“എന്റെ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ എന്ന​ഭി​മാ​നം തോ​ന്നു​ന്ന നി​മി​ഷം അല്ലെ!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ അനു​മോ​ദി​ച്ചു. രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗം ചെ​യ്തു ‘ചക്ര​വർ​ത്തി’പദവി നേടിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വ​രും, തി​രു​വ​സ്ത്ര​ധാ​രി​യാ​യി വേ​ദി​യിൽ നി​റ​ഞ്ഞ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം അരമന.

“ഇവരെ, ഈ അഞ്ചു​പേ​രെ, ഞാൻ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ചു എന്നാ​ണോ നി​ങ്ങൾ ഇപ്പോ​ഴും കരു​തു​ന്ന​തു്! വാ​ര​ണാ​വ​തം കൊ​ട്ടാ​രം തീ​ക്ക​ത്തി​ച്ചു ആറം​ഗ​ആ​ദി​വാ​സി കു​ടും​ബ​ത്തെ കൊ​ല​ചെ​യ്ത കു​ന്തി​യും “പറ​ക്ക​മു​റ്റാ​ത്ത” അഞ്ചു പാ​ണ്ഡവ കു​ട്ടി​ക​ളും, ഭൂഗർഭ ഇട​നാ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ രാ​ത്രി പലാ​യ​നം ചെ​യ്തെ​ത്തി​ച്ചേർ​ന്ന ഏക​ച​ക്ര ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ, കൗരവ ചാ​ര​ന്മാർ തി​രി​ച്ച​റി​യാ​തി​രി​ക്കാൻ താ​ടി​യും തലയും വളർ​ത്തി, വ്യാജ ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​സ്വ​ത്വ​ത്തിൽ ഭി​ക്ഷാ​പാ​ത്ര​വു​മാ​യി, ഊരു​തെ​ണ്ടി ജീ​വി​ച്ച അഗ​തി​ക​ളാ​യി​രു​ന്ന​വർ കൗ​ശ​ല​ത്തിൽ എനി​ക്കു് ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ ആയതും, സ്വ​യം​വര വി​വാ​ഹ​വ്യ​വ​സ്ഥ​യെ ഞാൻ അപ​ല​പി​ച്ച​തും. പാ​ഞ്ചാല രാ​ജ​കു​മാ​രി​യായ എന്നെ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ച അർ​ജ്ജു​ന​നും നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വ​രും, പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി​ക​ള​യാ​യി കൗരവ ഭര​ണ​കൂ​ടം എന്നോ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചി​ട്ടും ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തി​യ​പ്പോൾ തടവിൽ കി​ട​ക്കാ​തെ, ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ ഇട​ക്കാല സു​ഖ​വാ​സം സാ​ധി​ച്ച​തു്, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, പാ​ഞ്ചാ​ല​രാ​ജാ​വി​നെ പി​ണ​ക്ക​രു​തു് എന്ന കരു​തൽ​ന​ട​പ​ടി​യിൽ എത്തി​യ​തു​കൊ​ണ്ട​ല്ലേ. ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രായ ശേഷം, തി​രി​ച്ചു​ക​ടി​ക്കാ​ത്ത എന്തും വേ​ട്ട​യാ​ടി തി​ന്നു​ന്ന മൃ​ഗ​മാം​സാ​ഭി​മു​ഖ്യം പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ഗുണം ചെ​യ്തു. ഇലയും പഴവും മാ​ത്രം കഴി​ച്ചു ഞാൻ ഉടൽ നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, പാ​ണ്ഡ​വർ കൊ​ഴു​ത്തു​മി​നു​ങ്ങി. അപ്പോൾ ‘ദേ​വ​സ​ന്ത​തി​കൾ’ എന്നു് നി​ങ്ങൾ​ക്ക​തു ഒരു മഹനീയ മാ​യ​ക്കാ​ഴ്ച! പ്ര​ത്യുൽ​പ്പാ​ദ​ന​ത്തി​നു ഊഴ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു രതി​കർ​മ്മ​നി​യോ​ഗ​ത്തിൽ കൈ​പി​ടി​ച്ചു് എത്തി​ക്കാൻ സമ​യ​മായ എനി​ക്കേ അറിയൂ അതി​ന്റെ പ്രാ​യോ​ഗിക പ്ര​ശ്ന​ങ്ങൾ!”

“യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അനു​കൂ​ലി​ച്ച പദ്ധ​തി​യാ​യി​ട്ടും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര വി​ധ​വ​പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​ത്തെ നി​ങ്ങൾ പി​ന്തു​ണ​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു വച്ചാൽ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ, കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ സമ​ര​മു​ഖം തു​റ​ന്നു നി​രാ​ഹാ​രം തു​ട​ങ്ങിയ പ്ര​ഭാ​തം.

“ഈ കു​ഴ​പ്പം പി​ടി​ച്ച പദ്ധ​തി ഞാൻ നേ​രി​ട്ടു് ഇഴ​കീ​റി പരി​ഗ​ണി​ക്കും​മു​മ്പു് അതിലെ മലീ​മ​സ​മായ ആണ​ധി​കാര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ​രി​സ​രം പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ഉറ​ക്ക​പ്പേ​ച്ചിൽ ഞാൻ മണ​ത്ത​റി​ഞ്ഞു. പദ്ധ​തി​ന​ട​പ്പി​നു് യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ നി​രു​പാ​ധി​ക​പി​ന്തുണ അവൻ വഹി​ക്കു​ന്ന മഹാ​രാ​ജാ​പ​ദ​വി​ക്കു് ആശാ​സ്യ​മ​ല്ല. മറി​ച്ചു, ആശാ​സ്യ​മായ കാ​ര്യം, ഞാൻ രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഭേ​ദ​ഗ​തി​നിർ​ദേ​ശം, തർ​ക്ക​മി​ല്ലാ​തെ ഭര​ണ​കൂ​ട​തീ​രു​മാ​ന​മാ​യി നട​പ്പി​ലാ​ക്കാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​കാ​ര്യാ​ല​യം ഉത്സാ​ഹി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. മറ്റു വാ​ക്കു​ക​ളിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ, ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​റാ​ണി​യു​ടെ സവി​ശേഷ അധി​കാ​ര​യി​ട​ങ്ങ​ളിൽ പഞ്ച​പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ഒരാൾ മാ​ത്ര​മായ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഊഴം​തെ​റ്റി​ച്ചു നി​ര​ങ്ങേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മി​ല്ല, നി​ല​വിൽ ഒരു നാ​മ​മാ​ത്ര പദവി കൈ​വ​ശ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും നാളെ മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ആർ​ക്കു മഹാ​രാ​ജാ​പ​ദ​വി കി​ട്ടു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും, മഹാ​റാ​ണി​പ​ദ​വി എനി​ക്കു​ത​ന്നെ.”

“ നി​ങ്ങ​ളെ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ ‘പി​ച്ചി​ച്ചീ​ന്തി’ എന്നു​കേ​ട്ട​ല്ലോ. വം​ശ​ഹ​ത്യ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അര​ഞ്ഞാ​ണ​ത്തിൽ കൊ​ളു​ത്തി ലൈം​ഗി​ക​മാ​ന​ങ്ങൾ ചേർ​ത്ത​താ​ണു് പ്ര​ശ്ന​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു​ണ്ടോ?” കു​ടും​ബ​യോ​ഗം കഴി​ഞ്ഞു പു​റ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങു​ന്ന ഭീ​മ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ പോലെ ഉള്ളിൽ ഒന്നു, നാവിൽ വേ​റൊ​ന്നു എന്ന പെ​രു​മാ​റ്റ​കാ​പ​ട്യ​മൊ​ന്നും, ഉച്ച​രി​ക്കു​ന്ന വാ​ക്കു​ക​ളിൽ ഞാൻ പു​ര​ട്ടി​യി​ല്ല. അർ​ജ്ജു​ന​നെ പോലെ വർ​ണ്ണ​ശ​ബ​ള​മായ ആശം​സാ​പ​ദാ​വ​ലി, എനി​ക്ക​റി​യി​ല്ല​ല്ലോ. ഉള്ള​കാ​ര്യം പറ​ഞ്ഞു. കാ​ട്ടു​പ്ര​കൃ​തി​ക​ളാ​യി കൗ​മാ​ര​കാ​ല​ത്തു കോ​ട്ട​വാ​തി​ലിൽ മു​ട്ടി, കു​ന്തി​യും അനാ​ഥ​കു​ട്ടി​ക​ളും അഭയം തേ​ടി​യ​പ്പോൾ, ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ മക്കൾ ഇരു​കൈ​ക​ളും നീ​ട്ടി ഞങ്ങ​ള​ഞ്ചു​പേർ​ക്കു സ്വാ​ഗ​തം പറഞ്ഞ വൈ​കാ​രി​ക​പ​രി​സ​ര​മു​ള്ള ബാ​ല്യ​സ്മ​രണ കൗ​ര​വ​രാജ വധു​ക്ക​ളു​മാ​യി ഞാൻ പങ്കു​വ​ച്ചു. പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം കൗ​ര​വ​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ കണ്ടാ​ണു് ഞങ്ങൾ പഠി​ച്ച​തു്. കാണാൻ സു​ന്ദ​ര​ന്മാ​രാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും, രതി​പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ങ്ങ​ളെ ചെ​റു​ത്തു ഏക​പ​ത്നീ​വ്ര​തം പാ​ലി​ച്ചു. വി​വാ​ഹ​ത്തി​ലും പു​റ​ത്തും, ‘ആൺ​പെൺ​വേ​ട്ട’ക്കാർ നാ​യാ​ടി നട​ക്കു​ന്ന, ലോ​ക​ത്തിൽ, തങ്ക​ലി​പി കൊ​ണ്ടു വേ​ണ്ടേ കൗരവ ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തെ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​തു? നെ​ഞ്ചിൽ​കൈ​വ​ച്ചു ഞാൻ നി​ല​വി​ട്ടു് പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ എല്ലാ​വ​രും എഴു​ന്നേ​റ്റു​നി​ന്നു കര​ഘോ​ഷം മു​ഴ​ക്കി. എന്റെ ലജ്ജാ​ശീ​ലം അവർ​ക്കു് ഇഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു എന്നു വേണം മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ. തി​ര​ക്കു​ണ്ടു്. പഞ്ച​ലോ​ഹ​ത്തിൽ പണിത ദു​ര്യോ​ധ​ന​പ്ര​തി​മ​യു​ടെ നിർ​മ്മി​തി അന്ത്യ​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ. ശിൽ​പ്പി​യെ ആദ​രി​ച്ചു വേ​ണ​മ​ല്ലോ അടു​ത്ത ഘട്ടം!”, സ്വയം ഓടി​ക്കു​ന്ന രഥ​ത്തിൽ ഭീമൻ അതി​വേ​ഗം കയറി.

“വി​വേ​ക​വി​ദു​ര​രു​ടെ സന്ത​തി എന്നു അറി​വു​ള്ള​വർ പറ​യു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഭീ​ഷ​ണി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യോ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“വെ​റു​തെ​യ​ല്ല, കാ​ര്യ​മു​ണ്ടു്. പ്രിയ എന്ന വി​ശേ​ഷ​ണം ചേർ​ത്തു് മാ​ത്രം ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ പാ​ഞ്ചാ​ലി പ്ര​കോ​പ​ന​പ​ര​മാ​യി പരാ​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു് പതി​വാ​യ​പ്പോൾ, കാ​ല​ന്റെ​കൂ​ടി മകൻ എന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അവ​ളോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു, ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം കത്തി​ക്കാൻ ഒരു​ക്കിയ തീ കെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല, കത്തി​ക്കും നി​ന്നെ​യും ഞാൻ”, അതോടെ “പ്രി​യ​സി” എന്ന അവി​ഹിത പരാ​മർ​ശ​വും അവ​സാ​നി​ച്ചു”, ഭീമൻ ശി​ശു​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ പറ​ഞ്ഞു.

“പാചകം പാ​ണ്ഡ​വർ സ്വയം ചെ​യ്യ​ണം? നി​ങ്ങൾ മാംസം തി​ന്നി​ല്ല എന്ന​റി​യാം, എന്നാൽ ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ സഹാ​യി​ക്കാ​റു​മി​ല്ല?” അധ്വാ​നി​ക്കു​ന്ന ഭീ​മ​നെ​യും മറ്റു നാലു് പേ​രെ​യും നോ​ക്കി, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ട് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അവ​രി​ലൊ​രാൾ പതി​വാ​യി നാ​യാ​ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന മൃ​ഗ​ത്തെ കഴു​ത്ത​റ​ത്തു് തൊ​ലി​പൊ​ളി​ച്ചു കുടൽ നീ​ക്കി, കഴുകി വൃ​ത്തി​യാ​ക്കി കനലിൽ ചു​ട്ടു​പൊ​രി​ച്ചു ഇലയിൽ പൊ​തി​ഞ്ഞു ചു​മ​ന്നു കൊ​ണ്ടു് പോകണം, താഴെ ജലാ​ശ​യ​ത്തിൽ അവ​രു​ടെ വായിൽ ഇട്ടു കൊ​ടു​ക്കാൻ. ജല​ജീ​വി​ക​ളെ പോലെ ഒന്നൊ​ന്നാ​യി ഉയർ​ന്നു​വ​ന്നു വാ തു​റ​ക്കും ഇറ​ച്ചി തി​ന്നു, കു​റ​ച്ചു എല്ലു് എന്റെ കയ്യിൽ തു​പ്പും, വീ​ണ്ടും വെ​ള്ള​ത്തി​ലേ​ക്കു് കു​തി​ക്കും. എനി​ക്കു് കു​ളി​ക്കാൻ നേ​ര​മാ​വു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും അവർ വെ​ള്ളം കല​ക്കും, ഇച്ചിൽ​ഇ​ല​കൾ മാ​ത്ര​മാ​വും”, കൈ​മു​ദ്ര​ക​ളോ​ടെ പാ​ഞ്ചാ​ലി മാം​സ​പ​രീ​ക്ഷ​ണം അവ​ത​രി​പ്പി​ച്ചു.

“അധി​കാ​ര​ത്തിൽ എത്തിയ ഉടൻ അയൽ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളെ പ്ര​തി​സ്ഥാ​ന​ത്തു് നിർ​ത്തി, യമുന, ഹസ്ഥി​ന​പു​രി​യു​ടെ മാ​ത്രം ജല​സ്രോ​ത​സ്സു എന്നു് ഏക​പ​ക്ഷീ​യ​മാ​യി നി​ങ്ങൾ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. കു​ടി​വെ​ള്ള​ത്തി​നു സാ​മ​ന്ത​രാ​ജ്യ​ങ്ങൾ പാ​ടു​പെ​ടു​മ്പോൾ യമു​നാ​തീ​ര​മാ​കെ സൈ​നി​ക​പ്ര​തി​രോ​ധം തീർ​ത്തു. ജല​ദേ​വത പ്ര​തി​കാ​ര​ത്തിൽ ശി​ക്ഷി​ച്ച​താ​ണോ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ചൂ​തു​ക​ളി​യും പദ​വി​ന​ഷ്ട​വും?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി ആയി​രു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ വി​ചാ​രണ ചെ​യ്തു.

“അതീ​ത​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ ആക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം, യമു​ന​യിൽ മു​ങ്ങി​ത്താ​ണു എന്നു് പറ​യാ​ഞ്ഞ​തി​നു ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’ക്കു് സ്തു​തി​യാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ.”

“കൗ​ര​വ​അ​ടിമ! ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ ചൂ​തു​ക​ളി​ച്ചു തോ​റ്റാൽ, ഭാ​ര്യ​യു​ടെ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം പിൻ​വ​ലി​ക്കു​മോ? മുൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പാ​ഞ്ചാ​ലി എങ്ങ​നെ സാ​മ​ന്ത ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ നി​യ​മ​പ​രി​ധി​യിൽ വരും?! പരു​ക്കൻ നീ​തി​നി​ഷേ​ധ​മ​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വർ വന​വാ​സ​ത്തി​നാ​യി​റ​ങ്ങിയ ശേഷം ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ കൊ​ള്ള​യ​ടി​ക്കാൻ കൗരവർ സം​ഘ​ടി​ക്കു​ന്ന നേരം.

“യഥാർ​ത്ഥ​വ​സ്തുത നി​ങ്ങൾ അവ​ഗ​ണി​ക്കു​ന്നു. പാ​ണ്ഡ​വർ ചൂ​തു​ക​ളി​ക്കു​മ്പോൾ, “രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു ആർ​ത്തവ ശു​ചി​ത്വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ബോ​ധ​വൽ​ക്ക​ര​ണം ചെ​യ്യ​ട്ടെ” എന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ഞാൻ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്ത​ത​ല്ലേ? പരി​ഷ്കൃത ശു​ചി​ത്വ​രീ​തി വധു​ക്കൾ​ക്കി​ല്ല എന്ന​തു് എല്ലാ​വർ​ക്കും അറി​വു​ള്ള​തു​മാ​ണു്. അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ പ്ര​വേ​ശ​നം നേടി പാ​ഞ്ചാ​ലി ചെ​യ്ത​തെ​ന്താ​യി​രു​ന്നു! കു​രു​വം​ശ​കി​രീ​ട​ത്തിൽ സ്ത്രീ​ക്കും പു​രു​ഷ​നും തു​ല്യ​അ​വ​കാ​ശം വേ​ണ​മെ​ന്നു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ ലിം​ഗ​സ​മ​ത്വ​പ്ര​തി​ജ്ഞ എടു​ക്ക​ണം എന്ന​വൾ ആ സാ​ധു​സ്ത്രീ​ക​ളെ പി​രി​കേ​റ്റി. കു​രു​വം​ശ​ഭ​ര​ണ​ത്തിൽ കൈ​ക​ട​ത്തുക: ചാർ​വാ​കൻ തെ​രു​വിൽ പറ​യു​ന്ന​തു് പാ​ഞ്ചാ​ലി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ പയ​റ്റുക. വി​രു​ന്നു​കാ​രി പാ​ഞ്ചാ​ലി വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദി​യാ​വുക, കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യായ എന്റെ നീ​ല​ര​ക്തം തി​ള​ച്ചു. ചൂ​താ​ട്ട​സഭ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം മര​വി​പ്പി​ച്ച​തു പോരാ എന്നെ​നി​ക്കു തോ​ന്നി. മാ​തൃ​കാ​പ​ര​മാ​യി ശി​ക്ഷി​ക്ക​ണം. അങ്ങ​നെ പാ​ഞ്ചാ​ലി കൗ​ര​വ​അ​ടിമ എന്നു് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. രാജസഭ പി​ന്നീ​ട​തു് അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചു. ഇതി​ലെ​ന്താ​ണു് പൊ​ള്ളാൻ?, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ രാ​ജ​ദ്രോ​ഹ​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ കൂ​ട്ടു​പ്ര​തി​യാ​ണോ?”

“പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ഭി​ന്ന​പി​തൃ​ത്വ​ത്തെ നി​ങ്ങൾ പര​സ്യ​മാ​യി നി​ന്ദി​ച്ചു എന്നാ​ണു ആകുല നകു​ല​ന്റെ പരാതി. എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ പി​ടി​കൂ​ടി.

“ഇള​മു​റ​പാ​ണ്ഡ​വൻ എന്ന നി​ല​യിൽ സവി​ശേഷ പരി​ലാ​ളന ആസ്വ​ദി​ച്ചു ഇക്കാ​ല​വും സന്തു​ഷ്ട പാ​ഞ്ചാ​ലീ​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ഏക ഗു​ണ​ഭോ​ക്താ​വു് എന്നു് മറ്റു​നാ​ലു ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രോ​ടു് നിർ​ല്ല​ജ്ജം മേനി പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന നകുലൻ തന്നെ വേണം ഇപ്പോൾ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ വൈ​വി​ധ്യ പി​തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ധാർ​മിക സം​ര​ക്ഷ​ണം ഏറ്റെ​ടു​ക്കാൻ. കി​ട​പ്പ​റ​സാ​ഹ​സ​ങ്ങ​ളെ​കു​റി​ച്ചു് അവനു തു​ടി​കൊ​ട്ടി പാടണം, എന്തി​നു ഞാൻ അതി​നി​പ്പോൾ തട​യി​ട​ണം.”

