“വൈ​വി​ധ്യ​മാർ​ന്ന ജീ​വി​താ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ പരി​ച​യ​പ്പെ​ട്ട ‘സ്ഥ​ല​ത്തെ പ്ര​ധാന ദി​വ്യ​ന്മാർ’, വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു വ്യ​ഥിത പാ​ണ്ഡ​വ​ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങ​ളിൽ സാ​ന്ത്വ​നം തന്ന ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മഹാ​പ്ര​സ്ഥാന പദ​യാ​ത്ര.

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​യുൾ​പ്പെ​ടെ, മി​ന്നു​ന്ന​തെ​ല്ലാം പൊ​ന്നാ​വ​ണ​മെ​ന്നി​ല്ലെ​ന്ന​പ്പോൾ ബോ​ധ്യ​മാ​യി.”

“പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പേ​രി​ല്ല. വി​ചി​ത്ര​മെ​ന്നു പറ​യ​ട്ടെ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പേ​രു​ണ്ടു്. ഇതെ​ങ്ങ​നെ പുതു പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ടം വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കും?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു, “കു​റു​ക്കു​വ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ പു​തു​താ​യി ആരെ​യും പൗ​ര​ന്മാ​രാ​ക്കാൻ ഇട​ത​രാ​ത്ത വിധം ജാ​ഗ്ര​ത​യോ​ടെ പഴു​ത​ട​ച്ചാ​ണു് രാ​ജ​സ​ഭ​അം​ഗീ​കാ​രം കൗരവർ അക്കാ​ല​ത്തു നേ​ടി​യ​തെ​ന്ന വസ്തുത നി​ങ്ങ​ളെ അസ്വ​സ്ഥ​രാ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ?”

“പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് പൗ​ര​ത്വം നി​ഷേ​ധി​ച്ചു നി​യ​മ​നിർ​മ്മാ​ണം ചെയ്ത കൗരവർ, യു​ദ്ധ​ത്തിൽ രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡ​ത​ക്കാ​യി ബലി ചെ​യ്ത​തി​ന്റെ വി​ശു​ദ്ധി മലി​ന​പ്പെ​ടു​ത്താ​മെ​ന്നാ​രും മോ​ഹി​ക്കേ​ണ്ട. വി​വാ​ദ​നി​യമ നിർ​മ്മി​തി, മുൻ മഹാ​രാ​ജാ​വു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ രാ​ജ​സ​ഭ​യു​ടെ അം​ഗീ​കാ​ര​ത്തോ​ടെ അസ്ഥി​ര​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ശേ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു ഞാൻ പട്ടാ​ഭി​ഷേ​കം ചെ​യ്ത​തെ​ന്നു് നി​ങ്ങൾ മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ നേ​ര​ത്തെ അറി​യേ​ണ്ട​ത​ല്ലേ? പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് പൗ​ര​ത്വം അനു​വ​ദി​ച്ച ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എക്കാ​ല​വും പെ​ണ്ണ​വ​കാശ പോ​രാ​ളി​യാ​യി​രു​ന്നു. കൗ​ര​വ​നേ​താ​വി​ന്റെ പഞ്ച​ലോഹ പ്ര​തിമ നിർ​മ്മി​ക്കു​മ്പോൾ, ഫല​ക​ത്തിൽ പ്ര​ത്യേ​കം ഞങ്ങൾ എഴു​തി​ച്ചേർ​ക്കും. ധന്യം​ദു​ര്യോ​ധ​ന​സ്മൃ​തി. തി​ര​ക്കു​ണ്ടു്. കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ കു​ടി​വെ​ള്ള​വി​ത​ര​ണം തു​ട​ങ്ങു​ന്ന ചട​ങ്ങിൽ പങ്കെ​ടു​ക്കാൻ സമ​യ​മാ​യി”.

“എന്തു​കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ കാൽ മു​മ്പോ​ട്ടു​വ​ച്ചു എന്നോ? ആജീ​വ​നാ​ന്ത​ചൂ​ഷക!? ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​പ​ദ​വി കൈ​വി​ട്ടു​പോ​വാ​തി​രി​ക്കാൻ രാ​ജ​സൂയ യാ​ഗ​ത്തി​ലെ എല്ലാ സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ ആചാ​ര​ങ്ങ​ളും ആവേ​ശ​ത്തോ​ടെ പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കിയ പാ​ഞ്ചാ​ലി, ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ വലി​ഞ്ഞു​ക​യ​റി, നാണം കെ​ടും​വ​രെ എന്നെ നി​ന്ദി​ക്കാൻ കി​ട്ടിയ അവസരം വല്ല​തും പാ​ഴാ​ക്കി​യോ? എല്ലാം പൊ​റു​ക്കാം, പക്ഷേ, രണ്ടു സ്ത്രീ​കൾ പെ​റ്റ​തെ​ങ്കി​ലും, പൊതു പി​തൃ​നാ​മം പങ്കി​ടു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ മാ​ദ്രി​മ​ക്ക​ളെ ഇള​മു​റ​മു​ദ്ര ചാർ​ത്തി വേർ​തി​രി​ച്ചു ഞങ്ങ​ളിൽ അതു​വ​രെ ഇല്ലാ​തി​രു​ന്ന തല​മു​റ​വി​ട​വു​ണ്ടാ​ക്കാൻ അവൾ ചെയ്ത ഹീന ശ്ര​മ​മു​ണ്ട​ല്ലോ, അതു് കണ്ട​തോ​ടെ പാ​ഞ്ചാ​ലി എനി​ക്കു് പ്രി​യ​ങ്ക​രി​യ​ല്ലാ​താ​യി”. കറു​ത്ത ആകാശം, കൈ​തൊ​ടാ​വു​ന്ന ആ മല​മു​ക​ളിൽ അപ്പോ​ഴേ​ക്കും ഏന്തി​വ​ലി​ച്ചു എത്തിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ജീ​വ​വാ​യു കി​ട്ടാ​തെ കി​ത​ച്ചു, അനാ​ഥ​പ്പ​ട്ടി വി​ധേ​യ​ത്വ​ത്തോ​ടെ വാ​ലാ​ട്ടി.

“വധു സു​ന്ദ​രി​യും അഭ്യ​സ്ത​വി​ദ്യ​യു​മാ​യി​രി​ക്കുക, സ്വ​യം​വര പ്ര​തി​യോ​ഗി​ക​ളു​ടെ ‘ഭീഷണ’സാ​ന്നി​ധ്യം അവൾ കണ്മു​ന്നിൽ അറി​യുക, മത്സ​ര​ജേ​താ​വെ​ന്ന നി​ല​യിൽ അവളിൽ ഭ്ര​മി​ച്ചും, ഭർ​ത്താ​വെ​ന്ന നി​ല​യിൽ അവ​ളെ​ക്ക​ണ്ടു പരി​ഭ്ര​മി​ച്ചും, വി​വാ​ഹം കഴി​ക്കുക—‘വി​കാ​ര​ജീ​വി’ അർ​ജ്ജു​ന​നു എപ്പോ​ഴാ​ണു് ഈ വിശ്വ മോ​ഹി​നി​യിൽ ‘കൗ​തു​കം’ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട​തു്?”. സു​ഭ​ദ്ര​യു​മൊ​ത്തു ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ വെ​ല്ലു​വി​ളി പോലെ വന്ന അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“മത്സ​രി​ച്ചു​നേ​ടിയ ‘പെ​ണ്ണു​ട​ലിൽ ‘പര​മാ​ധി​കാ​രം’ നി​ങ്ങൾ സ്ഥാ​പി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ, പ്ര​ണ​യാ​വേ​ശം അണ​യു​മെ​ന്ന​തൊ​രു സാ​മാ​ന്യ​ബോ​ധ​മ​ല്ലേ! അർ​ജ്ജു​നൻ, മേ​ച്ചിൽ​പു​റ​ങ്ങ​ളിൽ പു​തു​പെ​ണ്ണു​ടൽ നേ​ടി​വ​ന്ന​പ്പോൾ, മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി വി​രു​ന്നു ബഹി​ഷ്ക​രി​ച്ച​തു നി​ങ്ങൾ കണ്ടി​ല്ലേ? വ്യ​ക്ത​മാ​യ​ല്ലോ, പ്ര​ണ​യം, ഉട​മ​സ്ഥാ​വ​കാ​ശ​വു​മാ​യി അവ​ളെ​ങ്ങ​നെ എക്കാ​ല​വും കൂ​ട്ടി​വാ​യി​ച്ചു!”

“ഇത്ര അസ​ന്തു​ഷ്ട​മാ​ണു് ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​ത​മെ​ങ്കിൽ, ഇനി​യും ആ ‘ബന്ധ​നം’ വച്ചു​നീ​ട്ടാ​തെ ‘കെ​ട്ടു’പൊ​ട്ടി​ച്ചു​കൂ​ടെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​ളി​ക​ഴി​ഞ്ഞു​വ​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി, ഈറൻ​തു​ണി വെ​യി​ല​ത്തി​ടു​ന്ന​തു് ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു. അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​ത്തിൽ​നി​ന്നും വി​ശ​പ്പ​ട​ക്കിയ മറ്റു​പാ​ണ്ഡ​വർ ചൂ​താ​ട്ട​ത്തിൽ ‘നൈ​പു​ണ്യ വി​ക​സ​നം’ നേ​ടു​ന്ന മദ്ധ്യാ​ഹ്നം.

“ഊഴം​തെ​റ്റി​ച്ചും ഉടൽ​സേ​വ​നം ഉടൻ നേടാൻ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മാ​യി അതി​രു​വി​ട്ടു കൗ​ശ​ല​പൂർ​വ്വം ഇഷ്ടം​കൂ​ടു​ന്ന വി​വാ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ, പാ​ണ്ഡ​വ​ര​ഞ്ചു​പേർ​ക്കും നോ​ട്ട​പ്പി​ശ​കു് പറ്റി. ഒന്നൊ​ന്നാ​യി അവൾ​ക്കു​മു​മ്പിൽ ഞങ്ങൾ ‘ഹൃദയം തു​റ​ന്ന’ ഏറ്റു​പ​റ​ച്ചി​ലു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ, പാ​ണ്ഡു/കു​ന്തി/മാ​ദ്രി കു​ടുംബ രഹ​സ്യ​ങ്ങൾ ‘ഓർ​മ​പ്ര​കാ​ശന’ത്തി​ലൂ​ടെ വഴു​തി​വീ​ണ​തെ​ല്ലാം അവ​ളു​ടെ പക്കൽ ഉണ്ടു്. ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തിൽ കു​മി​ഞ്ഞു​കൂ​ടിയ അസ്വാ​ര​സ്യ​മൊ​ക്കെ​യു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, വേർ​പെ​ട്ടു പാ​ഞ്ചാ​ലി സ്വ​ത​ന്ത്ര​യാ​യാൽ, പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം രാ​ജ​സ്ത്രീ​പ​ദ​വി​യും കൊ​ടു​ത്തു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ആ “വി​ഴു​പ്പു” തട്ടി​യെ​ടു​ക്കു​മോ എന്ന​താ​ണു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ ഭീതി.”

“കൗ​ര​വ​പ​ക്ഷ​ത്താ​യി​രു​ന്നു, സ്വാർ​ത്ഥ​താ​ല്പ​ര്യ​ത്തിൽ നി​ങ്ങ​ളെ​ങ്കി​ലും, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ പാ​ണ്ഡ​വ​ഭാ​ഗ​ത്തേ​ക്കു കൂ​റു​മാ​റി. അഭി​മ​ന്യു​മ​കൻ, പരീ​ക്ഷി​ത്തി​ന്റെ ഗുരു എന്ന പദവി തന്നു നവ​പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം അര​മ​ന​യിൽ നി​ങ്ങ​ളെ അന്തേ​വാ​സി​യു​മാ​ക്കി. ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലും കി​ട്ടി മുൻ​വ​രി ഇരി​പ്പി​ടം. എന്നി​ട്ടും എന്താ മു​റു​മു​റു​പ്പു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“നി​യ​മ​ന​രീ​തി​യി​ലാ​ണു് ക്ര​മം​വി​ട്ട പദാ​വ​ലി. കൗരവ കാ​ല​ത്തെ​ന്റെ പദവി ‘കൊ​ട്ടാ​ര​ഗു​രു’ എന്നാ​യി​രു​ന്നു അങ്ങ​നെ​യാ​ണു് രാ​ജ​മു​ദ്ര ചാർ​ത്തിയ ഉത്ത​ര​വിൽ വാ​യി​ച്ച ഓർമ്മ. കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യു​ടെ പ്രാ​ഥ​മി​ക​ഗു​രു എന്നാ​ക്കി ചു​രു​ക്കി. ആദ്യാ​ക്ഷ​ര​ങ്ങൾ പരീ​ക്ഷി​ത്ത് അഭ്യ​സി​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞാൽ, പി​ന്നെ എന്താ​വും എന്റെ ഭാവി? ആദ്യാ​ക്ഷ​ര​ങ്ങൾ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നെ അഭ്യ​സി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു എത്ര ഞാൻ മനഃ​പൂർ​വ്വം വൈ​കി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​വോ അത്ര​യും എന്റെ ഔദ്യോ​ഗി​ക​ജീ​വി​തം തട​സ്സ​മി​ല്ലാ​തെ തു​ട​രാ​മെ​ന്നു് ഒളി​പ്പി​ച്ചൊ​രു വാ​ഗ്ദാ​ന​മാ​ണോ പാ​ണ്ഡ​വർ വള​ഞ്ഞ​വ​ഴി​യിൽ തരു​ന്ന​തു്? ചി​ര​ഞ്ജീ​വി എന്ന ദി​വ്യ​ഗ​ണ​ത്തിൽ പെ​ട്ട​തു് കൊ​ണ്ടു് മരി​ക്കാ​നും എനി​ക്കു് അവ​സ​ര​മി​ല്ല”, ദ്രോ​ണ​രു​ടെ ഭാ​ര്യാ​സ​ഹോ​ദ​ര​നും അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വി​ന്റെ മാ​തൃ​സ​ഹോ​ദ​ര​നു​മായ, ‘ചി​ര​ഞ്ജീ​വി കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ’ തന്റെ ഏക​ശി​ഷ്യ​നെ തേടി പക​ച്ചു ചു​റ്റും നോ​ക്കി.

“പന്ത്ര​ണ്ടു​കൊ​ല്ലം പാ​ഞ്ചാ​ലി കാ​ട്ടിൽ കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​യാ​യി കഷ്ട​പ്പെ​ടു​മ്പോ​ഴും നി​ങ്ങൾ, ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ അവൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി ‘ചെ​റു​വി​രൽ അന​ക്കി​യി​ല്ലെ’ന്നു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ ഞെ​ട്ടി. ഇത്ര​ക്കാ​കാ​മോ ഹൃ​ദ​യ​ശൂ​ന്യത! ഒന്നു​മ​ല്ലെ​ങ്കിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അഞ്ചു പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു് ജന്മം നൽകിയ സ്ത്രീ​യ​ല്ലേ അവൾ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ തോ​ഴി​യാ​യി അര​മ​ന​യിൽ കു​ന്തി സ്വ​സ്ഥ​മാ​യി കഴി​യു​ന്ന കാലം.

“കാ​ട്ടിൽ ബാ​ല്യ​കൗ​മാ​ര​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് വേ​ണ്ടി ഞാ​നൊ​ന്നും ചെ​യ്തി​ല്ലാ​യി​രി​ക്കാം, എന്നാൽ എന്നെ പോലെ ഒന്നി​ല​ധി​കം പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​മൊ​ത്തു രാ​പ്പ​കൽ വി​ധേ​യ​പ്പെ​ട്ട പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് പരു​ത്തി​ത്തു​ണി​ക​ളും ചർ​മ്മ​പ​രി​പാ​ല​ന​ത്തി​നു സു​ഗ​ന്ധ​തൈ​ല​വും ശരീ​ര​ശു​ചി​ത്വ​ത്തി​നു പച്ചി​ല​മ​രു​ന്നു​ക​ളും ഉട​ല​ഴ​കി​നു​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും വി​ശ്വ​സ്ത​ചാ​രൻ വഴി അവൾ​ക്കെ​ത്തി​ച്ചു കൊ​ടു​ത്തി​രു​ന്ന​തു് ആരാ​ണെ​ന്നാ​ണു് ഇതു​വ​രെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യ​തു്? ആ കരു​ത​ലും ദു​ഷ്ട​ദു​ര്യോ​ധ​നൻ തട്ടി​യെ​ടു​ക്കു​മോ?”

“പ്രിയ അധ്യാ​പ​കൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കാ​രു​ണ്ടു്? അതി​നു​ശേ​ഷം ഞാൻ, തക്ഷ​ശില രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​വ​കു​പ്പി​ലെ ‘പ്ര​ഗൽ​ഭ​രെ’ അനു​സ്മ​രി​ക്കാം!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വി​ദ്യാ​ഭ്യാസ‘മാതൃക’ ദ്രോ​ണാ​ചാ​ര്യ​രെ ആദ​രി​ക്കു​ന്ന വാർ​ഷി​കോ​ത്സ​വ​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു​മൊ​പ്പം എത്തി​യ​താ​യി​രു​ന്നു, കർ​ണ്ണൻ.

“രണ്ടു ‘മഹാ​ബ്രാ​ഹ്മണ’രെ വ്യ​ത്യ​സ്ത​രീ​തി​ക​ളിൽ ഈ അവ​സ​ര​ത്തിൽ ഓർ​ക്കു​ന്നു, ഒരാളെ നീ​ര​സ​ത്തോ​ടേ, മറ്റെ​യാ​ളെ അസ​ഹി​ഷ്ണു​ത​യോ​ടെ. സൈ​നി​ക​ശാ​സ്ത്രം പഠി​ക്കാൻ ആദ്യം ചെ​ന്ന​തു് ദ്രോ​ണ​ഗു​രു​കു​ല​ത്തി​ലാ​ണു്. ‘മു​ഖ​തേ​ജ​സ്സും ആരോ​ഗ്യ​വും കാ​ണു​മ്പോൾ, സൂ​ര്യ​നെ​പ്പോ​ലെ ശോ​ഭി​ക്കു​ന്ന നീ അഭി​ജാത’നെന്ന മുൻ​വി​ധി​യോ​ടെ പ്ര​വേ​ശ​നം നൽ​കാ​നി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു്, ഞാൻ ജനി​ച്ച സൂ​ത​വം​ശ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഗു​രു​വി​നു, ‘മത്സ​ര​ബു​ദ്ധി’ അർ​ജ്ജു​നൻ രഹ​സ്യ​വി​വ​രം കൈ​മാ​റി​യ​തു്. “ജാ​തി​യിൽ​താണ നി​ന്നെ ഗു​രു​കു​ല​ത്തിൽ ചേർ​ത്തു് കൗ​ര​വ​പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം പഠി​പ്പി​ച്ചാൽ ഞാൻ, ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​കോ​പ​ത്തി​നു ഇര​യാ​വു​മെ​ന്നു” പറ​ഞ്ഞു പു​റ​ത്താ​ക്കിയ ദ്രോ​ണ​രോ​ടു​ള്ള​തു് ഭീ​രു​വി​നോ​ടു​ള്ള സഹ​താ​പം മാ​ത്രം. എന്നാൽ, പി​ന്നീ​ടു് ചെ​ന്ന​തു് പര​ശു​രാ​മ​ശി​ഷ്യ​നാ​വാൻ! വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം കഴി​ഞ്ഞു പു​റ​ത്തു​വ​രു​മ്പോ​ളാ​യി​രു​ന്നു, അശ്ര​ദ്ധ​കൊ​ണ്ടെ​ന്റെ സൂ​ത​വം​ശം വെ​ളി​പ്പെ​ട്ട​തും, “കബ​ളി​പ്പി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ച നി​ന്റെ വിദ്യ, പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ ഫലി​ക്കാ​തെ പോ​ട്ടെ” എന്നു് ശപി​ച്ച​തും. ദശാ​ബ്ദം നീണ്ട വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം, ശാ​പ​വാ​ക്കു കൊ​ണ്ട​യാൾ റദ്ദു ചെ​യ്തു. ജാ​തി​ക്കോ​മര ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​നു​മു​മ്പിൽ വി​ദ്യാ​ദേ​വി അവ​ഹേ​ളി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ദുർ​ദി​ന​മാ​ണു് ഇപ്പോ​ഴും ഓർമ്മ!”

“വ്യാ​സ​നെ കണ്ടി​ട്ടു് കാ​ല​മെ​ത്ര​യാ​യി”, ഭീമൻ വി​ഷാ​ദ​സ്വ​ര​ത്തിൽ ഓർ​ത്തു.

“പത്തു കോവർ കഴു​ത​ക​ളും അത്ര​ത​ന്നെ സഹാ​യി​ക​ളു​മാ​യി പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ ദക്ഷി​ണാ​പ​ഥ​ത്തിൽ പോ​യി​രി​ക്ക​യാ​ണെ​ന്നു് കേ​ട്ടു. യു​ദ്ധം കഴി​ഞ്ഞാൽ ഉടൻ കു​രു​വം​ശ​ച​രി​ത്രം എഴു​തും. ജേ​താ​വി​നു് അനു​കൂ​ല​മാ​യി വ്യാ​സൻ കെ​ട്ടി​പ്പൊ​ക്കും ഒരു മഹാ​ഭാ​രത കഥ.”

“എന്തി​നാ​ണു് വലി​യൊ​രു സൈ​ന്യ​വു​മാ​യി വി​രാ​ട​ത്തി​ലേ​ക്കു പോ​യ​തു്?”, ഹസ്തി​ന​പു​ര​ത്തിൽ മട​ങ്ങി​വ​ന്ന കൗ​ര​വ​സം​ഘ​ത്തെ നോ​ക്കി കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക വി​സ്മ​യ​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു, “ആരെ കൊ​ല്ലാ​നാ​ണു പി​താ​മ​ഹ​നെ​യും കൊ​ണ്ടു​പോ​യ​തു്?”

“അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​രർ അവിടെ അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ത്തിൽ വിരാട അടി​മ​ക​ളാ​യി കഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടു് എന്ന​റി​ഞ്ഞു ഐക്യ​ദാർ​ഢ്യം പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കാൻ ചെന്ന ഞങ്ങ​ളെ കീചക കി​ങ്ക​ര​ന്മാർ, പാ​ണ്ഡ​വ​രെ മു​ഖം​കാ​ണി​ക്കാൻ സമ്മ​തി​ക്കാ​തെ, തി​രി​ച്ച​യ​ച്ചു. പരാ​ജ​യ​മ​ല്ല, സമാ​ധാ​ന​ദൂ​തി​നൊ​രു കാ​ലി​ട​റൽ മാ​ത്രം!”

