ഒന്നും രണ്ടും വാ​ല്യ​ങ്ങൾ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടു് വൎഷങ്ങൾ ഏതാ​നും കഴി​ഞ്ഞു. ഇതി​നി​ട​യ്ക്കു് അവ നിൎമ്മ​ത്സ​ര​ബു​ദ്ധി​ക​ളായ പണ്ഡി​ത​വ​രേ​ണ്യ​ന്മാ​രു​ടെ പ്ര​ശം​സ​യ്ക്കും അസൂ​യാ​ലു​ക്ക​ളായ ഏതാ​നും പേ​രു​ടെ ഗൂ​ഢാ​സ്ത്ര​പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങൾ​ക്കും പാ​ത്ര​മാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഉന്ന​ത​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ ഇരി​ക്കു​ന്ന മാ​ന്യ​ന്മാ​രു​ടെ പ്ര​ശം​സ​യ്ക്കു് അൎഹി​ക്കുക എന്ന​തു് ഏതു ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​ര​നും അഭി​മാ​ന​ജ​ന​ക​മാ​ണെ​ന്നി​രു​ന്നാ​ലും, ആ പ്ര​ശം​സ​കൾ പ്ര​ശം​സ​ക​ന്മാ​രു​ടെ സൗ​മ​ന​സ്യ​ത്തേ​യും ഉദാ​ര​മ​ന​സ്ക​ത​യേ​യും ആണു് അധികം പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു്. നേരേ മറി​ച്ചു് അസൂ​യാ​ലു​ക്ക​ളു​ടെ സംഖ്യ വർ​ദ്ധി​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു​വ​നു് താ​നേ​ത​ന്നെ ഒരു ആത്മാ​ഭി​മാ​ന​വി​ജൃം​ഭ​ണം ഉണ്ടാ​യി​പ്പോ​കു​ന്നു. ഈ ഗൂ​ഢാ​സ്ത്ര​പ്ര​യോ​ഗ​ച​തു​ര​ന്മാർ വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ എന്നേ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ഒരു സം​തൃ​പ്തി​യും എന്റെ ശ്രമം ഏറെ​ക്കു​റെ സഫ​ല​മാ​യി എന്നൊ​രു ബോ​ധ​വും അണു് ജനി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തു്.

രണ്ടാം​വാ​ല്യ​ത്തിൽ എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ജീ​വ​ച​രി​ത്ര​വും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൃ​തി​ക​ളേ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള സവി​സ്ത​ര​മായ നി​രൂ​പ​ണ​വും അട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അതിൽ പ്ര​കാ​ശി​ത​മായ ചില അഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളേ​പ്പ​റ്റി സാ​ഹി​ത്യ​പ​ഞ്ചാ​ന​നൻ സ്നേ​ഹ​ബു​ദ്ധ്യാ എതിൎക്ക​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. ആ പണ്ഡി​താ​ഗ്ര​ണി​ക്കു് ഈ ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​ര​നോ​ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന സ്നേ​ഹാ​തി​രേ​ക​ത്തെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ക്കു​മ്പോൾ, പ്ര​സ്തുത ഖണ്ഡ​നാ​ഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങൾ മത്സ​ര​ബു​ദ്ധി​യിൽ നി​ന്നു് അങ്കു​രി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​വ​യ​ല്ലെ​ന്നു സ്പ​ഷ്ട​മാ​ണു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് അവ​യ്ക്കു സമാ​ധാ​നം പറ​യേ​ണ്ട ചുമതല എനി​ക്കു​ണ്ടു്. ഒന്നാ​മ​താ​യി എഴു​ത്ത​ച്ഛൻ ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണു് ഭി​ന്നാ​ഭി​പ്രാ​യം. അദ്ദേ​ഹം ഏറെ​ക്കു​റെ ഭാ​ഷാ​ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ന്റെ മത​ത്തെ അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​യാ​ണു ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഇതേ​വ​രെ കി​ട്ടീ​ട്ടു​ള്ള ചരി​ത്ര​രേ​ഖ​ക​ളേ വച്ചു​കൊ​ണ്ടു് ചില ഊഹാ​പോ​ഹ​ങ്ങൾ ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നേ എനി​ക്കും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നും സാ​ധി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ളു. അതി​നു​ശേ​ഷം എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ഗു​രു​സ​മ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തേ​യും ആ പു​ണ്യാ​ത്മാ​വി​നാ​യി കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു​രാ​ജാ​വു ചെ​യ്തി​ട്ടു​ള്ള ചില ദാ​ന​ങ്ങ​ളേ​യും സം​ബ​ന്ധി​ച്ച ചില രേ​ഖ​ക​ളും ഇപ്പോൾ ലഭി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. അതി​നും​പു​റ​മേ ഈയി​ട​യ്ക്കു് പ്ര​കാ​ശി​ത​മായ ഒരു ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തിൽ എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ചര​മ​ശ്ലോ​ക​വും പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചു കാ​ണു​ന്നു. ആ ശ്ലോ​ക​ത്തെ ഉദ്ധ​രി​ച്ചു​കൊ​ള്ള​ട്ടെ.

ഈ ശ്ലോ​ക​പ്ര​കാ​രം എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ മരണം ൭൩൨ ധനു ൨൪-ാനു ആണെ​ന്നു സി​ദ്ധി​ക്കു​ന്നു.

നാ​മ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യും പി. കെ. നാ​രാ​യ​ണ​പ്പി​ള്ള അവർകൾ എന്നോ​ടു വി​യോ​ജി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ആഭ്യ​ന്ത​ര​മായ തെ​ളി​വു​ക​ളെ ആസ്പ​ദ​മാ​ക്കി​യാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം രാ​മ​നാ​മാ​വാ​യി​രു​ന്നു എന്നു ഞാൻ ഊഹി​ച്ച​തു്. സൂ​ര്യ​നാ​രാ​യ​ണാ​ചാ​ര്യർ ഗു​രു​വി​ന്റെ സ്മ​ര​ണ​യാ​യി സ്ഥാ​പി​ച്ച് ബ്രാ​ഹ്മണൎക്കാ​യി ദാനം ചെ​യ്തി​ട്ടു​ള്ള ഗ്രാ​മ​ത്തി​നു് ‘രാ​മാ​ന​ന്ദ​പു​രം’ എന്നു നാ​മ​ക​ര​ണം ചെ​യ്ത​തു് എന്റെ ഊഹ​ത്തി​നു് ഉപോ​ദ്ബ​ല​ക​മാ​യി​രു​ന്നു. ഗു​രു​പ​ര​മ്പ​ര​യു​ടെ സ്ഥാ​പ​ക​നാ​യി​രു​ന്ന​തു് എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ജ്യേ​ഷ്ഠ​നായ രാ​മ​നെ​ഴു​ത്ത​ച്ഛ​നാ​ണെ​ന്നു​ള്ള​തു് വി​ചാ​ര​സ​ഹ​മാ​യി എനി​ക്കു തോ​ന്നി​യ​തു​മി​ല്ല. ഗു​രു​സ​മ്പ്ര​ദാ​യ​ശ്ലോ​ക​ത്തിൽ കാ​ണു​ന്ന ശ്രീ​ഗു​രു എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ജ്യേ​ഷ്ഠ​നാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാ​മെ​ന്നു വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന മല​യാ​ളി​കൾ വി​ര​ള​മാ​ണു്. ഈ ചര​മ​ശ്ലോ​കം സം​ഗ​തി​ക​ളെ സു​ത​രാം സ്പ​ഷ്ട​മാ​ക്കു​ന്നു.

‘വന്ദേ​ഹം ഗു​രു​സ​മ്പ്ര​ദാ​യ​മ​നി​ശം തു​ഞ്ച​ത്തെ​ഴും ശ്രീ​ഗു​രു ഇത്യാ​ദി പദ്യ​ത്തിൽ​നി​ന്നും എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ പ്ര​ധാ​ന​ശി​ഷ്യ​ന്മാര’ ലൊ​രു​വൻ കരു​ണാ​ക​ര​നാ​ണെ​ന്നു തെ​ളി​യു​ന്നു. പണ്ഡി​ത​വ​രേ​ണ്യ​നായ പി. കെ. നാ​രാ​യ​ണ​പ്പി​ള്ള അവർ​ക​ളാ​ക​ട്ടെ, എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ പേരു് രാ​മ​നെ​ന്ന​ല്ലെ​ന്നു സ്ഥാ​പി​പ്പാൻ വേ​ണ്ടി കരു​ണാ​ക​രൻ എന്ന​തു് എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ സാ​ക്ഷാൽ പേ​രാ​യി​രി​ക്കാം എന്നൊ​രി​ട​ത്തു പറ​യു​ന്നു. ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഡ​പു​രാ​ണം കരു​ണാ​ക​ര​ന്റെ കൃ​തി​യാ​ണെ​ന്നാ​ണ​ല്ലോ പര​ക്കേ വി​ശ്വ​സി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. അതി​ന്റെ അവ​സാ​ന​ത്തിൽ ‘നേ​ത്ര​നാ​രാ​യ​ണൻ​ത​ന്നാ​ജ്ഞ​യാ വി​ര​ചി​തം രാ​മ​ഭ​ക്താ​ഢ്യ​നായ രാ​മ​ശി​ഷ്യ​നാ​ലി​ദം’ എന്നു കാ​ണു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് തദ് ഗുരു രാ​മ​നെ​ഴു​ത്ത​ച്ഛ​നാ​ണെ​ന്നു സി​ദ്ധം. രാ​മ​നെ​ന്ന​തു് സാ​ക്ഷാൽ തു​ഞ്ച​ത്തു ഗു​രു​വി​ന്റെ ജ്യേ​ഷ്ഠ​ന്റെ പേ​രാ​ണെ​ന്നും ഗു​രു​സ​മ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തി​ന്റെ സ്ഥാ​പ​കൻ അപ്പോൾ കരു​ണാ​ക​ര​നാ​യി​രി​ക്കാ​നേ തര​മു​ള്ളു​വെ​ന്നു​മാ​ണു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ യു​ക്തി. ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഡ​പു​രാ​ണം എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ കൃ​തി​യാ​ണെ​ന്നു സ്ഥാ​പി​ക്കാ​നു​ള്ള അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ യത്നം സഫ​ല​മാ​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നി​ല്ല. ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഡ​പു​രാ​ണം മു​ഴു​വ​നും വാ​യി​ച്ചു​നോ​ക്കി​യാ​ലും, എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ പ്ര​തി​ഭാ​വി​ലാ​സ​ത്തി​ന്റെ കണി​ക​പോ​ലും അതി​ലെ​ങ്ങും കാ​ണ്മാൻ കി​ട്ടു​ക​യി​ല്ല. കവി​ത​യ്ക്കു നല്ല ഒഴു​ക്കും ശബ്ദ​ലാ​ളി​ത്യ​വും ഉണ്ടെ​ന്ന​ല്ലാ​തെ, രാ​മാ​യ​ണാ​ദി​കൃ​തി​ക​ളിൽ കാ​ണു​ന്ന ആശ​യ​പൗ​ഷ്ക​ല്യ​മോ വൎണ്ണ​നാ​വൈ​ഭ​വ​മോ ഭാ​വ​ഗാം​ഭീ​ര്യ​മോ അതിൽ കാ​ണു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു നിൎമ്മ​ത്സ​ര​ബു​ദ്ധി​കൾ സമ്മ​തി​ക്കും.

ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഡ​പു​രാ​ണം എഴു​പ​ത്ത​യ്യാ​യി​ര​ത്തോ​ളം ഗ്ര​ന്ഥ​വി​സ്തൃ​തി​യു​ള്ള സം​സ്കൃ​ത​പു​രാ​ണ​ത്തി​ന്റെ മധ്യ​ഭാ​ഗ​മായ ജൈ​മി​നീ​സം​ഹി​ത​യു​ടെ ഏക​ദേ​ശ​വിവൎത്ത നമാ​ണു്. മാ​തൃ​ക​യാ​യി ഏതാ​നും ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ മാ​ത്രം ഉദ്ധ​രി​ക്കു​ന്നു:

ഇദ്ദേ​ഹം രാ​മാ​നു​ജൻ എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ പ്ര​ധാന ശി​ഷ്യ​ന്മാ​രിൽ ഒരാ​ളാ​യി​രു​ന്നു. ജാ​ത്യാ തര​ക​നും മക്ക​ത്താ​യി​യും പ്രാ​യ​ത്തിൽ ഗു​രു​വി​നെ അല്പം കവി​ഞ്ഞ ആളും ഒരു മി​ക​ച്ച ശാ​ക്തേ​യ​നും ആയി​രു​ന്നു സൂ​ര്യ​നാ​രാ​യ​ണൻ. ഗു​രു​വി​നോ​ടു​ള്ള ഭക്തി​യാൽ പ്രേ​രി​ത​നാ​യി​ട്ടു് ഈ മഹാ​നു​ഭാ​വൻ രാ​മാ​ന​ന്ദ​പു​രം എന്നൊ​രു ഗ്രാ​മം നിൎമ്മി​ച്ചു് ബ്രാ​ഹ്മണൎക്കാ​യി ദാ​നം​ചെ​യ്തു എന്നു​ള്ള​തി​നു് മതി​യായ തെ​ളി​വു​ണ്ടു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി പല അത്ഭു​ത​ക​ഥ​കൾ പറ​ഞ്ഞു കേ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള​തി​നെ വി​സ്ത​ര​ഭ​യ​ത്താൽ ഇവിടെ ചേൎക്കു​ന്നി​ല്ല. സ്കാ​ന്ദ​പു​രാ​ണം അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൃ​തി​യാ​ണെ​ന്നു് ഭാ​ഷാ​ച​രി​ത്രകൎത്ത ാവു് പറ​യു​ന്നു. പക്ഷേ ആ വി​ശ്വാ​സ​ത്തി​നു് അടി​സ്ഥാ​ന​മായ തെ​ളി​വു​കൾ കി​ട്ടേ​ണ്ട​താ​യി​ട്ടാ​ണു് ഇപ്പോ​ഴും ഇരി​ക്കു​ന്ന​തു്.

കവി​താ​ഗു​ണം നോ​ക്കി​യാൽ ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഡ​പു​രാ​ണ​ത്തേ​ക്കാൾ ഇക്കൃ​തി​ക്കു് കു​റേ​ക്കൂ​ടി മെ​ച്ച​മു​ണ്ടു്. ലക്ഷ​ത്തോ​ളം ഗ്ര​ന്ഥ​വി​സ്തൃ​തി​യു​ള്ള സ്കാ​ന്ദ​പു​രാ​ണ​ത്തി​ന്റെ ഒരു സം​ക്ഷേ​പ​മാ​ണു് ഈ കി​ളി​പ്പാ​ട്ടു്. മാ​തൃ​ക​യാ​യി ഒന്നു രണ്ടു ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ മാ​ത്രം ഉദ്ധ​രി​ക്കാം.

ഈ കവിത അഥവാ പദ്യ​ങ്ങൾ വാ​യി​ച്ചു കേ​ട്ട​പ്പോൾ എഴു​ത്ത​ച്ഛൻ രോ​മാ​ഞ്ച​ക​ഞ്ചു​കി​ത​നാ​യി​ത്തീൎന്നു പോ​യെ​ന്നു​ള്ള​തു വാ​സ്ത​വ​മെ​ങ്കിൽ—ഒന്നു​കിൽ എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ശി​ഷ്യ​വാ​ത്സ​ല്യം അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നെ അന്ധ​നാ​ക്കി​ത്തീൎത്ത ിരി​ക്ക​ണം; അല്ലെ​ങ്കിൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് കവി​താ​ര​സം അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള ശക്തി ഇല്ലാ​യി​രു​ന്നു എന്നു വരണം. ഇതു രണ്ടും വി​ശ്വ​സി​ക്കാൻ പ്ര​യാ​സ​മാ​ണു്. പരമാൎത്ഥ ം പറ​യു​ന്ന​താ​യാൽ ഇതു് കവിത എന്ന പേ​രി​നു​പേ​ാ​ലും അൎഹി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. എഴു​ത്ത​ച്ഛൻ അധ്യാ​ത്മ​രാ​മാ​യ​ണം വിവൎത്ത നം​ചെ​യ്ത​തി​നു​ശേ​ഷം എന്തി​നു് കണ്ണ​ശ്ശ​ന്റെ ഉത്ത​ര​രാ​മാ​യ​ണ​ത്തെ ഭാ​ഷാ​ന്ത​രം​ചെ​യ്തു എന്നു മന​സ്സി​ലാ​ക്കാ​നും വി​ഷ​മ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഉത്ത​ര​രാ​മാ​യ​ണം കണ്ണ​ശ്ശ​കൃ​തി​യു​ടെ നിഴലു പടി​ച്ചു രചി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​താ​ണെ​ന്നു് മി: പി. കെ. നാ​രാ​യ​ണ​പ്പി​ള്ള അവർ​കൾ​പോ​ലും സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നു​മു​ണ്ടു്. ഗു​രു​വി​ന്റെ ആജ്ഞ അനു​സ​രി​ച്ചാ​ണു് മന്ന​വൻ കവിത എഴു​തീ​ട്ടു​ള്ള​തെ​ന്നു് മി. മേനോൻ പറ​യു​ന്നു. ഏതു ഗു​രു​വി​ന്റെ? എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ആജ്ഞ അനു​സ​രി​ച്ചാ​ണെ​ങ്കിൽ ആ ഭാഗം എന്തു​കൊ​ണ്ടു ഉദ്ധ​രി​ച്ച സം​ശ​യ​നി​വൃ​ത്തി ഉണ്ടാ​ക്കി​യി​ല്ല? ഇതൊ​ന്നു​മ​ല്ല രസം. കോ​പ്പ​സ്വാ​മി​കൾ എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ചരി​ത്ര​വും രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തീ​ട്ടു​ണ്ട​ത്രേ. ഇതൊ​ക്കെ ഒരു മാ​യാ​പ്ര​പ​ഞ്ചം​പോ​ലെ തോ​ന്നു​ന്നു. ഭാ​സ്വ​ത്തു​ഞ്ചാ​ഖ്യേ​തി പദ്യം​പോ​ലും കൃ​ത്രി​മ​മ​ല്ലേ. ആൎക്ക​റി​യാം? ഏതാ​യി​രു​ന്നാ​ലും സം​ശ​യ​നി​വാ​ര​ണ​ത്തി​നാ​യി നമു​ക്കു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ‘എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ ജീ​വ​ച​രി​ത്രം’ വെ​ളി​യിൽ വരു​ന്ന​തു​വ​രെ ക്ഷ​മാ​പൂർ​വം കാ​ത്തി​രി​ക്കാം. ശരി​യായ വി​വ​ര​ങ്ങൾ ലഭി​ക്കു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ കേ​ര​ളീ​യ​രെ​ല്ലാം അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നോ​ടു് കൃ​ത​ജ്ഞ​ത​യു​ള്ള​വ​രാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്നു് സം​ശ​യി​പ്പാ​നു​ണ്ടോ?

ഇദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൃ​തി​യാ​യി പാൎവതീ​സ്വ​യം​ബ​രം എന്നൊ​രു കി​ളി​പ്പാ​ട്ടു​ള്ള​താ​യി ഭാ​ഷാ​ച​രി​ത്രകൎത്ത ാവു പറ​യു​ന്നു. ഇപ്പോൾ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തു് തീൎച്ച​യാ​യും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റേ​ത​ല്ല. അതു് ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഡ​പു​രാ​ണം, സ്ക​ന്ദ​പു​രാ​ണം എന്നീ കൃ​തി​ക​ളോ​ളം പ്ര​സി​ദ്ധ​വു​മ​ല്ല.

എഴു​ത്ത​ച്ഛ​നെ അനു​ക​രി​ച്ചു് പലരും ഇക്കാ​ല​ത്തു് കി​ളി​പ്പാ​ട്ടു​കൾ രചി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി. അവയിൽ പലതും നശി​ച്ചു​പോ​യി. ഒട്ടു വള​രെ​യെ​ണ്ണം അന​ഭ്യ​സ്ത​വി​ദ്യ​രായ ജന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഇടയിൽ ഇപ്പോ​ഴും പ്ര​ച​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ഇരി​ക്കു​ന്നു​മു​ണ്ടു്.

പാ​ട്ടു​കൾ എഴുതി ഭാഷയെ പോ​ഷി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​വ​രു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തിൽ ഇദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് അത്യു​ന്ന​ത​മായ ഒരു സ്ഥാ​നം നല്കാം. മു​കി​ല​ന്റെ ആക്ര​മ​ണ​കാ​ല​ത്തു് കൊ​ല്ല​വർ​ഷം ൮൫൯-​ാമാണ്ടിടയ്ക്കു് ഉമ​യ​മ്മ​റാ​ണി​യു​ടെ സഹായാൎത്ഥ ം വട​ക്കൻ​കോ​ട്ട​യ​ത്തു നി​ന്നും തി​രു​വി​താം​കൂ​റിൽ വന്നു താമസം തു​ട​ങ്ങിയ ഈ മഹാൻ ശസ്ത്ര​വി​ദ്യ​യി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ തൂ​ലി​കാ​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ലും അതി​ച​തു​ര​നാ​യി​രു​ന്നു എന്നു​ള്ള​തി​നു് കേരളവൎമ്മ​രാ​മാ​യ​ണം എന്ന പേരിൽ അറി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന വാ​ല്മീ​കി​രാ​മാ​യ​ണംതൎജ്ജ മ സാ​ക്ഷ്യം വഹി​ക്കു​ന്നു. പദാ​നു​പ​ദതൎജ്ജ മയ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, മൂ​ല​ത്തി​ലെ സര​സ​മായ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും​ത​ന്നെ ഇതിൽ വി​ട്ടു​ക​ള​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. ഭാഷയെ സം​സ്കൃ​ത​ത്തി​ന്റെ പി​ടി​യിൽ നി​ന്നും പൂൎണ്ണ​മാ​യി മോ​ചി​പ്പി​ക്കാൻ അദ്ദേ​ഹം ചെ​യ്തി​ട്ടു​ള്ള ശ്രമം സൎവഥാ ഫലി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു പറയാം. അൎത്ഥ പു​ഷ്ടി​യി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ ശബ്ദ​ഭം​ഗി​യി​ലും അദ്ദേ​ഹം ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. മു​കി​ല​ന്റെ ആക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ​നി​ന്നു് വഞ്ചി​ഭൂ​മി​യെ രക്ഷി​ക്ക​യും ആഭ്യ​ന്ത​ര​ക​ല​ഹ​ങ്ങ​ളും ഛി​ദ്ര​ങ്ങ​ളും ഒതു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു് രാ​ജ​ശ​ക്തി​യെ വൎദ്ധി​പ്പി​ച്ച ഈ വീ​രാ​ഗ്ര​ണി രാ​മാ​യ​ണാ​ദി​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ നിർ​മ്മി​ച്ച കാ​ല​ത്ത് ഏതാ​ണ്ടു് ഒരു വി​ര​ക്ത​ന്റെ അവ​സ്ഥ​യെ പ്രാ​പി​ച്ചു എന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. രാ​മാ​യ​ണ​ത്തി​ന്റെ പ്രാ​രം​ഭ​ത്തി​ലു​ള്ള വരികൾ നോ​ക്കുക.

മൂ​ല​ക​ഥ​യെ അതേ മട്ടിൽ തൎജ്ജ മ ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നോ ദേ​വ​ഗു​ഹ്യ​ങ്ങ​ളാ​യി ഗോ​പ്യ​ങ്ങ​ളാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന തത്വ​ങ്ങ​ളെ വെ​ളി​വാ​ക്കു​വാ​നോ കവി ഉദ്ദേ​ശി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല.

എന്നും,

എന്നും കവി തന്നെ പ്ര​സ്താ​വി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്.

കേരളവൎമ്മ​ത​മ്പു​രാൻ ഒരു വാ​സ​നാ​ക​വി ആയി​രു​ന്നു എന്നു് ഈ ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തി​ന്റെ ഏതു ഭാഗം നോ​ക്കി​യാ​ലും കാണാം. മൂ​ലാ​തി​ശാ​യി​യായ ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ പലേ​ട​ത്തു​മു​ണ്ടു്. രാ​മ​ച​ന്ദ്രൻ ശി​വ​ധ​നു​സ്സു ഭഞ്ജി​ക്കു​ന്ന ഭാഗം മൂ​ല​ത്തിൽ ഇങ്ങ​നെ വൎണ്ണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

‘കല്പ​ക​വൃ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ ശി​ല്പ​മാം കൊ​മ്പു​ത​ന്മേൽ’ കല്പ​ത​മായ കൂ​ട്ടിൽ വസി​ക്കു​ന്ന കി​ളി​പ്പെ​ണ്ണി​നേ​ക്കൊ​ണ്ടു പറ​യി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നാൽ ഇതു് ഒരു കി​ളി​പ്പാ​ട്ടാ​ണു്. കവി ആരെ​ന്നു നി​ശ്ച​യ​മി​ല്ല. സാ​മാ​ന്യം വ്യുൽ​പ​ത്തി​യും നല്ല ഭാ​വ​നാ​ശ​ക്തി​യും വേ​ണ്ടു​വോ​ളം ദേ​ശ​ച​രി​ത്ര​ജ്ഞാ​ന​വും ഉള്ള ആളാ​യി​രു​ന്നു എന്നു് ഈ കൃ​തി​യിൽ​നി​ന്നു തെ​ളി​യു​ന്നു. ‘വാ​നി​ട​ത്ത​മ്പി​ളി​ത്തെ​ല്ലൽ​പോ​ലെ കണ്ട കരം താ​നെ​ടു​ത്തുയൎത്ത ിനി​ന്ന​ഴ​കേ​റു​ന്ന ബാലൻ’ എന്ന മട്ടിൽ, ക്രി​സ്ത​ബ്ദം പതി​നേ​ഴാം​ശ​ത​ക​ത്തിൽ കൊ​ച്ചി​യിൽ നടന്ന താ​വ​ഴി​വ​ഴ​ക്കി​നെ അധി​ക​രി​ച്ചു് ഒരു കാ​വ്യം ചമ​യ്ക്കാൻ കവി ഉദ്ദേ​ശി​ച്ചു. അതു സൎവ്വഥാ സഫ​ല​മാ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു.

പട​പ്പാ​ട്ടു് ആറു പാ​ദ​ങ്ങ​ളാ​യി വി​ഭ​ജി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ഒന്നാം​പാ​ദം,

എന്നി​ങ്ങ​നെ കൊ​ച്ചി രാ​ജ്യോൽ​പ​ത്തി​യെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള ഐതി​ഹ്യ​പ്ര​ശം​സ​യോ​ടു​കൂ​ടി സമാ​രം​ഭി​ക്കു​ന്നു. പെ​രു​മാ​ളു​ടെ മരു​മ​ക്ക​ളാ​യി അഞ്ചു പെൺ​വ​ഴി​ത്ത​മ്പു​രാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും, അവരിൽ എള​യ​മ്മ​ത്ത​മ്പു​രാ​ട്ടി​ക്കു മാ​ത്ര​മേ പു​രു​ഷ​സ​ന്താ​ന​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളു​വെ​ന്നും, അതു​നി​മി​ത്തം കൊ​ച്ചി രാ​ജ്യ​വാ​ഴ്ച എള​യ​താ​വ​ഴി​യ്ക്കാ​യി​ത്തീൎന്നു വെ​ന്നും ആണ​ല്ലോ ഐതി​ഹ്യം. കാ​ല​ക്ര​മേണ അഞ്ചു താ​വ​ഴി​യി​ലും പു​രു​ഷ​സ​ന്താ​ന​ങ്ങൾ ഉദി​ച്ചു. അവരിൽ മൂത്ത തമ്പു​രാൻ നാടു വാ​ഴേ​ണ്ട​താ​ണെ​ന്നു​ള്ള ഏൎപ്പാ​ടു​ണ്ടാ​വു​ക​യും, എല്ലാ​ത്താ​വ​ഴി​ക്കാർ​ക്കും പ്ര​ത്യേ​കം താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന​തി​നു് പ്ര​ത്യേ​കം കോ​വി​ല​ക​ങ്ങൾ വന്നേ​രി​യിൽ പണി​യി​ക്ക​യും ചെ​യ്തു. ഈ താ​വ​ഴി​ക​ളെ പട​പ്പാ​ട്ടിൽ ഇങ്ങ​നെ നിൎദ്ദേ​ശി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഈ താ​വ​ഴി​ക്കാ​രിൽ ഇളയ താവഴി മാ​ത്രം തഴ​ച്ചു വരി​ക​യാൽ വീ​ണ്ടും പ്ര​ബ​ല​മാ​യ്ത്തീൎന്നു. അങ്ങ​നെ രാ​ജ​വാ​ഴ്ച വീ​ണ്ടും അതി​നു​ത​ന്നെ ലഭി​ക്കാ​നി​ട​യാ​യി. അങ്ങ​നെ ഇരി​ക്കേ,

അന്നു നാ​ടു​വാ​ണി​രു​ന്ന വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ ഇങ്ങ​നെ നി​യോ​ഗി​ച്ചു:

ഇങ്ങ​നെ മൂത്ത താ​വ​ഴി​യിൽ​നി​ന്നും പള്ളു​രു​ത്തി​യിൽ​നി​ന്നും ‘ജാതകം നന്നാ​യി​ട്ടും, ബു​ദ്ധി​ശ​ക്തി ഉണ്ടാ​യി​ട്ടും ഉള്ള​വ​രെ ദത്തു വയ്ക്കണ’മെ​ന്നു​ള്ള നിൎദ്ദേ​ശ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു പ്രവൎത്ത ിക്കു​ന്ന​തി​നു മു​മ്പു് അദ്ദേഹ നാടു നീ​ങ്ങി. മറ്റു മൂ​ന്നു രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രും കൂടി ശേ​ഷ​ക്രി​യ​കൾ നട​ത്തി. അല്പ​കാ​ലം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ,

ഇപ്ര​കാ​രം രണ്ടു​പേർ മാ​ത്രം ശേ​ഷി​ച്ചു. അവർ വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ​രു​ടെ നിൎദ്ദേ​ശാ​നു​സൃ​തം മൂത്ത താ​വ​ഴി​യിൽ നി​ന്നും പള്ളു​രു​ത്തി​യിൽ​നി​ന്നും ദത്തെ​ടു​ത്തു.

എളയ താ​വ​ഴി​യി​ലെ മറ്റു രണ്ടു രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രും നാ​ടു​നീ​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ,

ഇങ്ങ​നെ മുൻ പറഞ്ഞ ദത്തു് താ​വ​ഴി​വ​ഴ​ക്കി​നും കൊ​ച്ചി​യു​ടെ ബല​ക്ഷ​യ​ത്തി​നും ഹേ​തു​വാ​യ് ഭവി​ച്ചു.

കര​പ്പു​റ​വും ചെ​മ്പ​ക​ശ്ശേ​രി​യോ​ടു് യോ​ജി​ച്ചു​നി​ന്നും​കൊ​ണ്ടു് പള്ളു​രു​ത്തി​ശാ​ഖ​യി​ലെ വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മരെ സഹാ​യി​പ്പാൻ തീൎച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി. അങ്ങ​നെ ഇരി​ക്കേ,

പള്ളു​രു​ത്തി​ത്ത​മ്പു​രാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നേ​യും ബന്ധു​വായ മങ്ങാ​ട്ടു മേ​നോ​നേ​യും തോ​ല്പി​ച്ചു; മൂത്ത താ​വ​ഴി​ത്ത​മ്പു​രാ​നായ രാമവൎമ്മർ കൊ​ച്ചി​യിൽ​നി​ന്നും ഭ്ര​ഷ്ട​നാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. കവി​യു​ടെ പക്ഷ​പാ​തം ഏതു വഴി​ക്കെ​ന്നു് താഴെ ചേൎക്കു ന്ന വരി​ക​ളിൽ നി​ന്നു കാണാം.

ഇത്ര വളരെ ദേ​ശ​ച​രി​ത്ര​ജ്ഞാ​നം ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടു ഈ വഴ​ക്കി​നൊ​ക്കെ സൂ​ത്ര​ധാ​ര​ത്വം വഹി​ച്ച​തു് വി​ദേ​ശ​വ്യാ​പാ​രി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു എന്നു് കവി​യ്ക്കു കാ​ണ്മാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. പക്ഷേ എങ്ങ​നെ അറി​യും? പറ​ങ്കി​യും ലന്ത​യും ‘ഞാ​നെ​ാ​ന്നു​മ​റി​ഞ്ഞി​ല്ലേ രാ​മ​നാ​രാ​യണ’ എന്ന മട്ടിൽ വൎത്ത ിച്ച​തേ​യു​ള്ളു. ഒടു​വിൽ സഹാ​യി​പ്പാ​നെ​ന്ന മട്ടി​ലും, എന്നാൽ സ്വാൎത്ഥ ലാ​ഭ​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി മാ​ത്ര​വും അവർ ഓരോ വശ​ത്തു ചേൎന്നു. മങ്ങാ​ട്ട​ച്ചൻ കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടേ​യ്ക്കു മാറി. അദ്ദേ​ഹം കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു സാ​മൂ​തി​രി​യു​ടെ മന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ. കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു് സാ​മൂ​തി​രി പറ​ങ്കി​ക​ളോ​ടു​ള്ള വി​രോ​ധ​ത്താൽ ഡച്ചു​കാ​രു​ടെ ബന്ധു​വായ രാമവൎമ്മരെ സഹാ​യി​പ്പാൻ പു​റ​പ്പെ​ട്ട​തിൽ അത്ഭു​ത​പ്പെ​ടാ​നി​ല്ല. ‘ബന്ധു​ക്കൾ നമു​ക്കി​നി​യാ​രു​ള്ളു​വെ​ന്ന​തും’ ചി​ന്തി​ച്ചു ചി​ന്തി​ച്ചു രാമവൎമ്മർ വസി​ക്ക​വേ,

അങ്ങ​നെ ഇരി​ക്കേ വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മർ മരി​ക്ക​യും ചാ​ഴി​യൂ​ര​ര​ചൻ രാ​ജ്യ​ഭാ​രം ഏല്ക്ക​യും ചെ​യ്തു. മൂത്ത താ​വ​ഴി​ത്ത​മ്പു​രാ​ക്ക​ന്മാർ തത്സ​മ​യം മണ​ക്കു​ള​ത്തു നമ്പി​ടി​യു​ടെ സഹായം അഭ്യർ​ത്ഥി​ച്ചു. നമ്പി​യാ​ക​ട്ടെ,

പട കൂ​ട്ടി, അവിടെ വാ​ണി​രു​ന്ന ചാ​ഴി​യൂർ​ത​മ്പു​രാ​നോ​ടു് എതി​രി​ട്ടു.

ഇങ്ങ​നെ മൂത്ത താ​വ​ഴി​മ​ന്ന​നായ രാമവൎമ്മർ പരാ​ജി​ത​നാ​യി. എന്നാൽ ബന്ധു​വായ നമ്പി​ടി​യു​ടെ മര​ണ​ത്തേ​പ്പ​റ്റി കേട്ട സാ​മൂ​തി​രി കു​പി​ത​നാ​യി.

അദ്ദേ​ഹം ആലോ​ചി​ച്ചി​രി​ക്ക​വേ, മൂത്ത താ​വ​ഴി​മ​ന്നൻ സാ​മൂ​തി​രി​യെ ചെ​ന്നു​ക​ണ്ടു് സഹാ​യ​മ​പേ​ക്ഷി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹ​മാ​ക​ട്ടെ,

വൻ​പ​ട​യും കൂ​ട്ടി യു​ദ്ധ​ത്തി​നു് ഒരു​ങ്ങി​യി​രി​ക്ക​വേ, ചാ​ഴി​യൂർ രാ​ജാ​വായ രാമവൎമ്മ നാ​ടു​നീ​ങ്ങി. ഇതു ക്രി​സ്താ​ബ്ദം ൧൬൬൬-ൽ ആയി​രു​ന്നു. സാ​മൂ​തി​രി തൃ​ശ്ശി​വ​പേ​രൂ​രേ​യ്ക്കു തി​രി​ച്ചു. അന്നു് അവിടെ കൊ​ച്ചി​യി​ലെ റാണി ഗം​ഗാ​ധ​ര​ല​ക്ഷ്മി താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു.

പാ​ലി​യ​ത്തു മേ​നോ​ന്റെ പട പിൻ​വാ​ങ്ങി. സാ​മൂ​തി​രി​ക്കു തൃ​ശ്ശി​വ​പേ​രൂർ സ്വാ​ധീ​ന​മാ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു. അക്കാ​ല​ത്തെ കേ​ര​ളീ​യ​രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രിൽ ഏറ്റ​വും പ്ര​ബ​ലൻ മാ​ന​വി​ക്ര​മ​നാ​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആക്ര​മ​ണം ഉണ്ടാ​വു​മെ​ന്നു് കൊ​ച്ചി​യും കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂ​രും കര​പ്പു​റ​വും ഭയ​പ്പെ​ട്ടു.

അന​ന്ത​രം വെ​ട്ട​ത്തു​രാ​ജാ​വു് കര​പ്പു​റ​ത്തു​കാ​രോ​ടു പറ​ഞ്ഞു:

ഇപ്ര​കാ​രം ൧൬൫൮-ൽ ഏതാ​നും രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്മാ​രെ വെ​ട്ട​ത്തു​നാ​ട്ടിൽ​നി​ന്നു ദത്തെ​ടു​ത്തു് ഇളയ താ​വ​ഴി​ക്കാർ ഒരു പ്ര​ബ​ല​നായ ബന്ധു​വി​നെ സമ്പാ​ദി​ച്ചു. അന്നു് ഉണ്ണി രാമവൎമ്മ​ക്കോ​യിൽ, വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ, വീ​ര​ആ​ര്യൻ, ഗോദവൎമ്മൻ, രവിവൎമ്മൻ എന്നി​ങ്ങ​നെ അഞ്ചു തമ്പു​രാ​ക്ക​ന്മാ​രെ​യാ​ണു് ദത്തു​വെ​ച്ച​തു്. വെ​ട്ട​ത്തു തമ്പു​രാൻ പി​രി​ഞ്ഞു​പോ​കു​ന്ന ഉണ്ണി​കൾ​ക്കു നല്കിയ ഉപ​ദേ​ശം വളരെ ഹൃ​ദ്യ​വും വീ​രോ​ചി​ത​വും ആയി​രു​ന്നു.

ഈ ദത്തു [5] കഴി​ഞ്ഞു് ഏറെ​ത്താ​മ​സി​യാ​തെ കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂ​രി​ന്റെ ഒരു ശാ​ഖ​യായ അയി​രൂ​രിൽ​നി​ന്നും ഒരു ദത്തു കൂടി നട​ന്നു​വ​ത്രേ. ഇവ​രെ​ല്ലാ​വ​രും കൂടി ഒരു പെ​രു​മ്പട ഒരു​ക്കി​യി​ട്ടു് സാ​മൂ​തി​രി​യോ​ടു പട വെ​ട്ടി. കവി​വാ​ക്യ​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ “കു​ന്ന​ല​ക്കോ​നാ​തി​രി നി​ന്നൊ​രു​പ്ര​കാ​രേണ തടു​ത്താ​നെ​ന്നേ വേ​ണ്ടു.” പി​ന്നീ​ടു്

അവർ ഇരു​കൂ​ട്ട​രേ​യും രഞ്ജി​പ്പി​ക്കാൻ നോ​ക്കി. കു​ന്ന​ല​ക്കോ​നും പെ​രു​മ്പ​ട​പ്പു രാ​ജാ​വും തമ്മിൽ നി​ര​ന്നു; എന്നാൽ തൃ​ശ്ശി​വ​പ്പേ​രൂർ ചു​ട്ടു​പൊ​ടി​ച്ച​ശേ​ഷ​മേ പിൻ​വാ​ങ്ങി​യു​ള്ളു. ഇങ്ങ​നെ കൊ​ച്ചി​യിൽ സമാ​ധാ​ന​മാ​യി.

മനം തെ​ളി​ഞ്ഞു. പോൎത്തു ഗീ​സു​കാ​രും പ്ര​സ​ന്ന​രാ​യി.

സാ​മൂ​തി​രി കൊ​ച്ചി​യെ വീ​ണ്ടും യു​ദ്ധ​ത്തിൽ ചാ​ടി​ക്കാൻ എന്താ​ണു് വഴി എന്നാ​ലോ​ചി​ച്ചു. കൊ​ച്ചി​യ്ക്കു് വെ​ട്ട​ത്തു​നാ​ട്ടി​ന്റേ​യും വട​ക്കും​കൂർ തെ​ക്കും​കൂർ രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടേ​യും, ചെ​മ്പ​ക​ശ്ശേ​രി​യു​ടേ​യും, വി​ണ്ട​ണി​ക്കോ​ടു് (പരൂർ), വള്ളു​വ​നാ​ടു് ഈ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും സഹാ​യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഇതൊ​ന്നും സാ​മൂ​തി​രി വക​വ​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. പ്ര​ബ​ല​ന്മാ​രായ ലന്ത​ക്കാ​രെ തോ​ല്പി​ച്ചെ​ങ്കിൽ മാ​ത്ര​മേ കൊ​ച്ചി​യ്ക്കു പരാ​ജ​യം ഉണ്ടാ​വു​മാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളു. അതി​ലേ​ക്കു് അദ്ദേ​ഹം വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ​വ​ഴി​ക്കു് ഡച്ചു​കാ​രു​ടെ സഹാ​യ​ത്തെ അഭ്യൎത്ഥ ിച്ചു. ഇതി​നി​ട​യ്ക്കു് മാ​ന​വി​ക്ര​മൻ ഓരോ ദേ​ശ​ങ്ങൾ പി​ടി​ച്ച​ട​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു​മി​രു​ന്നു.

അങ്ങ​നെ സാ​മൂ​തി​രി ഒരു പെ​രു​മ്പട അയി​രൂർ​നൃ​പ​ന്നു് എതി​രാ​യി അയ​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആശയം എന്താ​യി​രു​ന്നു എന്നു് കവി നല്ല​പോ​ലെ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കീ​ട്ടു​ണ്ടു്.

ഇപ്ര​കാ​രം അയി​രൂർ ആക്ര​മി​ച്ച​പ്പോൾ, അവി​ടെ​നി​ന്നു് ദത്തെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന രാമവൎമ്മർ,

ഒരു വൻ​പ​ട​യു​മാ​യി സാ​മൂ​തി​രി​യോ​ടു് എതി​രി​ട്ടു. ആ യു​ദ്ധ​മ​ദ്ധ്യേ രാമവൎമ്മർ വധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു.

ഈ വൎത്ത മാനം കേ​ട്ടു് ‘വെ​ട്ടം​ത​ന്നീ​ന്നു ദത്തു പു​ക്ക​മ​ന്നൻ പെ​രു​മ്പ​ട​പ്പി​ലി​ള​യ​ന​ര​പ​തി’ വന്നു്, തന്റെ അനു​ജ​ന്റെ ശവം കണ്ടി​ട്ടു്

എന്നു് അരു​ളി​ച്ചെ​യ്ത ശേഷം, പട​യോ​ടു​കൂ​ടി സാ​മൂ​തി​രി​യു​ടെ സൈ​ന്യ​ത്തോ​ടു് ഏറ്റു. കൂ​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​വർ എല്ലാ​വ​രും ഒടു​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ കൂടലൎകാ​ല​നായ മന്ന​വൻ കോ​പ​ത്തോ​ടു കൂടി,

“വെ​ടി​വ​യ്ക്ക​രു​തു്—ഏകാ​കി​യാ​യ് വരു​ന്ന എന്നോ​ടു് നി​ങ്ങ​ളിൽ ഒരുവൻ വന്നു് എതി​രി​ട​ണം” എന്നു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു് അടു​ക്ക​വേ, സാ​മൂ​തി​രി​യു​ടെ സൈ​ന്യം അങ്ങോ​ടി​ങ്ങോ​ട്ടു പാ​ഞ്ഞു. കു​റേ​നേ​രം പൊരുത ശേഷം വെ​ട്ട​ത്തു നൃപൻ പിൻ​വാ​ങ്ങി​യി​ട്ടു് ഉന്ന​ത​മായ ഒരു മര​ത്തി​ന്റെ തണ​ലു​മേ​റ്റു നി​ന്നു.

കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു​സൈ​ന്യം വളരെ ക്ഷീ​ണി​ച്ചു.

മാ​ന​വി​ക്ര​മ​സൈ​ന്യം ഭയ​പ്പെ​ട്ടു വി​റ​ച്ചു​പോ​യി. രാ​ജാ​വാ​ക​ട്ടെ ഇങ്ങ​നെ ഉച്ച​ത്തിൽ അലറി.

ഇതു​കേ​ട്ടു് പാറ നമ്പി ‘പറ​ക്കും പക്ഷി​പോ​ലെ’ ആയു​ധ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ചാ​ടി​വീ​ണു.

നമ്പി​യു​ടെ പട​യേ​യും അദ്ദേ​ഹം നശി​പ്പി​ച്ചു.

‘പൂ​ന്തു​റ​മ​ന്നൻ​പ​ട​യ്ക്കു’ നിൽ​ക്ക​പ്പൊ​റു​തി​യി​ല്ലാ​തെ​യാ​യി. അവർ ചിന്ത തു​ട​ങ്ങി:

അവർ അടു​ത്തു് വെ​ട്ടും കു​ത്തും തു​ട​ങ്ങി. അങ്ങ​നെ യു​ദ്ധം പൊ​ടി​പൂ​ര​മാ​യി.

ശത്രു​ക്ക​ളു​ടെ വെ​ട്ടേ​റ്റു മരി​ച്ച തമ്പു​രാ​ന്റെ ശേ​ഷ​ക്രിയ മറ്റു​ള്ള രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാർ നിൎവഹി​ച്ചു. അവർ​ക്കു് കു​ന്ന​ല​ക്കോ​നോ​ടു​ള്ള വൈ​ര​വും മു​ഴു​ത്തു. ഇവിടെ ഒന്നാം​പാ​ദം അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു. യു​ദ്ധവൎണ്ണ​ന​യിൽ ഇക്ക​വി​യ്ക്കു് അനി​ത​ര​സാ​ധാ​ര​ണ​മായ സാമൎത്ഥ ്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നു് ഇവിടെ ഉദ്ധ​രി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു നല്ല​പോ​ലെ വ്യ​ക്ത​മാ​കു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ.

ദത്തെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​രിൽ രണ്ടു​പേർ യു​ദ്ധ​ത്തിൽ മരി​ച്ചി​ട്ടും പെ​രു​മ്പ​ട​പ്പു​രാ​ജാ​വു് കു​ന്ന​ല​ക്കോ​നോ​ടി​ള​യാ​തെ പട​വെ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. അക്കാ​ല​ത്തു് ‘നാ​ടു​പ​ഴ​കി’യ വീരകേരള-​വൎമ്മർ വട​ക്കു​ങ്കൂർ ആദി​ത്യവൎമ്മ​യെ​ച്ചെ​ന്നു​ക​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സഹായം അപേ​ക്ഷി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹം ആ അപേ​ക്ഷ​യെ കൈ​ക്കൊൾ​ക​യും ചെ​യ്തു. അന​ന്ത​രം അദ്ദേ​ഹം തെ​ക്കു​ങ്കൂർ​രാ​ജാ​വി​ന്റേ​യും, ആല​ങ്ങാ​ട്ടു രാ​ജാ​വി​ന്റെ​യും, ഇട​പ്പ​ള്ളി രാ​ജാ​വി​ന്റേ​യും, പ്രീ​തി സമ്പാ​ദി​ച്ചു. അതോ​ടു​കൂ​ടി മൂത്ത താ​വ​ഴി​യു​ടെ ബലം ഒന്നു വൎദ്ധി​ച്ചു. വെ​ട്ട​ത്തു രാ​ജാ​വി​ന്റെ പക്ഷ​ത്തു് ഇപ്പോൾ ചെ​മ്പ​ക​ശ്ശേ​രി ദേ​വ​നാ​രാ​യ​ണ​നും, പു​റ​ത്തു​കാ​ലും, പറവൂർ, വള്ളു​വ​നാ​ടു് എന്നീ ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രും മാ​ത്ര​മേ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളു.

വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ വെൺ​പ​ല​നാ​ട്ടിൽ ഇരി​ക്കു​മ്പോൾ,

കു​ള​മ്പിൽ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന ഈ ഡച്ചു​ക​മ്പ​നി​ക്കാ​രു​ടെ സഹായം ലഭി​ച്ചാൽ മാ​ത്ര​മേ പോൎത്തു ഗീ​സു​കാ​രു​ടെ മദം ശമി​പ്പി​ക്കാൻ സാ​ധി​ക്ക​യു​ള്ളു​വെ​ന്നും, അവരെ അമൎത്ത ാതെ വെ​ട്ട​ത്തു​രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രെ തോ​ല്പി​ക്കാൻ​സാ​ധി​ക്ക​യി​ല്ലെ​ന്നും ഓൎത്തു ് മൂത്ത താ​വ​ഴി​രാ​ജാ​വു് കു​ള​മ്പി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു. ഡച്ചു​ഗവൎണ്ണർ ജനറൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നെ യഥാ​യോ​ഗ്യം സ്വീ​ക​രി​ച്ചു്,

പറ​ഞ്ഞു. രാ​ജാ​വു് ഉണ്ടായ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ വി​വ​രി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു കേൾ​പ്പി​ച്ച​ശേ​ഷം,

എന്നു് തന്റെ ആഗ​മ​നോ​ദ്ദേ​ശ്യ​ത്തെ അറി​യി​ച്ചു. ഗവൎണ്ണർ ജനറൽ സഹായം വാ​ഗ്ദാ​നം ചെ​യ്തു എന്നു മാ​ത്ര​മ​ല്ല,

എന്നു് ഉറ​പ്പും കൊ​ടു​ത്തു. പി​ന്നീ​ടു് എല്ലാ​വ​രും​കൂ​ടി സാ​മൂ​തി​രി​യേ ചെ​ന്നു കണ്ട​പ്പോൾ, അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു:

പറ​ങ്കി​കൾ അഴി​ക്കോ​ടു് പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു് അവിടെ പാളയം അടി​ച്ചു; എന്നാൽ സാ​മൂ​തി​രി ചതി​ച്ചു് അവി​ടെ​നി​ന്നു് പട​യൊ​ഴി​പ്പി​ച്ച​ശേ​ഷം കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു ചെ​ന്നു താ​മ​സ​മു​റ​പ്പി​ച്ചു.

ഡച്ചു​സൈ​ന്യം ൮൩൬ കുംഭം ൨൭-ാനു ചൊ​വ്വാ​ഴ്ച [7] നാൾ,

ഒപ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് പള്ളി​പ്പു​റ​ത്തേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു. വയ്പി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​വർ പിൻ​വാ​ങ്ങി. പറ​ങ്കി​ക​ളു​ടെ വകയായ പള്ളി​പ്പു​റം കോട്ട ഡച്ചു​കാർ​ക്കു സ്വാ​ധീ​ന​മാ​യി. എന്നാൽ വട​ക്കു​ങ്കൂ​റും തെ​ക്കു​ങ്കൂ​റും മുൻപു പറ​ഞ്ഞൊ​ത്തി​രു​ന്ന​ത​നു​സ​രി​ച്ചു് സഹാ​യ​ത്തി​നു പു​റ​പ്പെ​ട​വേ,

ഉള്ള​വർ തടു​ക്ക​യാൽ പിൻ​വാ​ങ്ങി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു. ഡച്ചു​കാർ ലങ്ക​യ്ക്കു പോയ മാ​ത്ര​യിൽ പറ​ങ്കി​കൾ പള്ളി​പ്പു​റം വീ​ണ്ടും സ്വാ​ധീ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്തു. എന്നാൽ ‘വേനൽ പി​റ​ന്നാ​റെ’ ലന്തേ​ശൻ തി​രി​ച്ചു​വ​ന്നു് പൂ​ന്തു​റ​മ​ന്ന​നോ​ടു് ആലോ​ചി​ച്ച​ശേ​ഷം കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂർ വള​ഞ്ഞു. കോട്ട സം​ര​ക്ഷി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന വെ​ട്ട​ത്തു ഗോദവൎമ്മ​യു​ടെ മനം കല​ങ്ങി. ലന്ത​ക്കാ​രാ​ക​ട്ടെ,

കീ​ഴ​ട​ങ്ങി​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന​താ​ണു് നല്ല​തെ​ന്നു് അമരാൽ പറ​ങ്കി കപ്പി​ത്താ​നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു. എന്നാൽ അയാൾ വക​വെ​ച്ചി​ല്ല. അതു​കേ​ട്ടി​ട്ടു് അമരാൽ കു​പി​ത​നാ​യി.

പറ​ങ്കി​യാ​ക​ട്ടെ,

ഇങ്ങ​നെ നാ​ല​ഞ്ചു ദിവസം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ലങ്കേ​ശൻ വി​ളി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു.

അന്നേ​ദി​വ​സം അങ്ങ​നെ കഴി​ഞ്ഞു. അടു​ത്ത ദിവസം രാ​വി​ലെ ലന്ത​പ്പട,

കോ​ട്ട​യ്ക്കു​ള്ളിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്ക​ത​ന്നെ ചെ​യ്തു. പി​ന്നീ​ടു​ണ്ടായ വി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളെ കവി വളരെ തന്മ​യ​ത്വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി വൎണ്ണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

എന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചു് പറ​ങ്കി​കൾ വെ​ള്ള​ക്കൊ​ടി തൂ​ക്കി ഉണ്ട​യേ​റ്റു​കി​ട​ന്ന കപ്പി​ത്താ​നെ കപ്പ​ലി​ലേ​റ്റി. ലന്ത​ക്കാർ കോ​ട്ട​യ്ക്കു​ള്ളിൽ സ്വൈ​ര​മാ​യ് വാണു. മൂത്ത താ​വ​ഴി​ത്ത​മ്പു​രാ​നും സാ​മൂ​തി​രി​യും സന്തു​ഷ്ട​രാ​യി.

ഗോ​ദ​വർ​മ്മ​രും ദേ​വ​നാ​രാ​യ​ണ​നും ദുഃ​ഖ​ത്തിൽ മു​ഴു​കി. ഇപ്ര​കാ​രം,

ഈ സംഭവം നടന്ന കാ​ല​ത്തെ കവി ഒരു നല്ല ചരി​ത്ര​കാ​ര​ന്റെ രീ​തി​യിൽ ഇങ്ങ​നെ വ്യ​ക്ത​മാ​യി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു:

ഇവിടെ ദ്വി​തീ​യ​പാ​ദം അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു.

ലന്ത​ക്കാർ പി​ന്നീ​ടു് തെ​ക്കോ​ട്ടു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. അവർ ചങ്ങ​ല​ഴി കടന്ന മാ​ത്ര​യിൽ വൈ​പ്പി​ലു​ള്ള​വർ കീ​ഴ​ട​ങ്ങി; വട​ക​ര​ക്കോ​ട്ട​യും അവർ കര​സ്ഥ​മാ​ക്കി. അന​ന്ത​രം കൊ​ച്ചീ​ല​ഴി​മു​ഖ​വും കട​ന്നു. വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ​ത​മ്പു​രാ​നും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു സഹാ​യി​യാ​യി നിന്ന പാ​ലി​യ​ത്ത​ച്ഛ​നും കൊ​ച്ചി​യി​ലെ​ത്തി. കടൽ മു​ഴു​വ​നും കപ്പ​ലു​കൾ​കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞു. കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു​രാ​ജാ​വു് ഇളം​കു​ന്ന​പ്പു​ഴ​യി​ലും ആയി.

പു​റ​ത്തു​കാ​ലാ​ക​ട്ടെ ‘ഭയ​ങ്ക​ര​ന്മാ​രാം ബദ​ര​സേ​ന​യാൽ ഭയ​പ​ര​വ​ശ​രാ​യ്ച്ച​മ​ഞ്ഞി​ട്ടു്’ പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങാ​തെ കോ​ട്ട​യ​ട​ച്ചി​ട്ടു. വെ​ളി​യിൽ യു​ദ്ധം ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന നാ​യ​ന്മാർ പരു​ങ്ങ​ലി​ലു​മാ​യി.

വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ​രാ​ക​ട്ടെ,

ഇരു​ന്നു് അമ​രാ​ലൊ​ടു നയ​മാ​യി ഇപ്ര​കാ​രം അരു​ളി​ച്ചെ​യ്തു:

ലന്ത​പ്പട അടു​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു് നാടു വാ​ഴു​ന്ന വെ​ട്ട​ത്ത​ര​ചൻ മരു​മ​ക്ക​ളെ അടു​ക്കൽ വി​ളി​ച്ചു് അവർ മൂ​ന്നു​പേ​രോ​ടാ​യി​ട്ടു്,

എന്നു ചോ​ദി​ച്ചു. വീ​രാ​ഗ്ര​ണി​ക​ളായ അവർ ഇങ്ങ​നെ ഉണർ​ത്തി​ച്ചു:

അതു കേ​ട്ടു് രാ​ജാ​വു് ചി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു പറ​ഞ്ഞു.

അതു​കൊ​ണ്ടു് നി​ങ്ങൾ വല്ല​പാ​ടും ജീവനെ രക്ഷി​പ്പാൻ നോ​ക്ക​ണം” ഇതു കേ​ട്ട​പ്പോൾ ഇള​യ​ത​മ്പു​രാ​ക്ക​ന്മാർ സങ്ക​ട​പ്പെ​ട്ടു. ഒരി​ക്ക​ലും അങ്ങ​നെ ചെ​യ്ക​യി​ല്ലെ​ന്നു് അവർ മൂ​ന്നു​പേ​രും നിർ​ബ​ന്ധ​മാ​യ്പ​റ​ക​യാൽ, മേലിൽ കൊ​ച്ചി വാ​ഴു​ന്ന​തി​നു് ആളി​ല്ലാ​തെ വര​രു​തെ​ന്നു​ള്ള വി​ചാ​ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ഇള​യ​രാ​ജാ​വായ ഗോദവൎമ്മ ഉടൻ അവി​ടെ​നി​ന്നു കട​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന് ആജ്ഞാ​പി​ച്ചു. അതു​കേ​ട്ടു് ഗോദവൎമ്മർ പറ​ഞ്ഞു:

അപ്പോൾ പെ​രു​മ്പ​ട​പ്പു​രാ​ജാ​വു് ഇങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞു് സമാ​ധാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി.

അന​ന്ത​രം,

ഗോദവൎമ്മർ, അമ്മാ​വ​നേ നമ​സ്ക​രി​ച്ചി​ട്ടു് പഴ​യ​ന്നൂർ​ഭ​ഗ​വ​തി​യേ​യും വന്ദി​ച്ച ശേഷം പറ​ങ്കി​ക്ക​പ്പ​ലിൽ കയറി അവി​ടെ​നി​ന്നു രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു. പി​ന്നീ​ടു്,

ഇരു​ന്നും​കൊ​ണ്ടു്, ഒരു ആലോചന നട​ത്തി. ഇതി​നി​ട​യ്ക്കു് ലന്ത​പ്പട അടു​ത്തു. അപ്പോൾ രാ​മൻ​കോ​യിൽ തന്റെ സേ​വ​ക​ന്മാ​രോ​ടാ​യി​പ്പ​റ​ഞ്ഞുഃ–

അതു​കേ​ട്ടു് നാ​യ​ന്മാർ,

ഉണ്ടായ യു​ദ്ധം ഭയ​ങ്ക​രം!

രണ്ടു രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാർ അട​ല്ക്ക​ള​ത്തിൽ മരി​ച്ചു​വീ​ണു. അതു കണ്ടു് ‘ഉണ്ണ​ന്മർ​കോ​യിൽ’ എന്ന രാമവൎമ്മ​രാ​ജാ​വു് കോ​പ​ത്തോ​ടു കൂടി ലന്ത​പ്പ​ട​യോ​ടു് ഏറ്റു. അദ്ദേ​ഹ​വും മരി​ച്ചു. പി​ന്നെ​യും സമരം നി​ല​ച്ചി​ല്ല. അതിനെ കവി​വാ​ക്യ​ത്തിൽ വി​വ​രി​ക്ക​യാ​ണു് ഉത്ത​മം.

യു​ദ്ധ​മ​ദ്ധ്യേ രാ​മൻ​കോ​യിൽ, ‘വെടി കര​ത്തി​നേ​റ്റു്’ ഇട​രോ​ടും​കൂ​ടി ഒരു കോ​ണിൽ​ച്ചെ​ന്നു് ഒളി​ച്ചു. കണ്ട​വ​രൊ​ക്കെ ലന്ത​ക്കൂ​ട്ടം യമ​പു​ര​ത്തി​ലാ​ക്കി. അവി​ടു​ത്തെ അവസ്ഥ അതി​ദ​യ​നീ​യ​മാ​യി​ത്തീൎന്നു.

കൊ​ച്ചീ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ പക്ഷീ​യ​രായ പണ്ടാ​ര​പ്പ​റ​മ്പിൽ മേ​നോ​നും നാ​യ്ക്കർ​വീ​ട്ടിൽ മേ​നോ​നും തേ​വ​ല​ച്ചേ​രിൽ മേ​നോ​നും കാ​ക്ക​നാ​ട്ടു പണി​ക്ക​രും തച്ചേ​ട​ത്തു പണി​ക്ക​രും അട​ല്ക്ക​ള​ത്തിൽ വീണു. അരി​യ​തി​ട്ട, മു​രി​യ​മം​ഗ​ലം എന്നീ നമ്പൂ​രി​മാ​രാ​ക​ട്ടെ, ‘മരി​യാ​തെ മറു​നി​കേ​ത​നം പൂ​ക്കാർ’. അവ​രോ​ടു​കൂ​ടി തമ്പു​രാ​നും രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു. ഇങ്ങ​നെ യു​ദ്ധം അവ​സാ​നി​ച്ചു. ലന്ത​ക്കാ​രും വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ​രും അര​മ​ന​യ്ക്കു​ള്ളിൽ കട​ന്നു.

ഈ അവ​സ​ര​ത്തിൽ ഒരു സംഗതി പ്ര​ത്യേ​കം പറ​യേ​ണ്ട​താ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. രാ​മൻ​കോ​യി​ലി​ന്റേ​യും മറ്റും പ്രേ​ര​ണ​യ്ക്കു വശ​പ്പെ​ട്ടു മാ​ത്ര​മാ​ണു് റാണി ഗം​ഗാ​ധ​ര​ല​ക്ഷ്മി മൂത്ത താ​വ​ഴി​ത്ത​മ്പു​രാ​നെ​തി​രാ​യി വൎത്ത ിച്ച​തു്. ആ സംഗതി ഇവിടെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മർ ദേ​വി​യേ ചെ​ന്നു കണ്ടു് അവ​രു​ടെ പാ​ദ​ത്തിൽ വീണു തൊ​ഴു​തു. പി​ന്നീ​ടു്,

ഇപ്ര​കാ​രം വി​ന​യ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി മൂത്ത താ​വ​ഴി​ത്ത​മ്പു​രാൻ മൊ​ഴി​ഞ്ഞ വാ​ക്കു​കൾ കേ​ട്ട​പ്പോൾ റാണി ഗം​ഗാ​ധ​ര​ല​ക്ഷ്മി, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നെ അരി​കിൽ അണ​ച്ചു് ആശീർ​വ​ദി​ച്ചി​ട്ടു് നെ​റു​ക​യിൽ ചും​ബി​ച്ചു. അന​ന്ത​രം അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നോ​ടാ​യി​ട്ടു് പറ​ഞ്ഞു:

ദേവി അനു​വ​ദി​ച്ചു. അന​ന്ത​രം അമ​രാ​ലി​നോ​ടാ​യി​ട്ടു് ഇങ്ങ​നെ അരു​ളി​ച്ചെ​യ്തു:

അമ​രാ​ലാ​ക​ട്ടേ രാ​ജ്ഞി​യോ​ടു് വിട വാ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു് കോ​യി​ല​ക​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന പട​ജ​ന​ത്തെ രക്ഷി​പ്പാ​നാ​യി​ട്ടു പോയി. എല്ലാ ദി​ക്കു​ക​ളും ശവ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ അവ​രു​ടെ ഒരു ഭാ​ഗ​ത്തു് വരി​മി​ഴി​മാർ​കൾ മരി​ച്ചു്, പു​രി​കു​ഴ​ല​ഴി​ഞ്ഞു്

കി​ട​ക്കു​ന്ന​തി​നെ തെ​ല്ലു മനോ​ഭം​ഗ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടെ​യാ​ണു് കവി വൎണ്ണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഈ മട്ടാ​ഞ്ചേ​രി​യു​ദ്ധം നട​ന്ന​തു്,

എന്നു് കവി തന്നെ പ്ര​സ്താ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത​നു​സ​രി​ച്ചു് ൮൩൭ മകരം ൨൭-ാം തീ​യ​തി​യും ശു​ക്ല​പ​ക്ഷ​പ്ര​തി​പ​ദ​വും ആയി​ല്യം നക്ഷ​ത്ര​വും വെ​ള്ളി​യാ​ഴ്ച​യും ചേൎന്ന ദി​വ​സ​മാ​യി​രു​ന്നു.

മട്ടാ​ഞ്ചേ​രി​യു​ദ്ധം കഴി​ഞ്ഞു് ലന്ത​ക്കാർ കൊ​ച്ചീ​ക്കോ​ട്ട പി​ടി​ക്കാൻ നോ​ക്കി; ഫലി​ക്കാ​തെ പിൻ​വാ​ങ്ങി. കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു​രാ​ജാ​വു് കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂ​രേ​യ്ക്കു പിൻ​വ​ലി​ഞ്ഞു. വട​ക്കും​കൂർ പട​വു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി നാ​ട്ടി​ലേ​യ്ക്കു മട​ങ്ങി. ലന്ത​ക്കാർ കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂർ കോട്ട ഉറ​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് അവിടെ വസി​ച്ചു. വഞ്ച​ക​നായ തി​ട്ട​ന​മ്പൂ​രി​യെ ചങ്ങ​ല​വെ​ച്ചു ബന്ധി​ച്ചു; ‘മട​യ​വർ​പു​ര​മ​ധി​ക​പ​ക്ഷ​ത്തെ​യു​ട​യ​വ​നായ’ മു​രി​യ​മം​ഗ​ലം ഒളി​ച്ചോ​ടി​പ്പോ​യി. ഇങ്ങ​നെ മൂ​ന്നാം​പാ​ദം അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു.

മാ​തു​ല​ന്റെ ഉപ​ദേ​ശാ​നു​സൃ​തം പള്ളു​രു​ത്തി​യി​ലേ​ക്കും അവി​ടെ​നി​ന്നും മു​ട്ട​ത്തേ​ക്കും കട​ന്നു​ക​ള​ഞ്ഞ ഗോദവൎമ്മ വി​വ​ര​മൊ​ക്കെ അറി​ഞ്ഞു് വേഗം കൊ​ച്ചി​യി​ലെ​ത്തി, മാ​തു​ല​ന്മാ​രു​ടെ ശേ​ഷ​ക്രി​യ​ക​ളൊ​ക്കെ നട​ത്തി. അന​ന്ത​രം സ്വയം രാ​ജ്യ​ഭാ​രം കൈ​യ്യേ​റ്റു. ചെ​മ്പ​ക​ശ്ശേ​രി​രാ​ജാ​വു് തത്സ​മ​യം വഞ്ചി​പ്പ​ട​ക​ളു​മാ​യി വന്നു് ‘വൈ​പ്പിൻ​കര’ ചു​ട്ടു​പൊ​ടി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് പറ​ങ്കി​ക​ളു​ടെ സഹാ​യ​വു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ വീ​ണ്ടും കൊ​ള​മ്പിൽ​ച്ചെ​ന്നു് ഗവൎണ്ണർ​ജ​ന​റ​ലി​നെ വിവരം ധരി​പ്പി​ച്ചു. ഗവൎണ്ണർ​ജ​ന​റ​ലാ​ക​ട്ടെ അമ​രാ​ലെ വി​ളി​ച്ചു് ഇങ്ങ​നെ ഗൎജ്ജ ിച്ചു.

എന്നു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു് വാ​ളെ​ടു​ത്ത​പ്പോൾ വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മർ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കയ്ക്കു പി​ടി​ച്ചു തട​ഞ്ഞു.

എന്നു സമാ​ധാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തീ​ട്ടു് വേഗം ഒരു സൈ​ന്യ​ത്തെ അയ​പ്പാൻ അദ്ദേ​ഹം അപേ​ക്ഷി​ച്ചു. അതു​കേ​ട്ടു്

അനു​സ​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ള്ള കൎശനമായ ആജ്ഞ​യോ​ടു​കൂ​ടി ലന്തേ​ശൻ ഒരു വൻ​പ​ട​യെ കൊ​ച്ചി​യി​ലേ​ക്ക​യ​ച്ചു. എന്നാൽ, ‘കപ്പൽ​പ​ട​വോ​ടും നല്ല​റു​മാ​സ്സോ​ടും കെ​ല്പേ​റി​നോ​രു പട​ക്കോ​പ്പു തന്നോ​ടും’ കൂടി അണ്ടി​ക്ക​ട​പ്പു​റ​ത്തെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ മരി​ച്ചു. സാ​മൂ​തി​രി​യ്ക്കു ദുഃ​ഖ​മാ​യി; ഗോദവൎമ്മ​രും കൂ​ട്ട​രും സന്തോ​ഷി​ച്ചു. പക്ഷേ യു​ദ്ധം അതു​കൊ​ണ്ടു് അവ​സാ​നി​ച്ചി​ല്ല. അവർ ചാ​ഴി​യൂർ ദത്തി​ലു​ള്ള വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മരെ രാ​ജാ​വാ​ക്കി നി​ശ്ച​യി​ച്ചു. ലന്ത​പ്പട കൊ​ച്ചീ​ക്കോ​വി​ല​ക​ത്താ​യി; ഗോദവൎമ്മർ ചെ​മ്പ​ക​ശ്ശേ​രി​പ്പ​ട​യോ​ടും​കൂ​ടി എറ​ണാ​കു​ള​ത്തും എത്തി. ലന്ത​ക്കാ​രും പറ​ങ്കി​ക​ളും തമ്മിൽ ആയി യു​ദ്ധം. അതു് അവ​സാ​നി​ക്കും​മു​മ്പു​ത​ന്നെ അമരാൽ ഒരു കപ്പി​ത്താ​നെ വി​ളി​ച്ചു്, പു​റ​ക്കാ​ട്ടു രാ​ജാ​വി​നേ​യും ഗോദവൎമ്മ​രേ​യും കൊ​ന്നൊ​ടു​ക്കീ​ട്ടു വരാൻ ആജ്ഞാ​പി​ച്ചു. ലന്ത​ക്ക​പ്പി​ത്താ​ന്റെ പട വരു​ന്ന​തു കണ്ടി​ട്ടു്,

എന്നോൎത്തു കൊ​ണ്ടു് തത്സൈ​ന്യം

പി​ന്നീ​ടു​ണ്ടായ യു​ദ്ധ​ത്തെ കവി​ത​ന്നെ വൎണ്ണി​ക്ക​ട്ടേ.

അണ​ഞ്ഞ​പ്പേ​ാൾ ലന്ത​ക്കാർ തോ​റ്റോ​ടി. എല്ലാ​വ​രും ചെ​മ്പ​ക​മ​ന്ന​ന്റെ പടയെ വാ​ഴ്ത്തി.

അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പേരും പെ​രു​മ​യും പൊ​ങ്ങി. തൽ​സൈ​ന്യം വഞ്ചി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങി. ഇത്ര ഭം​ഗി​യായ ഒരു നാ​വി​ക​യു​ദ്ധവൎണ്ണന ഭാ​ഷ​യിൽ മറ്റെ​ങ്ങും കാ​ണ്മാ​നി​ല്ല.

ലന്ത​പ്പട ചെ​മ്പ​ക​ശ്ശേ​രി​യോ​ടു തോ​റ്റെ​ങ്കി​ലും, കൊ​ച്ചി​യിൽ അവൎക്കാ​ണു് വിജയം സി​ദ്ധി​ച്ച​തു്. ൮൩൮-ധനു കൊ​ച്ചീ​ക്കോ​ട്ട അവ​രു​ടെ കൈ​വ​ശ​ത്താ​യി. അവിടെ വച്ചു് വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ​രു​ടെ രാ​ജ്യാ​ഭി​ഷേ​കകൎമ്മ​വും അവർ നിൎവഹി​ച്ചു. ഗോദവൎമ്മ കര​പ്പു​റ​ത്തേ​ക്കു് ഓടി; എന്നാൽ അവിടെ ഒരു സഹാ​യ​വും ലഭി​ച്ചി​ല്ല. ചെ​മ്പ​ക​ശ്ശേ​രി ഇതി​നി​ട​യ്ക്കു് മൂത്ത താ​വ​ഴി​യു​മാ​യി സന്ധി ചെ​യ്തും​ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. അതി​നാൽ, ആ രാ​ജാ​വു്

ഡച്ചു​കാ​രും ചെ​മ്പ​ക​ശ്ശേ​രി​യും തമ്മിൽ സഖ്യ​മാ​യി. ഗോദവൎമ്മ​രാ​ക​ട്ടെ,

നി​ന​ച്ചു് അങ്ങോ​ട്ടു​തി​രി​ച്ചു. ഇവിടെ നാ​ലാം​പാ​ദം അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു.

ഗോദവൎമ്മ​രാ​ജാ​വു് ‘വല​രി​പു​വി​നോ​ടു സമ​ഗു​ണാ​കാ​ര​നാ​കിയ’ വള്ളു​വ​ക്കോ​നോ​ടും ‘കു​രു​കു​ല​ജ​വി​ജ​യ​സമ’നായ അയി​രൂർ രവിവൎമ്മ​ത്ത​മ്പു​രാ​നോ​ടും​കൂ​ടി വഞ്ചി​രാ​ജാ​വി​നെ ചെ​ന്നു​ക​ണ്ടു. കു​റേ​ക്കാ​ലം അവിടെ താ​മ​സി​ച്ചു് ഒടു​വിൽ,

ഉദ്ദേ​ശം ഫല​പ്പെ​ടാ​തി​രി​ക്കാൻ കാ​ര​ണ​മെ​ന്തെ​ന്നു കവി വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കീ​ട്ടി​ല്ല. അതിനു മു​മ്പു തന്നെ ന്യൂ​ഹാ​ഫ് എന്ന ഡച്ചു​കാ​രൻ ആറ്റു​ങ്ങൽ വച്ചു് മൂത്ത താ​വ​ഴി​യു​ടെ ന്യാ​യ​മായ അവ​കാ​ശ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി വി​ശ​ദ​മാ​യി മഹാ​രാ​ജാ​വി​നെ ധരി​പ്പി​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു എന്നു​ള്ള​തി​നു് രേഖകൾ ഉണ്ടു്. എങ്ങ​നെ ആയി​രു​ന്നാ​ലും ഗോദവൎമ്മർ വീ​ണ്ടും ചെ​മ്പ​ക​ശ്ശേ​രി​യിൽ എത്തി.ദേ​വ​നാ​രാ​യ​ണ​രു​ടെ ആതി​ഥ്യം സ്വീ​ക​രി​ച്ചു് അവിടെ കു​റേ​നാൾ താ​മ​സി​ച്ചി​ട്ടു് ഒടു​വിൽ സചി​വ​ന്മാ​രു​ടെ പ്രേ​ര​ണ​യ​നു​സ​രി​ച്ചു് അദ്ദേ​ഹം യാത്ര ചോ​ദി​ച്ചു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. സൂ​ര്യോ​ദ​യ​ത്തി​നു മു​മ്പു് അദ്ദേ​ഹം ആര്യാ​ടു് എന്ന പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ​ത്തി. പടയും ഉടനെ അവി​ടെ​നി​ന്നു നട​പ്പാൻ ഭാ​വി​ച്ചു. ആ പട​യാ​ളി​ക​ളു​ടെ നട​പ​ടി​യെ കവി ഇപ്ര​കാ​രം അപ​ഹ​സി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഈ ഭാഗം വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ കവി ഒരു നമ്പൂ​രി​യ​ല്ലേ എന്നു ബല​മാ​യി സം​ശ​യി​പ്പാൻ വക​യു​ണ്ടു്.

കര​പ്പു​റ​ത്തു വന്നു​ചേൎന്നു. ഇവിടെ മ്ലേ​ച്ഛ​രെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് ഡച്ചു​കാ​രെ ഉദ്ദേ​ശി​ച്ചാ​ണു്. കര​പ്പു​റം​യു​ദ്ധ​ത്തി​ലും ഗോദവൎമ്മർ പരാ​ജി​ത​നാ​യി. ‘പെ​രു​മ്പ​ട​പ്പു വാഴും മന്നൻ’ കൊ​ച്ചി​യിൽ സു​ഖ​മാ​യി വാണു. അങ്ങ​നെ ഇരി​ക്കേ ഗോദവൎമ്മർ ഇങ്ങ​നെ ചി​ന്ത​തു​ട​ങ്ങി,

അന​ന്ത​രം തന്റെ ഉദ്ദേ​ശ​ത്തെ മന്ത്രി​മാ​രോ​ടു് അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ‘അതു വേണ്ട; അടിയൻ പോയി കാ​ര്യം അറി​ഞ്ഞി​ട്ടു വരാം. ഫലി​ച്ചി​ല്ലെ​ങ്കിൽ തി​രു​മ​ന​സ്സു​കൊ​ണ്ടു് എഴു​ന്ന​ള്ളി​യാൽ മതി’ എന്നു് തേ​വ​ല​ശ്ശേ​രി​മേ​നോൻ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടു. അത​നു​സ​രി​ച്ചു് മേനോൻ ഗോ​വ​യ്ക്കു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. പക്ഷേ ഫല​മൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. ഒരു വർഷം കഴി​ഞ്ഞു് ഗോദവൎമ്മാ​നു​ജൻ പോയി നോ​ക്കി. എന്നി​ട്ടും ഫലം തഥൈവ.

അക്കാ​ല​ത്തു് ‘ബദ​ര​വ​ര​ക​ല്പ​ന​യാൽ’ ചെറിയ അമരാൽ കൊ​ച്ചി​യ്ക്കു് ‘സൂ​ക്ഷി​ച്ചു കല്പ​നാ​ശ​ക്തി’ നട​ത്തു​വാ​നാ​യി വന്നു് രാ​ജാ​വി​നെ സന്ദൎശി​ച്ചി​ട്ടു് കൊ​ച്ചി​യേ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം,

എന്നു് അറി​വി​ച്ചു. അതു​കേ​ട്ടു് ‘ഇമ്പ​മോ​ടെ നൃ​പ​പ്രൗ​ഢ​നും’ വാണു. പെ​രു​മ്പ​ട​പ്പിൽ സ്വ​രൂ​പ​ത്തി​നു തൂ​ണാ​യി നി​ന്ന​വർ നാ​ലു​പേ​രും രാ​ജാ​വി​നെ വന്നു​ക​ണ്ടു. അവരെ രാ​ജാ​വു് യഥോ​ചി​തം സൽ​ക്ക​രി​ച്ച​യ​യ്ക്ക​യും ചെ​യ്തു. ഇപ്ര​കാ​രം കാലം കുറേ ചെ​ന്നു. എന്നി​ട്ടും കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു​രാ​ജാ​വു് കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂർ വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്തി​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ടു് ഒരു പട വെ​ട്ടാ​തെ തര​മി​ല്ലെ​ന്നു വന്നു. ഡച്ചു​കാർ രാ​ജാ​വി​നെ അനു​കൂ​ലി​ച്ചു. അപ്പോൾ പറ​ങ്കി​കൾ സാ​മൂ​തി​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ലും ചേർ​ന്നു.

സാ​മൂ​തി​രി​യ്ക്കു് ലന്ത​ക്കാ​രു​ടെ പേരിൽ ഉണ്ടായ കോ​പ​ത്തി​നു വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ മതി​യായ കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടു്. അതു​കൊ​ണ്ടു്

എന്നു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹം ഒരു സൈ​ന്യ​ത്തെ ആദ്യം പെ​രു​മ്പ​ട​പ്പി​ന്റെ നേൎക്ക​യ​ച്ചു. ആ സൈ​ന്യം കോ​ട്ട​പ്പ​ടി​കൾ മി​ക്ക​തും കൈ​ക്ക​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടു്,

പാ​ഞ്ഞ​ടു​ത്തു. ലന്ത​ക്കാ​രും സമ​ര​ത്തി​നെ​ത്തി.

മാ​പ്പി​ള​മാ​രും ലന്ത​ക്കാ​രും തമ്മിൽ ഏറ്റി​ട​ഞ്ഞു. ഒടു​വിൽ ലന്ത​പ്പട ‘ചാൺ​പ​ദം’ പിൻ​വാ​ങ്ങി. അൎദ്ധ​ചൈ​ത​ന്യ​രായ അവർ തത്സ​മ​യം വെ​ള്ള​ക്കൊ​ടി​യും തൂ​ക്കി. എന്നി​ട്ടും മാ​പ്പി​ള​മാർ ആൎത്തു ചെ​ന്നു നാ​ലു​പേ​രു​ടെ തല കൊ​യ്തെ​ടു​ത്തു് സാ​മൂ​തി​രി​ക്കു കാ​ഴ്ച​വ​ച്ച​ത്രേ. ഈ വി​ജ​യ​ത്തെ ഒരു വി​ജ​യ​മാ​യി കരു​താ​നി​ല്ലെ​ന്നു് കവി ഇങ്ങ​നെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.

കൊ​ച്ചി​യി​ലെ എള​യ​രാ​ജാ​വും പരി​വാ​ര​വും തൃ​ക്കു​ന്നിൽ​നി​ന്നു മാറി. ഇവിടെ പഞ്ച​മ​പാ​ദം അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു.

കൊ​ച്ചീ​രാ​ജാ​വു് തോൽ​വി​നി​മി​ത്തം വി​ഷ​ണ്ണ​നാ​കാ​തെ ബന്ധു​രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രോ​ടും ലന്ത​ക്കാ​രോ​ടും സാ​മൂ​തി​രി​യു​ടെ മദ​മ​ട​ക്കാ​നു​ള്ള മാൎഗ്ഗ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ച്ചു; ലന്തേ​ശൻ പറ​ഞ്ഞു:

ഇതു കേ​ട്ടു് അങ്ങ​നെ​ത​ന്നെ എന്നു പറ​ഞ്ഞു് എല്ലാ​രും തല്ക്കാ​ലം പി​രി​ഞ്ഞു. ലന്തേ​ശൻ ഒരു പടയെ തി​രു​വ​ഞ്ചി​ക്കു​ള​ത്തേ​യ്ക്ക​യ​ച്ചു. ആ സൈ​ന്യം വടകര, വയ്പിൻ കര​പ്പു​റം മു​ത​ലാ​യവ കട​ന്നു് കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂർ​കോ​ട്ട​യിൽ അന്നു പാൎത്ത ിട്ടു് പ്ര​ഭാ​ത​ത്തിൽ അഞ്ചു​ക്കു​ള​ത്തു​ള്ള കോ​ട്ട​യിൽ എത്തി​യി​ട്ടു് വെ​ട്ടും വെ​ടി​യും തു​ട​ങ്ങി.

നാ​ലു​പാ​ടും പരി​ഭ്ര​മം വ്യാ​പി​ച്ചു. ‘തങ്ങൾ തങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള കാ​ര്യ​ത്തി​നാ​യു​ട​ന​ങ്ങു​മി​ങ്ങും പോയ നാ​യ​ന്മാ​രും’ വന്നു​ചേൎന്നു. പി​ന്നീ​ടു​ണ്ടായ യു​ദ്ധ​ത്തെ വൎണ്ണി​പ്പാൻ പ്ര​യാ​സം.

‘അല്ലൽ പെ​ടാ​തൊ​രു കു​ന്ന​ല​മ​ന്ന​നേ’ ചിലർ മെ​ല്ലെ​യെ​ടു​ത്തു കൊ​ണ്ടു് ഓടി. യു​ദ്ധ​ത്തി​നി​ട​യ്ക്കു് പല സ്ത്രീ​കൾ മരി​ച്ചു. രാ​ജ​പ​ത്നി​പോ​ലും മരി​ച്ചു​പോ​യെ​ന്നു കേൾവി പൊ​ങ്ങി. അന​ന്ത​രം ലന്ത​ക്കാർ പിൻ​വാ​ങ്ങീ​ട്ടു് കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂർ​കോ​ട്ട​യ്ക്കു നേരേ വട​ക്കു​വ​ശ​ത്താ​യി​ട്ടു് ‘ആന​മേ​ലാ​ളി​നും തോ​ട്ടി​ക്കും നീ​ട്ടി​യാ​ലെ​ത്താ​ത്ത’ ഒരു വാട തീർ​ത്തി​ട്ടു് അതി​ന്മീ​തെ ശത്രു​സം​ഹാ​ര​ക്ഷ​മ​മായ ഒരു തോ​ക്കും ഉറ​പ്പി​ച്ചു; കു​ടി​ലും നെ​ടും​പു​ര​യും പണി കഴി​പ്പി​ച്ചു. ഇങ്ങ​നെ ഒരു സം​വ​ത്സ​രം തി​ക​ഞ്ഞു. അന​ന്ത​രം കൊ​ച്ചീ​രാ​ജാ​വും കു​മ്പ​ഞ്ഞി​യും അഞ്ചി​ക്കു​ളം പി​ടി​ക്കാ​നാ​യി പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. ആ പട​പു​റ​പ്പാ​ടു കണ്ടി​ട്ടു എല്ലാ​വ​രും വി​സ്മ​യി​ച്ചു. പ്ര​സ്തുത പട​യൊ​രു​ക്ക​ത്തെ കവി എത്ര മനോ​ഹ​ര​മാ​യി വൎണ്ണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു നോ​ക്കുക:

‘കൎണ്ണം പൊ​ടി​ക്കു​ന്ന നാദം കലൎന്നു ള്ള കൎണ്ണാ​ടൻ​തോ​ക്കു’ രണ്ടാ​യി​ര​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത്രേ. ‘കണ്ട മരം​കൊ​ണ്ടു തീൎത്ത ൊരു കു​റ്റി’കളും, മരു​ന്നി​ട്ടു കെ​ട്ടിയ ചാ​ളി​ക​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങ​ളും അനവധി.

കയ​റ്റിയ മര​ക്ക​ല​ങ്ങ​ളും,

പറ​ഞ്ഞാൽ ഒടു​ങ്ങു​ക​യി​ല്ല​ത്രേ.

മാ​യി​പ്പു​ട​വ​കൾ കാ​യൽ​ച്ച​ര​ക്കു​കൾ–മു​ത​ലാ​യ​വ​യും, നാ​യ​ന്മാൎക്കാ​യി, ഞാണും കണ​ക​ളും

ഇത്യാ​ദി​യും വൎണ്ണി​പ്പാൻ തു​ട​ങ്ങി​യാൽ പക​ല​വ​സാ​നി​ച്ചു​പോ​കു​മ​ത്രേ.

യു​ദ്ധം നാ​ലു​മാ​സ​ത്തോ​ളം നി​ല​നി​ന്നു. ൮൪൫ കന്നി​മാ​സം ൧൫-നു സാ​മൂ​തി​രി​യും കൂ​ട്ട​രും പിൻ​വാ​ങ്ങി. ലന്ത​ക്കാർ ആ സ്ഥലം കു​റേ​ക്കൂ​ടെ ബല​പ്പെ​ടു​ത്തി. ഇവിടെ കഥ അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു. കവി വ്യു​ല്പ​ന്ന​നാ​യാ​ലും അല്ലെ​ങ്കി​ലും ചരി​ത്ര​സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ നി​ഷ്പ​ക്ഷ​മാ​യും വലിയ അതി​ശ​യോ​ക്തി​ക​ളൊ​ന്നും കൂ​ടാ​തെ വി​ശ​ദ​മാ​യും വി​വ​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. വൃ​ത്ത​ബ​ന്ധം കുറെ ശി​ഥി​ല​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഈ നി​ല​യിൽ ഈ പട​പ്പാ​ട്ടു് കൈ​ര​ളി​യ്ക്കു് ഒരു അമൂ​ല്യ​സ്വ​ത്താ​കു​ന്നു.

ഇതും ഒരു കി​ളി​പ്പാ​ട്ടാ​ണു്. ഗ്ര​ന്ഥകൎത്ത ാവു് ഒരു കാ​ടാ​ഞ്ചേ​രി​ന​മ്പൂ​തി​രി​യാ​കു​ന്നു. പേരു നി​ശ്ച​യ​മി​ല്ല. കൊ​ട്ടാ​ര​ക്ക​ര​ത്ത​മ്പു​രാ​ന്റെ കാ​ല​ത്തി​നു ശേ​ഷ​മാ​ണു് ഇക്ക​വി ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന​തെ​ന്നു്, അതിൽ രാ​മ​നാ​ട്ട​ത്തെ​പ്പ​റ്റി പ്ര​സ്താ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ നി​ന്ന​റി​യാം. ഇതിലെ വൎണ്ണ​ന​കൾ​ക്കു് ധാ​രാ​ളം തന്മ​യ​ത്വം വന്നി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു മാ​ത്രം കവി​ത​യെ​പ്പ​റ്റി പൊ​തു​വേ പറയാം. ൮൬൯-ലും ൮൭൦-ലും നടന്ന മാ​മാ​ങ്കോ​ത്സ​വ​മാ​ണു് ഇതിലെ വിഷയം. അതു​കൊ​ണ്ടു് അടു​ത്ത മാ​മാ​ങ്കോ​ല​ത്സ​വ​കാ​ല​മായ ൮൮൦-നു മു​മ്പാ​യി​രി​ക്ക​ണം ഇതു ചമ​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തെ​ന്നു തീൎച്ച​യാ​ണു്. ചരി​ത്രാ​ന്വേ​ഷ​ണ​തൽ​പ​ര​ന്മാർ​ക്കു് പ്ര​സ്തുത ഗാനം വളരെ പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. ഇപ്പോൾ അച്ച​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള പു​സ്ത​കം അസ​മ്പൂൎണ്ണ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഗോകൎണ്ണോ​ദ്ധാ​ര​ണം, മാ​മാ​ങ്കോ​ദ്ധാ​ര​ണം, പൂ​ന്തു​റേ​ശ​വൃ​ത്തം, ശക്തി​പ്ര​സാ​ദം, മാ​ഘ​മ​ഹോ​ത്സ​വം എന്നി​ങ്ങ​നെ ഇതു പല വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി വി​ഭ​ജി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​കാ​ണു​ന്നു. ഗോകൎണ്ണോ​ദ്ധാ​ര​ണ​ത്തിൽ,

വൎണ്ണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. സ്രു​വ​ക്ഷേ​പം​കൊ​ണ്ടു്,

ഈ കൎമ്മ​ഭൂ​മി​യെ പര​ശു​രാ​മൻ ഉദ്ധ​രി​ച്ചി​ട്ടു്,

പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ച്ചി​ട്ടു്,

അഴു​വാ​ഞ്ചേ​രി​ത്ത​മ്പ്രാ​ക്ക​ളായ ‘നയ​ന​നാ​രാ​യ​ണൻ’ എഴു​ന്ന​ള്ളി,

ഭാൎഗ്ഗ​വ​രാ​മൻ അരു​ളി​ച്ചെ​യ്തു:

ഇങ്ങ​നെ ഉദ്ധ​രി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു​ത​ന്നെ കവി നല്ല വ്യു​ല്പ​ത്തി​ദാൎഢ ്യവും പദ​സ്വാ​ധീ​ന​ത​യും ഉള്ള ആളാ​ണെ​ന്നു കാണാം. പട​പ്പാ​ട്ടിൽ കാ​ണു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ശബ്ദ​ദാ​രി​ദ്ര്യം ഇക്ക​വി​ക്കി​ല്ല. അതിൽ പല സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലും ദീൎഘത്തെ ലഘു​വാ​ക്കി​യും ലഘു​വി​നെ ദീൎഘമാ​യും ഉച്ച​രി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി വന്നി​ട്ടു​ണ്ട​ല്ലോ.

പര​ശു​രാ​മ​ന്റെ ഉപ​ദേ​ശാ​നു​സൃ​തം നേ​ത്ര​നാ​രാ​യ​ണൻ (ആഴു​വാ​ഞ്ചേ​രി തമ്പു​രാ​ക്കൾ),

പരി​പാ​ല​നം ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്ക​വേ,

‘മര്യാ​ദ​കൾ വെ​ടി​ഞ്ഞോ​രോ ജന​ങ്ങൾ’ നിൎമ്മ​ര്യാ​ദ​ങ്ങൾ പ്രവൎത്ത ിക്ക​യാൽ, ഭൂ​സു​രേ​ന്ദ്ര​ന്മാർ ഒത്തൊ​രു​മി​ച്ചു് ‘ദി​വ്യ​മാം മു​ഖ്യ​സ്ഥ​ലം പ്രാ​പി​ച്ചു്’ പര​ശു​രാ​മ​നെ ധ്യാ​നി​ക്ക​യും, അദ്ദേ​ഹം പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​നാ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു. അദ്ദേ​ഹ​മാ​ണ​ത്രേ പന്തീ​രാ​ണ്ടു കൊ​ല്ല​ത്തേ​യ്ക്കു് ഒരു രാ​ജാ​വി​നെ നി​ശ്ച​യി​ച്ചു് ആ രാ​ജാ​വു മുഖേന രാ​ജ്യ​ഭാ​രം നിൎവഹി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​പ​ദേ​ശി​ച്ച​തു്. ഏതു ഭൂ​പ​തി​യെ​യാ​ണു് ആദ്യം ഈ ബ്രാ​ഹ്മ​ണർ സമീ​പി​ച്ച​തെ​ന്നു​ള്ള​തി​നെ​പ്പ​റ്റി കവി മൗ​ന​മ​വ​ലം​ബി​ക്കു​ന്നു. ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​രു​ടെ അപേ​ക്ഷാ​നു​സൃ​തം രാ​ജാ​വു്,

എന്നു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു് ‘കേ​ര​ള​നാ​കിയ മന്ത്രി​പ്ര​വ​ര​നെ’ അവ​രോ​ടു കൂടി അയ​ച്ചു. ആ പ്ര​തി​പു​രു​ഷൻ​വ​ഴി​ക്കാ​ണ​ത്രേ കേരളം എന്ന പേർ നാ​ട്ടി​നു സി​ദ്ധി​ച്ച​തു്. പന്ത്ര​ണ്ടു കൊ​ല്ലം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ വേറെ ഒരാൾ നി​യു​ക്ത​നാ​യി. ഇപ്ര​കാ​രം പലരും വാണ ശേഷം ചേ​ര​മാൻ​പെ​രു​മാൾ എന്നൊ​രാൾ വാഴ്ച തു​ട​ങ്ങി. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഭര​ണ​നൈ​പു​ണ്യ​ത്താൽ സമ്പ്രീ​ത​രായ ഭൂ​ദേ​വ​ന്മാർ പന്ത്ര​ണ്ടു കൊ​ല്ലം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൂടെ പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. അവർ രാ​ജാ​വി​നോ​ടു് ഇങ്ങ​നെ അപേ​ക്ഷി​ച്ചു.

ഈ പ്രാൎത്ഥ ന കേ​ട്ടു് രാ​ജാ​വു് ചേ​ര​മാ​നേ കേ​ര​ള​ത്തി​ന്റെ അധി​പ​തി​യാ​യി അഭി​ഷേ​കം ചെ​യ്തു. ഇങ്ങ​നെ പ്ര​തി​പു​രു​ഷ​ഭ​ര​ണം നി​ന്നി​ട്ടു് കേ​ര​ള​ത്തിൽ രാ​ജ​വാ​ഴ്ച സമാ​രം​ഭി​ച്ചു. ചു​രു​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാൽ,

എന്നാൽ,

സൎവവി​ര​ക്ത​നാ​യ്ത്തീൎന്നി​ട്ടു്, രാ​ജ്യ​ത്തെ ‘പു​ത്ര​മി​ത്രാ​മാ​ത്യ​ഭൃ​ത്യാ​ദി​കൾ’ക്കാ​യി പങ്കി​ട്ടു കൊ​ടു​ത്തു. ‘മദ്ധ്യ​മ​ഭാ​ഗ​മ​ത്യു​ത്ത​മം’ തന്റെ ഏഴു പു​ത്ര​ന്മാൎക്കാ​യി നൽ​കി​യി​ട്ടു് ‘തപ​സ്സി​ന്നൊ​രു​മ്പെ​ട്ടു്’ യാത്ര ഭാ​വി​ച്ചു​നിൽ​ക്ക​വേ, ‘തൽ​പ​ദ​ഭ​ക്തി മു​ഴു​ത്തെ​ഴും പൂ​ന്തു​റേ​ശൻ’ അവിടെ എത്തി. ആ പാ​ദ​ഭ​ക്ത​നു നൽകാൻ, ഒന്നും കാ​ണാ​യ്ക​യാൽ, അര​ക്രോ​ശ​ത്തോ​ളം വരു​ന്ന കു​ക്കു​ട​ക്കോ​ടു(കോ​ഴി​ക്കോ​ടു്) മാ​ത്രം അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു നൽകി. ചേ​ര​മാ​നാ​ക​ട്ടെ,

തന്റെ പള്ളി​വാ​ളും നൃ​പ​ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ളും കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടു്,

എന്നു് അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു.

അന​ന്ത​രം, പൂ​ന്തു​റേ​ശ​നായ വി​ക്ര​മ​ന്റെ അനുജൻ മു​നി​പ്ര​വ​ര​ന്മാ​രോ​ടും മി​ത്ര​ങ്ങ​ളോ​ടും ആലോ​ചി​ച്ചു് കോ​ഴി​ക്കോ​ടെ​ന്ന സ്ഥ​ല​ത്തെ​ത്തി, ‘കാ​ടും​പ​ട​ലും’ തെ​ളി​ച്ചു് ഉത്ത​മ​ന്മാ​രായ ശി​ല്പി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു് രാ​ജ​ഗേ​ഹോ​ചി​ത​വും ലക്ഷ​ണ​യു​ക്ത​വും ആയ ഒരു കൊ​ട്ടാ​രം പണി​യി​ച്ചു. ആ പത്ത​ന​ത്തെ കവി ഇങ്ങ​നെ വൎണ്ണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

ക്ര​മേണ ഈ മാ​ന​വി​ക്ര​മ​ന്റെ ഭു​ജോ​ഷ്മാ​വിൽ അരാ​തി​വൃ​ന്ദം എരി​പൊ​രി​ക്കൊ​ണ്ടു. രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ വി​സ്തൃ​തി അടി​ക്ക​ടി വളൎന്നു. അക​ത്തൂ​ട്ടു​പ​ണി​ക്കർ തു​ട​ങ്ങിയ മു​പ്പ​തി​നാ​യി​രം നാ​യ​ന്മാ​രും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അധീ​ന​ത്തി​ലാ​യി. ഇങ്ങ​നെ രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ പു​ഷ്ടി​യും ഐശ്വ​ര്യ​വും തഴ​ച്ചു. പല പു​രു​ഷാ​ന്ത​ര​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞു.

കൊ​ല്ല​വും ഏഴു​നൂ​റ്റി​ന്മേ​ലാ​യി. നെ​ടി​യി​രി​പ്പു​സ്വ​രൂ​പ​ത്തി​ലേ​ക്കു് സന്ത​തി ഇല്ലെ​ന്നു വന്നു. സാ​മൂ​തി​രി ഭൂ​ദേ​വ​പ്ര​വ​ര​ന്മാ​രു​ടെ ഉപ​ദേ​ശാ​നു​സൃ​തം മാ​സ​ന്തോ​റും തി​രു​വോ​ണ​മൂ​ട്ടു നട​ത്തി. മൂ​ന്നു സം​വ​ത്സ​രം ഇങ്ങ​നെ കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, തി​രു​വോ​ണം–നാൾ​ത​ന്നെ ഒരു കു​മാ​രൻ ജനി​ച്ചു. അതിനേ തു​ടർ​ന്നു് മറ്റു പല രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്മാ​രും അവ​ത​രി​ച്ചു. അവരിൽ ശ്രീ​പ​തി​ന​ക്ഷ​ത്ര​ജാ​തൻ (തി​രു​വോ​ണം​തി​രു​നാൾ) തി​രു​നാ​വാ വച്ചു് മാ​മാ​ങ്കം, തു​ലാ​ഭാ​രം, ഹി​ര​ണ്യഗൎഭം മു​ത​ലാ​യവ നട​ത്തി. അദ്ദേ​ഹം കൊ​ച്ചി​യെ ആക്ര​മി​ച്ചു് തൃ​ശ്ശി​വ​പേ​രൂർ വസി​ക്ക​വേ സ്വൎല്ലോ​കം പ്രാ​പി​ച്ചു. അതി​നെ​ത്തുടൎന്നു ് അശ്വ​തി​തി​രു​നാൾ സിം​ഹാ​സ​നാ​രോ​ഹ​ണം ചെ​യ്തു. അദ്ദേ​ഹം കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂർ​വ​ച്ചാ​ണ​ത്രേ തീ​പ്പെ​ട്ട​തു്. ഈ സാ​മൂ​തി​രി​യും ഒരു മാ​മാ​ങ്കം നട​ത്തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. അടു​ത്ത പൂ​രാ​ടം​തി​രു​നാൾ കൊ​ച്ചീ​ക്കോ​ട്ട​യെ ലന്ത​ക്കാ​രു​ടെ അടു​ക്കൽ​നി​ന്നു പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. പട​പ്പാ​ട്ടിൽ വി​വ​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന വീ​ര​കേ​ര​ളവൎമ്മ​യ്ക്കു് അനു​കൂ​ല​മാ​യി നി​ന്ന​തു് ൮൫൯-ൽ സിം​ഹാ​സ​നാ​രോ​ഹ​ണം ചെയ്ത സാ​മൂ​തി​രി​പ്പാ​ടു നട​ത്തിയ രണ്ടു മാ​മാ​ങ്ക​ങ്ങ​ളാ​ണു് ഈ കവി​ത​യ്ക്കു വിഷയം.

ഈ സാ​മൂ​തി​രി, പശു​ബ്രാ​ഹ്മ​ണാ​ദി​ക​ളെ കല്യ​മോ​ദേന പരി​പാ​ലി​ച്ചു്,

രക്ഷി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കേ ശത്രു​ക്ക​ളെ​ല്ലാം അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ‘മഹാ​ഗൗ​രവ’പ്ര​ഭാ​വ​ങ്ങ​ളോൎത്തു ് വി​ത്ര​സ്ത​രാ​യ​ത്രേ. ‘കെ​ല്പേ​റും ദു​ഷ്പ്രേ​ക്ഷ്യ​നാ​കു​ന്ന ലന്തേ​ശൻ​താ​നും’ ഭയം പൂ​ണ്ടു് കൊ​ച്ചി​യിൽ അട​ങ്ങി. മഹാ​ജ​ന​ങ്ങൾ എല്ലാം,

എന്നു് കൊ​ണ്ടാ​ടി​പ്പു​ക​ഴ്ത്തി. അദ്ദേ​ഹ​വും തന്റെ പൂൎവഗാ​മി​യെ​പ്പോ​ലെ തന്നെ കൊ​ച്ചി​യോ​ടു് പട വെ​ട്ടി​യ​താ​യി കവി ഇങ്ങ​നെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.

ഈ രാ​ജാ​വു് പൊ​ന്നാ​നി​യിൽ താ​മ​സി​ക്കും കാ​ല​ത്തു് തൊ​ണ്ണൂ​റ്റേ​ഴു വയ​സ്സായ അമ്പാ​ടി​ക്കോ​വി​ല​ക​ത്തു് വലി​യ​ത​മ്പു​രാ​ട്ടി​യു​ടെ മരണം സമീ​പി​ച്ചെ​ന്നു കേ​ട്ടി​ട്ടു്, കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടേ​യ്ക്കു് എഴു​ന്ന​ള്ളി. അന​ന്ത​രം,

മറ്റും നട​ത്തീ​ട്ടു് ‘തത്സ്വ​രൂ​പാ​മാ​ത്യ​ദി ലോ​ക​ര​ഞ്ജന’യോടു കൂടി, വി​ണ്ണോർ​നാ​യ​കൻ സുധൎമ്മ​യി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ കു​റേ​ക്കാ​ലം കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു വാ​ണ​രു​ളി. പി​ന്നീ​ടു്, ൮൬൫-ൽ

തി​രു​നാ​വാ​യിൽ​വ​ച്ചു് മഹാ​മൃ​ത്യു​ഞ്ജ​യം എന്ന കൎമ്മം ആഘോ​ഷ​പൂൎവം നട​ത്തി. ആ കൎമ്മം നാ​ല്പ​ത്തി​ഒൻ​പ​തു ദി​വ​സ​ത്തേ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

അക്ക​ല​ത്തു് ‘മു​ഷ്ക​ര​തര’നായ വെ​ട്ട​ത്തു മൂ​ന്നാ​മൻ മാ​ട​ഭൂ​പ​തി​ക്കു് ഇള​മ​യാ​യി വാ​ഴി​ക്കാ​മെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു് അയ​നി​ക്കൂ​റ്റി​ലെ ആറാം​കൂർ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നെ കൊ​ച്ചി​യി​ലേ​ക്കു കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. എന്നാൽ പണ്ടേ​ത​ന്നെ തന്നോ​ടു് വി​രോ​ധ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന വെ​ട്ട​ത്തു നൃപൻ കൊ​ച്ചീ​രാ​ജാ​വാ​യ്‍വ​ന്നാൽ, തന്റെ സ്ഥാ​ന​ത്തി​നു ഭ്രം​ശം വന്നേ​യ്ക്കു​മെ​ന്നു ഭയ​പ്പെ​ട്ടു് ലന്തേ​ശൻ കൊ​ച്ചീ​രാ​ജാ​വി​നോ​ടു് ഇപ്ര​കാ​രം പറ​ഞ്ഞു:

അത​നു​സ​രി​ച്ചു് കൊ​ച്ചീ​രാ​ജാ​വു് വെ​ളു​ത്ത​ഭ​ട്ട​തി​രി​യെ

മറ്റു​മാ​യി പൊ​ന്നാ​നി​ക്ക​യ​ച്ചു. നമ്പൂ​രി​പ്പാ​ടു് കാ​ഴ്ച​ദ്ര​വ്യ​ങ്ങ​ളും സന്ദേ​ശ​ങ്ങ​ളും സാ​മൂ​തി​രി​ക്കു നൽകി. അന​ന്ത​രം അദ്ദേ​ഹം മന്ത്രി​മാ​രോ​ടു് ഒരു കൂ​ടി​യാ​ലോ​ചന നട​ത്തി. ഒടു​വിൽ ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണു് മന്ത്രി​മാർ ഉപ​ദേ​ശി​ച്ച​തു്.

അതു​കൊ​ണ്ടു് കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂർ​ക്കു് എഴു​ന്ന​ള്ളു​വാൻ അദ്ദേ​ഹം തീൎച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി. അദ്ദേ​ഹം ‘പാ​പ്പി​നി​വ​ട്ട​ത്തു്’ എഴു​ന്ന​ള്ളി​യി​രി​ക്ക​വേ ലന്തേ​ശൻ അവിടെ വന്നു്,

കൊ​ച്ചീ​രാ​ജാ​വും അമാ​ത്യ​ന്മാ​രും അതു കണ്ടു് സന്ദേ​ഹം കൈ​വെ​ടി​ഞ്ഞു് അവിടെ വന്നു​ചേൎന്നു. അവ​രെ​യെ​ല്ലാം തൃ​ക്കൺ​പാൎത്തു ് ഉള്ളം തെ​ളി​ഞ്ഞ സാ​മൂ​തി​രി ‘സം​ഘൃ​ണാ​ത്മ​നാ’ ഇപ്ര​കാ​രം അരു​ളി​ച്ചെ​യ്തു.

ഇങ്ങ​നെ സ്വ​ച്ഛ​മാ​യ് അരുൾ​ചെ​യ്ത വാ​ക്യ​പീ​യു​ഷം ചെ​ന്നു ‘ശബ്ദ​മ​ന്ദി​ര​ദ്വാ​രം’ പൂ​കി​യി​ട്ടു് അക​താ​രിൽ ഇരു​ന്ന ‘ബദ്ധ​സാ​ദ്ധ്വ​സ​വിഷ’ത്തെ നശി​പ്പി​ച്ചു​വ​ത്രേ. അന​ന്ത​രം പന്ത്ര​ണ്ടു കൊ​ല്ല​ത്തേ​ക്കു് തമ്മിൽ പി​ണ​ങ്ങു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നു് അവർ തമ്മിൽ ഒരു കരാറു ചെ​യ്തു. ഇവിടെ ൮൬൬-ൽ നടന്ന ഉട​മ്പ​ടി​യെ​യാ​ണു് ഈ വരി​ക​ളിൽ സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചു കാ​ണു​ന്ന​തു്. പ്ര​സ്തുത കരാ​റിൻ​പ്ര​കാ​രം ചേ​റ്റു​വാ​യ്‍മ​ണ​പ്പു​റം സാ​മൂ​തി​രി​ക്കു ലഭി​ച്ചു.

പെ​രു​മ്പ​ട​പ്പു വാഴാൻ പു​റ​പ്പെ​ട്ട വെ​ട്ട​ത്തു മൂ​ന്നാ​മ്മുറ ഒരു പി​ന്തു​ണ​യു​മി​ല്ലാ​തെ​യും നാ​ട്ടി​ലി​രി​പ്പാൻ നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ലാ​തെ​യും വി​ഷ​മി​ച്ചു. ഈ തമ്പു​രാൻ പട​പ്പാ​ട്ടിൽ പറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന ഗോദവൎമ്മ തന്നെ ആയി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു്,

എന്നു​ള്ള തൽ​ബ​ന്ധൂ​ക്തി​ക​ളിൽ​നി​ന്നു ഗ്ര​ഹി​ക്കാം. ബന്ധു​ക്കൾ പറ​ഞ്ഞ​തു​കേ​ട്ടു് തെ​ല്ലൊ​രാ​ശ്വാ​സ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി അദ്ദേ​ഹം അട​ങ്ങി​പ്പാർ​ക്ക​വേ, വി​ക്ര​മ​നി​ധി​യായ മാ​ന​വി​ക്ര​മൻ ചെ​റ​ള​യം (അയ​നി​ക്കൂ​റു്) പി​ടി​ച്ച​ട​ക്കി​യി​ട്ടു്, അക്കോ​ട്ട​യിൽ തന്റെ പട​നാ​യ​ക​ന്മാ​രെ പാൎപ്പി​ച്ച​ശേ​ഷം, കെ​ാ​ച്ചി​യി​ലെ​ഴു​ന്ന​ള്ളി ലന്തേ​ശ​നാൽ യഥോ​ചി​തം സൽ​കൃ​ത​നാ​യി. എന്നാൽ

മാ​ന​വി​ക്ര​മൻ പി​ടി​ച്ച​ട​ക്കി​യ​തി​നെ​പ്പ​റ്റി, അസൂ​യാ​ലു​ക്ക​ളാ​യ്ത്തീൎന്ന അയ​നി​ക്കൂ​റ്റു​കാർ ചതി​പ്ര​യോ​ഗ​ത്താൽ അതിനെ പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു​ക​ള​ഞ്ഞു. ഈ വൎത്ത മാനം കേട്ട സാ​മൂ​തി​രി, ഒരു പെ​രു​മ്പട കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു് ചാ​വ​ക്കാ​ട്ടെ​ഴു​ന്ന​ള്ളി​യി​രു​ന്നി​ട്ടു് കൃ​ഷ്ണ​നാ​മാ​വാം തല​ച്ചെ​ന്ന​വർ മുഖേന, ആ കോ​ട്ട​യെ വള​ഞ്ഞു. അക​ത്തു​ള്ള​വ​രെ​ല്ലാം,

വല്ല പാടും ഓടി വനം പൂകി.

കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടേ സൈ​ന്യ​മാ​ക​ട്ടെ അക​ത്തു പ്ര​വേ​ശി​ച്ചു് ആപു​ര​ത്തെ,

ചെ​റ​ള​യ​ത്തു​കോ​ട്ട പി​ടി​ച്ച​തി​നെ വൎണ്ണി​ച്ച ശേഷം കവി ലന്ത​യാൽ സം​പീ​ഡി​ത​നായ കാ​യ​ങ്കു​ള​ത്തു​രാ​ജാ​വും മന്ത്രി​മാ​രും ‘മാ​ന​വി​ക്ര​മ​സ്വാ​മി​ത​ന്നു​ടെ തൃ​ക്കാൽ​വ​ന്നാ​ന​ന്ദം കലൎന്നു തൃ​ക്കൈ​തൊ​ഴു​ത​വ​സ്ഥ​കൾ’ ഉണൎത്ത ിച്ച​തും, സാ​മൂ​തി​രി പര​പ്പ​ള്ളി​നാ​യ​രേ​യും ചാ​വ​ക്കാ​ട്ടു തല​ച്ചെ​ന്ന​വ​രേ​യും അയ​ച്ചു് ലന്ത​യും കാ​യ​ങ്കു​ള​വും തമ്മിൽ സന്ധി ചെ​യ്യി​ച്ച​തും സം​ക്ഷി​പ്ത​മാ​യ് വി​വ​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഇപ്ര​കാ​രം ‘ഭാ​ര​ത​ഖ​ണ്ഡേ തെ​ക്കേ​ഭാ​ഗ​മേ വി​ള​ങ്ങിന കേ​ര​ള​മേ​വം ജയി​ച്ചു നി​റ​കൊ​ണ്ട’ ശൈ​ലാ​ബ്ധീ​ശ്വ​രൻ, കീൎത്ത ിയാൽ അവ​നി​യേ​യും ‘സമു​ദ്ര​ദ്വീ​പാ​ന്ത​ര​ധാ​ത്രീ​മ​ണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളേ​യും’ വെ​ളു​പ്പി​ച്ചു്, ‘ഗോ​ത്രാ​രി​താ​നും പ്ര​സാ​ദി​ക്കു’മാറു് എല്ലാ​വ​രു​ടേ​യും ആൎത്ത ിക​ളൊ​ഴി​ച്ചു വാ​ഴു​ന്ന കാ​ല​ത്തു്, പൂ​ന്തു​റേ​ശൻ പൊ​ന്നാ​നി വട​ക്കേ വാ​ക്കോ​ട്ടെ​ഴു​ന്ന​ള്ളി കോ​വി​ല​കം പ്രാ​പി​ച്ചു് ക്ഷോ​ണീ​ദേ​വാ​ദി​പ്ര​ജാ​വൃ​ന്ദ​ര​ഞ്ജ​ന​യോ​ടെ വസി​ച്ചു.

അങ്ങ​നെ ഇരി​ക്കെ കൊ​ല്ലം ൮൬൮-​ാമാണ്ടു പി​റ​ന്നു. വ്യാ​ഴം അന്നു വക്രി​ച്ചു് മി​ഥു​ന​ത്തിൽ​നി​ന്നു് ഇട​വ​ത്തിൽ പോ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അടു​ത്ത കൊ​ല്ലം മക​ര​മാ​സ​ത്തിൽ കർ​ക്ക​ട​ത്തി​ലാ​കു​മെ​ന്നു കണ്ടി​ട്ടു്, മാ​മാ​ങ്കം നട​ത്താ​നു​ള്ള ഒരു​ക്ക​ങ്ങൾ ചെ​യ്യ​ണ​മെ​ന്നു് ദേ​വ​ജ്ഞോ​ത്ത​മ​ന്മാ​രും, ഭൂ​ദേ​വോ​ത്ത​മ​ന്മാ​രും, മങ്ങാ​ട്ട​ച്ഛ​നും ഉണൎത്ത ിച്ച​പ്പോൾ, ഒരു​ക്ക​ങ്ങൾ ചെ​യ്‍വാൻ കല്പ​ന​യാ​യി. പന്ത്ര​ണ്ടു​കൊ​ല്ല​ത്തി​ലൊ​രി​ക്കൽ നട​ത്തി​വ​രാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഒരു ആഘോ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു മാ​മാ​ങ്കം. തൈ​പ്പൂ​യ​ത്തു​ന്നാൾ തു​ട​ങ്ങി മാ​ഘ​മാ​സ​ത്തി​ലെ മകം​ന​ക്ഷ​ത്രം​കൊ​ണ്ടു് ഇതു അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്നു പതി​വു്. ചില സാ​മൂ​തി​രി​മാർ ചി​ങ്ങ​വ്യാ​ഴ​ത്തി​ലും മാ​മാ​ങ്കം നട​ത്താ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതി​നാൽ ഭര​ണി​തി​രു​നാൾ​സാ​മൂ​തി​രി​പ്പാ​ടു് ൮൬൯-ലും ൮൭൦-ലും ഓരോ മാ​മാ​ങ്കം നട​ത്തി. രണ്ടി​നേ​യും കവി വൎണ്ണി​ച്ചി​ട്ടു​മു​ണ്ടു്. മാ​മാ​ങ്ക​ത്തി​നു് ഒരു കൊ​ല്ല​ത്തി​നു മു​മ്പു് തൈ​പ്പൂ​യം ആഘോ​ഷി​ക്ക എന്നൊ​രു കീ​ഴ്‌​ന​ട​പ്പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ ൮൬൮ തൈ​മാ​സ​ത്തി​നു മു​മ്പേ ഒരു​ക്ക​ങ്ങൾ തു​ട​ങ്ങി. അതു് ഒരു ദി​വ​സ​ത്തെ ആഘോ​ഷ​മേ ആയി​രു​ന്നു​ള്ളു​വെ​ങ്കി​ലും യഥാ​ക്ര​മം ലോ​കർ​ക്കെ​ല്ലാം നീ​ട്ടു​കൾ അയ​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. പൂ​യ​ത്തി​നു തലേ​ദി​വ​സം മദ്ധ്യാ​ഹ്ന​ത്തിൽ തമ്പു​രാൻ വാ​ക​യൂർ എഴു​ന്ന​ള്ളി.

‘ഭാ​ര​ത​ഖ​ണ്ഡം​ത​ന്നിൽ വാ​ണീ​ടു’ന്ന മഹാ​ജ​ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ‘നാ​വ​ക്ഷേ​ത്ര​സ്ഥാ​ന​മം​ഗ​ല​ത്തു’ വന്നു​കൂ​ടി.

തമ്പു​രാൻ സകല പദ​വി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി ‘മണി​ത്ത​റ​മേൽ’ പെ​രു​നില നി​ല്ക്ക എന്ന ചട​ങ്ങു നിൎവഹി​ക്ക​വേ, ലോകൎക്കു ് ‘മഹാ​നാ​യ​ക​ന്മാർ മേ​രു​ശിഖ’രത്തിൽ നി​ല്ക്കു​മ്പോ​ലെ തോ​ന്നി.

മു​ഴ​ങ്ങി; ‘ഇരു​ക​ര​ക​ളി​ലും വാ​ദ്യ​ഘോ​ഷം തു​ടർ​ന്നു’; നാ​വാ​ര​ധ​വ​ല്ല​ഭൻ​പാ​ദാം​ഭോ​ജം ധ്യാ​നി​ച്ചു് നി​ശ്ച​ലം നി​ല്ക്കു​ന്ന തമ്പു​രാ​നെ​ക്ക​ണ്ടു് മാ​ലോ​കർ ഇപ്ര​കാ​രം വാ​ഴ്ത്തി.

തമ്പു​രാ​ന്റെ

സാ​മൂ​തി​രി ഇപ്ര​കാ​രം, പെ​രു​നില നി​ല്ക്ക​വേ ‘സര​സി​ജ​സ്ഥാ​ന​മം​ഗ​ലോ​ഡുജ’നാകിയ യു​വ​രാ​ജാ​വും, തി​രു​മ​ന​ശ്ശേ​രി​ക്കോ​ട്ട​യി​ലെ നമ്പൂ​രി​രാ​ജാ​വും സപ​രി​വാ​രം എഴു​ന്ന​ള്ളി ‘ശ്രീ​പാ​ദാം​ബു​ജം’ തൊ​ഴു​തു; തദ​വ​സ​ര​ത്തിൽ പെ​രു​നി​ല​യും നീ​ങ്ങി. അന​ന്ത​രം ചമ്ര​ക്കൊ​ട്ട​ത്ത​യ്യ​നെ തൃ​ക്കൈ കൂ​പ്പീ​ട്ടു്, അദ്ദേ​ഹം തി​രി​ച്ചെ​ഴു​ന്ന​ള്ളി പൊ​ന്നാ​നി വട​ക്കേ​ക്കോ​യി​ലിൽ എത്തി നിൎമ്മലൻ സു​രേ​ന്ദ്ര​നെ​പ്പോ​ലെ’ വാ​ണ​ര​രു​ളി.

അടു​ത്ത കൊ​ല്ലം വൃ​ശ്ചി​ക​മാ​സ​ത്തിൽ മാ​മാ​ങ്ക​ത്തി​നു​ള്ള ഒരു​ക്ക​ങ്ങൾ തു​ട​ങ്ങി. ‘പാ​ണ്ടീ​ക്കെ​ഴു​തി​യ​യ​ച്ചോ​ര​ന​ന്ത​രം’ വേ​ണ്ടു​ന്ന കോ​വി​ല​ക​ങ്ങൾ പണി​യി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു്, പ്ര​ധാന മന്ത്രി​ക​ളിൽ ഒരു​വ​നായ ‘പര​പ്പ​ള്ളി​നാ​യ​കൻ’ നി​യു​ക്ത​നാ​യി. അദ്ദേ​ഹ​മാ​ക​ട്ടെ മണി​ത്തറ, തര​ന്ത​ര​മാ​യു​ള്ള കോ​വി​ല​ക​ങ്ങൾ

നിർ​മ്മി​ച്ചു. തി​രു​നാ​വാ​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ന്റെ കി​ഴ​ക്കു​ഭാ​ഗ​ത്താ​യി,

നായി ഒരു ആല​യ​വും, അതി​ന​ല്പം കി​ഴ​ക്കു മാറി തി​രു​വോ​ണം തി​രു​നാൾ മാ​ന​വി​ക്ര​മ​ന്നും ‘തെ​ക്കെ​ക്കര കി​ഴ​ക്ക​മ്പ​ല​ത്തി​ന​ടു​ത്തു്’ ‘പു​ഷ്ക​ര​യോ​നിർ​ക്ഷജ’നായ ഇള​യ​രാ​ജാ​വി​ന്നും ഓരോ കോ​യി​ലു​കൾ ചമ​ച്ചു. അവ​യ്ക്കും പുറമേ

വസി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള കു​ടി​ലു​ക​ളും മാ​ന​സ​മോ​ഹ​നാ​കാ​ര​മാ​യ് തീൎത്തു. ഏറാ​ല്പാ​ടു​ത​മ്പു​രാ​ന്നും, തി​രു​മ​ന​ശ്ശേ​രി​ന​മ്പൂ​രി​ക്കും ഉള്ള നി​ല​പാ​ട്ടു​ത​റ​കൾ പു​ര​യു​ടെ തെ​ക്കേ​ക്ക​ര​യ്ക്കാ​ണു നിൎമ്മി​ച്ച​തു്. കൊ​ച്ചീ​രാ​ജാ​വി​നു​ള്ള കെ​ട്ടി​ട​മോ? പേ​രാ​റ്റിൽ ചങ്ങാ​ടം ഉണ്ടാ​ക്കി അതി​ന്മേ​ലാ​യി​രു​ന്ന​ത്രേ.

മങ്ങാ​ട്ട​ച്ചൻ വന്നി​രു​ന്നു് മണി​ത്ത​റ​യ്ക്കു തൂണു നാ​ട്ടുക എന്ന മംഗളകൎമ്മം സു​മു​ഹൂൎത്ത ത്തിൽ നിർ​വ​ഹി​ച്ചു. അന​ന്ത​രം ലോകൎക്കെ​ല്ലാം നീ​ട്ടു​കൾ അയ​ച്ചു. സാ​മൂ​തി​രി​പ്പാ​ട്ടി​ലെ മു​ഖ്യ​സൈ​ന്യ​ങ്ങ​ളായ ഏറ​നാ​ട്ടി​ലെ പതി​നാ​യി​ര​വും തൈ​പ്പൂ​യ​ത്തി​നു രണ്ടു ദി​വ​സ​ങ്ങൾ​ക്കു മു​മ്പേ വാ​ക​യൂ​രെ​ത്തി. തലേ​ദി​വ​സം സാ​മൂ​തി​രി​പ്പാ​ടും അവി​ട​ത്തെ കോ​വി​ല​ക​ത്തു് എഴു​ള്ളി​യി​രു​ന്നു.

അഹൎന്നാ​ഥ​നും ‘പൂൎവേ​ത​ര​ദി​ശി പോയ് മറ​ഞ്ഞു’. സന്ധ്യാ​ദേ​വി ദീ​പ​മാ​ലാ​വൃ​ത​യാ​യി ശോ​ഭി​ച്ചു. ജൈ​വാ​തൃ​ക​നും തെ​ളി​ഞ്ഞുയൎന്നു.

