ​സ്സി​ലെ അനു​ഭ​വം അതാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു പി​ന്നീ​ടു​ള്ള എല്ലാ ക്ലാ​സ്സു​ക​ളി​ലും അതു​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു അനു​ഭ​വം. അപ്പോൾ പ്രൊ​ഫ​സ​റാ​യി​രു​ന്ന ഡോ​ക്ടർ ഗോ​ദ​വർ​മ്മ കു​ട്ടി​ക​ളോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു: “അയാൾ ഇത്ര​യും​കാ​ലം ക്ലാർ​ക്കാ​യി​രു​ന്നു. പരി​ച​യ​മി​ല്ല പഠി​പ്പി​ക്ക​ലിൽ. നി​ങ്ങൾ​ക്കു ക്ഷ​മി​ച്ചി​രു​ന്നു കൂടേ. ശരി​യാ​വു​മോ എന്നു നോ​ക്ക​രു​തോ”. ഇതു​കേ​ട്ടു് ഒരു വി​ദ്യാർ​ത്ഥി തി​ക​ച്ചും ന്യാ​യ​മാ​യി​ത്ത​ന്നെ ചോ​ദി​ച്ചു. “പുതിയ സാ​റി​നു് ഒന്നും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടെ​ങ്കിൽ ഞങ്ങ​ളെ​ന്തു പി​ഴ​ച്ചു? ആ മനു​ഷ്യ​നു് വേറെ ഏതെ​ങ്കി​ലും ജോ​ലി​ക്കു പോ​യ്ക്കൂ​ടേ?” “ദേ​വ​സ്സി ചി​റ്റ​മ്മ​ലി​നു് ഇങ്ങ​നെ എഴു​താ​നേ കഴി​യു​ക​യു​ള്ളു​വെ​ങ്കിൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് ഇത​വ​സാ​നി​പ്പി​ച്ചു​കൂ​ടേ?” എന്നു് സഹൃ​ദ​യൻ ചോ​ദി​ച്ചാൽ ആ ചോ​ദ്യ​ത്തിൽ തെ​റ്റു​ണ്ടെ​ന്നു പറയാൻ മേല.

സാ​രി​വേ​ണ​മെ​ന്ന അപേ​ക്ഷ​യു​ള്ള അനി​യ​ത്തി​യു​ടെ കത്തും കുറെ പണവും പോ​ക്ക​റ്റി​ലി​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു് തീ​വ​ണ്ടി​യാ​ത്ര നട​ത്തു​ന്ന ഒരു​ത്ത​ന്റെ പോ​ക്ക​റ്റ​ടി​ക്കു​ന്നു ഒരു സു​ന്ദ​രി. പി​ന്നീ​ടു് അവൾ ഒരു സാരി വാ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു് അയാൾ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. ഇതാ​ണു് ദേ​വ​സ്സി ചി​റ്റ​മ്മൽ കു​ങ്കു​മം വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ ‘നന്മ​നി​റ​ഞ്ഞ​വ​ളേ സ്വ​സ്തി’ എന്ന ചെ​റു​ക​ഥ​യു​ടെ ഇതി​വൃ​ത്തം. വി​വ​ര​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രെ മാ​ത്രം രസി​പ്പി​ക്കാൻ​പോ​ന്ന സാ​ഹ​സി​ക്യ​മാ​ണി​തു്. സാ​ഹി​ത്യ​മെ​ന്ന പീ​ര​ങ്കി​യിൽ​നി​ന്നു് സഹൃ​ദ​യ​നെ വെ​ടി​വ​ച്ചു ചാ​ടി​ച്ചു് അനേകം നാഴിക ദൂ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടി​ടു​ന്ന ഈ പ്ര​ക്രിയ തി​ക​ച്ചും ഗർ​ഹ​ണീ​യ​മ​ത്രേ.

എന്റെ വീ​ട്ടി​ലെ പു​ഷ്പ​ഭാ​ജ​ന​ത്തി​ലെ പൂ​ക്ക​ളു​ടെ സം​വി​ധാ​നം ഭം​ഗി​യു​ള്ള​ത​ല്ലെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ​ക്കു തോ​ന്നു​ന്ന​തു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വീ​ട്ടി​ലെ പു​ഷ്പ​ഭാ​ജ​ന​ത്തി​ലെ പൂ​ക്ക​ളു​ടെ സം​വി​ധാ​നം ഭം​ഗി​യാർ​ന്ന​തി​നാ​ലാ​ണു്. താ​ര​ത​മ്യ വി​വേ​ച​ന​മി​ല്ലാ​തെ ഈസ്തെ​റ്റിക്‍സിൽ മൂ​ല്യ​നിർ​ണ്ണ​യം സാ​ദ്ധ്യ​മ​ല്ല. സാ​ഹി​ത്യം ഒന്നേ​യു​ള്ളു. സാ​യ്പി​നു് ഒരു സാ​ഹി​ത്യം ഭാ​ര​തീ​യ​നു വേറെ സാ​ഹി​ത്യം എന്നു വി​ഭ​ജ​നം സാ​ദ്ധ്യ​മ​ല്ല. വ്യാ​സ​ഭാ​ര​ത​ത്തെ അതി​ശ​യി​ച്ച ഒരു കൃ​തി​യും പടി​ഞ്ഞാ​റു് ഇന്നു​വ​രെ ഉണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല. ഷേക്‍സ്പി​യ​റി ന്റെ ഹാം​ല​റ്റ്, മാക്‍ബ​ത്ത്, കി​ങ്ലീ​യർ ഇവയെ അതി​ശ​യി​ച്ച ഒരു നാ​ട​ക​വും കി​ഴ​ക്കൻ ദി​ക്കിൽ ആവിർ​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല ഇന്നു​വ​രെ. നമ്മു​ടെ കഥാ​സാ​ഹി​ത്യം (നോവൽ ഉൾ​പ്പെ​ടും) കൗ​മാ​രാ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​ണു്. അതി​നു് ഒരി​ക്ക​ലും പടി​ഞ്ഞാ​റൻ കഥാ​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ സമീ​പി​ക്കാൻ സാ​ധി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. ഒരു​കാ​ല​ത്തു് അതു് പടി​ഞ്ഞാ​റൻ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​നു് സദൃ​ശ​മാ​കും; അതിനെ അതി​ശ​യി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യും. പക്ഷേ, ഇപ്പോൾ അതു ക്ഷു​ദ്ര​മാ​ണു്. കവി​ത​യു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ അതല്ല സ്ഥി​തി. എഴു​ത്ത​ച്ഛൻ, കു​മാ​ര​നാ​ശാൻ, വള്ള​ത്തോൾ, ചങ്ങ​മ്പുഴ ഇവ​രൊ​ക്കെ എത്ര പടി​ഞ്ഞാ​റൻ കവി​യോ​ടും കി​ട​പി​ടി​ക്കും. അതു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് കു​മാ​ര​നാ​ശാ​ന്റെ ‘നളിനി’ ലോങ് ഫെലോ യുടെ ഇവൻ​ജി​ലി​നെ ക്കാൾ ഉത്കൃ​ഷ്ട​മാ​ണെ​ന്നു കരു​തു​ന്ന​തു്. ചങ്ങ​മ്പു​ഴ​യു​ടെ ഏതു കാ​വ്യ​വും പോൾ വെർ​ലേ​ന്റെ ഏതു കാ​വ്യ​ത്തെ​ക്കാ​ളും മേ​ന്മ​യേ​റി​യ​താ​യി പരി​ഗ​ണി​ക്കു​ന്ന​തു്. കഥാ​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്റെ സ്ഥി​തി അതല്ല. റ്റോ​മാ​സ് മാൻ ഇരു​പ​ത്ത​ഞ്ചാ​മ​ത്തെ വയ​സ്സി​ലെ​ഴു​തിയ ‘ബുഡൻ ബ്രു​ക്ക്സ്’ എന്ന നോ​വ​ലി​നു സദൃ​ശ​മാ​യി ഒരു നോവൽ നമു​ക്കി​ല്ല. എന്തി​നു പടി​ഞ്ഞാ​റോ​ട്ടു പോ​കു​ന്നു. ‘ആരോ​ഗ്യ​നി​കേ​ത​നം’ എന്ന ഭാ​ര​തീയ നോ​വ​ലി​നു തു​ല്യ​മാ​യി നമു​ക്ക് ഒരു നോ​വ​ലു​ണ്ടോ? അതെ​ല്ലാം പോ​ക​ട്ടെ. അമേ​രി​ക്ക​യി​ലെ കാ​ഴ്സൻ മക്ക​ല്ലേ​ഴ്സ് എഴു​തിയ The Sojourner എന്നൊ​രു കഥ​യു​ണ്ടു്. അതി​ന്റെ നി​ര​തി​ശയ സൗ​ന്ദ​ര്യം കണ്ടു് അദ്ഭു​ത​സ്ത​ബ്ധ​നാ​യി നട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ഞാൻ. ആരോ​ടും അതി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഞാൻ പറ​ഞ്ഞി​ല്ല. രണ്ടു ദിവസം മുൻ​പു് ഡോ​ക്ടർ വി. രാ​ജ​കൃ​ഷ്ണ​നെ റോഡിൽ വച്ചു കണ്ട​പ്പോൾ അദ്ദേ​ഹം എന്നോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു: “The Sojourner എന്ന കഥ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടോ? ഇല്ലെ​ങ്കിൽ വാ​യി​ക്ക​ണം. അതി​നെ​ക്കാൾ മനോ​ഹ​ര​മായ ഒരു ചെ​റു​കഥ മല​യാ​ള​ത്തി​ലു​ണ്ടോ?” ഞാനതു കേ​ട്ടു് ആഹ്ലാ​ദി​ച്ചു. ഞാൻ മന​സ്സിൽ സൂ​ക്ഷി​ച്ചി​രു​ന്ന ഒരു കാ​ര്യം വെ​റൊ​രാൾ അതേ രീ​തി​യിൽ പറ​യു​ന്നു. പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ The Sojourner വാ​യി​ക്കൂ. അതി​നെ​ക്കാൾ ചേ​തോ​ഹ​ര​മായ ഒരു കഥ മല​യാ​ള​ത്തി​ലു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അതു് ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ക്കൂ, ഞാൻ എഴു​ത്തു നി​റു​ത്താം. ഇതൊ​ക്കെ തോ​പ്പിൽ ഭാസി ക്കു മന​സ്സി​ലാ​വി​ല്ല. അദ്ദേ​ഹം എന്റെ നേർ​ക്ക് ഉപാ​ലം​ഭം ചൊ​രി​യു​ന്നു, എന്നെ അധി​ക്ഷേ​പി​ക്കു​ന്നു. തകഴി യുടെ ‘കയർ’ ഞാൻ മു​ഴു​വ​നും ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു വാ​യി​ച്ചു​വെ​ന്നു് അസ​ന്ദി​ഗ്ദ്ധ​മാ​യി പറ​ഞ്ഞി​ട്ടും വാ​യി​ച്ചി​ല്ലെ​ന്നു പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​ന്നു. ഉറ​ങ്ങു​ന്ന​വ​നെ വി​ളി​ച്ചു​ണർ​ത്താം: ഉറ​ക്കം നടി​ക്കു​ന്ന​വ​നെ വി​ളി​ച്ചു​ണർ​ത്തു​ന്ന​തു് എങ്ങ​നെ? (തോ​പ്പിൽ ഭാ​സി​യു​ടെ ലേഖനം കു​ങ്കു​മ​ത്തിൽ)

1. വയ​റു​വേ​ദന സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ ഒരു​ത്തൻ ഡോ​ക്ടർ കല്യാ​ണി​ക്കു​ട്ടി​യു​ടെ വീ​ട്ടിൽ ചെ​ല്ലു​ന്നു. അവൾ പി. എച്ച്. ഡി​ക്കാ​രി​യാ​ണു്. പി​ന്നീ​ടു് ഡോ​ക്ടർ ശു​ഭ​ല​ക്ഷ്മി​യു​ടെ വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി. അവൾ പാ​ട്ടു​കാ​രി​യാ​ണു്. ഡോ​ക്ടർ എബ്ര​ഹാം തോ​മ​സി​നെ സമീ​പി​ച്ചു, അതി​നു​ശേ​ഷം. അയാൾ മനഃ​ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​ന​ത്രേ. ഇതാ​ണു് ബി​ന്ദു തു​റ​വൂർ കു​മാ​രി വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ ‘പാവം മനു​ഷ്യൻ’ എന്ന കഥ​യു​ടെ സാരം. അടു​ത്ത​കാ​ല​ത്തു് തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു സർ​ക്ക​സ്സ് വന്ന​പ്പോൾ കാ​ണാൻ​പോ​യി. ഭയ​ങ്ക​ര​നായ ഒരു കര​ടി​യെ സർ​ക്ക​സ്സു​കാ​രൻ കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ന്നു് ആളു​ക​ളെ സലാം ചെ​യ്യി​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു. കര​ടി​ക്കു സദൃ​ശ​ക​ളായ ഭാ​ര്യ​മാർ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ ‘സൊ​സൈ​റ്റി’യിൽ കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ന്നു് അവർ​ക്കി​ഷ്ട​മു​ള്ള​വ​രെ സലാം ചെ​യ്യി​ക്കു​ന്ന​തു് ഞാൻ പല​പ്പോ​ഴും കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. ബി​ന്ദു തു​റ​വൂ​രി​നെ സാ​ഹി​ത്യ​മെ​ന്ന പെൺ​ക​ര​ടി കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു് കാ​ല​മേ​റെ​യാ​യി. അദ്ദേ​ഹം എന്നാ​ണാ​വോ ആ ബന്ധ​നം വി​ടർ​ത്തു​ന്ന​തു്? ‘ദ സൂണർ ദ ബെ​റ്റർ.’
2. അമേ​രി​ക്ക​യിൽ വള​രെ​ക്കാ​ലം താ​മ​സി​ച്ചി​ട്ടു നാ​ട്ടിൽ വരാൻ കൊ​തി​ക്കു​ന്ന ചേ​ച്ചി നാ​ട്ടി​ലെ അനി​യ​ത്തി​ക്കു കത്തെ​ഴു​തു​ന്നു. കത്തിൽ നാ​ട്ടി​ലെ സൗ​ന്ദ​ര്യം മു​ഴു​വൻ വർ​ണ്ണി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. അനു​ജ​ത്തി അങ്ങോ​ട്ട​യ​ച്ച കത്തിൽ ചേ​ച്ചി​യു​ടെ സങ്ക​ല്പം മു​ഴു​വൻ തെ​റ്റാ​ണെ​ന്നു വി​ശ​ദ​മാ​ക്കു​ന്നു. നാ​ട്ടി​ലെ കൊ​ള്ള​രു​താ​യ്മ​കൾ എല്ലാം എണ്ണി​യെ​ണ്ണി​പ്പ​റ​യു​ന്നു. അവ​യു​ടെ കൂടെ “സർ​ക്കാർ ഖജ​നാ​വു് മോ​ഷ്ടി​ച്ചു നാലും അഞ്ചും മാ​ളി​ക​കൾ കയ​റ്റി മി​ടു​ക്ക​രായ മന്ത്രി​മാ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചും പറ​യു​ന്നു. ഇതാ​ണു് മനോ​രാ​ജ്യം വാ​രി​ക​യിൽ കെ. അര​വി​ന്ദൻ എഴു​തിയ ‘മാ​റ്റ​ങ്ങൾ’ എന്ന ചെ​റു​കഥ. ഇതു കഥ​യ​ല്ല റി​പ്പോർ​ട്ടാ​ണു്. ഈ രച​ന​യി​ലെ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ സത്യാ​ത്മ​കത ആർ​ക്കും പരി​ശോ​ധി​ക്കാം. ചി​ല​പ്പോൾ അതു ശരി​യാ​ണെ​ന്നു തെ​ളി​യും; മറ്റു​ചി​ല​പ്പോൾ തെ​റ്റാ​ണെ​ന്നും. സാ​ഹി​ത്യ​സൃ​ഷ്ടി​യി​ലെ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ അങ്ങ​നെ ദൈ​നം​ദിന ജീ​വി​ത​യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ങ്ങ​ളോ​ടു് തട്ടി​ച്ചു നോ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. ഭാ​വ​നാ​ത്മക സത്യ​മാ​ണു് സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലു​ള്ള​തു്. വസ്തു​നി​ഷ്ഠ​മായ സത്യം റി​പ്പോർ​ട്ടി​ലും. അനി​യ​ത്തി ചേ​ച്ചി​ക്കെ​ഴു​തു​ന്ന കത്തിൽ കെ. അര​വി​ന്ദൻ കഥ​യെ​ന്ന മട്ടിൽ റി​പ്പോർ​ട്ട് എഴു​തു​ന്നു എന്നൊ​രു ദോഷം കൂടി ചേർ​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. അതും നാ​ട്ടി​ന്റെ ജീർ​ണ്ണ​ത​യിൽ പെ​ടു​മ​ല്ലോ.
3. പുലയി എന്ന​തി​ന്റെ ബഹു​വ​ച​നം പു​ല​യാ​ടി​കൾ ആണെ​ന്നു ധരി​ച്ച ഒരു ചല​ച്ചി​ത്ര​താ​രം പീ​രു​മേ​ട്ടിൽ വച്ചു് അവരെ കാ​ണാ​നെ​ത്തിയ ഹരിജന യു​വ​തി​ക​ളെ അമ്മ​ട്ടിൽ അഭി​സം​ബോ​ധന ചെ​യ്ത​പ്പോൾ ബഹ​ള​മു​ണ്ടാ​യ​തി​നെ വർ​ണ്ണി​ക്കു​ക​യാ​ണു് എന്റെ ഒരു പഴയ സു​ഹൃ​ത്തും പ്ര​സി​ദ്ധ​നായ അഭി​നേ​താ​വു​മായ കെ. പി. ഉമ്മർ (ചന്ദ്രിക ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു്). ആ സ്ത്രീ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് അദ്ദേ​ഹം പറ​യു​ന്ന​തി​നി​ട​യിൽ ഇങ്ങ​നെ​യും ഒരു വാ​ക്യം. “ആ പട​ത്തി​ലെ നായിക അഡ്വാൻ​സാ​യി ഒരു വലിയ തുക കി​ട്ടി​യ​തു​കൊ​ണ്ടോ അത​ല്ലെ​ങ്കിൽ കാ​മു​ക​നു​മാ​യി ഫോണിൽ സം​സാ​രി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടോ എന്താ​ണെ​ന്നു് അറി​യ​ല്ല വളരെ ഉല്ലാ​സ​വ​തി​യാ​യി കാ​ണ​പ്പെ​ട്ടു”. സ്വർ​ണ്ണാ​ഭ​ര​ണ​ത്തിൽ രത്നം വച്ച​തു പോലെ ചില വാ​ക്യ​ങ്ങൾ രച​ന​യിൽ ചേർ​ക്കാം. നട​ക്കു​ന്ന വഴി​യിൽ വി​ഷ​ക്ക​ല്ലി​ടു​ന്ന​തു പോ​ലെ​യും വാ​ക്യ​ങ്ങൾ ചേർ​ക്കാം. അഭി​നേ​ത്രി​യു​ടെ കാ​മു​ക​പ്രീ​തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് പറ​യു​ന്ന ഉമ്മർ ഒരു​കൊ​ച്ചു വി​ഷ​ക്ക​ല്ലെ​ടു​ത്തു് വഴി​യിൽ ഇടു​ക​യാ​ണു്. അവർ അതു ചവി​ട്ടി വേ​ദ​നി​ക്കും. കഴി​യു​മെ​ങ്കിൽ നമ്മൾ വി​ഷ​ക്ക​ല്ലു് ഇട​രു​തു്.
4. “ഇതു നാ​ട​ല്ല, കള്ള​പ്പ​ണ​ത്തി​ന്റെ മല​യാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നി​പ്പോ​കും”. ബീ​രേ​ന്ദ്ര ചതോ​പാ​ദ്ധ്യായ എഴു​തിയ ഒരു കാ​വ്യ​ത്തി​ന്റെ തു​ട​ക്ക​മാ​ണി​തു് (തർ​ജ്ജമ കെ. രാ​ധാ​കൃ​ഷ്ണൻ അയിരൂർ-​ജനയുഗം വാരിക). ബീ​രേ​ന്ദ്ര ചതോ​പാ​ദ്ധ്യാ​യ​യു​ടെ ശത്രു അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കവിത തന്നെ​യാ​ണു്. ആ അംഗന പൂ​ത​ന​യു​ടെ രൂ​പ​മാർ​ന്നു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു് അടു​ക്കു​ന്നു. അതോ തർ​ജ്ജ​മ​ക്കാ​രൻ അവളെ പൂ​ത​ന​യാ​ക്കി​യോ?
5. ലക്ഷ്മീ​ഭാ​യി​ക്കു് മൂ​ന്നു കാ​മു​ക​ന്മാർ. ആരോ​ടു​കൂ​ടി​യെ​ങ്കി​ലും അവൾ​ക്കു ഒളി​ച്ചോ​ട​ണം. ഓടു​ന്നു. ഒരു ‘ത്രിൽ’ അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു അവൾ. കടവിൽ ശശി എക്സ്പ്ര​സ്സ് വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ കഥ​യാ​ണി​തു്. ഒരു വി​ഷ​യ​വും ക്ഷു​ദ്ര​മ​ല്ല. വി​ഷ​യ​ത്തി​ന്റെ ആവി​ഷ്കാ​ര​മാ​ണു ചി​ല​പ്പോൾ ക്ഷു​ദ്ര​മാ​കു​ന്ന​തു്. ക്ഷു​ദ്ര​മായ ആവി​ഷ്കാ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ തന്റെ അവി​ദ​ഗ്ദ്ധത വി​ളം​ബ​രം ചെ​യ്യു​ന്നു കടവിൽ ശശി.
6. മോ​പ​സാ​ങ്ങി ന്റെ കഥ​ക​ളു​ടെ സ്വ​ഭാ​വം വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ചു​മ​ലിൽ കെ​ട്ടി​വ​ച്ച വി​രൂ​പ​ങ്ങ​ളായ കഥകൾ ഏവ എന്നു ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു എം. ടി. വാ​സു​ദേ​വൻ നായർ (കഥാ​ദ്വൈ​വാ​രിക). കവി കവിത ചൊ​ല്ലി​യ​തു കേ​ട്ടു് ശ്രോ​താ​ക്കൾ കൈ​യ​ടി​ക്കു​ന്നു. കവി​ക്കു സന്തോ​ഷം. അന്നു് ഏകാ​ന്ത​ത്തിൽ കവി​യു​ടെ പ്ര​ണ​യി​നി അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു പറ​യു​ന്നു. ‘അങ്ങ​യു​ടെ കവിത എത്ര സു​ന്ദ​രം!’ കര​ഘോ​ഷം കേ​ട്ടു​ണ്ടായ ആഹ്ലാ​ദ​ത്തെ​ക്കാൾ ആയിരം മട​ങ്ങു് ആഹ്ലാ​ദം നല്കും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് അവ​ളു​ടെ ആ നാലു വാ​ക്കു​കൾ. ഏകാ​ന്ത​ത്തിൽ നാലു വാ​ക്കും നാ​ല്പ​തു വാ​ക്കും നാ​ലാ​യി​രം വാ​ക്കും പറ​ഞ്ഞു സഹൃ​ദ​യ​നെ രസി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സു​ന്ദ​രി​യാ​ണു് മോ​പ​സാ​ങ്ങി​ന്റെ കലാം​ഗന.

കു​ട്ടി​ക്കൃ​ഷ്ണ​മാ​രാർ ഒരി​ക്കൽ എന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: “ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ കൃ​തി​കൾ വി​മർ​ശി​ക്കു​ക​യേ അരു​തു്” ആ മഹാ​നു​ഭാ​വ​ന്റെ ഉപ​ദേ​ശം സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​തെ ഞാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആത്മാ​വി​നെ വേ​ദ​നി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.