പ്രേമരാജ്യത്തിൽ പ്രേമിക്കുന്ന ഹൃദയത്തിനു പകരം വയ്ക്കാവുന്ന ഹൃദയമില്ല! പോരിൽ മരിച്ച സേനാനായകനായ കാമുകനു പകരം അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാമുകിക്ക്, അവളെ സമാശ്വസിപ്പിക്കാൻ, ചക്രവർത്തി സ്വന്തം മകനെ ഭർത്താവായി നല്കാൻ തുനിയുന്നു. ഈ ദുസ്സഹനിർദ്ദേശം ഞെട്ടലോടെ കേട്ട കാമുകി സ്വന്തം പ്രതിഷേധം വെളിപ്പെടുത്തി ചക്രവർത്തിയുടെ കാൽക്കൽ വീണു തൽക്ഷണം മരണമടയുന്നു. ശരിക്കുമൊരു സതി. ഷാർല്മാഞ്ഞ് (Charlemagne 742-814) ചക്രവർത്തിയുടെ സേനാനായകനായിരുന്ന റൊലാന്റെ (Roland) കാമുകി ഓദ് (Aude) ആണ് ഈ ഫ്രഞ്ച് സതി. മുസ്ലിം സ്പെയിനിനെതിരെയുണ്ടായ പോരാട്ടത്തിൽ വീരചരമം പ്രാപിച്ച റൊലാന്റെ അപദാനങ്ങൾ കൊണ്ടാടുന്ന മദ്ധ്യകാല പാട്ടുകൃതിയായ ‘റൊലാൻ ഗാന’ത്തിലെ (Chanson de Roland) പ്രസക്ത ഭാഗമാണിത്.
തിരികെ ഷാർല് മാഞ്ഞണഞ്ഞു കൊട്ടാര-
ത്തളത്തിലെത്തവേ, വരാംഗിയാ ‘മോദ്’
നിതരാമുൽക്കണ്ഠാകുലയായ് ചോദിച്ചാൾ:
‘എവിടെ യെൻ റൊലാൻ, സമര നായകൻ,
വിവാഹവാഗ്ദാനമെനിയ്ക്കു നല്കിയ-
ങ്ങടർക്കളം പൂകാൻ കുതിച്ചൊരദ്ധീരൻ?’
തികച്ചു മാതങ്കഭരിതനായ് ഷാർലുൾ-
പ്പിടച്ചലോടശ്രു തുളുമ്പും കണ്ണുമായ്
വെളുത്ത തൻ താടി തടവിയോതിനാൻ:
‘ഭഗിനി, മൽപ്രിയ സഖി, നീ തേടുന്നു
പൊരുതി നന്മൃതി വരിച്ച വീരനെ.
പകരമായി ഞാൻ നിനക്കു നല്കുവൻ
മികച്ച പുരുഷനൊരുത്തന്നെ, യവൻ
ഇതരനല്ലെന്റെ തനയൻ ‘ലൂയി’ താൻ,
വരും നാളിൽ നാടു ഭരിക്കാൻ പോകുവോൻ.’
അവളാകെ ഞെട്ടി മറുത്തു ചൊല്ലിനാൾ:
‘വിലക്ഷണ വാക്യം ശ്രവിച്ചിടുന്നു ഞാൻ!’ [1]
ഭഗവാനേ, സർവ്വ വിശുദ്ധ വൃന്ദമേ,
ഭഗവദ്ദൂതരേ, കനിഞ്ഞാലുമെന്നിൽ: [2]
‘മൃതനാമെന്നുടെ പ്രിയ റൊലാനെ ഞാ-
നതി ജീവിച്ചിടാനിട വരുത്തായ്ക!’
സഗദ്ഗദമിതു പറഞ്ഞു പെൺകൊടി
വിവർണ്ണയായ് ഷാർലിൻ കഴൽക്കീഴിൽ വീണാൾ…
വെടിഞ്ഞവളിദം ഭുവനമെന്നേയ്ക്കും. [3]
ജഗദീശൻ നല്കട്ടവൾക്കു സൽഗതി,
അവൾക്കായ് ഫ്രാൻസിലെ പ്രഭുക്കൾ കണ്ണീരിൽ
ക്കുതിർന്ന സംസ്മൃതിസുമങ്ങളർപ്പിപ്പൂ.
Mort De La Belle Aude (Chanson de Roland)
യന്യനു നൽകാൻ ഹൃദയമില്ലെൻ വശം.
(പി. കുഞ്ഞിരാമൻ നായർ — പരീക്ഷ)
പതിയു മാനസത്തിൻ മുകുരത്തിൽ.
പകലിനു പകലോൻ, ഇരവിനോ
രജനിനാഥൻ, വകരമില്ലാരും.
(ദേവി — വെറുമൊരു പ്രേമഗാനം)
സതികൾ പെറുന്നു സമസ്ത സൗഖ്യവും.
(ആശാൻ — സീത)
ചേരാൻ തുണപ്പതിനു നാക മണിക്കവാടം
ആരാൽത്തുറന്നരുളുമീശ്വരിയെന്നു പീത
നീരാളയാം പുലരിയെ സ്സതി വിശ്വസിച്ചാൾ.
(ജി. — ഒരു സതി)