SFNസായാഹ്ന ഫൌണ്ടേഷൻ
images/rajayogam-cover.jpg
Agni Yoga, an oil on canvas painting by Nicholas Roerich (1874–1947).
ചേ​ത​നാ​രൂ​പ​മായ പ്രാ​ണൻ

യോ​ഗി​ക​ളു​ടെ മത​പ്ര​കാ​രം തണ്ടെ​ല്ലിൽ ‘ഇഡ’യെ​ന്നും ‘പിംഗല’യെ​ന്നും പേ​രാ​യി രണ്ടു സി​രാ​ധാ​ര​ക​ളും തണ്ടെ​ല്ലി​ന്റെ ഉള്ളിൽ സി​രാ​പാ​ശ​ത്തി​ലൂ​ടെ കി​ട​ക്കു​ന്ന​താ​യി ‘സു​ഷു​മ്ന’ എന്നു​പേ​രായ ഒരു ശൂ​ന്യ​മായ പ്ര​ണാ​ളി​യു​മു​ണ്ടു്. ആ പ്ര​ണാ​ളി​യു​ടെ അടി​യി​ല​ത്തെ അറ്റ​ത്തി​നാ​ണു് യോ​ഗി​കൾ ‘കു​ണ്ഡ​ലി​നീ​പ​ത്മം’ എന്നു പറ​യു​ന്ന​തു്. അതു ആകൃ​തി​യിൽ ത്രി​കോ​ണ​മാ​ണെ​ന്നു് അവർ വർ​ണ്ണി​ക്കു​ന്നു. അതിൽ യോ​ഗി​ക​ളു​ടെ അദ്ധ്യ​വ​സായ ഭാ​ഷ​യിൽ കു​ണ്ഡ​ലി​നി (ചു​റ്റി​കി​ട​ക്കു​ന്ന) എന്നു​പ​റ​യു​ന്ന ഒരു ശക്തി​യു​ണ്ടു്. ആ കു​ണ്ഡ​ലി​നി ഉണ​രു​മ്പോൾ ഈ ശൂ​ന്യ​മായ പ്ര​ണാ​ളി​യിൽ കൂടി കട​ന്നു പോകാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യും, പടി​പ​ടി​യാ​യി എന്ന​പോ​ലെ മേൽ​പ്പോ​ട്ടേ​യ്ക്കു കട​ന്നു ചെ​ല്ലു​ക​യും, അപ്പോൾ മന​സ്സി​ന്റെ അടു​ക്കു​കൾ ഓരോ​ന്നോ​രോ​ന്നാ​യി തു​റ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും പല​വി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള ദർ​ശ​ന​ങ്ങ​ളും, അത്ഭു​ത​ക​ര​ങ്ങ​ളായ സി​ദ്ധി​ക​ളും യോ​ഗി​ക്കു വരി​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. അതു തല​ച്ചോ​റിൽ എത്തു​മ്പോൾ യോ​ഗി​ക്കു ശരീ​ര​ത്തോ​ടും, മന​സ്സോ​ടു​മു​ള്ള ബന്ധം അശേഷം വേർ​പ്പെ​ട്ടു​പോ​കു​ന്നു. ആത്മാ​വു് മു​ക്ത​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു അതു​ത​ന്നെ​ത്താൻ കാ​ണു​ന്നു. തണ്ടെ​ല്ലു സി​രാ​പാ​ശം ഒരു വി​ശേ​ഷ​രീ​തി​യിൽ രചി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്ക​യാ​ണെ​ന്നു നമു​ക്ക​റി​യാ​മ​ല്ലോ? ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ എട്ടു് എന്നു​ള്ള അക്ക​ത്തെ വി​ല​ങ്ങ​ത്തിൽ എഴു​തു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അതിനു രണ്ടു ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടു്. ആ രണ്ടു​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി മദ്ധ്യ​ത്തിൽ സം​ബ​ന്ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ഈ എട്ടി​നെ ഒന്നി​നു മേ​ലൊ​ന്നാ​യി അടു​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്നു കരു​തുക. അപ്പോൾ അതു തണ്ടെ​ല്ലി​ലെ സി​രാ​പാ​ശം പോലേ ആയി. ഇട​ത്തേ ഭാഗം ഇഡ; വല​ത്തേ ഭാഗം പിംഗല; മദ്ധ്യേ കി​ട​ക്കു​ന്ന ശൂ​ന്യ​മായ പ്ര​ണാ​ളി സു​ഷു​മ്ന. ഈ സി​രാ​പാ​ശം കടി​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​ലു​ള്ള തണ്ടെ​ല്ലി​ന്റെ ഘട​കാ​സ്ഥി​ക​ളിൽ അവ​സാ​നി​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു സൂ​ക്ഷ്മ​മായ തന്തു താ​ഴോ​ട്ടു വരു​ന്നു. ആ പ്ര​ണാ​ളി ആ തന്തു​വി​ലു​മു​ണ്ടു്. അധികം സൂ​ക്ഷ്മ​മാ​യി​രി​ക്കും എന്നേ​യു​ള്ളൂ. സേ​ക്രൽ സി​രാ​ഗ്ര​ന്ഥി (Sacral Plexus) എന്നു​പ​റ​യു​ന്ന സ്ഥാ​ന​ത്തി​ന​ടു​ത്തു​ള്ള അടി​യി​ല​ത്തെ അറ്റ​ത്തു ഈ പ്ര​ണാ​ളി അവ​സാ​നി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ആ സ്ഥാ​നം പുതിയ ശരീ​ര​ശാ​സ്ത്ര​പ്ര​കാ​രം ആകൃ​തി​യിൽ ത്രി​കോ​ണ​മാ​ണു്. തണ്ടെ​ല്ലി​ലെ സി​രാ​പാ​ശ​ത്തിൽ സ്ഥാ​നം പി​ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന മറ്റൊ​രോ സി​രാ​ഗ്ര​ന്ഥി​ക​ളും ശരി​യാ​യും യോ​ഗി​യു​ടെ ഓരോ ആധാ​ര​പ​ത്മ​ങ്ങ​ളാ​യി ഗണി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​വു​ന്ന​താ​കു​ന്നു. അടി​യി​ലു​ള്ള മൂ​ലാ​ധാ​ര​ത്തിൽ​നി​ന്നു തു​ട​ങ്ങി തല​ച്ചോ​റി​ലെ സഹ​സ്രാര (ആയിരം ദള​മു​ള്ള) പത്മം വരെ അനേ​ക​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളെ യോഗി സങ്ക​ല്പി​ക്കു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടു നാം ഈ ഓരോ സി​രാ​ഗ്ര​ന്ഥി​ക​ളെ​യും ആ ആധാ​ര​ച്ച​ക്ര​ങ്ങ​ളാ​യി സ്വീ​ക​രി​ച്ചാൽ യോ​ഗി​യു​ടെ അഭി​പ്രാ​യം പുതിയ ശരീ​ര​ശാ​സ്ത്ര​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഷ​യിൽ​ത്ത​ന്നെ നമു​ക്കു എളു​പ്പ​ത്തിൽ മന​സ്സി​ലാ​കു​ന്ന​താ​കു​ന്നു. ഈ സി​രാ​ധാ​ര​ക​ളിൽ രണ്ടു​വി​ധം വ്യാ​പാ​ര​ങ്ങൾ നട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു നമു​ക്ക​റി​യാ​മ​ല്ലോ. ഒന്നു ഉത്സാ​ര​ണം, മറ്റേ​തു അപ​സാ​ര​ണം. ഒന്നു് ജ്ഞാ​ന​മ​യം; മറ്റേ​തു ക്രി​യാ​മ​യം. ഒന്നു് ആരോ​ഹ​കം; മറ്റേ​തു അവ​രോ​ഹ​കം. ഒന്നു ഇന്ദ്രി​യ​സാ​ക്ഷാൽ​ക്കാ​ര​ങ്ങ​ളെ തല​ച്ചോ​റി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​ചെ​ല്ലു​ന്നു. മറ്റേ​തു അതിനേ തല​ച്ചോ​റിൽ നി​ന്നു ബാ​ഹ്യ​ശ​രീ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു് കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്നു. ഈ വി​സ്ഫു​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ഒടു​വിൽ തല​ച്ചോ​റോ​ടു സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​രി​ക്ക​യു​മാ​കു​ന്നു. വക്ത​വ്യ​യ​സം​ഗ​തി​ക​ളു​ടെ ഹേ​തു​ക്ക​ളെ വെ​ളി​വാ​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി ഇനി​യും പല വസ്തു​ത​ക​ളെ നാം ഓർ​ക്കേ​ണ്ടി​യു​ണ്ടു്. ഈ തണ്ടെ​ല്ലി​ലെ സി​രാ​പാ​ശം തല​ച്ചോ​റി​ന്റെ ഉള്ളി​ലു​ള്ള ഒരുവക നീ​രി​ന്മേൽ തല​യോ​ടോ​ടു സം​ബ​ന്ധി​ക്കാ​തെ പൊ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന മജ്ജാ​മ​യ​മായ കന്ദ​ത്തിൽ അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടു തലയിൽ ഒരു തല്ലേൽ​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ ആ തല്ലി​ന്റെ ഊക്കു് ആ നീരിൽ എത്തി ശി​ഥി​ല​മാ​യി​പ്പോ​ക​യും, ആ കന്ദ​ത്തെ ബാ​ധി​ക്കാ​തി​രി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. മേ​ല​ത്തേ​ക്കു നമു​ക്കി​തു ഒരു പ്ര​ധാ​ന​വ​സ്തു​ത​യാ​യി​രി​ക്കും. രണ്ടാ​മ​തു ഈ എല്ലാ സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും വച്ചു മൂ​ലാ​ധാ​രം, സഹ​സ്രാ​ര​പ​ത്മം, മൂ​ലാ​ധാ​ര​ത്തി​ന്റെ നേരെ മു​ക​ളി​ലു​ള്ള സ്വാ​ധി​ഷ്ഠാ​നം ഈ മൂ​ന്നു സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളെ നാം പ്ര​ത്യേ​കം ഓർ​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണെ​ന്നും അറി​യ​ണം. ഇനി ഭൗ​തി​ക​വി​ജ്ഞാ​ന​ത്തിൽ നി​ന്നു ഒരു വസ്തു​ത​യെ നമു​ക്കെ​ടു​ക്കാം. വൈ​ദ്യു​ത​ശ​ക്തി​യേ​യും അതി​നോ​ടു് സം​ബ​ന്ധ​മു​ള്ള അനേക ശക്തി​ക​ളെ​യും പറ്റി നാം എല്ലാം കേൾ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ? വൈ​ദ്യു​ത​ശ​ക്തി​യെ​ന്താ​ണെ​ന്നു ആർ​ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. എന്നാൽ അറി​യ​പ്പെ​ട്ടി​ട​ത്തോ​ളം ഇതൊരു ചലനം ആകു​ന്നു.

