“താ​ങ്ക​ളു​ടെ ‘ഭാ​രി​ച്ച’ രച​ന​യിൽ പറ​യു​ന്ന പല​രെ​യും നേരിൽ കണ്ട ഒരാ​ളെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ, നഗ​ര​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ​നി​ന്ന​ക​ന്നു ആശ്ര​മം​കെ​ട്ടി മല​ഞ്ചെ​രു​വിൽ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന പരി​ത്യാ​ഗി​ക്കെ​ങ്ങ​നെ അറി​യാം, ‘വി​ഴു​പ്പു’വാർ​ത്ത​കൾ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക വ്യാ​സ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ജന്മ​നാ ജന​സ​മ്പർ​ക്കം കു​റ​വാ​ണു, അന്തഃ​പു​ര​ജീ​വി​തം അടു​ത്ത​റി​യാൻ വയ്യ. വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യ​വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു ബീ​ജ​ദാ​നം ചെ​യ്യാൻ സത്യ​വ​തി യാ​ചി​ച്ച​പ്പോൾ, യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ പോ​യ​തു് ഞാ​നാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, ആൾ​മാ​റാ​ട്ട​ക്കാ​രാ​യി​രു​ന്നു. ആളൊരു സ്വാ​ധീ​ന​മു​ള്ള സവർ​ണ്ണൻ ആയ​തു​കൊ​ണ്ടു് പേ​രു​വി​വ​രം പറ​യു​ന്നി​ല്ല. പന​യോ​ല​രേ​ഖ​കൾ വ്യ​ത്യ​സ്ത സ്രോ​ത​സ്സു​ക​ളിൽ നി​ന്നു് ശി​ഷ്യ​ന്മാർ സം​ഭ​രി​ച്ച​തെ​ല്ലാം, നേ​രി​ട്ടു് കണ്ട​റി​ഞ്ഞ വി​വ​ര​ങ്ങൾ പോലെ, സമൃ​ദ്ധ​മാ​യി ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു. വസ്തു​താ​പ​ര​മായ വി​ട്ടു​വീ​ഴ്ച​കൾ​ക്കു് വഴ​ങ്ങി. ദക്ഷി​ണാ​പ​ഥ​ത്തിൽ നി​ന്നു് കഴു​ത​ച്ചു​മ​ടാ​യി കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന പന​യോ​ല​യിൽ ആഖ്യാ​നം എഴുതി എന്ന​താ​ണു്, ആഘോ​ഷി​ക്കേ​ണ്ട​തു്. മറി​ച്ചു​ള്ള കു​പ്ര​ചാ​ര​ണ​ത്തി​നു വഴി​മ​രു​ന്നി​ടു​ക​യ​ല്ല. തി​ര​ക്കു​ണ്ടു്. നി​ങ്ങൾ പൂർ​ണ്ണ​മാ​യി വാ​യി​ക്കു​മ്പോ​ഴേ​ക്കു് ഞങ്ങൾ പത്തു​നൂ​റു​പേർ മഹാ​ഭാ​ര​തം നാ​ടൊ​ട്ടു​ക്കു് വി​പു​ലീ​ക​രി​ച്ചു രചി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും കഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങൾ കൂ​ടു​തൽ കരു​ത്തു പ്രാ​പി​ക്കും, ഇതി​ഹാ​സ​തു​ല്യ​മായ ആഖ്യാ​ന​കല പൂർ​ണ​ത​യി​ലേ​ക്കു് നീ​ങ്ങും. പ്രാ​ദേ​ശി​ക​വാ​മൊ​ഴി ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന കാ​ലം​വ​രും. ആശ്വ​സി​ക്കൂ എനി​ക്കു് പകർ​പ്പ​കാ​വ​കാ​ശ​മി​ല്ല. ആർ​ക്കും കയറി രച​ന​യിൽ ഇട​പെ​ടാം. വ്യാ​സൻ എന്ന ഞാ​നെ​ന്നൊ​രാൾ ‘ഭാ​വ​നാ​സൃ​ഷ്ടി’യെ​ന്നു് നാളെ ജനം പറയും. ചിലർ കാ​വു​കെ​ട്ടി കൈ​കൂ​പ്പും. കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​സ്വ​ത്തു​തർ​ക്ക​ത്തെ ‘നെ​റ്റി​പ്പ​ട്ട​വും വെ​ഞ്ചാ​മ​ര​യു’മായി എഴു​നെ​ള്ളി​ക്കു​ന്ന​തു പരി​ഹാ​സ്യ​മാ​ണെ​ന്നു യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​കൻ പറ​യു​മ്പോൾ, ഏകാംഗ പ്ര​തി​പ​ക്ഷം വേ​ണ​മ​ല്ലോ, പൂ​ത്തി​രി കത്തി​ക്കാ​നും ചി​ല​പ്പോൾ പു​ക​ക്കാ​നും!”

“പാ​ണ്ഡ​വർ എന്റെ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ എന്ന​ഭി​മാ​നം തോ​ന്നു​ന്ന നി​മി​ഷം അല്ലെ!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ വരി​നി​ന്നു അനു​മോ​ദി​ച്ചു. രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗം ചെ​യ്തു ‘ചക്ര​വർ​ത്തി’പദവി നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും മറ്റു​നാ​ലു​പേ​രും, തി​രു​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ ധരി​ച്ചു വേ​ദി​യിൽ നി​റ​ഞ്ഞ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം അരമന.

“ഇവരെ, ഈ അഞ്ചു​പേ​രെ​യാ​ണു​ഞാൻ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ച​തെ​ന്നാ​ണോ നി​ങ്ങൾ ഇപ്പോ​ഴും കരു​തു​ന്ന​തു്! വാ​ര​ണാ​വ​തം കൊ​ട്ടാ​രം തീ​ക്ക​ത്തി​ച്ചു ആറം​ഗ​ആ​ദി​വാ​സി കു​ടും​ബ​ത്തെ കൊ​ല​ചെ​യ്ത കു​ന്തി​യും “പറ​ക്ക​മു​റ്റാ​ത്ത” അഞ്ചു​കു​ട്ടി​ക​ളും, ഭൂ​ഗർ​ഭ​ഇ​ട​നാ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ രാ​ത്രി പലാ​യ​നം ചെ​യ്തെ​ത്തി​ച്ചേർ​ന്ന ഏക​ച​ക്ര​ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ കൗ​ര​വ​ചാ​ര​ന്മാർ തി​രി​ച്ച​റി​യാ​തി​രി​ക്കാൻ താ​ടി​യും തലയും വളർ​ത്തി, വ്യാ​ജ​ബ്രാ​ഹ്മണ സ്വ​ത്വ​ത്തിൽ ഭി​ക്ഷാ​പാ​ത്ര​വു​മാ​യി ഊരു​തെ​ണ്ടി​ജീ​വി​ച്ച അഗ​തി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ ആയതും, മൊ​ത്തം സ്വ​യം​വ​ര​വി​വാ​ഹ​വ്യ​വ​സ്ഥ​യെ ഞാൻ അപ​ല​പി​ച്ച​തും. പാ​ഞ്ചാ​ല​രാ​ജ​കു​മാ​രി​യായ എന്നെ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ച അർ​ജ്ജു​ന​നും നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വ​രും, പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി​ക​ള​യാ​യി കൗരവ ഭര​ണ​കൂ​ടം എന്നോ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചി​ട്ടും ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തി​യ​പ്പോൾ തട​വിൽ​കി​ട​ക്കാ​തെ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ ഇട​ക്കാ​ല​സു​ഖ​വാ​സം ചെ​യ്ത​തു്, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, പാ​ഞ്ചാ​ല​രാ​ജാ​വി​നെ പി​ണ​ക്ക​രു​തു് എന്ന കരു​തൽ​ന​ട​പ​ടി​യിൽ എത്തി​യ​തു​കൊ​ണ്ട​ല്ലേ. ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി വന്ന​ശേ​ഷം, തി​രി​ച്ചു​ക​ടി​ക്കാ​ത്ത എന്തും വേ​ട്ട​യാ​ടി തി​ന്നു​ന്ന മൃ​ഗ​മാം​സാ​ഭി​മു​ഖ്യം പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ഗുണം ചെ​യ്തു. പഴം മാ​ത്രം കഴി​ച്ചു ഞാൻ തടി​ക്കാ​തെ നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, പാ​ണ്ഡ​വർ കൊ​ഴു​ത്തു​മി​നു​ങ്ങി. അപ്പോൾ ‘ദേ​വ​സ​ന്ത​തി​കൾ’ എന്നു് നി​ങ്ങൾ​ക്കു മാ​യ​ക്കാ​ഴ്ച! പ്ര​ത്യുൽ​പ്പാ​ദ​ന​ത്തി​നു അവരെ ഊഴ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു രതി​കർ​മ്മ​നി​യോ​ഗ​ത്തിൽ കൈ​പി​ടി​ച്ചു് എത്തി​ക്കാൻ സമ​യ​മായ എനി​ക്കേ അറിയൂ അതി​ന്റെ പ്രാ​യോ​ഗി​ക​പ്ര​ശ്ന​ങ്ങൾ!”

“യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, വ്യ​ക്തി​പ​ര​മാ​യി പ്ര​ത്യേ​കം അനു​കൂ​ലി​ച്ച മുൻ​ഗ​ണ​നാ പദ്ധ​തി​യാ​യി​ട്ടും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വാ പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​ത്തെ നി​ങ്ങൾ പി​ന്തു​ണ​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു വച്ചാൽ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ, കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ സമ​ര​മു​ഖം തു​റ​ന്നു നി​രാ​ഹാ​രം തു​ട​ങ്ങിയ പ്ര​ഭാ​തം.

“ഈ കു​ഴ​പ്പം പി​ടി​ച്ച പദ്ധ​തി ഞാൻ നേ​രി​ട്ടു് ഇഴ​കീ​റി പരി​ഗ​ണി​ക്കും മു​മ്പു് തന്നെ അതിലെ മലീ​മ​സ​മായ ആണ​ധി​കാര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ​രി​സ​രം പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ഉറ​ക്ക​പ്പേ​ച്ചിൽ മണ​ത്ത​റി​ഞ്ഞു. പദ്ധ​തി​ന​ട​പ്പി​നു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ നി​രു​പാ​ധി​ക​പി​ന്തുണ തരു​ന്ന​തു് മഹാ​രാ​ജാ​പ​ദ​വി​ക്കു് ആശാ​സ്യ​മ​ല്ല. മറി​ച്ചു, ആശാ​സ്യ​മായ കാ​ര്യം, ഞാൻ രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഭേ​ദ​ഗ​തി നിർ​ദേ​ശം, തർ​ക്ക​മി​ല്ലാ​തെ പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ട​തീ​രു​മാ​ന​മാ​യി ഉടൻ നട​പ്പി​ലാ​ക്കാൻ യു​ധി​ഷ്ഠിര കാ​ര്യാ​ല​യം ഉത്സാ​ഹി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. മറ്റു വാ​ക്കു​ക​ളിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ, ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​റാ​ണി​യു​ടെ സവി​ശേഷ അധി​കാ​ര​യി​ട​ങ്ങ​ളിൽ വന്നു പഞ്ച​പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ഒരാൾ മാ​ത്ര​മായ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഊഴം തെ​റ്റി​ച്ചു നി​ര​ങ്ങേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മി​ല്ല, നി​ല​വിൽ മഹാ​രാ​ജാ​പ​ദ​വി കൈ​വ​ശ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും നാളെ മറ്റു​നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ആർ​ക്കു മഹാ​രാ​ജാ​പ​ദ​വി കി​ട്ടു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും മഹാ​റാ​ണി പദവി എനി​ക്കു​ത​ന്നെ​യാ​യി​രി​ക്കും.”

“നി​ങ്ങ​ളെ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ ‘പി​ച്ചി​ച്ചീ​ന്തി’ എന്നു​കേ​ട്ട​ല്ലോ. വം​ശ​ഹ​ത്യ​യെ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അര​ഞ്ഞാ​ണ​ത്തിൽ​കൊ​ളു​ത്തി അനാ​വ​ശ്യ ലൈം​ഗി​ക​മാ​ന​ങ്ങൾ ചേർ​ത്ത​താ​ണു് പ്ര​ശ്ന​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു​ണ്ടോ?” കു​രു​വംശ കു​ടും​ബ​യോ​ഗം കഴി​ഞ്ഞു പു​റ​ത്തേ​ക്കി​റ​ങ്ങു​ന്ന ഭീ​മ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ പോലെ ഉള്ളിൽ ഒന്നു, എന്നാൽ നാവിൽ വേ​റൊ​ന്നു എന്ന പെ​രു​മാ​റ്റ​കാ​പ​ട്യ​മൊ​ന്നും, ഉച്ച​രി​ക്കു​ന്ന വാ​ക്കു​ക​ളിൽ ഞാൻ പു​ര​ട്ടി​യി​ല്ല എന്നു​നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാം. അർ​ജ്ജു​ന​നെ പോലെ വർ​ണ്ണ​ശ​ബ​ള​മായ ആശം​സാ​പ​ദാ​വ​ലി, നി​ര​ക്ഷ​ര​നായ എനി​ക്ക​റി​യി​ല്ല​ല്ലോ. എന്നാൽ ഉള്ള കാ​ര്യം നെ​റി​കേ​ടി​ല്ലാ​തെ ഞാ​നാ​രോ​ടും പറ​ഞ്ഞു. കാ​ട്ടു​പ്ര​കൃ​തി​ക​ളാ​യി കൗ​മാ​ര​കാ​ല​ത്തു കോ​ട്ട​വാ​തി​ലിൽ മു​ട്ടി, കു​ന്തി​യും കു​ട്ടി​ക​ളും അഭയം തേ​ടി​യ​പ്പോൾ, ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ നൂ​റോ​ളം മക്കൾ ഇരു​കൈ​ക​ളും നീ​ട്ടി ഞങ്ങ​ള​ഞ്ചു​പേർ​ക്കു സ്വാ​ഗ​തം പറഞ്ഞ വൈ​കാ​രി​ക​പ​രി​സ​ര​മു​ള്ള ബാ​ല്യ​സ്മ​രണ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്ക​ളു​മാ​യി പങ്കു​വ​ച്ചു. നാ​ഗ​രി​ക​പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം അക്കാ​ല​ത്തു കൗ​ര​വ​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ കണ്ടാ​ണു് ഞങ്ങൾ പഠി​ച്ച​തു്. കാണാൻ സു​ന്ദ​ര​ന്മാ​രാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും, രതി​പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ങ്ങ​ളെ ചെ​റു​ത്തു ഏക​പ​ത്നീ​വ്ര​ത​ക്കാ​രാ​യി അവർ ജീ​വി​ച്ചു. വി​വാ​ഹ​ത്തി​ലും പു​റ​ത്തും, ‘ആൺ​പെൺ​വേ​ട്ട’ക്കാർ നാ​യാ​ടി നട​ക്കു​ന്ന, ഈ നാ​ശം​പി​ടി​ച്ച ലോ​ക​ത്തിൽ, തങ്ക​ലി​പി​ക​ളിൽ വേ​ണ്ടേ കൗ​ര​വ​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തെ പൊ​തു​സ​മൂ​ഹം അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​തു്? എന്നു് ഞാൻ നെ​ഞ്ചിൽ​കൈ​വ​ച്ചു നി​ല​വി​ട്ടു് പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ എല്ലാ​വ​രും എഴു​ന്നേ​റ്റു​നി​ന്നു കര​ഘോ​ഷം മു​ഴ​ക്കി. സ്വ​ത​വേ​യു​ള്ള എന്റെ ലജ്ജാ​ശീ​ലം കൗരവ രാ​ജ​കു​മാ​രി​കൾ​ക്കി​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു എന്നു വേണം മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ. തി​ര​ക്കു​ണ്ടു്. പഞ്ച​ലോ​ഹ​ത്തിൽ പണിത ദു​ര്യോ​ധ​ന​പ്ര​തി​മ​യു​ടെ നിർ​മ്മി​തി അന്ത്യ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലാ​ണു്. ശിൽ​പ്പി​യെ ആദ​രി​ച്ചു വേ​ണ​മ​ല്ലോ അടു​ത്ത ഘട്ടം!”, സ്വയം ഓടി​ക്കു​ന്ന രഥ​ത്തിൽ ഭീമൻ അതി​വേ​ഗം കയറി കു​തി​ര​കൾ​ക്കു ആജ്ഞ​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കി.

“അമ്മ നി​ങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പം വന്നി​ല്ലേ”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി പോയ കാലം.

“എങ്ങ​നെ വരും അഭി​മാ​നി​യായ ആ സ്ത്രീ! പാ​ഞ്ചാ​ലീ​സ്വ​യം​വ​രം കഴി​ഞ്ഞു ഞങ്ങൾ നവ​വ​ധു​വു​മൊ​ത്തു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ കഴി​യു​ന്ന ഇടവേള, അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ന്റെ പുൽ​ത്ത​കി​ടി​യിൽ വർ​ത്ത​മാ​നം പറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു് ഞങ്ങൾ. പെ​ട്ടെ​ന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി, “ആരാ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അച്ഛൻ?” എന്നു് വിരൽ ചൂ​ണ്ടി പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു ചോ​ദി​ച്ചു. ധി​ക്കാ​രം നി​റ​ഞ്ഞ ഓരോ ചോ​ദ്യ​വും വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​ര​തി​യെ അവ​ഹേ​ളി​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ കു​ന്തി​യു​ടെ മകൻ അല്ലാ​ത്ത എനി​ക്കും സഹ​ദേ​വ​നും തോ​ന്നി. സു​ന്ദ​രി​യായ ഒരു രാ​ജ​കു​മാ​രി​യു​മാ​യി സം​ഭ​വി​ച്ച ആക​സ്മിക നവ​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ മാ​സ്മ​രി​ക​ത​യിൽ ഒന്നും ഞങ്ങൾ അഞ്ചു​പേ​രും മി​ണ്ടി​യി​ല്ല. കാലൻ, വായു, ഇന്ദ്രൻ, അശ്വ​നി​ദേ​വ​ത​കൾ, കു​ത്തി​ക്കു​ത്തി​യു​ള്ള അവ​ളു​ടെ ഓരോ ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു കു​ന്തി​യിൽ നി​ന്നും കി​ട്ടിയ നേ​രെ​ചൊ​വ്വേ ഉത്ത​ര​ത്തി​ലും, പാ​ഞ്ചാ​ലി മെയ് കു​ലു​ക്കി, കൈകൾ വി​ടർ​ത്തി, ആർ​ത്തു​ല്ല​സി​ച്ചു. അന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു മു​മ്പിൽ തല​താ​ഴ്ത്തി​യ​താ​ണു് കു​ന്തി!”

“കൗ​ര​വ​അ​ടിമ! ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ ചൂ​തു​ക​ളി​ച്ചു തോ​റ്റാൽ ഭാ​ര്യ​യു​ടെ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം നി​ങ്ങൾ പിൻ​വ​ലി​ക്കു​മോ? മുൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പാ​ഞ്ചാ​ലി എങ്ങ​നെ സാ​മ​ന്ത​ഹ​സ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ നി​യ​മ​പ​രി​ധി​യിൽ വരും?! പരു​ക്കൻ നീ​തി​നി​ഷേ​ധ​മ​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വർ വന​വാ​സ​ത്തി​നാ​യി പടി​വി​ട്ടി​റ​ങ്ങിയ ശേഷം ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ പോയി കൊ​ട്ടാ​രം കൊ​ള്ള​യ​ടി​ക്കാൻ കൗരവർ രഹ​സ്യ​മാ​യി സം​ഘ​ടി​ക്കു​ന്ന നേരം.

“യഥാർ​ത്ഥ​വ​സ്തുത നി​ങ്ങൾ അവ​ഗ​ണി​ക്കു​ന്നു. ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ ചൂ​തു​ക​ളി​ക്കു​മ്പോൾ, “ഞാൻ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു ആർ​ത്ത​വ​ശു​ചി​ത്വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ബോ​ധ​വൽ​ക്ക​ര​ണം ചെ​യ്യ​ട്ടെ” എന്നു് ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ഞാൻ മറ​യി​ല്ലാ​തെ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്ത​ത​ല്ലേ? പരി​ഷ്കൃത ശു​ചി​ത്വ​രീ​തി കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്കൾ​ക്കി​ല്ല എന്ന​തു് അവർ​ക്കി​ട​യിൽ​ത​ന്നെ അറി​വു​ള്ള​തു​മാ​ണു്. അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ പ്ര​വേ​ശ​നം നേടിയ പാ​ഞ്ചാ​ലി പി​ന്നെ ചെ​യ്ത​തെ​ന്താ​യി​രു​ന്നു! കു​രു​വം​ശ​കി​രീ​ട​ത്തിൽ സ്ത്രീ​ക്കും പു​രു​ഷ​നും തു​ല്യ​അ​വ​കാ​ശം വേ​ണ​മെ​ന്നു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ പര​സ്യ​മാ​യി ലിം​ഗ​സ​മ​ത്വ​പ്ര​തി​ജ്ഞ എടു​ക്ക​ണം എന്ന​വൾ ആ സാ​ധു​സ്ത്രീ​ക​ളെ പി​രി​കേ​റ്റി. കു​രു​വം​ശ​ഭ​ര​ണ​ത്തിൽ കൈ​ക​ട​ത്തുക: ചാർ​വാ​കൻ തെ​രു​വിൽ പറ​യു​ന്ന​തു് പാ​ഞ്ചാ​ലി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ പയ​റ്റുക. വി​രു​ന്നു​കാ​രി​യാ​യി വന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദി​യാ​വു​ന്ന​തു് കണ്ട​പ്പോൾ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യായ എന്റെ നീ​ല​ര​ക്തം തി​ള​ച്ചു. ചൂ​താ​ട്ട​സഭ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം മര​വി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. പോരാ എന്നെ​നി​ക്കു ന്യാ​യ​മാ​യും തോ​ന്നി. മാ​തൃ​കാ​പ​ര​മാ​യി ശി​ക്ഷി​ക്ക​ണം.അങ്ങ​നെ കൗ​ര​വ​അ​ടിമ എന്നു് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. രാജസഭ പി​ന്നീ​ട​തു് അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചു. ഇതി​ലെ​ന്താ​ണു് പൊ​ള്ളാൻ?, നി​ങ്ങൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ രാ​ജ​ദ്രോ​ഹ​ത്തിൽ കൂ​ട്ടു​പ്ര​തി​യാ​ണോ?”