“എന്തു്, നി​ങ്ങൾ, നി​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നോ ആ ‘ഏഴു​കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ’ളുടെ ആരാ​ച്ചാർ?, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ഭാ​വി​കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​കൾ ആയി​രു​ന്നി​ല്ലേ അവർ!”, അന്നു​ക​ണ്ടു​മു​ട്ടിയ വൃ​ദ്ധ​സ്ത്രീ​യോ​ട് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ശന്ത​നു​ഭാ​ര്യ​യാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും, മഹാ​റാ​ണി​പ​ദ​വി​യു​ടെ ചി​ട്ട​വ​ട്ട​ങ്ങൾ ഗംഗ സ്വീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. വി​ശ്വാ​സ​മർ​പ്പി​ച്ച ദൗ​ത്യ​ങ്ങൾ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​യി ഞാൻ മു​റു​മു​റു​പ്പി​ല്ലാ​തെ ചെ​യ്തു എന്ന​തി​നു് തെ​ളി​വ​ല്ലേ, നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ മു​ക്കി​ക്കൊ​ന്ന ഒരൊ​റ്റ നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​വി​ന്റെ​യും ജഡം, അഥവാ ഭൗ​തി​ക​ശ​രീ​രം, മീൻ​വ​ല​യിൽ കു​ടു​ങ്ങിയ ദു​ര​നു​ഭ​വം ഗം​ഗാ​ന​ദി​യി​ലെ മു​ക്കു​വർ ഇതു​വ​രെ പങ്കി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന​തു? കോ​ടി​ത്തു​ണി​യിൽ മു​ഖം​മൂ​ടി, നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​വു​മാ​യി പ്ര​സ​വ​മു​റി​യിൽ നി​ന്നു് മഹാ​റാ​ണി ഗം​ഗാ​ദേ​വി എന്നെ പു​ഴ​യി​ലേ​ക്കു് ഒറ്റ​യ്ക്കു് പറ​ഞ്ഞു​വി​ടും, ഗം​ഗ​യിൽ ചെയ്ത ‘പാപം’, അതിൽ​ത്ത​ന്നെ മു​ങ്ങി​നി​വർ​ന്നു, ഈറ​നു​ടു​ത്തു ഞാൻ ശന്ത​നു​വി​ന്റെ അര​മ​ന​യി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങി​വ​രും. ‘വിവരം’ പറയാൻ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ കയ​റു​മ്പോൾ, രാ​ജാ​വി​ന്റെ അട​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ച നി​ല​വി​ളി. “ഞാൻ കാ​ണും​മു​മ്പു​ത​ന്നെ ആ കു​ഞ്ഞി​നെ എന്തു ചെ​യ്തു നീ ഗംഗാ, നമു​ക്കു് പി​റ​ന്ന പാവം കു​ഞ്ഞി​നെ?”, വി​തു​മ്പി വി​തു​മ്പി, ശന്ത​നു കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു മരി​ക്കു​മെ​ന്നു് ഭയ​ന്നെ​ങ്കിൽ തെ​റ്റി—തി​ര​ക്കു​പി​ടി​ച്ചൊ​രു ‘ശാ​രീ​രി​കത’ക്കാ​യി ആ ദൈ​ന്യ​ത​യി​ലും ഗം​ഗ​യെ​യും കൂ​ട്ടി വട്ടം​കൂ​ട്ടു​ക​യാ​ണു് വൃ​ദ്ധ​ശ​ന്ത​നു മഹാ​രാ​ജാ​വു്. ഗം​ഗ​യു​ടെ എട്ടാ​മ​ത്തെ ശി​ശു​ഹ​ത്യാ​ശ്ര​മം കയ്യോ​ടെ​പി​ടി​കൂ​ടിയ ശന്ത​നു അവ​ളു​മാ​യി എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി തെ​റ്റി​പ്പി​രി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, അര​മ​ന​ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാർ പു​തി​യൊ​രാ​ഖ്യാ​ന​നിർ​മ്മി​തി​യിൽ എന്നെ ‘ആരാ​ച്ചാർ’ പരാ​മർ​ശ​ത്തിൽ നി​ന്നൊ​ഴി​വാ​ക്കി, ഗംഗയെ ഏഴു​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ​യും കൊ​ല​യാ​ളി​യാ​ക്കി, ശി​ശു​ഹ​ത്യ അതി​ജീ​വി​ച്ച എട്ടാ​മ​നാ​ണി​പ്പോൾ സൈ​നി​ക​വേ​ഷം ധരി​ച്ചു മഹാ​രാ​ജാ​വു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ അരികെ സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​സ്നേ​ഹി പി​താ​മ​ഹൻ!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക തി​രി​ഞ്ഞു നട​ന്നി​ട്ടും, ചി​ത്ത​ഭ്ര​മ​ത്തി​ന്റെ പി​ടി​യി​ലാ​യി​രു​ന്ന രാ​ജ​തോ​ഴി ഭൂ​ത​കാ​ല​ക്കു​ളി​രിൽ രസി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

“കാ​ട്ടു​മു​ക്കിൽ ഒറ്റ​മു​റി കു​ടി​ലിൽ ആണോ പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബ​ത്തെ പന്ത്ര​ണ്ടു വർഷം നി​ങ്ങൾ പാർ​പ്പി​ക്കുക?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കു​രു​വം​ശ​ത്തി​നു് സാ​മൂ​ഹ്യ​നീ​തി വകു​പ്പു​ണ്ടു്, അവർ നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ചു, കുടിൽ എന്ന വാ​ക്കു് സ്നേ​ഹാ​ല​യം എന്നാ​ക്കാം. കു​ന്തി താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന കു​ടി​ലും പണ്ടു് വൃ​ദ്ധ​സ​ദ​നം എന്നു് വി​ളി​ച്ചി​രു​ന്ന​ല്ലോ അതു​മാ​റ്റി സ്നേ​ഹാ​ല​യം​ത​ന്നെ​യാ​ക്കി. പാ​ണ്ഡ​വർ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു പാ​പ​പ​രി​ഹാ​ര​ത്തി​നു് ശിക്ഷ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് വേണം എന്നു​ണ്ടു്. സമ്മ​തി​ച്ചു. സന്യ​സ്ഥ​രും അനു​കൂ​ലി​ച്ചു് മാ​ലി​ന്യ​നീ​ക്കം അവളെ ഏൽ​പ്പി​ച്ചു. സ്ത്രീ എന്ന നി​ല​യിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് പരു​ത്തി തുണി ഉണക്ക പഴം സു​ഗ​ന്ധ തൈലം എന്നി​വ​യും. പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് അക്ഷയ പാ​ത്രം എന്നൊ​രു സമ്മാ​ന​വും, ഇനി​യും മു​റു​മു​റു​പ്പു്?”

“പാ​ണ്ഡ​വർ ഭരി​ച്ചി​രു​ന്ന ‘മോ​ഹ​ന​ഭൂ​മി’ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം എന്തു് ചെ​യ്യാ​നാ​ണു് കൌരവർ ഉദേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു?”, ചു​വ​രിൽ പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ച്ച ഭൂപടം നോ​ക്കി കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക വിരൽ ചൂ​ണ്ടി.

“ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം എന്ന പ്ര​കൃ​തി സൌഹൃദ ആവാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ കത്തി​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്കിയ ദു​ര​ന്ത കു​ടി​യേ​റ്റ​ഭൂ​മിക എന്ന നി​ല​യിൽ, പരി​സ്ഥി​തി വി​നാ​ശ​ത്തി​ന്റെ യു​ഗാ​തീത ഓർ​മ്മ​ക്കാ​യി ഹസ്ഥി​ന​പു​രി​യു​ടെ ഭര​ണ​ത്തി​ലു​ള്ള പ്ര​ത്യേ​ക​പ്ര​വ്യ​ശ്യ​യാ​യി നി​ല​നിർ​ത്തും. വരും​യു​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ, ആർ​ക്ക​റി​യാം, അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ​യും ദു​ര​ഭി​മാ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും ഐതി​ഹ്യ​ങ്ങൾ പേ​റു​ന്ന മഹാ​ന​ഗ​ര​മാ​യി ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം മാ​റു​മോ? പ്ര​കൃ​തി തീ​രു​മാ​നി​ക്ക​ട്ടെ! വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​കൾ നട​ക്കു​മ്പോൾ വഴു​ക്കി​വീ​ഴ്ത്തു​ന്ന മയൻ​നിർ​മിത അസ്വാ​ഭാ​വി​ക​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളിൽ കൊടും കു​റ്റ​വാ​ളി​ക​ളെ തട​വി​ലി​ടും!”

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​കൾ കൂ​ട്ട​ആ​ത്മ​ഹ​ത്യ ചെ​യ്യു​ന്നു എന്നാ​ണു യമു​ന​യി​ലെ മു​ക്കു​വർ ഞങ്ങ​ളെ അറി​യി​ക്കു​ന്ന​തു്. തി​രി​ച്ച​ടി ഭയ​ന്നു് അവർ കൊ​ട്ടാര ഗോപുര വാ​തി​ലിൽ മു​ട്ടി, വ്യ​വ​സ്ഥാ​പിത വഴി​യിൽ കാ​ര്യം പറയാൻ കൂ​ട്ടാ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ടം?”, രാജസഭ ശൂ​ന്യ​വേ​ള​യിൽ സ്ഥി​രം ക്ഷ​ണി​താ​വു് എന്ന നി​ല​യിൽ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

വൈ​കാ​രിക ഉള്ള​ട​ക്ക​മു​ള്ള ഇത്ത​രം ചോ​ദ്യം നേ​ര​ത്തെ എഴുതി തരണം എന്നു് ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വു് നകുലൻ. സാ​ധ്യ​മ​ല്ലെ​ന്നു് ലേഖിക. ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രി’കയുടെ വാ​യ​ട​പ്പി​ക്കാൻ പറ്റിയ രീ​തി​യിൽ നകു​ല​നു​വേ​ണ്ടി ഒരു ചുട്ട മറു​പ​ടി എഴു​തി​ക്കൊ​ടു​ക്കാൻ ഉത്ത​മ​രാ​ജ്യ താൽ​പ്പ​ര്യ​ത്തിൽ വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ ക്ഷ​ണി​ക്കു​ന്നു!

“ഇനി​യും കൗ​ര​വ​ചോര ഭീമൻ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു പാ​ണ്ഡ​വ​പാ​ള​യ​ത്തിൽ, അഴി​ഞ്ഞു​വീണ മു​ടി​യു​മാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലി.

“ഭീമനു മനോ​വീ​ര്യം നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു എന്നാ​ണു നകുലൻ പറ​ഞ്ഞ​റി​ഞ്ഞ​തു്. ഒരു​കാ​ര്യം വ്യ​ക്ത​മാ​യി, കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തി ഓരോ തവണ നഖ​ങ്ങൾ കൗ​ര​വ​ക​ര​ളിൽ താ​ഴ്ത്തു​മ്പോ​ഴും, പി​ന്നിൽ ‘തി​രു​ത്തൽ ശബ്ദ’മു​യ​രും, “ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു കൗ​ര​വ​ക​രൾ നീ പറി​ച്ചെ​ടു​ത്താൽ, സ്ത്രീ​നീ​തി പാ​ലി​ച്ചു​കി​ട്ടി​ല്ല കു​ഞ്ഞേ!”, എന്നു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഭീ​മ​ശി​ര​സ്സി​ലു​ഴി​ഞ്ഞു ഓർ​മ്മി​പ്പി​ക്കും. “നഖം താ​ഴ്ത്തു​ന്ന​തു് പെൺ​നീ​തി​നിർ​വ്വ​ഹ​ണ​മ​ല്ല, വ്യ​ക്തി​വൈ​രാ​ഗ്യ​ത്തി​ലൂ​ന്നിയ പ്ര​തി​കാ​ര​ന​ട​പ​ടി​യാ​കു​ന്നു. കൗരവർ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചെ​യ്ത​തെ​ന്നു ആരോ​പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മ​ത്തി​ന​വൾ നീ​തി​പ​തി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ പരാതി കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തോ​ടെ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന വ്യ​വ​സ്ഥാ​പിത നട​പ​ടി​ക്ര​മ​മു​ണ്ടു് പരി​ഷ്കൃത ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ. അതു് മറി​ക​ട​ന്നു കൗ​ര​വ​കു​ടൽ കീറി ചു​ടു​ചോര പ്രി​യ​ത​മ​യു​ടെ കേ​ശ​പ​രി​ലാ​ള​ന​ത്തി​നു നൽ​കാ​നു​ള്ള ഉദ്യ​മം നി​ന്നെ​പ്പോ​ലെ വി​കാ​ര​ജീ​വി​ക്കു ചേർ​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും ധാർ​മ്മി​ക​മ​ല്ല പ്രി​യ​ഭീ​മാ. വാൾ വീ​ശി​യും ഗദ​ചു​ഴ​റ്റി​യും അമ്പെ​യ്തും പ്ര​തി​യോ​ഗി​യെ കാ​ല​പു​രി​യി​ലേ​ക്ക​യ​ക്കു​ന്ന തൊ​ഴിൽ​മി​ക​വാ​ണി​വി​ടെ നീ പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട​തു്” എന്നു പറ​ഞ്ഞു അവനെ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പി​ന്തി​രി​പ്പി​ച്ചാൽ പാവം ഭീമൻ പി​ന്നെ​ന്തു​ചെ​യ്യും!”

“കൗ​ര​വ​തല ഉരു​ട്ടി​യ​ത​പ്പ​പ്പോൾ എണ്ണി, വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തി​ന്റെ കണ​ക്കു, മു​ത​ലും പലി​ശ​യും ചേർ​ത്തു്, കൊ​ടു​ത്തു​തീർ​ത്ത​ത​ല്ലേ? പാ​ണ്ഡ​വർ അധി​കാ​ര​ത്തിൽ കയറി, ഇനി ആർ​ക്കെ​ന്തു പരാതി കൊ​ടു​ത്താ​ലാ​ണു് നി​ങ്ങൾ​ക്കു് പ്ര​യോ​ജ​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നി​യു​ക്ത​മ​ഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പീഡകൻ ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ണ്ടോ എന്ന​റി​ഞ്ഞി​ട്ടു​വേ​ണോ അതി​ജീ​വിത നീ​തി​തേ​ടാൻ? പെ​ണ്ണു​ടൽ മലി​ന​പ്പെ​ടു​ത്തിയ പീ​ഢ​ക​നു​നേ​രെ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​നു് പരാതി കൊ​ടു​ക്കാ​നു​മു​ണ്ടോ കാ​ലാ​വ​ധി? പതി​മൂ​ന്നു​വർ​ഷം കഴി​ഞ്ഞ​തു​കൊ​ണ്ടു പീ​ഡ​ന​പ​രാ​തി കാ​ല​ഹ​ര​ണ​പ്പെ​ടു​മോ? പീ​ഡ​ക​കൗ​ര​വർ ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ണ്ടോ എന്ന​തൊ​രു സാ​ങ്കേ​തിക പ്ര​ശ്ന​മ​ല്ലേ? അടി​മ​ത്തം അസാ​ധു​വാ​യ​പ്പോൾ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം തി​രി​ച്ചു​കി​ട്ടിയ ഞാൻ, പരാതി കൊ​ടു​ത്താൽ, രാ​ജാ​വു് ഭർ​ത്താ​വാ​ണെ​ന്ന​തൊ​രു ‘ക്ര​മ​പ്ര​ശ്ന’മായി ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടു​മോ നി​ങ്ങൾ? കൗരവർ ശരി​ക്കും മരി​ച്ചു​പോ​യെ​ങ്കിൽ, പ്ര​തി​സ്ഥാ​ന​ത്തു നിൽ​ക്കേ​ണ്ട​തു് പൈ​തൃ​കാ​വ​കാ​ശി​ക​ള​ല്ലേ? അതോ, വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു് കൗ​ര​വ​സ്വ​ത്തു​മാ​ത്രം മതി എന്നാ​ണോ വാദം? ഇനി നി​ങ്ങൾ പറയും കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​ക​ളെ കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്കാ​നു​ള്ള വി​ല​കു​റ​ഞ്ഞ തന്ത്രം മാ​ത്ര​മാ​ണു് വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തിൽ അന്വേ​ഷ​ണം വേ​ണ​മെ​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പരാതി!”

“കു​രു​വം​ശ​ത്തി​നു് പുതിയ നാഥൻ, അങ്ങ​നെ വേണോ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ ഹസ്തി​ന​പു​രി കാണാൻ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ടം അധി​കാ​ര​ത്തിൽ വന്ന നാ​ളു​കൾ.

“ഉള്ളിൽ ഉള്ള സ്വേ​ഛാ​ധി​കാര പ്ര​വ​ണ​ത​യെ മറ​ച്ചു വച്ചു് സദാ​ചാ​ര​സ​ങ്കൽ​പ്പ​ത്തെ പരി​ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന അർ​ദ്ധ​സ​ത്യ​വാൻ​പ്ര​തി​ച്ഛായ രാകി, കൂർ​പ്പി​ച്ച​ല്ലോ പന്ത്ര​ണ്ടു് വർഷം വന​വാ​സ​ത്തിൽ. ഇനി അതി​നു​ണ്ടാ​വും നി​ത്യ​വും, പരി​മി​തി ഇല്ലാ​ത്ത പ്ര​ദർ​ശ​നം. വരൂ നമു​ക്കു് പോയി ആശം​സി​ക്കാം ആവു​ന്ന​ത്ര നട​ന​മി​ക​വോ​ടെ!”

“മൃ​ത്യു​ഭീ​ഷ​ണി നി​ല​വിൽ ഉണ്ടോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ശര​ശ​യ്യ.

“അതാ​ണു് ഭീ​ഷ്മ​രു​ടെ നേ​ട്ടം. രണ്ടു​നൂ​റ്റാ​ണ്ടു് കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും മര​ണ​ദേ​വത വരാൻ മടി​ച്ചു​നിൽ​ക്കു​ന്നു, കാരണം എന്റെ അനു​മ​തി വേണം ദേഹി ദേഹം വിടാൻ. ശയ്യാ​വ​ലം​ബി ഞാൻ പക്ഷേ, മര​ണ​ദേ​വ​ത​ക്കു് പച്ച​ക്കൊ​ടി കൊ​ടു​ക്കാ​തെ ഉറ​ക്കം നടി​ക്കും, പണ്ഡ​വ​രെ​യും കൗ​ര​വ​രെ​യും തി​രി​ച്ച​റി​യാം, അവ​രു​ടെ മക്ക​ളെ കണ്ടാൽ അറി​യു​ന്നി​ല്ല. തന്നി​ഷ്ട​പ്ര​കാ​രം മാ​ത്ര​മേ നി​ന​ക്കു് മരണം ഉണ്ടാ​വൂ എന്ന​തു് വര​മ​ല്ല ശാ​പ​മാ​ണു് എന്നു് ചി​ല​പ്പോൾ ദു​സ്വ​പ്നം കാണും അപ്പോൾ ഞാൻ അമ്മാ അമ്മാ എന്നു് നി​ല​വി​ളി​ക്കും.”

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ കാ​ത്തി​രി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു് നേരം കു​റ​ച്ചാ​യി. അന്തഃ​പു​ര​പാ​റാ​വു​കാ​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ കേ​ട്ടു, രാ​ജാ​വുൾ​പ്പെ​ടെ മു​തിർ​ന്ന മൂ​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വ​രും, കു​റ​ച്ചു​കാ​ല​മാ​യി താമസം ഇവിടെ നി​ങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പ​മ​ല്ല. എന്താ കാരണം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും ഗാ​ന്ധാ​രി​യും വന​വാ​സം തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തു രാജ വസ​തി​യൊ​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, കു​രു​വം​ശാ​ധി​പ​ന്റെ പര​മ്പ​രാ​ഗത ഔദ്യോ​ഗി​ക​മ​ന്ദി​രം, അങ്ങ​നെ ഒഴി​വു​വ​ന്നു. അതു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര ‘രണ​നാ​യ​കൻ’ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ സ്മൃ​തി​യി​ട​മാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ നി​വേ​ദ​ന​വും തന്നു. പൈതൃക കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ കൈ​വ​ശാ​വ​കാ​ശം പി​ടി​വി​ടും​മു​മ്പു് ഞാൻ സമ​വാ​യ​പ​രി​ഹാ​രം നിർ​ദേ​ശി​ച്ചു യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും മറ്റു​ര​ണ്ടു മു​തിർ​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രും താമസം അങ്ങോ​ട്ടു മാ​റ്റുക. നര​ച്ചു​നീ​ണ്ട മു​ടി​യും താ​ടി​യു​മാ​യി മൂ​ന്നു പേർ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് ഞാൻ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്തി​രു​ന്നി​ല്ല എന്നു് ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ ‘തൽ​പ്പ​ര​ക​ക്ഷി​കൾ’ നിർ​മ്മി​ത​വാർ​ത്ത പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കാ​നി​ട​യു​ണ്ടു്. നി​ങ്ങൾ മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ അതി​ലൊ​ന്നും വീ​ണു​പോ​വ​രു​തു്. ‘പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അന്തഃ​പു​രം കണ്ടാൽ വൃ​ദ്ധ​സ​ദ​നം പോ​ലു​ണ്ട​ല്ലോ’ എന്നു് ദ്വാ​ര​ക​റാ​ണി സത്യ​ഭാമ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​പ്പോൾ, കരളിൽ ആരോ കൊ​ത്തി, അതൊ​ന്നും നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. മാ​ദ്രീ​മ​ക്കൾ നകു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും, കൂ​ട്ടു​ണ്ടു്. സ്വർ​ഗ്ഗ​രാജ ശു​ശ്രൂ​ഷ​ക​രായ അശ്വി​നി​ദേ​വ​ത​ക​ളു​ടെ മനു​ഷ്യ​സ​ന്ത​തി​കൾ, ഇന്നും യു​വ​ത്വം പ്ര​സ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന​റി​യാ​മ​ല്ലോ. ചോ​ദി​ക്കാ​തെ തന്നെ കല്യാണ സൗ​ഗ​ന്ധി​കം കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ രണ്ടു വഴി​ക്കു പു​റ​പ്പെ​ട്ടി​റ​ങ്ങി! പൂ​ക്ക​ളും ചു​മ​ന്നു ഓടി​ക്കി​ത​ച്ചെ​ത്തും മു​മ്പു്, ഞാ​നൊ​ന്നു കു​ളി​ച്ചൊ​രു​ങ്ങ​ട്ടെ. വയ​സ്സു​ചെ​ന്ന കു​ന്തി​പു​ത്ര​ന്മാർ കൗ​ശ​ല​ത്തിൽ ഈ വിധം കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തോ​ടെ യു​വ​ന​കു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും എനി​ക്കു് കളി​ക്കൂ​ട്ടു​കാ​രാ​യി!”

“അര​മ​ന​സ​മു​ച്ച​യം ഭാ​ര്യ​ക്കു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ തന്നി​ഷ്ട​പ്ര​കാ​രം ഇഷ്ട​ദാ​നം കൊ​ടു​ത്ത​പ്പോൾ, മറ്റു കൌ​ര​വ​വ​ധു​ക്കൾ അനി​ഷ്ട​സൂ​ച​ക​മാ​യി വസ്തു​കൈ​മാ​റ്റ​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ ഒന്നും മി​ണ്ടി​യി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആണു​ങ്ങൾ മരി​ച്ചാ​ലും, വി​ധ​വ​കൾ അനാ​ഥ​രാ​വാ​തി​രി​ക്കാൻ വേറെ നി​യ​മ​വ​ഴി​യി​ല്ലെ​ന്നു കൂ​ട്ടു​കു​ടുംബ രഹ​സ്യ​യോ​ഗ​ത്തിൽ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു് കഴി​ഞ്ഞു എന്ന​താ​ണു് ആശ​യ​വി​നി​മ​യ​മി​ക​വിൽ ശ്ര​ദ്ധേ​യ​മായ ദൃ​ഷ്ടാ​ന്തം. കൊ​ച്ചു​നാൾ മുതൽ ഞാൻ ഭാഷ പഠി​പ്പി​ച്ച​തി​ന്റെ സദ്ഫ​ലം. ബല​രാ​മ​നും ദ്രോ​ണ​രും ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ സൈ​നി​ക​ത​ന്ത്ര നൈ​പു​ണ്യ​വി​ക​സ​ന​ത്തി​നു കൂ​ടു​തൽ പരി​ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​വാം എന്നാൽ, നൂറു കൗ​ര​വ​രെ​യും നൂ​റാ​യി​രം എതിർ​പ്പു​ക​ളെ​യും നിർ​വീ​ര്യ​മാ​ക്കി തന്നി​ഷ്ടം നട​പ്പി​ലാ​ക്കാ​നു​ള്ള ആശ​യ​വി​നി​മയ സർ​ഗ്ഗ​വൈ​ഭ​വം—അതാ​ണ​വ​ന്റെ പെരുമ!”

“പീ​ഡ​ന​ത്തി​ന്റെ തല​സ്ഥാ​ന​മാ​യോ ഹസ്തി​ന​പു​രി?”, ചി​ത​റി​ക്കി​ട​ന്ന ഉടു​തു​ണി​ക്ക​ഷ്ണ​ങ്ങൾ നോ​ക്കി കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു, തല താ​ഴ്ത്തി വന​വാ​സ​ത്തി​നു പോ​വു​ന്ന നഗ്ന​പാ​ദ​പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ​യും അഞ്ചോ​ളം പാ​ണ്ഡ​വ​രെ​യും.

“അടി​വ​സ്ത്ര​ത്തി​ലൂ​ന്നി നി​ങ്ങൾ ഐതി​ഹാ​സിക അധി​കാ​ര​ക്കൈ​മാ​റ്റ​ത്തെ അവ​ഹേ​ളി​ച്ച​ല്ലോ! ചോര വീ​ഴ്ത്താ​തെ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യെ ഞങ്ങൾ നീ​ക്കി​യ​തു് നി​ല​ത്തു ചമ്രം പടി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​ല്ലേ? ഒന്നും രണ്ടും പറ​ഞ്ഞു ഉന്തും തള്ളു​മു​ണ്ടാ​യ​പ്പോൾ അഴി​ഞ്ഞു​വീണ അടി​വ​സ്ത്ര​ത്തെ ‘പീ​ഡ​നാ​വ​ശി​ഷ്ട’മെ​ന്നൊ​ക്കെ പൊ​ലി​പ്പി​ക്കാൻ ആയി​രു​ന്നോ നി​ങ്ങൾ തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ പോയി ഉന്ന​ത​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം നേ​ടി​യ​തു? സ്ത്രീ വി​രു​ദ്ധ​മാ​ണോ കു​രു​വം​ശം? സ്വർ​ഗ്ഗ രാ​ജ​ദാ​സി​യായ ഗംഗ മുതൽ, മീൻ പി​ടി​ക്കു​ന്ന സത്യ​വ​തി വരെ, കാശി രാ​ജ​കു​മാ​രി അംബിക മുതൽ അവി​ഹി​ത​ര​തി​യിൽ മാ​തൃ​ത്വം സ്ഥാ​പി​ച്ചെ​ടു​ത്ത കു​ന്തി വരെ, കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ലെ വൈ​വി​ധ്യ സ്ത്രീ രൂ​പ​ങ്ങൾ അടി​യ​റ​വു വച്ചി​ട്ടി​ല്ല ആണ​ധി​കാ​ര​ഗർ​വ്വി​നു മു​മ്പിൽ എന്നു് തി​രി​ച്ച​റി​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. അനു​ജ​ന്റെ ഭാ​ര്യ​യെ തട്ടി​യെ​ടു​ത്തു പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടാ​ക്കിയ യു​ധി​ഷ്ഠ​നെ​വി​ടെ, അനു​ജ​ഭാ​ര്യ​മാ​രെ ‘രാ​ജ​മാ​താ’ എന്ന​ഭി​സം​ബോ​ധന ചെ​യ്യു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എവിടെ! ഒരു ചുവർ വി​ഷ​വാർ​ത്താ​നിർ​മ്മി​തി​ക്കു വേ​ണ്ടി ഒന്നും നി​ങ്ങൾ വി​സ്മ​രി​ക്ക​രു​തു്”.

“ജനി​ച്ച​തും, കൌ​മാ​രം വരെ വളർ​ന്ന​തു​മൊ​ക്കെ ഇതു​പോ​ലൊ​രു കൊ​ടും​കാ​ട്ടി​ല​ല്ലേ? തോ​ന്നു​മ്പോൾ തോ​ന്നു​മ്പോൾ കയ്യി​ട്ടു​വാ​രാൻ അന്നും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നോ തി​ന്നാ​ലൊ​ടു​ങ്ങാ​ത്ത ഭക്ഷ​ണ​പാ​ത്രം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു മല​ങ്കാ​റ്റിൽ തണു​പ്പു് പടർ​ന്ന പ്ര​ഭാ​തം, വനാ​ന്തര ആശ്ര​മം, വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല ജീ​വി​തം.

“സന്ധ്യ​യാ​യാൽ അമ്മ​യും മാ​ദ്രി​യും ഉടു​ത്തൊ​രു​ങ്ങി പു​റ​ത്തു​പോ​വും. പി​ന്നെ വൈകും, തളർ​ന്നു തി​രി​ച്ചു​വ​രാൻ. മധു​ര​ഭ​ക്ഷ​ണം ഇല​പ്പൊ​തി നിറയെ കയ്യി​ലു​ണ്ടാ​വും. ചി​ല​പ്പോൾ കാണാം പട്ടും പൊ​ന്നും. ആകാ​ശ​ചാ​രി​ക​ളു​മാ​യി ദാ​മ്പ​ത്യേ​ത​ര​ബ​ന്ധ​മി​ല്ലാ​തെ ആയു​ഷ്കാല ജീ​വി​തം സു​ഖ​മാ​വി​ല്ലെ​ന്നു ഇട​ക്കൊ​ക്കെ അവർ കവി​ളിൽ വിരൽ കു​ത്തി മേൽ​പ്പോ​ട്ടു​നോ​ക്കി പറയും. ‘ശരി​യാ​ണു്, നീ പറ​യു​ന്ന​തിൽ കാ​ര്യ​മു​ണ്ടു്”, പായിൽ കി​ട​ന്നു ശ്വാ​സം മു​ട്ടു​ന്ന അച്ഛ​നും സമ്മ​തി​ക്കും.”

“നി​ഷ്ക്രി​യ​പാ​ണ്ഡ​വർ? നി​ശ്ശ​ബ്ദ പാ​ണ്ഡ​വർ! പെ​രു​മഴ പെ​യ്ത​പ്പോ​ഴേ​ക്കും, ചട​ഞ്ഞു​കൂ​ടി ധ്യാ​ന​ത്തി​ലാ​യോ പാ​വം​പാ​ണ്ഡ​വർ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കു​തി​ച്ചൊ​ഴു​കു​ന്ന തോ​ട്ടിൽ നി​ന്നു് ഭീ​തി​ത​ശ​ബ്ദം ഉയർ​ന്ന ഇരു​ണ്ട അപ​രാ​ഹ്നം.

“തല​ക്കു​പി​ന്നിൽ കൈ​പ്പ​ത്തി​കൾ ചേർ​ത്തു ഇരി​പ്പു​ണ്ട​ല്ലോ, അതു് നി​ങ്ങൾ കു​റ​ച്ചു​കാ​ണ​രു​തു്. ദൂരെ ദൂരെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ ‘കൗ​ര​വ​ത​മ്പു​രാ​ക്ക​ന്മാർ’ കാ​റ്റു​കൊ​ള്ളു​ന്ന കൊ​ട്ടാര മട്ടു​പ്പാ​വി​നെ​ക്കാൾ പ്രാ​മാ​ണ്യ​ത​യു​ണ്ട​തി​നെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞ​തു്, വേറെ ആരു​മ​ല്ല കണ്ടാ​ലൊ​രു നാ​ണം​കു​ണു​ങ്ങി​യായ മാ​ദ്രീ​പു​ത്രൻ സഹ​ദേ​വ​നാ​ണു്. വരാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​ങ്ങൾ പൂർ​വ്വ​നി​ശ്ചി​ത​മാ​ണെ​ന്നും, പ്ര​ത്യേക മാ​ന​സി​കാ​വ​സ്ഥ​യിൽ ഭാവി പ്ര​വ​ചി​ക്കാ​മെ​ന്നും നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​മാ​യി തെ​ളി​യി​ച്ച സഹ​ദേ​വൻ ഇത്ത​വണ ഞങ്ങ​ളോ​ടാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു, “മല​മ​ട​ക്കു​ക​ളി​ലെ കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലി​നെ പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തി​ന്റെ കേ​ന്ദ്ര​ബി​ന്ദു​വാ​യി സങ്കൽ​പ്പി​ച്ചു​വേ​ണം ഓരോ നി​മി​ഷ​വും ശത്രു​സം​ഹാ​ര​ത്തി​ലേർ​പ്പെ​ടാൻ. അതു ഞങ്ങ​ളേ​റ്റു​പി​ടി​ച്ച​പ്പോൾ എന്തു​ണ്ടാ​യി എന്നോ? ഞങ്ങൾ സ്വ​പ്ന​ലോ​ക​ത്തി​ലെ നീ​തി​പ​തി​കൾ! ഞാ​നി​ന്നു​ച്ച​ക​ഴി​ഞ്ഞു​ള്ള കു​റ്റ​കൃ​ത്യ​വി​ചാ​ര​ണ​യിൽ രണ്ടു കൗ​ര​വർ​ക്കു ‘വധ​ശി​ക്ഷ’ നൽകി. ഇനി നി​ങ്ങൾ ബാ​ക്കി​യു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ച​റി​യൂ, മഴ തു​ട​ങ്ങി​യ​ശേ​ഷം നീ​തി​ന്യാ​യ​സ​ഭ​യിൽ എത്ര കൗ​ര​വ​രെ നിർ​ത്തി​പ്പൊ​രി​ച്ചു?”

“പി​തൃ​സ്വ​രൂ​പ​ങ്ങ​ളോ​ടൊ​ന്നും നി​ങ്ങൾ യോ​ജി​ച്ചു പോ​വി​ല്ലെ​ന്നാ​ണ​ല്ലോ വി​ല​യി​രു​ത്തൽ. ഭീ​ഷ്മർ ദ്രോ​ണർ കൃപർ, അര​മ​ന​യിൽ ശക്ത​സാ​ന്നി​ധ്യ​ങ്ങ​ളായ ആരു​മാ​യും മൈ​ത്രി​യി​ല്ലാ​ത്ത നി​ങ്ങ​ളെ​യെ​ങ്ങ​നെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പങ്കാ​ളി​യാ​ക്കി?”. ‘ഇനി ഞാ​നൊ​ഴു​ക​ട്ടെ’ എന്ന പു​ഴ​പു​നർ​ജ്ജീ​വന യജ്ഞ​ത്തിൽ പങ്കെ​ടു​ത്തു വീ​ട​ണ​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“സൂ​ത​വം​ശ​ജ​നാ​ണു് അച്ഛൻ എന്ന പൊ​തു​ബോ​ധം എന്നി​ലു​ണർ​ത്തിയ അപ​കർ​ഷ​താ​ബോ​ധ​ത്തിൽ നി​ന്നെ​ന്നെ ഉയർ​ത്തി​യ​തു്, മദ്യ​വും മദി​രാ​ക്ഷി​യും എത്തി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, അം​ഗ​രാ​ജ്യ​രാ​ജാ​വാ​യി വാ​ഴി​ച്ചി​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്ന അനു​ഭ​വം വി​കാ​ര​ത​ര​ളി​ത​നാ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. അതവൻ യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ ‘കൊ​ട്ടാര മാ​ട​മ്പിക’ളുടെ മു​മ്പിൽ ചെയ്ത പ്ര​ഹ​സ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. അത​വ​രു​ടെ വാ​യ​ട​പ്പി​ച്ചു. കു​തി​ര​ച്ചാ​ണ​കം മണ​ക്കു​ന്ന കർ​ണ്ണൻ തി​രു​വ​സ്ത്ര​വും ധരി​ക്കു​ന്നു​വോ എന്നാ​യി​രു​ന്നു ജാള ്യ​ത​യിൽ വി​രൽ​ക​ടി​ക്കു​ന്ന ഭീ​മ​ന്റെ വി​സ്മ​യം. അവർ​ക്കു​ണ്ടോ വാ​സ്ത​വം അറി​യു​ന്നു! എന്റെ ബീ​ജ​ദാ​താ​വെ​ത്ര മു​ന്തിയ ഇനം ആകാ​ശ​ചാ​രി! മു​ട്ടിൽ ഇഴ​ഞ്ഞു​വ​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ കൗ​ര​വ​ദൗർ​ബ​ല്യം മു​ത​ലെ​ടു​ത്തു അധി​നി​വേ​ശ​ത്തി​നു ശ്ര​മി​ക്കു​മ്പോൾ പി​ന്തുണ കൊ​ടു​ത്ത സഭാ​പ​തി​ക​ളെ​യു​മാ​യി​രു​ന്നു പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു ഏറ്റു​മു​ട്ടേ​ണ്ട​തു്. മറ്റു തൊ​ണ്ണൂ​റ്റി​എ​ട്ടോ​ളം കൗ​ര​വ​രെ ഇള​വ​നു​വ​ദി​ക്കാ​തെ, ‘കൂ​ട്ടാ​ളി’കളായി നി​ല​നിർ​ത്തു​ന്ന​തി​നൊ​പ്പം, ‘മാ​ട​മ്പി​ഹ​സ്തി​ന​പു​രി’യുടെ മടി​ക്കു​ത്തിൽ പി​ടി​ച്ചു വി​റ​പ്പി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞ പോ​രാ​ളി​ദു​ര്യോ​ധ​നൻ തന്നെ​യാ​ണു്, വയ​സ്സിൽ താ​ഴെ​യെ​ങ്കി​ലും, തല​തൊ​ട്ട​പ്പൻ! പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ചൂ​ണ്ടി ‘ശത്രു’ എന്ന​വൻ പറ​ഞ്ഞാൽ, ശത്രു അർ​ഹി​ക്കു​ന്ന ശത്രുത കത്തി​പ്പ​ട​രു​ക​യാ​യി. അതാ​ണു് കർ​ണ്ണ​ന്റെ കർ​ണ്ണ​ത്വം!”

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ ‘നേർ​വ​ഴി’ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​നു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ സദു​ദ്ദേ​ശ്യ​ത്തെ സം​ശ​യി​ക്കു​ന്ന​തിൽ കവി​ഞ്ഞൊ​ന്നും അവൾ നി​ങ്ങൾ​ക്കാർ​ക്കും ചെയ്ത ഓർ​മ്മ​യി​ല്ല​ല്ലോ?”, അഭി​മു​ഖ​ത്തി​ന്റെ അവ​സാ​നം കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഞങ്ങൾ അഞ്ചു​പേ​രിൽ നി​ന്നും ഊഴ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ ധരി​ച്ച ‘ദി​വ്യ​ഗർഭ’ങ്ങ​ളിൽ ചി​ല​തി​ന​വൾ പരി​ച​ര​ണം കൊ​ടു​ത്ത​പ്പോൾ ചി​ല​ത​ല​സി​പ്പോ​കാൻ ഗൂ​ഢ​മാ​യി ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തു ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ പെട്ട പാ​ണ്ഡ​വൻ എന്നോ​ടു് സങ്ക​ടം പറ​ഞ്ഞു. സം​ശു​ദ്ധ​മാ​തൃ​ത്വ​ത്തെ വി​ല​യി​ടി​ക്കു​ന്ന​തൊ​ന്നും ഗർ​ഭി​ണി ചെ​യ്തു​കൂ​ടെ​ന്നെ​ന്തോ കടു​ത്ത വാ​ക്കു ഞാ​നു​പ​യോ​ഗി​ച്ചു എന്നാ​ണോർ​മ്മ. പി​റ്റേ​ന്നു് രാ​ത്രി ഞാൻ അര​മ​ന​യി​ലേ​ക്കു മു​ഖം​മൂ​ടി ധരി​ച്ചു പതി​വു​പോ​ലെ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളി​ലൂ​ടെ രഹ​സ്യ​യാ​ത്ര കഴി​ഞ്ഞു വരു​മ്പോൾ എനി​ക്കെ​തി​രെ ഇരു​ട്ട​ടി​യു​ണ്ടാ​യി. പക്ഷേ, കരു​ത​ലോ​ടെ അനു​ഗ​മി​ച്ചി​രു​ന്ന നകുലൻ അക്ര​മി​യെ കയ്യോ​ടെ പി​ടി​കൂ​ടി മലർ​ത്തി​ക്കി​ട​ത്തി നെ​ഞ്ചിൽ ഇരു​ന്നു കഠി​ന​മാ​യി ചോ​ദ്യം ചെ​യ്ത​പ്പോൾ അക്ര​മി കു​റ്റ​സ​മ്മ​തം നട​ത്തി: സ്വർ​ണ്ണ​നാ​ണ​യം പ്ര​തി​ഫ​ല​മാ​യി കൊ​ല​യാ​ളി​യെ കൂ​ലി​ക്കെ​ടു​ത്ത​തു പാ​ഞ്ചാ​ലി! ദാ​മ്പ​ത്യ​ഭ​ദ്ര​ത​യോർ​ത്തു ഞങ്ങൾ ഒന്നും ചെ​യ്തി​ല്ല. പി​ന്നീ​ടും ജീ​വി​ത​ത്തിൽ എപ്പോ​ഴൊ​ക്കെ അവ​ളു​മാ​യി സം​ഘർ​ഷം ഉണ്ടാ​യോ അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യൊ​രു ഇരു​ട്ട​ടി ഉണ്ടാ​വും. ബീ​ജ​ദാ​താ​വായ കാലൻ എന്നെ അപ്പോ​ഴെ​ല്ലാം തു​ണ​ച്ചു!” യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ വി​തു​മ്പി.

“വി​ഷാ​ദ​രോ​ഗം ബാ​ധി​ച്ച മഹാ​രാ​ജാ​വി​നെ നി​ങ്ങൾ ഒന്നു് സ്വൈ​ര്യ​മാ​യി ജീ​വി​ക്കാൻ വിടൂ” എന്നു് പറ​ഞ്ഞു മാ​ദ്രി​യു​ടെ മക്കൾ ജ്യേ​ഷ്ഠ​നെ താ​ങ്ങി​പ്പി​ടി​ച്ചു അക​ത്തു കി​ട​ത്തി.

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും നി​ങ്ങ​ളും മി​ണ്ടി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റിയ അവി​വേ​ക​ത്തി​നു അർ​ജ്ജു​നൻ വില കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി വന്നു എന്നൊ​ക്കെ സൂ​ത​ന്മാർ പാ​ടു​ന്ന​തു് വഴി​യ​മ്പ​ല​ങ്ങ​ളിൽ പതി​വു​കാ​ഴ്ച​യാ​ണു്. പക്ഷേ, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ കി​ട​പ്പ​റ​യി​ലി​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റിയ ഭീമൻ ദു​രർ​ഥം​വ​ച്ചെ​ന്തോ പറ​ഞ്ഞു എന്ന​തു് കെ​ട്ടു​കഥ പോലെ തോ​ന്നി. വസ്തു​ത​യെ​ന്താ​ണു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ മാ​ത്രം പ്ര​ണ​യ​പ​ദ​ങ്ങൾ പു​ല​മ്പു​ന്ന എന്നു് തി​രു​ത്തി വേണം ആ സംഭവം ഓർ​മ്മി​ക്കാൻ. ഹസ്തി​ന​പു​രി നഗ​രാ​തിർ​ത്തി​യി​ലെ അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ കഴി​യു​ന്ന മധു​വി​ധു​കാ​ലം. ക്ഷേ​മാ​ന്വേ​ഷ​ണ​ത്തി​നു മധു​ര​വു​മാ​യി വന്ന ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, വീ​ട്ടിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ ആരു​മി​ല്ലെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു പോവാൻ ഒരു​ങ്ങി. പാ​ണ്ഡ​വർ വരാൻ നേ​ര​മാ​യി എന്നു് പറ​ഞ്ഞു കൊ​ണ്ട​വ​നെ ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം ക്ഷ​ണി​ച്ച​പ്പോൾ, കി​ട​പ്പ​റ​ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ മര​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങൾ​നോ​ക്കി കി​ട​ക്ക​യി​ല​വൻ മതി​മ​റ​ന്നു. ശന്ത​നു​വി​ന്റെ പ്ര​ണ​യ​വ​ധു​വാ​യി സത്യ​വ​തി കു​റ​ച്ചു​കാ​ലം ഈ മന്ദി​ര​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു താമസം. മര​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങൾ സത്യ​വ​തി നട്ടു​വ​ളർ​ത്തി​യ​വ​യെ​ന്നു ഉദ്യാ​ന​പാ​ല​കർ. പാലും പഴ​വു​മാ​യി ഞാൻ വന്ന​പ്പോൾ, ലിം​ഗ​ഭേ​ദ​മി​ല്ലാ​തെ അടി​യു​ടു​പ്പു​കൾ ചി​ത​റി​ക്കി​ട​ന്ന കി​ട​ക്ക​യിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ കണ്ടു നി​ല​തെ​റ്റി വീഴാൻ പോയ എന്നെ കമ​നീ​യ​മായ കാ​യി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യോ​ടെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ വാ​രി​ക്കോ​രി പി​ടി​ച്ചി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, എന്തു് സം​ഭ​വി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു? എന്തും! അതി​ലേ​റെ എന്നെ നടു​ക്കി​യ​തു്, കൃ​ത്യം ആ നേ​ര​ത്തു ഭീമൻ കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ ഇടി​ച്ചു​ക​ട​ന്ന​താ​ണു്. ദു​ര്യോ​ധന കര​വ​ല​യ​ത്തിൽ ഞാൻ കി​ട​ന്ന​താ​ണു് ഭീമനെ ചൊ​ടി​പ്പി​ച്ച​തു്. ആ സമ​യ​പ​രി​ധി​ക്കു​ള്ളിൽ സം​ഭ​വി​ച്ച​താ​ണോ ഭീ​മ​ദു​ര്യോ​ധന ശത്രു​ത​യു​ടെ​യും പ്ര​തി​കാ​ര​ദാ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​യും ബീ​ജാ​വാ​പം?”

“നവ​വ​ധു​വെ​ന്ന നി​ല​യിൽ കണ്ട ഹസ്തി​ന​പു​രി ഇപ്പോ​ഴു​മു​ണ്ടോ മന​സ്സിൽ? അതോ, കാൽ​നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലി​ന്നി​ട​യിൽ മാ​റി​മ​റ​ഞ്ഞു​വോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കാ​ള​വ​ണ്ടി​ക​ളിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​രു​ന്ന ധാ​ന്യ​ച്ചാ​ക്കു​കൾ കൊ​ട്ടാ​ര​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തി​നോ​ടു് ചേർ​ന്ന കല​വ​റ​ക​ളിൽ അട്ടി​യ​ട്ടി​യാ​യി​ടു​ന്ന​താ​ണെ​ന്റെ ആദ്യ ഓർമ്മ. ഗം​ഗ​ക്കും യമു​ന​ക്കു​മി​ട​യി​ലെ കാർ​ഷിക സം​സ്കാ​രം എന്തെ​ന്ന​തെ​ന്നെ പഠി​പ്പി​ച്ചു. കറവ വറ്റിയ മാ​ടു​ക​ളെ ക്ഷീ​ര​കർ​ഷ​കർ കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തെ ഊട്ടു​പു​ര​യോ​ടു് ചേർ​ന്ന അറ​വു​ശാ​ല​യിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന​തും മറ​ന്നി​ട്ടി​ല്ല. കൗരവർ ആർ​പ്പു​വി​ളി​ച്ചാ​ണു് മാ​ടു​ക​ളെ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്യുക. മണി​ക്കൂ​റു​കൾ​ക്കു​ള്ളിൽ അറ​ത്തു കു​ട​ലും തൊ​ലി​യും നീ​ക്കി പ്രി​യ​മാം​സാ​ഹാ​ര​മാ​യി തയ്യാ​റാ​ക്കു​ന്ന​തും ഏകീ​കൃത മനു​ഷ്യ​പ്ര​യ​ത്ന​ത്തി​ന്റെ മഹ​നീ​യ​ദൃ​ശ്യം. ഇന്നോ! ഒഴി​ഞ്ഞ ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലേ​ക്കു ഇട​യ്ക്കി​ടെ എത്തി​നോ​ക്കി പാ​ണ്ഡ​വർ, എന്നെ കാ​ണു​മ്പോൾ മുഖം താ​ഴ്ത്തി, നട​ക്കു​ന്ന​താ​ണു് പതിവു കാഴ്ച. കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​സ്വ​ത്തു​തർ​ക്കം തീർ​ക്കാൻ കാ​യി​ക​ബ​ലം വേ​ണ​മെ​ന്നു് ഏതു അഭി​ശ​പ്ത​മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തി​ലാ​വാം തീ​രു​മാ​ന​ത്തി​ലെ​ത്തി​യ​തെ​ന്നു മു​ട്ടു​കു​ത്തി വി​ധാ​താ​വി​നോ​ടു് നാ​മൊ​ക്കെ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന ആസു​ര​കാ​ലം. ഭര​ണ​കൂ​ടം ഓരോ പൗ​ര​നും അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം സമ്മാ​നി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു ചാർ​വാ​കൻ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന കാ​ല​പ്പ​കർ​ച്ച!”

ഒരു ഗ്രാ​മ​പ്ര​മു​ഖൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ഇന്ന​ലെ സന്ധ്യ​ക്കു്:

“കന്നു​പൂ​ട്ടാ​നും കി​ള​ക്കാ​നും ആരോ​ഗ്യ​മു​ള്ള ആൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ മഹാ​ഭാ​ര​ത​യു​ദ്ധ​ത്തി​നു പോ​രാ​ളി​ക​ളാ​യി വി​ട്ടു കൊ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ അറി​ഞ്ഞി​ല്ല, ദു​ഷ്ട​ശ​ക്തി​കൾ കൌ​ര​വ​രെ കൊ​ന്നു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ അധി​കാ​രം പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു ആൾ​നാ​ശ​ത്തി​നു നഷ്ട​പ​രി​ഹാ​രം തരാതെ ഈ വിധം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളെ പാ​ട​ത്തു പണി​യെ​ടു​പ്പി​ക്കാൻ നി​ര​ന്ത​രം ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​മെ​ന്നു്. ഞങ്ങൾ ചൊ​ടി​ച്ചു, കൃഷി ചെ​യ്യാ​തെ നിലം പു​ല്ലു​വ​ള​രാൻ ഇട്ടു, വി​ശ​പ്പി​നു ഉഴ​വു​മാ​ടു​ക​ളെ വെ​ട്ടി​ത്തി​ന്നു. ഇപ്പോൾ കൊ​ട്ടാ​രം സർ​വാ​ധി​കാ​രി വന്നു വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു എവിടെ ധാ​ന്യം?, വറുതി കാരണം പട്ടി​ണി മാ​റ്റാൻ പാ​ണ്ഡ​വർ നേരം വെ​ളു​ത്താൽ കൊ​ട്ടാ​രം വി​ട്ടു പോ​വു​ന്ന​തു് യമു​ന​യിൽ മീൻ പി​ടി​ക്കാൻ.”

“എന്നോ കൊ​ടു​ത്ത ഇഷ്ട​ദാ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഇപ്പോ​ഴാ​ണോ അനി​ഷ്ടം പറയുക!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം കത്തി​ക്കു​മ്പോൾ പ്ര​മാ​ണ​ത്തി​ലെ നി​ബ​ന്ധന പാ​ണ്ഡ​വർ കാ​റ്റിൽ​പ​റ​ത്തി എന്ന ആരോ​പ​ണ​വു​മാ​യി ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ നി​രാ​ഹാ​രം തു​ട​ങ്ങിയ നേരം.

“ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ കാ​ണി​ക്കാ​തെ നകുലൻ രഹ​സ്യ​മാ​യി ഇഷ്ട​ദാ​ന​പ്ര​മാ​ണം തയ്യാ​റാ​ക്കി, ജന്മ​നാ കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​തി​യു​ള്ള രാ​ജാ​വി​ന്റെ കയ്യൊ​പ്പും രാ​ജ​മു​ദ്ര​യും നേ​ടാ​നാ​യി എന്ന​തിൽ നി​ങ്ങൾ​ക്കു് കാണാം, പാവം പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ എന്തെ​ല്ലാം അവി​ഹി​ത​നേ​ട്ട​ങ്ങൾ​ക്കു ഉപ​ക​ര​ണ​മാ​ക്കി! ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ വാർ​ദ്ധ​ക്യ​കാ​ല​പ​രി​ച​ര​ണം പാ​ഞ്ചാ​ലി സ്വയം ഏറ്റെ​ടു​ക്കു​മെ​ന്ന നി​ബ​ന്ധന പ്ര​മാ​ണ​ത്തിൽ ഉണ്ടെ​ങ്കിൽ, അതു് പാ​ലി​ക്കാ​തെ​യാ​ണു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രെ​യും ഭാ​ര്യ​യെ​യും വന​വാ​സ​ത്തി​ന​വർ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച​തു്. കൃ​പാ​ചാ​ര്യർ നിർ​ദേ​ശി​ച്ച നി​ബ​ന്ധന, പ്ര​മാ​ണ​ത്തി​ന്റെ പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടിൽ ഉണ്ടെ​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം രാ​ജാ​വു് മു​ഖ​വി​ല​ക്കെ​ടു​ത്തു​വോ! വാ​ര​ണാ​വ​തം കു​ന്തി കത്തി​ച്ച​തു് ഓർ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. ആദി​വാ​സി കു​ടും​ബ​ത്തെ ചു​ട്ടെ​രി​ച്ച​തു് വ്യാ​ജ​തെ​ളി​വി​നു വേ​ണ്ടി! പൂ​പ്പൽ പി​ടി​ച്ച ധാ​ന്യം തന്നു വാ​യ​ട​പ്പി​ക്കാ​മെ​ന്നു ഭീ​മ​നും കൂ​ട്ട​രും കരു​ത​ണ്ട. അതാ രക്ഷ​കൻ ചാർ​വാ​കൻ വരു​ന്നു. നാ​സ്തി​ക​നെ​ന്ന കു​റ്റം​ചാർ​ത്തി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ തു​റു​ങ്കിൽ ഇട്ടി​ട്ടും, ഈ ധീ​ര​യു​ക്തി​വാ​ദി​യു​ടെ സഹനം അതാ​ണി​ന്നു ഞങ്ങൾ​ക്കു് മാതൃക!”

“ശ്രേ​ഷ്ഠ​പു​രോ​ഹി​തൻ നി​ങ്ങ​ളെ ശാ​സി​ച്ചു എന്ന​താ​ണ​ല്ലോ കേൾവി, സത്യ​മാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം അരമന.

“ആരോ​പ​ണം കൊ​ടു​ത്ത പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അന്ത​സ്സും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​വും അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു് ഭർ​ത്താ​വായ നി​ന്റെ സൗ​ജ​ന്യ​മ​ല്ല എന്നു് എനി​ക്കു​നേ​രെ പു​രോ​ഹി​തൻ വിരൽ ചൂ​ണ്ടിയ കാ​ര്യം ഇത്ര​വേ​ഗം കൗരവർ ഹസ്തി​ന​പു​രി കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​യിൽ പ്ര​ച​ര​ണം നട​ത്തി​യോ? മറ്റു​ള്ള​വ​രു​ടെ ഭാ​ര്യ​മാ​രു​ടെ മടി​ക്കു​ത്തിൽ പി​ടി​ക്കു​ന്ന​വർ കൗരവർ എന്നു് ലോകം നാളെ വി​ളി​ച്ചു പറ​യ​തി​രി​ക്ക​ട്ടെ”

“ഈ ഞെ​ണു​ങ്ങിയ ഗദ കൊ​ണ്ടാ​ണോ ഭീമൻ ദുഷ്ട കഥാ​പാ​ത്ര​മായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ നേ​രി​ടാൻ പോ​വു​ന്ന​തു?”, ചാ​ര​വ​കു​പ്പി​ന്റെ ചുമതല വഹി​ക്കു​ന്ന നകു​ല​നോ​ടു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ആശ​ങ്ക​യോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു.

“രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ യു​ദ്ധം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​മ്പോൾ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ശത്രു​പ​ക്ഷ​ത്തി​നു വാ​ക്കു കൊ​ടു​ത്തി​രു​ന്ന​ല്ലോ, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ പട്ടാ​ള​ച്ചി​ട്ട​യോ​ടെ വന്നാൽ മതി, അടി​സ്ഥാന സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ മൊ​ത്തം നിർ​മ്മി​തി കൗരവർ ഏറ്റെ​ടു​ക്കും. താമസം, തീൻ​ശാല, ആയു​ധ​പ്പുര ഓരോ​ന്നി​ലും പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് സൗ​ജ​ന്യ​സേ​വ​നം ഉറ​പ്പു​ത​രു​ന്നു. വന​വാ​സ​ത്തി​നു പോ​വു​മ്പോൾ അർ​ജ്ജു​ന​നു​മാ​ത്രം ദി​വ്യാ​യു​ധം ആരോ​രു​മ​റി​യാ​തെ കൂടെ കൊ​ണ്ടു പോകാൻ പറ്റി, പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങൾ മര​വി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് നി​രാ​യു​ധ​രാ​യി വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു മറ്റു​നാ​ലു അടി​മ​പാ​ണ്ഡ​വർ കാ​ട്ടിൽ​പോ​കാൻ. നി​രാ​യുധ പാ​ണ്ഡ​വർ വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല നൈ​പു​ണ്യ​വി​ക​സ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ, കൈ പ്ര​യോ​ഗ​ക്ഷ​മ​ത​കൊ​ണ്ടു് കൗ​ര​വ​രെ കൊല ചെ​യ്യാൻ സൈനിക മികവു നേടി എന്നാ​ണ​വ​രു​ടെ​യും വി​ല​യി​രു​ത്തൽ. ഞെ​ണു​ങ്ങിയ ഗദ അല​ങ്കാ​രം പോലെ മതി​യ​ല്ലോ എന്നാ​ണു് ഇരു​പ​ക്ഷ പോർ​ക്കള മേ​ധാ​വി​കൾ കൂ​ടി​യാ​ലോ​ച​ന​ക്കെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​തു്. തു​ട​യി​ല​ടി​ച്ചു കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തി മലർ​ത്തി​ക്കി​ട​ത്തി വി​ര​ലു​കൾ കരളിൽ കു​ത്തി ദു​ഷ്ട​കൗ​ര​വ​ന്റെ ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ആത്മാ​വി​നെ വലി​ച്ചു പു​റ​ത്തേ​ക്കെ​റി​യാൻ ആവും എന്ന പോ​രാ​ട്ട വി​ശ്വാ​സ​ത്തി​ലാ​ണി​പ്പോൾ ഭീമൻ. നമു​ക്കു​നോ​ക്കാം ഭീ​മ​വി​ര​ലു​ക​ളു​ടെ മാ​ര​ക​ശ​ക്തി. അല്ല, നി​ങ്ങൾ​ക്കു് കി​ട്ടിയ ശൂലം എങ്ങ​നെ?”

“നി​ങ്ങ​ളും സത്യ​വ​തി​യും ആധു​നിക ലൈം​ഗി​ക​ശി​ക്ഷ​ണം നേടിയ പരി​ഷ്കൃത വനി​ത​ക​ളെ​ന്നു പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ ചാർ​വാ​കൻ പ്ര​കീർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന​തു കേ​ട്ടു് ഞങ്ങൾ കോ​രി​ത്ത​രി​ച്ചു. നാ​ള​ന്ദ തക്ഷ​ശില, എവി​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു ഉപ​രി​പ​ഠ​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. രാ​ജ​മാ​താ​പ​ദ​വി നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കു​ന്തി, പ്ര​തി​ഷേ​ധ​സൂ​ച​ക​മാ​യി കൊ​ട്ടാ​രം വി​ട്ടു് ആശ്ര​മ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലേ​ക്കു പിൻ​വാ​ങ്ങിയ ദി​ന​ങ്ങൾ.

“എന്റെ ലൈം​ഗി​ക​ജീ​വി​തം അരാ​ജ​ക​മെ​ന്നു സമർ​ഥി​ക്കാൻ ഇത്ര​യൊ​ന്നും വള​യേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മി​ല്ല. കൗ​മാ​ര​കാ​ല​ത്താ​ണു് വളർ​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ വസ​തി​യിൽ, പൊ​രു​തി​നേ​ടിയ ഗാർ​ഹിക സ്വ​കാ​ര്യത ഞാൻ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്ത​തു്. രതി​യു​ടെ ചി​ല​ങ്ക​യ​ണി​ഞ്ഞു കി​ട​പ്പു​മു​റി​ക്ക​ക​ത്തു ഞാൻ നഗ്ന​നൃ​ത്തം ചെ​യ്യു​മ്പോൾ ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ ഉദ​യ​സൂ​ര്യ​നെ കണി കണ്ടു. “നീ​യൊ​രു മനു​ഷ്യ​പ്ര​കൃ​തി​യാ​ണോ, സൂ​ര്യാ? ആണു​ട​ലു​ള്ള ആകൃ​തി​യാ​ണോ നി​ന​ക്കു് പ്ര​കൃ​തി തന്ന​തു?, രതി​യൂർ​ജ്ജം പ്ര​സ​രി​ക്കു​ന്ന രക്ത​സ​ഞ്ചാ​ര​മു​ണ്ടോ നി​ന്റെ ധമ​നി​ക​ളിൽ?, എന്നി​ങ്ങ​നെ ഞാൻ പു​ലർ​കാ​ല​സൂ​ര്യ​നോ​ടു് കൊ​ഞ്ചി​ക്കു​ഴ​ഞ്ഞു ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ അവൻ പ്ര​സാ​ദി​ച്ചു, അക​ത്തു​ക​ട​ന്നെ​ന്നെ കോ​രി​യെ​ടു​ത്തു​ട​ലാ​കെ ആസ്വ​ദി​ച്ചു എന്ന​താ​ണോ ചാർ​വാ​കൻ ഇപ്പോൾ പെൺ​നി​ന്ദ​ക്ക​വ​രു​ടെ പൂർ​വ്വ​ച​രി​ത്രം പരി​ശോ​ധി​ക്കു​ന്ന​തു? അതോ, മാ​തൃ​ത്വം എന്ന പെ​ണ്ണ​വ​കാ​ശം സാ​ര്ഥ​ക​മാ​ക്കാൻ ഏതു​വ​ള​ഞ്ഞ പ്ര​ലോ​ഭന വഴി​യും സ്വീ​ക​രി​ക്കാം എന്ന ദൃ​ഢ​നി​ശ്ച​യ​ത്തോ​ടെ ആണു​ങ്ങ​ളെ വല​വീ​ശി, മൂ​ന്നു മക്ക​ളെ പി​ന്നെ​യും പ്ര​സ​വി​ച്ച​തോ?” ഇതൊ​ക്കെ പഠി​ക്കാൻ തക്ഷ​ശി​ല​യി​ലും നാ​ള​ന്ദ​യി​ലും പോകണോ, അതോ ഉള്ളി​ലെ കട​ലോ​ള​ങ്ങൾ നി​ങ്ങൾ ഭയ​ര​ഹി​ത​മാ​യി കേൾ​ക്ക​ണോ!”

“മറ്റൊ​രു പാ​ണ്ഡ​വ​ഭാ​ര്യ​യിൽ നി​ന്നും വെ​ല്ലു​വി​ളി നേ​രി​ടാ​തെ, മു​പ്പ​ത്തി​യാ​റു​വർ​ഷം മഹാ​റാ​ണി​പ​ദ​വി വഹി​ച്ചു അന്തി​മ​പ​ദ​യാ​ത്ര​ക്കു് അന്തഃ​പു​രം വി​ട്ടി​റ​ങ്ങു​മ്പോൾ, സ്വ​ന്ത​മെ​ന്നി​ക്കാ​ല​വും കരു​തിയ സ്ഥാ​വ​ര​ങ്ങ​ളും ജം​ഗ​മ​ങ്ങ​ളും എന്തു് ചെ​യ്യാ​നാ​ണു് ഭാവം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അഞ്ചു ആൺ​മ​ക്ക​ളും, പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പി​ടി​പ്പു​കേ​ടു കൊ​ണ്ടെ​ന്ന​റി​യു​ന്നു, കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​സ്ഥി​തി​ക്കു് എനി​ക്ക​ന​ന്ത​രാ​വ​കാ​ശി​കൾ ഇല്ല. അച്ഛ​നും സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രും കൗ​ര​വ​പാ​ണ്ഡവ സ്വ​ത്തു​തർ​ക്ക​ത്തിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ഭർ​ത്താ​ക്ക​ളിൽ മൂ​ന്നാ​മ​നായ അർ​ജ്ജു​നൻ അവി​ഹിത ബന്ധ​നിർ​മ്മി​തി​യിൽ ഒന്നാ​മ​നാ​യി ദ്വാ​ര​ക​സ്വ​ദേ​ശി സു​ഭ​ദ്ര​യെ വി​വാ​ഹം കഴി​ക്കേ​ണ്ട സാ​ഹ​ച​ര്യ മു​ണ്ടാ​യി. ആ ഹ്ര​സ്വ​കാല ബന്ധ​ത്തി​ലു​ണ്ടായ അഭി​മ​ന്യു​വി​നു്, വി​രാ​ട​രാ​ജ​കു​മാ​രി​യിൽ ജനി​ച്ച പരീ​ക്ഷി​ത്തു് എനി​ക്കൊ​ര​ക​ന്ന ബന്ധു. സ്നേ​ഹ​വാ​ത്സ​ല്യ​ങ്ങൾ തോ​ന്നാ​ത്ത ഒരാൾ എന്തി​നു ഞാ​നി​ത്ര​യും കാലം മോ​ഹി​ച്ചും വി​ല​പേ​ശി​യും സ്വ​ന്ത​മാ​ക്കിയ സ്വ​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ അവ​കാ​ശി ആവണം? എല്ലാ സ്വ​ത്തും പു​തു​ത​ല​മുറ കൗ​ര​വ​ക്കു​ട്ടി​കൾ ക്കാ​യി ഒസ്യ​ത്തിൽ ഞാൻ ഇന്ന​ലെ കയ്യൊ​പ്പി​ട്ടു!”

“ഇതാ പാ​ഞ്ചാ​ലീ ചു​ടു​കൗ​ര​വ​ചോര”, ഓടി​ക്കി​ത​ച്ചു കൈ​കു​മ്പി​ളിൽ കൊ​ഴു​ത്ത ദ്രാ​വ​ക​വു​മാ​യി, പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ വി​വ​സ്ത്ര​നും മു​റി​വേ​റ്റ​വ​നു​മായ ഭീമൻ വന്നു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ കൊ​ച്ചു കു​ട്ടി​യെ​പോ​ലെ നി​ന്നു.

“ആല​ങ്കാ​രി​ക​മാ​യി ഞാ​നെ​ന്നോ സാ​ന്ദർ​ഭി​ക​മാ​യി പറ​ഞ്ഞ​പോയ ഒരു കാ​ര്യം ഇത്ര​യും കാലം ഓർ​മ​യിൽ വച്ചു് ശത്രു​വി​ന്റെ കരൾ തു​ര​ന്നു ചോര കോരി വരു​ന്ന നി​ങ്ങൾ എത്ര മന്ദൻ! നി​ങ്ങൾ​ക്കു് അറി​യാ​മോ, എന്റെ ആരാ​ധ​ക​രാ​യി​രു​ന്നു കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട ആ ധീ​ര​കൌ​ര​വർ”, പാ​ഞ്ചാ​ലി നി​ന്ദ​യോ​ടെ ഭർ​ത്താ​വി​നെ നോ​ക്കി മുടി കെ​ട്ടി​വ​ച്ചു തി​രി​ച്ചു കൂ​ടാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു് കയറി.

“പര​പു​രു​ഷ​പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ സൃ​ഷ്ടി​ച്ചെ​ടു​ത്ത അന​ധി​കൃത പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ലം, കു​രു​വം​ശ​ഐ​ശ്വ​ര്യ​ത്തെ ഹനി​ക്കു​ന്ന തെ​മ്മാ​ടി​ക്കൂ​ട്ട​മാ​ണെ​ന്നു, പാ​തി​വൃ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ പര​മോ​ന്ന​ത​ദേ​വ​ത​യായ ഗാ​ന്ധാ​രി ആക്ഷേ​പി​ച്ച​ല്ലോ. കു​രു​വം​ശ​ഛി​ദ്രം അടു​ത്തൊ​ന്നും അവ​സാ​നി​ക്കി​ല്ല?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പാ​ണ്ഡു​വ​ധു​വെ​ന്ന നി​ല​യിൽ, ഞാൻ റാ​ണി​യാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ അവി​ശ്വ​സ്ഥ​തോ​ഴി​യിൽ കവി​ഞ്ഞൊ​ന്നു​മ​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന ഗാ​ന്ധാ​രി​ക്കി​പ്പോൾ, ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​പ​ത്നി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ, ഉയർ​ന്ന നില കൈ​വ​ന്നി​രി​ക്കാം. എന്നാൽ അവ​ളു​ടെ മാ​തൃ​ത്വം? കാ​മാ​ന്ധ​ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ കു​ട്ടി​ക​ളെ പ്ര​സ​വി​ക്കാൻ വയ്യെ​ന്ന കർ​ശ​ന​നി​ല​പാ​ടിൽ വാ​ട​ക​ഗർ​ഭ​ങ്ങൾ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ചു. അവി​വാ​ഹി​ത​യു​വ​തി​ക​ളിൽ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ മാ​റി​മാ​റി ‘അന്ത​കൻ​വി​ത്തു’ വി​ത​ച്ചു. കൊ​യ്തെ​ടു​ക്കാൻ ഗാ​ന്ധാ​രി​യും. കാണൻ നന്നെ​ന്നു കണ്ട​പ്പോൾ, (കണ്ണു കെ​ട്ടു​കെ​ട്ടി കാ​ഴ്ച​മ​റ​യ്ക്കു​ന്ന ചെ​പ്പ​ടി വിദ്യ തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടി​ല്ല.) അവരെ കൗരവർ എന്ന കൃ​ത്രിമ കു​ല​അം​ഗ​ങ്ങ​ളാ​ക്കി. അഭ​യാർ​ഥി​യാ​യി പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ ഞാൻ എത്തി​യ​പ്പോൾ ഓർ​മ്മ​പ്പെ​ടു​ത്തൽ ചെ​യ്തി​രു​ന്നു—മോ​ശം​ബീ​ജ​ങ്ങ​ളു​ടെ നി​ല​വി​ളി​യു​ണ്ടു് നമ്മു​ടെ ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തിൽ. മൗനം നീ കൺ​കെ​ട്ടു പോലെ കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ന്നാൽ നി​ന​ക്കു നല്ല​തു്. മാ​തൃ​ത്വം എന്ന അവ​കാ​ശം നേ​ടി​യെ​ടു​ക്കാൻ ഞാൻ ഷണ്ഡ​ഭർ​ത്താ​വി​നെ വീ​ട്ടിൽ കി​ട​ത്തി പു​റ​ത്തു​പോ​യി ദേ​വ​പ്ര​കൃ​തി​ക​ളെ കൂ​ടെ​കി​ട​ത്തി, എന്നാൽ നീയോ!”

“കു​ടും​ബ​നാ​മം തു​ണ​യാ​യോ? അതോ വിനയോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഭൂ​വാ​സി​ക​ള​ല്ല പി​തൃ​ക്കൾ എന്നു് പറ​ഞ്ഞ​തു​കൊ​ണ്ടു് കാ​ര്യ​മു​ണ്ടോ? വൈ​വി​ധ്യ ബീ​ജ​സ​മ്പാ​ദ​ന​ത്തി​നു​ള്ള ദാ​മ്പ​ത്യ​സാ​ഹ​ച​ര്യം അറി​യാൻ ആകാം​ക്ഷ കാ​ണി​ക്കു​ന്ന​വ​രോ​ടെ​ത്ര ഉച്ച​ത്തിൽ സത്യം വെ​ട്ടി​ത്തു​റ​ന്നു പറയും? കാ​യി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത ഭർ​ത്താ​വി​നെ​നോ​ക്കു​കു​ത്തി​യാ​ക്കി, രണ്ടു രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ, പ്ര​ലോ​ഭന മന്ത്ര​വു​മാ​യി ആൺ​വേ​ട്ട​ക്കു് ഇറ​ങ്ങി​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന കാഴ്ച, ഭാ​വ​ന​യിൽ കണ്ട​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ, ലജ്ജ​യിൽ മു​ഖം​മു​ങ്ങി. ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​നു ശേഷം, പാ​ഞ്ചാ​ലി ചോ​ദി​ക്കാ​വു​ന്ന കു​ടും​ബ​വി​വ​ര​ങ്ങൾ തടയാൻ ഞങ്ങൾ നിർ​ബ​ന്ധി​ത​രാ​യി. “പാ​ഞ്ചാ​ല​ന​ല്ല എന്റെ ബീ​ജ​ദാ​താ​വു്, യാ​ഗാ​ഗ്നി​യിൽ, വളർ​ച്ച​യെ​ത്തിയ പെ​ണ്ണു​ട​ലോ​ടെ ഉയർ​ന്ന ദേ​വ​സ്ത്രീ ഞാൻ” എന്നു് സ്വയം അവൾ പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​മ്പോൾ, ‘പാ​ണ്ഡു​വ​ല്ല ഞങ്ങ​ളു​ടെ പി​താ​വു്’ എന്നു് സമാ​ന​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ എങ്ങ​നെ ഞങ്ങൾ ഐക്യ​പ്പെ​ടും? സ്വീ​കാ​ര്യ പദാ​വ​ലി​യിൽ, ഞങ്ങ​ളെ​ങ്ങ​നെ പാ​ണ്ഡ​വർ ആയി എന്നു് വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ടി വന്ന​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ, കർ​ണ്ണൻ നേ​രി​ട്ട അസ്തി​ത്വ​അ​വ​ഹേ​ള​നം ഞങ്ങ​ളും നേ​രി​ട്ടു. ‘ഒരു പക്ഷേ, കൂ​ടു​തൽ.’ കാരണം ഉണ്ടു്. ശ്രോ​താ​ക്കൾ കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് കരുണ കാ​ട്ടി. ഞങ്ങ​ളോ​ടു് വിവരം തേ​ടി​യ​തോ, നി​ന്ദി​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു. ആരാ​ണു് നി​ങ്ങൾ എന്നു് അഭി​മ​ന്യു​വി​നോ​ടു് വഴി​യ​മ്പ​ല​ങ്ങ​ളിൽ ചോ​ദി​ക്കു​മ്പോൾ “ഞാൻ അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ മകൻ അഭി​മ​ന്യു” എന്ന​ഭി​മാ​ന​ത്തോ​ടെ പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​വ​നോ​ടെ​നി​ക്കു് അസൂയ തോ​ന്നി. ഞങ്ങ​ള​ഞ്ചു പേർ​ക്കു് ‘പാ​ണ്ഡ​വർ’ എന്ന​തൊ​രു മേനി പറ​യാ​വു​ന്ന കു​ടും​ബ​നാ​മ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, കു​റ്റ​സ​മ്മ​ത​ത്തി​നു​ള്ള പ്ര​തി​ക്കൂ​ടാ​യി​രു​ന്നു!”

“അഞ്ചു​പേ​രും കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടു​ന്ന അസാ​ധാ​രണ സാ​ഹ​ച​ര്യം ഉണ്ടാ​യാൽ, അകാ​ല​വൈ​ധ​വ്യം എങ്ങ​നെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​ര​ഭാ​വി​ജീ​വി​ത​ത്തെ ബാ​ധി​ക്കു​മെ​ന്നാ​ണ് ഒറ്റ​ക്കി​രി​ക്കു​മ്പോൾ സങ്ക​ല്പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദ്രൗ​പ​ദി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു, “പാ​ഞ്ചാല രാ​ജ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് അഭയം തേടി മട​ങ്ങു​മോ?”

“പാ​ണ്ഡവ വം​ശ​നാ​ശം ഭാ​വി​ജീ​വി​ത​സാ​ധ്യ​ത​ക​ളെ പ്ര​തി​കൂ​ല​മാ​യി ബാ​ധി​ക്കാ​നാ​വാ​ത്തി​ട​ത്തോ​ളം സജീ​വ​മാ​യൊ​രു ആന്ത​രി​ക​ജീ​വി​തം ഞാ​നെ​ന്നിൽ എന്നോ വളർ​ത്തി​യ​തു് ഇനി​യും തു​ണ​യാ​കു​മെ​ന്നു തന്നെ​യാ​ണു് ഊഹി​ക്കു​ന്ന​തു്. യു​ദ്ധ​ജേ​താ​ക്കൾ എന്നെ അടി​മ​യാ​ക്കു​ന്ന ദാ​രു​ണ​രം​ഗ​വും വി​ഭാ​വന ചെ​യ്യാ​റു​ണ്ടു്. ആരാ​ധ​ക​രെ നി​രാ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്താ​തി​രി​ക്കാൻ, വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ, പു​നർ​വി​വാ​ഹ​വും ബഹു​ഭർ​തൃ​ത്വ​വും പരി​ഗ​ണി​ക്കും. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​യു​ടെ വി​വാ​ഹ​സൽ​ക്കാ​രം ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യി​ലൂ​ടെ ലോ​ക​ത്തെ അറി​യി​ക്കാൻ കണ്ണും തു​റ​ന്നു കൂ​ട്ടു​കാ​ര​നൊ​പ്പം ഉണ്ടാ​വി​ല്ലേ നി​ങ്ങ​ളും?”, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് പി​റ്റേ​ന്നു് പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ ധരി​ക്കാ​നു​ള്ള സൈ​നി​ക​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ ശ്ര​ദ്ധാ​പൂർ​വ്വം ഒരു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡവ പാ​ള​യ​ത്തിൽ ദ്രൗ​പ​ദി.

“പാ​ണ്ഡ​വ​ബാ​ധ്യത എന്തി​നു പാ​ഞ്ചാ​ലി ചു​മ​ക്ക​ണം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ആറംഗ പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘം നീ​ണ്ട​യാ​ത്ര​ക്കൊ​രു​ങ്ങു​ന്ന നേരം.

“ശിക്ഷ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ഗു​ണ​ഭോ​ക്താ​വു് എന്ന ഗു​രു​തര പ്ര​ശ്ന​ത്തി​ല​ല്ലേ, നി​യ​മ​വാ​ഴ്ച​യു​ള്ള പരി​ഷ്കൃ​ത​സ​മൂ​ഹ​മ​ല്ലേ ഹസ്തി​ന​പു​രി! പു​രു​ഷ​ന്മാർ​ക്കു് മാ​ത്രം പ്ര​വേ​ശ​ന​മു​ള്ള ചൂ​താ​ട്ട സഭയിൽ അനു​മ​തി​യി​ല്ലാ​തെ രാ​ത്രി ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റു​മ്പോൾ, അറി​യാ​മോ, പ്ര​കോ​പ​ന​പ​ര​മായ രീ​തി​യിൽ അല്പ​വ​സ്ത്ര​യു​മാ​യി​രു​ന്നു! അതി​ന്റെ പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ഉ​ള്ള​ട​ക്കം നീ​തി​പ​തി കണ​ക്കി​ലെ​ടു​ത്തു. സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തെ​ളി​വു​കൾ വേ​ണ്ട​ത്ര! സദാ​ചാ​ര​പ്രി​യ​രായ കൗ​ര​വ​രു​ടെ സം​തൃ​പ്ത​കു​ടും​ബ​ത്തിൽ അവി​ഹി​ത​ബ​ന്ധ​ത്തി​ന്റെ വി​ള്ള​ലു​ണ്ടാ​ക്കാൻ ഗൂ​ഢ​രാ​ഷ്ട്രീയ ലക്ഷ്യം സം​ശ​യി​ച്ച​പ്പോൾ, നീ​തി​പ​തി നാ​രാ​യ​വും പന​യോ​ല​യും കയ്യി​ലെ​ടു​ത്തു. നി​സ്വ​യും പണ​യ​വ​സ്തു​വു​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം മര​വി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട പ്ര​തി​ക്കു് കു​റ്റ​സ​മ്മ​ത​ത്തി​ന്റെ​യോ പ്ര​തി​രോ​ധ​ത്തി​ന്റെ​യോ അവസരം പി​ന്നീ​ടു് കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ല്ല. സ്ത്രീ എന്ന നി​ല​യി​ല​വൾ​ക്കു രാ​ജാ​വു്, (അവ​ന്റെ സൗ​ജ​ന്യം നമി​ക്ക​പ്പെ​ട​ട്ടെ), വധ​ശി​ക്ഷ ഇളവു് നൽകി. ഹസ്തി​ന​പു​രി കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തിൽ അവ​ളു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​സാ​ധ്യത മറ്റു കു​റ്റ​വാ​ളി​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ മോശം സ്വാ​ധീ​ന​മെ​ന്നു​വി​ല​യി​രു​ത്തിയ നീ​തി​പ​തി, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം, കാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക​യ​ക്കാൻ വി​ധി​ച്ചു. ഒരു കരു​തൽ​നി​രീ​ക്ഷ​ണ​വള കാലിൽ ഞാൻ അണി​യി​ക്കും. അല്ല, ഇതി​ലൊ​ക്കെ നി​ങ്ങൾ​ക്കാ​ദ്യ​മേ കണ്ട​ല്ലോ പ്ര​തി​ക്ക​നു​കൂ​ല​മായ പ്ര​തി​രോ​ധ​നിർ​മ്മി​തി? കു​രു​വംശ പൈ​തൃ​കം മറ​ന്നൊ​രു ഇര​വാ​ദ​വും പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രിൽ വേണ്ട, നഷ്ട​പ്പെ​ടാൻ സൗ​ജ​ന്യ​വ​സ​തി​യും ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ മൂ​ന്നു​നേ​രം പൊ​രി​ച്ച കാ​ള​യി​റ​ച്ചി കൂ​ട്ടി വയർ​നി​റ​യെ കനലിൽ ചു​ട്ടെ​ടു​ത്ത ചൂ​ട​പ്പ​വും!”

