വസിഷ്ഠൻ ഋഷി; വിരാട്ടും ത്രിഷ്ടുപ്പും ഛന്ദസ്സുകൾ; അഗ്നി ദേവത. (കാകളി)
സ്വൈരം ചരിയ്ക്കും പ്രശസ്തനാമഗ്നിയെ
രണ്ടരണികലിൽനിന്നു ജനിപ്പിച്ചു –
കൊണ്ടാർ, മഖ്യോദ്യതർ കൈവിരൽച്ചേഷ്ടയാൽ.1
വന്ന സുമംഗളാലോകനാമഗ്നിയെ
ആലയത്തിൽ പ്രതിഷ്ഠിച്ചാർ, വസിഷ്ഠരേ –
താപത്തിൽനിന്നും പരിത്രാണനത്തിനായ്.2
ച്ഛിന്നമാം ജ്വാലയോടഗ്നേ, യുവതമ,
മുന്നിലെങ്ങൾക്കായ്ജ്ജ്വലിച്ചരുളേണമേ:
നിന്നിലണയുന്നു, ഭൂരിഹവിസ്സുകൾ!3
ളാ; – വഹ്ന്യധികപ്രകാശരാമഗ്നികൾ
ഭദ്രരാം വീരരെക്കല്പിച്ചുനില്ക്കുവോർ
കത്തിപ്പടർന്നു വിളങ്ങുന്നു, നിർഭരം!4
ഭദ്രസമ്പത്തും സുപുത്രപൗത്രരെയും
തന്നരുളേണം, സ്തുതിയ്ക്കുന്ന ഞങ്ങൾക്കു,
വെന്നമർത്താൻ കഴിവൊക്കുമഗ്നേ, ഭവാൻ!5
സ്രുക്കു ഹവിസ്സേന്തി രാവഹസ്സുകളിൽ;
വന്നണയുന്നുണ്ടിവങ്കൽ,ദ്ധനം കൊടു –
ക്കുന്നതിലുത്സുകയായ തൻദീപ്തിയും!6
ത്വിട്ടിനാൽ നീയെതിരാളരെയൊക്കയും
ചുട്ടുപൊട്ടിയ്ക്കേണ,മഗ്നേ; മനോവ്യഥ
വിട്ടുപോംവണ്ണം മുടിയ്ക്കു; രോഗത്തെയും!7
യ്ക്കേവൻ വരേണ്യ, നിൻദീപ്തി വളർത്തുമോ;
പാവക, നീയവന്നെന്നപോലാവുകി, –
ങ്ങേവം സ്തുതിച്ചുപാടുന്ന ഞങ്ങൾക്കുമേ!8
രഗ്നേ, പലേടം ഭജിച്ചു, നിൻദീപ്തിയെ;
അങ്ങയ്ക്കവരിൽക്കണക്കി,ങ്ങു വാഴ്ത്തുന്ന
ഞങ്ങളിലും തിരുവുള്ളമുണ്ടാകണം!9
മാ വിക്രമോപേതരായ മർത്ത്യരിവർ
ആയോധനങ്ങളിൽക്കീഴമർത്തട്ടെ, നേർ –
ക്കാസുരമായാപ്രയോഗങ്ങളൊക്കെയും!10
പ്പ,ന്യഗേഹത്തിലുമഗ്നേ, ഗൃഹഹിത:
ഞങ്ങളപുത്രരവീരർ നിന്നെബ്ദിജി –
ച്ചിങ്ങു പാർക്കാവൂ, സസന്താനമാം ഗൃഹേ!11
മഗ്ഗൃഹം, സുപ്രജാഭൃത്യാദിസംയുതം,
ഔരസപുത്രനെക്കൊണ്ടഭിവൃദ്ധമായ് –
ത്തീരുവൊന്നെങ്ങൾക്കു (തന്നരുളേണമേ)!12
നിന്നെങ്ങളെക്കാത്തരുളുകഗ്നേ, ഭവാൻ;
വല്ലാത്ത രക്ഷസ്സിൽനിന്നുമേ രക്ഷിയ്ക്ക;
വെല്ലാവു, മാറ്റരെ നിൻതുണകൊണ്ടു ഞാൻ!13
മായ കരവുമുള്ളോനാം തനൂഭവൻ
അക്ഷയസ്തോത്രമോടാരിലണയു; – മാ –
യഗ്നിതാൻ മീതെയാക,ഗ്ന്യന്തരങ്ങളിൽ!14
ക്കാരിൽനിന്നും, മഹാപാപത്തിൽ നിന്നുമേ;
ആരെപ്പരിചരിച്ചീടും, സുജതരാം
വീര; – രദ്ദേഹമാണ,ഗ്നിത്തിരുവടി!15
നാരെ വേണ്ടുംവിധമുജ്ജ്വലിപ്പിയ്ക്കുമോ;
ആരു ഹോതാവായ്ച്ചരിയ്ക്കും, മഖങ്ങളി; –
ലായഗ്നിയാഹുതൻ, ഭൂരിദേശങ്ങളിൽ!16
യുക്തമാം സ്തോത്രവും ശസ്ത്രവും ചൊല്ലിയും,
എത്രയോ ഹവ്യം ഭവാങ്കൽപ്പൊഴിയ്ക്കാവു,
വിത്തേശരായെങ്ങളഗ്നേ, മഖങ്ങളിൽ!17
കൊണ്ടുപോയാലുമജസ്രമഗ്നേ, ഭവാൻ:
അഗ്ഗണത്തിങ്കലോരോരുത്തനും കൊതി –
യുൾക്കൊണ്ടിടട്ടെ,യീ നല്ല വസ്തുക്കളിൽ!18
പൊട്ടമുണ്ടിന്നോ, പശിയ്ക്കോ, പിശാചിനോ,
സത്യവൻ, നിസ്സുതത്വത്തിനോ ഞങ്ങളെ: –
ബ്ബുദ്ധിമുട്ടിയ്ക്കൊല്ല, വീട്ടിലും കാട്ടിലും!19
സക്രതുകൾക്കുമയയ്ക്കു, ദേവ, ഭവാൻ:
ത്വദ്ദാനപാത്രങ്ങളാകി,രുകൂട്ടരും;
സ്വസ്തിയാൽപ്പാലിപ്പിനെ,പ്പൊഴുമെങ്ങളെ!20
ശോഭനാഹ്വാനൻ മനോജ്ഞരൂപൻ ഭവാൻ;
ചൂടണയ്ക്കാതേ തുണയ്ക്കു, താനൂജനെ;
വാടരുതെ,ങ്ങൾതൻ മർത്ത്യഹിതൻ സുതൻ!21
തി,ങ്ങൃത്വിഗിദ്ധാഗ്നികളോടു തോഴർ നീ;
അഗ്നേ, ബലാത്മജ, ദേവ, തീണ്ടൊല്ല, നി –
ന്നുഗ്രഭാവം പ്രമാദത്തിലും ഞങ്ങളെ!22
മങ്ങയ്ക്കു ഹോമിച്ച മർത്ത്യൻ ധനാഢ്യനാം!
അർത്ഥിയാം സ്തോതാവു ചോദിച്ചറിഞ്ഞാ,രി –
ലെത്തു,മവൻ ദേവതാവാപ്തവിത്തനാം!23
യിങ്ങു പുകഴ്ത്തുവോർക്കെത്തിയ്ക്ക,വന്മുതൽ:
ഞങ്ങളിതിനാൽബ്ബലിഷ്ഠ, മത്താടവു,
ഭംഗമറ്റ,ഗ്നേ, ചിരായുസ്സുവീരരായ്!24
സക്രതുക്കൾക്കുമയയ്ക്ക, ദേവ, ഭവാൻ:
ത്വദ്ദാനപാത്രങ്ങളാകി,രുകൂട്ടരും;
സ്വസ്തിയാൽപ്പാലിപ്പിനെ,പ്പൊഴുമെങ്ങളെ!25
[1] മഖ്യോദ്യതർ = യാഗത്തിന്നൊരുങ്ങിയവർ.
[2] സുമംഗളാലോകൻ = ശുഭദർശനൻ. വസിഷ്ഠൻ – വസിഷ്ഠനും തദ്ഗോത്രക്കാരും.
[3] അന്യൂനമേധിതൻ – പ്രകർഷേണ വർദ്ധിതൻ.
[4] നേതാക്കൾ – യജ്ഞാനുഷ്ഠായികൾ. വഹ്ന്യാധികപ്രകാശർ – ലൗകികാഗ്നികളെക്കാൾ പ്രകാശമുള്ളവർ. അഗ്നികൾ – ആഹവനീയാദികൾ. വീരർ – പുത്രാദികൾ. നിർഭരം = ഏറ്റവും.
[5] വെന്നമർത്താൻ – എതിരാളികളെ.
[6] പരോക്ഷോക്തി: ഇക്കരുത്തൻ – അഗ്നി. യുവതി = ചേരുന്നവൾ; യുവതി എന്നും. കൊടുക്കുന്നതിൽ – സ്തോതാക്കൾക്ക്.
[7] പ്രത്യക്ഷവചനം: അട്ടഹാസക്കാർ – രക്ഷസ്സുകൾ. ത്വിട്ട് = തേജസ്സ്.
[8] അവന്നെന്നപോലാവുക – അവനെയെന്നപോലെ, ഞങ്ങളേയും അനുഗ്രഹിച്ചാലും. ഇങ്ങ് – ഈ യജ്ഞത്തിൽ.
[10] ഇവർ – എങ്കൽ സ്നേഹമുള്ളവർ.
[11] ശൂന്യഗേഹം – പുത്രനും മറ്റുമില്ലാത്ത ഗൃഹം. അന്യഗേഹത്തിലും – അന്യഗൃഹത്തിലുമാകൊല്ല. ഗൃഹഹിത = ഗൃഹത്തിന്നു നന്മ വരുത്തുന്നവനേ. പുത്രരും വീരരായ ആൾക്കാരുമില്ലാത്ത ഞങ്ങൾ ഭവദ്ഭജനത്താൽ സസന്താനമായ ഗൃഹത്തിൽ വസിയ്ക്കുന്നവരായിത്തീരണം.
[12] അഗ്നി നിത്യം യാഗത്തിന്നു വന്നുചേരുന്നതും മറ്റുമായ ഗൃഹം.
[13] ഒന്നും കൊടാത്ത – അറുപിശുക്കനായ.
[14] ആയിരം സ്ഥാനം – അനേകമിടങ്ങൾ. ഔർജ്ജിത്യം = ബലം. അഗ്ന്യന്തരങ്ങളിൽ – മറ്റ് (അന്യരുടെ) അഗ്നികളെക്കാൾ. സമർത്ഥനായ പുത്രനുള്ളവന്റെ അഗ്നിയേ അന്യരുടെ അഗ്നികളെ അതിശയിയ്ക്കൂ.
[15] വളർപ്പോൻ – ഉജ്ജ്വലിപ്പിയ്ക്കുന്നവൻ. വീരർ – സ്തോതാക്കൾ.
[16] ധാരിതഹവ്യനായ് = ഹവിസ്സെടുത്ത്. ഹോതാവ് – ദേവന്മാരെ വിളിയ്ക്കുന്നവൻ. ആഹുതൻ – ഹോമിയ്ക്കപ്പെട്ടുവരുന്നു.
[17] വിത്തേശരായ് – ധനികന്മാരായിത്തീർന്നിട്ട്.
[18] അജസ്രം = നിത്യം. അഗ്ഗണം – ദേവഗണം.
[19] ഞങ്ങൾക്കു ക്ഷയവും മറ്റും വരുത്തരുത്. പൊട്ടമുണ്ട് – വറുതി എന്നർത്ഥം. നിസ്സതത്വം = പുത്രനില്ലായ്ക.
[20] വെടുപ്പാക്കുക – എനിയ്ക്കു തരാൻ നല്ല അന്നം കരുതുക. സക്രതുക്കൾ – യജ്ഞവാന്മാർ. ഇരുകൂട്ടരും – സ്തുതിയ്ക്കുന്നവരും, യജിയ്ക്കുന്നവരും. പാലിപ്പിൻ – അങ്ങും, അങ്ങയുടെ പരിവാരങ്ങളും രക്ഷിപ്പിൻ.
[22] ഋത്വിഗിദ്ധാഗ്നികൾ = ഋത്വിക്കുകളാൽ ജ്വലിപ്പിയ്ക്കപ്പെട്ട അഗ്നികൾ. കൃച്ഛ്രേണ (കഷ്ടിച്ചു) പോറ്റാൻ പറഞ്ഞാൽപ്പോരാ; തികച്ചും പോറ്റാൻ പറയണം. തോഴർ – ഞങ്ങളുടെ സഖാവായ. ഉഗ്രഭാവം – നിഗ്രഹബുദ്ധി.
[23] ചോദിച്ചറിഞ്ഞ് – ആരുടെ അടുക്കൽച്ചെന്നാൽ ധനം കിട്ടും എന്നന്വേഷിച്ചറിഞ്ഞ്. അവൻ – ആ ഉദാരൻ. ദേവതാവാപ്തവിത്തനാം = ദേവതകളിൽ നിന്നു സമ്പത്തു ലഭിച്ചവനായിത്തീരും.
[24] ഇതിനാൽ – ത്വദ്ദത്തമായ വന്മുതലിനാൽ. ഭംഗം = ഇടിവ്. ചിരായുസ്സുവീരരായ് – ദീർഘായുസ്സോടും നല്ല വീരന്മാരോടും (പുത്രാദികളോടും) കൂടി.