“ക്ഷ​ണി​ച്ചു​വ​രു​ത്തിയ വി​ശി​ഷ്ട കൗ​ര​വ​കു​ടുംബ സം​ഘ​ത്തെ പര​സ്യ​മാ​യി നി​ങ്ങൾ അപ​മാ​നി​ച്ചു​വി​ട്ടു എന്നു് ഹസ്തി​ന​പു​രി കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ പാ​ട്ടാ​ണ​ല്ലോ. ധാർ​മി​ക​ത​യു​ടെ മൊത്ത ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര​നായ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ ഈ നവ മോ​ഹ​ന​ന​ഗ​രി പോ​ക്കി​രി​ക​ളു​ടെ വി​ഹാ​ര​ഭൂ​മി​യാ​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അടി​സ്ഥാ​ന​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങൾ നാ​മ​മാ​ത്ര​മായ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​നു് താ​ങ്ങാ​നാ​വു​ന്ന​തി​ലു​മ​ധി​കം, നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​രും അവ​രു​ടെ ‘ആന മയിൽ ഒട്ട​ക​മ​ട​ക്കം’ കു​ഞ്ഞു​കു​ട്ടി കു​ടും​ബാം​ഗ​ങ്ങ​ളും ഒരു സു​പ്ര​ഭാ​ത​ത്തിൽ ഇവിടെ ഇടി​ച്ചി​റ​ങ്ങി പാ​ണ്ഡവ ആഡംബര വസ​തി​ക​ളിൽ തന്നെ വേണം അന്തി​യു​റ​ക്ക സൗ​ക​ര്യം എന്നു് ശഠി​ച്ചാൽ പി​ന്നെ, ഈ പു​തു​ന​ഗ​രം അവ​രു​ടെ ജൈ​വ​വി​സർ​ജ്യം കൊ​ണ്ടു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​പോ​ലൊ​രു നാ​റ്റ​പ്പ​ട്ട​ണ​മാ​വി​ല്ലേ. വേറെ അടി​യ​ന്തിര മാ​ധ്യ​മ​ശ്ര​ദ്ധ അർ​ഹി​ക്കു​ന്ന അത്യാ​ഹി​ത​മൊ​ന്നും ഉണ്ടാ​യി​ല്ല.”

“ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം അസാ​ധാ​ര​ണ​മെ​ങ്കി​ലും, നി​ഷി​ദ്ധ​മ​ല്ലെ​ന്നു തർ​ക്ക​ത്തി​നു സമ്മ​തി​ക്കാം. എന്നാൽ, പരി​ഷ്കൃത വനി​ത​യെ​ന്ന പേ​രെ​ടു​ത്ത അഭ്യ​സ്ത വി​ദ്യ​യ​ല്ലേ, എങ്ങ​നെ പി​ന്നെ സ്വീ​ക​രി​ച്ചു കു​ന്തി​യു​ടെ ദു​രൂ​ഹ​മായ നാലംഗ വി​വാ​ഹ​സ​മ്മാ​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. നവ​വ​ധു​വാ​യി പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം ഹസ്തി​ന​പു​രി അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ ആരാ​ധ​കർ​ക്കു് ‘ദർശനം’ കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന ആഘോ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ. കു​രു​വം​ശ​സ്വ​ത്തിൽ ഭാഗം ചോ​ദി​ക്കാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും സം​ഘ​വും കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ പോയ നേരം.

“സ്വ​യം​വ​രം ചെയ്ത അർ​ജു​ന​ന്റെ കൂടെ നിന്ന സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, മു​ഖ​ത്തെ യാ​ച​നാ​ഭാ​വം എന്നെ സ്പർ​ശി​ച്ചു! “പാ​ഞ്ചാ​ലീ​ദേ​വീ, സ്വ​വർ​ഗ്ഗ​ര​തി​യി​ലേ​ക്കു അനാ​ഥ​യു​വ​ത്വ​ത്തെ നീ തള്ളി​വി​ട​രു​തേ, കൈ​കൂ​പ്പി​ടു​ന്നു ഞങ്ങൾ”, എന്ന​വർ മു​ട്ടു കു​ത്തി എന്നെ പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ച്ചു​വോ!”

“കീ​ച​ക​വ​ധ​അ​ന്വേ​ഷ​ണ​ത്തിൽ, എന്തു് പു​തു​വി​വ​ര​മാ​ണി​പ്പോൾ പു​റ​ത്തു?”, ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യിലെ വാർ​ത്താ​വി​ഭാ​ഗം മേ​ധാ​വി പു​രി​ക​മു​യർ​ത്തി. പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​രണ ഹസ്തി​ന​പു​രി.

“ഊട്ടു​പുര ‘പാ​ച​ക​ക്കാര’നായ ഭീമൻ ഇട​യ്ക്കി​ടെ ചൂടിൽ വി​യർ​ത്തു പു​റ​ത്തു​വ​രും. നനഞ്ഞ ഉടു​തു​ണി ആകെ​യൊ​ന്നു വീശി, കു​റ​ച്ചു​നേ​രം നി​ന്നു്, വീ​ണ്ടു​മു​ടു​ത്തു അക​ത്തേ​ക്കു് മട​ങ്ങി​പ്പോ​കും. രംഗം ഒന്നി​ല​ധി​കം പ്രാ​വ​ശ്യം പൂ​ങ്കാ​വ​ന​ത്തിൽ കണ്ട വി​രാ​ട​റാ​ണി സു​ദേ​ഷ്ണ, പാ​ര​വ​ശ്യ​ത്തോ​ടെ അനു​ജ​നോ​ടു് ‘പാ​ച​ക​ക്കാ​ര​ന്റെ അശ്ലീ​ല​ചേ​ഷ്ട നിർ​ത്തി തരണ’മെ​ന്നു ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ യുവ വി​രാ​ട​സൈ​നി​ക​മേ​ധാ​വി മുൻ​ഗ​ണന കൊ​ടു​ത്തു. ഭീഷണി മണത്ത ഭീമൻ, മുൻ​ക​രു​തൽ എന്ന നി​ല​യിൽ കീചക ഉയി​രെ​ടു​ത്തു”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കയ്യിൽ തടഞ്ഞ രഹ​സ്യ​വി​വ​രം അവ​ത​രി​പ്പി​ച്ചു.

“ചത്ത​തു് കീ​ച​ക​നും കൊ​ന്ന​തു് ഭീ​മ​നും എന്ന ‘അധ്യായ’ത്തിൽ പുരുഷ നഗ്ന​താ​പ്ര​ദർ​ശ​നം എന്ന പുതിയ സദാ​ചാര ഉള്ള​ട​ക്കം കൂടി വേണോ? ഭീമൻ ഇപ്പോൾ യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തിൽ പ്ര​തി​രോധ വകു​പ്പു് മേ​ധാ​വി​യ​ല്ലേ.”

“നി​ങ്ങൾ ‘പരി​പ്രേ​ക്ഷ്യ’ത്തിൽ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്ന ഏക പാ​ണ്ഡ​വൻ എന്നാ​ണ​ല്ലോ വെ​പ്പു്. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യിൽ നി​ന്നും ‘മോചനം’ ദാ​മ്പ​ത്യ​സാ​ധ്യ​ത​യാ​യി നി​ങ്ങ​ള​ഞ്ചു​പേർ പരി​ഗ​ണി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക സഹ​ദേ​വ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വെ​റു​മൊ​രു സാ​ധ്യ​ത​യ​ല്ല, വി​മോ​ച​ന​വ​ഴി തു​ണ​യായ സു​ര​ഭി​ല​കാ​ലം! അഞ്ചു കമി​താ​ക്ക​ളെ മുൾ​മു​ന​യിൽ നിർ​ത്താൻ കെൽ​പ്പു​ള്ള പാ​ഞ്ചാ​ലി, പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടി​നു തന്നി​ഷ്ട​പ്ര​കാ​രം ഊഴം നട​പ്പി​ലാ​ക്കിയ രാ​ത്രി​കാ​ലം. അഞ്ചി​ലൊ​ന്നു് ഊഴം​തെ​റ്റി​ച്ചു എന്നെ​യ​വൾ വി​രൽ​ഞൊ​ടി​ച്ചു തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കും. മറ്റു​നാ​ലു തി​ര​സ്കൃ​ത​രും ഒത്തു​ചേർ​ന്നു “ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ സേവന നൈ​തി​കത നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യിൽ​നി​ന്നും ഞങ്ങൾ സഹി​കെ​ട്ടു് ഇതാ വി​വാ​ഹ​മോ​ച​നം നേ​ടു​ന്നു”, എന്ന​വർ മൂ​ന്നു തവണ ആകാ​ശ​ത്തേ​ക്കു് ദൃ​ഷ്ടി​പാ​യി​ച്ചു ഉച്ച​രി​ക്കും. അവർ​ക്കി​ട​യിൽ​നി​ന്നും പി​റ്റെ​ന്നൊ​രാ​ളെ സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​കാ​ര​ത്തിൽ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ടു​മ്പോൾ മോ​ച​ന​പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം ഉപാ​ധി​ര​ഹി​ത​മാ​യി പിൻ​വ​ലി​ച്ചു അന്നു​രാ​ത്രി വി​ശി​ഷ്ട​പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടു​കാ​ര​നാ​വും. രാ​ജ​സൂയ യാഗം ചെ​യ്തു സാ​മ​ന്ത​രു​ടെ സർ​വാ​ധി​കാ​രി​യാ​യി തി​രു​വ​സ്ത്രം ധരി​ക്കു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, അവൾ​ക്കു​മു​മ്പിൽ നിർ​ല്ല​ജ്ജം മു​ട്ടു​കു​ത്തു​ന്ന കാലം! അർ​ദ്ധ​ദേ​വ​സ്ത്രീ​യു​ടെ രതി സം​ഹാ​ര​ശ​ക്തി​യോർ​ത്തു അഭി​മാ​നം തോ​ന്നും, ഞാനും ‘ഇര’യാവും വരെ, കപ​ട​അ​ഭി​മാ​നം എന്നിൽ കാ​ടു​പൂ​ക്കും!”

“ഇട​നെ​ഞ്ഞു ചത​ച്ചു കൗ​ര​വ​രെ കൊ​ന്നു ‘ഇതി​ഹാസ’മായ നി​ങ്ങൾ എന്നാ​ണൊ​ന്നു​ള്ളം മറ​ന്നു​ത്സ​വാ​ഘോ​ഷ​ത്തിൽ ഉല്ല​സി​ക്കുക?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക രൗ​ദ്ര​ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അവ​സാ​ന​ശ​ത്രു ദു​ര്യോ​ധ​ന​നും തു​ട​യിൽ ഭീമഗദ തട്ടി തകർ​ന്നു കി​ട​ക്കു​ന്ന സന്ധ്യ.

“സം​ശ​യ​മു​ണ്ടോ? ഓരോ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​യു​ടെ​യും കണ്ണു​നീർ, ഈ വി​ര​ലു​കൾ​കൊ​ണ്ടു് തു​ട​ച്ചു​നീ​ക്കി മാ​ത്രം!” ഭീമൻ കൊ​ച്ചു കു​ഞ്ഞി​ന്റേ​തു​പോ​ലെ മൃ​ദു​വായ കൈ​വി​ര​ലു​കൾ നീ​ട്ടി, പ്രാർ​ത്ഥ​ന​യു​ടെ സ്വ​ര​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു.

“ദേ​വ​സ​ന്ത​തി​ക​ളെ​പോ​ലെ സു​മു​ഖ​ന്മാ​രായ ഇവർ അഞ്ചു​പേ​രും, എന്റെ സ്ഥി​രം കമി​താ​ക്കൾ! ബഹു​ഭർ​തൃ​ത്വ ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തിൽ അം​ഗ​ങ്ങ​ളു​മാ​ണു്. അഞ്ചു പു​ത്ര​ന്മാ​രു​ടെ ബീ​ജ​ദാ​താ​ക്ക​ളും എന്നെ​പ്പോ​ഴെ​ങ്കി​ലും പാ​ഞ്ചാ​ല​യി​ലെ വി​ശി​ഷ്ട​വ്യ​ക്തി​കൾ​ക്കു് അഭി​മാ​ന​ത്തോ​ടെ പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“‘ദി​വ്യ​ന്മാ’ർ പാ​രി​തോ​ഷി​ക​ങ്ങ​ളും പാൽ​പ്പു​ഞ്ചി​രി​യു​മാ​യി അവൾ​ക്ക​രി​കെ​യെ​ത്തി​യാൽ, ഇളമുറ നകു​ല​ന്റെ അര​ക്കെ​ട്ടിൽ കൈ​ചേർ​ത്തു ഉല്ല​സി​ച്ചു നിൽ​ക്കും, ‘പ്രി​യ​കൂ​ട്ടു​കാ​രൻ’ എന്നു് തി​ള​ങ്ങു​ന്ന കണ്ണു​ക​ളോ​ടെ പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തും. നാലു പേർ ദരി​ദ്ര​ബ​ന്ധു​ക്ക​ളെ​പോ​ലെ, പല്ല​ക്കു് ചു​മ​ക്കാ​നും അക​മ്പ​ടി​ക്കും ദേ​ഹ​സു​ര​ക്ഷ​ക്കും ഓടി​ന​ട​ക്കും”, പറ​ഞ്ഞു​പ​റ​ഞ്ഞു, പെ​ട്ടെ​ന്നു് ദൂരെ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ ഒരു നോ​ക്കു് കണ്ട​പ്പോൾ, അസം​തൃ​പ്ത​ഭീ​മൻ നേർ​ക്കു​നേർ ദർ​ശി​ക്കു​വാൻ, മു​ട്ടിൽ ഇഴ​ഞ്ഞു കൈകൾ കൂ​പ്പി.

“തല​യിൽ​തേ​ച്ചു നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ നീ​ന്തി​ക്കു​ളി​ക്കാൻ വേണം, കരൾ തു​റ​ന്നി​ത്തി​രി കൗ​ര​വ​ച്ചോര!”

“അഞ്ചു ആൺ​മ​ക്ക​ളു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും, നി​ങ്ങൾ ‘ദാസി’?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“നി​ല​മു​ഴു​തു​ജീ​വി​ക്കു​മെ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്ത​വർ പടി​യി​റ​ങ്ങു​മ്പോൾ, ഞാൻ ഓർ​മ്മി​പ്പി​ച്ചു, “മക്ക​ളേ, ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം നി​ങ്ങൾ പരി​പാ​ലി​ക്ക​ണം, അതൊ​രാ​വാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ!”. അവർ കേ​ട്ടി​ല്ല, പി​ന്നെ മന്ത്രി വി​ദു​രർ പറ​ഞ്ഞു കേ​ട്ടു, കാ​ടു​ക​ത്തി​ച്ച​യി​ട​ത്തിൽ രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗം ചെ​യ്തും, സ്വാ​ധീ​ന​മു​ള്ള യാ​ദ​വ​സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളെ നേ​ടി​യും യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യാ​യി! അഞ്ചു പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും കൊ​ണ്ടു് ഈ വഴി പാ​ഞ്ചാ​ല​ക്ക​വർ പോ​യി​ട്ടും, എന്നെ കാണാൻ വന്നി​ല്ല. ഹസ്തി​ന​പു​രി​വ​ഴി യാ​ത്ര​അ​നു​മ​തി കൊ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​നു പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘം ആന​പ്പു​റ​ത്തു എഴു​ന്നെ​ള്ളി, പി​റ്റേ​ന്ന​വർ കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​ക​ളാ​യി കാ​ട്ടിൽ പോ​വു​ന്ന​തും കണ്ടു, പതി​മൂ​ന്നു​വർ​ഷ​ത്തി​നു് ശേഷം കു​രു​വം​ശ​രാ​ജാ​ക്ക​ളാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ഭര​ണ​മേ​റ്റെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇതി​നി​ട​യിൽ യു​ദ്ധ​ത്തിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട കർ​ണ്ണ​നു ശ്രാ​ദ്ധം ചെ​യ്യാൻ ഞാ​ന​വർ​ക്കൊ​പ്പം ബലി​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ പോ​യ​തൊ​ഴി​ച്ചാൽ, ഇല്ല, അവ​രു​മാ​യി എനി​ക്കു് സമ്പർ​ക്ക​മി​ല്ല.”

“ഓരോ അഭി​മു​ഖ​ത്തി​ലും വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ന്ന​ല്ലോ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം സഹനം എന്ന ദാ​മ്പ​ത്യ​സൂ​ചന?”, പഞ്ച​ലി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഇട​നെ​ഞ്ചിൽ കു​ത്തി​യാൽ തെ​റി​ക്കി​ല്ലേ ചോര?”