“എന്തു്, നി​ങ്ങൾ, നി​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നോ ആ ‘ഏഴു​കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ’ളുടെ ആരാ​ച്ചാർ?, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ഭാ​വി​കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​കൾ ആയി​രു​ന്നി​ല്ലേ അവർ!”, അന്നു​ക​ണ്ടു​മു​ട്ടിയ വൃ​ദ്ധ​സ്ത്രീ​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ശന്ത​നു​ഭാ​ര്യ​യാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും, മഹാ​റാ​ണി​പ​ദ​വി​യു​ടെ ചി​ട്ട​വ​ട്ട​ങ്ങൾ ഗംഗ സ്വീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. വി​ശ്വാ​സ​മർ​പ്പി​ച്ച ദൗ​ത്യ​ങ്ങൾ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​യി ഞാൻ മു​റു​മു​റു​പ്പി​ല്ലാ​തെ ചെ​യ്തു എന്ന​തി​നു് തെ​ളി​വ​ല്ലേ, നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ മു​ക്കി​ക്കൊ​ന്ന ഒരൊ​റ്റ നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​വി​ന്റെ​യും ജഡം, അഥവാ ഭൗ​തി​ക​ശ​രീ​രം, മീൻ​വ​ല​യിൽ കു​ടു​ങ്ങിയ ദു​ര​നു​ഭ​വം ഗം​ഗാ​ന​ദി​യി​ലെ മു​ക്കു​വർ ഇതു​വ​രെ പങ്കി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന​തു്? കോ​ടി​ത്തു​ണി​യിൽ മു​ഖം​മൂ​ടി, നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​വു​മാ​യി പ്ര​സ​വ​മു​റി​യിൽ നി​ന്നു് മഹാ​റാ​ണി ഗം​ഗാ​ദേ​വി എന്നെ പു​ഴ​യി​ലേ​ക്കു് ഒറ്റ​യ്ക്കു് പറ​ഞ്ഞു​വി​ടും, ഗം​ഗ​യിൽ ചെയ്ത ‘പാപം’, അതിൽ​ത്ത​ന്നെ മു​ങ്ങി​നി​വർ​ന്നു, ഈറ​നു​ടു​ത്തു ഞാൻ ശന്ത​നു​വി​ന്റെ അര​മ​ന​യി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങി​വ​രും. ‘വിവരം’ പറയാൻ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ കയ​റു​മ്പോൾ, രാ​ജാ​വി​ന്റെ അട​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ച നി​ല​വി​ളി കേൾ​ക്കും, “ഞാൻ കാ​ണും​മു​മ്പു​ത​ന്നെ എന്തു് ആ കു​ഞ്ഞി​നെ ചെ​യ്തു നീ ഗംഗാ, നമു​ക്കു് പി​റ​ന്ന പാവം കു​ഞ്ഞി​നെ?”, വി​തു​മ്പി വി​തു​മ്പി, ശന്ത​നു കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു മരി​ക്കു​മെ​ന്നു് നി​ങ്ങൾ ഭയ​ന്നെ​ങ്കിൽ തെ​റ്റി—തി​ര​ക്കു​പി​ടി​ച്ചൊ​രു ‘ശാ​രീ​രി​കത’ക്കാ​യി ആ ദൈ​ന്യ​ത​യി​ലും ഗം​ഗ​യെ​യും കൂ​ട്ടി വട്ടം​കൂ​ട്ടു​ക​യാ​ണു് വൃ​ദ്ധ​ശ​ന്ത​നു മഹാ​രാ​ജാ​വു്. ഗം​ഗ​യു​ടെ എട്ടാ​മ​ത്തെ ശി​ശു​ഹ​ത്യാ​ശ്ര​മം കയ്യോ​ടെ​പി​ടി​കൂ​ടിയ ശന്ത​നു അവ​ളു​മാ​യി എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി തെ​റ്റി​പ്പി​രി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, അര​മ​ന​ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാർ പു​തി​യൊ​രാ​ഖ്യാ​ന​നിർ​മ്മി​തി​യിൽ എന്നെ ‘ആരാ​ച്ചാർ’ പരാ​മർ​ശ​ത്തിൽ നി​ന്നൊ​ഴി​വാ​ക്കി, ഗംഗയെ ഏഴു​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ​യും കൊ​ല​യാ​ളി​യാ​ക്കി, ശി​ശു​ഹ​ത്യ അതി​ജീ​വി​ച്ച എട്ടാ​മ​നാ​ണി​പ്പോൾ സൈ​നി​ക​വേ​ഷം ധരി​ച്ചു മഹാ​രാ​ജാ​വു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ അരികെ സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​സ്നേ​ഹി പി​താ​മ​ഹൻ!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക തി​രി​ഞ്ഞു നട​ന്നി​ട്ടും, ചി​ത്ത​ഭ്ര​മ​ത്തി​ന്റെ പി​ടി​യി​ലാ​യി​രു​ന്ന രാ​ജ​തോ​ഴി ഭൂ​ത​കാ​ല​ക്കു​ളി​രിൽ രസി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

“കണ്ടാ​ലൊ​രു ദൈ​വ​മാ​താ​വു്! കേ​ട്ടി​ട​ത്തോ​ളം, ശി​ശു​ഹ​ത്യ ആസ്വ​ദി​ക്കു​ന്ന രാ​ക്ഷ​സി, കു​രു​വം​ശ​രാ​ജാ​വു് ശന്ത​നു​വി​നെ ഇങ്ങ​നെ സന്താ​പ​ത്തി​ലാ​ക്കു​വാൻ എന്തു് ‘മുൻ​ജ​ന്മ​പാപ’മാണു് ആ മനു​ഷ്യൻ ചെ​യ്ത​തു്”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഗം​ഗാ​ദേ​വി​യു​ടെ കൈ​മു​ത്തി. എട്ടാം പ്ര​സ​വ​ത്തി​ന​വൾ തയ്യാ​റെ​ടു​ക്കു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ഏഴു ശി​ശു​ഹ​ത്യ​കൾ​ക്കു നേ​രി​ട്ടു് മേൽ​നോ​ട്ടം നൽകി. പക​ര​ക്കാ​രെ ഏൽ​പ്പി​ക്കാൻ പറ്റു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നി​ല്ല ‘അമ്മേ’ നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്ന കു​ഞ്ഞു​ങ്ങൾ. രാ​ക്ഷ​സി​യോ​ള​മി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും മനു​ഷ്യ​സ്ത്രീ​യു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​കാ​ഠി​ന്യം എനി​ക്ക​നു​വ​ദി​ച്ച പ്ര​കൃ​തി​ക്കു നന്ദി. പര​സ​ഹാ​യ​മി​ല്ലാ​തെ പര​മ​ര​ഹ​സ്യ​മാ​യി പാതകം നിർ​വ്വ​ഹി​ച്ചു നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ കു​ളി​ച്ചു ഈറൻ ധരി​ച്ചു അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​ലെ​ത്തു​മ്പോൾ ‘നീ​യെ​ത്ര സു​ന്ദ​രി’ എന്നു് പറ​ഞ്ഞു ശന്ത​നു ആന​ന്ദ​ര​തി​ക്കാ​യി ഉടൽ തു​റ​ന്നി​ടും. ഓരോ ഗർ​ഭ​വും കബ​ളി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ തോ​ന്നി​യ​പ്പോൾ പ്ര​കൃ​തി​യെ ഞാൻ സമീ​പി​ച്ചു. എത്ര​യും വേഗം ഗർ​ഭ​ഛി​ദ്രം ചെ​യ്യാൻ ആജ്ഞ​യു​ണ്ടാ​യെ​ങ്കി​ലും, സാ​ഹ​ച​ര്യം എനി​ക്കെ​തി​രെ ഗൂ​ഡാ​ലോ​ചന ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​യി തോ​ന്നി. പി​ന്നെ ഒന്നേ വഴി​യാ​യി കണ്ടു​ള്ളു. പേ​റ്റു​ചൂ​ടാ​റും മു​മ്പു് കു​ഞ്ഞി​നെ നദി​യിൽ കമ​ഴ്ത്തി​ക്കി​ട​ത്തി ഒഴു​ക്കുക. ദൗ​ത്യം, മു​റ​തെ​റ്റാ​തെ ചെ​യ്തു​വ​രു​ന്നു. എട്ടും ഒഴു​കി​പ്പോ​യാൽ ഞാൻ വി​വാ​ഹ​മോ​ച​നം നേടും. ആർ​ക്കു കഴി​യും വൃ​ദ്ധ​ശ​ന്ത​നു​വി​നെ രോ​ഗ​ക്കി​ട​ക്ക​യിൽ പരി​ച​രി​ക്കാൻ!!”

“വി​ജ​യ​പ്ര​തീ​ക്ഷ​യോ​ടെ കൗ​ര​വ​പ​ക്ഷ​ത്തു്, യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ നയി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​സൈ​ന്യ​ത്തോ​ടു പോ​രാ​ടി, ജീ​വ​നോ​ടെ ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ​തി​രി​ച്ചെ​ത്തി, തു​റു​ങ്കിൽ പോ​വാ​തെ ആചാ​ര്യ​പ​ദ​വി നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത മി​ടു​ക്ക​ന​ല്ലേ നി​ങ്ങൾ!, പുതിയ മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ആളെ​ങ്ങ​നെ?”, കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അഭി​വാ​ദ്യം ചെ​യ്തു.

“സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ നി​വർ​ന്നി​രു​ന്നാൽ ചു​വ​രി​ലെ രഹസ്യ ജാലകം വഴി ഗോ​പു​ര​വാ​തിൽ വരെ വി​സ്തൃത കൊ​ട്ടാ​ര​ഭൂ​മിക നി​ഷ്പ്ര​യാ​സം കാ​ണാ​വു​ന്ന​തേ​യു​ള്ളൂ, എന്നാൽ ഒളി​ക്കാ​ഴ്ച വേണം. ഇട​തു​ചു​വ​രിൽ നകുലൻ ഒഴികെ വേറെ ആരും അറി​യാ​തെ മയൻ നിർ​മിത രഹ​സ്യ​നോ​ട്ട​വ​ഴി​യു​ണ്ടാ​ക്കി. രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ ഞങ്ങൾ യു​ദ്ധ​വ​റു​തി​യു​ടെ ദു​രി​ത​ജീ​വി​ത​പ്ര​ശ്ന​ങ്ങൾ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​മ്പോൾ, ഒളി​നോ​ട്ട​സു​ഷി​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ സൂ​ക്ഷ്മ​ലോക കാ​ഴ്ച്ച​ക​ളു​മാ​യി രസി​ച്ചു ജീ​വി​ച്ചു യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര സമാ​ധാ​ന​കാല ജീ​വി​തം മു​ന്നേ​റു​ന്നു”, പെ​ട്ടെ​ന്നു് ചു​റ്റും നോ​ക്കി ചാ​ര​ന്മാ​രെ ഭയ​ന്നു്, മേ​ലാ​കെ അമ്പു് കൊ​ണ്ടു് വി​ണ്ടു കീറിയ കൈകൾ മാ​റിൽ​പി​ണ​ച്ചു കെ​ട്ടി നാ​മ​ജ​പം തു​ട​ങ്ങി.

“കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​യിൽ പറ​ഞ്ഞു കേ​ട്ടി​രു​ന്ന​ത്ര കു​ടി​ല​മ​ന​സ്സു​ക​ളാ​ണോ ശരി​ക്കും ഈ കൗരവർ?”, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ നി​ന്നെ​ത്തിയ നവ​വ​ധൂ​വ​ര​ന്മാർ​ക്ക​നു​വ​ദി​ച്ച അരമന അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ലെ സ്വീ​ക​ര​ണ​മു​റി.

“മൃ​ഗ​യാ​വി​നോ​ദ​ങ്ങൾ എന്ന ചെ​ല്ല​പ്പേ​രി​ട്ട​വർ ഹസ്തി​ന​പു​രി പെ​ണ്ണു​ട​ലു​ക​ളെ കൗ​മാ​രം മുതൽ വേ​ട്ട​യാ​ടി​യി​രു​ന്ന​താ​യി ഭീമൻ യാ​ത്ര​ക്കി​ടെ തന്ന മു​ന്ന​റി​യി​പ്പു​കൾ മു​ഖ​വി​ല​ക്കെ​ടു​ക്കാൻ, എന്തോ, അന്തഃ​രം​ഗം മടി​ച്ചു. സു​ഖ​മ​ല്ലേ എന്നൊ​രു ഇളമുറ കൗ​ര​വ​യു​വാ​വു് നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​മാ​യി തോ​ന്നു​ന്ന​വി​ധം പൂ​ക്കൾ തന്നു ഉടലിൽ മു​ട്ടി​യു​രു​മ്മി ചോ​ദി​ക്കു​മെ​ന്നും, അപ്പോൾ വേ​ട്ട​ക്ക​ണ്ണു നീ​യ​റി​യാ​തെ തറ​ക്കുക മാ​റി​ലാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്നും അർ​ജ്ജു​നൻ നേ​ര​ത്തേ താ​ക്കീ​തു നൽകി. ദേ​വ​സ​ന്ത​തി​ക​ളായ നി​ങ്ങൾ​ക്കു​മു​ണ്ടാ​വി​ല്ലേ അതു​പോ​ലെ സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​വേ​ട്ട​യ​നു​ഭ​വ​ങ്ങൾ എന്നു് തി​രി​ച്ചു ഞാ​ന​വ​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ധാർ​മ്മി​ക​രോ​ഷ​ത്താൽ തു​ള്ളു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതെ​ന്നെ നേ​രി​യ​തോ​തിൽ ചൊ​ടി​പ്പി​ച്ചു. “കാ​മാ​തുര കൗ​ര​വ​ക്ക​ണ്ണു​കൾ വീ​ഴാ​തി​രി​ക്കാൻ പ്ര​കൃ​തി തന്ന ഈ മാ​റി​ടം പറി​ച്ചെ​റി​യ​ണോ എന്നു​തി​രി​ച്ചു ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, വി​ല്ലും ഗദയും വാ​രി​യെ​ടു​ത്ത​വ​ര​ഞ്ചു​പേ​രും സം​ര​ക്ഷി​താ​വ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു യാ​ത്ര​യാ​യി.” അഭി​മു​ഖം കഴി​ഞ്ഞു കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പു​റ​ത്തു​ക​ട​ക്കു​മ്പോൾ, പരി​മ​ള​വാ​ഹി​ക​ളായ പൂ​ച്ചെ​ണ്ടു​ക​ളു​മാ​യി, പ്ര​ണ​യം നി​റ​ഞ്ഞ മി​ഴി​ക​ളോ​ടെ, നാ​ല​ഞ്ചു ഇളമുറ കൗരവർ അതാ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ കാ​ത്തു സ്വീ​ക​ര​ണ​മു​റി​യിൽ!”

“ഇനി​യും കൗ​ര​വ​ചോര ഭീമൻ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു പാ​ണ്ഡ​വ​പാ​ള​യ​ത്തിൽ, അഴി​ഞ്ഞു​വീണ മു​ടി​യു​മാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലി.

“ഭീ​മ​നെ​വി​ടെ​യോ മനോ​വീ​ര്യം നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു എന്നാ​ണു നകുലൻ പറ​ഞ്ഞ​റി​ഞ്ഞ​തു്. അന്വേ​ഷി​ച്ച​പ്പോൾ ഒരു​കാ​ര്യം വ്യ​ക്ത​മാ​യി. കൗ​ര​വ​നെ കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തി ഓരോ തവണ നഖ​ങ്ങൾ കരളിൽ താ​ഴ്ത്തു​മ്പോ​ഴും, പി​ന്നിൽ നി​ന്നൊ​രു ‘തി​രു​ത്തൽ ശബ്ദ’മു​യ​രും, “ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു കൗ​ര​വ​ക​രൾ നീ പറി​ച്ചെ​ടു​ത്താൽ, സ്ത്രീ​നീ​തി പാ​ലി​ച്ചു​കി​ട്ടി​ല്ല കു​ഞ്ഞേ!” എന്നു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഭീ​മ​ശി​ര​സ്സി​ലു​ഴി​ഞ്ഞു ഓർ​മ്മി​പ്പി​ക്കും. “നീ​യി​പ്പോൾ നഖം താ​ഴ്ത്തു​ന്ന​തു് പെൺ​നീ​തി​നിർ​വ്വ​ഹ​ണ​മ​ല്ല, വ്യ​ക്തി​വൈ​രാ​ഗ്യ​ത്തി​ലൂ​ന്നിയ പ്ര​തി​കാ​ര​ന​ട​പ​ടി​യാ​കു​ന്നു. കൗരവർ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചെ​യ്ത​തെ​ന്നു ആരോ​പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മ​ത്തി​ന​വൾ നീ​തി​പ​തി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ പരാ​തി​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തോ​ടെ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന വ്യ​വ​സ്ഥാ​പിത നട​പ​ടി​ക്ര​മ​മു​ണ്ടു് പരി​ഷ്കൃത ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ. അതു് മറി​ക​ട​ന്നു കൗ​ര​വ​കു​ടൽ കീറി ചു​ടു​ചോര കൈ​ക്കു​മ്പി​ളിൽ വീ​ഴ്ത്തി പ്രി​യ​ത​മ​യു​ടെ കേ​ശ​പ​രി​ലാ​ള​ന​ത്തി​നു നൽ​കാ​നു​ള്ള ഉദ്യ​മം നി​ന്നെ​പ്പോ​ലെ വി​കാ​ര​ജീ​വി​ക്കു ചേർ​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും ധാർ​മ്മി​ക​മ​ല്ല പ്രി​യ​ഭീ​മാ. വാൾ വീ​ശി​യും ഗദ​ചു​ഴ​റ്റി​യും അമ്പെ​യ്തും പ്ര​തി​യോ​ഗി​യെ കാ​ല​പു​രി​യി​ലേ​ക്ക​യ​ക്കു​ന്ന തൊ​ഴിൽ​മി​ക​വാ​ണി​വി​ടെ നീ പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട​തു്” എന്നു പറ​ഞ്ഞു അവനെ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പി​ന്തി​രി​പ്പി​ച്ചാൽ പാവം ഭീമൻ പി​ന്നെ​ന്തു​ചെ​യ്യും!”

“കൗ​ര​വ​ത​ല​യോ​രോ​ന്നു​മു​രു​ട്ടി​യ​ത​പ്പ​പ്പോൾ എണ്ണി, വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തി​ന്റെ കണ​ക്കു, മു​ത​ലും പലി​ശ​യും ചേർ​ത്തു്, കൊ​ടു​ത്തു​തീർ​ത്ത​ത​ല്ലേ? പാ​ണ്ഡ​വർ അധി​കാ​ര​ത്തിൽ കയറി, ഇനി ആർ​ക്കെ​ന്തു പരാ​തി​കൊ​ടു​ത്താ​ലാ​ണു് നി​ങ്ങൾ​ക്കു് പ്ര​യോ​ജ​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നി​യു​ക്ത​മ​ഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പീഡകൻ ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ണ്ടോ എന്ന​റി​ഞ്ഞി​ട്ടു​വേ​ണോ ലൈം​ഗി​ക​ഇര നീ​തി​തേ​ടാൻ? പെ​ണ്ണു​ടൽ മലി​ന​പ്പെ​ടു​ത്തിയ പീ​ഢ​ക​നു​നേ​രെ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​നു് പരാതി കൊ​ടു​ക്കാ​നു​മു​ണ്ടോ കാ​ലാ​വ​ധി? പതി​മൂ​ന്നു​വർ​ഷം കഴി​ഞ്ഞ​തു​കൊ​ണ്ടു പരാതി കാ​ല​ഹ​ര​ണ​പ്പെ​ടു​മോ? പീ​ഡ​ക​കൗ​ര​വർ ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ണ്ടോ എന്ന​തൊ​രു സാ​ങ്കേ​തി​ക​പ്ര​ശ്ന​മ​ല്ലേ? അടി​മ​ത്തം അസാ​ധു​വാ​യ​പ്പോൾ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം തി​രി​ച്ചു​കി​ട്ടിയ ഞാൻ, പരാതി കൊ​ടു​ത്താൽ, രാ​ജാ​വു് ഭർ​ത്താ​വാ​ണെ​ന്ന​തൊ​രു ‘ക്ര​മ​പ്ര​ശ്ന’മായി ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടു​മോ നി​ങ്ങൾ? കൗരവർ ശരി​ക്കും മരി​ച്ചു​പോ​യെ​ങ്കിൽ, പ്ര​തി​സ്ഥാ​ന​ത്തു നിൽ​ക്കേ​ണ്ട​തു് പൈ​തൃ​കാ​വ​ശി​ക​ള​ല്ലേ? അതോ, വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു് കൗ​ര​വ​സ്വ​ത്തു​മാ​ത്രം മതി എന്നാ​ണോ വാദം? ഇനി നി​ങ്ങൾ പറയും കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​ക​ളെ കു​ഴി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്കാ​നു​ള്ള വി​ല​കു​റ​ഞ്ഞ തന്ത്രം മാ​ത്ര​മാ​ണു് വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തിൽ അന്വേ​ഷ​ണം വേ​ണ​മെ​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പരാതി!”

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ കാ​ത്തി​രി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു് നേരം കു​റ​ച്ചാ​യി. പാ​റാ​വു​കാ​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ കേ​ട്ടു, രാ​ജാ​വുൾ​പ്പെ​ടെ മു​തിർ​ന്ന മൂ​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വ​രും, കു​റ​ച്ചു​കാ​ല​മാ​യി താമസം ഇവിടെ നി​ങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പ​മ​ല്ല. എന്താ കാരണം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും ഗാ​ന്ധാ​രി​യും വന​വാ​സം തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തു രാ​ജ​വ​സ​തി​യൊ​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, കു​രു​വം​ശാ​ധി​പ​ന്റെ പര​മ്പ​രാ​ഗത ഔദ്യോ​ഗി​ക​മ​ന്ദി​രം ഒരു നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​നു​ശേ​ഷം അങ്ങ​നെ ഒഴി​വു​വ​ന്നു. അതു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര ‘രണ​നാ​യ​കൻ’ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ സ്മൃ​തി​യി​ട​മാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ നി​വേ​ദ​ന​വും തന്നു. പൈ​തൃ​ക​കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ​നി​ന്നു് കൈ​വ​ശാ​വ​കാ​ശം പി​ടി​വി​ടും മു​മ്പു്, ഞാ​നൊ​രു സമ​വാ​യ​പ​രി​ഹാ​രം നിർ​ദേ​ശി​ച്ചു യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും മു​തിർ​ന്ന മറ്റു രണ്ടു​പാ​ണ്ഡ​വ​രും ഉടൻ താമസം അങ്ങോ​ട്ടു മാ​റ്റുക. നര​ച്ചു​നീ​ണ്ട മു​ടി​യും താ​ടി​യു​മാ​യി ആ മൂ​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വർ എനി​ക്കൊ​പ്പം അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് ഞാൻ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്തി​രു​ന്നി​ല്ല എന്ന​മ​ട്ടിൽ, ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ ‘തൽ​പ്പ​ര​ക​ക്ഷി​കൾ’ നിർ​മ്മി​ത​വാർ​ത്ത പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കാ​നി​ട​യു​ണ്ടു്. നി​ങ്ങൾ മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ അതി​ലൊ​ന്നും വീ​ണു​പോ​വ​രു​തു്. ‘പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അന്തഃ​പു​രം കണ്ടാ​ലൊ​രു വൃ​ദ്ധ​സ​ദ​നം പോ​ലു​ണ്ട​ല്ലോ’ എന്നു് ദ്വാ​ര​ക​യിൽ​നി​ന്നു് വന്ന സത്യ​ഭാമ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​പ്പോൾ, എന്റെ കരളിൽ ആരോ കൊ​ത്തി, അതൊ​ന്നും നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ഇള​മു​റ​മാ​ദ്രീ​മ​ക്കൾ നകു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും രാ​പ്പ​കൽ എനി​ക്കി​പ്പോൾ കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ കൂ​ട്ടു​ണ്ടു്. സ്വർ​ഗ്ഗ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ ആരോ​ഗ്യ​ശു​ശ്രൂ​ഷ​ക​രായ അശ്വി​നി​ദേ​വ​ത​ക​ളു​ടെ മനു​ഷ്യ​സ​ന്ത​തി​കൾ, ഇന്നും യു​വ​ത്വം പ്ര​സ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന​റി​യാ​മ​ല്ലോ. ഞാൻ ചോ​ദി​ക്കാ​തെ തന്നെ കല്യാ​ണ​സൗ​ഗ​ന്ധി​കം കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ അവർ ഇരു​വ​രും രണ്ടു​വ​ഴി​ക്കു പു​റ​പ്പെ​ട്ടി​റ​ങ്ങി! പൂ​ക്ക​ളും​ചു​മ​ന്നു അവർ ഓടി​ക്കി​ത​ച്ചെ​ത്തും മു​മ്പു്, ഞാ​നൊ​ന്നു കു​ളി​ച്ചൊ​രു​ങ്ങ​ട്ടെ. വയ​സ്സു​ചെ​ന്ന കു​ന്തി​പു​ത്ര​ന്മാർ കൗ​ശ​ല​ത്തിൽ കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തോ​ടെ യു​വ​ന​കു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും എനി​ക്കു് കളി​ക്കൂ​ട്ടു​കാ​രാ​യി!”

“അര​മ​ന​സ​മു​ച്ച​യം ദു​ര്യോ​ധ​ന​ഭാ​ര്യ​ക്കു് ഭർ​ത്താ​വു തന്നി​ഷ്ട​പ്ര​കാ​രം ഇഷ്ട​ദാ​നം കൊ​ടു​ത്ത​പ്പോൾ, മറ്റു കൌ​ര​വ​വ​ധു​ക്കൾ അനി​ഷ്ട​സൂ​ച​ക​മാ​യി വസ്തു​കൈ​മാ​റ്റ​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ ഒന്നും മി​ണ്ടി​യി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആണു​ങ്ങൾ യു​ദ്ധ​ത്തിൽ മരി​ച്ചാ​ലും, വി​ധ​വ​കൾ അനാ​ഥ​രാ​വാ​തി​രി​ക്കാൻ വേറെ നി​യ​മ​വ​ഴി​യി​ല്ലെ​ന്നു കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​ര​ഹ​സ്യ യോ​ഗ​ത്തിൽ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു് കഴി​ഞ്ഞു എന്ന​താ​ണു് ആശ​യ​വി​നി​മ​യ​മി​ക​വിൽ ശ്ര​ദ്ധേ​യ​മായ ദൃ​ഷ്ടാ​ന്തം. കൊ​ച്ചു​നാൾ മുതൽ ഞാൻ ഭാഷ പഠി​പ്പി​ച്ച​തി​ന്റെ സദ്ഫ​ലം. ബല​രാ​മ​നും ദ്രോ​ണ​രും ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ സൈ​നി​ക​ത​ന്ത്ര​നൈ​പു​ണ്യ​വി​ക​സ​ന​ത്തി​നു കൂ​ടു​തൽ പരി​ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​വാം എന്നാൽ, നൂറു കൗ​ര​വ​രെ​യും നൂ​റു​നൂ​റാ​യി​രം എതിർ​പ്പു​ക​ളെ​യും നിർ​വീ​ര്യ​മാ​ക്കി തന്നി​ഷ്ടം നട​പ്പി​ലാ​ക്കാ​നു​ള്ള ആശ​യ​വി​നി​മ​യ​സർ​ഗ്ഗ​വൈ​ഭ​വം—അതാ​ണ​വ​ന്റെ പെരുമ!”

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഉടൽ നാ​ട​ക​വേ​ദി​യിൽ ദു​രു​പ​യോ​ഗം​ചെ​യ്തെ​ന്ന അപ​കീർ​ത്തി​ക​ര​മായ ആരോ​പ​ണം വന്നി​ട്ടു​ണ്ട​ല്ലോ. അര​മ​ന​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങൾ അങ്ങാ​ടി​പ്പാ​ട്ടാ​ക്കു​ന്ന​തിൽ ദേ​ശീ​യ​പാ​ത​ക​ളി​ലെ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​കൾ രണ്ടു​ദി​വ​സ​മാ​യി തി​മിർ​പ്പി​ലാ​ണു്. നി​ങ്ങൾ അഞ്ചു​പേർ സദ​സ്സിൽ ഉണ്ടാ​യി​ട്ടും, അര​ങ്ങിൽ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അതി​രു​വി​ട്ടെ​ന്നോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു നവവധു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും പാ​ണ്ഡ​വ​രും ഹസ്തി​ന​പു​രി അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ, രാ​ജാ​വി​ന്റെ വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​കൾ ആയി​രു​ന്ന ഇടവേള.

“പു​തു​പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ രാ​വി​ലെ ചെ​ന്നു കാ​ണു​ന്ന പരി​ഷ്കൃത പെ​രു​മാ​റ്റ​രീ​തി ആതി​ഥേ​യ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പതി​വാ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, ദു​ശ്ശ​കു​ന​മാ​യി കണ്ടി​ല്ല എന്ന​താ​ണു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ വീഴ്ച. സ്വയം തേ​രോ​ടി​ച്ചു​വ​ന്നു ഞങ്ങ​ളു​ടെ ഒളി​നോ​ട്ട​ങ്ങൾ​ക്കു മന്ദ​സ്മി​ത​ത്തോ​ടെ വി​ധേ​യ​നാ​യി നിൽ​ക്കും, കു​ടി​ലം ആ കൗ​ര​വ​ഹൃ​ദ​യം എന്നു​റ​പ്പി​ക്കാൻ വാ​ക്കോ നോ​ട്ട​മോ പ്ര​വൃ​ത്തി​യോ കണ്ടെ​ത്താൻ ആയി​ല്ല! ശരീ​ര​ഭാഷ വാ​യി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഞങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള നി​ര​ക്ഷ​രത അല്ലെ? ഇതി​നി​ടെ ഒരു നീ​ക്കം ഇള​മു​റ​കൗ​ര​വ​നിൽ​നി​ന്നും ഉണ്ടാ​യി. ആദി​വാ​സി​കു​ടും​ബ​ത്തെ അര​ക്കി​ല്ല​ത്തിൽ ചു​ട്ടു​കൊ​ല്ലേ​ണ്ടി​വ​ന്ന നിർ​ഭാ​ഗ്യ​ക​ര​മായ സം​ഭ​വ​ത്തിൽ, കൗ​ര​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം കു​ന്തി​യെ​യും ഞങ്ങ​ളെ​യും പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി​കൾ ആയി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​വി​വ​ര​മൊ​ന്നും, ഏക​ച​ക്ര ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ ഒളി​വിൽ കഴി​യു​മ്പോൾ അറി​ഞ്ഞി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്തു എത്തി​യ​പ്പോൾ ഞെ​ട്ട​ലോ​ടെ കേ​ട്ട​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഇപ്പോൾ ഒരു ത്രേ​താ​യു​ഗ​ക​ഥ​യു​ടെ നാ​ട​കാ​വി​ഷ്കാ​ര​ത്തി​ലാ​ണു്. അര​ങ്ങേ​റി​യാൽ പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി​പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം പിൻ​വ​ലി​പ്പി​ക്കാൻ കു​റ്റാ​ന്വേ​ഷ​ണ​വി​ഭാ​ഗം തല​വ​നോ​ടു് നേ​രി​ട്ടു് ശു​പാർശ ചെ​യ്യും. ഇത​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ സന്മ​ന​സ്സോ​ടെ​യ​ല്ലാ​തെ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ കാണാൻ, പ്ര​തി​പ്പ​ട്ടി​ക​യി​ലു​ള്ള ഞങ്ങൾ​ക്കാ​വു​മോ. ഇതി​നി​ടെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു്, സീ​ത​യാ​യി നാ​ട​ക​ത്തിൽ അഭി​ന​യി​ക്കാൻ തയ്യാ​റു​ണ്ടോ എന്നു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ നേ​രെ​ചൊ​വ്വേ ചോ​ദി​ച്ചു. ദു​ര്യോ​ധ​നൻ രാ​വ​ണ​നാ​യും, കർ​ണ്ണൻ രാ​മ​നെ​യും അഭി​ന​യി​ക്കു​ന്ന പു​ണ്യ​പു​രാ​ണ​കഥ. അഭി​ന​യ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് കമ്പം തോ​ന്നി​യാൽ വേ​ണ്ടെ​ന്നു പറയാൻ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​ങ്ങ​നെ നാ​വു​പൊ​ന്തും! ശരി​യാ​ണു്, മുൻ​നിര പ്ര​ഭു​സ​ദ​സ്സിൽ ഞങ്ങൾ അഞ്ചു​പേ​രും എരി​പൊ​രി​കൊ​ള്ളു​ന്നു​ണ്ടു്. അഭി​ന​യ​രാ​വ​ണൻ മാ​യാ​സീ​ത​യെ ഉട​ലിൽ​തൊ​ടി​ല്ലെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു പൊ​തു​സ​ങ്ക​ല്പം, എന്നാൽ ഏവ​രു​ടെ​യും മു​മ്പിൽ അവളെ കോ​രി​യെ​ടു​ത്തു ‘വിമാന’ത്തിൽ ഇരു​ത്താ​തെ ലങ്ക എത്തും​വര തൊ​ട്ടും തലോ​ടി​യും, വി​മാ​നം ഇള​കു​മ്പോൾ കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു​പി​ടി​ച്ചും, നിൽ​ക്കു​ന്ന​തു് ഞെ​ട്ട​ലോ​ടെ കണ്ടു​നിൽ​ക്കി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ ഞങ്ങ​ളെ അവ​മ​തി​ക്കാൻ നാ​ട്യ​ശാ​സ്ത​മാ​വു​മ്പോൾ അതാ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ നോ​ക്കൂ, പൂ​ക്ക​ളു​മാ​യി പടി​ക​ട​ന്നു​വ​രു​ന്ന രാ​വ​ണ​നെ സ്വീ​ക​രി​ക്കാൻ സ്വീ​ക​ര​ണ​മു​റി​യിൽ ഉടു​ത്തൊ​രു​ങ്ങി ഇരി​ക്കു​ന്ന അവ​ളെ​ത്ര ആഹ്ലാ​ദ​ഭ​രിത!”

“അനു​ജ​ന്റെ ഭാ​ര്യ​യെ അപ​ഹ​രി​ക്കാൻ, കു​റു​ക്കു​വ​ഴി തേടിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, തന്ത്ര​പ​ര​മായ സമ​വാ​യ​നീ​ക്ക​ത്തിൽ എത്തി​യ​പ്പോൾ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം​റാ​ണി​പ​ദ​വി കൊ​ടു​ത്തു കൂ​ടെ​ക്കൂ​ട്ടി. മറ്റു​നാ​ലു​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രോ​ടു് കൂ​ട്ടു​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ചട്ടം പാ​ലി​ക്കാ​തെ ‘ശല്യ​ക്കാ​ര​നായ വ്യ​വ​ഹാ​രി’യായി എന്ന​റി​യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​ല്ലോ. ഹസ്തി​ന​പു​രി രാ​ജാ​വാ​യ​ശേ​ഷം രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ, ആളെ​ങ്ങ​നെ? സ്വയം തി​രു​ത്തിയ മാ​ന്യൻ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തി​ന്ന​രി​കെ എനി​ക്കു ഒരി​രി​പ്പി​ട​മൊ​ക്കെ തയ്യാ​റാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. സഭാ​ന​ട​പ​ടി നി​രീ​ക്ഷി​ക്കാൻ സാ​വ​കാ​ശം തരാതെ നി​സ്സാര ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ ചാർ​വാ​ക​നോ​ടെ​റി​ഞ്ഞു എന്റെ സു​ഗ​മ​ചി​ന്താ​നീ​ക്ക​ത്തെ തട​സ്സ​പ്പെ​ടു​ത്തും. സഭ​നി​യ​ന്ത്രി​ക്കു​ന്ന വി​ദു​രർ കു​റെ​യൊ​ക്കെ കൃ​ത്രി​മ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഔപ​ചാ​രി​ക​ത​യോ​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും അം​ഗ​ങ്ങ​ളെ സം​സാ​രി​ക്കാൻ ക്ഷ​ണി​ക്കും. പരി​ഭ്ര​മ​ത്തോ​ടെ ക്ഷ​ണി​താ​ക്കൾ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം തു​ട​ങ്ങു​മ്പോൾ, നിർ​മ്മ​ര്യാ​ദ​ക​ര​മായ അവ​ഗ​ണ​ന​യോ​ടെ കഴു​ത്തു​നീ​ട്ടി, നി​സ്സാ​ര​വും സന്ദർ​ഭ​ത്തി​നു യോ​ജി​ക്കാ​ത്ത​തു​മായ ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ​കൊ​ണ്ടെ​ന്നെ വി​റ​ളി​പി​ടി​പ്പി​ക്കും. കൂർ​ത്ത​നോ​ട്ടം കൊ​ണ്ടൊ​ക്കെ ഞാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു നി​ശ്ശ​ബ്ദ​നാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു​എ​ങ്കിൽ, കു​രു​വം​ശ​ചെ​ങ്കോൽ കി​ട്ടി​യ​തോ​ടെ എളു​പ്പ​ത്തി​ലൊ​ന്നും പിൻ​വാ​ങ്ങു​ക​യി​ല്ല. പി​റ്റേ​ന്നു് ഉന്ന​താ​ധി​കാ​ര​സ​മി​തി​യിൽ മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വർ എന്തൊ​ക്കെ എതിർ​നിർ​ദേ​ശ​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​നി​ട​യു​ണ്ടെ​ന്നൊ​ക്കെ ആലോ​ചി​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്കി എന്റെ പി​ന്തുണ ഒര​വ​കാ​ശം​പോ​ലെ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടും. മൗനം സമ്മ​ത​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ യോ​ഗ​സാ​ന്നി​ധ്യം ഹീ​ന​മാ​യി ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്തു മറ്റു നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​തി​രെ വൻ​മ​തി​ലു​കൾ തീർ​ക്കും!”

“ഇതെ​ന്നു് തു​ട​ങ്ങി, ലിം​ഗ​വി​വേ​ച​ന​മി​ല്ലാ​ത്ത സാ​യാ​ഹ്ന​യാ​ത്ര? ആസ​ന്ന​മായ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ, കൗരവ സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നാ​വു​മെ​ന്നു കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ ഊഹാ​പോ​ഹ​ങ്ങൾ പ്ര​ച​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴും, വഴി​ന​ട​ക്കു​മ്പോൾ ഭീ​ഷ്മ​പി​താ​മ​ഹ​നു കൈ​ത്താ​ങ്ങാ​യി പെണ്‍ചു​മൽ?”, സാ​യാ​ഹ്ന​യാ​ത്ര ക്ര​മീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധു​വി​നോ​ടു് ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം കൊ​ട്ട​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“പി​താ​മ​ഹാ​ന്റെ പി​റ​ന്നാൾ (വയ​സ്സ് പറ​യ​രു​തേ!) ആഘോ​ഷി​ച്ച​പ്പോൾ, ഒറ്റ​ക്കി​നി വഴി​ന​ട​ക്ക​രു​തെ​ന്നു കരു​ത​ലോ​ടെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ നിർ​ദേ​ശി​ച്ചു. കേ​ട്ട​പാ​തി കേൾ​ക്കാ​ത്ത​പാ​തി, ഞങ്ങ​ളു​ടെ​യൊ​ക്കെ പു​തു​ത​ല​മുറ രാ​ജ​ക​ന്യ​ക​കൾ ‘ആജീ​വ​നാ​ന്ത​ബ്ര​ഹ്മ​ചാ​രി’ക്കു സന്ന​ദ്ധ​തോ​ളു​ക​ളു​മാ​യി കൂ​ടെ​ന​ട​ക്കാൻ പ്രേ​ര​ണ​യി​ല്ലാ​തെ തന്നെ സ്വയം മു​ന്നോ​ട്ടു​വ​ന്നു. ഉഷ്ണ​മു​ള്ള​പ്പോൾ പന​യോ​ല​വി​ശ​റി​കൊ​ണ്ടു് വീശാൻ, കൊ​ട്ടാ​രം ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ തൊ​ട്ടു​രു​മ്മി​യി​രു​ന്നു സ്നേ​ഹ​വി​രു​ന്നു് വി​ള​മ്പാൻ, കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​സൌ​ക​ര്യ​ങ്ങൾ ഒരു​ക്കാൻ, നൈ​ഷ്ഠി​ക​ബ്ര​ഹ്മ​ചാ​രി​യു​ടെ വി​ശ്വ​വി​ഖ്യാ​തി നേടിയ മനോ​നി​യ​ന്ത്ര​ണം തു​ടർ​ന്നും ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്താൻ സഹ​ശ​യ​ന​ത്തി​നും! എന്ന​താ​ണു് ചാ​രി​താർ​ഥ്യം. ഗം​ഗേ​യ​ദേ​വ​ദ​ത്ത​ന്റെ യു​ദ്ധ​കാ​ല​സ​ഹ​ക​ര​ണ​ത്തി​നു് കൌ​ര​വ​പ​രി​വാ​രം ഒന്ന​ട​ങ്കം രാ​വു​പ​കൽ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​പ​രി​ലാ​ളന കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു എന്നു് ചാർ​വാ​കൻ വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തോ​ടെ നന്ദി പറ​ഞ്ഞു പി​രി​ഞ്ഞ​തേ​യു​ള്ളു. വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ സമാ​ന​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കാ​വു​മോ, പി​താ​മ​ഹ​നെ പരി​പാ​ലി​ക്കാൻ? അഥവാ യു​ദ്ധ​കാ​ലാ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ പരി​ലാ​ളി​ക്കാൻ!” ഭീ​ഷ്മ​ച​ല​ന​ങ്ങൾ കൌ​തു​ക​ത്തോ​ടെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നോ​ക്കു​മ്പോൾ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധു വസ്തു​താ​പ​ര​മായ കൃ​ത്യ​ത​യോ​ടെ പറ​ഞ്ഞു.

“ആരോ​ഗ്യ​മു​ള്ള സ്ത്രീ​യെ​ന്ന നി​ല​യി​ലാ​ണു് മഹാ​റാ​ണി​യാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോ​ഴും, പി​ന്നീ​ടു് മഹാ​വി​പി​ന​ത്തിൽ നി​ന്നും അഞ്ചു​കു​ട്ടി​ക​ളു​മാ​യി അഭ​യാർ​ഥി​ക​ളാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി അര​മ​ന​വാ​തി​ലിൽ മു​ട്ടു​മ്പോ​ഴും മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ നി​ങ്ങ​ളെ കണ്ടു​വ​രു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും, വ്യ​ക്ത​ത​ക്കാ​യി ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മാ​യി പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ വി​വാ​ഹ​ശേ​ഷം നി​ങ്ങൾ, മക്ക​ളിൽ​നി​ന്നും പാർ​ശ്വ​വൽ​ക്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തി​ന്റെ അന്തർ​നാ​ട​ക​മെ​ന്താ​ണു്? അങ്ങ​നെ ഒന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ? രോ​ഗ​ബാ​ധി​ത​യാ​യ​പ്പോ​ളോ മറ്റോ കടി​ഞ്ഞാൺ കൊ​ടു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു​വോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ജീ​വി​ത​സാ​യാ​ഹ്നം കു​ന്തി സഹ​ന​മാ​യി കാ​ണു​ന്ന അശാ​ന്ത​കാ​ലം.

“അവൾ മറ്റൊ​രു രീ​തി​യി​ലാ​ണു് അധി​കാ​രം നേ​ടി​യ​തു്. ഞാൻ അങ്ങ​നെ പു​റ​മ്പോ​ക്കി​ലാ​ക്കി​യ​തും. അർ​ജ്ജു​ന​നെ മാ​ത്രം സ്വ​യം​വ​രി​ച്ച പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് വെ​ള്ളി​ത്ത​ളി​ക​യിൽ വേറെ നാലു സു​ന്ദ​ര​പു​രു​ഷ​ന്മാ​രെ പാ​രി​തോ​ഷി​കം കൊ​ടു​ത്തു എന്നു് നി​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ​യു​ള്ള​വർ പ്ര​ച​രി​പ്പി​ച്ച​തിൽ ഭാ​ഷാ​പ​ര​മായ അതി​ശ​യോ​ക്തി ഉണ്ടാ​വാം എന്നാൽ അവൾ അതിനെ കണ്ട​തു്, കുൽ​സി​ത​ഭാ​വ​ന​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ബഹു​പു​രു​ഷാ​സ​ക്തി​യു​ള്ള ‘ഒരു​മ്പെ​ട്ട​വൾ​മു​ദ്ര’ കു​ത്താൻ എന്ന​വൾ അർ​ത്ഥം നി​രൂ​പി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. നി​ത്യ​വും രാ​വി​ലെ ഉറ​ക്ക​ച്ച​ട​വിൽ, ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ ഭക്ഷ​ണം തയ്യാ​റാ​ക്കു​ന്ന എന്റെ അരി​കെ​വ​ന്നു “രാ​ത്രി ഒരു പോള കണ്ണ​ട​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല, ഓരോ പാ​ണ്ഡ​വ​നും കു​തി​ര​ക​യ​റി​യി​റ​ങ്ങി അര​ക്കെ​ട്ടു നോ​വു​ന്നു” എന്നു് കി​ത​ക്കും ഏങ്ങ​ല​ടി​ക്കും വി​ട്ടു​വി​ട്ടു അന്ത​രീ​ക്ഷം ശോ​ക​ശ​ബ്ദ​മു​ഖ​രി​ത​മാ​ക്കും. “നി​ന​ക്കു ഓരോ പാ​ണ്ഡ​വ​നും ഓരോ രാ​ത്രി രതി​സേ​വ​നം കൊ​ടു​ത്തു​കൂ​ടെ?”, എന്നു ഞാൻ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​മാ​യി പറ​ഞ്ഞ​തിൽ കയ​റി​പ്പി​ടി​ച്ചു എന്നെ കു​ട​ഞ്ഞു​തു​ട​ങ്ങി. ലൈം​ഗി​ക​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ ആരോ​ടൊ​പ്പം എപ്പോൾ എന്ന ആജ്ഞ​യൊ​ന്നും വേണ്ട എന്നു​ച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞ​വൾ കു​ളി​ക്കാൻ പോവും. വളരെ നേരം നീ​ന്തി​ക്കു​ളി​ച്ച​വൾ മട​ങ്ങി​വ​രു​മ്പോൾ ഒരി​ക്കൽ “പ്ര​ഭാ​ത​ഭ​ക്ഷ​ണം തണു​ത്ത​ല്ലോ, എന്താ ഇത്ര വൈകാൻ?” എന്നു് ചോ​ദി​ച്ച​തി​ന​വൾ ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ പറഞ്ഞ മറു​പ​ടി, എന്തെ​ല്ലാം പ്ര​കൃ​തി​വി​രു​ദ്ധ​ര​തി​ക്കെ​ന്നെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മക്കൾ ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്തു അകവും പു​റ​വും മലി​ന​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു എന്നു​കൂ​ടി ഞാൻ അക്ക​മി​ട്ടു പറയണോ? എന്നു് തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു. എനി​ക്കു് പി​ടി​ച്ചു​നിൽ​ക്കാ​നാ​യി​ല്ല. “പാ​ണ്ഡു​വി​നെ കബ​ളി​പ്പി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല എന്റെ വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​ര​തി.” ഞാ​ന​വ​ളെ മൃ​ദു​വാ​യി ഓർ​മ്മി​പ്പി​ച്ചു. ഓരോ പാ​ണ്ഡ​വ​നു​വ​ഴ​ങ്ങു​മ്പോ​ളും മറ്റു​നാ​ലു​പേ​രെ​ക്കു​റി​ച്ച​വൻ എന്തു് എങ്ങ​നെ​യൊ​ക്കെ വി​പ​രീ​ത​മാ​യി ചി​ന്തി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു് എന്ന​തി​ന്റെ തത്സ​മ​യ​ക​ണ​ക്കെ​ടു​ക്കും. ഒരി​ക്കൽ ഭീമൻ നകു​ല​നോ​ടു് സങ്ക​ടം പറ​യു​ന്ന​തു് കേ​ട്ട​പ്പോൾ എന്റെ ഹൃദയം നടു​ങ്ങി “രാ​ക്ഷ​സി സ്ത്രീ​ക​ളു​മാ​യി ഞാൻ ഉഭ​യ​ക​ക്ഷി​സ​മ്മ​ത​ത്തോ​ടെ രതി​യിൽ ഏർ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു് എന്നാൽ ദ്രൗ​പ​ദി! അവൾ നി​ങ്ങ​ളെ പര​മാ​ന​ന്ദ​ത്തി​ന്റെ മി​ക്ക​വാ​റും തൊ​ട്ട​ടു​ത്തെ​ത്തി​ച്ചു, പി​ടി​ച്ചു​വ​ലി​ച്ചു താ​ഴെ​യി​ടും. അവൾ​ക്കു തര​പ്പെ​ടു​ന്ന രീ​തി​യിൽ ഞാൻ പാ​ണ്ഡു​മാ​ദ്രി​കു​ടും​ബ​ര​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങൾ കു​നു​കു​നെ ചെ​വി​യിൽ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്ത​ണം. എല്ലാം പറ​ഞ്ഞു​ക​ഴി​യു​മ്പോൾ കാ​യി​ക​ക്ഷ​മത സം​ശ​യാ​സ്പ​ദ​മാ​യ​ല്ലോ എന്നും​പ​റ​ഞ്ഞ​വൾ എന്റെ ഉടൽ ഉന്തി​മാ​റ്റും” ഞാൻ പടി​യി​റ​ങ്ങി​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ പാവം പാ​ണ്ഡ​വ​രെ അവൾ പാ​വ​ക​ളി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തെ​ല്ലാം എനി​ക്കു് പൊ​ള്ളു​ന്ന നി​ത്യ​ക്കാ​ഴ്ച​യാ​വി​ല്ലേ.”

“നി​വേ​ദ​ന​വു​മാ​യി വരു​ന്ന​വ​രെ, കബ​ളി​പ്പി​ക്കു​ന്ന കൗ​ശ​ല​ത്തോ​ടെ, ദുർ​ബ​ല​ശ​ബ്ദ​ത്തിൽ അപ്പ​പ്പോൾ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ അപ്പു​റം, ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ സചേ​ത​ന​മാ​യി ഇട​പെ​ടേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​തി​യെ സൗ​ക​ര്യ​പൂർ​വ്വം ഒരു മറ​യാ​ക്കി മണ്ണിൽ തല​താ​ഴ്ത്തി എന്ന തോ​ന്ന​ലു​ണ്ടോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചാർ​വാ​ക​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പട്ടാ​ഭി​ഷേ​ക​ത്തിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ പ്രാ​യ​ത്തേ​ക്കാൾ പഴ​ക്ക​മി​ല്ലേ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ ആദ്യ​തി​രു​വ​സ്ത്ര​ത്തി​നു? അപ്പോൾ കൊ​ല്ല​മെ​ത്ര​യാ​യി കാണും? ‘കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​തൻ’ ഭരണം കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കു​ന്നു, നാ​ല​തി​രു​ക​ളിൽ​നി​ന്നും നു​ഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റ്റ​ങ്ങൾ തട​യു​ന്നു, മക്കൾ അനി​ഷ്ടം കാ​ണി​ക്കു​മെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞി​ട്ടും പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടു് അനു​താ​പം കാ​ണി​ക്കു​ന്നു, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ജീ​വ​കാ​ലം മു​ഴു​വൻ അത്യ​ധ്വാ​നം ചെ​യ്തി​ട്ടും, ചെ​ങ്കോൽ വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കാ​തെ ഭരണം തു​ട​രു​ന്നു. അവ​സാ​നം ഇരി​മ്പു​പ്ര​തിമ എന്ന​റി​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ഗാ​ഢ​മാ​യി ആലിം​ഗ​നം ചെ​യ്തു തവി​ടു​പൊ​ടി​യാ​ക്കിയ ശേഷം, നെ​ഞ്ചിൻ​കൂ​ടു് കല​ങ്ങി ചോ​ര​തു​പ്പി​യ​പ്പോൾ കു​രു​വം​ശ​സിം​ഹാ​സ​നം യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് ഒഴി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ ഇതി​ല​ധി​കം ശ്ര​ദ്ധേ​യ​മാ​യി കണ്ട​തു് മറ്റൊ​ന്നാ​ണു്. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ച അർ​ജ്ജു​ന​നും മറ്റു​നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വ​രും ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ കൊ​ട്ടാ​രം​വക അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ കഴി​യു​ന്ന ഇട​വേ​ള​യിൽ, മൊ​ത്തം കൗരവർ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ആരാ​ധ​ക​രാ​യി, അന്തഃ​പുര അന്തേ​വാ​സി​കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്ക​ളെ അവ​ഗ​ണി​ക്കു​ന്ന​തു ചാ​ര​വ​ഴി​യിൽ അറി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ഒന്നു് ചോ​ദി​ക്കാ​തെ, വന്യ​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളും ഇഴ​ജീ​വി​ക​ളും ഇര​തേ​ടു​ന്ന യമു​നാ​തീര ചതു​പ്പു​നി​ല​ങ്ങൾ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ഇഷ്ട​ദാ​ന​മാ​യി നൽകാൻ സാ​ധി​ക്കു​ന്നു. അതൊരു വലി​യ​നേ​ട്ട​മെ​ന്ന മട്ടിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ, ‘വി​ത്തും കൈ​ക്കോ​ട്ടു’മായി ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​വു​ന്നു. അവി​ടെ​യും അവർ പ്ര​കൃ​തി​ശ​ക്തി​ക​ളെ കൂ​ട്ടു​പി​ടി​ച്ചു ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം എന്ന പര​മോ​ന്ന​ത​പ​ദ​വി നേടി ഭരി​ക്കു​മ്പോൾ, ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​നു ക്ഷ​ണി​പ്പി​ച്ചു നി​സ്വ​രാ​ക്കി നാ​ടു​ക​ട​ത്തു​ന്നു. ഇതൊ​ക്കെ ‘അത്ഭുത’മല്ലെ​ങ്കിൽ പി​ന്നെ എന്താ​ണു് മാപ്ര സു​ഹൃ​ത്തെ അത്ഭു​തം!”

“ഏറ്റു​മു​ട്ടാൻ ശത്രു വര​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല, തി​ര​ഞ്ഞു​പി​ടി​ച്ച​വ​രു​ടെ കരൾ​പ​റി​ച്ചു തി​ന്നു​മെ​ന്ന ഭീഷണി മു​ഴ​ക്കി​യാ​ണ​ല്ലോ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ഭീ​തി​പ​ര​ക്കു​ന്ന​തു?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. “പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം കാ​റ്റിൽ പറ​ത്തി യോ പാ​ണ്ഡ​വർ?”.

“ഭീ​മ​ഭീ​ഷ​ണി​യു​ടെ ധാർ​മ്മി​ക​ഭാ​രം മൊ​ത്തം പാ​ണ്ഡ​വർ ചു​മ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു രൗ​ദ്ര​ഭീ​മൻ നി​ഷ്കർ​ഷി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല​ല്ലോ, കൗ​ര​വ​ക​രൾ​തു​റ​ന്നു മാം​സ​വി​ഭ​വ​മാ​ക്കും എന്നും ഭീമൻ അവ​കാ​ശ​വാ​ദം പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​മി​ല്ല. ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യി​ലെ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തിൽ, അതി​ജീ​വി​ത​ക്കി​ല്ലാ​ത്ത തോതിൽ പ്ര​തി​കാ​ര​ദാ​ഹം ഭീ​മ​നു​ണ്ടെ​ന്ന​താ​ണു് നാം കാ​ണാ​തെ​പോ​വു​ന്ന പ്ര​തി​ക​ര​ണ​പ്ര​ത്യേ​കത. പ്ര​ണ​യ​ത്തി​ലും പ്ര​തി​കാ​ര​ത്തി​ലും ഭീമൻ തീ​വ്രത പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കുക അപൂർ​വ്വ​മൊ​ന്നു​മ​ല്ല. സസ്യാ​ഹാ​രി​ക​ളായ കൂ​റ്റൻ​കാ​ട്ടു​പോ​ത്തു​ക​ളെ നാ​യാ​ട്ടിൽ വീ​ഴ്ത്തു​മ്പോ​ഴും, മൃ​ഗ​മ​ര​ണം എളു​പ്പ​മാ​ക്കു​ന്ന മാ​ര​ക​പ്ര​ഹ​രം നെ​റ്റി​യിൽ ഏൽ​പ്പി​ക്കാ​ന​ല്ല ശ്ര​മി​ക്കുക. പകരം ഇര​യു​ടെ സഹനം അള​ക്കു​വാ​നാ​ണു്. അതാ​ണു് ഭീ​മ​ന്റെ കേ​മ​ത്തം”!

“പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ മര​ണ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, അഭ​യാർ​ഥി​ക​ളാ​യി വന്ന അഞ്ചു​പാ​ണ്ഡ​വ​ക്കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ പൗ​ര​ത്വ​അ​പേ​ക്ഷ പരി​ഗ​ണി​ക്കു​മ്പോൾ, ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ അശേഷം പെ​രു​മാ​റ്റ​മ​ര്യാ​ദ​യി​ല്ലാ​തെ, ഓരോ കു​ട്ടി​യു​ടെ​യും മു​ഖം​ത​ലോ​ടി ‘ഈ കു​ഞ്ഞി​ന്റെ അച്ഛൻ ആരാ?’ എന്നു് അടു​ത്തു നിൽ​ക്കു​ന്ന കു​ന്തി​യോ​ടു് പി​റു​പി​റു​ക്കു​ന്നു. പരി​ഷ്കൃ​ത​പെ​രു​മാ​റ്റ​മുറ രാ​ജാ​വിൽ​നി​ന്നും ഉണ്ടാ​കേ​ണ്ട വ്യ​വ​സ്ഥാ​പി​ത​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം, ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണോ മുൻ​രാ​ജാ​വു് കൂ​ടി​യായ പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ പിൻ​ഗാ​മി​കൾ​ക്കു് പൗ​ര​ത്വം പരി​ഗ​ണി​ക്കേ​ണ്ട​തു്? ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു് യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​കൻ! എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?” പൊ​തു​ഭ​ര​ണ​വ​കു​പ്പി​ന്റെ നാ​മ​മാ​ത്ര ചുമതല വഹി​ക്കു​ന്ന വി​ദു​ര​രോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഏക​പ​ത്നീ​വൃ​ത​ക്കാ​ര​നായ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ, പാ​ണ്ഡ​വ​പി​തൃ​ത്വ​ത്തെ കു​റി​ച്ചു് സഹോ​ദ​ര​വി​ധ​വ​യോ​ടു വസ്തു​താ​പ​ര​മായ വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം മൃ​ദു​വാ​യി തേ​ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വാം എന്ന​ല്ലേ വി​മർ​ശ​കർ​ക്കു് പറ​യാ​നാ​വൂ? അതോ, പാ​ണ്ഡ​വ​പി​തൃ​ത്വ​വി​വ​രം കു​ന്തി​യു​ടെ ലൈം​ഗി​കാ​വ​കാ​ശ​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ രഹ​സ്യ​മാ​യി പാ​ലി​ക്കാൻ അവൾ​ക്കു നി​യ​മ​പ​ര​മായ അവ​കാ​ശ​മു​ണ്ടു്, അതിൽ നി​ങ്ങൾ കൈ​വ​ക്കേ​ണ്ട എന്നു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ തോളിൽ തട്ടി, അർ​ധ​സ​ഹോ​ദ​ര​നെ​ങ്കി​ലും സൂ​ത​വം​ശ​ജ​നായ ഞാൻ, ഇപ്പോ​ഴും​നാ​ടു​വാ​ഴു​ന്ന തമ്പു​രാ​നു് താ​ക്കീ​തു നൽകണം എന്നാ​ണോ യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​കൻ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു്!”

“അക​മ്പ​ടി​യാ​യി പാ​ണ്ഡ​വ​രോ സു​ര​ക്ഷാ​ഭ​ട​ന്മാ​രോ കൂ​ടെ​യി​ല്ലാ​തെ, ഇതെ​ന്താ ഒറ്റ​യ്ക്ക്, കാ​ടു​മൂ​ടിയ ശവ​ക്കോ​ട്ട​യിൽ, അതി​രാ​വി​ലെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. മൂ​ടൽ​മ​ഞ്ഞും തണു​പ്പും നി​റ​ഞ്ഞ ശി​ശി​ര​കാ​ലം, യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി.

“കു​റ്റ​ബോ​ധം സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ ഉറ​ക്കം നഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന രാ​വി​നു ശേഷം, ശി​രോ​വ​സ്ത്രം ധരി​ച്ചു ആരോ​രു​മ​റി​യാ​തെ നട​ന്നു​ഞാൻ ഇവി​ടെ​യെ​ത്തും. ആദ്യ​സ​മാ​ഗ​മം മുതൽ ആഴ​ത്തിൽ പ്ര​ണ​യി​ക്ക​യും, പാ​ണ്ഡ​വർ എന്നെ അർ​ഹി​ക്കു​ന്നി​ല്ല എന്നു് ഉറ​ച്ചു​വി​ശ്വ​സി​ക്ക​യും, വന്യ​വും, എന്നാൽ തീർ​ത്തും മനു​ഷ്യ​സ​ഹ​ജ​മായ വി​കാ​രാ​വി​ഷ്കാ​ര​ത്തി​നു് വേ​ണ്ടി കാ​യി​ക​ശ​ക്തി ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു് എന്നിൽ ആധി​പ​ത്യം പു​ലർ​ത്തു​ക​യും ചെയ്ത ധീ​ര​കൌ​ര​വ​രു​ടെ അന്ത്യ​വി​ശ്ര​മ​സ്ഥ​ലി​യിൽ ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വ്വം സമർ​പ്പി​ക്ക​ട്ടെ, ഞാൻ വെ​ള്ളം നന​ച്ചു പരി​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന ഉദ്യാ​ന​ത്തിൽ വി​രി​ഞ്ഞ ഈ പൂ​ക്കൾ.” അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തിൽ മൂ​ടൽ​മ​ഞ്ഞു നീ​ങ്ങി തെ​ളി​വെ​യിൽ വീണു. വസ​ന്ത​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ ആവേ​ശ​ക​ര​മായ സു​ഗ​ന്ധം ചിതറി, കഥാ​വ​ശേ​ഷ​രായ കൌ​ര​വർ​ക്കു നേരെ മഹാ​റാ​ണി പൂ​ക്കൾ എറി​ഞ്ഞു. ശവ​ക്കോ​ട്ട​ക്കു് പു​റ​ത്തു, ശി​ര​സ്സു് ഭാ​ഗി​ക​മാ​യി മൂടിയ ചാ​ര​വ​കു​പ്പു​മേ​ധാ​വി നകുലൻ, ശ്വാ​സം അട​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ചു ചെ​വി​യോർ​ത്തു.

യു​ധി​ഷ്ഠിര പട്ടാ​ഭി​ഷേ​കം ആദ്യ​വാർ​ഷി​ക​ത്തിൽ ഇന്ന​ത്തെ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യിൽ ഏകാം​ഗ​പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​മായ ചാർ​വാ​കൻ:

“എത്ര​നാൾ കൗ​ര​വ​രെ അന്യാ​യ​മാ​യി അക്കാ​ല​ത്തു നി​സ്സാര സൗ​ന്ദ​ര്യ​പ്പി​ണ​ക്ക​ത്തിൽ കഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി! ഭര​ണ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ഈ കൊ​ട്ടാ​രം​ഊ​ട്ടു​പുര, നമു​ക്കെ​ല്ലാം ഓടി​വ​ന്നു സസ്യ, സസ്യേ​ത​ര​ഭ​ക്ഷ​ണം വാ​രി​ക്കോ​രി വാ​യി​ലി​ടാൻ മാ​ത്രം വെ​റു​മൊ​രു തീൻ​ശാല മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു​വോ, അതോ, പ്ര​കൃ​തി​സൌ​ഹൃ​ദ​ജീ​വ​ന​ത്തി​ന്റെ ബഹു​രു​ചി​ഭ​ക്ഷണ പ്ര​ദർ​ശ​ന​ശാ​ല​യോ? കരി​മ്പിൻ​നീ​രും പേ​ര​ക്ക​യും കഴി​ച്ചു സസ്യാ​ഹാ​രി​ക​ളായ കൌരവർ, പു​രാ​ത​ന​കു​രു​വം​ശ​ത്തെ നവ​പാ​ണ്ഡ​വ​അ​ധി​നി​വേ​ശ​ത്തിൽ​നി​ന്നു് രക്ഷി​ക്കാൻ സം​ഘ​ടിത, സമ​സ്ത​ഭാ​രത, പ്ര​തി​രോ​ധ​മുറ ഒരു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് ആലോ​ചി​ച്ചി​രു​ന്ന, ദേ​ശ​സ്നേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ജ്വാല ആളി​ക്ക​ത്തിയ ആ സു​വർ​ണ​നാ​ളു​കൾ എവിടെ, വളർ​ത്തു​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ കഴു​ത്ത​റ​ത്തു് ചോ​ര​യൂ​റ്റി​ക്കു​ടി​ച്ചു ചു​ട്ടു​തി​ന്നാൻ ഒരു​ക്കിയ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ അറ​വു​ശാല എവിടെ!”

“അധി​ക്ഷേ​പി​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തിൽ, അവസരം കി​ട്ടു​മ്പോൾ ആരും അത്ര മോ​ശ​മൊ​ന്നു​മ​ല്ല എന്നു് ആറു​പേ​രും തെ​ളി​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, ഉള്ളിൽ​ത​ട്ടും​വി​ധം അവ​ഹേ​ള​ന​പ​ര​മായ പരാ​മർ​ശ​ത്തോ​ടെ പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ആരെ​ങ്കി​ലും നി​ങ്ങ​ളോ​ടു് മനഃ​പൂർ​വ്വം പെ​രു​മാ​റിയ സംഭവം ഒന്നോർ​ത്തെ​ടു​ക്കാ​മോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു വന​വാ​സ​ക്കാല ദൈ​ന്യ​ത​യിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി പല​പ്പോ​ഴും ഹൃദയം തു​റ​ക്കു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“തനി​ക്കു​മാ​ത്രം സ്വ​ന്ത​മെ​ന്നർ​ജ്ജു​നൻ കരു​തിയ എന്റെ ഉടലിൽ, മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു തുല്യ ലൈം​ഗി​ക​അ​വ​കാ​ശം ഞാൻ, അവ​ന്റെ അനു​മ​തി തേ​ടാ​തെ, അനു​വ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ തു​ട​ങ്ങിയ മോ​ഹ​ഭം​ഗ​മാ​ണു് എന്ന​റി​യാ​മെ​ങ്കി​ലും, ഓർ​മ്മ​യിൽ കി​ട​ന്നു​പു​ള​യു​ന്ന വേറെ ഒന്നു​ണ്ടു്. ഇള​മു​റ​സ​ഹ​ദേ​വ​നോ​ടു് ആളോ​ഹ​രി​യിൽ കവി​ഞ്ഞു ഉടൽ​പ​രി​ലാ​ളന ഞാൻ കാ​ണി​ക്കു​ന്നു എന്നു് പരി​ദേ​വ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന ആ ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ദി​ന​ങ്ങ​ളിൽ, അർ​ജ്ജു​നൻ എനി​ക്കു​നേ​രെ വിരൽ ചൂ​ണ്ടി മറ്റു​നാ​ലു​പേ​രോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു,” ആരോ​ഗ്യ​മു​ള്ള എന്റെ ശരീരം പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് ഞാൻ എന്നോ നി​രു​പാ​ധി​കം വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്ത​താ​ണു്. ആന​ന്ദ​സ്രോ​ത​സ്സാ​യി, അതു​പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​തു് അവ​ളു​ടെ താൽ​പ്പ​ര്യം! “ആ ഒരു പരാ​മർ​ശം മതി​യാ​യി, അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ പൊ​ങ്ങ​ച്ച​ശ​രീ​രം എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി എനി​ക്കു് മതി​യാ​വാൻ!”

“പദ​വി​യെ​ത്ര പര​മോ​ന്ന​ത​മെ​ങ്കി​ലും നാം, മനു​ഷ്യാ​വ​സ്ഥ മറ​ന്നു​കൂ​ട​ല്ലോ. മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഇന്നു് കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു കാ​ലം​ചെ​യ്യു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, പി​ന്തു​ടർ​ച്ച ആർ​ക്കാ​ണു്, മൂ​പ്പിൽ​ര​ണ്ടാ​മൻ?”. കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ ഒരു ദശാ​ബ്ദ​ത്തോ​ളം എന്റെ പദവി ‘ചക്ര​വർ​ത്തി​നി’ എന്നാ​യി​രു​ന്നു എന്നോർ​ക്കു​മ​ല്ലോ, അല്ലാ​തെ ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ പോലെ മഹാ​റാ​ണി എന്ന​ല്ല. രാ​ജ​സൂയ യാ​ഗ​ത്തിൽ അനു​ഷ്ടാ​ന​പ​ര​മാ​യി പങ്കെ​ടു​ത്തു ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​പ​ദ​വി കി​ട്ടി​യ​തു്, ഭർ​ത്താ​വി​ന്റെ ചി​ത​യിൽ ജീ​വി​തം ഹോ​മി​ക്കാ​ന​ല്ല. പാ​ഞ്ചാ​ല​യു​ടെ യാ​ഗാ​ഗ്നി​യിൽ നി​ന്നു​യർ​ന്ന എന്റെ പ്ര​ജ്ഞ, ഹസ്ഥി​ന​പു​രി​യു​ടെ പൂർണ ഭര​ണ​യ​ന്ത്രം തി​രി​ക്കാ​നും സജ്ജ”, ഗം​ഗ​യിൽ പണി​പ്പെ​ട്ടു നീ​ന്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മായ ചടു​ല​നീ​ക്ക​ത്തിൽ പി​ടി​ച്ചു​ക​യ​റാൻ കയർ കൃ​ത്യ​മാ​യി എറി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തു.

“ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ആദ്യ​ച​ര​മ​വാർ​ഷി​ക​ത്തി​നു്, കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ ഒരു​ക്കു​ന്ന സ്നേ​ഹ​വി​രു​ന്നിൽ, നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കും ദ്രൗ​പ​ദി​ക്കും ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ പ്ര​ത്യേക ക്ഷ​ണ​മു​ണ്ടു്, എന്നാൽ ഭീമനെ ഒഴി​വാ​ക്കി! എന്താ​ണു് കാരണം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യോ​ഗി​ക​വ​ക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹേ​സ്റ്റി​ന​പു​രി.

“ആണ്ട​റു​തി​യി​ലെ പു​തു​വി​ള​വെ​ടു​പ്പിൽ കി​ട്ടിയ, വി​ശേ​ഷ​പ്പെ​ട്ട​പ​ഴ​ങ്ങൾ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ നേ​രി​ട്ടെ​ത്തി​ക്കു​ക​യും, ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ വെ​ങ്ക​ല​പ്ര​തിമ അര​ങ്ങേ​റ്റ​മൈ​താ​നി​യിൽ നാ​ലാൾ​കാ​ണു​ന്ന​യി​ട​ത്തു പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യാൻ ഇക്ക​ഴി​ഞ്ഞ ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളിൽ ഓടി​ന​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന ഭീ​മ​നു് കി​ട്ടേ​ണ്ട​തു് കി​ട്ടി!”

“മഹാ​ഭാ​ര​ത​ക​ഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു​ന​ന്ദി. സ്വ​ത​ന്ത്ര​മാ​യി അവരെ പു​ന​രാ​വി​ഷ്ക​രി​ക്കാൻ പൂർ​ണ്ണ​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം തന്ന​വർ. നന്മ​തി​ന്മ​ദ്വ​ന്ദ്വ​ത്തിൽ​നി​ന്നും, മുൻ​വി​ധി​ക​ളിൽ​നി​ന്നും, അവരെ ഞാൻ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ മോ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു”: ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി​പ​ത്രിക’യുടെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക: “കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ.”

“അമ്മ കു​ന്തി, അച്ഛൻ പാ​ണ്ഡു, അവർ​ക്കു് അഞ്ചു മക്ക​ളും, എന്ന​തൊ​രു പരി​പാ​വന ഹസ്തി​ന​പു​രി​കു​ടും​ബ​മൊ​ന്നു​മ​ല്ല​ല്ലോ! കാ​യി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത ഷണ്ഡൻ​ഭർ​ത്താ​വി​നെ മൂ​ക​സാ​ക്ഷി​യാ​ക്കി, രണ്ടു കേ​മി​ഭാ​ര്യ​മാർ അജ്ഞാ​ത​പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​മാ​യി അവി​ഹി​ത​ബ​ന്ധ​ത്തിൽ അഭി​ര​മി​ച്ചു​ണ്ടായ വ്യ​ത്യ​സ്ത​യി​നം സന്ത​തി​കൾ, സ്വാർ​ത്ഥ​ലാ​ഭ​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി സം​ഘ​ടി​ച്ച കു​റ്റ​വാ​ളി കൂ​ട്ടാ​യ്മ​യാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വർ എന്ന ദു​ര്യോ​ധന നി​രീ​ക്ഷ​ണ​മാ​ണ​ല്ലോ ഹസ്തി​ന​പു​രി പൊ​തു​സ​മൂ​ഹം​വും പര​സ്യ​മാ​യി അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു്. എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“നിർ​വ്വ​ച​ന​മൊ​ക്കെ കൊ​ള്ളാം, പക്ഷേ, ഒറ്റ​ശ്വാ​സ​ത്തിൽ ചോ​ദ്യം ചോ​ദി​ച്ചു, പാ​ണ്ഡവ പി​തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ആണി​വേ​രിൽ, ഇല്ലാ​ത്ത​ആ​രോ​പ​ണ​ത്തി​ന്റെ കു​ന്ത​മുന എറി​യ​രു​തു്. ആവർ​ത്തി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞു വാ​ചി​ക​പ​രി​ശീ​ല​നം തുടരൂ. നാളെ പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ നാ​ട​കീ​യ​മാ​യി കൈകൾ ഉയർ​ത്തി, ഇനി​യും അതു​പോ​ലെ ചോ​ദി​ച്ചാ​ലും, അങ്ങ​നെ വഴി​വി​ട്ടു് പറ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു് എടു​ത്തു​ചാ​ടി വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കാൻ മാ​ത്രം പ്ര​കോ​പി​ത​നാ​വി​ല്ല, നാം അറി​യു​ന്ന കൌ​ര​വ​രാ​ജ​കു​മാ​രൻ.”

“കൗ​ര​വ​രും പാ​ണ്ഡ​വ​രും തമ്മി​ലെ​ന്തു് വ്യ​ത്യാ​സം? രണ്ടും പതി​ത​കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ലെ ഇരുതല പാ​ഴ്സ​ന്ത​തി​കൾ! എന്നാ​ണു് ഏകാംഗ പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​നേ​താ​വു് ചാർ​വാ​കൻ രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ ഭര​ണ​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ തട​സ്സം അവ​ഗ​ണി​ച്ചു ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു്, ദൈ​വ​ദ​ത്ത രാ​ജ​വാ​ഴ്ച​യോ​ടു​ള്ള പരസ്യ അവ​മ​തി​യോ​ടു് എങ്ങ​നെ നി​ങ്ങൾ, ഒരു പാ​ണ്ഡ​വാ​നു​കൂ​ലി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ, പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?”. കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഇള​മു​റ​മാ​ദ്രീ​പു​ത്ര​നായ നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഭ​ര​ണ​ത്തിൽ ഒരു​നേ​രം അന്നം കി​ട്ടാ​തെ കു​ഞ്ഞു​ങ്ങൾ മരി​ച്ചു​പോ​വു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ആഡം​ബ​രം നി​റ​ഞ്ഞ അര​മ​ന​യി​ല​ല്ലേ കൗ​ര​വ​ജ​ന​നം?, എന്നാൽ കാ​ല​ന്റെ മകനായ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ? കൊ​ടും​കാ​ടി​ലെ, ചോർ​ന്നൊ​ലി​ക്കു​ന്ന പുൽ​ക്കു​ടി​ലിൽ! അതാ​ണ​വ​രു​ടെ ജനി​ത​ക​വ്യ​ത്യാ​സം. കൗ​മാ​രം വരെ കാ​ട്ടിൽ വളർ​ന്നു, പി​ന്നെ വന​മേ​ഖ​ല​യിൽ ആ ‘ധർ​മ്മി​ഷ്ഠൻ’ ഇതി​ഹാ​സ​നാ​യ​ക​ന്മാ​രെ പോലെ അരി​ഷ്ടി​ച്ചു​ജീ​വി​ച്ചു. ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തിൽ, സ്വ​ന്ത​മെ​ന്ന നി​ല​വി​ട്ടു, എളി​മ​യോ​ടെ അവൻ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തി​ലെ ‘പങ്കു​പ​റ്റു​ന്ന അഞ്ചിൽ’ ഒരാ​ളാ​യി ഊഴം​കാ​ത്തു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. മര​ണ​വ്യാ​പാ​രി​ക​ളായ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​സ​ന്ത​തി​കൾ എവിടെ, അർ​ദ്ധ​സ​ത്യം ഒരി​ക്കൽ പോർ​മു​ഖ​ത്തു പറഞ്ഞ ധാർ​മ്മി​ക​കു​റ്റ​ബോ​ധ​ത്താൽ, ധർ​മ്മ​പു​ത്ര​പ​ദ​വി ഊരി പു​ഴ​യി​ലൊ​ഴു​ക്കിയ പാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​മു​ഖൻ എവിടെ. മു​തിർ​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​നെ കേ​വ​ല​യു​ക്തി​യു​ടെ ചെ​റു​മു​ഴം കൊ​ണ്ട​ള​ക്ക​രു​തേ ചാർ​വാ​കൻ, ഇതു് വരാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന കലി​യുഗ സം​ശ​യ​രോ​ഗി​ക​ളെ​പോ​ലും തീ​വ്ര​ആ​രാ​ധ​ക​രാ​ക്കു​ന്ന ഇതി​ഹാ​സ​ജ​ന്മം!” കൂ​ട​ണ​യാൻ മേൽ​ക്കൂ​ര​യി​ല്ലാ​ത്ത അനാ​ഥ​ക്കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു “ഒഴി​ഞ്ഞ വയ​റ​രു​തു് ഉറ​ങ്ങാൻ കി​ട​ക്കു​മ്പോൾ” എന്ന പദ്ധ​തി​യിൽ നാ​ടൊ​ട്ടു​ക്കു് അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​ങ്ങൾ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നി​യോ​ഗ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു നകുലൻ. കു​റ​ച്ച​ക​ലെ മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി അഭി​മു​ഖം ഒന്നു നോ​ക്കി പെ​ട്ടെ​ന്നു് അനി​ഷ്ട​ത്തോ​ടെ മുഖം തി​രി​ച്ചു.

“നി​ങ്ങ​ളെ സൈ​നി​ക​മാ​യി സഹാ​യി​ക്കാൻ തയ്യാ​റായ രാ​ജ​വം​ശ​ങ്ങൾ, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു വ്യ​ക്തി​പ​ര​ആ​ദ​ര​വു​കൊ​ണ്ടാ​ണോ പി​ന്തുണ? അതോ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു ആരാ​ധ​ന​യാ​ണോ കാ​ര്യം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വി​രാ​ട​സൈ​നി​ക​പാ​ള​യ​ത്തിൽ, പ്ര​ത്യേ​ക​ദൂ​ത​ന്മാ​രെ നി​ത്യ​വും ‘നാ​വ​ട​ച്ചു’ പു​റ​ത്തേ​ക്ക​യ​ക്കു​ക​യും, പി​ന്തു​ണ​യു​മാ​യി വരു​ന്ന​വ​രെ ഇരു​ചെ​വി​കൊ​ടു​ത്തു സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും ആയി​രു​ന്നു മു​തിർ​ന്ന മൂ​ന്നു​കൗ​ന്തേ​യർ.

“പി​ന്തുണ തന്ന​വർ​ക്കു നി​ക്ഷി​പ്ത​താൽ​പ്പ​ര്യ​ങ്ങൾ കാ​ണു​മ​ല്ലോ. വിരാട ഉദാ​ഹ​ര​ണം. രാ​ജാ​വി​നെ​തി​രെ അര​മ​ന​അ​ട്ടി​മ​റി​ക്കു ഗൂ​ഢ​മാ​യി ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു പട്ടാ​ള​ത്തിൽ കീചകൻ. എക്കാ​ല​വും അവ​നോ​ടു് വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​വി​ശ്വ​സ്ത​ത​യു​ള്ള​വ​രെ മാ​ത്രം താ​ക്കോൽ​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ച്ചു. ‘ഇര’യാ​വേ​ണ്ട വി​രാ​ട​രാ​ജാ​വു്, കീ​ച​ക​ന്റെ ‘ദുരൂഹ’മര​ണ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം പട്ടാ​ള​ത്തെ ‘ഒന്നു​ട​ച്ചു​വാർ​ക്കാൻ’ മോ​ഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ആ വിധം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര, അനാ​വ​ശ്യ​സൈ​നിക ഉന്മൂ​ല​ല​നം ഒരു സൗ​ക​ര്യ​മാ​യി കാ​ണു​ന്നു. യു​ദ്ധം​ക​ഴി​യു​മ്പോൾ പി​ന്തുണ തന്ന​വ​രു​ടെ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, പി​ന്തു​ണ​നേ​ടിയ പാ​ണ്ഡ​വ​രി​ലും “ചെ​മ്പു തെ​ളി​യും”. ആരുടെ ഗൂ​ഢ​താൽ​പ്പ​ര്യ​മാ​ണു് യു​ദ്ധ​ത്തിൽ പൂ​വ​ണി​ഞ്ഞ​തു്!”

“സായുധ അർ​ജ്ജു​ന​നെ കു​ടു​ക്കാൻ കഴി​യാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നോ, നി​രാ​യു​ധ​അ​ഭി​മ​ന്യു​വി​നെ കണ്ണിൽ​ചോ​ര​യി​ല്ലാ​ത്ത നി​ങ്ങൾ കു​ത്തി​മ​ലർ​ത്തി​യ​തു്?” അതി​സു​ര​ക്ഷാ​വ​ല​യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ, ഏതു​നി​മി​ഷ​വും പാ​ണ്ഡവ തി​രി​ച്ച​ടി പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്ന കൗ​ര​വ​പോ​രാ​ളി​കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര. രാ​ത്രി.

“കു​രു​ന്നു​പോ​രാ​ളി​യാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ അഭി​മ​ന്യു? പത്മ​വ്യൂ​ഹ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ‘മു​റി​വൈ​ദ്യ’നാ​യി​രു​ന്നു! അറി​വി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ന്റെ സാ​ഹ​സി​ക​ത​യിൽ കൂ​ടു​തൽ കു​ഴ​പ്പം ഉണ്ടാ​ക്കും​മു​മ്പു് തന്നെ വേ​ണ്ട​പോ​ലെ ‘കൈ​കാ​ര്യം’ ചെ​യ്തു് ഭൌ​തി​കാ​വ​ശി​ഷ്ടം, ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തി​ന്ന​പ്പു​റ​ത്തേ​ക്കു എറി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കു​ക​യെ​ന്ന കർ​ത്ത​വ്യം ഞാൻ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​ത​യോ​ടെ നിർ​വ്വ​ഹി​ച്ച​ല്ലോ. നേ​രി​ട്ടു​വ​ന്നു പോ​രാ​ടാ​തെ രാ​വി​ലെ​മു​തൽ പാ​താ​ള​ഗു​ഹ​യിൽ ഒളി​ഞ്ഞി​രി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ, വീ​ണു​കി​ട്ടിയ ഭൗ​തി​കാ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങൾ പെ​റു​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി എന്ന​തു്, അതാ കത്തി​ത്തു​ട​ങ്ങിയ പു​ഴ​യോ​ര​ചിത കണ്ടാൽ അറി​യി​ല്ലേ? ആദ്യ‘പാഠം’ പഠി​ക്കാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അൽ​പ്പം വൈ​കി​യെ​ങ്കി​ലും, മീ​ശ​മു​ള​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ മു​മ്പിൽ​നിർ​ത്തി പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ സ്വ​ന്തം സു​ര​ക്ഷാ​ക​വ​ചം സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്ന ഭീ​രു​പാ​ണ്ഡ​വർ ഇനി അത്ത​രം വി​ടു​പ​ണി ശ്ര​മി​ക്ക​രു​തു് എന്ന​ദു​ര്യോ​ധ​ന​താ​ക്കീ​തു് ആരും മറ​ക്ക​രു​തു്!!” പാ​ള​യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ നാലു പാ​ണ്ഡ​വർ, എവിടെ അർ​ജ്ജു​ന​ന​സാ​ന്നി​ധ്യം എന്നു ഭയ​ന്നു് വി​റ​യ്ക്കു​ന്ന ശീ​ത​കാ​ല​രാ​ത്രി.

“ഇതി​ന​കം കു​പ്ര​സി​ദ്ധ​മായ യു​ധി​ഷ്ഠിര എളി​മ​യിൽ എത്ര​യൊ​ക്കെ മു​ട്ടു​കു​ത്തി വാ​ദി​ച്ചി​ട്ടും, ഒരു തരി വി​ശ്വാ​സം പോലും ദു​ര്യോ​ധ​ന​മു​ഖ​ത്തു തെ​ളി​ഞ്ഞു​കാ​ണു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ, എങ്ങ​നെ പി​ന്നെ നാ​ല​ഞ്ചു​പാ​ണ്ഡ​വർ തെ​ളി​യി​ക്കും, ചെ​ങ്കോ​ലി​നു​ള്ള മൂ​പ്പി​ളമ ഒന്നാം​സ്ഥാ​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. അനു​ജ​ന്റെ ഭാര്യ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ സ്വ​ന്ത​മെ​ന്നു പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കാൻ കു​ന്തി​യെ കരു​വാ​ക്കി​യ​ശേ​ഷം, പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ​നി​ന്നും ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ​ത്തിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശ​വു​മാ​യി കൗ​ര​വ​രു​ടെ അര​മ​ന​മു​റി​ക​ളിൽ ചു​റ്റി​ക്ക​റ​ങ്ങു​ന്ന അശാ​ന്ത​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“പി​താ​മ​ഹൻ, ധൃ​ത​ര​ഷ്ട്രർ, ഗാ​ന്ധാ​രി, കൃ​പാ​ചാ​ര്യർ, വാ​യ​പോ​കാ​ത്ത ഈ ‘കൊ​ട്ടാ​രം കോ​ടാ​ലി’കൾ​ക്കു് നേ​ര​ത്തേ അറി​യാ​മാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ, മു​നി​ശാ​പ​ഭീ​തി​യിൽ രാ​ജ​പ​ദ​വി ‘താൽ​ക്കാ​ലി​ക​മാ​യി സ്ഥാ​ന​ത്യാ​ഗം’ ചെയ്ത പാ​ണ്ഡു, സ്വ​യം​തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു കെ​ട്ടി​പ്പൊ​ക്കിയ കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലിൽ എന്റെ പിറവി. കു​ന്തി പ്ര​വ​ച​ന​സ്വ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ, പര​പു​രു​ഷ​സം​ഗ​മ​ത്തിൽ എനി​ക്കു് നേ​ര​ത്തെ ഭാ​ഗ്യ​ജ​ന്മം തന്നു എന്ന​തിൽ, തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​മ്പോൾ, നേ​രി​യ​തോ​തി​ലെ​ങ്കി​ലും ഇപ്പോൾ അഭി​മാ​നി​ക്കു​ന്നു. ആരാണാ ഭാ​ഗ്യ​പ്പി​റ​വി​യു​ടെ ബീ​ജ​ദാ​താ​വു്? കാലൻ എന്നു് പരു​ക്കൻ​മൊ​ഴി​യിൽ കു​ടി​ല​കൗ​ര​വ​രും, ധർ​മ്മ​ദേ​വൻ എന്നു് ‘ഗ്യാ​നി’കളും പരാ​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ശ​സ്ത​ആ​കാ​ശ​ചാ​രി! കു​ന്തി​യു​ടെ ഈറ്റി​ല്ല​ത്തി​ന​പ്പോൾ കാ​വൽ​നി​ന്ന ദൈ​വ​ദൂ​ത​ന്മാർ അയൽ​പ​ക്ക​സ​ന്യ​സ്തർ​ക്കു മു​മ്പിൽ കൊ​ണ്ടാ​ടി​യ​തു.”

“ഇവൻ ത്രേ​താ​യു​ഗ​ത്തി​ന്റെ അന്ത്യ​ര​ക്ഷ​കൻ, ഇവൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ വരാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ സ്ഥാ​പ​കൻ”. എന്നു് മൃ​ദു​വാ​യി! ഇതൊ​ക്കെ അറി​യാ​നും അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്താ​നും വേണം പ്ര​പ​ഞ്ച​ബോ​ധ​മു​ള്ള ഉൾ​ക്കാ​ഴ്ച, എന്നാൽ ലവ​ലേ​ശം അതു​ണ്ടോ അധി​കാ​ര​മോ​ഹി​മാ​ത്ര​മായ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ? കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ അനു​ബ​ന്ധ പ്ര​വി​ശ്യ, ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം എന്ന അതി​ലോല ആവാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ, ഇഷ്ട​ദാ​നം വഴി സ്വ​ന്ത​മാ​ക്കാൻ പാ​ണ്ഡ​വർ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന നേരം.

“പാ​ണ്ഡ​വ​രു​മൊ​ത്തു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​മാ​താ​വൊ​രു ഒഴി​വാ​ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട ബാ​ധ്യ​ത​യെ​ന്നു തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ​തു് എപ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു, “സ്വ​യം​വ​രം കഴി​ഞ്ഞു നി​ങ്ങൾ ഏഴു​പേ​രും ഹസ്തി​ന​പു​രി നഗ​രാ​തിർ​ത്തി​യി​ലു​ള്ള കു​രു​വംശ അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ കഴി​ഞ്ഞ ആഘോ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ എനി​ക്കു് അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കു​റെ​യൊ​ക്കെ വ്യ​ക്ത​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും, ഇഷ്ട​ദാ​നം കി​ട്ടിയ ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി നി​ങ്ങൾ പോ​വു​മ്പോൾ, ആറു​പേ​രേ​യു​ള്ളു കു​ന്തി​യി​ല്ല, എങ്ങ​നെ നി​ങ്ങൾ വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കും?”, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി, ചക്ര​വർ​ത്തി​നീ​പ​ദ​വി തട്ടി​യെ​ടു​ത്ത സം​ഘർ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ആ ഇട​ക്കാ​ല​കാ​ല​ത്തു​ണ്ടായ പ്ര​ശ്നം, തു​ട​ങ്ങി​വ​ച്ച​തും, അതി​വേ​ഗം പരി​ണ​മി​ച്ചു പര​സ്പ​രം ഞങ്ങൾ കണ്ടാൽ മി​ണ്ടാ​താ​വു​ന്ന സ്ഥി​തി​യി​ലെ​ത്തി​ച്ച​തും ആരെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ തന്നെ കണ്ടു​പി​ടി​ക്കൂ. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ലൈം​ഗി​ക​ദാ​ഹം ശമി​പ്പി​ക്കാൻ നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ഞാ​ന​വൾ​ക്കു വെ​ള്ളി​ത്ത​ളി​ക​യിൽ സമ്മാ​നി​ച്ച​താ​നെ​ന്റെ തെ​റ്റു് എന്നർ​ത്ഥം വരു​ന്നൊ​രു ശാ​പ​പ്ര​സ്താ​വന ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ​പെ​ട്ട​പ്പോൾ ഞാൻ, ഇനി​യ​വ​ളെ പറ്റി​ല്ല എന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വിൽ ഒറ്റ​ക്കു​കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ നേ​രി​ട്ടു. അവ​ളു​ടെ പ്ര​തി​ക​ര​ണം പതി​വു​പോ​ലെ മുന വച്ച​തും ശു​ഷ്ക​വു​മാ​യി തോ​ന്നി. സന്മ​ന​സ്സി​ല്ലാ​ത്ത ഈ അവ​സ്ഥ​യിൽ എന്തി​നു കഠി​ന​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങൾ നേ​രി​ടാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന കു​ടി​യേ​റ്റ​ത്തി​നു കു​ന്തി ഞങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പം വരണം എന്നൊ​രു മറു​ചോ​ദ്യം അവൾ​ക്കു​മു​മ്പിൽ എറി​ഞ്ഞു​പി​ടി​പ്പി​ക്കാൻ എനി​ക്ക​പ്പോൾ സാ​ധി​ച്ചു എന്ന​തിൽ ആയി​രു​ന്നു, ഞങ്ങൾ പടി​യി​റ​ങ്ങും മു​മ്പു് അവൾ പി​ന്നീ​ടു് എനി​ക്കെ​തി​രെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ആക്ര​മ​ണ​മുറ ഒരു​ക്കി​യ​തു്. ശന്ത​നു​ഭാ​ര്യ ഗം​ഗ​യെ​പോ​ലെ, പാ​ണ്ഡ​വ​ബീ​ജ​ങ്ങ​ളിൽ ജനി​ച്ച എന്റെ നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​ക്ക​ളെ പാ​ഞ്ചാ​ലി പു​ഴ​യി​ലൊ​ഴു​ക്കു​ന്ന​തും ഹസ്തി​ന​പു​രി അന്തഃ​പു​ര​വാ​സി​കൾ​ക്കു ഇനി​യു​ള്ള വർ​ഷ​ങ്ങ​ളിൽ കാ​ണാ​നാ​വും എന്നൊ​രു പ്ര​വ​ച​നം കൂടി അവൾ നട​ത്തി​യ​താ​യി ഞാൻ അറി​ഞ്ഞു. അപ്പോ​ഴാ​ണു്, തരം​കി​ട്ടി​യാൽ യമു​ന​യിൽ മു​ക്കി​ക്കൊ​ല്ലേ​ണ്ട​തു് ആരെ​യാ​യി​രി​ക്ക​ണം എന്നു് ഞാൻ കട​ന്നു​ചി​ന്തി​ച്ച​തും!”

“ഗു​രു​വ​ന്ദ​ന​ദി​നം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ തല​ങ്ങും വി​ല​ങ്ങും ഇന്നാ​ഘോ​ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മ്പോൾ, എങ്ങ​നെ ഓർ​മ്മി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്നു പ്രാ​ഥ​മിക വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തീ​ക്ഷാ​നിർ​ഭ​ര​മായ ആദ്യ​ദി​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മാ​ദ്രീ​പു​ത്ര​നായ നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വലി​യൊ​രാൾ​ക്കൂ​ട്ട​മാ​യി​രു​ന്നു കൊ​ട്ടാര ഗു​രു​കു​ല​ത്തിൽ. നൂ​റു​കൗ​ര​വ​രും, അത്ര​ത​ന്നെ പെൺ​സ​ഹാ​യി​ക​ളും, പി​ന്നെ, അണി​ഞ്ഞൊ​രു​ങ്ങാൻ അനു​മ​തി​യി​ല്ലാ​ത്ത, അഭ​യാർ​ഥി​ക​ളായ ഞങ്ങൾ​അ​ഞ്ചു കൗ​ന്തേ​യ​രും! ബാ​ല്യ​കൗ​മാ​ര​ങ്ങൾ വളർ​ന്ന​തു കൊ​ടും​കാ​ട്ടി​ലാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടാ​വാം, നഗ​ര​ജീ​വി​കൗ​ര​വ​രിൽ​നി​ന്നു കാ​യി​ക​ഭീ​ഷ​ണി​സാ​ധ്യത നേ​രി​ട്ടി​രു​ന്നു. ഇക്കി​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യും തോ​ണ്ടി​യും കണ്ണു​രു​ട്ടി​യും ഓരോ​ന്ന​വർ കു​ത്തി​ക്കു​ത്തി ചോ​ദി​ച്ച​റി​യാൻ ശ്ര​മി​ക്കും. വന്ദ്യ​മാ​താ​വു് കു​ന്തി, ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളാ​യി മു​ന്ന​റി​യി​പ്പു് തന്നി​രു​ന്നു. കൗ​ര​വ​സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ, ഗു​രു​വി​ന്റെ എന്തു് നിർ​ദോഷ വി​വ​രാ​ന്വേ​ഷ​ണ​വും കരു​ത​ലോ​ടെ​വേ​ണം നേ​രി​ടാൻ. ഞങ്ങൾ​ക്ക​വൾ നിർ​ദ്ദ​യ​വ​ളർ​ത്ത​മ്മ മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, മുൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​മ​ഹാ​റാ​ണി കൂ​ടി​യാ​ണു്. (അവ​ളു​ടെ പരി​ശു​ദ്ധ​നാ​മം എന്നെ​ന്നും, മഹ​ത്വ​പ്പെ​ട​ട്ടെ!) എന്തു നി​സ്സാ​ര​കാ​ര്യം ആരു​ചോ​ദി​ച്ചാ​ലും, അർ​ഥ​ശ​ങ്ക​തോ​ന്നാ​വു​ന്ന​വി​ധം പാ​തി​വി​വ​ര​മേ കൊ​ടു​ക്കാ​വൂ എന്ന​താ​യി​രു​ന്നു കു​ന്തി ആവർ​ത്തി​ച്ച മു​ന്ന​റി​യി​പ്പു്. കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ ആദ്യം വിരൽ ചൂ​ണ്ടി​യ​തു്, മൂ​പ്പി​ള​മ​യിൽ മത്സ​രി​ക്കു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു​നേ​രെ.”

“ആരുടെ മക​നാ​ണു് നീ?” എന്ന ധാർ​ഷ്ട്യം നി​റ​ഞ്ഞ കൃ​പ​ചോ​ദ്യം കേ​ട്ട​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ നടു​ങ്ങി എങ്കി​ലും, കൈകൾ പി​ന്നി​ലൊ​ളി​പ്പി​ക്കാ​തെ​യും, നോ​ട്ടം ഗു​രു​മു​ഖ​ത്തു​റ​പ്പി​ച്ചും യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ (അവൻ വി​ശ്വ​മാ​കെ ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ എന്ന​റി​യ​പ്പെ​ട​ട്ടെ!) പറ​ഞ്ഞു:

“കാലൻ! ഞെ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ച കൗ​ര​വ​ക്കു​ട്ടി​കൾ ബഹ​ളം​വ​ച്ചു് ഉടൻ അവ​ന​രി​കിൽ​നി​ന്നും ഇരി​പ്പി​ടം മാറി. പി​ന്നെ ഭീ​മ​നും അർ​ജ്ജു​ന​നും, കു​ന്തി നേ​ര​ത്തെ പഠി​പ്പി​ച്ച​വി​ധം, അവ​ര​വ​രു​ടെ വൈ​വി​ധ്യ പി​തൃ​ത്വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു വ്യ​ത്യ​സ്ത വ്യാ​ജ​വി​വ​ര​ങ്ങൾ കൃപരെ ബോ​ധി​പ്പി​ച്ചു. ‘അശ്വി​നി ദേ​വ​ത​കൾ’ എന്നു് ഞാനും സഹ​ദേ​വ​നും ഞങ്ങ​ളു​ടെ ബീ​ജ​സ​ത്യം പറഞ്ഞ അന്നു​തു​ട​ങ്ങി, കര​യി​ലും വെ​ള്ള​ത്തി​ലും ആകാ​ശ​ത്തും, കൗ​ന്തേ​യർ​ക്കെ​തി​രെ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​പു​ത്ര​ന്മാ​രായ കു​ലീ​ന​കൗ​ര​വ​രു​ടെ ഒടു​ങ്ങാ​ത്ത പട​നീ​ക്കം!”

“അനു​ജ​ന്റെ ഭാ​ര്യ​യുൾ​പ്പെ​ടെ അന​ധി​കൃ​ത​മാ​യി അധി​കാ​ര​വും കയ്യ​ട​ക്കി നി​ങ്ങൾ, കു​രു​ക്ഷേ​ത്രാ​ന​ന്തര രാ​ജ​കീ​യ​ജീ​വി​തം കു​റ​ച്ചു​കാ​ല​മൊ​ന്നു​മ​ല്ല ആസ്വ​ദി​ച്ച​തു്! കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി പരീ​ക്ഷി​ത്ത് ദുർ​മ​ന്ത്ര​വാ​ദം ചെ​യ്തു നി​ങ്ങ​ളെ പട്ടി​യാ​ക്കു​മെ​ന്നു ഭീ​ഷ​ണി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​പ്പോൾ, ചെ​ങ്കോൽ അവ​നു​കൈ​മാ​റാൻ നി​ങ്ങൾ നിർ​ബ​ന്ധി​ത​നാ​യി. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും നാലു പാ​ണ്ഡ​വ​രും വഴി​യോ​ര​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നൊ​ന്നാ​യി മരി​ച്ചു​വീ​ണ​പ്പോൾ, ശവം​കു​ഴി​ച്ചി​ടാൻ സഹാ​യി​ക്കാ​തെ, നി​ങ്ങൾ കാൽ​മു​ന്നോ​ട്ടു​വ​ച്ചു. എന്നി​ട്ടി​പ്പോൾ സ്വർ​ഗ്ഗ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു അവ​സാ​നം, കൂടെ കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കാൻ കി​ട്ടി​യ​തു് തെ​ണ്ടി​പ്പ​ട്ടി! അങ്ങ​നെ​യാ​ണു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ഏകാം​ഗ​പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​മായ ജനാ​ധി​പ​ത്യ​വാ​ദി ചാർ​വാ​കൻ ഈ കഥ​കേ​ട്ടാൽ പരി​ഹ​സി​ക്കുക! പട്ടി​യെ കൂ​ടെ​കൂ​ട്ടേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നി​ല്ല എന്നു​തോ​ന്നു​ന്നു​ണ്ടോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ന്റെ നിർ​ണ്ണാ​യക അന്ത്യ​ദി​നം.

“എല്ലിൻ​ക​ഷ​ണം പട്ടി​ക്കു് എറി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്ത വൃ​ദ്ധ​കർ​ഷ​കൻ മരി​ക്കു​മ്പോൾ, ശവ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം ചു​ടു​കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു നി​ശ​ബ്ദ​മാ​യി പോ​വു​ന്ന ‘യു​ധി​ഷ്ഠിര പട്ടി’ എവിടെ, വീ​ട്ടു​ടമ മരി​ക്കു​മ്പോൾ പുതിയ താ​മ​സ​ക്കാ​ര​നെ ഒളി​ക​ണ്ണി​ട്ടു് പ്ര​ത്യാ​ശ​യോ​ടെ നോ​ക്കു​ന്ന ‘ചാർ​വാക പൂച്ച’ എവിടെ!”, ആകാ​ശ​ക്കോ​ണിൽ നി​ന്നും ഊർ​ന്നി​റ​ങ്ങു​ന്ന കയറിൽ മു​റു​കെ പി​ടി​ച്ചു മേ​ലോ​ട്ടു​യ​രു​മ്പോ​ഴും, വി​ശ്വ​സ്ത​പ​ട്ടി​യെ കൂ​ട​കൂ​ട്ടാൻ ‘ദൈ​വ​ദൂ​തൻ’ സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, ഈ ഹി​മാ​ലയ മല​ഞ്ചെ​രു​വിൽ തന്നെ ഞാൻ പ്ര​വാ​സം​തു​ട​രു​മെ​ന്ന സമ​ര​പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​വു​മാ​യി ദൃ​ഢ​നി​ശ്ച​യ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു, കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി പരീ​ക്ഷി​ത്തി​ന്റെ സമ്മർ​ദ്ദ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​നു് ഗതി​യി​ല്ലാ​തെ വഴ​ങ്ങി ചെ​ങ്കോൽ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ!

“അക്ഷ​രാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ അതി​ലോ​ല​ആ​വാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ​ക്കു നി​ങ്ങൾ തീ​യി​ട്ടു?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു, “കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രു​ടെ കു​ടി​ലത എന്നാ​ണു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ന്റെ ദു​ര​വ​സ്ഥ​യെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു്.”

“കാ​ടു​വ​ള​ഞ്ഞു തീ​യി​ട്ടു ജീ​വ​ജാ​ല​ങ്ങ​ളെ കൊ​ന്നു ഞങ്ങൾ കൊ​ല​വി​ളി​ച്ചു എന്നാ​ണോ ശരി​ക്കും കൗരവർ പറ​ഞ്ഞു​ന​ട​ക്കു​ന്ന​തു്? അങ്ങ​നെ​യാ​ണു് എങ്കിൽ, വ്യ​ത്യ​സ്ത​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു് ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ കു​ടി​യേ​റി​യ​വർ മാ​പ്പു​ത​രു​മോ? എത്ര പരി​മി​ത​മായ തോ​തി​ലാ​ണു് ഞങ്ങൾ ഖാ​ണ്ഡവ പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലെ മൃ​ഗ​മാം​സ​ല​ഭ്യത ദൈ​നം​ദിന ജീ​വി​ത​ത്തി​നാ​യി പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തു് എന്ന​ന്വേ​ഷി​ക്കൂ, എന്നി​ട്ടു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പു​ക​ളിൽ, ‘കണ്ട​തും കേ​ട്ട​തും നേർ​സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി’യായി അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കൂ. സസ്യാ​ഹാ​രി​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ തീൻ​ശാ​ല​യി​ലേ​ക്കു വി​ശി​ഷ്ട​മാം​സ​രു​ചി​ക്കാ​യി ഞങ്ങ​ളും മറ്റു അം​ഗീ​കൃ​ത​കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രും കൈ​വ​ച്ച​പ്പോൾ, കൃ​ഷി​കേ​ന്ദ്രി​ത​മായ സാ​മ്പ്ര​ദാ​യി​ക​ഗ്രാ​മീ​ണ​ജീ​വി​ത​ത്തി​നൊ​രു പു​ത്തൻ മാനം, അതാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ കാർ​ഷി​ക​വി​പ്ല​വം എന്നു് പറ​യു​ന്ന​തു്? മാം​സാ​ഹാ​രി​ക​ളായ വന്യ​മൃ​ഗ​ങ്ങൾ​ക്കു മു​മ്പിൽ സസ്യാ​ഹാ​രി​ജീ​വി​കൾ ‘ഞങ്ങ​ളെ തി​ന്നൂ’ എന്ന യാ​ച​ന​യോ​ടെ തല​കു​നി​ച്ച കാ​ല​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മാം​സ​ഭോ​ജി​ക​ളായ വന്യ​മൃ​ഗ​ങ്ങൾ ഞങ്ങ​ളെ കണ്ട​തോ​ടെ യമു​ന​യിൽ ചാടി. ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം മൃ​ഗ​മാം​സ​ക​ല​വ​റ​യാ​യി. കന്നു​പൂ​ട്ടി​യും കൃ​ഷി​ചെ​യ്തും നടു​വൊ​ടി​ഞ്ഞ രാ​ജ്യ​രാ​ജ്യാ​ന്ത​ര​ങ്ങ​ളി​ലെ, വ്യ​ത്യ​സ്ത​ഭാ​ഷ​ക​ളും ജീ​വി​ത​രീ​തി​ക​ളു​മു​ള്ള കൃ​ഷി​ക്കാർ ഈ മാംസ‘ഖനി’കളി​ലേ​ക്കു ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി, ഇര​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ മാം​സോൽ​പ്പാ​ദ​ന​ത്തിൽ സജീ​വ​പ​ങ്കാ​ളി​ക​ളാ​യി. എന്നു് പറ​ഞ്ഞാൽ, ഓടി​ച്ചു​കൊ​ല്ലേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മി​ല്ല നി​ത്യ​വും അറ​ക്കാൻ മൃ​ഗ​ങ്ങൾ അറ​വു​കാ​ര​നു​മു​മ്പിൽ തല​കു​നി​ക്കും. മൂ​ന്നു നേരം ആഹാരം എന്ന​തു് വെറും സ്വ​പ്ന​മ​ല്ല യാ​ഥാർ​ഥ്യ​മാ​ണെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ‘ഇനി ലക്ഷ്യം അന്തി​യു​റ​ങ്ങാൻ വീടു്’ എന്ന ഉറ​പ്പിൽ രമ്യ​ഹർ​മ്മ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ നിർ​മ്മി​തി​ക്കാ​യി വാ​സ്തു​ശി​ല്പി​ക​ളെ തേടി ചെ​ല്ലു​ക​യാ​ണി​പ്പോൾ. ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം അഗ്നി​യു​ടെ താ​ണ്ഡ​വ​മ​ല്ല യമു​നാ​ത​ട​സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ആരം​ഭ​മാ​ണു് എന്നു് കൗ​ര​വ​രോ​ടു് പറയൂ!”

“ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം രാ​ജ​സൂ​യ​ച​ക്ര​വർ​ത്തി​പ​ദ​വി ചെ​റു​പ്പ​ത്തിൽ വഹി​ച്ച യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കാൽ​നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​നു​ശേ​ഷം ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​രാ​ജാ​പ​ദ​വി​യി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ, ആളാകെ ചു​രു​ങ്ങി​പ്പോ​യോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പ്ര​തി​കൂല സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളെ അതി​ജീ​വി​ച്ചു പദ​വി​കൾ നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത​തൊ​ക്കെ ഒറ്റ​യ്ക്കു് എന്ന മട്ടിൽ, ആദ്യ​ദി​ന​ങ്ങ​ളിൽ ചെയ്ത പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം ആവർ​ത്തി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ, സഹി​കെ​ട്ടു ഗദ​ചൂ​ണ്ടി രൗ​ദ്ര​ഭീ​മൻ ഇട​പെ​ട്ട​പ്പോൾ, എളി​മ​യിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ നീ​ങ്ങും എന്നു് ഞങ്ങ​ളൊ​ക്കെ കരു​തി​യോ! ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള കു​ടി​യേ​റ്റ അപേ​ക്ഷ​കൾ പരി​ഗ​ണി​ക്കു​മ്പോൾ, മു​ട​ന്തു​ന്യാ​യ​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു പാ​ഞ്ചാ​ല​ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള​വർ​ക്കു അനു​മ​തി​നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്ന​തു് ആവർ​ത്തി​ച്ചു ഞാൻ കണ്ടി​ട്ടും, ഒന്നു് രണ്ടു തവണ ചു​ണ്ടു​കൂ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു ഞാൻ മറ്റൊ​ന്നും പ്ര​തി​ക​രി​ക്കാ​തി​രു​ന്നു. അപേ​ക്ഷ​വെ​ട്ടൽ അതേ​വി​ധം തു​ടർ​ന്ന​പ്പോൾ, അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ഞാ​ന​വ​നെ പായിൽ നേ​രി​ട്ടു. പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ നി​ന്നു​ള്ള കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാർ ആരെ​ങ്കി​ലും എന്നെ പരാ​തി​യു​മാ​യി സമീ​പി​ക്കേ​ണ്ട ഗതി​കേ​ടിൽ നി​ങ്ങൾ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ എത്തി​ച്ചാൽ, രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗ​ത്തിൽ എന്നെ​ക്കൊ​ണ്ടു് നി​ങ്ങൾ ചെ​യ്യി​ച്ച മനു​ഷ്യ​ത്വ​ര​ഹി​ത​മായ ‘കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളും ക്രി​യ​ക​ളും’ ഉണ്ട​ല്ലോ അതെ​ല്ലാം ഭീ​മ​ന്റെ മു​മ്പിൽ എണ്ണി​യെ​ണ്ണി ഞാൻ പറ​യു​മെ​ന്നു് വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി​യ​പ്പോൾ, ‘രാ​ജ​സൂ​യ​ച​ക്ര​വർ​ത്തി’, ആൾ ഒന്നു് ഒതു​ങ്ങി. പു​രു​ഷാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ആ കൊ​മ്പു​പി​ന്നെ കു​ലു​ക്കി​യി​ട്ടി​ല്ല. പി​ന്നെ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ആട്ടി​യ​തു വാൽ! ഇപ്പോൾ, വി​രു​ന്നു​വ​രു​ന്ന പഴയ സന്യ​സ്ത​രോ​ടു്, കൈ​പ്പ​ത്തി മലർ​ത്തി വി​ന​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് കേൾ​ക്കാം, ഭൂ​മി​യിൽ പര​പ്രേ​ര​ണ​യി​ല്ലാ​തെ ദു​ര​ഭി​മാ​ന​ത്തെ നി​യ​ന്ത്രി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞ​താ​ണു് കാ​ല​പു​ത്ര​നെ​ന്ന നി​ല​യിൽ തന്റെ നേ​ട്ട​മെ​ന്ന​യാൾ നാ​ണ​മി​ല്ലാ​തെ മേ​നി​പ​റ​യു​മ്പോൾ, ഗൗ​ര​വ​പ്ര​കൃ​തി​ക്കാ​രായ പരി​ത്യാ​ഗി​കൾ പോലും പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ക്കും!”

“അതി​മാ​നു​ഷ​കൃ​ത്യ​ങ്ങൾ​ക്കെ​ല്ലാം നി​ങ്ങൾ ദൃ​ക്സാ​ക്ഷി​യ​ല്ലേ? തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​മ്പോൾ, ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധം, ദ്വ​ന്ദ​യു​ദ്ധ​മെ​ന്ന കലയിൽ, ദൃ​ശ്യാ​നു​ഭൂ​തി തന്നോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വി​ശ​ന്നു​വ​ല​ഞ്ഞ ബകനെ മരം പി​ഴു​തു അടി​ച്ചു​കൊ​ന്നു എന്ന​തും, പ്ര​ണ​യി​നി​യെ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ചു പരി​മ​ളം പു​ര​ട്ടി രാ​ത്രി വന്ന കീ​ച​ക​നെ ആൾ​മാ​റാ​ട്ടം വഴി ശ്വാ​സം മു​ട്ടി​ച്ചു​കൊ​ന്നു എന്ന​തും ഐതി​ഹ്യ​പ്പെ​രു​മ​യിൽ പറ​ഞ്ഞു​ശീ​ലി​ച്ച ഞാൻ, ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ഭീമൻ ആക്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തു് കണ്ടു പക്ഷേ, ഞെ​ട്ടി. ഒരു സാ​മ്യ​വും ഇല്ലാ​യി​രു​ന്നു അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​ര​രു​ടെ പോ​രാ​ട്ട​മി​ക​വി​നു. ഓരോ ഭീ​മ​ഗ​ദാ​പ്ര​ഹ​ര​വും ഉന്നം തെ​റ്റി മര​ക്കു​റ്റി​ക​ളി​ലും ചളി​ക്കു​ഴി​യി​ലും പതി​ച്ചു. ദു​ര്യോ​ധ​ന​ഗ​ദ​യു​ടെ പ്ര​ഹ​ര​വേ​ദന സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ ഭീമൻ ചളി​യിൽ വീ​ണു​രു​ണ്ടു. ഞാ​നുൾ​പ്പെ​ടെ ‘പ്ര​മു​ഖ​പൗ​ര​ന്മാർ’ തൊ​ട്ട​രി​കെ കണ്ടു​നിൽ​ക്കു​ക​യാ​ണ​പ്പോൾ. അതി​നി​ട​യി​ലൊ​രു മി​ന്നൽ​പി​ണർ രൂ​പ​ത്തിൽ രഹ​സ്യ​സ​ന്ദേ​ശം ആകാ​ശ​ചാ​രി​ക​ളിൽ നി​ന്നു് ആം​ഗ്യ​ഭാ​ഷ​യിൽ ഭീമൻ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന പോലെ തോ​ന്നി​യോ! ഉവ്വു് എന്നു​റ​പ്പി​ച്ചു​പ​റ​യാ​നാ​വു​ന്ന​വി​ധ​ത്തിൽ ഉട​നൊ​രു ഭീ​മ​ഗ​ദാ​പ്ര​ഹ​രം ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ അര​ക്കു​താ​ഴെ തു​ട​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ പൊ​ട്ടു​ന്ന​തും. കണ്ണു് തി​രു​മ്മി ഞാൻ അവി​ശ്വാ​സ​ത്തിൽ മി​ഴി​ച്ചു നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, അതാ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അവ​ശ​നി​ല​യിൽ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു വാ​വി​ട്ടു “അമ്മാ, അമ്മാ” എന്നു് നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്നു. ആ രംഗം തു​ടർ​ന്നു് കാ​ണാ​നാ​വാ​തെ, കാ​ണി​ക​ളാ​യി അവി​ടെ​നി​ന്ന അഞ്ചാ​റു​പേർ ഭീമനെ വാ​രി​പ്പെ​റു​ക്കി കി​ത​ച്ചു പാ​ള​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് പാ​ഞ്ഞു. പണ്ടു് വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തിൽ ദ്രൗ​പ​ദി​യെ എന്ന പോലെ, ഒരു ‘പ്ര​ത്യ​ക്ഷം നിർ​ണാ​യ​ക​മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തിൽ’ ഭീമനെ തു​ണ​ച്ചു എന്നാ​ണെ​ന്റെ സംശയം!” പറ​ഞ്ഞു പറ​ഞ്ഞു ഐതി​ഹ്യ​ല​ഹ​രി​യിൽ നകു​ല​നും പര​വ​ശ​നാ​യി.

“അര​മ​ന​യി​ലെ ആഡംബര അന്തഃ​പു​ര​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നും അർ​ദ്ധ​രാ​ത്രി​യിൽ ചട്ടി​യും കല​വു​മാ​യി ആട്ടി​യോ​ടി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തി​ലു​ള്ള അമർ​ഷ​മാ​കു​ന്നു, യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ തെ​രു​വു​പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​നു് ‘ഗൂ​ഢ​പ്രേ​രണ’ എന്നാ​ണ​ല്ലോ നകു​ല​ന്റെ നി​രീ​ക്ഷ​ണം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ സമ​ര​പ്പ​ന്ത​ലിൽ മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി ഐക്യ​ദാർ​ഢ്യം അർ​പ്പി​ച്ചു.

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​കൾ എന്ന പ്രാ​ഥ​മി​ക​പ​രി​ഗ​ണ​ന​യി​ല്ലാ​തെ, കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​ക​ളെ കൊ​ല​യാ​ളി​ഭീ​മൻ നാളെ ഗദ​യോ​ങ്ങി ആട്ടി​ത്തെ​ളി​യി​ച്ചു തെ​രു​വി​ലേ​ക്കെ​റി​ഞ്ഞാ​ലും, പാ​പി​പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്ക​ടി​യ​റ​വു നി​ങ്ങൾ പറ​യി​ല്ലെ​ന്നെ​നി​ക്കു് ഇട​നെ​ഞ്ചിൽ കൈ​വ​ച്ചു വാ​ക്കു​ത​രൂ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​രേ!, അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ യാ​ത്രാ​ത​ലേ​ന്നു് ചെയ്ത പാ​തി​രാ യാ​ച​ന​ക്കു് ശേഷം ചാ​രി​താർ​ഥ്യ​ത്തോ​ടെ അന്തി​മ​യാ​ത്ര പറ​ഞ്ഞാ​ണു് പ്രി​യ​ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പട​ച്ച​ട്ട​യ​ണി​ഞ്ഞു, പാ​ണ്ഡ​വാ​ക്ര​മ​ണം ചെ​റു​ക്കാൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കേ, ബലി​യാ​യ​തു. ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ പരി​ശു​ദ്ധ​മാ​താ​വായ അം​ബി​ക​ത്ത​മ്പു​രാ​ട്ടി​യു​ടെ ഓർ​മ്മ​പ്പെ​രു​ന്നാൾ ഞങ്ങൾ നൂ​റു​കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്കൾ കാ​ല​ങ്ങ​ളാ​യി ആണ്ടു​ശ്രാ​ദ്ധം പോലെ വി​ശു​ദ്ധ​മാ​യി ആച​രി​ക്കുക പതി​വാ​യി​രു​ന്നു. പൊ​തു​ജ​നം പു​ഴ​ക്ക​ര​യിൽ ഞങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പം മന്ത്രോ​ച്ചാ​ര​ണ​ത്തിൽ പങ്കു​ചേ​രും. ഇപ്പോൾ അന​ധി​കൃത യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം കൽ​പ്പന ഇറ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു, പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ മാ​താ​വായ അം​ബാ​ലിക തമ്പു​രാ​ട്ടി​യു​ടെ​താ​യി​രി​ക്കും ഇനി ഔദ്യോ​ഗി​ക​അം​ഗീ​കാ​ര​മു​ള്ള ഓർ​മ്മ​പ്പെ​രു​ന്നാൾ. എങ്ങ​നെ സഹി​ക്കും അം​ബി​ക​യോ​ടു പാ​ണ്ഡവ അവ​ഹേ​ള​നം! ചെ​ങ്കോൽ വലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞു മര​ണ​ഭീ​തി​യിൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചു​പോയ ഭീ​രു​പാ​ണ്ഡു എവിടെ, കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​ത​നാ​യി​ട്ടു​പോ​ലും കു​രു​വം​ശ​അ​ഭി​മാ​നം കാ​ത്തു​സൂ​ക്ഷി​ച്ച ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ എവിടെ! ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി​ക്കൊ​രു പരി​ശു​ദ്ധ​മാ​താ​വു് മാ​ത്രം മതി, അം​ബി​കാ​ത്ത​മ്പു​രാ​ട്ടി!’ സ്വർ​ഗ്ഗ​സ്ഥ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​നാ, അങ്ങ​നെ നീ ഞങ്ങ​ളോ​ടു് വി​ശ്വാ​സ്യ​ത​യോ​ടെ പറ​യു​മ്പോൾ അതു​ഞ​ങ്ങൾ​ക്കു തി​രു​വ​ച​നം!”

“കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രു​ടെ കൂടെ നി​ങ്ങൾ​ക്കും കൂ​ട്ടു​പോ​വാ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ?”, ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​ന​ത്തിൽ കു​ടി​വ​ക്കാൻ പാ​ണ്ഡ​വ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ​നി​ന്നും നീ​ണ്ട​യാ​ത്ര​പോ​വു​ന്ന​തു് കണ്ട കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അനി​ഷ്ടം കാ​ര​ണ​മാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വർ കു​ന്തി​യെ കൂടെ കൊ​ണ്ടു​പോ​കാ​ഞ്ഞ​തെ​ന്ന അര​മ​ന​ശ്രു​തി പര​ക്കു​ന്ന നേരം.

“പടി​യി​റ​ങ്ങും മു​മ്പു് രഹ​സ്യ​മാ​യി യാ​ത്ര​പ​റ​യാൻ​വ​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ഞാൻ വിവരം ചോ​ദി​ച്ചു. മു​ട്ടു​കു​ത്തി, എന്റെ ഇരു​കൈ​ക​ളും കൂ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ച​വൻ തേ​ങ്ങി: അമ്മാ, നേരും നെ​റി​യു​മു​ള്ള നി​ന​ക്കു് സമാ​ധാ​ന​പ​ര​മാ​യി ജീ​വി​ത​സാ​യാ​ഹ്നം ചെ​ല​വ​ഴി​ക്കാൻ പറ്റിയ ഇട​മാ​യി​രി​ക്കി​ല്ല, ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ ഞങ്ങൾ​ക്ക​നു​വ​ദി​ച്ച ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം. കൃ​ഷി​ഭൂ​മി​ക്കാ​യി ഇത്തി​രി കാ​ട്ക​ത്തി​ക്കാൻ തീ തു​ണ​ക്കു​മെ​ന്നു ഞങ്ങൾ സമാ​ധാ​നി​ച്ചാ​ലും തീ​രു​ന്നി​ല്ല പ്ര​ശ്നം. ഭർ​ത്തൃ​മാ​താ​വു​മാ​യി ഇണ​ങ്ങി​ജീ​വി​ക്കു​ന്ന വി​ധേ​യ​പ്ര​കൃ​ത​മ​ല്ല പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ. കൂ​ടെ​പൊ​റു​ത്ത​വർ​ക്കേ അവ​ളു​ടെ തനി​നി​റം അറിയൂ. അവ​ളു​ടെ അധി​ക്ഷേ​പം നി​റ​ഞ്ഞ മൗ​ന​ത്തി​നു​മു​മ്പിൽ പി​ടി​ച്ചു​നിൽ​ക്കാ​നാ​വാ​തെ ആത്മാ​ഭി​മാ​ന​മു​ള്ള​വർ ആത്മ​ഹ​ത്യ​ക്കൊ​രു​ങ്ങും. സ്വ​യം​ഭ​ര​ണാ​വ​കാ​ശം മാ​ത്ര​മു​ള്ള ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​വി​ശ്യ, ബാ​ഹ്യ​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ അനു​ഗ്ര​ഹ​ത്താൽ ഞങ്ങൾ, പര​മാ​ധി​കാര രാ​ജ്യ​മാ​ക്കു​മെ​ന്നു കൗ​ര​വർ​ക്കാ​ധി​യു​മു​ണ്ടു്. ‘സാ​മ്രാ​ജ്യ​മോ​ഹ​മു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വ​രെ വരു​തി​യിൽ നിർ​ത്താൻ’, ആൾ​ജാ​മ്യ​മെ​ന്ന​നി​ല​യിൽ, നി​ന്നെ ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​ലൊ​രു ആല​ങ്കാ​രി​ക​തോ​ഴി​പ​ദ​വി തന്നു, ജീ​വി​താ​ന്ത്യം​വ​രെ ബന്ദി​യാ​യി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പാർ​പ്പി​ക്കു​മെ​ന്നാ​ണ​റി​യു​ന്ന​തു. എതിർ​ശ​ക്തി​ക​ളെ സം​ഘ​ടി​ച്ചു അമർ​ച്ച​ചെ​യ്യാൻ കഴി​യു​മാ​യി​രു​ന്ന വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ​കാ​ല​ത്തെ പാ​ണ്ഡ​വ​സാ​ഹോ​ദ​ര്യം, ഞങ്ങൾ അഞ്ചു​പേർ​ക്കി​ട​യിൽ ഇപ്പോൾ ഇല്ല. നീ ഞങ്ങ​ളെ ഏതു പ്ര​തി​സ​ന്ധി​യി​ലും മനഃ​സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തോ​ടെ ഒരു​മി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ, പാ​ഞ്ചാ​ലി, ഞങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ ഭീ​തി​ജ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​വി​ധം ‘കൗ​ന്തേയ മാ​ദ്രേയ’ വി​ഭ​ജ​ന​ശ​ക്തി​യാ​ണ​മ്മാ!”

“ഓരോ കൗ​ന്തേ​യ​നിൽ നി​ന്നും ഓരോ മകൻ! അങ്ങ​നെ അഞ്ചു​പാ​ണ്ഡ​വ​മ​ക്കൾ: അതു​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു​വോ, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, വന​വാ​സ​ക്കാല അടി​മ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലും കി​ട​പ്പ​റ​ന​യം?, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി​പ​ത്രിക’യുടെ പു​തു​വർ​ഷ​പ്ര​ത്യേക ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പാ​യി പത്രാ​ധി​പർ ഇത്ത​വണ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​തു് “പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പി​റ​ക്കാ​തെ പോയ അടി​മ​പു​ത്ര​ന്മാർ”!”

“കാ​ട്ടിൽ അടി​മ​ജീ​വി​തം ഉറ​പ്പാ​യ​പ്പോൾ, ഉട​യോൻ​ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു ഞാൻ രഹ​സ്യ​മാ​യി അപേ​ക്ഷ അയ​ച്ചു. ‘മക്ക​ളെ​ത്ര​യാ​വാം’? ഓരോ ഭർ​ത്താ​വി​നും രണ്ടു​കു​ട്ടി​കൾ​വീ​ത​മെ​ങ്കി​ലും ഉണ്ടാ​വാൻ സം​യോ​ഗ​കാ​ലാ​നു​മ​തി ദീർ​ഘി​പ്പി​ച്ചു തരാൻ.”

“പ്രിയ പാ​ഞ്ചാ​ലീ നീ ഇപ്പോൾ നി​യ​മ​പ​ര​മാ​യി കൗ​ര​വ​അ​ടിമ എന്ന വകു​പ്പിൽ അല്ലെ, അതു​കൊ​ണ്ടു് ഭാ​വി​യിൽ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ​ന്ത​തി​ക​ളു​ടെ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശ​താൽ​പ്പ​ര്യ​സം​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നു് ഭീ​ഷ​ണി​സാ​ധ്യത ഏത​ള​വി​ലും ഉയർ​ത്തു​ന്ന ‘ഇര​ട്ട​സ​ന്ത​തി’ നിർ​ദേ​ശം നീ എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി ഉപേ​ക്ഷി​ക്ക​ണം എന്നു​ഞാൻ കരു​തു​ന്നു”, കല്ലേ​പ്പി​ളർ​ക്കു​ന്ന രാ​ജ​ക​ല്പന മന​സ്സു​കൊ​ണ്ടും ശരീരം കൊ​ണ്ടും പരി​പാ​ലി​ച്ചു. വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്ത​വ​ര​ഞ്ചു​പേ​രെ​യും പ്ര​ത്യുൽ​പ്പാ​ദന രതി​വേ​ഴ്ച​ക​ളിൽ​നി​ന്നും പാടെ ഞാൻ മാ​റ്റി​ക്കി​ട​ത്തി. അല്ല, ഇതി​ലെ​ന്താ നി​ങ്ങൾ​ക്കി​ത്ര വാർ​ത്താ താൽ​പ്പ​ര്യം തോ​ന്നാൻ​മാ​ത്ര​മൊ​രു വി​ഷ​യ​പ്രാ​ധാ​ന്യം? ഇതു് കേവലം ഒരു സ്വ​കാ​ര്യ​വ്യ​ക്തി​യു​ടെ ഉട​ല​വ​കാ​ശ​പ​രി​ധി​യിൽ വരാ​വു​ന്ന ലൈം​ഗി​ക​അ​ടി​മ​പ്ര​ശ്ന​മ​ല്ലേ?

“കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ ആയിരം വർ​ഷ​ങ്ങൾ ആഘോ​ഷ​ത​ലേ​ന്നു് തന്നെ വേ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നോ ശന്ത​നു​ഭാ​ര്യ​സ​ത്യ​വ​തി​യെ കു​റി​ച്ചു് ഇല്ലാ​ക്ക​ഥ​കൾ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി​പ​ത്രിക’യിൽ എഴു​താൻ? വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ​ഗർ​ഭ​വും, ശന്ത​നു​വു​മാ​യി കണ്ണിൽ ചോ​ര​യി​ല്ലാ​തെ വി​ല​പേ​ശി രാ​ജാ​വ​കാ​ശി ദേ​വ​ദ​ത്ത​നെ നി​ത്യ​ബ്ര​ഹ്മ​ചാ​രി​യാ​ക്ക​ലും ക്ഷ​യ​രോ​ഗി​യായ മകൻ​വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യൻ മരി​ച്ച​പ്പോൾ, വിധവ മു​നി​വ്യാ​സ​നെ കൂടെ കി​ട​ത്തി സന്ത​തി​ക​ളെ ഉണ്ടാ​ക്ക​ലും, പനി​പി​ടി​ച്ച ഭാ​വ​ന​യിൽ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക എഴു​തി​യു​ണ്ടാ​ക്കിയ ഓരോ​കെ​ട്ടു​ക​ഥ​യും “ഭാ​വ​നാ​സൃ​ഷ്ടി” എന്നു് ഉടൻ തെ​ളി​യി​ക്കും”,: യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ.

“യു​ദ്ധ​മൊ​ഴി​വാ​ക്കാൻ, കു​രു​വം​ശ​നാ​ഥ​നായ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ, ബദൽ​നിർ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും ഉന്ന​താ​ധി​കാ​ര​സ​മി​തി യോ​ഗ​ത്തിൽ മു​ന്നോ​ട്ടു് വച്ചി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. “കഴി​ഞ്ഞ അര​നൂ​റ്റാ​ണ്ടിൽ ഒര​യൽ​രാ​ജ്യ​വും അതിർ​ത്തി​തർ​ക്ക​ത്തി​നു ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല എന്നോർ​ക്ക​ണ്ടേ?” കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര പാ​ള​യ​നിർ​മ്മി​തി​യു​ടെ പു​രോ​ഗ​തി വി​ല​യി​രു​ത്തി ലഘു​പാ​നീ​യ​വു​മാ​യി മര​ത്ത​ണ​ലിൽ വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു കുറു കൗ​ര​വ​സം​ഘം.

“കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​സ്വ​ത്തു​തർ​ക്കം തീർ​ക്കാൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എന്തി​നൊ​ഴു​ക്ക​ണം മനു​ഷ്യ​ച്ചോര എന്നാ​യി​രു​ന്നു യോ​ഗ​ത്തിൽ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​വാ​ദം. “വരൂ ഭീമാ, നമു​ക്കു് ആലിം​ഗന ‘സമര’ത്തി​ലേർ​പ്പെ​ടാം” എന്നൊ​രു നിർ​ദോ​ഷ​വെ​ല്ലു​വി​ളി​യിൽ ഒതു​ക്കി​ക്കൂ​ടെ യു​ദ്ധ​കാ​ഹ​ള​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു തു​ടർ​ന്നു് കൃ​ത്യ​മാ​യി കർ​മ്മ​കാ​ണ്ഡം നിർ​ദേ​ശി​ച്ച​തും. ആളു​യ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ലോ​ഹ​പ്ര​തി​മ​കൾ ആലിം​ഗ​നം ചെ​യ്തു ‘തവി​ടു​പൊ​ടി’യാ​ക്കു​ന്ന​താ​ണി​പ്പോ​ഴും വാർ​ധ​ക്യ​ത്തിൽ അന്ധ​പി​താ​വി​ന്റെ പര​സ്യ​വി​നോ​ദം! എന്തു​ചെ​യ്യാം, മന്ദ​ബു​ദ്ധി​യെ​ങ്കി​ലും ഭീമൻ, ആ ചൂ​ണ്ട​യിൽ വീ​ണി​ല്ല. ഏതോ കു​ടി​ല​ബു​ദ്ധി, ഇരു​മ്പു​പ്ര​തിമ വച്ചു് ഇതാ ആലിം​ഗ​ന​ത്തി​നു എത്തിയ ഭീമൻ എന്നു​ച്ച​രി​ച്ചു പി​ന്മാ​റി. പി​താ​വും ആ കെ​ണി​യിൽ വീ​ണി​ല്ല, തു​ടർ​ന്നു് ഞാൻ നി​സ്സ​ഹാ​യ​നാ​യി യു​ദ്ധ​തീ​യ​തി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു” ഭാ​ഗ്യം​കെ​ട്ട പാ​ണ്ഡ​വ​രി​ലെ വമ്പി​ച്ച ആൾ​നാ​ശ​സാ​ധ്യ​ത​യോർ​ത്തു ദു​ഖി​ത​നാ​യി കൗരവൻ.

“ധാ​ന്യം വാ​ങ്ങാൻ പണം തരുമോ ചാർ​വാ​കൻ?” വഴി​യോര മര​ത്ത​ണ​ലി​ലെ കു​ടി​ലിൽ, ചാർ​വാ​ക​വ​ധു​വി​നു സമ്മാ​ന​പ്പൊ​തി​നീ​ട്ടി കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഇന്ന​ലെ രാ​ത്രി​വ​ന്ന​തു് തല​ച്ചു​മ​ടു് പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​ക​ളു​മാ​യാ​യി! എന്താ​ണി​തൊ​ക്കെ​യെ​ന്നു ഒരു​പി​ടി​യും കി​ട്ടാ​തെ ക്ഷോ​ഭി​ച്ചു ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, നാടു് ഭരി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​കഥ പൊ​ടി​പ്പും തൊ​ങ്ങ​ലും വച്ചു് വ്യാ​സ​മു​നി എഴു​തിയ ‘മഹാ​ഭാ​രത’മെ​ന്ന​വൻ പറ​ഞ്ഞു. കൗ​ര​വ​രെ പി​ന്തു​ണ​ക്കു​ന്ന വ്യാ​സ​ര​ചന പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്ക​നു​കൂ​ല​മാ​യി ഞാൻ തി​രു​ത്തി​ക്കൊ​ടു​ത്താൽ, കു​ടും​ബം പു​ലർ​ത്താൻ ആയു​ഷ്കാ​ല​വേ​ത​നം തരാ​മെ​ന്നു മന്ത്രി​ഭീ​മൻ വാ​ക്കു തന്നി​ട്ടു​ണ്ടു്. പാ​ണ്ഡ​വ​വി​രു​ദ്ധ​ഓ​ല​കൾ ഒന്നൊ​ന്നാ​യി നീ​ക്ക​ണം, പാ​ണ്ഡ​വാ​നു​കൂ​ല​മാ​യി കഥാ​ഗ​തി​മാ​റ്റി​യെ​ഴു​തി, വീ​ണ്ടും ക്രമം തെ​റ്റാ​തെ കെ​ട്ടിൽ വക്ക​ണം, എല്ലാ​റ്റി​നും നീ സഹ​ക​രി​ക്ക​ണം എന്നു​പ​രി​ഭ്രാ​ന്തി​യോ​ടെ ചു​റ്റും​നോ​ക്കി അവൻ പറ​ഞ്ഞു. ആകെ​യു​ള്ള എണ്ണ​യും വി​ള​ക്കും കി​ട​പ്പു​മു​റി​യും അവനു കൈ​മാ​റി. നി​ങ്ങൾ തന്ന ഉണക്ക പഴ​ങ്ങ​ളും രാ​ത്രി​ജോ​ലി​ക്കി​ട​യിൽ അവനു തി​ന്നാൻ വെ​ക്ക​ണം. ആരാ​ണു് കൗരവർ ആരാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വർ വ്യാ​സൻ എന്നൊ​ന്നും എനി​ക്കു​റ​പ്പി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, ഈ അക്ഷ​ര​ക​ള​വി​നു് ഞങ്ങൾ കൂ​ട്ടു​നി​ന്നാൽ കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു് മൂ​ന്നു നേരം ഭക്ഷ​ണം കൊ​ടു​ക്കാ​നാ​വും.”

“ഹേ മനു​ഷ്യ​രൂ​പ​ത്തി​ലു​ള്ള മറു​ത​പി​ശാ​ചേ നി​ങ്ങൾ എന്തു് അന്യാ​യ​മാ​ണു് ഈ ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പൊ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ചു, “മു​റി​വേ​റ്റു പ്രാ​ണൻ പോ​കാ​ത്ത​വ​രു​ടെ​യും മരി​ച്ചു​പോ​യ​വ​രു​ടെ​യും നെ​ഞ്ചിൽ ചവി​ട്ടി കൂ​ര​മ്പു​വ​ലി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ക​യോ!”. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി ഉച്ച​യൂ​ണി​നു പോ​രാ​ട്ടം​നിർ​ത്തിയ ഇടവേള.

“ഇതു് രണ​ഭൂ​മി​യാ​ണു് വി​കാ​ര​പ്ര​ദർ​ശ​ന​ത്തി​നു​പ​റ്റിയ വി​ള​നി​ല​മ​ല്ല, ഇതു പാ​ണ്ഡ​വ​ആ​യു​ധ​പ്പു​ര​യു​ടെ പരി​മി​തി​യാ​യി ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്ക​രു​തേ! പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ച​ത്ര അമ്പും കു​ന്ത​വും വി​രാ​ട​പ​ണി​ശാ​ല​ക​ളിൽ​നി​ന്നും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ എത്തി​യി​ല്ല. അപ്പോൾ സഖ്യ​ക​ക്ഷി ഉപ​സേ​നാ​പ​തി​ക​ളു​ടെ രഹ​സ്യ​യോ​ഗം വി​ളി​ച്ചു​ചേർ​ത്ത സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പൻ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ സമ​വാ​യ​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു, നാ​ളേ​ക്കു​വേ​ണ്ടി കരുതൽ ആയു​ധ​ശേ​ഖ​ര​തിൽ ശ്ര​ദ്ധി​ക്ക. പരു​ക്കേ​റ്റ​വ​രും മൃ​ത​പ്രാ​യ​രും പരേ​ത​രു​മായ എല്ലാ​വിധ‘ദേഹ’ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നും കൂ​ര​മ്പു​കൾ കഴി​യു​ന്ന​ത്ര വേഗം വലി​ച്ചൂ​രി​യെ​ടു​ക്കാൻ നാം സൈ​നി​ക​രെ പ്രേ​രി​പ്പി​ക്കുക, അതു​കൊ​ണ്ട​ന്താ​ണെ​ന്നോ? പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടു​ന്ന നാൽ​ക്കാ​ലി​ക​ളിൽ നി​ന്നും ഊട്ടു​പു​ര​മാം​സ​നിർ​മ്മി​തി, അപ്പ​പ്പോൾ സേ​വ​ന​ദാ​താ​ക്കൾ ചെ​യ്യു​ന്ന​പോ​ലെ പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ അടി​യ​ന്തി​രാ​വ​സ്ഥ നേ​രി​ടാ​നൊ​രു​പാ​യം, മറി​ച്ചൊ​ന്നും എഴുതി, അന്തി​മ​പോ​രാ​ട്ട​വി​ജ​യം പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ അമാ​നു​ഷ​പ്ര​തി​ച്ഛാ​യ​യിൽ നി​ങ്ങൾ കണ്ണിൽ ചോ​ര​യി​ല്ലാ​ത്ത ലേഖകർ കരി​വാ​രി​ത്തേ​ക്ക​രു​തേ!”

“അഭി​മ​ന്യു ദു​രൂ​ഹ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തിൽ മരി​ച്ച​ദി​വ​സം നി​ങ്ങൾ ശി​രോ​വ​സ്ത്രം ധരി​ച്ചു മു​ട്ടു​കു​ത്തി ചര​മ​ശു​ശ്രൂ​ഷ​യിൽ പങ്കെ​ടു​ത്ത​പ്പോൾ, “അവൾ ദുഃഖം നടി​ക്കാൻ അതി​സ​മർ​ത്ഥ!” എന്നാ​യി​രു​ന്നു പരേ​ത​ന്റെ അച്ഛൻ ഇട​ഞ്ഞ​സ്വ​ര​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞ​തു്. അതി​രു​ക​ട​ന്നു​വോ അർ​ജ്ജു​നൻ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര.

“ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലും കി​ട​പ്പ​റ​യി​ലും അവൻ ഇള​മാം​സ​ത്തിൽ തൽ​പ്പ​രൻ. എന്റെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ഉ​ടൽ ഊഴ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന ആളോ​ഹ​രി അഞ്ചി​ലൊ​ന്നു് ആന​ന്ദ​ത്തിൽ മടു​പ്പു​ണ്ടാ​യ​തു​കൊ​ണ്ട​ല്ലേ, പടി​യി​റ​ങ്ങി​പ്പോ​യി സു​ഭ​ദ്ര​യെ ദ്വാ​ര​ക​യിൽ​നി​ന്നും തട്ടി​യെ​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന​തു? പര​സ്ത്രീ​ബ​ന്ധ​ത്തി​നു അനു​മ​തി​കി​ട്ടാ​തെ തി​രി​ച്ച​വ​ളു​ടെ നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങേ​ണ്ടി​വ​ന്ന​ത​വ​നെ അലോ​സ​ര​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കാ​ണും. ജാ​ര​സ​ന്ത​തി​യെ​ന്ന​തിൽ കവി​ഞ്ഞു, കൗ​മാ​ര​പോ​രാ​ളി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ആ മരണം ഞാനും ആച​രി​ച്ചു. അതി​ല​പ്പു​റം അഭി​മ​ന്യു​മ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​ര​സാ​ധ്യത അവനും മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വും. എന്റെ അഞ്ചു​മ​ക്ക​ളിൽ മൂ​ത്ത​വ​നെ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യാ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രും എന്ന​താ​യി​രി​ക്കാം അവ​ന്റെ ഇളം​മ​ന​സ്സു് നോ​വി​ക്കാൻ ഇട​യാ​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വുക, പിൻ​ഗാ​മി നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട പാവം പാർ​ത്ഥൻ!”

“ഇതെ​ന്താ കരി​ന്തി​രി കത്തി​ച്ചു പു​തു​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളു​ടെ പാ​തി​രാ​സ​മ്മേ​ള​നം?”, യു​ദ്ധം ജയി​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വ​രെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൊ​ട്ടാര സമു​ച്ച​യ​ത്തി​ന്ന​രി​കെ വി​റ​കു​പു​ര​ക്കു​പി​ന്നിൽ കണ്ടെ​ത്തി.

“വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു​പോ​ലും അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടാ​ത്തൊ​രു മാം​സ​ക്ഷാ​മം! മൊ​ത്തം ഈ ദരി​ദ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ നാൽ​ക്കാ​ലി​കൾ ഞങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ ഗൂ​ഡാ​ലോ​ച​ന​യി​ലെ​ന്നു​തോ​ന്നു​ന്ന ക്ഷാ​മം. ഞങ്ങ​ള​ഞ്ചു​പേ​രും അര​മ​ന​തൊ​ഴു​ത്തു പരി​ശോ​ധി​ച്ച​പ്പോൾ കി​ട്ടി, കഥാ​വ​ശേ​ഷ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ പരി​മി​തി​യി​ല്ലാ​ത്ത മൃ​ഗ​സ​മ്പ​ത്തിൽ, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​വാ​തെ ബാ​ക്കി​യായ ഉഴ​വു​മൃ​ഗം! തണു​പ്പിൽ ഞങ്ങൾ അതൊരു വര​ദാ​ന​മാ​യി കണ്ടു. ഭീമൻ വാ​ക്ക​ത്തി​യു​മാ​യി ഒന്നാ​ഞ്ഞ​ധ്വാ​നി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു, മൃ​ഗ​ത്തെ അടി​ച്ചു​വീ​ഴ്ത്തി കഴു​ത്ത​റ​ത്തു തൊ​ലി​പൊ​ളി​ക്കാൻ. കര​വി​രു​തോ​ടെ കു​ട​ലും പണ്ട​വും നീ​ക്കി ഞങ്ങൾ കനലിൽ വച്ചു. പാ​ക​മാ​കാൻ ഇലയും വച്ചു് കാ​ത്തി​രി​ക്ക​യാ​ണു്. നീ​ട്ടു​ന്നോ നി​ങ്ങ​ളും ഒരില?”

“നി​ങ്ങൾ അധ്വാ​നി​ക്കാ​റു​ണ്ടോ?” തക്ഷ​ശില സർ​വ്വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ലെ അധ്യാ​പ​ക​സം​ഘം​മേ​ധാ​വി പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മട്ടു​പ്പാ​വിൽ ശീ​ത​കാ​ല​വെ​യിൽ ആസ്വ​ദി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അവർ. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഭ​ര​ണ​കാ​ലം. “അതോ, യു​ദ്ധ​ക്കെ​ടു​തി​യു​ടെ അമി​ത​ജീ​വി​ത​ഭാ​രം തു​ടർ​ന്നും ചു​മ​ക്ക​ണോ ജനം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യും ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പി​ന്റെ ഉട​മ​യും പി​ന്നിൽ.

“കള്ള​ചൂ​തു​ക​ളി​ച്ചെ​ന്ന കു​റ്റ​ത്തിൽ ഞങ്ങൾ പതി​മൂ​ന്നു​വർ​ഷം മു​മ്പു് പര​സ്യ​വി​ചാ​ര​ണ​നേ​രി​ട്ടു, പന്ത്ര​ണ്ടു​വർ​ഷം കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​ക​ളാ​യി ശി​ക്ഷ​കാ​ലാ​വ​ധി കാ​ട്ടിൽ​ക​ഴി​യേ​ണ്ടി​വ​ന്ന​പ്പോൾ, ഞങ്ങൾ വി​രൽ​കീ​റി രക്തം നെ​റ്റി​യിൽ തൊ​ട്ടു് സത്യം ചെ​യ്തു, കൗ​ര​വ​രു​മാ​യി പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ വേ​ണ്ട​പ്പെ​ട്ട​വർ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടാ​ലും, ചെ​ങ്കോൽ ഞങ്ങൾ​ക്കു് കി​ട്ടി​യാൽ, ആദ്യ​ഔ​ദ്യോ​ഗി​ക​ന​ട​പ​ടി, ചൂ​താ​ട്ടം വധ​ശി​ക്ഷ​യർ​ഹി​ക്കു​ന്ന രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹ​കു​റ്റ​മാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി നി​യ​മ​സം​ഹിത ഞങ്ങൾ ഭേ​ദ​ഗ​തി​വ​രു​ത്തും, തൊ​ഴിൽ​നി​യ​മ​ങ്ങ​ളും പരി​ഷ്ക​രി​ക്കും. മുൻ​ഗ​ണ​നാ​ക്ര​മ​ത്തിൽ ഞങ്ങൾ അതു​പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കി, അതോടെ നാ​ടൊ​ട്ടു​ക്കു് ആയി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു് ചൂ​താ​ട്ട​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങൾ അട​ഞ്ഞു. കളി​ക്കാർ​ക്കു് വേ​ണ്ട​ത്ര ഒഴി​വു​സ​മ​യം കി​ട്ടി, അവർ നി​ത്യ​വും തൊ​ഴിൽ​നേ​ടി നഗ​ര​ത്തെ​രു​വു​ക​ളി​ലും ഗ്രാ​മ​ച്ച​ന്ത​ക​ളി​ലും സന്ന​ദ്ധ​തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളാ​യി ഇപ്പോൾ നിൽ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ആൾ​ല​ഭ്യത കൂ​ടി​യ​പ്പോൾ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും ദി​വ​സ​ക്കൂ​ലി​യും കു​റ​ഞ്ഞു, യു​ദ്ധ​ത്തിൽ മക്ക​ളെ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട കൃ​ഷി​ക്കാർ കന്നു​പൂ​ട്ടാ​നും കി​ള​ക്കാ​നും, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളെ പാ​ട​ങ്ങ​ളിൽ ഇറ​ക്കി, അവ​രു​ടെ കാ​യി​ക​സേ​വ​നം ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്തി​രു​ന്ന കഷ്ട​കാ​ലം അതോടെ അസ്ത​മി​ച്ചു, വീ​ട്ടു​ഭ​ര​ണം, തി​രി​ച്ച​വർ​ക്കു വി​ട്ടു​കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ, ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലും തീൻ​ശാ​ല​യി​ലും അവർ തി​ള​ങ്ങി. മൊ​ത്തം വി​ശാ​ല​മാ​യി നി​ങ്ങൾ നോ​ക്കി​യാൽ, യു​ദ്ധ​ക്കെ​ടു​തി​യിൽ വലഞ്ഞ ഹസ്തി​ന​പു​രി.”

“പോ​രാ​ട്ട​ല​ക്ഷ്യം നേടിയ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​ചാ​രി​താർ​ഥ്യ​മു​ണ്ടോ, അതോ, അവി​ചാ​രി​ത​മാ​യി ദ്രോ​ണ​വ​ധ​ത്തി​നു സു​വർ​ണ്ണാ​വ​സ​രം വീ​ണു​കി​ട്ടി​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. നി​രാ​ശ​യിൽ മു​ഖം​താ​ഴ്ത്തി​യി​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, പാ​ണ്ഡ​വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നും പാ​ഞ്ചാ​ല​നു​മായ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ. പതി​ന​ഞ്ചാം ദിവസം, സന്ധ്യ.

“പാ​ഞ്ചാ​ല​നെ പണ്ടു് അപ​മാ​നി​ച്ച ദ്രോ​ണർ ഇവിടെ കൗ​ര​വ​സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നാ​യ​പ്പോൾ എനി​ക്കു് തോ​ന്നിയ മോ​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു, ഇപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ കണ്ട ദ്രോ​ണ​ത​ല​വെ​ട്ടൽ എന്ന നി​സ്സാ​ര​ന​ട​പ​ടി​ക്ര​മം. ദ്രോ​ണ​രെ കൊ​ന്നു​കൊ​ല​വി​ളി​ക്കാ​നു​ള്ള പോ​രാ​ട്ട​കൗ​തു​കം ഉണ്ടാ​വാൻ ഒരു സങ്കൽ​പ്പ​വ​ധം കരളിൽ പണ്ടൊ​ക്കെ കാ​ത്തു​സൂ​ക്ഷി​ച്ചി​രു​ന്നു. കെ​ട്ടു​കു​തി​ര​യിൽ കൗരവർ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ എഴു​ന്നെ​ള്ളി​ച്ച ദ്രോ​ണ​രെ ഞങ്ങ​ളൊ​രു നി​സ്സാ​ര​യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു​ണ​യാൽ കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തി, എന്നാൽ ആചാ​ര്യ​വി​രൽ ശി​ഷ്യൻ​ഏ​ക​ല​വ്യൻ മു​റി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന ഒരു രംഗം ഞാൻ വി​ഭാ​വ​ന​ചെ​യ്തി​രു​ന്നു, അതു​ണ്ടാ​യി​ല്ല എന്ന ഖേദം, ആഹ്ലാ​ദി​ക്കേ​ണ്ട ഈ ദിവസം, ശി​ര​സ്സു​യർ​ത്താൻ എന്നെ അനു​വ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ!”

“നി​ങ്ങ​ള​ഞ്ചു​പേ​രു​ടെ​യും, പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചു് അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ, സ്വ​കാ​ര്യ​ജീ​വി​തം, പാ​ഞ്ചാ​ലി തർ​ക്ക​ഭാ​ഷ​യി​ലാ​ണെ​പ്പോ​ഴും അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളിൽ തരം​തി​രി​ക്കുക. വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു് മു​മ്പു​ള്ള അജ്ഞാ​ത​പ​ര​സ്ത്രീ​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളും, വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു​ശേ​ഷ​മു​ള്ള​തും. എന്നാൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പര​പു​രു​ഷാ​ഭി​മു​ഖ്യ​ത്തേ​ക്കു​റി​ച്ചു എന്റെ നി​സ്സാ​ര​ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ​ക്കു സൗ​മ​ന​സ്യ​ത്തോ​ടെ സം​സാ​രി​ക്കാൻ അവൾ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളിൽ വി​സ​മ്മ​തി​ക്കു​ന്നു. എന്താ​ണ​ങ്ങ​നെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. രാ​ജ​സൂയ യാ​ഗ​വേ​ദി​യി​ലെ അത്യ​ന്തം സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​മായ ദു​രാ​ചാ​ര​ങ്ങൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എങ്ങ​നെ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ​ക്കൊ​ണ്ടു് പര​സ്യ​വേ​ദി​യിൽ സാ​ധി​ച്ചെ​ടു​ത്തു എന്നു മറ്റു​നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വർ വി​മ്മി​ട്ട​ത്തോ​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും വെ​ട്ടി​ത്തു​റ​ന്നു പറ​യു​ന്ന ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ദി​ന​ങ്ങൾ.

“പെൺ​കോ​ന്ത​നായ ഇന്ദ്ര​ന്റെ അവി​ഹി​ത​മ​ക​നാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടാ​കാം, അർ​ജ്ജു​നൻ അന്യ​സ്ത്രീ​ക​ളിൽ നേ​ര​വും തരവും നോ​ക്കാ​തെ ലൈം​ഗി​ക​ആ​സ​ക്തി​കാ​ണി​ക്കും. “വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു് മു​മ്പു് നി​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാ​വ​രും പെ​ണ്ണു​ട​ലിൽ രതി​പ​രീ​ക്ഷ​ണം പതി​വാ​യി ചെ​യ്തി​രു​ന്ന​വർ എന്നെ​നി​ക്ക​റി​യാം”, എന്നു​പേ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ രഹ​സ്യം പാ​ഞ്ചാ​ലി വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ മാ​ത്രം ഉൾ​ക്കാ​മ്പു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നോ പര​സ്ത്രീ​കൾ യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ?, അങ്ങ​നെ ഞാൻ സം​ശ​യി​ക്കും?”

“പാ​ണ്ഡ​വർ എന്ന പൊ​തു​നാ​മ​ത്തിൽ നി​ങ്ങ​ളെ കു​ന്തി പര​സ്പ​രം കോർ​ത്തി​ണ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, ഒന്നൊ​ന്നാ​യെ​ടു​ത്താൽ ഞാൻ കാണുക ഒളി​വി​ദ്യ!,” അങ്ങ​നെ സം​ശ​യ​നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ പറ​ഞ്ഞു ഞങ്ങ​ളെ പാ​ഞ്ചാ​ലി പ്ര​തി​രോ​ധ​ത്തി​ലാ​ക്കും. “അപ്പോൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ?” എന്നു ഞങ്ങൾ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​മാ​യി ചോ​ദി​ച്ചാൽ.

“അതല്ല വിഷയം, എന്റെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം പര​സ്ത്രീ​കി​നാ​വു​ക​ളാൽ മലി​ന​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് ഞാൻ സഹി​ക്കി​ല്ല” എന്ന​വൾ താ​ക്കീ​തി​ന്റെ ഭാ​ഷ​യിൽ പറ​ഞ്ഞു​നിർ​ത്തും. എന്താ​ണ​പ്പോൾ എന്റെ നി​ഗ​മ​നം? വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​ര​തി​യാൽ മലി​ന​പ്പെ​ടാ​ത്ത ഉട​ലി​ന്റെ ഉട​മ​ക്കു​മാ​ത്ര​മ​ല്ലേ അങ്ങ​നെ ധാർ​മ്മി​ക​നി​ല​പാ​ടെ​ടു​ക്കാൻ ആവൂ? ഈ സന്ദി​ഗ്ദാ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​ണു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ​ലൈം​ഗി​ക​ത​കൾ ഒളി​നോ​ട്ട​ത്തി​നു വി​ധേ​യ​മാ​ക്കി​യ​തു്. അതവൾ ‘പര​പു​രുഷ’നിൽ​നി​ന്ന​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ മുതൽ ഞാൻ മാ​ത്രം അവ​ളു​ടെ “പരി​ലാ​ള​ന​ക്കു ഇര​യാ​യി!” ജാ​ല​ക​ത്തി​ന​പ്പു​റം ‘പാ​ദ​സ്പർ​ശം’ കേട്ട നകുലൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഉദ്യാ​ന​പ​രി​പാ​ല​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ഉപ​ന്യ​സി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി.