SFNസാ​യാ​ഹ്ന ഫൌ​ണ്ടേ​ഷൻ
images/swadeshabhimani-vp-cover.png
The Flower Seller, an oil on canvas painting by Diego Rivera (1886–1957).
പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴിൽ

പാ​ശ്ചാ​ത്യ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് ഇന്ത്യ​യിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു് നട്ടു​പി​ടി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ചെ​ടി​ക​ളിൽ ഒന്നാ​ണു് വൃ​ത്താ​ന്ത പത്രം. ദേ​ശ​സാ​ത്മ്യ​ക​ര​ണ​ത്താൽ, ഈ മറു​നാ​ടൻ ചെടി, ഇന്ത്യൻ മണ്ണിൽ നല്ല​വ​ണ്ണം പി​ടി​ച്ചു തഴ​ച്ചു വള​രു​ക​യും ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​ന്നു. ഉണ്ണുക, ഉടു​ക്കുക, ഉറ​ങ്ങുക എന്ന ഉകാ​ര​ത്ര​യം മനു​ഷ്യ​രു​ടെ ജീ​വി​ത​ര​ക്ഷ​ക്കു് എത്ര​യേ​റെ ആവ​ശ്യ​ക​മെ​ന്നു് വി​ചാ​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു​വോ; ഈ ചെ​ടി​യു​ടെ ജന്മ​ഭൂ​മി​യി​ലെ ജന​ങ്ങൾ പത്ര​വാ​യ​ന​യേ​യും അപ്ര​കാ​രം തന്നെ ഗണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. പാ​ശ്ചാ​ത്യ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ അന്നു​ള്ള ലോ​ക​വർ​ത്ത​മാ​ന​ങ്ങൾ അറി​യു​ന്ന​തി​ലേ​ക്കു് പ്ര​തി​ദിന പത്ര​ങ്ങൾ വാ​യി​ക്കാ​തെ ഉറ​ങ്ങു​വാൻ പോ​കു​ന്ന​വർ, ജീ​വി​ത​ത്തിൽ നി​ത്യാ​വ​ശ്യ​മായ ഏതോ ഒരെ​ണ്ണം സാ​ധി​ക്കാ​തെ​യാ​ണു് അന്ന​ത്തെ കൃ​ത്യ​ങ്ങൾ നട​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് എന്ന ചി​ന്താ​ക്ലേ​ശ​ത്താൽ അസ്വ​സ്ഥ​ചി​ത്ത​ന്മാ​രാ​യി​രി​ക്കു​മാ​റു​ണ്ടു്. ഈ സ്ഥി​തി​ക്കു്, ലോ​ക​ത്തിൽ വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു നാൾ​ക്കു​നാൾ പ്ര​ചാ​ര​വും പു​ഷ്ടി​യും അഭി​വൃ​ദ്ധി​യും കയ​റി​വ​രു​ന്ന​തിൽ വി​സ്മ​യ​പ്പെ​ടു​വാ​നി​ല്ല. ഈ ഭൂ​ഗോ​ള​ത്തി​ലെ പലേ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി ഇപ്പോൾ നട​ത്തി​വ​രു​ന്ന അനേ​ക​സ​ഹ​സ്രം വർ​ത്ത​മാന പത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വന്മ എന്തു​മാ​ത്ര​മു​ണ്ടെ​ന്നു് കുറേ മു​മ്പു പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്ക​ണ്ടി​രു​ന്ന താഴെ പറ​യു​ന്ന കണ​ക്കു​കൊ​ണ്ടു് ഏക​ദേ​ശം ഊഹി​ക്കാൻ കഴി​യു​ന്ന​താ​ണു്:

“ആണ്ടു​തോ​റും 12,000 കോടി പത്ര​പ്ര​തി​കൾ ഈ ലോ​ക​ത്തിൽ പ്ര​ച​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടു്. ഇവ​യൊ​ക്കെ നി​ര​ത്തി​യി​ട്ടാൽ, 10,450 ചതു​ര​ശ്ര മൈൽ സ്ഥലം മു​ഴു​വൻ വ്യാ​പി​ക്കും. ഇവയെ സെ​ക്ക​ണ്ടി​നു ഒന്നു വീതം എണ്ണു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, എല്ലാം എണ്ണി​ക്ക​ഴി​വാൻ മു​ന്നൂ​റ്റി​മു​പ്പ​ത്തി​മൂ​ന്നു കൊ​ല്ലം വേ​ണ്ടി​വ​രും. ഇവ​യ്ക്കൊ​ക്കെ​ക്കൂ​ടി 7,91,250 ടൺ ഭാരം കട​ലാ​സു് ചെ​ല​വാ​കു​ന്നു. (ഒരു ടൺ തൂ​ക്കം 2,240 റാ​ത്തൽ ആണു്.) ഈ പത്ര​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഒന്നി​നു​മേൽ ഒന്നാ​യി അടു​ക്കി​വ​യ്ക്കു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, അഞ്ഞൂ​റു മൈൽ പൊ​ക്ക​ത്തിൽ ഒരു പർ​വ്വ​ത​മാ​യി കു​ന്നും. ഒരുവൻ ഒരു പത്രം വാ​യി​ക്കു​വാൻ അഞ്ചു മി​നി​ട്ടു നേരം ദി​വ​സ​ന്തോ​റും ചെ​ല​വാ​ക്കു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, ഭൂ​മി​യി​ലു​ള്ള ജന​ങ്ങൾ എല്ലാം​കൂ​ടി ഒരു കൊ​ല്ല​ത്തിൽ പത്ര​വാ​യ​ന​ക്കാ​യി വ്യയം ചെ​യ്യു​ന്ന കാലം ഒരു ലക്ഷം സം​വൽ​സ​രം ആകും.” ഈ കണ​ക്കു് നാ​ലു​കൊ​ല്ലം മു​മ്പു് പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്ക​ണ്ടി​രു​ന്ന​താ​ണു്. അക്കാ​ല​ത്തി​ന്നി​പ്പു​റം, പത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു അഭി​വൃ​ദ്ധി​യ​ല്ലാ​തെ ക്ഷ​യ​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല​താ​നും.

images/Roger_LEstrange.jpg
സർ റോജർ ലെ​സ്ത്രേ​ഞ്ജ്

വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​ച്ചെ​ടി ഇദം​പ്ര​ഥ​മ​മാ​യി പൊ​ട്ടി​മു​ള​ച്ച​തു് ഏതു രാ​ജ്യ​ത്താ​യി​രു​ന്നു. ഏതു കാ​ല​ത്താ​യി​രു​ന്നു, എന്നൊ​ക്കെ അന്വേ​ഷി​ക്കേ​ണ്ട ഭാരം ഈ പ്ര​ബ​ന്ധ​ത്തി​ന്റെ ഉദ്ദേ​ശ്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നാ​യി വി​ചാ​രി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. അതു് വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ വി​ഷ​യ​ത്തിൽ ഉൾ​പ്പെ​ട്ട​താ​കു​ന്നു. എന്നി​രു​ന്നാ​ലും, പത്ര​ങ്ങൾ ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ നി​ല​യിൽ എത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് ഏതേതു ദശാ​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളെ കട​ന്നി​ട്ടാ​ണെ​ന്നു മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​വാൻ വേ​ണ്ടി ചില വി​വ​ര​ങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന​തു യു​ക്ത​മാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്നു് വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നു. ലോ​ക​ത്തിൽ ഒന്നാ​മ​താ​യി പത്രം ഉണ്ടാ​യ​തു് ചീ​ന​രാ​ജ്യ​ത്താ​യി​രു​ന്നു എന്നു പറ​യ​പ്പെ​ട്ടു​കാ​ണു​ന്നു. ചീനാ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ തല​സ്ഥാന നഗ​രി​യായ പെ​ക്കിൻ പട്ട​ണ​ത്തിൽ പണ്ടൊ​രു കാ​ല​ത്തു് രാ​ജ്യ​കാ​ര്യ രഹ​സ്യ​ങ്ങ​ളെ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തിൽ താൽ​പ​ര്യ​ക്കാ​രാ​യി​രു​ന്ന ചില ഉപ​ജാ​പ​കൻ​മാർ ആവക രഹ​സ്യ​ങ്ങ​ളെ കട​ലാ​സിൽ എഴുതി ആവ​ശ്യ​ക്കാർ​ക്കു വി​റ്റി​രു​ന്നു. സർ​ക്കാ​രി​ന്റെ നി​രോ​ധം ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും അവ​രു​ടെ പ്ര​വൃ​ത്തി​ക്കു പ്രാ​ബ​ല്യ​മാ​ണു​ണ്ടാ​യ​തു്; ക്ര​മേണ ജന​ങ്ങൾ​ക്കു വർ​ത്ത​മാ​ന​ങ്ങ​ള​റി​വാൻ കൗ​തു​കം വർ​ദ്ധി​ച്ച​താ​യി കാ​ണു​ക​യാൽ അവർ പത്രം അച്ച​ടി​ച്ചു പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​പ്പാ​നും തു​ട​ങ്ങി. ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണു് ലോ​ക​ത്തി​ലെ ആദി​മ​വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​മായ “പെ​ക്കി​ങ് ഗജ​റ്റ്” പ്ര​ചാ​ര​പ്പെ​ട്ട​തു്. യൂ​റോ​പ്പിൽ ഇപ്ര​കാ​ര​മൊ​രു ഉദ്യ​മ​മു​ണ്ടാ​യ​തു് ക്രി​സ്താ​ബ്ദം പതി​നാ​റാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ ആദ്യ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു: അക്കാ​ല​ത്തു് ഇറ്റ​ലി​യി​ലും ജർ​മ്മ​നി​യി​ലും ദേ​ശ​വാർ​ത്ത​ക​ള​ട​ങ്ങിയ കട​ലാ​സു​കൾ അച്ച​ടി​ച്ചു പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നു. ഇവ കേവലം വർ​ത്ത​മാ​ന​ക്ക​ത്തു​കൾ ആയി​രു​ന്ന​ത​ല്ലാ​തെ, ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ രീ​തി​ക്കു​ള്ള മു​ഖ​പ്ര​സം​ഗ​ങ്ങ​ളോ മറ്റോ അട​ങ്ങി​യ​വ​യാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ഇവ​യു​ടെ പ്ര​ചാ​രം, ഇം​ഗ്ല​ണ്ടി​ലെ ജന​ങ്ങ​ളിൽ ചി​ലർ​ക്കു്, വർ​ത്ത​മാ​ന​ക്ക​ട​ലാ​സു​കൾ ഇം​ഗ്ലീ​ഷു​ഭാ​ഷ​യിൽ പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചാൽ കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്ന ആഗ്ര​ഹ​ത്തെ ജനി​പ്പി​ച്ചു. ഇങ്ങ​നെ പതി​നാ​റാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ അന്ത്യ​ദ​ശ​യിൽ, 1588-ആം കൊ​ല്ല​ത്തിൽ, “ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് മേർ​ക്കു​റി” എന്ന പേരിൽ ഒന്നാ​മ​ത്തെ ഇം​ഗ്ലീ​ഷു വർ​ത്ത​മാന കട​ലാ​സും പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. പതി​നേ​ഴാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ ഒന്നാം പാ​ദ​ത്തിൽ, ഇം​ഗ്ലാ​ണ്ടിൽ വർ​ത്ത​മാന പത്രി​ക​കൾ​ക്കു പ്ര​ചാ​ര​വും ജന​ങ്ങൾ​ക്കു അവ​യു​ടെ പേരിൽ താ​ല്പ​ര്യ​വും വർ​ദ്ധി​ച്ചു​വ​ന്നി​രു​ന്ന​താ​യി രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തീ​ട്ടു​ണ്ടു്. എന്നാൽ വർ​ത്ത​മാ​ന​പ​ത്രം എന്ന നാമം അന്വർ​ത്ഥ​മാ​യി അർ​ഹി​ച്ചി​ച്ചി​രു​ന്ന ഒന്നാ​മ​ത്തെ പത്രം 1623-ൽ സർ റോജർ ലെ​സ്ത്രേ​ഞ്ജ് എന്ന ആൾ പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ച “പബ്ലി​ക് ഇന്റെ​ലി​ജെൻ​സർ” ആയി​രു​ന്നു. അന​ന്ത​രം പതി​നെ​ട്ടാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ ആരംഭം വരേ പത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ നട​ത്തി​പ്പു സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു ചില നിരോധ ചട്ട​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​വുക നി​മി​ത്തം, അവ​യു​ടെ എണ്ണം ഏറെ വർ​ദ്ധി​ക്കു​വാൻ തര​മാ​യി​ല്ല. ക്വീൻ ആൻ എന്ന രാ​ജ്ഞി രാ​ജ്യ​ഭാ​രം ഏറ്റ​തായ 1702 മാർ​ച്ച് മാ​സ​ത്തിൽ ആയി​രു​ന്നു ഒന്നാ​മ​ത്തെ ദി​ന​പ​ത്ര​മായ “ഡെ​യ്ലി കു​റാ​ന്റ്” പു​റ​പ്പെ​ട്ട​തു്: ഇതിൽ ദി​വ​സ​ന്തോ​റും തപാൽ​വ​ഴി കി​ട്ടു​ന്ന വാർ​ത്ത​ക​ളെ​ല്ലാം ചേർ​ത്തി​രു​ന്നു. കു​റാ​ന്റി​ന്റെ ജന​ന​ത്തി​നു മു​മ്പു് ഇം​ഗ്ലാ​ണ്ടിൽ ഇരു​ന്നൂ​റി​ല​ധി​കം വർ​ത്ത​മാ​ന​ക​ട​ലാ​സു​കൾ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​താ​യി പറ​യ​പ്പെ​ട്ടു​കാ​ണു​ന്നു​ണ്ടു്. ഈ പത്ര​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ വർ​ത്ത​മാ​ന​ങ്ങൾ ശേ​ഖ​രി​ച്ചു പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു പ്ര​ത്യേക ശ്ര​ദ്ധ​വെ​ച്ചി​രു​ന്ന​തു്.

images/Daniel_Defoe.jpg
ഡാ​നി​യൽ ഡിഫോ

1704-ആം കൊ​ല്ല​ത്തിൽ, ഡാ​നി​യൽ ഡിഫോ എന്ന സാ​ഹി​ത്യ​കാ​രൻ ഈ പതി​വി​നെ ലം​ഘി​ച്ചു് രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ വി​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന “റി​വ്യൂ” എന്ന പത്രിക പത്രിക പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി. ഡിഫോ വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​കാ​ര്യ​ത്തിൽ ഒരു പുതിയ പ്ര​സ്ഥാ​നം ഏർ​പ്പെ​ടു​ത്തി; പത്രാ​ധി​പ​പ്ര​സം​ഗം എന്ന ഉപ​ന്യാ​സം നട​പ്പിൽ വരു​ത്തി​യ​തി​നും പുറമേ അപ്പോ​ഴ​പ്പോ​ഴ​ള്ള നാ​ട്ടു​വർ​ത്ത​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ പറ്റി നിർ​ഭ​യ​മാ​യി ഗു​ണ​ദോഷ നി​രൂ​പ​ണം ചെ​യ്തു് സ്വാ​ഭി​പ്രാ​യം പറ​ക​യും. ഈ വഴി​ക്കു് മർ​ദ്ദി​ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​വ​രെ​യൊ​ക്കെ നിർ​ദ്ദ​യം മർ​ദ്ദി​ക്ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഡിഫോ അക്കാ​ല​ത്തെ വി​ദ്വാ​ന്മാ​രു​ടെ സം​ഘ​ങ്ങ​ളിൽ ഉൾ​പ്പെ​ട്ടു നട​ക്കാ​തി​രു​ന്ന​തി​നാൽ അവർ ഡി​ഫോ​വി​ന്റെ സാ​ഹി​ത്യ പരി​ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളെ നി​ന്ദി​ക്ക​യും, രാ​ജ്യ​കാ​ര്യ സം​ബ​ന്ധ​മായ ഉപ​ന്യാ​സ​ങ്ങ​ളെ രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹ​പ്രേ​ര​ക​ങ്ങ​ളെ​ന്നും മറ്റും ആക്ഷേ​പം പറ​യു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. എങ്കി​ലും, പത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു കട​ലാ​സൊ​ന്നി​നു ഒരു പെനി വീതം തീരുവ ചു​മ​ത്തു​ന്ന​താ​യി സ്റ്റാ​മ്പാ​ക്ട് ഉണ്ടാ​യ​തു​വ​രേ അതു നി​ല​നി​ന്നു ആ ആക്ട് നി​മി​ത്തം 1712 ജൂലൈ 29-ആം തീയതി “റി​വ്യു” പത്രം കൊ​ഴി​ഞ്ഞു​വീ​ണു. റി​വ്യു​വി​ന്റെ ചര​മ​ത്തി​നു മു​മ്പു് 1709 ഏപ്രിൽ 12-ആം തീയതി, സ്റ്റീൽ എന്നും അഡിസൻ എന്നും പേരായ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​കൻ​മാർ ചേർ​ന്നു് “ടാ​റ്റ്ലർ” എന്ന ഒരു പത്രിക പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഇതി​ന്റെ മു​ഖ്യ​പ്ര​വർ​ത്ത​കൻ സ്റ്റീൽ ആയി​രു​ന്നു. അക്കാ​ല​ത്തു് ജന​ങ്ങ​ളു​ടെ സമു​ദാ​യാ​ചാ​ര​ങ്ങൾ മു​ത​ലായ നട​പ​ടി​കൾ ഏറെ​ക്കു​റെ ദൂ​ഷ്യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​തു​ക​ണ്ടു് ആവക സം​ഗ​തി​ക​ളെ പരി​ഷ്ക്ക​രി​പ്പാൻ ഉദ്ദേ​ശി​ച്ചു് പലേ ഉപ​ന്യാ​സ​ങ്ങൾ അതിൽ എഴു​തി​വ​ന്നി​രു​ന്നു; വർ​ത്ത​മാ​ന​ങ്ങ​ളും ചേർ​ത്തി​രു​ന്നു. സാ​ഹി​ത്യ​ര​സി​ക​ത്വം കു​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു് ഹി​ത​ക​ര​മായ ഉപ​ന്യാ​സ​ങ്ങൾ അട​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന ഈ പത്രിക 1711 ജനു​വ​രി മാ​സ​ത്തിൽ നാ​മാ​വ​ശേ​ഷ​മാ​യി. അന​ന്ത​രം, രണ്ടു മാസം കഴി​ഞ്ഞു രണ്ടാ​ളും​കൂ​ടി “സ്പെ​ക്ടേ​റ്റർ” എന്ന പത്രിക പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചു. ഇതി​ലും അക്കാ​ല​ത്തെ സമു​ദായ നട​പ​ടി​ക​ളെ വി​ഷ​യീ​ക​രി​ച്ചു​ള്ള ഉപ​ന്യാ​സ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു മു​ഖ്യ​മാ​യി ചേർ​ത്തി​രു​ന്ന​തു്. എന്നാൽ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര്യ​ത്തിൽ സര​സ​നായ അഡി​സ​ന്റെ പ്ര​ഭാ​വം അധി​ക​മാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് സ്പെ​ക്ടേ​റ്റർ ടാ​റ്റ്ല​റെ​ക്കാൾ അധികം ജന​പ്രീ​തി​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. ഈ രണ്ടു പത്രി​ക​ക​ളാ​ലും ഉപ​ന്യാ​സ​മെ​ന്ന സാ​ഹി​ത്യ​വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ന്നു് അഭി​വൃ​ദ്ധി ഉണ്ടാ​യ​തി​ന്നും പുറമെ, അക്കാ​ല​ത്തെ രാ​ജ​ഗൃ​ഹ​മ​ര്യാ​ദ​ക​ളേ​യും സാ​മു​ദാ​യി​കാ​ചാ​ര​ങ്ങ​ളേ​യും ശു​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​വാ​നും, ഇം​ഗ്ലീ​ഷു സാ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ ‘നോവൽ’ എന്ന ആഖ്യാ​യി​ക​യു​ടെ രൂ​പ​ത്തി​നും പരി​പൂർ​ത്തി​വ​രു​ത്തു​വാ​നും സാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നു. സ്റ്റീ​ലും അഡി​സ​നും കൂ​ടി​ച്ചേർ​ന്നു നട​ത്തിയ ‘ഗാർ​ഡി​യൻ’: പി​ന്നെ 1731-ൽ എഡ്വർ​ഡ് കേവ് പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ച ജെ​ന്റിൽ​മാൻ​സ് മാ​ഗ​സിൻ; ഡാ​ക്ടർ ജാൺസൺ 1750-ൽ നട​ത്തിയ ‘റാം​ബ്ലർ’; ഇതി​നി​ട​യ്ക്കു് 1739 മുതൽ 1752 വരെ നട​ന്നി​രു​ന്ന ‘ചാ​മ്പി​യൻ’; ‘ട്രൂ​പേ​ട്രി​യ​റ്റ്’; ഹേ​ക്ക്സ്വോർ​ത്തു് എന്ന ആൾ നട​ത്തിയ ‘അഡ്വെൻ​ചു​റർ’; സ്മാ​ളെ​റ്റി​ന്റെ അധീ​ന​ത​യിൽ ജന​ഹി​ത​വി​രോ​ധി​യായ ഒരു മന്ത്രി​യെ സഹാ​യി​പ്പാൻ 1762-ൽ തു​ട​ങ്ങിയ ‘ബ്രി​ട്ടൻ’; അതി​ന്നെ​തി​രാ​യി അക്കൊ​ല്ലം​ത​ന്നെ ജാൺ വിൽ​ക്ക​സ് എന്ന ജന​ഹി​താ​ന്വേ​ഷി​യായ പ്ര​മാ​ണി നട​ത്തി​ത്തു​ട​ങ്ങിയ ‘നാർ​ത്തു് ബ്രി​ട്ടൻ’; വ്യ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നാ​യി ഗവർ​മ്മെ​ണ്ടി​നോ​ടു് മല്ലി​ട്ടി​രു​ന്ന വിൽ​ക്ക​സ്സി​നെ ബന്ധി​ച്ചു കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ലി​ട്ടും മറ്റും ഉപ​ദ്ര​വി​ച്ച​പ്പോൾ, 1769-ൽ ജൂ​നി​യ​സ് എന്ന ലേ​ഖ​ക​ന്റെ തീ​വ്ര​ലേ​ഖ​ന​ങ്ങൾ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച ‘പബ്ലി​ക്ക് അഡ്വൈർ​ട്ടൈ​സർ’ ഇത്യാ​ദി പലേ പത്ര​ങ്ങൾ ഇം​ഗ്ലീ​ഷു സാ​ഹി​ത്യ​പോ​ഷ​ണ​ത്തി​ന്നും, സമു​ദാ​യാ​ചാ​ര​ദോ​ഷ​പ്ര​മാർ​ജ്ജ​ന​ത്തി​ന്നും രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​ത്തിൽ ജന​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​നും ഏത്ര​മേൽ സഹാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു് വി​സ്മ​രി​പ്പാൻ ഇവിടെ ആവ​ശ്യ​മി​ല്ല. ഇവ​യു​ടെ നി​ര​ന്ത​ര​മായ പ്ര​യ​ത്ന​ത്താൽ, പത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​ചാ​ര​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ നി​രോ​ധി​ച്ചി​രി​ന്ന ചട്ട​ങ്ങൾ മാ​റ്റി​ക്ക​യും, ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് പാർ​ല​മെ​ന്റ് സഭയിൽ പത്ര​പ്ര​തി​നി​ധി​കൾ​ക്കു പ്ര​വേ​ശം അനു​വ​ദി​പ്പി​ക്ക​യും, ക്ര​മേണ പലേ വഴ​ക്കു​കൾ കൂ​ട്ടി, മേൽ​പ്പ​ടി സഭാ​ന​ട​പ​ടി​ക​ളെ പത്ര​ത്തിൽ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​പ്പാൻ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യാ​വ​കാ​ശം ലഭി​ക്ക​യും ചെ​യ്തു. ഇപ്പോ​ഴാ​ക​ട്ടെ, പാർ​ല​മെ​ന്റ് സഭ​ക്കു് രാ​ജാ​ധി​കാ​രം ഉള്ള​താ​യി​ട്ടാ​ണു് ‘വെ​പ്പു്’ എങ്കി​ലും, ആ അധി​കാ​രം പത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ കൈ​ക്ക​ലി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന നി​ല​യി​ലാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. പാർ​ല​മെ​ന്റു സാ​മാ​ജി​കൻ​മാർ പണ്ടേ​ക്കാ​ല​ത്തു് ഏതൊരു കാ​ര്യ​വും കൂ​ടി​യാ​ലോ​ചി​ച്ചു്, സ്വാ​ഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങൾ തമ്മിൽ പെ​രു​മാ​റി തീർ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നു; ഇപ്പോൾ ആ വക പ്ര​വൃ​ത്തി​യൊ​ക്കെ, പത്ര​ങ്ങ​ളിൽ ഉപ​ന്യാ​സ​ങ്ങ​ളെ​ഴു​തു​ന്ന സമർ​ത്ഥൻ​മാർ നട​ത്തി​ക്കൊ​ള്ളു​ക​യും അവ​രു​ടെ അഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളെ ജന​ങ്ങൾ അനു​സ​രി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു്, സഭാ സാ​മാ​ജി​കൻ​മാർ​ക്കു് സഭ​യിൽ​വെ​ച്ചു് ഓരോ കാ​ര്യ​ത്തി​ലും കക്ഷി​പ്പി​രി​വു് അനു​സ​രി​ച്ചു് അനു​കൂ​ല​മോ പ്ര​തി​കൂ​ല​മോ ആയു​ള്ള അഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങൾ​ക്കു സമ്മ​തി​ദാ​നം ചെ​യ്യേ​ണ്ട ഭാ​ര​മാ​ണു് വാ​സ്ത​വ​ത്തി​ലു​ള്ള​തു്.