“അനു​ജ​ന്റെ ഭാ​ര്യ​യെ അപ​ഹ​രി​ക്കാൻ, കു​റു​ക്കു​വ​ഴി​തേ​ടിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, തന്ത്ര​പ​ര​മായ സമ​വാ​യ​നീ​ക്ക​ത്തിൽ എത്തി​യ​പ്പോൾ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം റാ​ണി​പ​ദ​വി കൊ​ടു​ത്തു കൂ​ടെ​ക്കൂ​ട്ടി. മറ്റു​നാ​ലു സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രോ​ടു് കൂ​ട്ടു​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ചട്ടം​പാ​ലി​ക്കാ​തെ ‘ശല്യ​ക്കാ​ര​നായ വ്യ​വ​ഹാ​രി’യായി എന്ന​റി​യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​ല്ലോ. ഹസ്തി​ന​പു​രി രാ​ജാ​വാ​യ​ശേ​ഷം രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ, ആളെ​ങ്ങ​നെ? സ്വയം തി​രു​ത്തിയ മാ​ന്യൻ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തി​ന്ന​രി​കെ എനി​ക്കു ഒരി​രി​പ്പി​ട​മൊ​ക്കെ തയ്യാ​റാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. സഭാ​ന​ട​പ​ടി നി​രീ​ക്ഷി​ക്കാൻ സാ​വ​കാ​ശം തരാതെ, നി​സ്സാ​ര​ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ ചാർ​വാ​ക​നോ​ടെ​റി​ഞ്ഞു സു​ഗ​മ​ചി​ന്താ​നീ​ക്ക​ത്തെ തട​സ്സ​പ്പെ​ടു​ത്തും. സഭ​നി​യ​ന്ത്രി​ക്കു​ന്ന വി​ദു​രർ കൃ​ത്രി​മ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഔപ​ചാ​രി​ക​ത​യോ​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും അം​ഗ​ങ്ങ​ളെ സം​സാ​രി​ക്കാൻ ക്ഷ​ണി​ക്കും. പരി​ഭ്ര​മ​ത്തോ​ടെ ക്ഷ​ണി​താ​ക്കൾ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം തു​ട​ങ്ങു​മ്പോൾ, നിർ​മ്മ​ര്യാ​ദ​ക​ര​മായ അവ​ഗ​ണ​ന​യോ​ടെ കഴു​ത്തു​നീ​ട്ടി, നി​സ്സാ​ര​വും സന്ദർ​ഭ​ത്തി​നു യോ​ജി​ക്കാ​ത്ത​തു​മായ ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടെ​ന്നെ വി​റ​ളി​പി​ടി​പ്പി​ക്കും. കൂർ​ത്ത നോ​ട്ട​ത്താൽ ഞാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു നി​ശ്ശ​ബ്ദ​നാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു​എ​ങ്കിൽ, കു​രു​വംശ ചെ​ങ്കോൽ കി​ട്ടി​യ​തോ​ടെ എളു​പ്പ​ത്തി​ലൊ​ന്നും അവൻ പിൻ​വാ​ങ്ങു​ക​യി​ല്ല. ഉന്ന​താ​ധി​കാര സമി​തി​യിൽ മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വർ എന്തൊ​ക്കെ എതിർ​നിർ​ദേ​ശ​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​നി​ട​യു​ണ്ടെ​ന്നു് ആലോ​ചി​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്കി, പി​ന്തുണ ഒര​വ​കാ​ശം​പോ​ലെ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടും. മൗനം സമ്മ​ത​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ യോ​ഗ​ത്തിൽ എന്റെ സാ​ന്നി​ധ്യം ഹീ​ന​മാ​യി ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്തു മറ്റു​പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​തി​രെ വൻ​മ​തി​ലു​കൾ തീർ​ക്കും!”

“അല്ല, ഇതെ​ന്നു് തു​ട​ങ്ങി, സാ​യാ​ഹ്ന​യാ​ത്ര? ഭീ​ഷ്മർ കൗരവ സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പൻ ആവു​മെ​ന്നു ഊഹാ​പോ​ഹ​ങ്ങൾ പ്ര​ച​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴും, വൈ​കു​ന്നേ​രം വഴി​ന​ട​ക്കു​മ്പോൾ പി​താ​മ​ഹ​നു കൈ​ത്താ​ങ്ങാ​യി പെൺ​ചു​മൽ?”, സാ​യാ​ഹ്ന​യാ​ത്ര ക്ര​മീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധു​വി​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യുദ്ധ മേ​ഘ​ങ്ങൾ നി​റ​ഞ്ഞ ആകാശം.

“പി​റ​ന്നാൾ (പി​ത​മ​ഹ​ന്റെ വയ​സ്സു് മാ​ത്രം ആരും പറ​യ​രു​തേ!) ആഘോ​ഷി​ച്ച​പ്പോൾ, ഒറ്റ​ക്കി​നി വഴി​ന​ട​ക്ക​രു​തെ​ന്നു കരു​ത​ലോ​ടെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ നിർ​ദേ​ശി​ച്ചു. പു​തു​ത​ല​മുറ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​ക​ന്യ​ക​കൾ ‘ആജീ​വ​നാ​ന്ത​ബ്ര​ഹ്മ​ചാ​രി’ക്കു സന്ന​ദ്ധ​തോ​ളു​ക​ളു​മാ​യി കൂ​ടെ​ന​ട​ക്കാൻ, ബാ​ഹ്യ​പ്രേ​ര​ണ​യി​ല്ലാ​തെ തന്നെ സ്വയം മു​ന്നോ​ട്ടു​വ​ന്നു. ഉഷ്ണ​മു​ള്ള​പ്പോൾ പന​യോ​ല​വി​ശ​റി വീശാൻ, തൊ​ട്ടു​രു​മ്മി സ്നേ​ഹ​വി​രു​ന്നു് വി​ള​മ്പാൻ, കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​സൌ​ക​ര്യ​ങ്ങൾ ഒരു​ക്കാൻ, നൈ​ഷ്ഠി​ക​ബ്ര​ഹ്മ​ചാ​രി​യു​ടെ വി​ശ്വ​വി​ഖ്യാ​തി നേടിയ മനോ​നി​യ​ന്ത്ര​ണം തു​ടർ​ന്നും ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്താൻ, രാ​ത്രി സഹ​ശ​യ​ന​ത്തി​നും! എന്ന​താ​ണു് ചാ​രി​താർ​ഥ്യം. ഗം​ഗേ​യ​നായ ദേ​വ​ദ​ത്ത​ന്റെ യു​ദ്ധ​കാല സഹ​ക​ര​ണ​ത്തി​നു് കൌരവർ ഒന്ന​ട​ങ്കം രാ​വു​പ​കൽ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​പ​രി​ലാ​ളന കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു എന്നു് ചാർ​വാ​കൻ വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തോ​ടെ നന്ദി​പ​റ​ഞ്ഞു പി​രി​ഞ്ഞ​തേ​യു​ള്ളു. സമാ​ന​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കാ​വു​മോ, പി​താ​മ​ഹ​നെ പരി​പാ​ലി​ക്കാൻ? യു​ദ്ധ​കാ​ലാ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ പരി​ലാ​ളി​ക്കാൻ!” ഭീ​ഷ്മ​ച​ല​ന​ങ്ങൾ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നോ​ക്കു​മ്പോൾ, ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധു കൃ​ത്യ​ത​യോ​ടെ പറ​ഞ്ഞു.

“വി​ദേ​ശ​ആ​ക്ര​മ​ണ​മോ ആഭ്യ​ന്തര കലാ​പ​മോ ഇല്ലാ​തെ, ദശാ​ബ്ദ​ങ്ങൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി ഐശ്വ​ര്യ​ത്തി​ലെ​ത്തി. കൂ​ടെ​നി​ന്ന നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്തു ‘പാ​രി​തോ​ഷി​കം’ തന്നു?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ദേ​ശ​ര​ത്ന പു​ര​സ്കാ​രം നേടിയ നിർ​വൃ​തി​യിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പറ​ഞ്ഞു, കൊ​ട്ടാ​ര​സ​മു​ച്ച​യം നി​ന്റെ പേ​രി​ലാ​ക്ക​ട്ടെ? കു​രു​വംശ പൈ​തൃ​ക​സ്വ​ത്തിൽ ഒരു ‘കാ​ല​ഘ​ട്ട’ കൈ​വ​ശാ​വ​കാ​ശം മാ​ത്ര​മ​ല്ലെ നമു​ക്കി​ട​യിൽ നി​യ​മാ​നു​സൃ​തം ഉണ്ടാ​വൂ, അതെ​ങ്ങ​നെ ഇടവേള സം​ര​ക്ഷ​ക​നായ നി​ങ്ങൾ, ഭാ​ര്യ​യു​ടെ പേരിൽ ജന്മം ചാർ​ത്തി​ത്ത​രും എന്നു് ഞാൻ തി​രി​ച്ചു​ചോ​ദി​ച്ചു. മർ​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ കട​ങ്ങ​ളെ​യും കട​പ്പാ​ടു​ക​ളെ​യും കാ​ലാ​കാ​ലം വീ​ട്ടാൻ ബാ​ധ്യ​സ്ഥ​നായ ഞാൻ മു​ന്നോ​ട്ടു​വ​യ്ക്കു​ന്ന നിർ​ദേ​ശ​ത്തെ നീ ‘കാ​ല​ഘ​ട്ട’ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു പരി​മി​ത​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​വ​ഴി ഇനി​യൊ​രു മനു​ഷ്യ​ജ​ന്മം കൂടി വേ​ണ്ടി​വ​രി​ല്ലേ ഈ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ കെ​ട്ടു​പാ​ടു​കൾ നീ​ക്കാൻ എന്നു് വി​തു​മ്പി നെ​റ്റി​യിൽ വി​ര​ലു​ക​ളൂ​ന്നി സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ നി​ന്നു് എഴു​നേ​റ്റു.”

“ഇതെ​ന്താ​ണു് നി​ങ്ങൾ മുൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യെ ഈ കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലിൽ പരു​ക്കൻ ചു​വ​രി​ലേ​ക്കു് മു​ഖം​തി​രി​പ്പി​ച്ചു മു​ട്ടിൽ നിർ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു?”, ധാർ​മി​ക​രോ​ഷ​ത്തിൽ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ ശബ്ദം ഉച്ച​ത്തി​ലാ​യി.

“നി​ത്യ​വും പേ​ക്കി​നാ​വു് കണ്ടു​ണ​രു​ന്ന തിന്മ എന്നു ശപി​ച്ചു കൊ​ണ്ടാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ഇന്നു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അപ​മാ​നി​ച്ച​തു്. അടിമ, ഉട​യോ​നെ​കു​റി​ച്ചു് പാ​ടേ​ണ്ട പാ​ട്ട​ല്ല അതു്. ചി​ന്ത​യിൽ നി​ങ്ങൾ​ക്കു് അവി​ശ്വ​സ്തത കാ​ണി​ക്കാം, പക്ഷേ, വാ​ക്കി​ലും പ്ര​വർ​ത്തി​യി​ലും അടി​മ​ക്കു് ഒരു ചി​ന്ന​താ​ക്കീ​തു്! അതും വൈ​കു​ന്നേ​രം വരെ. പി​തൃ​സ്ഥാ​ന​ത്തു് നിൽ​ക്കു​ന്ന ആള​ല്ലേ”, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ സ്വ​ര​ത്തിൽ കനി​വു് കലർ​ന്നു.

“അധി​ക്ഷേ​പി​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തിൽ, അവസരം കി​ട്ടു​മ്പോൾ മോ​ശ​മൊ​ന്നു​മ​ല്ല എന്നു് ആറു​പേ​രും തെ​ളി​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, ഉള്ളിൽ തട്ടും​വി​ധം അവ​ഹേ​ളന പരാ​മർ​ശ​ത്തോ​ടെ പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ആരെ​ങ്കി​ലും പെ​രു​മാ​റിയ സംഭവം, ഒന്നോർ​ത്തെ​ടു​ക്കാ​മോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വന​വാ​സ​ക്കാല ദൈ​ന്യത. പാ​ഞ്ചാ​ലി ഹൃദയം തു​റ​ക്കു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“തനി​ക്കു​മാ​ത്രം സ്വ​ന്ത​മെ​ന്നർ​ജ്ജു​നൻ കരു​തിയ എന്റെ ഉടലിൽ, മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു ലൈം​ഗിക അവ​കാ​ശം ഞാൻ, ആരു​ടെ​യും അനു​മ​തി തേ​ടാ​തെ, അനു​വ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ തു​ട​ങ്ങിയ മോ​ഹ​ഭം​ഗ​മെ​ന്ന​റി​യാ​മെ​ങ്കി​ലും, ഓർ​മ്മ​യിൽ കി​ട​ന്നു​പു​ള​യു​ന്ന ഒന്നു​ണ്ടു്. ഇളമുറ സഹ​ദേ​വ​നോ​ടു് ആളോ​ഹ​രി​യിൽ കവി​ഞ്ഞു ഉടൽ​പ​രി​ലാ​ളന ഞാൻ കാ​ണി​ക്കു​ന്നു എന്നു് പരി​ദേ​വ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ആ ദി​ന​ങ്ങ​ളിൽ, അർ​ജ്ജു​നൻ എനി​ക്കു​നേ​രെ വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി മറ്റു​നാ​ലു​പേ​രോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു, “ആരോ​ഗ്യ​മു​ള്ള എന്റെ ഉടൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് ഞാൻ എന്നോ നി​രു​പാ​ധി​കം വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്ത​താ​ണു്. ആന​ന്ദ​സ്രോ​ത​സ്സാ​യി. അതു പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​തു് അവ​ളു​ടെ താൽ​പ്പ​ര്യം!” ആ ഒരു പരാ​മർ​ശം മതി​യാ​യി അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ പൊ​ങ്ങ​ച്ച​ശ​രീ​രം എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി എനി​ക്കു് അനി​ഷ്ട​മാ​വാൻ.”

“പാ​ണ്ഡ​വ​രോ സു​ര​ക്ഷാ​ഭ​ട​ന്മാ​രോ കൂ​ടെ​യി​ല്ലാ​തെ, ഇതെ​ന്താ ഒറ്റ​യ്ക്ക്, കാ​ടു​മൂ​ടിയ ശവ​ക്കോ​ട്ട​യിൽ, മഹാ​റാ​ണി അതി​രാ​വി​ലെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. മൂ​ടൽ​മ​ഞ്ഞും തണു​പ്പും നി​റ​ഞ്ഞ ശി​ശി​ര​കാ​ലം, യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി.

“കു​റ്റ​ബോ​ധം സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ ഉറ​ക്കം നഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന രാ​വി​നു​ശേ​ഷം, ശി​രോ​വ​സ്ത്രം ധരി​ച്ചു ആരോ​രു​മ​റി​യാ​തെ നട​ന്നു ഞാൻ ഇവി​ടെ​യെ​ത്തും. ആദ്യ​സ​മാ​ഗ​മം മുതൽ ആഴ​ത്തിൽ പ്ര​ണ​യി​ക്ക​യും, പാ​ണ്ഡ​വർ എന്നെ അർ​ഹി​ക്കു​ന്നി​ല്ല എന്നു് ഉറ​ച്ചു​വി​ശ്വ​സി​ക്ക​യും, വന്യ​വും, എന്നാൽ മനു​ഷ്യ​സ​ഹ​ജ​മായ വി​കാ​രാ​വി​ഷ്കാ​ര​ത്തി​നു് വേ​ണ്ടി എന്നിൽ ആധി​പ​ത്യം പു​ലർ​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്ത​രു​ടെ അന്ത്യ​വി​ശ്ര​മ​സ്ഥ​ലി​യിൽ ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വ്വം സമർ​പ്പി​ക്ക​ട്ടെ ഞാൻ, വെ​ള്ളം സ്വ​യം​ന​ന​ച്ചു പരി​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന ഉദ്യാ​ന​ത്തിൽ വി​രി​ഞ്ഞ ഈ പൂ​ക്കൾ.” അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തിൽ മൂ​ടൽ​മ​ഞ്ഞു നീ​ങ്ങി തെ​ളി​വെ​യിൽ വീണു. വസ​ന്ത​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ ആവേ​ശ​ക​ര​മായ സു​ഗ​ന്ധം ചിതറി, കഥാ​വ​ശേ​ഷ​രായ കൌ​ര​വർ​ക്കു നേരെ മഹാ​റാ​ണി പൂ​ക്കൾ എറി​ഞ്ഞു. ശവ​ക്കോ​ട്ട​ക്കു് പു​റ​ത്തു, ശി​ര​സ്സു് ഭാ​ഗി​ക​മാ​യി മൂടിയ ചാ​ര​വ​കു​പ്പു​മേ​ധാ​വി നകുലൻ, ശ്വാ​സം അട​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ചു ചെ​വി​യോർ​ത്തു.

“എന്താ​യി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വർ നവ​വ​ധു​പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ വച്ച ആദ്യ​ത്തെ അന്യായ ആവ​ശ്യം? എങ്ങ​നെ അവൾ അതു് നേ​രി​ട്ടു?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അർ​ജ്ജു​ന​സ്വ​യം​വ​രം കഴി​ഞ്ഞു, പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ, ഇടവേള.

“അങ്ങ​നെ ഞെ​ട്ട​ലൊ​ന്നും അവളിൽ കണ്ടി​ല്ല. അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​രർ എന്ന നി​ല​യിൽ എല്ലാം പതിവു കായിക വി​നോ​ദ​മാ​യി ഉടൽ കാണാൻ മു​തിർ​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ അവളിൽ ദു​ഷ്പ്രേ​രണ ചെ​ലു​ത്തി​യോ. എതിർ​ക്കാ​തെ അവൾ സഹ​ക​രി​ച്ചു് നേ​തൃ​ത്വം ഏറ്റെ​ടു​ത്തു​വോ. ഇഷ്ട​ഭ​ക്ഷ​ണം ഇഷ്ട​വ​സ്ത്രം എന്ന പോലെ ഇഷ്ട​വ​സ​തി കി​ട്ടാൻ വി​നോ​ദ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ വി​ശാ​ല​വ്യ​ക്തി​ബ​ന്ധം വി​ക​സി​ക്കും എന്ന ബോ​ധ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു​വോ പരി​ഷ്കൃത പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ സ്വ​ഭാവ മഹിമ? ദ്വാ​ര​ക​നാ​ഥൻ എത്ര കു​ലീ​ന​മായ രീ​തി​യിൽ ആയി​രു​ന്നു അതൊ​ക്കെ ചെ​യ്ത​തു്.! അല്ല, നി​ങ്ങൾ എന്നു തു​ട​ങ്ങി ഇഷ്ട​പ്പെ​ട്ട രീ​തി​യിൽ ഇത്ത​രം വാർ​ത്താ​സം​ഭ​ര​ണം?”

“കാ​യി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത ഭർ​ത്താ​വി​നെ മൂ​ക​സാ​ക്ഷി​യാ​ക്കി, രണ്ടു​ഭാ​ര്യ​മാർ അവി​ഹിത ബന്ധ​ത്തിൽ അഭി​ര​മി​ച്ചു​ണ്ടായ വ്യ​ത്യ​സ്ത​യി​നം സന്ത​തി​കൾ, സ്വാർ​ത്ഥ​ലാ​ഭ​ത്തി​നു സം​ഘ​ടി​ച്ച കു​റ്റ​വാ​ളി​കൂ​ട്ടാ​യ്മ​യാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വർ എന്ന ദു​ര്യോ​ധന നി​രീ​ക്ഷ​ണ​മാ​ണ​ല്ലോ ഹസ്തി​ന​പു​രി അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു്. എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൊ​ള്ളാം!, ഒറ്റ​ശ്വാ​സ​ത്തിൽ​ചോ​ദി​ച്ചു, പാ​ണ്ഡ​വ​പി​തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ആണി​വേ​രിൽ, ആരോ​പ​ണ​ത്തി​ന്റെ കു​ന്ത​മുന എറി​യ​രു​തു്. വാ​ചി​ക​പ​രി​ശീ​ല​നം തുടരൂ. വേ​ദി​യിൽ നാ​ട​കീ​യ​മാ​യി കൈകൾ ഉയർ​ത്തി ചോ​ദി​ച്ചാ​ലും, അങ്ങ​നെ​യൊ​ന്നും പറ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു് എടു​ത്തു​ചാ​ടി വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കാൻ​മാ​ത്രം പ്ര​കോ​പി​ത​നാ​വി​ല്ല, നാം അറി​യു​ന്ന കൌ​ര​വ​രാ​ജ​കു​മാ​രൻ.”

“സൈ​നി​ക​മാ​യി സഹാ​യി​ക്കാൻ തയ്യാ​റായ രാ​ജ​വം​ശ​ങ്ങൾ, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു​ള്ള ആദ​ര​വു​കൊ​ണ്ടാ​ണോ അവ​രു​ടെ പി​ന്തുണ? അതോ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു ആരാ​ധ​ന​യാ​ണോ കാ​ര്യം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വിരാട സൈ​നി​ക​പാ​ള​യ​ത്തിൽ, പ്ര​ത്യേ​ക​ദൂ​ത​ന്മാ​രെ നി​ത്യ​വും ‘നാ​വ​ട​ച്ചു’ പു​റ​ത്തേ​ക്ക​യ​ക്കു​ക​യും, പി​ന്തു​ണ​യു​മാ​യി വരു​ന്ന​വ​രെ ഇരു​ചെ​വി​കൊ​ടു​ത്തു സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും ആയി​രു​ന്നു മു​തിർ​ന്ന മൂ​ന്നു​കൗ​ന്തേ​യർ.

“പി​ന്തുണ തന്ന​വർ​ക്കു നി​ക്ഷി​പ്ത​താൽ​പ്പ​ര്യ​ങ്ങൾ കാ​ണു​മ​ല്ലോ. വിരാട ഉദാ​ഹ​ര​ണം. രാ​ജാ​വി​നെ​തി​രെ അര​മ​ന​അ​ട്ടി​മ​റി​ക്കു ഗൂ​ഢ​മാ​യി ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു പട്ടാ​ള​ത്തിൽ കീചകൻ. എക്കാ​ല​വും അവ​നോ​ടു് വ്യ​ക്തി​ഗത വി​ശ്വ​സ്ത​ത​യു​ള്ള​വ​രെ മാ​ത്രം താ​ക്കോൽ​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ച്ചു. ‘ഇര’യാ​വേ​ണ്ട വി​രാ​ട​രാ​ജാ​വു്, കീ​ച​ക​മ​ര​ണ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം പട്ടാ​ള​ത്തെ ‘ഒന്നു​ട​ച്ചു​വാർ​ക്കാൻ’ മോ​ഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ആ വിധം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര, അനാ​വ​ശ്യ സൈനിക ഉന്മൂ​ല​നം ഒരു സൗ​ക​ര്യ​ഇ​ട​മാ​യി കാ​ണു​ന്നു. യു​ദ്ധം​ക​ഴി​യു​മ്പോൾ പി​ന്തുണ തന്ന​വ​രു​ടെ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, പി​ന്തു​ണ​നേ​ടിയ പാ​ണ്ഡ​വ​രി​ലും ‘ചെ​മ്പു തെ​ളി​യും’. ആരുടെ ഗൂഢ താൽ​പ്പ​ര്യ​മാ​ണു് യു​ദ്ധ​ത്തിൽ പൂ​വ​ണി​ഞ്ഞ​തു്!”

“അർ​ജ്ജു​ന​നെ കു​ടു​ക്കാൻ കഴി​യാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നോ, നി​രാ​യു​ധ​അ​ഭി​മ​ന്യു​വി​നെ കു​ത്തി മലർ​ത്തി​യ​തു?”, അതി​സു​ര​ക്ഷാ​വ​ല​യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ, ഏതു​നി​മി​ഷ​വും പാ​ണ്ഡ​വ​തി​രി​ച്ച​ടി പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്ന കൗ​ര​വ​പോ​രാ​ളി കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര. രാ​ത്രി.

“കു​രു​ന്നു​പോ​രാ​ളി അഭി​മ​ന്യു! പത്മ​വ്യൂ​ഹ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ‘മു​റി​വൈ​ദ്യ’നാ​യി​രു​ന്നു! അറി​വി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ന്റെ സാ​ഹ​സി​കത കൂ​ടു​തൽ കു​ഴ​പ്പം ഉണ്ടാ​ക്കും​മു​മ്പു് വേ​ണ്ട​പോ​ലെ ‘കൈ​കാ​ര്യം’ ചെ​യ്തു് ഭൌ​തി​കാ​വ​ശി​ഷ്ടം, ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തി​ന്ന​പ്പു​റ​ത്തേ​ക്കു എറി​ഞ്ഞു കൊ​ടു​ക്കു​ക​യെ​ന്ന കർ​ത്ത​വ്യം ഞാൻ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​ത​യോ​ടെ നിർ​വ്വ​ഹി​ച്ച​ല്ലോ. നേ​രി​ട്ടു​വ​ന്നു പോ​രാ​ടാ​തെ രാ​വി​ലെ മുതൽ പാ​താ​ള​ഗു​ഹ​യിൽ ഒളി​ഞ്ഞി​രി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ, ഭൗ​തി​കാ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങൾ പെ​റു​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി എന്ന​തു്, അതാ പു​ഴ​യോര ചിത കണ്ടാൽ അറി​യി​ല്ലേ? ആദ്യ‘പാഠം’ പഠി​ക്കാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അൽ​പ്പം വൈകി., മീ​ശ​മു​ള​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ മു​മ്പിൽ​നിർ​ത്തി പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ സു​ര​ക്ഷാ​ക​വ​ചം സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്ന ഭീ​രു​പാ​ണ്ഡ​വർ ഇനി അത്ത​രം വി​ടു​പ​ണി ശ്ര​മി​ക്ക​രു​തു് എന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​താ​ക്കീ​തു് ആരും മറ​ക്ക​രു​തു്!!” പാ​ള​യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ നാലു പാ​ണ്ഡ​വർ, എവിടെ അർ​ജ്ജു​ന​സാ​ന്നി​ധ്യം എന്നു വി​റ​യ്ക്കു​ന്ന നേരം.

“സത്യ​മാ​യും യു​ദ്ധം നീ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ജയി​ക്കും എന്നു ഞാ​നു​റ​പ്പു തരാം, പകരം അർ​ദ്ധ​സ​ത്യ​വാൻ എന്ന പട്ടം നീ ഏറ്റെ​ടു​ക്കു​മെ​ങ്കിൽ”, കാലൻ ധർ​മ്മ​പു​ത്ര​രോ​ടു്.

“കു​പ്ര​സി​ദ്ധ​മായ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​എ​ളി​മ​യിൽ മു​ട്ടു​കു​ത്തി വാ​ദി​ച്ചി​ട്ടും, ഒരു തരി വി​ശ്വാ​സം ദു​ര്യോ​ധ​ന​മു​ഖ​ത്തു തെ​ളി​ഞ്ഞു​കാ​ണു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ, എങ്ങ​നെ പി​ന്നെ നാ​ല​ഞ്ചു പാ​ണ്ഡ​വർ തെ​ളി​യി​ക്കും, ചെ​ങ്കോ​ലി​നു മൂ​പ്പി​ളമ ഒന്നാം​സ്ഥാ​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. അനു​ജ​ന്റെ ഭാ​ര്യ​യെ സ്വ​ന്ത​മെ​ന്നു പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കാൻ കു​ന്തി​യെ കരു​വാ​ക്കി​യ​ശേ​ഷം, പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ​നി​ന്നും ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ​ത്തിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശ​വു​മാ​യി കൗ​ര​വ​രു​ടെ അര​മ​ന​മു​റി​ക​ളിൽ ചു​റ്റി​ക്ക​റ​ങ്ങു​ന്ന അശാ​ന്ത​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“പി​താ​മ​ഹൻ, ധൃ​ത​ര​ഷ്ട്ര​രു് ഗാ​ന്ധാ​രി, കൃ​പാ​ചാ​ര്യർ, വാ​യ​പോ​കാ​ത്ത ‘കൊ​ട്ടാ​രം കോ​ടാ​ലി’കൾ​ക്കു് നേ​ര​ത്തേ അറി​യാ​മാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ, മു​നി​ശാ​പ​ഭീ​തി​യിൽ രാ​ജ​പ​ദ​വി ‘താൽ​ക്കാ​ലി​ക​മാ​യി സ്ഥാ​ന​ത്യാ​ഗം’ ചെയ്ത പാ​ണ്ഡു, തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത വന​വാ​സ​ക്കാല കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലിൽ ആയി​രു​ന്നു എന്റെ പിറവി. കു​ന്തി പ്ര​വ​ച​ന​സ്വ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ, പര​പു​രു​ഷ​സം​ഗ​മ​ത്തിൽ എനി​ക്കു് നേ​ര​ത്തെ ഭാ​ഗ്യ​ജ​ന്മം തന്ന​തിൽ, തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​മ്പോൾ, നേരിയ തോ​തി​ലെ​ങ്കി​ലും അഭി​മാ​നി​ക്കു​ന്നു. ആരാണാ ഭാ​ഗ്യ​പ്പി​റ​വി​യു​ടെ ബീ​ജ​ദാ​താ​വു്? കാലൻ എന്നു് പരു​ക്കൻ​മൊ​ഴി​യിൽ കു​ടി​ല​കൗ​ര​വ​രും, ധർ​മ്മ​ദേ​വൻ എന്നു് ‘ഗ്യാ​നി’കളും പരാ​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ശ​സ്ത​ആ​കാ​ശ​ചാ​രി! കു​ന്തി​യു​ടെ ഈറ്റി​ല്ല​ത്തി​ന​പ്പോൾ കാ​വൽ​നി​ന്ന ദൈ​വ​ദൂ​ത​ന്മാർ അയൽ​പ​ക്ക സന്യ​സ്തർ​ക്കു​മു​മ്പിൽ കൊ​ണ്ടാ​ടി, “ഇവൻ അന്ത്യ​ര​ക്ഷ​കൻ, ഹസ്തിന പു​രി​യിൽ വരാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡു വംശ സ്ഥാ​പ​കൻ”. മൃ​ദു​വാ​യി​ഇ​തൊ​ക്കെ അറി​യാ​നും അടയാള പ്പെ​ടു​ത്താ​നും വേണം പ്ര​പ​ഞ്ച ബോ​ധ​മു​ള്ള ഉൾ​ക്കാ​ഴ്ച, എന്നാൽ അതു​ണ്ടോ അധി​കാ​ര​മോ​ഹി​മാ​ത്ര മായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു്?” കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ അനു​ബ​ന്ധ പ്ര​വി​ശ്യ, ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം എന്ന അതി​ലോല ആവാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ, ഇഷ്ട​ദാ​നം വഴി സ്വ​ന്ത​മാ​ക്കാൻ പാ​ണ്ഡ​വർ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന നേരം.

“അതി​വൈ​കാ​രി​ക​മാ​യോ അനു​ശോ​ച​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധു​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ബലി​ദാ​നി​യു​ടെ ഓർ​മ്മ​ദി​നം പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കാല ഹസ്തി​ന​പു​രി.

“ഒന്നി​ല​ധി​കം പങ്കാ​ളി​ക​ളിൽ ഒരാൾ മാ​ത്രം ആയി​രു​ന്നു​വോ അവൻ? അവി​ഹി​ത​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളിൽ അഭി​ര​മി​ക്കു​ന്ന​വൻ? രക്ഷാ​ക​ര​വും, കൂടെ ചേർ​ത്തു് നിർ​ത്തു​ന്ന​തും ആയ ഭർ​തൃ​സ്നേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആൾ​രൂ​പം അവൻ എന്ന​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു, കൂ​ടെ​കി​ട​ന്നി​രു​ന്ന ഞാ​ന​ല്ലേ!”

“സ്വയം സം​ഭ​രി​ക്ക​ണോ ഇത്ര​യും പൂ​ക്കൾ?, ഭീമൻ നി​ങ്ങ​ളെ തു​ണ​ക്കി​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഈ പു​തു​പു​ഷ്പ​ങ്ങൾ ഞാൻ സ്വ​യം​വേ​ണം സം​ഭ​രി​ക്കാൻ. പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​ന്റെ ഓർ​മ്മ​പ്പെ​രു​ന്നാ​ളി​നു്, ഭീ​മ​നാൽ കൊ​ല​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ട കീ​ച​ക​നെ എന്റെ അന്ത​പു​ര​ത്തി​ലെ സ്നേ​ഹ​ക്കൂ​ടിൽ കു​ടി​യി​രു​ത്തി ആരാ​ധി​ക്കാൻ.”

“പാ​ണ്ഡ​വ​രു​മൊ​ത്തു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡവ മാ​താ​വു് ഒഴി​വാ​ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട ബാ​ധ്യ​ത​യെ​ന്നു തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ​തു് എപ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു, “സ്വ​യം​വ​രം കഴി​ഞ്ഞു നി​ങ്ങൾ ഏഴു​പേ​രും ഹസ്തി​ന​പു​രി നഗ​രാ​തിർ​ത്തി​യി​ലു​ള്ള കു​രു​വംശ അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ കഴി​ഞ്ഞ ആഘോ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ എനി​ക്കു് അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കു​റെ​യൊ​ക്കെ വ്യ​ക്ത​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും, ഇഷ്ട​ദാ​നം കി​ട്ടിയ ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി നി​ങ്ങൾ പോ​വു​മ്പോൾ, ആറു​പേ​രേ​യു​ള്ളു കു​ന്തി​യി​ല്ല. എങ്ങ​നെ നി​ങ്ങൾ വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കും?”, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി, ചക്ര​വർ​ത്തി​നീ​പ​ദ​വി തട്ടി​യെ​ടു​ത്ത സം​ഘർ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ആ ഇട​ക്കാ​ല​കാ​ല​ത്തു​ണ്ടായ പ്ര​ശ്നം, തു​ട​ങ്ങി​വ​ച്ച​തും, അതി​വേ​ഗം പരി​ണ​മി​ച്ചു പര​സ്പ​രം ഞങ്ങൾ, കണ്ടാൽ മി​ണ്ടാ​താ​വു​ന്ന സ്ഥി​തി​യി​ലെ​ത്തി​ച്ച​തും ആരെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ​ത​ന്നെ കണ്ടു​പി​ടി​ക്കൂ. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഉടൽ​ദാ​ഹം ശമി​പ്പി​ക്കാൻ നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ഞാ​ന​വൾ​ക്കു വെ​ള്ളി​ത്ത​ളി​ക​യിൽ സമ്മാ​നി​ച്ച​താ​നെ​ന്റെ തെ​റ്റു് എന്നർ​ത്ഥം വരു​ന്നൊ​രു ശാപ പ്ര​സ്താ​വന ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ​പെ​ട്ട​പ്പോൾ ഞാൻ, ഇനി​യ​വ​ളെ സഹി​ക്കാൻ വയ്യ എന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വിൽ ഒറ്റ​ക്കു കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ നേ​രി​ട്ടു. അവ​ളു​ടെ പ്ര​തി​ക​ര​ണം പതി​വു​പോ​ലെ മു​ന​വ​ച്ച​തും ശു​ഷ്ക​വു​മാ​യി തോ​ന്നി. സന്മ​ന​സ്സി​ല്ലാ​ത്ത ഈ അവ​സ്ഥ​യിൽ എന്തി​നു കഠിന സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങൾ നേ​രി​ടാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന കു​ടി​യേ​റ്റ​ത്തി​നു കു​ന്തി ഞങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പം വരണം എന്ന മറു​ചോ​ദ്യം അവൾ​ക്കു​മു​മ്പിൽ എറി​ഞ്ഞു പി​ടി​പ്പി​ക്കാൻ എനി​ക്ക​പ്പോൾ സാ​ധി​ച്ചു എന്ന​തിൽ ആയി​രു​ന്നു, ഞങ്ങൾ പടി​യി​റ​ങ്ങും മു​മ്പു​അ​വൾ പി​ന്നീ​ടു് എനി​ക്കെ​തി​രെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ആക്ര​മ​ണ​മുറ ഒരു​ക്കി​യ​തു്. ശന്ത​നു​ഭാ​ര്യ ഗംഗയെ പോലെ, പാ​ണ്ഡ​വ​ബീ​ജ​ങ്ങ​ളിൽ ജനി​ച്ച എന്റെ നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​ക്ക​ളെ പാ​ഞ്ചാ​ലി പു​ഴ​യി​ലൊ​ഴു​ക്കു​ന്ന​തും ഹസ്തി​ന​പു​രി അന്തഃ​പു​ര​വാ​സി​കൾ​ക്കു ഇനി​യു​ള്ള വർ​ഷ​ങ്ങ​ളിൽ കാ​ണാ​നാ​വും എന്ന പ്ര​വ​ച​നം അവൾ നട​ത്തി​യ​താ​യി ഞാൻ അറി​ഞ്ഞു. അപ്പോ​ഴാ​ണു്, തരം കി​ട്ടി​യാൽ യമു​ന​യിൽ മു​ക്കി​ക്കൊ​ല്ലേ​ണ്ട​തു് ആരെ എന്നു് ഞാൻ കട​ന്നു​ചി​ന്തി​ച്ച​തും!”

“ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം രാ​ജ​സൂ​യ​പ​ദ​വി വഹി​ച്ച യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കാൽ​നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​നു ശേഷം ഹസ്തി​ന​പു​രി രാ​ജ​പ​ദ​വി എത്തി​യ​പ്പോൾ, ആളാകെ ചു​രു​ങ്ങി​പ്പോ​യോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പ്ര​തി​കൂല സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളെ അതി​ജീ​വി​ച്ചു, പദവി നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത​തൊ​ക്കെ ഒറ്റ​യ്ക്കു് എന്ന​മ​ട്ടിൽ, ആദ്യ​ദി​ന​ങ്ങ​ളിൽ അവൻ ചെയ്ത പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം ആവർ​ത്തി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ, സഹി​കെ​ട്ടു ഗദ​ചൂ​ണ്ടി രൗ​ദ്ര​ഭീ​മൻ ഇട​പെ​ട്ട​പ്പോൾ, എളി​മ​യിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ നീ​ങ്ങും എന്നു് ഞങ്ങ​ളൊ​ക്കെ കരു​തി​യോ! ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു കു​ടി​യേ​റ്റ അപേ​ക്ഷ​കൾ പരി​ഗ​ണി​ക്കു​മ്പോൾ, മു​ട​ന്തു​ന്യാ​യ​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു പാ​ഞ്ചാ​ല​ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള​വർ​ക്കു അനു​മ​തി​നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്ന​തു് ആവർ​ത്തി​ച്ചു​ക​ണ്ടി​ട്ടും, ഒന്നു് രണ്ടു തവണ ചു​ണ്ടു കൂ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു ഞാൻ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കാ​തി​രു​ന്നു. അപേ​ക്ഷ​വെ​ട്ടൽ തു​ടർ​ന്ന​പ്പോൾ, പായിൽ നേ​രി​ട്ടു. പാ​ഞ്ചാ​ല​കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാർ ആരെ​ങ്കി​ലും പരാ​തി​യു​മാ​യി സമീ​പി​ക്കേ​ണ്ട ഗതി​കേ​ടിൽ നി​ങ്ങൾ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ എത്തി​ച്ചാൽ, രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗ​ത്തി​ലെ മനു​ഷ്യ​ത്വ​ര​ഹി​ത​മായ ‘കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളും ക്രി​യ​ക​ളും’ ഉണ്ട​ല്ലോ, എല്ലാം ഭീ​മ​ന്റെ മു​മ്പിൽ എണ്ണി​യെ​ണ്ണി ഞാൻ പറ​യു​മെ​ന്നു് വിരൽ ചൂ​ണ്ടി. പു​രു​ഷാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ കൊ​മ്പു​പി​ന്നെ അവൻ കു​ലു​ക്കി​യി​ട്ടി​ല്ല. വി​രു​ന്നു​വ​രു​ന്ന പഴയ സന്യ​സ്ത​രോ​ടു്, കൈ​പ്പ​ത്തി മലർ​ത്തി വി​ന​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് കേൾ​ക്കാം, ഭൂ​മി​യിൽ പര​പ്രേ​ര​ണ​യി​ല്ലാ​തെ ദു​ര​ഭി​മാ​ന​ത്തെ നി​യ​ന്ത്രി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞ​താ​ണു് കാ​ല​പു​ത്ര​നെ​ന്ന നി​ല​യിൽ തന്റെ നേ​ട്ട​മെ​ന്ന​വൻ പറ​യു​മ്പോൾ ഗൗ​ര​വ​പ്ര​കൃ​തി​ക്കാ​രായ പരി​ത്യാ​ഗി​കൾ പോലും പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ക്കും!”. “അതി​മാ​നുഷ കൃ​ത്യ​ങ്ങൾ​ക്കു് നി​ങ്ങൾ ദൃ​ക്സാ​ക്ഷി​യ​ല്ലേ? തി​രി​ഞ്ഞു നോ​ക്കു​മ്പോൾ, ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധം, ദ്വ​ന്ദ​യു​ദ്ധ​മെ​ന്ന കലയിൽ, ദൃ​ശ്യാ​നു​ഭൂ​തി തന്നോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വി​ശ​ന്നു​വ​ല​ഞ്ഞ ബകനെ മരം പി​ഴു​തു അടി​ച്ചു കൊ​ന്ന​തും, പ്ര​ണ​യി​നി​യെ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ച കീ​ച​ക​നെ ശ്വാ​സം​മു​ട്ടി​ച്ചു കൊ​ന്ന​തും ഐതി​ഹ്യ​പ്പെ​രു​മ​യിൽ പറ​ഞ്ഞു​ശീ​ലി​ച്ച ഞാൻ, ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ഭീമൻ ആക്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തു് കണ്ടു ഞെ​ട്ടി. ഒരു സാ​മ്യ​വും ഇല്ലാ​യി​രു​ന്നു പോ​രാ​ട്ട മി​ക​വി​നു. ഓരോ ഭീമ ഗദാ​പ്ര​ഹ​ര​വും ഉന്നം തെ​റ്റി മര​ക്കു​റ്റി​ക​ളി​ലും ചളി​ക്കു​ഴി​യി​ലും പതി​ച്ചു. ദു​ര്യോ​ധ​ന​ഗ​ദ​യു​ടെ പ്രഹര വേദന സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ ഭീമൻ ചളി​യിൽ വീ​ണു​രു​ണ്ടു. ‘പ്ര​മു​ഖ​പൗ​ര​ന്മാർ’ കണ്ടു നിൽ​ക്കു​ക​യാ​ണ​പ്പോൾ. അതി​നി​ട​യി​ലൊ​രു സന്ദേ​ശം ആകാ​ശ​ചാ​രി​ക​ളിൽ നി​ന്നു് ആം​ഗ്യ​ഭാ​ഷ​യിൽ ഭീമൻ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന പോലെ തോ​ന്നി​യോ? ഉറ​പ്പി​ച്ചു പറ​യാ​നാ​വു​ന്ന വി​ധ​ത്തിൽ ഉടൻ ഒരു ഭീ​മ​ഗ​ദാ​പ്ര​ഹ​രം ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ അര​ക്കു താഴെ തു​ട​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ പൊ​ട്ടു​ന്ന​തും. കണ്ണു് തി​രു​മ്മി ഞാൻ അവി​ശ്വാ​സ​ത്തിൽ മി​ഴി​ച്ചു​നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, അതാ, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അവ​ശ​നി​ല​യിൽ കു​ഴ​ഞ്ഞു വീണു വാ​വി​ട്ടു “അമ്മാ, അമ്മാ” എന്നു് നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്നു. ആ രംഗം കാ​ണാ​നാ​വാ​തെ, കാ​ണി​ക​ളാ​യി അവി​ടെ​നി​ന്ന അഞ്ചാ​റു​പേർ ഭീ​മ​നെ​യും വാ​രി​പ്പെ​റു​ക്കി കി​ത​ച്ചു പാ​ള​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് പാ​ഞ്ഞു. പണ്ടു് വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തിൽ ദ്രൗ​പ​ദി​യെ എന്ന പോലെ, ഒരു ‘പ്ര​ത്യ​ക്ഷം നിർ​ണാ​യക മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തിൽ’ ഭീമനെ തു​ണ​ച്ചു എന്നാ​ണെ​ന്റെ സംശയം!” പറ​ഞ്ഞു പറ​ഞ്ഞു ഐതി​ഹ്യ ലഹ​രി​യിൽ നകു​ല​നും പര​വ​ശ​നാ​യി.

“പ്ര​ണ​യി​നി​യിൽ​നി​ന്നു പാ​രി​തോ​ഷി​ക​ങ്ങൾ നേടിയ ഭാ​ഗ്യ​വാ​നാ​ണു് നി​ങ്ങ​ളെ​ന്നു അസ​ഹി​ഷ്ണു​ത​യോ​ടെ ഭീമൻ പരാ​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന അഭി​മു​ഖം കഴി​ഞ്ഞ​തേ​യു​ള്ളൂ. പ്രാ​യ​ക്കൂ​ടു​ത​ലു​ള്ള കൗ​ന്തേ​യ​രെ തഴ​ഞ്ഞു മാ​ദ്രി​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ ‘ആളോ​ഹ​രി’യിൽ കവി​ഞ്ഞു ‘പ്ര​ണ​യി​നി’ ഓമ​നി​ച്ചു എന്നു് വ്യ​ക്തം. അതു​കൊ​ണ്ടൊ​രു ഗു​ണ​മു​ണ്ടു്, അവ​ളു​ടെ വ്യ​ക്തി​ത്വ​ന്യൂ​നത, അങ്ങ​നെ ഒന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ, വസ്തു​നി​ഷ്ഠ​മാ​യി വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കാ​വേ​ണ്ട​താ​ണു്. കാണാൻ നന്നു്, പരി​ഷ്കൃത പെ​രു​മാ​റ്റ​വു​മ​റി​യാം, ഒന്നി​ല​ധി​കം ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ കൂ​ട്ടി​നു​ണ്ടു്, എന്നാൽ കൗ​ന്തേ​യർ മൂ​ന്നു പേരും പൊ​തു​വെ അവളെ കു​റി​ച്ച​ത്ര ശു​ഭാ​പ്തി വി​ശ്വാ​സം പു​ലർ​ത്താ​ത്ത​തി​നു് കാ​ര​ണ​മെ​ന്താ​യി​രി​ക്കാം?” പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മനഃ​സാ​ക്ഷി സൂ​ക്ഷി​പ്പു​കാ​രൻ എന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന നകു​ല​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“പാ​ണ്ഡവ പ്ര​ണ​യാ​ഭി​ലാ​ഷ​ങ്ങ​ളെ നി​രു​ത്സാ​ഹ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന ദാ​മ്പ​ത്യ​ശൈ​ലി അവൾ​ക്കു​ണ്ടു്. ആദ്യ​ഭാ​ര്യ പൂ​ക്കാ​ര​ത്തെ​രു​വിൽ കഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടു് എന്ന​റി​ഞ്ഞി​ട്ടും ക്ഷേ​മ​മ​റി​യാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ അനു​വ​ദി​ച്ചി​ല്ലെ​ന്ന​തൊ​രു വീഴ്ച. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മനഃ​സ​മ്മ​തം ചോ​ദി​ക്കാ​തെ ദ്വാ​ര​ക​യിൽ പോയി അർ​ജ്ജു​നൻ സു​ഭ​ദ്ര​യെ ഭാ​ര്യ​യാ​ക്കി എന്ന ഒറ്റ​ക്കാ​ര​ണ​ത്താൽ, സു​ഭ​ദ്ര​യെ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്യാൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി മടി​ച്ചു. കാ​ട്ടാ​ള​സ്ത്രീ​ക​ളെ ഭീമൻ കാ​മി​ച്ചു എന്ന​തി​ന്റെ പേരിൽ കൂ​ടെ​കി​ട​ത്താൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി ‘അറ​ച്ചു’ എന്ന​താ​ണു് പര​മാർ​ത്ഥം. ബഹു​സ്വ​ര​ഇ​ണ​ക​ളെ ഇരു​കൈ​ക​ളും നീ​ട്ടി സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ നി​ല​പാ​ടു​ണ്ടാ​ക്കിയ മനോ​വി​ഷ​മം ചെ​റു​ത​ല്ല. കാരണം തി​ര​ക്കി​യാൽ, ഞങ്ങ​ളു​ടെ വാ​മൊ​ഴി​യെ പരി​മി​ത​പ്പെ​ടു​ത്തി ക്ഷു​ദ്ര​വി​കാര പ്ര​ക​ട​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു വഴി​തു​റ​ക്കാ​നും അവൾ​ക്കു മടി​യി​ല്ല. അത്ത​രം പ്ര​വ​ണ​ത​ക​ളു​ടെ ഇടു​ങ്ങിയ പെൺ​മ​ന​മാ​ണ​വൾ. നിർ​ത്താം. കു​റ​ച്ചു കാ​ര്യ​ങ്ങൾ സമ​യ​ബ​ന്ധി​ത​മാ​യി ചെ​യ്തു​തീർ​ക്കാൻ എന്നെ ചു​മ​ത​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി​യാ​ണ​വൾ നീ​ന്താൻ പോ​യ​തു്. വൈ​കി​യാൽ ഇന്നു​രാ​ത്രി പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടു് നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്ന​തു് എനി​ക്കാ​യി​രി​ക്കും!”

“യു​ദ്ധം കഴി​യും വരെ ഞാൻ ഭീമനെ പരി​പാ​ലി​ച്ചു കൂടെ കൂ​ട്ടി. യു​ദ്ധം ജയി​ച്ചു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ചെ​ങ്കോൽ നേ​ടി​യ​പ്പോൾ ഭീമനെ ഞാൻ അക​റ്റി. അതി​ലെ​ന്താ​ണു് കു​ഴ​പ്പം?” അഭി​മു​ഖം അവ​സാ​നി​പ്പി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി, കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യെ അന​ഭി​മത എന്നു് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കെ പറ​ഞ്ഞു.

“ഹേ മനു​ഷ്യ​രൂ​പ​ത്തി​ലു​ള്ള മറുത പി​ശാ​ചേ, എന്തു് അന്യാ​യ​മാ​ണു് ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പൊ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ചു.

“മു​റി​വേ​റ്റു പ്രാ​ണൻ പോ​കാ​ത്ത​വ​രു​ടെ​യും മരി​ച്ചു​പോ​യ​വ​രു​ടെ​യും നെ​ഞ്ചിൽ ചവി​ട്ടി കൂ​ര​മ്പു വലി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ക​യോ!” കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി. ഇടവേള.

“ഇതു് രണ​ഭൂ​മി, നീ ഓർക്ക. വികാര പ്ര​ദർ​ശ​ന​ത്തി​നു പറ്റിയ വി​ള​നി​ല​മ​ല്ല, പാ​ണ്ഡവ ആയു​ധ​പ്പു​ര​യു​ടെ പരി​മി​തി​യാ​യി ഇതൊ​ന്നും നീ ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്ക​രു​തേ! പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ച​ത്ര അമ്പും കു​ന്ത​വും പണി​ശാ​ല​ക​ളിൽ നി​ന്നും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ എത്തി​യി​ല്ല. അപ്പോൾ സഖ്യ​ക​ക്ഷി​ക​ളു​ടെ രഹ​സ്യ​യോ​ഗം വി​ളി​ച്ചു​ചേർ​ത്ത സൈ​ന്യാ​ധി​പൻ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ സമ​വാ​യ​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു, ‘നാ​ളേ​ക്കു​വേ​ണ്ടി കരുതൽ ആയു​ധ​ശേ​ഖ​രം ശ്ര​ദ്ധി​ക്ക. പരു​ക്കേ​റ്റ​വ​രും മൃ​ത​പ്രാ​യ​രും പരേ​ത​രു​മായ ‘ദേഹ’ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നും കൂ​ര​മ്പു വലി​ച്ചൂ​രി​യെ​ടു​ക്കാൻ നാം സൈ​നി​ക​രെ പ്രേ​രി​പ്പി​ക്കുക, അതു​കൊ​ണ്ട​ന്താ​ണെ​ന്നോ? പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടു​ന്ന നാൽ​ക്കാ​ലി​ക​ളിൽ നി​ന്നും ഊട്ടു​പുര മാം​സ​നിർ​മ്മി​തി, സേ​വ​ന​ദാ​താ​ക്കൾ ചെ​യ്യു​ന്ന പോലെ, പോർ​ക്കള അടി​യ​ന്തി​രാ​വ​സ്ഥ നേ​രി​ടാ​നൊ​രു​പാ​യം, മറി​ച്ചൊ​ന്നും എഴുതി, അന്തിമ പോ​രാ​ട്ട​വി​ജ​യം പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ അമാ​നുഷ പ്ര​തി​ച്ഛാ​യ​യിൽ നി​ങ്ങൾ ലേഖകർ കരി​വാ​രി​ത്തേ​ക്ക​രു​തേ!”

“ഇട​നെ​ഞ്ചിൽ കൈ വച്ചു് ഞാൻ സത്യ​സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി കൊ​ടു​ക്കു​മ്പോ​ഴും, “നീ കൂ​ട്ടു​പ്ര​തി” എന്നു നിർ​ദ്ദയ മനഃ​സാ​ക്ഷി!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ.

“ദ്രോ​ണ​വ​ധ​ത്തി​നു സു​വർ​ണ്ണാ​വ​സ​രം വീണു കി​ട്ടി​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. നി​രാ​ശ​യിൽ മുഖം താ​ഴ്ത്തി ഇരി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, പാ​ണ്ഡവ സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നും പാ​ഞ്ചാ​ല​നു​മായ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ. പതി​ന​ഞ്ചാം ദിവസം, സന്ധ്യ.

“പാ​ഞ്ചാ​ല​നെ അപ​മാ​നി​ച്ച ദ്രോ​ണർ സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നാ​യ​പ്പോൾ, എനി​ക്കു് തോ​ന്നിയ മോ​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു, ഇപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ കണ്ട ദ്രോ​ണ​തല വെ​ട്ടൽ. ദ്രോ​ണ​രെ കൊ​ന്നു കൊ​ല​വി​ളി​ക്കാ​നു​ള്ള സങ്കൽ​പ്പ​വ​ധം കരളിൽ കാ​ത്തു​സൂ​ക്ഷി​ച്ചി​രു​ന്നു. കെ​ട്ടു​കു​തി​ര​യിൽ കൗരവർ എഴു​ന്നെ​ള്ളി​ച്ച ദ്രോ​ണ​രെ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ പാ​തി​നു​ണ​യാൽ കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തി, എന്നാൽ, ആചാ​ര്യ ദ്രോ​ണ​രു​ടെ പെ​രു​വി​രൽ, ശി​ഷ്യൻ ഏക​ല​വ്യൻ മു​റി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന രംഗം ഞാൻ വി​ഭാ​വന ചെ​യ്ത​തു ഉണ്ടാ​യി​ല്ല എന്ന ഖേദം, ആഘോ​ഷി​ച്ചു് ആഹ്ലാ​ദി​ക്കേ​ണ്ട ഈ ദിവസം, ശി​ര​സ്സു​യർ​ത്താൻ എന്നെ അനു​വ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ!”

“നി​ങ്ങ​ള​ഞ്ചു​പേ​രു​ടെ​യും, അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചും സ്വ​കാ​ര്യ​ജീ​വി​തം, പാ​ഞ്ചാ​ലി തർ​ക്ക​ഭാ​ഷ​യിൽ തരം​തി​രി​ക്കുക പതി​വാ​ണു്. വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു് മു​മ്പു​ള്ള പര​സ്ത്രീ ബന്ധ​ങ്ങ​ളും, ശേ​ഷ​മു​ള്ള​തും. എന്നാൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പര​പു​രു​ഷ​ആ​ഭി​മു​ഖ്യ​ത്തേ​ക്കു​റി​ച്ചു സൗ​മ​ന​സ്യ​ത്തോ​ടെ സം​സാ​രി​ക്കാൻ അവൾ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളിൽ വി​സ​മ്മ​തി​ക്കു​ന്നു. എന്താ​ണ​ങ്ങ​നെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. രാ​ജ​സൂയ യാ​ഗ​വേ​ദി​യി​ലെ സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​ദു​രാ​ചാ​ര​ങ്ങൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എങ്ങ​നെ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ​ക്കൊ​ണ്ടു് പര​സ്യ​വേ​ദി​യിൽ സാ​ധി​ച്ചെ​ടു​ത്തു എന്നു മറ്റു നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വർ വി​മ്മി​ട്ട​ത്തോ​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും വെ​ട്ടി​ത്തു​റ​ന്നു പറ​യു​ന്ന ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ദി​ന​ങ്ങൾ.

“പെൺ​കോ​ന്ത​നായ ഇന്ദ്ര​ന്റെ അവി​ഹിത മക​നാ​യ​തു കൊ​ണ്ടാ​കാം, അർ​ജ്ജു​നൻ അന്യ​സ്ത്രീ​ക​ളിൽ നേ​ര​വും തരവും നോ​ക്കാ​തെ ലൈം​ഗി​ക​ആ​സ​ക്തി കാ​ണി​ക്കും. “വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു് മു​മ്പു് നി​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാ​വ​രും പെ​ണ്ണു​ട​ലിൽ രതി​പ​രീ​ക്ഷ​ണം ചെ​യ്തി​രു​ന്ന​വർ എന്നെ​നി​ക്ക​റി​യാം”, എന്നു പേ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ രഹ​സ്യം വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ മാ​ത്രം ഉൾ​ക്കാ​മ്പു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നോ പര​സ്ത്രീ​കൾ യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ?, അങ്ങ​നെ സം​ശ​യി​ക്കും?

“പാ​ണ്ഡവ പൊതു കു​ല​നാ​മ​ത്തിൽ നി​ങ്ങ​ളെ കു​ന്തി പര​സ്പ​രം കോർ​ത്തി​ണ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടു് എങ്കി​ലും, ഒന്നൊ​ന്നാ​യെ​ടു​ത്താൽ കാണുക വൈ​വി​ധ്യ​പി​തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ഒളി​വി​ദ്യ!,” അങ്ങ​നെ സംശയ നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ പറ​ഞ്ഞു പാ​ഞ്ചാ​ലി പ്ര​തി​രോ​ധ​ത്തി​ലാ​ക്കും. “അപ്പോൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ?” എന്നു ഞങ്ങൾ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​മാ​യി ചോ​ദി​ച്ചാൽ “അതല്ല വിഷയം, ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം പര​സ്ത്രീ​കി​നാ​വു​ക​ളാൽ മലി​ന​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് ഞാൻ സഹി​ക്കി​ല്ല” എന്ന​വൾ താ​ക്കീ​തി​ന്റെ ഭാ​ഷ​യിൽ പറ​ഞ്ഞു​നിർ​ത്തും. എന്താ​ണ​പ്പോൾ എന്റെ നി​ഗ​മ​നം? വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ രതി​യാൽ മലി​ന​പ്പെ​ടാ​ത്ത ഉട​ലി​ന്റെ ഉട​മ​ക്കു മാ​ത്ര​മ​ല്ലേ ധാർ​മ്മിക നി​ല​പാ​ടെ​ടു​ക്കാൻ​ആ​വൂ? ഈ സന്ദി​ഗ്ദാ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​ണു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ വി​വാ​ഹ​പൂർവ ലൈം​ഗി​ക​ത​കൾ ഒളി​നോ​ട്ട​ത്തി​നു വി​ധേ​യ​മാ​ക്കി​യ​തു്. അതവൾ ‘പര​പു​രുഷ’നിൽ നി​ന്ന​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ മുതൽ ഞാൻ മാ​ത്രം അവ​ളു​ടെ “പരി​ലാ​ള​ന​ക്കു ഇര​യാ​യി!” ജാ​ല​ക​ത്തി​ന​പ്പു​റം ‘പാ​ദ​സ്പർ​ശം’ കേട്ട നകുലൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഉദ്യാ​ന​പ​രി​പാ​ല​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ഉപ​ന്യ​സി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി.