എന്റെ അടു​ത്ത ബന്ധു​ക്കൾ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന ബോം​ബെ​യിൽ ഭൂ​ക​മ്പ​മു​ണ്ടാ​യേ​ക്കു​മെ​ന്ന വാർ​ത്ത അക്കാ​ല​ത്തു് ദി​ന​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ വന്ന​പ്പോൾ എനി​ക്കു് ഉത്ക​ണ്ഠ​യു​ണ്ടാ​യി. അവരെ തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തേ​ക്കു് പോരാൻ ഞാൻ നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും അവർ വന്നി​ല്ല. ബോം​ബെ​യി​ലേ ഭൂ​ക​മ്പ​മു​ണ്ടാ​കൂ, തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു് അതു​ണ്ടാ​കി​ല്ല എന്ന ബു​ദ്ധി​ര​ഹി​ത​മായ വി​ശ്വാ​സം എനി​ക്കു് ജനി​ച്ച​തു് ഉത്ക​ണ്ഠ​യു​ടെ തീ​ക്ഷ്ണ​ത​യി​ലാ​യി​രി​ക്കാം.

പക്ഷേ, തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​രം ജി​ല്ല​യി​ലെ ചില ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലെ കിണർ വെ​ള്ള​ത്തി​നു​ണ്ടായ ചല​ന​മ​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഭൂ​ക​മ്പം ഗു​ജ​റാ​ത്തിൽ മാ​ത്ര​മ​ല്ല എവി​ടെ​യു​മു​ണ്ടാ​കാ​മെ​ന്ന യു​ക്തി​ക്കു് ചേർ​ന്ന വി​ചാ​രം എന്റെ മന​സ്സിൽ വന്നു. അന്നു ഞാൻ റോമൻ രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നും തത്ത്വ​ചി​ന്ത​ക​നു​മാ​യി​രു​ന്ന സെ​നി​ക്ക​യു​ടെ തത്ത്വ​ചി​ന്താ​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ വാ​യി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. ഇപ്പോ​ഴും എല്ലാം വാ​യി​ച്ചി​ല്ല. ചി​ല​തെ​ല്ലാം പാ​രാ​യ​ണം ചെ​യ്തു​വെ​ന്നേ​യു​ള്ളൂ. നമ്മു​ടെ നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​നു് ഉപ​കാ​ര​പ്ര​ദ​മാ​കു​ന്ന അനേകം വി​ചാ​ര​ങ്ങൾ അവ​യി​ലു​ണ്ടു്. The Consolations of Philosophy വാ​യി​ച്ചാൽ മാർ​ഗ്ഗ​ദർ​ശ​ക​ങ്ങ​ളാ​യി​ത്തീ​രും അവ. ഭൂ​ക​മ്പ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് മഹാ​നായ ഈ ദാർ​ശ​നി​കൻ പറ​ഞ്ഞ​തു് ഇങ്ങ​നെ: “ഈ മണ്ണു് അല്ലെ​ങ്കിൽ ആ മണ്ണു് അതി​നു് ഉറ​പ്പോ​ടെ നിൽ​ക്കാൻ നല്ല അടി​സ്ഥാ​ന​മു​ണ്ടു് എന്നു പറ​ഞ്ഞ​തു് ആരാ​ണു്? എല്ലാ സ്ഥ​ല​ങ്ങൾ​ക്കും ഒരേ അവ​സ്ഥ​യാ​ണു​ള്ള​തു്. അവ​യ്ക്കു് ഭൂ​ച​ല​ന​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ചല​ന​മെ​ങ്കി​ലും ഉണ്ടാ​കാം. ഒരു​പ​ക്ഷേ, ഇന്നു രാ​ത്രി അല്ലെ​ങ്കിൽ ഇന്ന​ത്തെ രാ​ത്രി​ക്കു് മുൻ​പു്, നി​ങ്ങൾ സു​ര​ക്ഷി​ത​ത്വ​ത്തോ​ടെ നിൽ​ക്കു​ന്ന സ്ഥലം ഇന്നു പി​ളർ​ന്നെ​ന്നു വരാം. ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ ഏതെ​ങ്കി​ലും ഭാഗം ആപ​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഒഴി​വാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നും അവിടെ രക്ഷ​യു​ണ്ടെ​ന്നും കരു​തു​ന്ന​തു് തെ​റ്റാ​ണു്. ചല​ന​ര​ഹി​ത​മാ​യ​തൊ​ന്നും പ്ര​കൃ​തി സൃ​ഷ്ടി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല” സെ​നി​ക്ക​യു​ടെ ഈ വാ​ക്കു​കൾ ഞാൻ എടു​ത്തെ​ഴു​തു​ന്ന​തു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തിൽ നി​ന്ന​ല്ല. സൊ​ക്ര​റ്റീ​സ് (Socrates, 470–399 BC), എപി​ക്യു​റ​സ് (Epicurus, 341–270 BC), സെ​നി​ക്ക, മോ​ങ്തെൻ (Montaigne, 1533–1592), ഷോപൻ ഹൗർ (Schopenhauer, 1788–1860), നീച (Niezsche, 1844–1900) ഇവ​രു​ടെ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു് Alain de Botton എഴു​തിയ “The Consolations of Philosophy” എന്ന ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തിൽ നി​ന്നാ​ണു്. നമ്മു​ടെ നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ അപ​ഹ​ര​ണീ​യ​ങ്ങ​ളായ വി​ധി​യ​ന്ത്ര​ത്തി​രി​പ്പു​ക​ളു​ടെ സ്വ​ഭാ​വം വി​ശ​ദ​മാ​ക്കി അവ​യ്ക്കു് പരി​ഹാ​രം നിർ​ദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്നു ഈ ദാർ​ശ​നി​കൻ. അവ തന്റേ​തായ രീ​തി​യിൽ എടു​ത്തെ​ഴു​തി നമു​ക്കു് പ്ര​യോ​ജ​നം ചെ​യ്യു​ന്നു ഈ പുതിയ പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ രച​യി​താ​വു്. (The Consolations of Philosophy, Alain De Botton, Hamish Hamilton, London, pp. 265, Rs. 462.20). പലരും വാ​ഴ്ത്തിയ “How Proust Can Change Your Life” എന്ന പു​സ്ത​ക​മെ​ഴു​തിയ ആളാ​ണു് ഇപ്പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ​യും രച​യി​താ​വു്.

സെ​നി​ക്ക​യു​ടെ പ്ര​ധാന തത്ത്വ​ങ്ങൾ:

1. നമു​ക്കു് സ്വ​ന്ത​മാ​ക്ക​ത്ത​ക്ക വി​ധ​ത്തിൽ വിധി ഒന്നും തരു​ന്നി​ല്ല.

2. ഒന്നി​നും സ്ഥി​ര​ത​യി​ല്ല. മനു​ഷ്യ​ന്റെ വിധി നഗ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വിധി പോലെ കറ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.

3. കാലം കൊ​ണ്ടും അദ്ധ്വാ​നം കൊ​ണ്ടും നിർ​മ്മി​ച്ച ഏതു ഘട​ന​യും ഒറ്റ ദിവസം കൊ​ണ്ടു് തകരും. ദി​വ​സ​മെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ദൈർ​ഘ്യം നൽകി കാ​ല​ത്തി​നു്. ഒരു മണി​ക്കൂർ കൊ​ണ്ടു്. ഒരു നി​മി​ഷം കൊ​ണ്ടു് രാ​ഷ്ട്ര​ങ്ങൾ തകർ​ന്നു പോകും.

4. ഏഷ്യ​യി​ലെ എത്ര നഗ​ര​ങ്ങ​ളാ​ണു് ഒരു ഭൂ​ക​മ്പം കൊ​ണ്ടു് നാ​മാ​വ​ശേ​ഷ​മാ​യ​തു്?

നശി​ക്കാ​നു​ള്ള​വ​യു​ടെ മധ്യ​ത്തി​ലാ​ണു് നമ്മൾ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന​തു്. നി​ങ്ങൾ മരി​ക്കും. മരി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കു് നി​ങ്ങൾ ജന്മം നൽ​കു​ന്നു. എല്ലാം പരി​ഗ​ണി​ക്കൂ, എല്ലാം പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കൂ.

സമ്പ​ന്നത ചീ​ത്ത​സ്വ​ഭാ​വ​മു​ണ്ടാ​ക്കു​മെ​ന്നാ​ണു് സെ​നി​ക്ക​യു​ടെ അഭി​പ്രാ​യം. വീ​ഡി​യ​സ് എന്നൊ​രു ധനി​ക​നെ സെ​നി​ക്ക​യ്ക്കു് അറി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു. ചക്ര​വർ​ത്തി​യു​ടെ കൂ​ട്ടു​കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു അയാൾ. ആ സമ്പ​ന്ന​ന്റെ അടിമ ഒരി​ക്കൽ സ്ഫ​ടിക ഗ്ലാ​സ്സു​കൾ താ​ഴെ​യി​ട്ടു് പൊ​ട്ടി​ച്ചു. വീ​ഡി​യ​സി​നു് ഗ്ലാ​സ് പൊ​ട്ടു​ന്ന ശബ്ദം സഹി​ക്കാൻ വയ്യ. അയാൾ അടി​മ​യെ കു​ള​ത്തി​ലെ​റി​യാൻ പറ​ഞ്ഞു. കുളം നിറയെ മനു​ഷ്യ​രു​ടെ രക്തം ഊറ്റി​ക്കു​ടി​ക്കു​ന്ന ഒരു​ത​രം മത്സ്യ​ങ്ങ​ളാ​ണു് ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു്. ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​രൻ പറ​യു​ന്നു: “പാർ​ട്ടി നട​ക്കു​മ്പോൾ ഗ്ലാ​സു​കൾ പൊ​ട്ടാ​ത്ത ലോ​ക​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു വീ​ഡി​യ​സ്സി​ന്റെ വി​ശ്വാ​സം. റി​മോ​ട്ട് കൺ​ട്രോൾ കാ​ണാ​തെ​യാ​വു​മ്പോൾ നമ്മൾ ആക്രോ​ശി​ക്കു​ന്നു. എന്തു​കൊ​ണ്ടു്? റി​മോ​ട്ട് കൺ​ട്രോൾ ഓർ​മ്മ​യി​ല്ലാ​തെ എവി​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും വയ്ക്കു​ന്ന ലോ​ക​ത്തി​ല​ല്ല നമ്മു​ടെ വി​ശ്വാ​സം. ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ പരി​പൂർ​ണ്ണ​ത​യി​ല്ലാ​യ്മ​യിൽ നമ്മൾ അനു​ര​ഞ്ജി​ച്ചേ പറ്റൂ.”

ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​ര​ന്റെ ഈ പ്ര​തി​പാ​ദ​ന​ങ്ങൾ നമ്മ​ളെ സെ​നി​ക്ക​യു​ടെ​യും മറ്റു ദാർ​ശ​നി​ക​രു​ടെ​യും ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു് നയി​ക്കു​ന്നു. നയി​ച്ചി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും സമാ​ദ​ര​ണീ​യ​ങ്ങ​ളായ തത്ത്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്വ​ഭാ​വം അവ നമ്മ​ളെ ഗ്ര​ഹി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഉദ്ബോ​ധ​നാ​ത്മ​ക​ങ്ങ​ളായ ഇത്ത​രം ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളാ​ണു് നമ്മൾ വാ​യി​ക്കേ​ണ്ട​തു്.

ഞാൻ ബാ​ങ്കി​ലേ​ക്കു് കയ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ‘സർ’ എന്നു വി​ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് ഒരു പയ്യൻ പിറകെ ഓടി​വ​ന്നു. ഞാൻ നി​ന്നു. വന്ന​യാൾ ചോ​ദി​ച്ചു: “representation എന്നു സാറ് കൂ​ട​ക്കൂ​ടെ സാ​ഹി​ത്യ​വാ​ര​ഫ​ല​ത്തിൽ എഴു​തു​ന്ന​ല്ലോ. എന്താ​ണു് അതി​ന്റെ അർ​ത്ഥം?” എനി​ക്ക​തു വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കാൻ സമ​യ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടു് ചു​രു​ങ്ങിയ വാ​ക്കു​കൾ കൊ​ണ്ടാ​ണു് ഞാൻ പയ്യ​നു മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞ​തു്. “ഉള്ള​തു് അതു​പോ​ലെ പകർ​ത്തി​വ​യ്ക്കു​ന്ന​തു് representation അതിൽ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ക്കു​ന്ന ആവി​ഷ്കാ​രം കാ​ണു​കി​ല്ല. ജീ​വി​ത​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച ഉൾ​ക്കാ​ഴ്ച കാ​ണു​കി​ല്ല. നി​ങ്ങൾ ഇപ്പോൾ എന്നോ​ടു് സംശയം ചോ​ദി​ച്ചു. ഞാൻ അതിനു മറു​പ​ടി നൽകാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു. ഇതു് അതു​പോ​ലെ പകർ​ത്തി വച്ചാൽ—വാ​ക്കു​കൾ കൊ​ണ്ടോ ചായം കൊ​ണ്ടോ പകർ​ത്തി​വ​ച്ചാൽ—അതു യഥാ​ത​ഥ​മാ​യി​രി​ക്കും. പക്ഷേ, ജീ​വി​ത​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച ഇൻ​സൈ​റ്റ് കാ​ണി​ല്ല. ഈ ഉൾ​ക്കാ​ഴ്ച​യി​ല്ലാ​തെ—ഇൻ​സൈ​റ്റ് ഇല്ലാ​തെ—സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ പകർ​ത്തി വയ്ക്കു​ന്ന​തി​നെ​യാ​ണു് റെ​പ്രി​സെ​ന്റേ​ഷൻ എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു്”. പയ്യൻ റോഡിൽ അയാളെ കാ​ത്തു നിന്ന പെൺ​കു​ട്ടി​യു​മാ​യി പോയി. അവ​രു​ടെ പോ​ക്കി​നെ ഞാൻ വർ​ണ്ണി​ച്ചാ​ലും അതു റെ​പ്രി​സെ​ന്റേ​ഷ​നേ ആവു​ക​യു​ള്ളൂ.

ഞാൻ വൈ​കു​ന്നേ​രം മൂ​ന്നര മണി​ക്കു് വീ​ട്ടിൽ നി​ന്നി​റ​ങ്ങി ഓട്ടോ​റി​ക്ഷ കാ​ത്തു നി​ന്നു. പ്രൈ​വ​റ്റ് കാ​റു​കൾ വന്നാൽ ഞാൻ അവ ഓടി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ മു​ഖ​ങ്ങ​ളിൽ നോ​ക്കു​കി​ല്ല. ലി​ഫ്റ്റി​നു വേ​ണ്ടി നോ​ക്കു​ക​യാ​ണു് ഞാ​നെ​ന്നേ വി​ചാ​രി​ക്കൂ അവർ. അര മണി​ക്കൂ​റോ​ളം കാ​ത്തു നി​ന്ന​പ്പോൾ ഓട്ടോ​റി​ക്ഷ വന്നു. യാ​ത്ര​ക്കാ​ര​നി​ല്ലാ​തെ ഒഴി​ഞ്ഞാ​ണു് വാഹനം വരു​ന്ന​തെ​ന്നു കണ്ടു് ഞാൻ കൈ കാ​ണി​ച്ചു. എനി​ക്കു് തെ​ക്കോ​ട്ടാ​ണു് പോ​കേ​ണ്ട​തു്. ഓട്ടോ​റി​ക്ഷ വട​ക്കോ​ട്ടു് പോ​കു​ന്നു. എങ്കി​ലും അതു നി​റു​ത്തി ഡ്രൈ​വർ ചോ​ദി​ച്ചു: “എങ്ങോ​ട്ടു്?” “പു​ളി​മൂ​ടു്” എന്നു് എന്റെ ഉത്ത​രം. ഡ്രൈ​വർ മുഖം വക്രി​പ്പി​ച്ചു. അയാൾ എന്റെ മു​ഖ​ത്തു കാർ​ക്കി​ച്ചു തു​പ്പി​യി​ല്ലെ​ന്നേ​യു​ള്ളൂ. ഒന്നും മി​ണ്ടാ​തെ വാ​ഹ​ന​മോ​ടി​ച്ചു പോ​കു​ക​യും ചെ​യ്തു. എന്റെ ഈ വി​വ​ര​ണം കലാ​പ്ര​ക്രി​യ​യു​ടെ ഫല​മാ​ണോ? അല്ലേ​യ​ല്ല. നേ​രെ​മ​റി​ച്ചു് എന്റെ മു​ഖ​ത്തു് നി​ഷ്ഠീ​വ​ന​ത്തി​നു് ആഗ്ര​ഹി​ച്ച​വ​ന്റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ട്രാ​ജ​ഡി എടു​ത്തു കാ​ണി​ക്കാൻ എനി​ക്കു് സാ​ധി​ച്ചാൽ അതു് കല​യാ​വും. അതു അനു​ഷ്ഠി​ക്കാ​ത്തി​ട​ത്തോ​ളം കാലം വെറും റെ​പ്രി​സെ​ന്റേ​ഷ​നേ നട​ക്കു​ന്നു​ള്ളൂ എന്നു പറ​യേ​ണ്ട​താ​യി​വ​രും. ഇനി സി. എസ്. ചന്ദ്രിക മല​യാ​ളം വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ ‘സ്വീ​ക​ര​ണ​മു​റി’ എന്ന കഥ വാ​യി​ച്ചു​നോ​ക്കുക. നി​ത്യ​ജീ​വിത സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ പകർ​പ്പ​ല്ലാ​തെ മറ്റെ​ന്താ​ണു് അതു്? അതു് കല​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, കഥ​യാ​ണെ​ങ്കിൽ ഞാൻ ഓട്ടോ​റി​ക്ഷ കാ​ത്തു നി​ന്ന​തി​ന്റെ വർ​ണ്ണ​ന​യും ഉത്കൃ​ഷ്ട​മായ കല തന്നെ.

(ഡേ​വി​ഡ് ഡെ​യി​ചി​സ് എന്ന നി​രൂ​പ​ക​ന്റെ ഒരു ഗ്ര​ന്ഥം—പേരു് ഓർ​മ്മ​യി​ല്ല—ഞാൻ 1950-ൽ വാ​യി​ച്ചു. അതിൽ റെ​പ്രി​സെ​ന്റേ​ഷൻ ജേ​ണ​ലി​സം; ആ ജേ​ണ​ലി​സ​ത്തിൽ ഉൾ​ക്കാ​ഴ്ച കൂടി വരു​മ്പോൾ സാ​ഹി​ത്യം എന്നു് പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. അതിനെ അവ​ലം​ബി​ച്ചാ​ണു് മു​ക​ളി​ല​ത്തെ പ്ര​തി​പാ​ദ​നം.)

തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു് മേ​ട്ടു​ക്കട എന്ന സ്ഥ​ല​ത്തു​ള്ള ഒരു വീ​ട്ടിൽ ഞാൻ കു​റെ​ക്കാ​ലം താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു. അവിടെ പ്ര​ശ​സ്ത​നായ അഭി​നേ​താ​വു് പി.കെ. വി​ക്ര​മൻ നായർ അന്നു് ആരു​മ​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന എൻ. കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള​യോ​ടൊ​രു​മി​ച്ചു് (പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു് പ്ര​ശ​സ്ത​നായ പ്ര​ഫെ​സർ എൻ. കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള) കൂ​ട​ക്കൂ​ടെ വരു​മാ​യി​രു​ന്നു. അവർ രണ്ടു​പേ​രും ഇബ്സ​ന്റെ നാ​ട​ക​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു് സം​സാ​രി​ക്കും. ഞാൻ അതു കേ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കും. അങ്ങ​നെ കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള​യു​മാ​യു​ള്ള പരി​ച​യം സ്നേ​ഹ​മാ​യി വി​ക​സി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങൾ കേ​ട്ട​തോ​ടെ ബഹു​മാ​ന​വും എനി​ക്കു​ണ്ടാ​യി. ആ സ്നേ​ഹ​ബ​ഹു​മാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷീ​ക​ര​ണം ഞാൻ സാ​റി​ന്റെ ‘ബലാ​ബ​ലം’ എന്ന നാ​ട​ക​ത്തി​നു് എഴു​തിയ അവ​താ​രി​ക​യാ​ണു്. അന്നു യു​വാ​വാ​യി​രു​ന്ന, നാ​ട​ക​ത്തിൽ അന​ഭി​ജ്ഞ​നാ​യി​രു​ന്ന ഞാൻ അത്യു​ക്തി കലർ​ത്തി​യാ​ണു് അവ​താ​രിക എഴു​തി​യ​തു്. ‘ബലാ​ബ​ലം’ അമേ​രി​ക്കൻ നാ​ട​ക​കർ​ത്താ​വു് സി​ഡ്നി ഹോ​വേ​ഡി​ന്റെ ‘Silver Cord’ എന്ന നാ​ട​ക​ത്തി​ന്റെ അനു​ക​ര​ണ​മാ​ണെ​ന്നും എൻ കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള വെറും Craftsman ആണെ​ന്നും ഗ്ര​ഹി​ക്കാൻ കാ​ല​മേ​റെ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു എനി​ക്ക്. വി​വേ​ക​മി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ‘ഭഗ്ന​ഭ​വ​നം’ ഉജ്ജ്വ​ല​മാ​ണെ​ന്നു് ഞാൻ പല പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​വേ​ദി​ക​ളിൽ നി​ന്നു് പറ​ഞ്ഞു. ഇപ്പോൾ ആ നാ​ട​ക​ത്തി​ന്റെ സ്തോ​താ​വ​ല്ല ഞാൻ. ക്രാ​ഫ്റ്റി​ന്റെ സന്ത​തി​ക​ളാ​ണു് ‘ഭഗ്ന​ഭ​വന’വും സാ​റി​ന്റെ മറ്റു നാ​ട​ക​ങ്ങ​ളു​മെ​ന്ന സത്യം ഞാൻ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. സം​ശ​യ​മു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ നാ​ട​ക​ത്തി​ന്റെ അന്ത്യ​മെ​ങ്കി​ലും നോ​ക്കുക. രാ​ധ​യു​ടെ ഭ്രാ​ന്തു് ഭേ​ദ​മാ​ക്കാൻ ഹരി ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്തു് നമ്മൾ നാ​യ​ക​നെ​യും നാ​യി​ക​യെ​യു​മ​ല്ല കാ​ണു​ന്ന​തു്; എൻ. കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള​യെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണു്. എന്നാൽ ‘ഒതലോ’ നാ​ട​ക​ത്തിൽ നാ​യി​ക​യെ കഴു​ത്തു ഞെ​രി​ച്ചു കൊ​ല്ലു​ന്ന നാ​യ​ക​നെ​യും മരി​ക്കു​ന്ന നാ​യി​ക​യെ​യും മാ​ത്ര​മേ കാ​ണു​ക​യു​ള്ളൂ. ഷെ​യ്ക്സ്പി​യർ അദൃ​ശ്യ​നാ​ണു് ആ ഭാ​ഗ​ത്തും മറ്റു​ള്ള ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും. ‘ഒതലോ’ നാ​ട​ക​ത്തി​ലെ വാ​ക്കു​കൾ അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ങ്ങ​ളാ​വു​ന്നു. കഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങൾ മാ​ത്രം നമ്മു​ടെ മുൻ​പിൽ നിൽ​ക്കു​ന്നു. ഇതാ​ണു് കല​യെ​ന്നു് നമ്മൾ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​ന്നു. ‘ഒതലോ’ നാ​ട​ക​ത്തിൽ ചി​ത്ത​വൃ​ത്തി​ക​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച പോ​രാ​ട്ട​മു​ണ്ടു്. അതു നമ്മ​ള​റി​യു​ന്നി​ല്ല. എന്നാൾ ഓനീ​ലി​ന്റെ ‘Strange interlude’ എന്ന നാ​ട​ക​ത്തിൽ ഫ്രാ​യി​റ്റ് എന്ന മന:ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞൻ വടി പോലെ നിൽ​ക്കു​ന്നു. ഇതാ​ണു് ജേ​ക്ക​ബ് എബ്ര​ഹാ​മി​ന്റെ ‘തോ​ക്ക്’ എന്ന കഥ​യു​ടെ ദോഷം (മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു്). മു​തിർ​ന്ന​വ​രു​ടെ സദാ​ചാര ധ്വം​സ​ന​ത്തിൽ അസ്വ​സ്ഥ​നായ കു​ട്ടി കളി​ത്തോ​ക്കു കൊ​ണ്ടു് എല്ലാ​വ​രെ​യും നി​ഗ്ര​ഹി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു് സമ​കാ​ലി​കാ​വ​സ്ഥ​യെ പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. കു​ട്ടി​ക്കു് പകരം ജേ​ക്ക​ബ് എബ്ര​ഹാം തന്നെ തോ​ക്കു് കൊ​ണ്ടു നട​ന്നു് എല്ലാ ആളു​ക​ളെ​യും വെ​ടി​വെ​ക്കു​ന്ന പ്ര​തീ​തി. ദസ്തെ​യെ​വ്സ്കി യുടെ “Crime and Punishment” എന്ന നോ​വ​ലിൽ അതി​ഗ​ഹ​ന​മായ മന:ശാ​സ്ത്ര​മു​ണ്ടു്. പക്ഷേ, നോവൽ വാ​യി​ക്കു​ന്ന​വർ മാ​ത്ര​മ​ല്ല. ദസ്തെ​യെ​വ്സ്കി​യും അത​റി​യു​ന്നി​ല്ല. പക്ഷേ, ഓനീ​ലി​ന്റെ നാ​ട​ക​ത്തിൽ ‘സൈ​ക്കോ​ള​ജി’ മു​ന്നി​ട്ടു നിൽ​ക്കു​ന്നു. ചി​ത്ത​വൃ​ത്തി​ക​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച സം​ഘ​ട്ട​ന​ങ്ങൾ ഉണ്ടെ​ന്നു് വാ​യ​ന​ക്കാ​രൻ അറി​യാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ലാ​ണു് കല​യു​ടെ വി​ജ​യ​മി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. മറ്റൊ​രു വി​ധ​ത്തിൽ പറയാം. ജേ​ക്ക​ബ് എബ്ര​ഹാം കു​ട്ടി​യിൽ ആക്ര​മ​ണോ​ത്സു​കത അടി​ച്ചേൽ​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഒരാ​ശ​യം തോ​ന്നുക. അതി​ന്റെ കല്പ​ന​യ​നു​സ​രി​ച്ചു് എഴു​തുക—ഇതാ​ണു് രച​യി​താ​വു് അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ ആ ആവി​ഷ്കാ​രം ജീ​വി​ത​ത്തോ​ടു് ബന്ധ​പ്പെ​ട്ടു വരി​ല്ല. ജേ​ക്ക​ബ് എബ്ര​ഹാ​മി​ന്റെ കഥ കൃ​ത്രി​മ​മാ​ണു്.

ഞാൻ തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു് ആർ​ട്സ് കോ​ളേ​ജിൽ രണ്ടു വർ​ഷ​ത്തോ​ളം അധ്യാ​പ​ക​നാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടു്. പരീ​ക്ഷ​യിൽ കൂ​ടു​തൽ മാർ​ക്ക് വാ​ങ്ങു​ന്ന കു​ട്ടി​കൾ​ക്കാ​ണു് അവിടെ പ്ര​വേ​ശം. എല്ലാ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​ക​ളും ബു​ദ്ധി​യു​ള്ള​വർ. അതു​കൊ​ണ്ടു് അവർ മെ​ഡി​ക്കൽ കോ​ളേ​ജി​ലോ എഞ്ചി​നീ​യ​റിം​ഗ് കോ​ളേ​ജി​ലോ പി​ന്നീ​ടു് പഠി​ക്കാൻ പോകും. ഡോ​ക്ട​റാ​യി, എഞ്ചി​നീ​യ​റാ​യി ജീ​വി​ത​ത്തിൽ ശോ​ഭി​ക്കും. തെ​ക്കൻ ദി​ക്കിൽ നി​ന്നു് പഠി​ക്കാൻ വന്ന ഒരു പാ​വ​പ്പെ​ട്ട കു​ട്ടി​യോ​ടു് എനി​ക്കു് സവി​ശേ​ഷ​മായ വാ​ത്സ​ല്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പാ​വ​പ്പെ​ട്ട എന്നു് ഞാൻ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച​തു് ആ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​യു​ടെ സാ​മ്പ​ത്തിക നി​ല​യെ​ക്കു​റി​ച്ച​ല്ല; സ്വ​ഭാ​വ​ത്തി​ന്റെ പാ​വ​ത്ത​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു്. ആരോ​ടും മി​ണ്ടു​കി​ല്ല. റോഡിൽ വച്ചു കണ്ടാൽ തൊ​ഴു​തു് ഒര​റ്റം നീ​ങ്ങി നിൽ​ക്കും. ഞാൻ കട​ന്നു പോ​യാ​ലേ അയാൾ വീ​ണ്ടും നട​ത്തം തു​ട​ങ്ങു​ക​യു​ള്ളൂ. ഞാൻ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ച​തു​പോ​ലെ അയാൾ​ക്കു് മെ​ഡി​ക്കൽ കോ​ളേ​ജിൽ പ്ര​വേ​ശ​നം കി​ട്ടി. പരീ​ക്ഷ ജയി​ച്ചു ഡോ​ക്ട​റാ​യി. ഡോ​ക്ട​റാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ​തി​നു ശേഷം അയാളെ ഒരി​ക്കൽ മെ​ഡി​ക്കൽ കോ​ളേ​ജ് ഗെ​യ്റ്റി​നു് അടു​ത്തു​വ​ച്ചു് ഞാൻ കണ്ടു. ലേശം സ്വ​ഭാ​വം വ്യ​ത്യാ​സ​മു​ണ്ടോ എന്നു സംശയം. ഇല്ല.

എന്റെ ദു​ഷ്ട​മ​ന​സ്സു കൊ​ണ്ടു് ആ സംശയം വന്ന​താ​ണെ​ന്നു എനി​ക്കു് തോ​ന്നി. വർ​ഷ​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞു. അമി​ത​മായ പു​ക​വ​ലി കൊ​ണ്ടു് എനി​ക്കു് ശ്വാ​സ​കോ​ശ​ത്തിൽ രോഗം വന്നു. എന്നാ ശി​ഷ്യ​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു തന്നെ ചി​കി​ത്സി​പ്പി​ക്കാം എന്നു കരുതി ഞാൻ മെ​ഡി​ക്കൽ കോ​ളേ​ജി​ലെ​ത്തി. ഭാ​ഗ്യം​കൊ​ണ്ടു് ശി​ഷ്യൻ ആശു​പ​ത്രി​യു​ടെ പടി​ക്കെ​ട്ടിൽ​ത്ത​ന്നെ നിൽ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഞാൻ വി​വ​ര​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു. മറു​പ​ടി​യി​ല്ല. പട്ടി​യെ ഞൊ​ടി​ച്ചു വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ചൂ​ണ്ടു​വി​രൽ​കൊ​ണ്ടു് ഡോ​ക്ട​റ​ദ്ദേ​ഹം ഒരാം​ഗ്യം കാ​ണി​ച്ചു. ഞാൻ പിറകെ പോയി. ഇരി​ക്കാൻ പറ​ഞ്ഞി​ല്ല. കസേര ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ചു വീ​ണ്ടും ഒരാം​ഗ്യം. എന്നി​ട്ടു ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ. ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ എനി​ക്കു് മന​സ്സി​ലാ​കാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു് ഇവിടെ എഴു​തു​ന്ന​തിൽ തെ​റ്റു വരും. അതു ക്ഷ​മി​ക്ക​ണം. ഒന്നാ​മ​ത്തെ ചോ​ദ്യം: “മ്യു​ക്കോ​പു​റു​ല​ന്റ് പ്രൊ​ഫ്യൂ​സ് ഡി​സ്ചാർ​ജ്ജു​ള്ള കറ്റ​റൽ ബ്രോൺ​കൈ​റ്റി​സ് ആണോ?” എന്റെ മറു​പ​ടി: “എനി​ക്കു് ചോ​ദ്യം മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല” ഡോ​ക്ട​റ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ രണ്ടാ​മ​ത്തെ ചോ​ദ്യം: “വയ​ല​ന്റ് കഫും ഡി​സ്പി​നിയ പരോ​ക്സി​സ​വു​മു​ള്ള ക്രൂ​പ​സ് ബ്രോൺ​കൈ​റ്റി​സാ​ണോ?” എന്റെ മറു​പ​ടി: “ഡോ​ക്ടർ ഞാൻ ക്ലാ​സ്സു​ക​ളിൽ ശീ​ലാ​വ​തി പഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​വ​നാ​ണു്.

എനി​ക്കി​തൊ​ന്നും മന​സ്സി​ലാ​വു​ക​യി​ല്ല.” മൂ​ന്നാ​മ​ത്തെ ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു് ഞാൻ നി​ന്നു കൊ​ടു​ത്തി​ല്ല. എന്റെ മക​ന്റെ കൂ​ട്ടു​കാ​ര​നും സ്കിൻ സ്പെ​ഷ​ലി​സ്റ്റു​മായ ഡോ​ക്ടർ ഗോ​പാ​ല​കൃ​ഷ്ണ​ന്റെ മു​റി​യി​ലേ​ക്കു് ഓടി. ഓടി​യെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞാൽ അക്ഷ​രാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ ഓടി. അല്ലെ​ങ്കിൽ ഡോ​ക്ട​റ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മൂ​ന്നാ​മ​ത്തെ ചോ​ദ്യം എന്റെ ‘കുരവള’യിൽ കേ​റി​പ്പി​ടി​ച്ചേ​നെ.

ഇതി​നു​ശേ​ഷം ഇതു​പോ​ലെ​യൊ​രു മെ​ഡി​ക്കൽ ടേംസ് കൊ​ണ്ടു​ള്ള കളി കാ​ണു​ന്ന​തു് എൻ. എം. മു​ഹ​മ്മ​ദ​ലി ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യിൽ എഴു​തിയ ‘രാഹുർ ദശ’ എന്ന കഥ​യി​ലാ​ണു്. കഥ​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ഇതു സ്യൂ​ഡോ ആർ​ടാ​ണു്. പി​ന്നെ ഞാൻ പറഞ്ഞ മെ​ഡി​ക്കൽ പേ​രു​കൾ ധാ​രാ​ള​മു​ണ്ടു്.

ഇങ്ങ​നെ പോ​കു​ന്നു പേ​രു​കൾ. മു​ഹ​മ്മ​ദ​ലി ഡോ​ക്ട​റാ​യി​രി​ക്കാം. അതു​കൊ​ണ്ടു് ഇനി​യും കഥ​ക​ളെ​ഴു​തി വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ കൊ​ല്ലു​മ്പോൾ ഇതി​നെ​ക്കാൾ കഠി​ന​ങ്ങ​ളായ മെ​ഡി​ക്കൽ പദ​ങ്ങൾ പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു​കൊ​ള്ളൂ. പക്ഷേ, പാ​വ​പ്പെ​ട്ട മല​യാ​ളം വാ​ദ്ധ്യാർ—അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ സ്ക്കൂ​ളിൽ മല​യാ​ളം പഠി​പ്പി​ച്ച ആൾ—സി​രാ​സം​ബ​ന്ധി​യായ രോ​ഗ​വു​മാ​യി വരു​മ്പോൾ കമ്പൾ​സീ​വ് ന്യൂ​റോ​സി​സാ​ണോ ഡി​പ്ര​സ്സീ​വ് ന്യൂ​റോ​സി​സാ​ണോ എന്നൊ​ക്കെ ചോ​ദി​ക്ക​രു​തേ.

1. കവി മിൽ​ട്ട​നോ​ടു് ഒരു സ്നേ​ഹി​തൻ ചോ​ദി​ച്ചു, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പെ​ണ്മ​ക്ക​ളെ ലാ​റ്റി​നും ഗ്രീ​ക്കും പഠി​പ്പി​ക്കാ​ത്ത​തെ​ന്തെ​ന്നു്. മിൽ​ട്ടൻ മറു​പ​ടി നൽകി: “Our tongue is enough for a women.” ഈ നേ​ര​മ്പോ​ക്കി​ലൂ​ടെ സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ ദീർ​ഘ​ഭാ​ഷണ തല്പ​ര​ത്വ​ത്തെ കവി കളി​യാ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഹ്ര​സ്വ​ത​യോ​ടെ ഒരു സ്ത്രീ​യും പ്ര​സം​ഗി​ച്ചു കണ്ടി​ട്ടി​ല്ല ഞാൻ. വേ​ദി​യിൽ കയ​റി​യാൽ ഇറ​ങ്ങാ​ത്ത​വ​രാ​ണു് സ്ത്രീ​കൾ. പ്ര​ബ​ന്ധ​മെ​ഴു​തി​യാൽ വാ​രി​ക​യു​ടെ ആറു​പു​റ​മെ​ങ്കി​ലും അവർ ആക്ര​മി​ച്ചെ​ടു​ക്കും. കഥ​യെ​ഴു​തി​യാൽ കു​റ​ഞ്ഞ​തു് അഞ്ചു പുറം വേണം അവർ​ക്കു് അതു പര്യ​വ​സാ​ന​ത്തി​ലെ​ത്തി​ക്കാൻ. നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ സം​ഭാ​ഷ​ണം നട​ത്തു​മ്പോൾ പു​രു​ഷൻ അയാൾ​ക്കു് പറ​യാ​നു​ള്ള​തു് പറ​ഞ്ഞു​തീ​രു​ന്ന​തി​നു മുൻ​പു് ഇട​യ്ക്കു​ക​യ​റി സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തു് അവ​രു​ടെ സ്ഥി​രം സ്വ​ഭാ​വ​മാ​ണു്. എന്റെ വാ​യ​ന​ക്കാ​രി​ക​ളോ​ടു് ക്ഷ​മി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് ഞാൻ അപേ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു. ഇതു​പോ​ലെ പു​രു​ഷ​ന്മാർ​ക്കു​ള്ള ദോ​ഷ​ങ്ങ​ളെ​യും ഞാൻ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ക്കാ​റു​ണ്ടു്. കഥ​യെ​ഴു​തു​മ്പോൾ രണ്ടു​പു​റ​ത്തിൽ അതു ഒതു​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി വന്നാൽ അതു് അവർ അനു​ഷ്ഠി​ക്കും. പക്ഷേ, വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ബഹളമേ ആ രണ്ടു പു​റ​ത്തിൽ കാണൂ. കെ. എ. ബീന കു​ങ്കു​മം വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ ‘അവ​സാ​നി​ക്കാ​ത്ത പൂ​ക്കാ​ല​ങ്ങൾ’ എന്ന ‘കഥ’ വാ​യി​ച്ചാ​ലും. പ്ര​സ​വി​ക്കാ​ത്ത ഒരു സ്ത്രീ​യെ സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് ക്ഷ​ണി​ച്ചു വരു​ത്തു​ന്നു. എന്തി​നെ​ന്നോ? കുറെ ചെ​ടി​കൾ പു​ഷ്പി​ക്കു​ന്ന​തു് കാണാൻ. ഇതു് പറയാൻ—ഒരു പോ​യ​ന്റു​മി​ല്ലാ​ത്ത ഈ രച​ന​യ്ക്കു വേ​ണ്ടി—മധു​ര​പ​ദ​ങ്ങൾ വാ​രി​ക്കോ​രി​ച്ചൊ​രി​യു​ന്നു ബീന. ഇതി​ന്റെ​യൊ​ക്കെ കാലം എന്നേ കഴി​ഞ്ഞു എന്നു ‘കഥ’ യെ​ഴു​തിയ ശ്രീ​മ​തി ഗ്ര​ഹി​ക്കാ​ത്ത​തു് എന്തേ?

2. കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂർ പൂ​ര​പ്പാ​ട്ടു് കു​പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​ണ​ല്ലോ. ചില ലോ​ക്കൽ ഗാ​ന​ര​ച​യി​താ​ക്ക​ളാ​ണു് അസ​ഭ്യ​ങ്ങ​ളായ ആ പാ​ട്ടു​ക​ളു​ടെ പ്ര​ചാ​ര​ത്തി​നു കാ​ര​ണ​ക്കാർ. ഒരി​ക്കൽ ഗാ​ന​നിർ​മ്മി​തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് രണ്ടു വി​ഭാ​ഗ​ക്കാർ തമ്മിൽ തർ​ക്ക​മു​ണ്ടാ​യി. ഒരു വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ നേ​താ​വു പറ​ഞ്ഞു: “എന്നാൽ ഞാൻ ഇവിടെ വെ​ണ്മ​ണി നമ്പൂ​തി​രി​യെ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു് പൂ​ര​പ്പാ​ട്ടു പാ​ടി​ക്കും.” അതു​കേ​ട്ടു് മറ്റേ നേ​താ​വു പറ​ഞ്ഞു: “അതു കാ​ണാ​മ​ല്ലോ.” ദിനം ആഗ​ത​മാ​യി. വെ​ണ്മ​ണി നമ്പൂ​തി​രി എത്തി. അപ്പോൾ ലോ​ക്കൽ അസ​ഭ്യ​ഗാ​ന​ര​ച​യി​താ​വു് ഒരു പൂ​ര​പ്പാ​ട്ടു പാടി. വെ​ണ്മ​ണി​യെ​ന്ന​ല്ല ആരും അന്നു​വ​രെ കേ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത തെ​റി​കൾ അതി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആ പാ​ട്ടു കേട്ട വെ​ണ്മ​ണി നമ്പൂ​തി​രി രണ്ടു കാതും പൊ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു് ഓടി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു പോലും (എം. പി. മന്മ​ഥൻ എന്നോ​ടു് പറ​ഞ്ഞ​താ​ണി​തു്). ഇന്നു് അശ്ലീ​ല​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള അനു​ഭൂ​തി​ക്കും സങ്ക​ല്പ​ത്തി​നും മാ​റ്റം വന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. കൊ​ടു​ങ്ങ​ല്ലൂ​രെ അശ്ലീ​ല​ഗാ​ന​മെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​ന്റെ പാ​ട്ടെ​ന്ന​ല്ല ഏതു പാ​ട്ടു​കേ​ട്ടാ​ലും ചെ​റു​പ്പ​ക്കാർ​ക്ക് പോലും ഒരു വി​കാ​ര​വും ഉണ്ടാ​കി​ല്ല. ഞാൻ ഫോർ​ത്ത് ഫോമിൽ പഠി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു് (ഇന്ന​ത്തെ എട്ടാം ക്ലാ​സ്സ്) സൊ​ല​യു​ടെ Nana എന്ന നോവൽ വാ​യി​ച്ച​തു്. നാന കൈ​ക​ളു​യർ​ത്തി ഭു​ജ​കോ​ട​ര​ത്തി​ലെ സു​വർ​ണ്ണ​രോ​മ​ങ്ങൾ കാ​ണി​ച്ചു​വെ​ന്നു് നോ​വ​ലി​സ്റ്റ് എഴു​തി​യ​തു് വാ​യി​ച്ചു് ഞാൻ ഇള​കി​പ്പോ​യി. നോവൽ താ​ഴെ​വെ​ക്കാ​തെ കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കു​ക​യും ചി​ല​പ്പോൾ അതു് നെ​ഞ്ചോ​ടു് അമർ​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്തു. ഇന്നു് ചെ​റു​പ്പ​ക്കാർ തന്നെ ആ ഭാഗം വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു് ഒരു വി​കാ​ര​വും കൂ​ടാ​തെ ഇരി​ക്കും. അശ്ലീ​ല​ത​യു​ടെ Sting—കു​ത്തു്—ഇന്നു് ആർ​ക്കും ഇള​ക്ക​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. വള്ള​ത്തോ​ളി​ന്റെ ‘വി​ലാ​സ​ല​തിക’ ഇന്നു് ആരു വാ​യി​ക്കു​ന്നു? ആരും വാ​യി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. എന്റെ കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​ത്തും ചെ​റു​പ്പ​കാ​ല​ത്തും അതാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല സ്ഥി​തി. ‘വി​ലാ​സ​ല​തിക’യുടെ ഒരു പ്രതി എങ്ങ​നെ​യെ​ങ്കി​ലും നേ​ടി​യി​രി​ക്കും ഓരോ ബാ​ല​നും ഓരോ യു​വാ​വും. ഇന്നു് ചില പെൺ​പി​ള്ളേർ കഥ​യെ​ഴു​തു​മ്പോൾ ജന​പ്രീ​തി​ക്കു് വേ​ണ്ടി പു​രു​ഷ​ന്മാർ പോലും പറയാൻ അറ​യ്ക്കു​ന്ന അസ​ഭ്യ​ങ്ങൾ രച​ന​ക​ളിൽ നി​വേ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. തെ​റ്റി​ദ്ധാ​ര​ണ​യിൽ പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു് അവർ. അതു കണ്ടാൽ ആളുകൾ അറ​പ്പോ​ടും വെ​റു​പ്പോ​ടും കൂടി വാരിക ദൂ​രെ​യെ​റി​യും. കീർ​ത്തി വേണം പെൺ​പി​ള്ളേർ​ക്കെ​ങ്കിൽ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്റെ മേന്മ വരു​ന്ന മട്ടിൽ അവർ കഥ​ക​ളെ​ഴു​ത​ട്ടെ.

3. ഞാനും എം. കെ. സാ​നു​വും എറ​ണാ​കു​ളം മഹാ​രാ​ജാ​സ് കോ​ളേ​ജിൽ സഹ​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രാ​യി​രു​ന്നു. ഒരി​ക്കൽ അദ്ദേ​ഹം എന്നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു സ്റ്റൈൻ​ബ​ക്കി​ന്റെ ‘Grapes of Wrath’ എന്ന നോ​വ​ലി​ന്റെ ആ പേരു് മല​യാ​ള​ത്തിൽ എങ്ങ​നെ തർ​ജ്ജമ ചെ​യ്യു​മെ​ന്നു്. ‘അമർ​ഷ​ത്തി​ന്റെ മു​ന്തി​രി’ എന്നു ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു. സാനു അതു​കേ​ട്ടു് ‘ക്രോ​ധ​ത്തി​ന്റെ മു​ന്തി​രി​പ്പ​ഴ​ങ്ങൾ’ എന്നാ​യാ​ലോ എന്നു ചോ​ദി​ച്ചു. ഞാൻ “ഭേഷ്, ഭേഷ്” എന്നു അഭി​ന​ന്ദ​നം പൊ​ഴി​ച്ചു. സാനു സാ​നു​വാ​യ​തു് ഈ ശക്തി കൊ​ണ്ടാ​ണു്. ഞാൻ ഞാ​നാ​യ​തു് ആ ശക്തി എനി​ക്കി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു്.

4. ഒരു കോ​ളേ​ജിൽ ഒരു മല​യാ​ളാ​ധ്യാ​പ​ക​ന്റെ ക്ലാ​സ്സിൽ ബഹളം. അദ്ദേ​ഹം കു​ട്ടി​ക​ളോ​ടു് കാ​ര്യ​മ​ന്വേ​ഷി​ച്ചു. അവർ പറ​ഞ്ഞ​തു് ഇങ്ങ​നെ “സാർ, കാലം മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. സാറ് കു​ചേ​ല​വൃ​ത്തം വഞ്ചി​പ്പാ​ട്ടി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചും രാ​മാ​യ​ണം ചമ്പു​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചും മാ​ത്ര​മേ ക്ലാ​സ്സിൽ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു​ള്ളൂ. കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു് ആധു​നി​ക​മായ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ അറി​യ​ണം.” “അടു​ത്ത ക്ലാ​സ്സിൽ ഞാൻ മോ​ഡേ​ണായ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ പറയാം” എന്നു് അധ്യാ​പ​കൻ മറു​പ​ടി നൽകി. കു​ട്ടി​കൾ ശാ​ന്ത​രാ​യി പി​രി​ഞ്ഞു പോയി. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അടു​ത്ത ക്ലാ​സ്സ്. വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​കൾ സാ​റി​ന്റെ പ്ര​സം​ഗം കേൾ​ക്കാൻ കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ ഇരി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. അധ്യാ​പ​കൻ തു​ട​ങ്ങി: “ഞാൻ മോഡേൺ നോ​വ​ലായ ‘ഇന്ദു​ലേഖ’യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് പറയാം” എന്നി​ട്ടു് അദ്ദേ​ഹം ‘ഇന്ദു​ലേഖ’യുടെ കഥ പറ​ഞ്ഞു നിർ​ത്തി. കൂ​വ​ലു​യർ​ന്നു. അതിൽ അദ്ദേ​ഹം ഉയർ​ന്നു. വീ​ടു​വ​രെ ചെ​ല്ലു​ന്ന​തി​നു് അധ്യാ​പ​ക​നു് കാറോ സ്കൂ​ട്ട​റോ വേ​ണ്ടി വന്നി​ല്ല. പി​ള്ളേ​രു​ടെ കൂ​വ​ലി​ന്റെ തരം​ഗ​ങ്ങ​ളാൽ വഹി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു് അദ്ദേ​ഹം സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടി​ന്റെ മു​റ്റ​ത്തു ചെ​ന്നു വീണു.

5. രവീ​ന്ദ്ര​നാഥ റ്റാ​ഗോ​റി​നു് കാ​വ്യ​പ്ര​ചോ​ദ​നം വരു​മ്പോൾ അദ്ദേ​ഹം ഇരി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്തു​ത​ന്നെ ഇരു​ന്നു് ഇട​ത്തോ​ട്ടും വല​ത്തോ​ട്ടും ആടും. അതു​ക​ണ്ടാൽ സെ​ക്ര​ട്ട​റി കട​ലാ​സ്സും പേ​ന​യും എടു​ത്തു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അടു​ത്തു വന്നി​രി​ക്കും. റ്റാ​ഗോർ കവിത ചൊ​ല്ലും. സെ​ക്ര​ട്ട​റി അതു് എഴു​തി​യെ​ടു​ക്കും. ഡബ്ള ്യു. ബി. യേ​റ്റ്സ് നൂ​റ്റു​ക്ക​ണ​ക്കി​നു് മെ​ഴു​കു​തി​രി കത്തി​ച്ചു വച്ചി​ട്ടു് അതി​ന്റെ നടു​വി​ലി​രു​ന്നു് കവി​ത​യെ​ഴു​തും. ഞാൻ ചങ്ങ​മ്പുഴ കവി​ത​യെ​ഴു​തു​ന്ന​തു് കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. കട​ലാ​സ്സി​ന്റെ മേ​ല​റ്റ​ത്തു് പേ​ന​വ​ച്ചാൽ അതു് അങ്ങു ഒഴു​കും. ഒന്നാ​ന്ത​രം കവിത മഷി​യി​ലൂ​ടെ ഊർ​ന്നു​വീ​ഴും. കട​ലാ​സ്സി​ന്റെ താ​ഴെ​യ​റ്റ​ത്തു് എത്തു​ന്ന​തു​വ​രെ കവി പേന എടു​ക്കു​ക​യി​ല്ല. അടു​ത്ത കട​ലാ​സ്സി​ന്റെ മു​ക​ളിൽ പേ​ന​വ​ച്ചു് ഈ പ്ര​ക്രിയ തു​ട​രും. ഒരി​ക്കൽ ഞാൻ വെ​ണ്ണി​ക്കു​ളം ഗോ​പാ​ല​ക്കു​റു​പ്പി നോടു് ചോ​ദി​ച്ചു: “സാറ് കവി​ത​യെ​ഴു​തു​ന്ന​തു് എങ്ങ​നെ? നേരെ പദ്യ​മാ​യി​ട്ടു് അത​ങ്ങ് കട​ലാ​സ്സിൽ വീ​ഴു​മോ? അതോ ആദ്യം ഗദ്യ​മാ​യി എഴു​തി​യി​ട്ടു് പദ്യ​മാ​യി മാ​റ്റു​മോ?” കവി പറ​ഞ്ഞു: “ഞാൻ പല​പ്പോ​ഴും ഗദ്യ​മാ​യി​ട്ടു് എഴു​തും. എന്നി​ട്ടു് അതു് പദ്യ​മാ​ക്കും.”