ബ്രി​ട്ടീ​ഷു സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തിൽ ജന​ങ്ങ​ളു​ടെ രാ​ജാ​ധി​കാ​രം പാർ​ല​മെ​ണ്ടു സഭ​യു​ടെ പക്കൽ നി​ന്നു ക്ര​മേണ അപ​ഹ​രി​ച്ചെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന വർ​ത്ത​മാ​ന​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ എണ്ണം ചെ​റു​ത​ല്ല. ലണ്ട​നിൽ മാ​ത്രം ദി​ന​പ​ത്ര​മാ​യും, പ്ര​തി​വാ​ര​പ​ത്ര​മാ​യും, പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​മാ​യും, മാ​സി​ക​യാ​യും മറ്റും നട​ക്കു​ന്ന​വ​യു​ടെ പ്ര​ഭാ​വം അന​ല്പ​മാ​ണു്; ഈ സ്ഥി​തി​ക്കു് ഗ്രേ​റ്റ് ബ്രി​ട്ടെ​നും ഐർ​ലാ​ണ്ടും കൂടിയ രാ​ജ്യ​ത്തിൽ ഇപ്ര​കാ​രം നട​ക്കു​ന്ന അയ്യാ​യ്യി​ര​ത്തിൽ​പ്പ​രം പത്രി​ക​ക​ളു​ടെ ശക്തി എത്ര​യോ മഹ​ത്താ​യി​രി​ക്ക​ണം! ജന​സ​മു​ദാ​യ​ത്തെ വഴി​ന​ട​ത്തു​ന്ന ഈ പത്രി​ക​കൾ സമർ​ത്ഥൻ​മാ​രായ പത്രാ​ധി​പൻ​മാ​രു​ടെ അധീ​ന​ത​യിൽ ഇരി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും, ബു​ദ്ധി​സാ​മർ​ത്ഥ്യ​മു​ള്ള​വർ സ്വാ​ഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളെ ഇവ​യി​ലേ​ക്കു് എഴു​തു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും ആകു​ന്നു ജന​ങ്ങ​ളു​ടെ​യി​ട​യിൽ, ഭി​ന്ന​ശ​ക്തി​കൾ തമ്മിൽ, രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്നു നാ​ശ​മു​ണ്ടാ​ക്കാ​ത്ത വി​ധ​ത്തിൽ ഇണ​ങ്ങി​ക്കൂ​ടി​ക്ക​ഴി​യു​ന്ന​തു്. ഇപ്പോൾ നട​ക്കു​ന്ന പത്ര​ങ്ങ​ളിൽ ഏറ്റ​വും പഴ​ക്കം​ചെ​ന്ന ‘മാർ​ണി​ങ് പോ​സ്റ്റ്’ 1772-ൽ പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചു തു​ട​ങ്ങി​യ​താ​കു​ന്നു. ‘ലണ്ടൻ ഡെ​യ്ലി യു​നി​വേർ​സൽ റെ​ജി​സ്റ്റർ’ എന്ന പേരിൽ 1785-ആം കൊ​ല്ല​ത്തിൽ തു​ട​ങ്ങിയ പത്ര​മാ​ണു് 1788 മു​തൽ​ക്കു് ‘ടൈംസ്’ എന്ന പേരിൽ നട​ന്നു​വ​രു​ന്ന​തു്. ലണ്ട​നിൽ സാ​യ​ങ്കാ​ല​ന്തോ​റും വർ​ത്ത​മാ​ന​ങ്ങ​ള​റി​യി​പ്പാ​നാ​യി ഒന്നാ​മ​തു പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചു തു​ട​ങ്ങിയ ‘ഗ്ലോ​ബ്’ പത്ര​ത്തി​ന്റെ ജനനം, 1803-​ലായിരുന്നു. മഹാ​ശ​ക്തി​ക​ളായ രാ​ജ്യ​ങ്ങൾ തമ്മിൽ യു​ദ്ധ​ങ്ങ​ളിൽ ചെ​ന്നു ചാ​ടാ​തെ സമാ​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ടു​പോ​കു​ന്ന​തി​നു് തക്ക വ്യ​വ​സ്ഥ​കൾ ഏർ​പ്പെ​ടു​ത്തു​വാ​നും, സാ​മു​ദാ​യി​ക​മാ​യും രാ​ജ്യ​കാ​ര്യ​വി​ഷ​യ​മാ​യു​മു​ള്ള ദൂ​ഷ്യ​ങ്ങ​ളെ പ്ര​കാ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തി പരി​ഹ​രി​പ്പാ​നും, കഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന വി​ല്യം തോമസ് സ്റ്റെ​ഡ് നട​ത്തി​യി​രു​ന്ന​തും ഇപ്പോ​ഴും ഏറെ പ്ര​ഭാ​വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി നട​ക്കു​ന്ന​തു​മായ ‘റി​വ്യൂ ആഫ് റി​വ്യൂ​സ്’ എന്ന മാ​സി​ക​പു​സ്ത​കം തു​ട​ങ്ങി​യ​തു് 1890-ൽ ആയി​രു​ന്നു. ഇതിൻ​മ​ണ്ണം തന്നെ രാ​ജ്യ​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ വളരെ പ്രേ​ര​ണ​ശ​ക്തി​യോ​ടു കൂടിയ ‘നൈ​ന്റീ​ന്ത് സെൻ​ച്വ​റി അൻഡ് ആഫ്റ്റർ’, ‘കണ്ടെ​മ്പൊ​റാ​റി റി​വ്യൂ’ ഇത്യാ​ദി മാ​സി​കാ​പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളും ഇം​ഗ്ലീ​ഷു​വൃ​ത്താ​ന്ത പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലി​നെ ഉൽ​കൃ​ഷ്ട​മാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഇന്ത്യ​യിൽ, ഇം​ഗ്ലീ​ഷു ഭാ​ഷ​യു​ടെ പ്ര​ചാ​ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി കട​ന്ന​തായ വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്രം ക്ര​മേണ വേ​രു​റ​ച്ചു വള​രു​ക​യും, ഒരു ശക്തി​യാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ടു്. പു​രാ​ത​ന​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ, സകല ശാ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും കലാ​വി​ദ്യ​ക​ളു​ടേ​യും വി​ഹാ​ര​രം​ഗ​മാ​യി പരി​ഷ്ക്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ പര​മ​കാ​ഷ്ഠ​യെ പ്രാ​പി​ച്ചി​രു​ന്ന ഇന്ത്യാ ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ത്തിൽ, വർ​ത്ത​മാ​ന​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളും, അവ​യു​ടെ ജന​ന​ത്തെ സൗ​ക​ര്യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന അച്ചു​കൂ​ട​ങ്ങ​ളും ഇല്ലാ​യി​രു​ന്ന​തു്, പക്ഷേ, അക്കാ​ല​ത്തു​ള്ള​വർ​ക്കു് ത്രി​കാ​ല​ജ്ഞാ​നം എളു​പ്പ​ത്തിൽ സാ​ദ്ധ്യ​മാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ ആയി​രു​ന്നി​രി​ക്കു​മോ? അതല്ല, ഇക്കാ​ല​ത്തെ വർ​ത്ത​മാ​ന​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്ഥാ​ന​ത്തു്, അക്കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ നാ​ര​ദ​മ​ഹർ​ഷി ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാ​ലാ​യി​രി​ക്കു​മോ? ഓരോരോ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ ഭര​ണ​ച​രി​ത​ങ്ങ​ളും, യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ വി​വ​ര​ങ്ങ​ളും ലോ​ക​മെ​ന്നും അറി​യി​പ്പാ​നാ​യി, നാ​ര​ദ​മ​ഹർ​ഷി, പലേ ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലും എഴു​ന്ന​ള്ളി​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നു പു​രാ​ണ​ങ്ങൾ ഘോ​ഷി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്, പക്ഷേ, അന്ന​ത്തെ ‘ടൈംസ്’ പത്ര​ത്തെ ഒരു മഹർ​ഷി​യാ​യി സങ്ക​ല്പി​ക്ക​യും അതി​ന്റെ സഞ്ചാ​ര​ത്തെ എഴു​ന്ന​ള്ള​ത്താ​യി ഭാ​വ​നം​ചെ​യ്ക​യും ചെയ്ത കവി​യു​ടെ മനോ​ധർ​മ്മ​പ്ര​ക​ട​നം ആയി​രി​ക്കാ​മോ? ഏതൊ​ന്നാ​യാ​ലും, ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ വർ​ത്ത​മാ​ന​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​തി​മൂർ​ത്തി​ക​ളാ​യി, ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ സമ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തിൽ, പു​രാ​ത​ന​കാ​ല​ത്തു് ഇന്ത്യ​യിൽ വർ​ത്ത​മാ​ന​പ​ത്ര​ങ്ങൾ ഇല്ലാ​യി​രു​ന്നു എന്ന​തു നി​ശ്ച​യം​ത​ന്നെ. അച്ച​ടി​ത്തൊ​ഴി​ലി​ന്റെ ഉദയം ഇന്ത്യ​യിൽ ഉണ്ടാ​യ​തു​കൂ​ടി​യും പാ​ശ്ചാ​ത്യ​രു​ടെ പ്ര​വേ​ശാ​ന​ന്ത​ര​മാ​ണു്. വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​മെ​ന്ന​തു് ലോ​ക​വാർ​ത്ത​ക​ളൊ ആ വാർ​ത്ത​ക​ളെ​പ്പ​റ്റിയ നി​രൂ​പ​ണ​ങ്ങ​ളോ അട​ങ്ങി​യ​തും, നി​യ​ത​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തും, അച്ച​ടി​ച്ച​തോ കല്ല​ച്ചിൽ പതി​ച്ച​തോ ആയു​ള്ള​തും ആയ ഒരു സാ​ധ​ന​മാ​കു​ന്നു എന്ന നിർ​വ്വ​ച​ന​ത്തി​ന്നു നാ​ര​ദ​മ​ഹർ​ഷി യാ​തൊ​രു പ്ര​കാ​ര​ത്തി​ലും ഉദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു​മി​ല്ല. ഇന്ത്യ​യി​ലെ വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്രം ഇം​ഗ്ലീ​ഷു​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​ന്റെ സന്താ​നം ആണു്, നി​ശ്ച​യം.

ഇന്ത്യൻ മണ്ണിൽ നല്ല​വ​ണ്ണം പി​ടി​ച്ചു​വ​ള​രു​വാൻ തു​ട​ങ്ങിയ ഈ വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​ച്ചെ​ടി​യു​ടെ അഭി​വൃ​ദ്ധി ഏതു നി​ല​യി​ലാ​ണെ​ന്നു നോ​ക്കാം: ഇം​ഗ്ലീ​ഷു​വർ​ഷം 1879–80-ൽ, ഇന്ത്യ​യിൽ വർ​ത്ത​മാ​ന​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ എണ്ണം 328 മാ​ത്ര​മാ​വും: മാ​സി​ക​കൾ തു​ട​ങ്ങിയ പത്ര​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളു​ടെ എണ്ണം 322 മാ​ത്ര​വും ആയി​രു​ന്നു; മു​പ്പ​തു​കൊ​ല്ലം കഴി​ഞ്ഞു, 1909–10-ലെ കണ​ക്കു​കൊ​ണ്ടു്, ഇന്ത്യ​യിൽ, 726 വർ​ത്ത​മാന പത്ര​ങ്ങ​ളും, 829 പത്ര​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളും ഉള്ള​താ​യി കണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ഈ വളർ​ച്ച അതി​ന്റെ സ്വാ​ച്ഛ​ന്ദ്യ​ത്തി​നു തട​വു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന പലേ നി​രോ​ധ​ച്ച​ട്ട​ങ്ങൾ ഏർ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നി​ട്ടു​കൂ​ടി​യും ഉണ്ടാ​യ​താ​ണു്. മേൽ​പ്പ​റ​ഞ്ഞ മു​പ്പ​തു കൊ​ല്ല​ത്തി​നി​ട​യിൽ, മറ്റ​നേ​കം പത്ര​ങ്ങ​ളും പത്ര​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളും തു​ട​ങ്ങു​ക​യും മു​ട​ങ്ങു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ടു്. വി​ശേ​ഷി​ച്ചും, ഈ കണ​ക്കു് ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഇന്ത്യ​യി​ലെ മാ​ത്രം പത്ര​ങ്ങ​ളെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു​ള്ള​താ​ണു്. ഇന്ത്യ​യിൽ അട​ങ്ങിയ പര​ന്ത്രീ​സു പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലും പോ​ത്തു​ഗീ​സു പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലും സ്വ​ദേ​ശ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലും പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​വ​യു​ടെ എണ്ണം കൂടി ചേർ​ത്താൽ, ആക​ത്തുക എത്ര​യോ കയ​റി​നിൽ​ക്കും. പത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ഈ വളർ​ച്ച​യ്ക്കു് അധികം അഭി​വൃ​ദ്ധി ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു് മേൽ​പ്പ​ടി മു​പ്പ​തു കൊ​ല്ല​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ​ത്തെ പത്തു കൊ​ല്ല​ക്കാ​ല​ത്താ​യി​രു​ന്നു: അക്കാ​ല​ത്തിൽ പത്ര​ങ്ങൾ നൂ​റ്റി​നു് അറു​പ​തു വീതം വദ്ധി​ച്ചി​രു​ന്നു. പത്ര​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളു​ടെ വളർ​ച്ച അധി​ക​മാ​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​യ​തു് ഒടു​വി​ല​ത്തെ പത്തു കൊ​ല്ല​ക്കാ​ല​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു എന്ന ഒരു വി​ശേ​ഷ​മു​ണ്ടു്. പത്ര​ങ്ങ​ളിൽ ഏറി​യ​കൂ​റു് നട​ക്കു​ന്ന​തു് ബംബാ സം​സ്ഥാ​ന​ത്താ​ണു്; അവിടെ 160 എണ്ണ​മു​ണ്ടു് എന്നും; പി​ന്നെ, അവ​രോ​ഹ​ക്ര​മ​ത്തിൽ, യു​നൈ​റ്റ​ഡ് പ്രോ​വിൻ​സ​സ്, മദ്രാ​സ്, പഞ്ചാ​ബ്, ബെം​ഗാൾ ഇവയും പി​ന്തു​ട​രു​ന്നു എന്നും മുൻ​പ​റ​ഞ്ഞ കണ​ക്കു​കൊ​ണ്ടു് വെ​ളി​വാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്.

ഇന്ത്യ​യി​ലെ വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ മു​ഖ്യ​മാ​യവ ഇം​ഗ്ലീ​ഷു​ഭാ​ഷ​യിൽ നട​ത്ത​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​യാ​ണു്. അവയെ അനു​ക​രി​ച്ചു് നാ​ട്ടു​ഭാ​ഷ​ക​ളി​ലും അനേകം പത്ര​ങ്ങൾ നട​ത്ത​പ്പെ​ട്ടു​വ​രു​ന്നു​ണ്ടു്. ഈ ഇന​ത്തിൽ, മലയാള രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ മാ​തൃ​ഭാ​ഷ​യായ മല​യാ​ള​ത്തി​ലും ഏതാ​നും പത്ര​ങ്ങൾ നട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. മല​യാ​ള​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ എണ്ണം മല​യാ​ള​മ​റി​യു​ന്ന വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​ടെ ആവ​ശ്യ​ത്തിൽ കവി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന ആക്ഷേ​പ​വും പറ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടു്. മല​യാ​ള​ത്തിൽ ഇദം​പ്ര​ഥ​മ​മാ​യി ഒരു പത്രം പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചി​ട്ടു് അൻപതു കൊ​ല്ല​ത്തി​ന​ക​മേ കാലം കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ളു. ഇത്ര​യും കാ​ല​ത്തി​നു​ള്ളിൽ, അനേകം പത്ര​ങ്ങൾ മു​ള​ക്ക​യും പട്ടു​പോ​ക​യും ചെ​യ്തു; എന്നി​ട്ടും, പത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സംഖ്യ കൊ​ല്ലം​തോ​റും വർ​ദ്ധി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നേ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇങ്ങ​നെ​യി​രു​ന്നാ​ലും, മല​യാ​ള​ത്തിൽ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​നു് ഒരു തൊ​ഴി​ലി​ന്റെ നി​ല​യിൽ സ്ഥി​ര​പ്ര​തി​ഷ്ഠ​യോ അഭി​വൃ​ദ്ധി​യോ പ്ര​ചാ​ര​മോ ഉണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു പറവാൻ നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ല. ഇതി​ന്നു കാ​ര​ണ​മെ​ന്താ​യി​രി​ക്കാം? പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലി​ന്റെ മൗ​ല​സി​ദ്ധാ​ന്ത​ങ്ങൾ എന്തൊ​ക്കെ​യെ​ന്നു് അറി​യും മു​മ്പു് ആ തൊ​ഴി​ലിൽ ചെ​ന്നു ചാ​ടു​ക​യാൽ ഉണ്ടായ കു​ഴ​ക്കാ​യി​രി​ക്കു​മോ? മലയാള വർ​ത്ത​മാന പത്ര​ങ്ങൾ ആദ്യ​കാ​ല​ത്തു് നട​ത്തി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യ​വർ, പ്രാ​യേണ, ഇം​ഗ്ലീ​ഷു പത്ര​ങ്ങ​ളെ, അനു​ക​ര​ണ​ഭ്ര​മ​ത്താൽ, പി​ന്തു​ടർ​ന്നു എന്ന​ല്ലാ​തെ, ആ വക പത്ര​ങ്ങ​ളെ നട​ത്തു​ന്ന സമ്പ്ര​ദാ​യ​ങ്ങൾ പരി​ശീ​ലി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​വർ ആയി​രു​ന്നി​ല്ല; ഈ ന്യൂ​നത, ഏറെ​ക്കു​റെ അല്ലെ​ങ്കിൽ നി​ശ്ശേ​ഷം, ഇപ്പോ​ഴും പരി​ഹ​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല. പത്ര​ത്തിൽ പ്ര​സ്താ​വി​ക്കേ​ണ്ട സം​ഗ​തി​ക​ളെ ലേ​ഖ​ന​രൂ​പ​ത്തിൽ എഴുതി അറി​യി​പ്പാൻ ആവ​ശ്യ​ക​മായ സാ​ഹി​ത്യ​നൈ​പു​ണ്യം സമ്പാ​ദി​ച്ച​വർ പലർ മലയാള പത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ നട​ത്തി​പ്പി​നു് സഹാ​യ​മാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. എന്നാൽ അതിനെ നി​സ്സം​ശ​യം സഫ​ല​മാ​ക്കു​വാൻ പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ന്ന പലേ തൊഴിൽ സമ്പ്ര​ദാ​യ​ങ്ങൾ മലയാള പത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു് ഇപ്പോ​ഴും സു​ല​ഭ​മാ​യി​ട്ടി​ല്ല.

മുൻ​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ, ജന​ങ്ങ​ളെ പൊ​തു​വിൽ ബാ​ധി​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ, ഗു​ണ​ദോ​ഷ​ങ്ങൾ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​പ്പാ​നും, ദൂ​ഷ്യ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി കഠി​ന​മാ​യി​ട്ടു​കൂ​ടെ​യും ആക്ഷേ​പി​പ്പാ​നും മല​യാ​ള​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ, ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു പകരം, ചില സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങൾ പ്ര​യോ​ജ​കീ​ഭ​വി​ച്ചി​രു​ന്നു. പാ​ഠ​ക​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു​വ​ന്ന ചാ​ക്യാ​രും, കഥകൾ തു​ള്ളി​പ്പാ​ടി​യി​രു​ന്ന തു​ള്ളൽ​ക്ക​വി​ത​ക്കാ​രും, പൊതു വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളിൽ ഇപ്പോൾ പത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു കർ​ത്ത​വ്യ​മാ​യി​ത്തീർ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള ഗു​ണ​ദോ​ഷ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​മെ​ന്ന പ്ര​വൃ​ത്തി നിർ​വ്വ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നു. ചാ​ക്യാ​രു​ടെ കൂ​ത്തും, തു​ള്ളൽ​ക്കാ​ര​ന്റെ പാ​ട്ടും, കാൺ​മാ​നും കേൾ​പ്പാ​നു​മാ​യി, അതാതു പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ രസി​ക​ജ​ന​ങ്ങൾ ഏറി​യ​കൂ​റും അര​ങ്ങ​ത്തു കൂ​ടി​യി​രു​ന്നു. സാ​മാ​ന്യൻ​മാ​രാൽ ബഹു​മാ​നി​ക്ക​പ്പെ​ടു​വാൻ തക്ക വി​ദ്വ​ത്വം ചാ​ക്യാർ​ക്കും തു​ള്ളൽ​ക്ക​വി​ത​ക്കാ​ര​നും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ, ഈ വി​ദ്വ​ജ്ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ അഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങൾ അവർ ശ്ര​ദ്ധ​യോ​ടെ കേ​ട്ടി​രു​ന്നു: അതു​വ​ഴി​യാ​യി, വർ​ജ്ജ്യ​ങ്ങ​ളായ നട​ത്ത​ക​ളെ അവർ വർ​ജ്ജി​ക്ക​യും, ഗ്രാ​ഹ്യ​ങ്ങ​ളാ​യ​വ​യിൽ പ്ര​തി​പ​ത്തി​വ​യ്ക്ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. സമു​ദാ​യ​ത്തെ നല്ല വഴി​ക്കു നട​ത്തു​വാൻ ഉത​കി​യി​രു​ന്ന മേൽ​പ്പ​ടി സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങൾ​ക്കു കാ​ല​ക്ര​മ​ത്തിൽ പ്ര​ചാ​രം കു​റ​യു​ക​യാ​ലും, ആദ്യ​കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ തു​ള്ളൽ​ക്ക​വി​ത​ക്കാ​രു​ടെ ‘തു​റ​ന്നു പറ​യു​ന്ന ശീല’വും ധൈ​ര്യ​വും പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തെ കവി​ത​ക്കാ​രിൽ ലോ​പി​ച്ചു​പോ​ക​യാ​ലും, വി​ശേ​ഷി​ച്ചും, ഈ പിൽ​ക്കാ​ല​ക്ക​വി​ത​ക്കാർ ധനം മോ​ഹി​ച്ചു് പ്ര​താ​പ​ശാ​ലി​ക​ളായ ദു​ഷ്ട​പ്ര​ഭു​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ദുർ​ന​ട​പ​ടി​ക​ളെ മറ​ച്ചു​വെ​ച്ചു് അവർ​ക്കി​ല്ലാ​ത്ത ഗു​ണ​ങ്ങൾ ഉള്ള​താ​യി വർ​ണ്ണി​ച്ചു് സ്തു​തി​ച്ചു് കവി​ത​യെ വ്യ​ഭി​ച​രി​പ്പി​ച്ചു തു​ട​ങ്ങി​യ​തി​നാ​ലും, ജന​ങ്ങൾ പൊ​തു​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഗു​ണ​ദോ​ഷ​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു കേൾ​പ്പാൻ ഈ വി​ദ്വാ​ന്മാ​രെ ആലം​ബി​ക്കാ​താ​യി​ത്തു​ട​ങ്ങി. ഈ അവ​സ്ഥ​യിൽ, ഇം​ഗ്ലീ​ഷു​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​പ്ര​ചാ​ര​ത്തി​ലു​ണ്ടായ പാ​ശ്ചാ​ത്യ പരി​ഷ്ക്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ അനു​ഗാ​മി​യായ വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​മെ​ന്ന മാർ​ഗ്ഗം, ജന​ങ്ങൾ​ക്കു ഗു​ണ​ദോ​ഷ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​ത്തി​നു പ്ര​ലോ​ഭ​ക​മാ​യി​ത്തീർ​ന്നി​രി​ക്കാൻ സം​ഗ​തി​യു​ണ്ടു്. അതെ​ങ്ങി​നെ​യാ​യി​രു​ന്നാ​ലും, ഈ ഉത്സാ​ഹ​ത്തിൽ, പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലി​ലെ സാ​ഹി​ത്യ​സം​ബ​ന്ധ​മായ ഭാഗം മാ​ത്രം ഏറെ​ക്കു​റെ ഇം​ഗ്ലീ​ഷു പത്ര​രീ​തി​യെ അനു​സ​രി​ക്ക​യും; ശ്ര​ദ്ധ​വെ​യ്ക്ക​പ്പെ​ടാ​ത്ത മറ്റു ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ മി​ക്ക​വാ​റും അപജയം നേ​രി​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. ഇതാ​ണു് മലയാള പത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ നില.

പുര പണി​വാൻ വരു​ന്ന തച്ച​പ്പ​ണി​ക്കൻ​മാർ തച്ചു​ശാ​സ്ത്രം പഠി​ച്ചു പണി ശീ​ലി​ച്ച​വർ ആയി​രി​ക്കേ​ണ​മെ​ന്നും രോ​ഗി​യെ ചി​കിൽ​സി​പ്പാൻ വരു​ന്ന വൈ​ദ്യൻ ശാ​രീ​രം, നി​ദാ​നം ഇത്യാ​ദി പഠി​ച്ചു നി​ശ്ച​യം വരു​ത്തി​യ​വ​നാ​യി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും നിർ​ബ്ബ​ന്ധം ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​മ്പോൾ, പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴിൽ ശീ​ലി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​വർ എങ്ങി​നെ​യാ​ണു് മല​യാ​ള​പ​ത്ര​ങ്ങൾ നട​ത്തു​വാൻ തു​നി​ഞ്ഞ​തു്? ഒരു തൊ​ഴി​ലിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന​വ​നു് അതി​ലേ​ക്കാ​വ​ശ്യ​മായ ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞാ​ന​വും പരി​ശീ​ല​ന​വും സി​ദ്ധി​ച്ചി​രി​ക്കേ​ണ​മെ​ന്നു് സാ​മാ​ന്യ​നി​യ​മം പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലി​നെ സം​ബ​ന്ധി​ക്ക​യി​ല്ല​യോ? വാ​സ്ത​വം ഇതാ​ണു്; പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴിൽ, പ്ര​ത്യേ​ക​മായ പഠി​പ്പോ, അറിവോ ഇല്ലാ​തെ​ത​ന്നേ, ആർ​ക്കും സ്വ​ച്ഛ​ന്ദ​മാ​യി കട​ന്നു​കൂ​ടാ​വു​ന്ന ചു​രു​ക്കം ചില തൊ​ഴി​ലു​ക​ളിൽ ഒന്നാ​കു​ന്നു. അതി​ലേ​യ്ക്കു കട​ത്തി​വി​ടു​വാൻ മന​സ്സു​ള്ള ഒരു ‘യജ​മാ​നൻ’ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നാൽ ആർ​ക്കും കട​ന്നു​ചെ​ല്ലാം. ഈ സ്വാ​ച്ഛ​ന്ദ്യ​ത്തി​ന്റെ ഫല​മാ​യി, ലോ​ക​ത്തിൽ ഇപ്പോൾ അനേ​ക​ല​ക്ഷം ആളുകൾ വർ​ത്ത​മാ​ന​പ​ത്ര​ന​ട​ത്തി​പ്പിൽ പണി​യെ​ടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ഗ്രേ​റ്റ് ബ്രി​ട്ട​നും അയർ​ലാ​ണ്ടും കൂടിയ ബ്രി​ട്ടീ​ഷു മഹാ​രാ​ജ്യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ​ത്ത​ന്നെ, വർ​ത്ത​മാ​ന​പ​ത്ര​ത്തൊ​ഴി​ലിൽ ഏർ​പ്പെ​ട്ടു നി​ത്യ​വൃ​ത്തി കഴി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​യി പതി​നാ​യി​ര​ത്തിൽ അധികം ആളു​ക​ളു​ണ്ടു്; ഇവർ​ക്കു പുറമെ, പത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു ലേ​ഖ​ന​ങ്ങൾ, മു​ഖ​പ്ര​സം​ഗ​ങ്ങൾ ഇത്യാ​ദി എഴുതി സഹാ​യി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​യി​ട്ടും അനേ​ക​സ​ഹ​സ്രം പേ​രു​ണ്ടു്. ഇവരിൽ ഒന്നാ​മ​ത്തെ കൂ​ട്ടർ​ക്കു്, പത്ര​ന​ട​ത്തി​പ്പു സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു പണി മാ​ത്ര​മേ തൊ​ഴി​ലാ​യി​ട്ടു​ള്ളു; രണ്ടാ​മ​ത്തെ കൂ​ട്ടർ​ക്കു, ഈ പണി അപ്ര​ധാ​ന​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള​തു​മാ​കു​ന്നു. ഈ തൊ​ഴി​ലി​നു് ആരേ​യും കട​ത്തി​വി​ടാം എന്നു വയ്ക്ക​യാ​ലു​ള്ള മറ്റൊ​രു ഫലം, പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലു​കാ​രാ​യി പണി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​വ​രിൽ​ത്ത​ന്നെ അനേകം പേർ, ഇപ്പോൾ അത്യ​ന്താ​പേ​ക്ഷി​ത​മാ​യി കരു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന യോ​ഗ്യ​ത​കൾ തി​ക​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രാ​യി കഴി​ഞ്ഞു​പോ​കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു​ള്ള​താ​ണു്. ഈ ഫല​ങ്ങൾ നി​മി​ത്തം, പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലു​കാ​ര​ന്റെ സ്ഥാ​ന​ത്തി​നു് നല്ല​വ​ണ്ണം വ്യ​ക്ത​മായ അതി​രി​ടു​വാ​നും, ആ തൊ​ഴി​ലിൽ ഏർ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കു യോ​ഗ്യ​ത​ക്കൂ​ടു​തൽ ഉണ്ടാ​കേ​ണ​മെ​ന്നു വ്യ​വ​സ്ഥ​പ്പെ​ടു​ത്തു​വാ​നും ചില ആലോ​ച​ന​കൾ നട​ക്കു​ക​യും, അത​നു​സ​രി​ച്ചു് ഈ തൊ​ഴി​ലു​കാർ കൂ​ടി​ച്ചേർ​ന്നു് ഒരു പത്ര​പ്ര​വർ​ത്തക സംഘം സ്ഥാ​പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ടു്.

ഇതാ​ണു് ഇം​ഗ്ല​ണ്ടിൽ സ്ഥാ​പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന ‘ഇൻ​സ്റ്റി​റ്റ്യൂ​ട്ട് ആഫ് ജർ​ണ​ലി​സ്റ്റ്സ്’ എന്ന പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​സം​ഘ​ത്തി​ന്റെ ഉദ്ദേ​ശം. പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലിൽ കട​ക്കു​വാൻ വരു​ന്ന​വർ​ക്കു് അതി​ന്നു വേ​ണ്ട​തായ യോ​ഗ്യത ഏക​ദേ​ശ​മെ​ങ്കി​ലു​മു​ണ്ടോ എന്നു നിർ​ണ്ണ​യ​പ്പെ​ടു​ത്താ​തെ ആരേ​യും അതി​ലേ​യ്ക്കു സ്വീ​ക​രി​ച്ചു​കൂ​ടു​ന്ന​ത​ല്ലെ​ന്നു് വ്യ​വ​സ്ഥ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യാ​ണു് മു​ഖ്യ​മായ ഉദ്ദേ​ശം ആക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്; പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലിൽ ഏർ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ ഹി​താ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളെ പരി​ര​ക്ഷി​ച്ചു​കൊ​ള്ളുക, മറ്റൊ​രു​ദ്ദേ​ശം ആകു​ന്നു. ഈ സംഘം അതി​ന്റെ ഉദ്ദേ​ശ​ങ്ങൾ സാ​ധി​പ്പാ​നാ​യി ചില പരീ​ക്ഷ​കൾ ഏർ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​നും ആലോ​ചി​ച്ചി​രു​ന്നു; അതി​ലേ​ക്കാ​യി ഇതി​നി​ട​ക്കു് ചില പാ​ഠ്യ​വ്യ​വ​സ്ഥ​ക​ളും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ടു്. എന്നാൽ പരീ​ക്ഷാ​വി​ജ​യ​ത്തെ യോ​ഗ്യ​ത​യു​ടെ—അള​വു​കോ​ലാ​ക്കി​യാൽ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലിൽ അതു നി​യ​മ​മാ​ക്കി​വെ​പ്പാൻ പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നാ​ണു് ആക്ഷേ​പ​മു​ള്ള​തു്. പരീ​ക്ഷ​യിൽ വി​ജ​യി​യാ​കു​ന്ന ഒരുവൻ എപ്പോ​ഴും പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലി​നു യോ​ഗ്യ​താ​പ​രി​പൂർ​ത്തി​യോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വ​നാ​യി​രു​ന്നു എന്നു വരു​ക​യി​ല്ല; പരീ​ക്ഷ​യിൽ ജയം നേ​ടീ​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ഒരുവൻ ഏറെ യോ​ഗ്യ​നാ​യും വരാം. പത്ര​ത്തി​ന്റെ ഉട​മ​സ്ഥൻ ഒരു​വ​ന്നു് തൊ​ഴി​ലിൽ സാ​മർ​ത്ഥ്യ​മു​ണ്ടോ എന്നു നോ​ക്കു​ന്ന​ത​ല്ലാ​തെ, പരീ​ക്ഷാ​വി​ജ​യ​ത്തെ കാ​ര്യ​മാ​യി വി​ചാ​രി​ക്ക​യി​ല്ലെ​ന്നും വരും. എന്നാ​ലും പത്ര​ത്തൊ​ഴി​ലിൽ ഏർ​പ്പെ​ടു​ന്ന​വർ​ക്കു് സാ​മാ​ന്യ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം ലഭി​ച്ചി​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു് ആവ​ശ്യ​മാ​ണെ​ന്നു് ആരും സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. മേ​ല്പ​ടി സംഘ നി​ബ​ന്ധ​ന​കൾ പ്ര​കാ​രം, സാ​മാ​ജി​ക​സ്ഥാ​നം കി​ട്ടു​ന്ന​തി​ന്നും സഹ​കാ​രി​ക​ളാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്നും ഓരോരോ പരീ​ക്ഷ​ക​ളിൽ ജയി​ച്ചി​രി​ക്കേ​ണ​മെ​ന്നു വ്യ​വ​സ്ഥ​പ്പെ​ടു​ത്തീ​ട്ടു​ണ്ടു്; ചില ഉദ്യോ​ഗ​ങ്ങൾ​ക്കു് ഉന്നത പരീ​ക്ഷാ വിജയം സമ്പാ​ദി​ച്ചി​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു് യോ​ഗ്യ​ത​യ്ക്കു് മു​ഖ്യാ​വ​ശ്യ​മാ​യും നി​ശ്ച​യം ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ടു്. എന്നാൽ ഇവ​യി​ലൊ​ക്കെ അതാതു പണി​ക്കു് ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നേ​ട​ത്തോ​ളം പഠി​പ്പും ആ പണി​ക്കു വേ​ണ്ട​തായ സാ​മർ​ത്ഥ്യ​വും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നാൽ മതി​യാ​കും എന്നും, ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ന്റെ ഉന്ന​തി​യേ അനു​സ​രി​ച്ചു പരീ​ക്ഷാ​വി​ജ​യ​യോ​ഗ്യ​ത​കൾ നി​ബ​ന്ധി​ച്ചാൽ വി​ഹി​ത​മാ​യി​രി​ക്ക​യി​ല്ലെ​ന്നും പക്ഷ​മു​ണ്ടു്.

അതെ​ങ്ങി​നെ​യു​മി​രി​ക്ക​ട്ടെ. പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​പ്പ​ണി​യിൽ കട​ക്കു​വാൻ ഒരു​വ​നു് എന്തു യോ​ഗ്യ​ത​ക​ളാ​ണു് ആവ​ശ്യം വേ​ണ്ട​തു്? യോ​ഗ്യ​ത​യു​ടെ ലക്ഷ​ണ​ങ്ങൾ എന്തൊ​ക്കെ? ഇതി​ന്നു് എന്തെ​ങ്കി​ലു​മൊ​രു സാ​മാ​ന്യ​മായ നിയമം കൽ​പ്പി​ക്കു​വാൻ എളു​പ്പ​മ​ല്ല. കവി​കൾ​ക്കൊ​പ്പം, പത്ര​ത്തൊ​ഴി​ലു​കാ​രും, തങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​വൃ​ത്തി​യിൽ ജന്മ​നാ സി​ദ്ധ​മായ വാ​സ​ന​യോ​ടു കൂ​ടി​യ​വ​രാ​യി​രി​ക്ക​ണം; അവരെ, യന്ത്ര​ത്താൽ അച്ചാ​ണി​കൾ വാർ​ത്തെ​ടു​ക്കും​പോ​ലെ നിർ​മ്മി​ക്കാൻ കഴി​ക​യി​ല്ല. പര​മാർ​ത്ഥ​മായ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​നം ജന്മ​സി​ദ്ധ​മായ അഭി​രു​ചി ഉള്ള​വ​രാ​ല​ല്ലാ​തെ സാ​ധ്യ​മ​ല്ല; അന്യ​ന്മാ​രാൽ നട​ത്തു​ന്ന പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​നം, കൃ​ത്രി​മ​സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളെ​ന്നോ​ണം, എന്തോ അവാ​ച്യ​മായ ഒരു ചൈ​ത​ന്യ​ത്തി​ന്റെ കു​റ​വി​നെ സ്പ​ഷ്ട​മാ​യി കാ​ണി​ക്കും. ഒരു ദി​ക്കി​ലി​രു​ന്നു് മെ​ല്ലെ​മെ​ല്ലെ ഉപാ​യാ​പാ​യ​ങ്ങൾ ചി​ന്തി​ച്ചു സു​ഖ​മായ വഴി​നോ​ക്കി പണി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന ശീ​ല​മാ​ണു് ഒരു​വ​നു് ഉള്ള​തെ​ങ്കിൽ, അവൻ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലിൽ കട​ക്കു​വാൻ തീരെ യോ​ഗ്യ​ന​ല്ല; മറ്റേ​തെ​ങ്കി​ലു​മൊ​രു തൊഴിൽ അവ​ന്നു അധികം പറ്റും. നേ​രേ​മ​റി​ച്ചു്, അവ​ന്നു് എപ്പോ​ഴും ഊർ​ജ്ജി​ത​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന നല്ല മനോ​ധർ​മ്മ​വും പ്ര​സ​രി​പ്പും ചൊ​ടി​ചൊ​ടി​പ്പും, ഏതു സം​ഗ​തി​യി​ലും വി​ചി​ത്ര​മാ​യു​ള്ള​തി​നേ​യും, പ്ര​ത്യേ​ക​മൊ​രാ​ളെ പ്ര​സാ​ദി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സം​ഗ​തി​ക​ളേ​ക്കാൾ ജന​സ​മൂ​ഹ​ത്തെ ഒട്ടു​ക്കു രസി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തായ സം​ഗ​തി​ക​ളേ​യും, ഔചി​ത്യം​പോ​ലെ, ഉട​നു​ടൻ ഗ്ര​ഹി​പ്പാൻ തക്ക ബു​ദ്ധി​കൗ​ശ​ല​വും ഉണ്ടെ​ന്നി​രി​ക്കിൽ, അവ​ന്നു പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തി​ലേ​ക്കു് ആവ​ശ്യ​മാ​യു​ള്ള മാ​ന​സി​ക​മായ അനു​ഗ്ര​ഹം സി​ദ്ധി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു തീർ​ത്തു പറയാം; എന്നാൽ അവ​ന്നു യോ​ഗ്യത തി​ക​വാൻ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം ലഭി​ച്ചി​രി​ക്കുക ആവ​ശ്യ​ക​വു​മാ​ണു്. ഏതു തര​ത്തി​ലു​ള്ള വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം വേ​ണ​മെ​ന്നു വഴിയേ പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കാം. വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​വും നല്ല മനോ​ധർ​മ്മ​വി​ലാ​സ​വും ഉള്ള​വ​ന്നു, പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴി​ലിൽ, എത്ര​യോ നി​ഷ്പ്ര​യാ​സ​മാ​യി ഉന്നത പട​വു​ക​ളി​ലേ​ക്കു കയ​റി​പ്പോ​വാ​നും കീർ​ത്തി​യും ബഹു​മാ​ന്യ​ത​യും നേ​ടു​വാ​നും സാ​ധി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു്. ഈ പ്ര​വൃ​ത്തി അവ​ന്നു സാ​ഹി​ത്യ പരി​ശ്ര​മ​ത്തിൽ സഹാ​യ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തും; അവ​ന്റെ ബു​ദ്ധി​സാ​മർ​ത്ഥ്യ​ത്തി​ന്ന​നു​സ​രി​ച്ചു് അവ​ന്നു സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്മാ​രു​ടെ സം​ഘ​ത്തിൽ ശ്ലാ​ഘ്യ​മായ സ്ഥാ​നം പ്രാ​പി​ക്കു​വാൻ കഴി​യു​ന്ന​തു​മാ​കു​ന്നു.

പത്ര​പ്ര​വർ​ത്തന ജീ​വി​ത​ത്തിൽ കട​ക്കു​ന്ന ഒരു​വ​ന്നു തന്റെ പദ്ധ​തി​യിൽ പലേ ക്ലേ​ശ​ങ്ങ​ളും ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്നൊ​പ്പം​ത​ന്നേ, പലേ പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ങ്ങ​ളും ഉണ്ടാ​വാ​നി​ട​യു​ണ്ടു്. അവ​ന്റെ സ്ഥാ​നം പ്ര​ത്യേ​കം ചില അവ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളും ബാ​ധ്യ​ത​ക​ളു​മു​ള്ള​താ​ക​യാൽ, പലേ ആളു​ക​ളു​മാ​യി ഇട​പ​ഴ​കാ​നും പലേ തര​ക്കാ​രു​ടെ നാ​നാ​പ്ര​കാ​ര​മായ നട​ത്ത​ക​ളെ കാ​ണ്മാ​നും സം​ഗ​തി​വ​രും. ആരം​ഭ​ത്തി​ലേ അവ​ന്നു തന്റെ അവ​സ​ര​ങ്ങ​ളെ വി​വേ​ക​പൂർ​വ്വം ഉപ​യോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്താ​മെ​ങ്കിൽ അവ​ന്നു തൊ​ഴി​ലിൽ ആദ്യ​കാ​ല​മ​ത്ര​യും വളരെ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ ഗ്ര​ഹി​പ്പാൻ സൗ​ക​ര്യ​മു​ണ്ടാ​കും. അവൻ സ്വാർ​ത്ഥ​ങ്ങ​ളെ നേ​ടു​ന്ന​തി​ന്നു മോ​ഹി​ക്കാ​തെ​യും, തൻ​കാ​ര്യ​ത്തേ​ക്കാൾ പൊ​തു​ജന ഹി​ത​ങ്ങ​ളെ അവ​ശ്യം കർ​ത്ത​വ്യ​മാ​യി കരു​തി​യും പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ചാൽ, അവ​ന്റെ ആരം​ഭ​ദശ ശു​ഭ​മാ​യി​ട്ടു​ത​ന്നെ കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടി​യേ​ക്കും. അവ​ന്നു നാ​നാ​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ഇട​പ​ഴ​കാ​നും ലോ​ക​പ​രി​ച​യം ധാ​രാ​ളം ഉണ്ടാ​കാ​നും സാ​ധി​ക്കു​മെ​ന്നി​രു​ന്നാ​ലും, പലേ ക്ലേ​ശ​ങ്ങ​ളും സഹി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യും ഇരി​ക്കും. അവ​ന്റെ പണി പല​പ്പോ​ഴും ദുർ​ഭ​ര​മാ​യി തോ​ന്നി​യെ​ന്നു വരാം. അവൻ പല​രു​ടെ ഉല്ലാ​സ​ങ്ങ​ളിൽ സമ്മേ​ള​നം ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​നാ​യി​രു​ന്നാ​ലും, അവ​ന്നു ‘സ്വ​ന്തം’ എന്നു് അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ടു​വാൻ, സമയം അൽ​പ​വും ഇല്ല, എന്നു​കൂ​ടി പറയാം. അവൻ എപ്പോ​ഴും പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി വേ​ല​ചെ​യ്യേ​ണ്ട​വ​നാ​ക​യാൽ, ചില സമ​യ​ങ്ങ​ളിൽ രാ​ത്രി ഉറ​ക്ക​മി​ള​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി​ട്ടു​കൂ​ടി​യും വരും; ചില സമ​യ​ങ്ങ​ളിൽ യഥാ​കാ​ലം ആഹാരം കഴി​പ്പാൻ സാ​ധി​ച്ചി​ല്ലെ​ന്നും വരാം.

എന്നാൽ, ഇത്ര​യൊ​ക്കെ ക്ലേ​ശ​ങ്ങൾ​ക്കു​കൂ​ടെ ഇട​യു​ള്ള ഈ തൊ​ഴി​ലിൽ നി​ന്നു് എന്തു പ്ര​തി​ഫ​ല​മാ​ണു് ലഭി​ക്കു​ന്ന​തു്? പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തൊ​ഴിൽ എത്ര​ത്തോ​ളം മന​സ്സി​നെ വലി​ച്ചാ​ഴ്ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു പോ​കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നാ​ലും, അത്ര​ത്തോ​ളം അതിൽ നി​ന്നു​ള്ള പ്ര​ത്രി​ഫ​ലം തൃ​പ്തി​ക​ര​വു​മ​ല്ല. ‘പത്ര​ക്കാ​രൻ’ എന്ന പദ​ത്തെ ‘പാ​പ്പ​രു്’ എന്ന അർ​ത്ഥ​ത്തിൽ പര്യാ​യ​മാ​യി​ട്ടു​കൂ​ടി​യും, ചി​ല​പ്പോൾ ശപി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി​ത്തോ​ന്നും; മല​യാ​ള​പ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ഷ​യ​ത്തിൽ ഇതു മി​ക്ക​വാ​റും വാ​സ്ത​വ​വു​മാ​ണു്! എന്നാൽ ഇതു തന്റെ തൊ​ഴി​ലിൽ ധർ​മ്മ​നി​ഷ്ഠ​യോ​ടു​കൂ​ടി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ അനു​ഭ​വ​മാ​ണെ​ന്ന​ല്ലാ​തെ, തൊ​ഴി​ലി​നെ വ്യ​ഭി​ച​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ അനു​ഭ​വ​മ​ല്ല. പ്ര​ഭാ​വ​ശാ​ലി​ക​ളായ കക്ഷി​പ്പി​ണ​ക്ക​ക്കാ​രു​ടേ​യോ, പ്ര​താ​പ​ശാ​ലി​ക​ളായ ദു​ഷ്ട​ന്മാ​രു​ടേ​യോ സേ​വ​യ്ക്കു​നി​ന്നു്, അധർ​മ്മ​ത്തിൽ ചാടി അവ​രു​ടെ ഇഷ്ട​ത്തിൻ​പ​ടി നട​ക്കു​ന്ന പത്ര​ക്കാ​രൻ പാ​പ്പ​രാ​യി​രി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രി​ക​യി​ല്ല. ഇങ്ങ​ന​ത്തെ ധർ​മ്മ​ദൂ​ഷ​ണ​ത്തി​നു് ഒരു​മ്പെ​ടു​ന്ന​വർ അതി​പ​വി​ത്ര​മായ പത്ര​ചാ​രി​ത്ര്യ​ത്തെ ധ്വം​സി​ക്കു​ന്ന​വ​രും വർ​ത്ത​മാ​ന​പ​ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു പൊ​തു​വേ പറ്റു​ന്ന കീർ​ത്തി​ദോ​ഷ​ത്തെ ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​വ​രും ആകു​ന്നു. സത്യം, നീതി, ന്യാ​യം മു​ത​ലായ ധർ​മ്മ​ത​ത്വ​ങ്ങ​ളെ വി​വേ​ക​ത്തോ​ടു കൂടി അനു​വർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന പത്ര​ക്കാ​ര​നു തന്റെ ക്ലേ​ശ​ങ്ങൾ​ക്കു തക്ക​തായ വലിയ പ്ര​തി​ഫ​ലം പണ​മാ​യി കി​ട്ടീ​ട്ടി​ല്ലെ​ങ്കിൽ​കൂ​ടി, താൻ തന്റെ ധർ​മ്മ​ത്തെ ആച​രി​ച്ചു​വെ​ന്നും അതു​വ​ഴി​യാ​യി ലോ​ക​ക്ഷേ​മ​ത്തി​ന്റെ അഭി​വൃ​ദ്ധി​ക്കു താൻ കൂടെ യഥാ​ശ​ക്തി പണി​യെ​ടു​ത്തു​വെ​ന്നും ഉള്ള ചാ​രി​താർ​ത്ഥ്യം പണ​ത്തേ​ക്കാൾ വി​ല​യേ​റിയ പ്ര​തി​ഫ​ല​മാ​യി​രി​ക്കും.

ഇം​ഗ്ല​ണ്ട് മു​ത​ലായ പാ​ശ്ചാ​ത്യ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ അവസ്ഥ വി​ചാ​രി​ച്ചാൽ, പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​കാ​ര്യ​ത്തിൽ ‘ജൂ​നി​യർ റി​പ്പോർ​ട്ടർ’ എന്ന കു​ട്ടി​ത്ത​രം വൃ​ത്താ​ന്ത​നി​വേ​ദ​ക​ന്നു, ഒരാ​ഴ്ച​വ​ട്ട​ത്തിൽ, ചു​രു​ങ്ങി​യ​തു പതി​ന​ഞ്ചു​റു​പ്പിക പ്ര​തി​ഫ​ലം ലഭി​ക്കാം; ഈ പണി​ക്കാ​രൻ ക്ര​മേണ ഉയർ​ന്നു പത്രാ​ധി​പ​രാ​യി​ത്തീ​രാൻ സാ​ധി​ക്കാ​യ്ക​യി​ല്ല; പത്രാ​ധി​പ​രു​ടെ സ്ഥാ​ന​ത്തി​രു​ന്നു് ഒരു പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യു​ടെ മാ​സ​പ്പ​ടി ലഭി​പ്പാ​നും കഴി​യു​ന്ന​താ​ണു്. പക്ഷേ, ഇതു സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി സാ​മാ​ന്യ​ക്കാർ​ക്കും സു​സാ​ധ​മ​ല്ലെ​ന്നു വരാം; എങ്കി​ലും അവർ​ക്കു വൃ​ത്താ​ന്ത നി​വേ​ദ​ന​പ്ര​വൃ​ത്തി​യിൽ നൂറു നൂ​റ്റ​മ്പ​തു​റു​പ്പിക വരെ ഒരാ​ഴ്ച​വ​ട്ട​ത്തിൽ ആദായം ലഭി​പ്പാൻ സാ​ധി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു്. ഇതു തീരെ നി​സ്സാ​ര​മ​ല്ല​ല്ലോ. മല​യാ​ള​ത്തിൽ പത്ര​ത്തൊ​ഴി​ലു​കാ​ര​ന്നു്—ഈ തൊ​ഴി​ലി​ലെ കോ​വേ​ണി​യു​ടെ മു​കൾ​പ്പ​ടി​യിൽ എത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന പത്രാ​ധി​പർ​ക്കു​കൂ​ടി​യും ഒരു മാ​സ​ത്തിൽ നൂ​റു​റു​പ്പിക പ്ര​തി​ഫ​ലം കി​ട്ടു​വാൻ കഴി​യു​ന്ന കാലം ഇനി​മേൽ ഉണ്ടാ​ക​ണം; ഇന്നോ​ളം ഉണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല. നി​ശ്ച​യം; ഇനി​മേൽ ഉണ്ടാ​കും എന്നു് ആശി​പ്പാൻ തൊ​ഴി​ലി​ന്റെ ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ നില ഉറ​പ്പു​ത​രു​ന്ന​തു​മി​ല്ല. തൊ​ഴി​ലി​ന്റെ നിലയോ, തൊ​ഴിൽ​ക്കാ​ര​നെ ആശ്ര​യി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​ണ​ല്ലോ. പത്ര​ത്തൊ​ഴി​ലിൽ കട​ന്നു​കൂ​ടീ​ട്ടു​ള്ള​വ​രിൽ എത്ര​പേർ ആ തൊ​ഴി​ലി​ന്റെ പ്ര​വൃ​ത്തി​സി​ദ്ധാ​ന്ത​ങ്ങ​ളെ ഗ്ര​ഹി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്? അതി​ലേ​യ്ക്കു ആവ​ശ്യ​ക​മായ യോ​ഗ്യ​ത​ക​ളിൽ ഏതേ​തെ​ല്ലാം അവർ​ക്കു​ണ്ടു്? ഈ യോ​ഗ്യ​ത​കൾ തന്നെ എന്താ​ണു്? പ്ര​വൃ​ത്തി​യു​ടെ സമ്പ്ര​ദാ​യ​ങ്ങ​ളും?

Colophon

Title: Vṛttānthapatṛapṛvaṛttanam (ml: വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​നം).

Author(s): Swadeshabhimani Ramakrishna Pillai.

First publication details: Swadeshibhimani; Trivandrum, Kerala; 1912.

Deafult language: ml, Malayalam.

Keywords: Articles, Swadeshabhimani Ramakrishna Pillai, സ്വ​ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി രാ​മ​കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള, വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​നം, Open Access Publishing, Malayalam, Sayahna Foundation, Free Software, XML.

Digital Publisher: Sayahna Foundation; JWRA 34, Jagthy; Trivandrum 695014; India.

Date: March 16, 2022.

Credits: The text of the original item is in the public domain. The text encoding and editorial notes, if any, were created and​/or prepared by the Sayahna Foundation and are licensed under a Creative Commons Attribution By ShareAlike 4​.0 International License (CC BY-SA 4​.0). Any reuse of the material should credit the Sayahna Foundation and must be shared under the same terms.

Cover: The Flower Seller, an oil on canvas painting by Diego Rivera (1886–1957). The image is taken from Wikimedia Commons and is gratefully acknowledged.

Production history: Data entry: Shaji Arikkad; Typesetter: CVR; Digitizer: Shaji Arikkad; Proof read by: Shaji Arikkad, KB Sujith; Encoding: CVR.

Production notes: The entire document processing has been done in a computer running GNU/Linux operating system and TeX and friends. The PDF has been generated using XeLaTeX from TeXLive distribution 2021 using Ithal (ഇതൾ), an online framework for text formatting. The TEI (P5) encoded XML has been generated from the same LaTeX sources using LuaLaTeX. HTML version has been generated from XML using XSLT stylesheet (sfn-​tei-html.xsl) developed by CV Radhakrkishnan.

Fonts: The basefont used in PDF and HTML versions is RIT Rachana authored by KH Hussain, et al., and maintained by the Rachana Institute of Typography. The font used for Latin script is Linux Libertine developed by Phillip Poll.

Web site: Maintained by KV Rajeesh.

Download document sources in TEI encoded XML format.

Download PDF.