നാ​ലു​ദി​ക്കീ​ന്നും ജന​ങ്ങൾ, മക്കൾ മരു​മ​ക്ക​ള​ച്ഛ​ന​മ്മാ​മ​ന്മാർ ഇവ​രൊ​ത്തു്,

നീ​ളാ​തീ​ര​ത്തു വന്നെ​ത്തി. പ്ര​ഭു​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തിൽ ‘പു​തു​ക്കോ​ട്ടു​കൂ​റ്റിൽ​മു​മ്പാൎന്നെ​ഴും’ പു​ന്ന​ത്തൂർ രാ​ജാ​വും, ‘പെ​രു​മ​ണ്ട​മു​ക്ക​രാ​കു​ന്ന ചര​മേ​ത​ര​പ്ര​ഭു​വീ​ര​രും’, ‘തെ​ക്കും​കൂ​റ്റി​ലെ തെ​ക്കേ​താ​യ​വർ തങ്ങ​ളും’, ‘നെ​ടു​ങ്ങ​നാ​ട്ടു​രാ​ജാ​വും’, ‘ഉമി​ക്കു​ന്ന​വാൾ നാ​ഥ​നും’ (കവ​ള​പ്പാ​റ​നാ​യ​രും), ‘വീ​ട്ടി​ക്കാ​ട്ടു​നാ​ഥ​നും’, ‘കണ്ണ​നൂർ​വാൾ​പ്പ​ട​നാ​യ​രും’ (തൃ​ക്കി​രീ​ട്ടി​നാ​യർ), ‘കു​തി​ര​വ​ട്ട​ത്തു നാ​യ​രും’, ‘കാ​യ​ങ്കു​ളം രാ​ജാ​വി​ന്റെ മന്ത്രി​മാ​രും’, ‘ചെ​മ്പ​ക​ശേ​രി​നാ​ട​മ്പു​ന്ന​വി​പ്ര​രും’, ‘വേ​ണാ​ട്ടു പ്ര​മാ​ണി​ക​ളും’ മറ്റും ഉൾ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു.

മൈ​ക്ക​ണ്ണി​മാ​രും പ്ര​ഭു​ക്ക​ളും ഭൃ​ത്യ​രും തി​ക്കി​ത്തി​ര​ക്കി നട​ന്നു​വ​ത്രേ. ‘കള്ള​മു​ല​ച്ചി​കൾ പി​ള്ളർ തരു​ണി​മാർ ഉള്ളം തെ​ളി​ഞ്ഞ​ല​ങ്കാ​ര​മേ​ള​ത്തോ​ടെ’ ഓടി​യെ​ത്തി.

മറ്റും ‘കെ​ട്ടി​യെ​ടു​ത്തു പേ​റി​ച്ചു’ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു നി​ര​ന്നു. ചു​രു​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാൽ,

സൂ​ര്യ​നും ഉദി​ച്ചു. മാ​മാ​ങ്കോ​ത്സ​വ​വും സമാ​രം​ഭി​ച്ചു.

അഞ്ചി​ത​മായ രം​ഗ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു വന്നൊ​രു​മി​ച്ചു. ഭര​ണി​നാൾ തമ്പു​രാൻ ‘സൎവാ​ഭ​ര​ണ​വി​ഭൂ​ഷി​ത​ഗാ​ത്ര​നാ​യി’, ‘സൎവനീ​തി​ജ്ഞ​നാം മന്ത്രി​പ്ര​വ​ര​നാൽ സൎവം നി​യോ​ഗിത’നായ്, അതി​ശാ​ന്ത​നാ​യ്, സൎവം​സ​ഹാ​നി​ല​യ​ക​മായ ‘രം​ഗ​മം​ഗല’ത്തു് എഴു​ന്ന​ള്ളി നി​ന്നു. കൈ​ത്തോ​ക്കു​ക​ളും നി​ല​പ്പ​ട​ഹ​ങ്ങ​ളും ഒത്തു മു​ഴ​ങ്ങി.

ആ മാ​ന​വി​ക്ര​മ​രാ​ജാ​വു് നി​ല​കൊ​ള്ള​വേ,

കണ്ടി​ട്ടു് ‘കിം പ്ര​യോ​ഗാ​രം​ഭ​മെ​ന്ന’റി​യാ​തെ ഉമ്പർ​കോൻ അല്പം പരി​ഭ്ര​മി​ച്ചു​പോ​യ​ത്രേ. ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്കു നി​ന്നും നീ​ങ്ങി​യും ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര മു​ന്നോ​ട്ടു പോയി.

കണ്ടു കണ്ടു് ഉമ്പർ​കോ​നു സമാനം സാ​മൂ​തി​രി​പ്പാ​ടു​ത​മ്പു​രാൻ നീ​രാ​ട്ടു​കോ​യി​ലിൽ​നി​ന്നു പു​റ​പ്പെ​ട്ടു് നേരേ വട​ക്കോ​ട്ടെ​ഴു​ന്ന​ള്ളി കൂ​രി​യാ​ല്ക്കൽ കരേറി. ഈ ആലു് ഭാ​ര​ത​പ്പു​ഴ​യു​ടെ വട​ക്കേ​ക്ക​ര​യിൽ തി​രു​നാ​വാ​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​നു പടി​ഞ്ഞാ​റും, മാ​മാ​ങ്കം നട​ത്തി​യി​രു​ന്ന വാ​ക​യൂ​രി​നു തെ​ക്കും ആയി​ട്ടു് സ്ഥി​തി​ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. മാ​മാ​ങ്ക​ത്തി​നു് ആ ആലി​ന്റെ സമീ​പ​ത്തു് പലേ കൎമ്മ​ങ്ങ​ളും അനു​ഷ്ഠി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അവിടെ നി​ന്നു് അദ്ദേ​ഹം നടു​വ​ര​മ്പിൽ കി​ഴ​ക്കേ തല​യ്ക്കൽ​കൂ​ടെ തി​രു​നാ​വാ​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തിൽ ചെ​ന്നി​ട്ടു് മഹാ​വി​ഷ്ണു​വി​നെ തൊ​ഴു​തു്, നടു​വ​ര​മ്പ​ത്തു​കൂ​ടെ തന്നെ തി​രി​ച്ചു് വാ​ക​യൂ​രെ​ഴു​ന്ന​ള്ളി. അതി​നോ​ടു് സൂ​ര്യ​നും അസ്ത​മി​ച്ചു.

പി​റ്റേ​ന്നു രാ​വി​ലെ അവി​ടു​ന്നു് ‘കേ​ര​ളാ​ദ്ധ്യ​ക്ഷ​മാം പൗ​രു​ഷ​ത്തോ​ടെ’ പള്ളി​ത്ത​ണ്ടി​ലേ​റി നീ​രാ​ട്ടു​പ​ള്ളി​പ്പ​ന്ത​ലിൽ എഴു​ന്ന​ള്ളി നീ​രാ​ട്ടു കഴി​ച്ചി​ട്ടു് ‘മു​ന്നേ​തി​ലും മു​ഖ്യ​ത​യോ​ടു’കൂടി വട​ക്കോ​ട്ടെ​ഴു​ന്ന​ള്ളി, നാ​വാ​ര​മേ​ശ​നെ വന്ദി​ച്ച​ശേ​ഷം തി​രി​ച്ചു് വാകയൂൎക്കു പോ​ന്നു. ഇപ്ര​കാ​രം ഇരു​പ​തു ദി​വ​സ​ങ്ങൾ ഇതേ ചട​ങ്ങു​ക​ളെ​ല്ലാം അനു​ഷ്ഠി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു കഴി​ഞ്ഞു. ഇതി​നി​ട​യ്ക്കു് അവിടം ഭാ​ര​ത​ത്തി​ന്റെ നാ​നാ​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു വന്നു​ചേൎന്ന ആളു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു നി​റ​ഞ്ഞു. ഇരു​പ​ത്തൊ​ന്നാം​ദി​വ​സം,

സൂ​ര്യോ​ദ​യ​ത്തി​നു മു​മ്പു​ത​ന്നെ പ്ര​ഭു​ജ​ന​ങ്ങൾ അതാതു സ്ഥാ​ന​ത്തു് ‘പൊ​ന്മ​യ​മാം കൊ​ടി​സ്ഥൂ​ണ​ങ്ങൾ’ നാ​ട്ടി. ‘പൊ​ന്ന​ണി​ഞ്ഞാ​ന​ക്ക​ഴു​ത്തി’ലെ​ഴു​ന്ന​ള്ള​ത്തു് അന്നാ​ണെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു് എല്ലാ​വ​രും ‘സഹ്യാ​ദ്രി​ജാ ദക്ഷി​ണ​ഗംഗ’യായ ഭാ​ര​ത​പ്പു​ഴ​യിൽ സ്നാ​നം കഴി​ച്ചു്,

ഭൂ​ദേ​വ​സം​ഘ​വും ‘ആക്ഷേ​പ​വും ചെ​യ്തു’കൊ​ണ്ടു് അവ​രോ​ടു് കൂ​ടി​യ​ത്രേ.

സാ​മൂ​തി​രി​പ്പാ​ടു​ത​മ്പു​രാ​നാ​ക​ട്ടെ അന്നു രാ​വി​ലെ നീ​രാ​ട്ടും വയ​റാ​ട്ട​വും തേ​വാ​ര​വും കഴി​ച്ചു് വാ​ക​യൂർ​കോ​വി​ലി​ന​ക​ത്തു​നി​ന്നു്, ‘നി​ല​പ്പ​ട​ഹ​ങ്ങൾ നീളെ മു​ഴ​ക്കി​ച്ചും’ കൊ​റ്റ​ക്കു​ട​യും തഴയും പി​ടി​പ്പി​ച്ചും, ആല​വ​ട്ടം ചാമരം ഇവ വീ​യി​ച്ചും, സപ​രി​വാ​രം പു​റ​പ്പെ​ട്ടു്

തൃ​ക്കൺ പാൎത്തു ് രസി​ച്ചു. മണി​ത്ത​റ​യും കൂ​രി​യാ​ലും പ്ര​ദ​ക്ഷി​ണം വച്ച​തി​ന്റെ ശേഷം, നട​വ​ര​മ്പേ കൂടെ നാ​വാ​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തിൽ ചെ​ന്നു് ദേവനെ വന്ദി​ച്ചു് മട​ങ്ങി. അന​ന്ത​രം വാ​ക​യൂർ എഴു​ന്ന​ള്ളി. ഈ മാ​തി​രി ‘പൊ​ന്ന​ണി​ഞ്ഞാ​ന​ക്ക​ഴു​ത്തി’ലെ​ഴു​ന്ന​ള്ള​ത്തു് തുടരെ ഒരു വാരം നട​ന്നു. ഈ ഏഴു ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളി​ലും വള്ളു​വ​നാ​ട്ടു​രാ​ജാ​വി​ന്റെ ‘ചാവർ’ സാ​മൂ​തി​രി​ത്ത​മ്പു​രാ​നെ നി​ഗ്ര​ഹി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതി​നെ​യാ​ണു് കവി ഇങ്ങ​നെ സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്.

ആദ്യ​ത്തെ ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര​നാൾ ഒൻപതു ചാവർ മരി​ച്ചു​പോ​യ​താ​യി ഇതിൽ പറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. ഓരോ ദി​വ​സ​വും ഓരോ​രു​ത്ത​രാ​ണു് അക​മ്പ​ടി സേ​വി​ച്ച​തു്. ‘ആദ്യ​ത്തെ ദിവസം വയ്യാ​വി​നാ​ട്ടു നമ്പി​ടി​യും മു​പ്പ​തി​നാ​യി​ര​വും, രണ്ടാം​ദി​വ​സം കട​ന്ന​മ​ണ്ണു എള​യ​വ​ക​യിൽ വള്ളോ​ടി​യും ആൾ​ക്കാ​രും, മൂ​ന്നാം​ദി​വ​സം നെ​ടു​വി​രു​പ്പിൽ മൂ​ത്തേ​റാ​ടി തി​രു​മുൽ​പാ​ടും പരി​വാ​ര​വും, നാ​ലാം​ദി​വ​സം എട​ത്ര​നാ​ട്ടു​ന​മ്പി​യാ​തി​രി​തി​രു​മുൽ​പ്പാ​ടും, അഞ്ചാം​ദി​വ​സം ഏറ​നാ​ടു മൂ​ന്നാം​കൂ​റു തി​രു​മുൽ​പ്പാ​ടും ആൾ​ക്കാ​രും, ആറാം​ദി​വ​സം ഏറ​നാ​ടു് എളം​കൂ​റു നമ്പി​യാ​തി​രി തി​രു​മുൽ​പ്പാ​ടും ആൾ​ക്കാ​രും, ഏഴാം​ദി​വ​സം ഏറാ​ട്ടു മേ​നോ​നും കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു തല​ച്ചെ​ന്ന​വ​രും പതി​നാ​യി​ര​വും, അക​മ്പ​ടി ജന​മാ​യി നി​ന്നു് നട​വ​ര​മ്പി​ന്റെ ഇരു​ഭാ​ഗ​വും രണ്ടു വരി​യാ​യ് നട​കൊ​ണ്ടു.

പുണൎതത്തു​ന്നാൾ ഉച്ച​തി​രി​ഞ്ഞു് പെ​രു​നി​ല​നിൽ​പു് ആരം​ഭി​ച്ചു. അന്നു് പു​ഴ​യിൽ ആറു ചെറിയ കപ്പ​ലു​ക​ളും ഒരു വലിയ കപ്പ​ലും തമ്മിൽ യു​ദ്ധം നട​ത്തി. പൂയം നക്ഷ​ത്ര​ത്തിൽ തമ്പു​രാൻ പെ​രു​നില നിൽ​ക്ക​വേ,

ആയി​ല്യം​നാ​ളിൽ അതു​പോ​ലെ,

അടു​ത്ത ദിവസം മാ​ഘ​മാ​സ​ത്തി​ലെ മകം ആയി. സൂ​ര്യോ​ദ​യ​ത്തി​നു മു​മ്പേ,

അന്നു രാ​വി​ലേ തമ്പു​രാൻ അല്പ​നേ​രം പെ​രു​നി​ല​ത്തു് എഴു​ന്ന​ള്ളി നി​ന്ന​പ്പോ​ഴേ​യ്ക്കും, ഏറ​നാ​ട്ടു് എളം​കൂർ​ന​മ്പി​യാ​തി​രി ‘തി​രു​മ​ച്ചേ​രു​വാൾ​ഭൂ​പ​നോ​ടും’ സഹാ​യ​സേ​ന​യോ​ടും​കൂ​ടി പള്ളി​ത്ത​ണ്ടി​ലേ​റി ‘പേ​രാ​റ്റി​ലി​റ​ങ്ങി​ക്ക​ട​ന്നു്’ വട​ക്കേ​ക്ക​ര​യിൽ വി​ള​ങ്ങു​ന്ന തി​രു​നാ​വാ​യ​ത്തേ​വ​രെ കൂ​പ്പി​യി​ട്ടു്, ‘ചാ​രു​ന​ട​വ​ര​മ്പേ​റി​സ്സ​ര​ഭ​സം’ നേരേ പടി​ഞ്ഞാ​റോ​ട്ടു് കാൽ​ന​ട​യാ​യി നട​ന്നു്,

കണ്ടു് ആന​ന്ദം പൂ​ണ്ടു് കൈ വണ​ങ്ങി. വഴി​യിൽ രണ്ടു പ്രാ​വ​ശ്യം പി​ന്നേ​യും നമ​സ്ക​രി​ച്ചു. നാ​ലാ​മ​തു് മണി​ത്ത​റ​യു​ടെ ചു​വ​ട്ടി​ലും നമ​സ്ക​രി​ച്ചു. അപ്പോൾ തമ്പു​രാൻ,

പി​ന്നീ​ടു് മങ്ങാ​ട്ട​ച്ച​നും തി​ന​യ​ഞ്ചേ​രി ഇള​യ​തും ‘അച്ച​ന്ത​റ​യ്ക്ക​ലൊ​രു​മി​ച്ചു്’ ചെ​ന്നു് ലോ​ക​രെ​ക്ക​ണ്ടു വന്ദി​ച്ചി​ട്ടു് പൂൎവമാൎഗ്ഗേണ പോയി തമ്പു​രാ​നെ തൊ​ഴു​തു് പെ​രു​നില വാ​ങ്ങി. അതിനു ശേഷം എള​യ​ത​മ്പു​രാ​ക്ക​ന്മാ​രും പ്ര​ഭു​ക്ക​ന്മാ​രും അപ്ര​കാ​രം ചെ​യ്തു. ‘കൂ​ട​ല​ര​ന്തക’നായ സാ​മൂ​തി​രി​പ്പാ​ടു് ‘ശ്രീ​യും ധര​ണി​യും കൂ​ടെ​പ്പു​ണ​രു​ന്ന നാ​വാ​മു​രാ​രി​യെ’ത്തൊ​ഴു​തു്, തൃ​പ്ര​ങ്ങോ​ട്ട​പ്പ​നേ​യും വന്ദി​ച്ചു്, പൊ​ന്നാ​നി​ക്കോ​വി​ല​ക​ത്തേ​ക്കു് പോ​ന്നു. ഇങ്ങ​നെ മാ​മാ​ങ്കോ​ത്സ​വം അവ​സാ​നി​ച്ചു. അടു​ത്ത കൊ​ല്ല​ത്തി​ലും അദ്ദേ​ഹം ഇതു​പോ​ലെ ഒരു മാ​മാ​ങ്കോ​ത്സ​വം നട​ത്തി.

ചരി​ത്രാ​ന്വേ​ഷി​കൾ​ക്കു് ഇക്കൃ​തി വളരെ പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​മെ​ന്നു് നി​സ്സം​ശ​യം പറയാം. കവി​ത​യ്ക്കു് നല്ല ഒഴു​ക്കും ഭം​ഗി​യു​മു​ണ്ടു്. സാ​മൂ​തി​രി​പ്പാ​ട്ടി​ന്റെ ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര​യെ എത്ര തന്മ​യ​ത്വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി വൎണ്ണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു നോ​ക്കുക.