ലോ​ക​ത്തിൽ വേ​റേ​യും പല പ്ര​കാ​ര​ത്തിൽ ചല​ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടു്. അവ​യ്ക്കും വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി​ക്കു​മാ​യി വ്യ​ത്യാ​സ​മെ​ന്തു്? ഈ മേശ ചലി​ക്കു​ന്നു. (അതാ​യ​തു ഈ മേ​ശ​യു​ടെ അവ​യ​വാ​ണു​ക്കൾ എല്ലാ ഭി​ന്ന​മാർ​ഗ്ഗ​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി ചലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നി​രി​ക്ക​ട്ടെ. അവയെ എല്ലാം ഒരേ വഴി​ക്കു ചലി​പ്പി​ക്ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ ആ ചലനം വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി​യാ​യി. അണു​ക്കൾ എല്ലാം ഒരേ വഴി​ക്കു് ചലി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു് വൈ​ദ്യു​ത​ച​ല​ന​മെ​ന്നു പറ​യു​ന്ന​തു്. ഒരു മു​റി​ക്ക​ക​ത്തു​ള്ള വാ​യ​വീ​യാ​ണു​ക്ക​ളെ എല്ലാം ഒരേ വഴി​ക്കു ചലി​പ്പി​ക്കാ​മെ​ങ്കിൽ അതു് ആ മു​റി​യി​ലു​ള്ള വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി​യു​ടെ അതി​ശ​ക്തി​മ​ത്തായ ഒരു വൈ​ദ്യു​ത​കോ​ശം (Battery) ആയി​ത്തീ​രു​ന്ന​താ​ണു്. ശരീ​ര​ശാ​സ്ത്ര​ത്തിൽ നി​ന്നു വേ​റൊ​രു തത്വം കൂടി നാം ഓർ​ക്കേ​ണ്ടി​യു​ണ്ടു്. ശ്വാ​സ​കോ​ശാ​വ​യ​വ​ച്ച​ക്ര​ത്തെ ക്ര​മീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ധാ​ന​സ്ഥാ​ന​ത്തി​നു സി​രാ​ച​ക്ര​ത്തി​ന്റെ മേൽ ഒരു​വി​ധം നി​യാ​മക വ്യാ​പാ​ര​മു​ണ്ടു്. ശ്വാ​സ​കോ​ശാ​വ​യ​വ​ച​ക്ര​ത്തി​ന്റെ നി​യാ​മ​ക​സ്ഥാ​നം ഹൃ​ദ​യ​പ​ഞ്ജ​ര​ത്തി​ന്റെ പിൻ​ഭാ​ഗ​ത്തു തണ്ട​ല്ലി​ലും ആണു്. ഈ സ്ഥാ​നം ശ്വാ​സ​കോ​ശാ​വ​യ​വ​ങ്ങ​ളെ ക്ര​മീ​ക​രി​ക്ക​യും, മറ്റു അപ്ര​ധാ​ന​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ മേൽ ഒരു​വി​ധം നി​യ​മ​ന​ശ​ക്തി​യെ പ്ര​യോ​ഗി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടു്.

ശ്വാ​സാ​ഭ്യാ​സം എന്തി​നാ​യി പരി​ശീ​ലി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു എന്നു ഇനി നമു​ക്കു നോ​ക്കാം. ഒന്നാ​മ​തു തന്നെ ശ്വാ​സോ​ച്ഛ ്വാ​സ​ക്ര​മ​ത്തെ സമീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു കൊ​ണ്ടു ശരീ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള എല്ലാ അവ​യ​വാ​ണു​ക്കൾ​ക്കും ഒരേ​വ​ഴി​ക്കു ചലി​പ്പാ​നു​ള്ള താ​ല്പ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​കും. മന​സ്സു് ഇച്ഛ​യാ​യി പരി​ണ​മി​ക്കു​മ്പോൾ ആ ചല​ന​ങ്ങൾ വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി​ക്കു തു​ല്യ​മായ ഒരു ചല​ന​മാ​യി​ത്തീ​രും. എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ വൈ​ദ്യുത ചല​ന​ധാ​ര​യു​ടെ വ്യാ​പാ​ര​ത്താൽ സി​ര​കൾ​ക്കു് എക പ്ര​വ​ണത (ഒരു വശ​ത്തോ​ട്ടു തി​രി​യു​ന്ന സ്വ​ഭാ​വം) വരു​ന്നു എന്നു​ള്ള​തു് ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​ന്മാ​രാൽ സി​ദ്ധാ​ന്തി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള​താ​കു​ന്നു. ഇച്ഛ സി​രാ​ച​ല​ന​മാ​യി പരി​ണ​മി​ക്കു​മ്പോൾ അതു വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി പോ​ലു​ള്ള ഏതാ​ണ്ടാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു എന്നു് ഇതു കാ​ണി​ക്കു​ന്നു. ശരീ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള എല്ലാ ചല​ന​ങ്ങ​ളും പൂർ​ണ്ണ​മാ​യി ഒരേ കണ​ക്കിൽ നിൽ​ക്കു​മ്പോൾ ശരീരം മനഃ​ശ്ശ​ക്തി​യു​ടെ (ഇച്ഛ​യു​ടെ) ഒരു അതി​മ​ഹ​ത്തായ ബാ​റ്റ​റി (വൈ​ദ്യു​ത​കോ​ശം) ആയി​ത്തീ​രു​ന്നു. ഈ മഹ​ത്തായ മനഃ​ശ്ശ​ക്തി​യാ​ണു വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ യോ​ഗി​ക്കു വേ​ണ്ട​തു്. അതു​കൊ​ണ്ടു ഇതു് ശ്വാ​സാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ശരീ​ര​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മായ വി​വ​ര​ണ​മാ​കു​ന്നു. ശ്വാ​സാ​ഭ്യാ​സം ശരീ​ര​ത്തിൽ ഒരു സമ​സ്ഥി​തി​യി​ലു​ള്ള വ്യാ​പാ​ര​ത്തെ ഉണ്ടാ​ക്കു​ക​യും, ശ്വാ​സ​സ്ഥാ​നം വഴി​യാ​യി മറ്റു​ള്ള സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളെ നി​യ​മ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന​തിൽ നമ്മെ സഹാ​യി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ഇവിടെ പ്രാ​ണാ​യാ​മ​ത്തി​ന്റെ ഉദ്ദേ​ശ്യം കു​ണ്ഡ​ലി​നി എന്നു പറ​യു​ന്ന മൂ​ലാ​ധാ​ര​ത്തിൽ ചു​റ്റി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന ശക്തി​യെ ഉൽ​ബോ​ധി​പ്പി​ക്ക​യാ​കു​ന്നു.

നാം കാ​ണു​ക​യൊ, ഊഹി​ക്ക​യൊ, സങ്കൽ​പി​ക്ക​യൊ ചെ​യ്യു​ന്ന എല്ലാ​വും ഒരു ഇട​ത്തിൽ അതാ​യ​തു ആകാ​ശ​ത്തിൽ​വെ​ച്ചു ഗ്ര​ഹി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇതു മഹാ​കാ​ശം എന്നു​പ​റ​യു​ന്ന സാ​ധാ​രണ ഇട​മാ​കു​ന്നു. ഒരു യോഗി മറ്റു​ള്ള​വ​രു​ടെ വി​ചാ​ര​ങ്ങ​ളെ കാ​ണു​ക​യോ അല്ലെ​ങ്കിൽ അതീ​ന്ദ്രി​യ​വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളെ ഗ്ര​ഹി​ക്ക​യൊ ചെ​യ്യു​മ്പോൾ അയാൾ അവയെ ചി​ത്താ​കാ​ശം എന്നു​പ​റ​യു​ന്ന മറ്റൊ​രു ഇട​ത്തിൽ വച്ചു കാ​ണു​ക​യാ​കു​ന്നു. ഗ്ര​ഹ​ണം അല്ല​ങ്കിൽ സാ​ക്ഷാൽ​ക്കാ​രം വി​ഷ​യ​ര​ഹി​ത​മാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യും ആ ആത്മാ​വു് അതി​ന്റെ സഹ​ജ​സ്ഥി​തി​യിൽ​ത​ന്നെ പ്ര​കാ​ശി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​മ്പോൾ അതിനു ചി​ദാ​കാ​ശം അല്ല​ങ്കിൽ ജ്ഞാ​നാ​കാ​ശം എന്നു പറ​യു​ന്നു. കു​ണ്ഡ​ലി​നി ഉൽ​ബോ​ധി​ച്ചു സു​ഷു​മ്നാ​മാർ​ഗ്ഗ​ത്തിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​മ്പോൾ ഉള്ള സാ​ക്ഷാൽ​ക്കാ​ര​ങ്ങൾ എല്ലാം ചി​ത്താ​കാ​ശ​ത്തിൽ ഉള്ള​വ​യാ​കു​ന്നു. അതു തല​ച്ചോ​റി​നു​ള്ളി​ലേ​ക്കു തു​റ​ക്ക​പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന ആ പ്ര​ണാ​ളി​യു​ടെ അറ്റ​ത്തു എത്തു​മ്പോൾ ഉള്ള വി​ഷ​യ​ര​ഹി​ത​മായ സാ​ക്ഷാ​ത്ക്കാ​രം ചി​ദാ​കാ​ശ​ത്തി​ലു​ള്ള​താ​കു​ന്നു. വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി​യു​ടെ സാ​ദൃ​ശ്യ​ത്തെ എടു​ക്കു​മ്പോൾ മനു​ഷ്യ​നു കമ്പി​യിൽ​ക്കൂ​ടി​മാ​ത്ര​മേ ചല​ന​ധാ​ര​യെ അയ​യ്ക്കാ​വു എന്നു കാ​ണു​ന്നു. എന്നാൽ പ്ര​കൃ​തി​ക്കു തന്റെ ശക്തി​യേ​റിയ ചലന ധാ​ര​ക​ളെ കട​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​വാൻ കമ്പി​ക​ളു​ടെ ആവ​ശ്യ​മേ ഇല്ല. ഇതു​കൊ​ണ്ടു വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ കമ്പി​യു​ടെ ആവ​ശ്യ​ക​ത​യി​ല്ലെ​ന്നും എന്നാൽ നമു​ക്കു അതിനെ വി​ട്ടു​ക​ള​യാ​നു​ള്ള ശക്തി ഇല്ലാ​ത്ത​തി​നാൽ നാം അതിനെ ഉപ​യോ​ഗി​പ്പാൻ നിർ​ബ​ന്ധി​ത​രാ​യ​താ​ണെ​ന്നും ഇതി​നാൽ വി​ശ​ദ​മാ​കു​ന്നു.

അതു​പോ​ലെ ശരീ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള എല്ലാ ഇന്ദ്രി​യ​ബോ​ധ​ങ്ങ​ളും ചല​ന​ങ്ങ​ളും തല​ച്ചോ​റി​ലേ​ക്കും അവി​ടെ​നി​ന്നും വെ​ളി​യി​ലേ​ക്കും ഈ സി​രാ​ത​ന്തു​ക്ക​ളാ​കു​ന്ന കമ്പി​കൾ വഴി അട​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യാ​കു​ന്നു. തണ്ടെ​ല്ലി​ലെ സി​രാ​പാ​ശ​ത്തി​ലു​ള്ള ജ്ഞാ​ന​വാ​ഹി​നി​ക​ളും ക്രി​യാ വാ​ഹി​നി​ക​ളു​മായ തന്തു​സം​ഹ​തി​ക​ളാ​ണു് യോ​ഗി​ക​ളു​ടെ ഇഡയും പിം​ഗ​ല​യും. ആരോ​ഹി​ക​ങ്ങ​ളും അവ​രോ​ഹി​ക​ങ്ങ​ളു​മായ ചല​ന​ധാ​ര​കൾ​ക്കു ഗതാ​ഗ​തം ചെ​യ്യു​വാ​നു​ള്ള പ്ര​ധാ​ന​പ്ര​ണാ​ളി​കൾ ഇവ​യാ​ണു്. എന്നാൽ എന്തു​കൊ​ണ്ടു മന​സ്സു കമ്പി​കൂ​ടാ​തെ തന്നെ സമാ​ചാ​ര​ങ്ങ​ളെ ആന​യി​ക്ക​യോ പ്ര​ത്യാ​ന​യി​ക്ക​യോ ചെ​യ്ക​യി​ല്ല? പ്ര​കൃ​തി​യിൽ അതു അപ്ര​കാ​രം തന്നെ ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​താ​യി നാം കാ​ണു​ന്നു. ‘നി​ങ്ങൾ​ക്കു അങ്ങ​നെ ചെ​യ്യാൻ സാ​ധി​ച്ചു എങ്കിൽ നി​ങ്ങൾ ജഡ​പ​ദാർ​ത്ഥ​ബ​ന്ധ​ത്തിൽ​നി​ന്നു മു​ക്ത​രാ​യി’ എന്നാ​ണു് യോഗി പറ​യു​ന്ന​തു്. അതെ​ങ്ങ​നെ സാ​ധി​ക്കും? ഈ ചല​ന​ധാ​ര​യെ തണ്ടെ​ല്ലി​ന്റെ മദ്ധ്യ​ത്തു​ള്ള പ്ര​ണാ​ളി​യായ സു​ഷു​മ്ന​യി​ലൂ​ടെ കട​ത്തി​വി​ടാ​മെ​ങ്കിൽ ഈ സന്ദേ​ശം ഉടനേ തീരും. മന​സ്സാ​ണു് സി​രാ​ച​ക്ര​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു ഊടും പാ​വു​മാ​യി വലകൾ കെ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​തു്. തനി​ക്കു വ്യാ​പ​രി​ക്കാൻ കമ്പി​ക​ളു​ടെ അപേ​ക്ഷ ഉണ്ടാ​വാ​തി​രി​ക്ക​ത്ത​ക്ക​വ​ണ്ണം അതു തന്നെ ആ വലയെ പൊ​ട്ടി​ച്ചു കള​യേ​ണ്ട​തു​മാ​ണു്. അപ്പോൾ മാ​ത്ര​മേ എല്ലാ ജ്ഞാ​ന​ങ്ങ​ളും നമു​ക്കു​ണ്ടാ​വൂ. പി​ന്നെ ശരീ​ര​ബ​ന്ധ​മി​ല്ല, അതു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് സു​ഷു​മ്ന​യെ സ്വാ​ധീ​ന​മാ​ക്ക​ണം എന്നു​ള്ള​തു അത്ര പ്ര​ധാ​ന​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. മാനസ ചല​ന​ധാ​ര​യെ ആ അന്തഃ​ശൂ​ന്യ​മായ പ്ര​ണാ​ളി​യിൽ​കൂ​ടി കമ്പി​യു​ടെ സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലു​ള്ള ഒരു സി​രാ​ത​ന്തു​വി​ന്റെ​യും സഹാ​യം​കൂ​ടാ​തെ അയ​പ്പാൻ കഴി​ഞ്ഞു എങ്കിൽ സന്ദേ​ശം നി​വൃ​ത്തി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു എന്നു യോഗി പറ​യു​ന്നു. അതു​സാ​ദ്ധ്യ​മാ​ണെ​ന്നും യോഗി പറ​യു​ന്നു.

സാ​ധാ​രണ മനു​ഷ്യർ​ക്കു് സു​ഷു​മ്ന​യു​ടെ അടി​യി​ല​ത്തെ അറ്റം മൂ​ട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. അതു വഴി​യാ​യി ഒരു വ്യാ​പാ​ര​വും നട​ക്കു​ന്നി​ല്ല. യോഗി ഒരു അഭ്യാ​സ​ത്തെ ഉപ​ദേ​ശി​ക്കു​ന്നു. അതു​കൊ​ണ്ടു് അതു തു​റ​ക്ക​പ്പെ​ടും. സി​രാ​ച​ല​ന​ധാ​ര​കൾ അതു​വ​ഴി അതു സഞ്ച​രി​ക്കു​ക​യും ഇന്ദ്രി​യ​ബോ​ധം ഒരു സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്കു​ന​യി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മ്പോൾ ആ സ്ഥാ​നം പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു. ഈ പ്ര​തി​ക്രി​യ​യെ സ്വയം ചലി​ത​മായ സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ ചലനം പി​ന്തു​ട​രു​ന്നു. സബോ​ധ​മായ സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ ആദ്യം പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ജ്ഞാ​ന​വും രണ്ടാ​മ​തു ചല​ന​വും പി​ന്തു​ട​രു​ന്നു. പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ജ്ഞാ​ന​ങ്ങൾ എല്ലാം വെ​ളി​യി​ലിൽ​നി​ന്നു​ള്ള ക്രി​യ​ക​ളു​ടെ പ്ര​തി​ക്രി​യ​ക​ള​ത്രെ. എന്നാൽ സ്വ​പ്ന​ത്തിൽ പ്ര​ത്യ​ക്ഷം എങ്ങ​നെ ഉണ്ടാ​വും? അപ്പോൾ വെ​ളി​യിൽ​നി​ന്നും ക്രി​യ​കൾ വരു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ. ക്രി​യ​വാ​ഹ​ങ്ങ​ളായ ചല​ന​ങ്ങൾ പല സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും ചു​റ്റി​ക്കെ​ട്ടി​കി​ട​ക്കു​ന്ന​താ​യാ​യി അറി​യ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​തു പോലെ ജ്ഞാ​ന​വാ​ഹ​ച​ല​ന​ങ്ങ​ളും ഏതോ ഒരു ദി​ക്കിൽ ചു​റ്റി​ക്കെ​ട്ടി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ദൃ​ഷ്ടാ​ന്തം പറയാം, ഞാൻ ഒരു നഗരം കാ​ണു​ന്നു. ആ നഗ​ര​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷം, ആ നഗ​ര​മാ​യി പരി​ണ​മി​ച്ച ബാ​ഹ്യ​വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു ആന​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഇന്ദ്രിയ സാ​ക്ഷാൽ​ക്കാ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​തി​ക്രി​യ​യിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടാ​യ​താ​ണു്. അതാ​യ​തു സാ​ക്ഷാൽ കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ ഉള്ളി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന സിരകൾ തല​ച്ചോ​റി​ന്റെ അണു​ക്ക​ളിൽ ഒരു ചല​ന​ത്തെ​ഉ​ണ്ടാ​ക്കു​ന്നു. ആ സിരകൾ നഗ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ബാ​ഹ്യ​വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളാൽ ചലി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടും ഇരി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ ദീർ​ഘ​കാ​ലം കഴി​ഞ്ഞ ശേ​ഷ​വും ആ നഗ​ര​ത്തെ എനി​ക്കു ഓർ​മ്മി​ക്കു​വാൻ കഴി​യു​ന്ന​ല്ലോ. ഈ ഓർമ്മ ശക്തി​യാ​യും ആ വ്യാ​പാ​രം തന്നെ ആകു​ന്നു. കു​റേ​ക്കൂ​ടി മന്ദ​മാ​യി ഇരി​ക്കു​ന്നു എന്നേ​യു​ള്ളു. ഈ മന്ദ​ത​ര​മായ വ്യാ​പാ​ര​ത്തെ ആവി​ഷ്ക്ക​രി​ച്ച തു​ല്യ​മായ വി​സ്ഫു​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ തല​ച്ചോ​റിൽ ഉണ്ടാ​ക്കിയ ക്രിയ എവിടെ നി​ന്നു​ത്ഭ​വി​ച്ചു? നി​ശ്ച​യ​മാ​യും ആദ്യ​ത്തെ ഇന്ദ്രിയ സന്നി​കർ​ഷ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്ന​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ടു ഇന്ദ്രിയ സാ​ക്ഷാൽ​കാ​ര​ങ്ങൾ ഏതോ ഒരു ദി​ക്കിൽ ലയി​ച്ചു കി​ട​ക്കു​ക​യും അവ​യു​ടെ ക്രി​യ​യിൽ​നി​ന്നു സ്വ​പ്ന​പ്ര​ത്യ​ക്ഷം എന്നു പറ​യു​ന്ന മന്ദ​ത​ര​മായ പ്ര​തി​ക്രി​യ​യെ ഉത്ഭ​വി​പ്പി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​യി​രി​ക്ക​ണം. സ്ഥാ​യി​യായ ഇന്ദ്രിയ സാ​ക്ഷാ​ത്ക്കാ​ര​ങ്ങൾ എല്ലാം എവിടെ സം​ഭ​രി​ച്ചു കൂ​ട്ട​പ്പെ​ട്ട​പോ​ലെ ഇരി​ക്കു​ന്നു​വോ ആ സ്ഥാ​ന​ത്തി​നു മൂ​ലാ​ധാ​ര​മെ​ന്നും ചു​റ്റി​ക്കെ​ട്ടി ലയി​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​ന്ന ക്രി​യാ​ശ​ക്തി​ക്കു് (ചു​റ്റി​ക്കെ​ട്ടി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന) കു​ണ്ഡ​ലി​നി എന്നും പറ​യു​ന്നു. അട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്ന ക്രി​യാ​ശ​ക്തി​യും, ആ സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ തന്നെ സാ​ഭ്യ​ത​മാ​യി​രി​ക്കും എന്നു​ള്ള​തു വളരെ സം​ഭാ​വ്യ​മാ​ണു്. എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ വളരെ ബു​ദ്ധി​പ​തി​ച്ചി​ട്ടു വാ​യി​ക്കു​ക​യോ ബാ​ഹ്യ​പ​ദാർ​ത്ഥ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി വള​രെ​നേ​രം ചി​ന്തി​ക്കു​ക​യോ ചെ​യ്താൽ മൂ​ലാ​ധാ​ര​സ്ഥാ​നം സ്ഥി​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​തായ ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള സി​രാ​ഗ്ര​ന്ഥി​യിൽ (ആയി​രി​ക്കാം) ചൂ​ടു​പി​ടി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. എന്നാൽ ഈ കു​ണ്ഡ​ലി​നി (ചു​റ്റി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന) ശക്തി​യെ ഉൽ​ബോ​ധി​പ്പി​ച്ചു വ്യാ​പ​രി​ക്കു​ക​യും, എന്നി​ട്ടു ബു​ദ്ധി​പൂർ​വ്വ​മാ​യി സു​ഷു​മ്നാ​പ്ര​ണാ​ളി​യി​ലേ​ക്കു സഞ്ച​രി​പ്പാൻ അയ​ക്ക​യും ചെ​യ്താൽ അതു സ്ഥാ​ന​ങ്ങൾ തോറും എത്തി വ്യാ​പ​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു ശക്തി​യേ​റിയ പ്ര​തി​ക്രിയ ഉള്ളിൽ സം​ഭ​വി​ക്കും. ക്രി​യാ​ശ​ക്തി​യു​ടെ അല്പ​മായ ഒരംശം ഒരു സി​രാ​ത​ന്തു​വിൽ​കൂ​ടി സഞ്ച​രി​ക്കു​ക​യും അതാതു സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ (ആധാ​ര​ങ്ങ​ളിൽ) നി​ന്നു പ്ര​തി​ക്രി​യ​യെ ഉത്ഭ​വി​പ്പി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​മ്പോൾ ആ പ്ര​ത്യ​ക്ഷം സ്വ​പ്ന​മോ അല്ലെ​ങ്കിൽ മനോ​രാ​ജ്യ​മോ ആകു​ന്നു എന്നാൽ ദീർ​ഘ​കാ​ല​ത്തെ അദ്ധ്യാ​ത്മ​ധ്യാന ബല​ത്താൽ സഞ്ച​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഈ ശക്തി​യു​ടെ മഹ​ത്തായ സം​ഘാ​തം സു​ഷു​മ്നാ​മാർ​ഗ്ഗ​മാ​യി സഞ്ച​രി​ക്കു​ക​യും, ആ സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളെ സമ്മർ​ദ്ദി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​മ്പോൾ പ്ര​തി​ക്രിയ വളരെ ശക്തി​യേ​റി​യ​താ​കു​ന്നു. സ്വ​പ്ന​ത്തി​ന്റെ​യോ മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ​യോ പ്ര​തി​ക്രി​യ​യേ​ക്കാൾ എത്ര​യോ അധികം ഉൽ​കൃ​ഷ്ട​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇന്ദ്രി​യ​പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​ക്രി​യ​യേ​ക്കാൾ എത്ര​യോ അധികം തീ​ക്ഷ്ണ​മാ​യും ഇരി​ക്കു​ന്നു. അതു അതി​ന്ദ്രീയ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​കു​ന്നു. ആ സ്ഥി​തി​യിൽ ഉള്ള മന​സ്സി​നു സ്വ​ബോ​ധാ​തീ​തം എന്നും പറ​യു​ന്നു. അതു് എല്ലാ ഇന്ദ്രി​യ​ബോ​ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും തല​സ്ഥാ​ന​മായ തല​ച്ചോ​റിൽ എത്തു​മ്പോൾ തല​ച്ചോ​റു മു​ഴു​വൻ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു പോലെ ആകു​ക​യും ശരീ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ജ്ഞാ​ന​ജ​ന​ക​ങ്ങ​ളായ എല്ലാ അണു​ക്ക​ളും പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ ആകു​ക​യും അതി​ന്റെ ഫലമായ ജ്ഞാ​ന​ത്തി​ന്റെ പൂർ​ണ്ണ​മായ പ്ര​കാ​ശ​ധോ​ര​ണി അതാ​യ​തു ആത്മ​പ്ര​ത്യ​ക്ഷം ഉണ്ടാ​കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ഈ കു​ണ്ഡ​ലി​നീ​ശ​ക്തി സഞ്ച​രി​ച്ചു് ഓരോ സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളെ (ആധാ​ര​ങ്ങ​ളെ) കട​ന്നു​ചെ​ല്ലു​മ്പോൾ മന​സ്സി​ന്റെ അടു​ക്കു​കൾ ഒന്നി​നു​ശേ​ഷം ഒന്നാ​യി തു​റ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തു​പോ​ലെ ആകു​ക​യും യോ​ഗി​ക്കു ഈ മു​ഴു​വൻ ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഡ​വും അതി​ന്റെ സൂ​ക്ഷ്മ​മോ സ്ഥൂ​ല​മോ ആയ രൂ​പ​ത്തിൽ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യും. ഈ പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തി​ന്റെ കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളായ ഇന്ദ്രിയ സാ​ക്ഷാ​ത്ക്കാ​രം, പ്ര​തി​ക്രിയ എന്നീ രണ്ടും അപ്പോൾ​മാ​ത്രം അവ​യു​ടെ പര​മാർ​ത്ഥ​രൂ​പ​ത്തിൽ അറി​യ​പ്പെ​ടും, അതിൽ​നി​ന്നും എല്ലാ ജ്ഞാ​ന​വും ഉണ്ടാ​വു​ക​യും ചെ​യ്യും. കാ​ര​ണ​ങ്ങൾ അറി​യ​പ്പെ​ട്ടാൽ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റിയ അറിവു നി​ശ്ച​യ​മാ​യും അതിനെ പി​ന്തു​ട​രു​ന്ന​താ​ണ​ല്ലോ.

ഇപ്ര​കാ​രം കു​ണ്ഡ​ലി​നി​യെ ഉൽ​ബോ​ധി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു് ദി​വ്യ​ജ്ഞാ​ന​ത്തേ​യും തു​രീ​യ​പ്ര​ത്യ​ക്ഷം അല്ലെ​ങ്കിൽ ആത്മ​സാ​ക്ഷാൽ​ക്കാ​ര​ത്തെ​യും സമ്പാ​ദി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള ഏകോ​പാ​യം. ഇതു പല മാർ​ഗ്ഗ​ത്തിൽ സി​ദ്ധി​ച്ചെ​ന്നു​വ​രാം. ഈശ്വ​ര​ഭ​ക്തി​കൊ​ണ്ടും സി​ദ്ധ​ന്മാ​രായ ഋഷി​ക​ളു​ടെ കാ​രു​ണ്യം കൊ​ണ്ടും തത്വ​ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​ന്മാ​രു​ടെ പദാർ​ത്ഥ​വി​വേ​ച​ന​ശ​ക്തി​കൊ​ണ്ടും സി​ദ്ധി​ക്കാം. എവി​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും അതി​മാ​നു​ഷ​മാ​യി പറ​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ശക്തി​യു​ടെ​യോ വി​ജ്ഞാ​ന​ത്തി​ന്റെ​യോ ആവിർ​ഭാ​വം കണ്ടാൽ അതു് സു​ഷു​മ്നാ മാർ​ഗ്ഗ​ത്തിൽ കടന്ന കു​ണ്ഡ​ലി​നീ​ശ​ക്തി​യു​ടെ ചെറിയ പ്ര​ഭാ​വം അവിടെ ഉണ്ടാ​യി എന്നു ഊഹി​ച്ചു​കൊ​ള്ളാം. അലൗ​കിക ശക്തി​ക​ളെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് സം​ഗ​തി​ക​ളിൽ മു​ക്കാ​ലും സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​തു് കു​ണ്ഡ​ലി​നി​യു​ടെ കെ​ട്ടി​നെ അല്പം അഴി​ച്ചു​വി​ടു​ന്ന ഏതോ അഭ്യാ​സ​ത്തി​ന്മേൽ അറി​യാ​തെ വല്ല​വ​രും കാൽ​തെ​റ്റി വീ​ഴേ​ണ്ടി വരു​മ്പോ​ളാ​കു​ന്നു. ബു​ദ്ധി​പൂർ​വ്വ​മാ​യോ അബു​ദ്ധി​പൂർ​വ്വ​മാ​യോ ഉള്ള എല്ലാ ആരാ​ധ​ന​ക​ളും ഈ സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ എത്തി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു്. പ്രാർ​ത്ഥ​ന​കൾ​ക്കും ഫലം കി​ട്ടി​വ​രു​ന്നു എന്നു വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്ന മനു​ഷ്യൻ ആ ഫല​സി​ദ്ധി​കൾ വന്ന​തു തന്നിൽ​നി​ന്നു തന്നെ​യാ​ണെ​ന്നും പ്രാർ​ത്ഥി​ക്കു​ന്ന മന​സ്സി​ന്റെ സ്ഥി​തി​ഭേ​ദ​ത്താൽ തന്നിൽ​ത​ന്നെ കു​ണ്ഡ​ലി​ത​യാ​യി കി​ട​ക്കു​ന്ന അവ​ധി​യി​ല്ലാ​ത്ത ശക്തി​യു​ടെ ഒരു ലേശം ഉൽ​ബോ​ധി​പ്പി​ക്കാൻ തനി​ക്കു സാ​ധി​ച്ച​താ​ണെ​ന്നും അറി​യു​ന്നി​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ടു മനു​ഷ്യൻ ഭയം ഹേ​തു​വാ​യി​ട്ടും അരി​ഷ്ടത ഹേ​തു​വാ​യി​ട്ടും പലേ നാ​മ​ങ്ങ​ളിൽ ആരെ ആരാ​ധി​ക്കു​ന്നു​വോ അതെ​ല്ലാം എല്ലാ ജീ​വി​ക​ളി​ലും കു​ണ്ഡ​ലി​ത​യാ​യി കി​ട​ക്കു​ന്ന​തും വഴി​പോ​ലെ ഉപാ​സി​പ്പാൻ അറി​യാ​മെ​ങ്കിൽ നി​ത്യ​സൗ​ഖ്യ​ത്തി​ന്റെ ജന​യി​ത്രി​യും ആയ ആ വാ​സ്ത​വ​ശ​ക്തി​യെ ആണെ​ന്നു യോഗി ലോ​ക​സ​മ​ക്ഷം പ്ര​സ്താ​വി​ക്കു​ന്നു. മത​ത്തി​ന്റെ ശാ​സ്ത്രം അതാ​യ​തു എല്ലാ ആരാ​ധ​ന​ക​ളു​ടെ​യും, എല്ലാ പ്രാർ​ത്ഥ​ന​ക​ളു​ടെ​യും പ്ര​തി​മ​ക​ളു​ടെ​യും ഉപ​ചാ​ര​ച​ര്യ​ക​ളു​ടെ​യും സി​ദ്ധി​ക​ളു​ടെ​യും തത്വ​പ്ര​തി​പാ​ദക പ്ര​മാ​ണം രാ​ജ​യോ​ഗം തന്നെ വേണം.

Colophon

Title: Rājayōgam (ml: രാ​ജ​യോ​ഗം).

Author(s): Swami Vivekanandan.

First publication details: ; Trivandrum, Kerala; 1914.

Deafult language: ml, Malayalam.

Keywords: Novel, Swami Vivekanandan, Rajayogam, trans: Kumaran Asan, സ്വാ​മി വി​വേ​കാ​ന​ന്ദൻ (വിവ: കു​മാ​രൻ ആശാൻ), രാ​ജ​യോ​ഗം, Open Access Publishing, Malayalam, Sayahna Foundation, Free Software, XML.

Digital Publisher: Sayahna Foundation; JWRA 34, Jagthy; Trivandrum 695014; India.

Date: January 21, 2022.

Credits: The text of the original item is in the public domain. The text encoding and editorial notes were created and​/or prepared by the Sayahna Foundation and are licensed under a Creative Commons Attribution By ShareAlike 4​.0 International License (CC BY-SA 4​.0). Any reuse of the material should credit the Sayahna Foundation and must be shared under the same terms.

Cover: Agni Yoga, an oil on canvas painting by Nicholas Roerich (1874–1947). The image is taken from Wikimedia Commons and is gratefully acknowledged.

Production history: Data entry: River Valley; Proofing: KB Sujith; Typesetter: Sayahna Foundation; Encoding: CVR.

Production notes: The entire document processing has been done in a computer running GNU/Linux operating system and TeX and friends. The PDF has been generated using XeLaTeX from TeXLive distribution 2021 using Ithal (ഇതൾ), an online framework for text formatting. The TEI (P5) encoded XML has been generated from the same LaTeX sources using LuaLaTeX. HTML version has been generated from XML using XSLT stylesheet (sfn-​tei-html.xsl) developed by CV Radhakrkishnan.

Fonts: The basefont used in PDF and HTML versions is RIT Rachana authored by KH Hussain, et al., and maintained by the Rachana Institute of Typography. The font used for Latin script is Linux Libertine developed by Phillip Poll.

Web site: Maintained by KV Rajeesh.

Download document sources in TEI encoded XML format.

Download PDF.