“മല​മ്പ്ര​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്കി​പ്പോൾ കനത്ത വാ​ഹ​ന​നീ​ക്ക​മാ​ണ​ല്ലോ. എന്താ​ണി​തി​ന്റെ കച്ച​വ​ട​ര​ഹ​സ്യം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മാം​സ​ഭ​ക്ഷ​ണ​ശാല ഉട​മ​യോ​ടു് ശബ്ദം താ​ഴ്ത്തി ചോ​ദി​ച്ചു.

“വൈ​വാ​ഹി​ക​മാ​ണു് കാ​ര്യം. യു​വ​രാജ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ച ഗാ​ന്ധാ​ര​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ​ക്കാ​ണി​പ്പോൾ തി​ര​ക്കൊ​ക്കെ. ഓരോ കാ​ള​വ​ണ്ടി​യി​ലും, ഒരു മാ​സ​ത്തേ​ക്കു ധാ​ന്യ​വും വി​റ​കും വെ​ള്ള​വും സഹാ​യി​ക​ളും കാണും. ആരോ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ വി​ചി​ത്ര​വി​വ​രം എത്തി​ച്ചു, ഗാ​ന്ധാ​ര​ദേ​ശ​വ​ധു പ്ര​സ​വ​ത്തിൽ നൂറു ആൺ​കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു് ജന്മം​നൽ​കി! ഒന്നി​നൊ​ന്നു ആരോ​ഗ്യ​വും സൗ​ന്ദ​ര്യ​വും ഉള്ള​വർ, ഗാ​ന്ധാ​ര​ദേ​ശ​ത്തി​നാ​യി പെരുമ! എന്തു കൊ​ണ്ടു് ഗാ​ന്ധാ​ര​യിൽ നി​ന്നാ​യി​ക്കൂ​ടാ നമ്മു​ടെ മകനു വധു? കൃഷി ആയാ​ലും കന്നു​കാ​ലി​വ​ളർ​ത്തൽ ആയാ​ലും കച്ച​വ​ട​മാ​യാ​ലും, ആൾ​ക്ഷാ​മം പരി​ഹ​രി​ക്കാൻ മറ്റു​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നും തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളെ ഇറ​ക്കു​മ​തി ചെ​യ്താ​ണു് കാ​ര്യ​ങ്ങൾ നട​ത്തി​യ​തെ​ങ്കി​ലും, വരും​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ പോ​രെ​ന്നാ​യി, കട​ന്നു​ചി​ന്തി​ക്കു​ന്ന ഗ്രാ​മ​സഭ. ആണു​ങ്ങൾ​ക്കു് വധു, ഗാ​ന്ധാ​ര​യിൽ എന്ന അനു​മ​തി​യോ​ടെ ബന്ധു​ക്കൾ പോ​വു​മ്പോൾ, ഞങ്ങൾ അതി​ലൊ​ര​വ​സ​രം കണ്ടു: മാ​ടു​ക​ളെ ഇറ​ച്ചി​വി​ല​യ്ക്കു കൊ​ടു​ക്കും, രുചി ഉറ​പ്പി​ക്കാം, ഞങ്ങൾ​ക്ക​തൊ​രു വരു​മാ​ന​മാ​യി. നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്താ​ണു് വേ​ണ്ട​തു്, വി​ല​ക്കു​റ​വിൽ, കറ​വ​വ​റ്റിയ നാൽ​ക്കാ​ലി മതിയോ?”

“കീ​ഴ​ട​ങ്ങൽ​നി​ബ​ന്ധന പാ​ലി​ച്ചു നഗ്ന​പാ​ദ​രാ​യി വന​വാ​സ​ത്തി​നു വി​നീ​ത​രാ​യി നട​ന്നു​നീ​ങ്ങു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ഇരു​ഭാ​ഗ​ത്തും, ഉയർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ച ചാ​ട്ട​വാ​റു​മാ​യി നി​ങ്ങ​ളെ​ന്തി​നാ ഇങ്ങ​നെ കാ​ര്യ​മി​ല്ലാ​തെ അട്ട​ഹ​സി​ക്കു​ന്ന​തു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, മു​ഖ​പ​രി​ച​യ​മു​ള്ള ഇളമുറ കൗ​ര​വ​നോ​ടു് ധാർ​മി​ക​രോ​ഷ​ത്തോ​ടെ ക്ഷോ​ഭി​ച്ചു.

“ഇന്ന​ലെ ഇതേ സമ​യ​ത്തു് ഞങ്ങൾ തന്നെ​യാ​ണു് ‘ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ​യും മഹാ​റാ​ണി’യെയും വെ​ഞ്ചാ​മ​രം വീശി നഗ​ര​വാ​തിൽ മുതൽ കൊ​ട്ടാ​രം​വ​രെ ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം ആചാ​ര​വെ​ടി​യു​മാ​യി ആന​യി​ച്ച​തു്. ചൂ​തു​ക​ളി​ക്കു് ശേഷം നേരം പു​ലർ​ന്ന​പ്പോ​ഴേ​ക്കും, നി​യ​തി​യു​ടെ തട്ടു് ഉയർ​ന്ന​തും താ​ണ​തും, ഇവ​രാ​റു​പേർ ഞങ്ങ​ളു​ടെ അടി​മ​കൾ ആയതും, നാം ആഘോ​ഷി​ക്കെ​ണ്ടേ?”, കൗരവൻ ആഞ്ഞു​വീ​ശിയ ചാ​ട്ട​യിൽ അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്ന ഭീമൻ പു​ള​ഞ്ഞു.

“മൗനം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു “അതോ, ഉള്ളിൽ കെ​ട്ടു​പൊ​ട്ടു​ന്നൊ​രു കൊ​ടും​കാ​റ്റു​ണ്ടോ?”

“ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം പ്ര​വി​ശ്യ​യു​ടെ ഇഷ്ട​ദാ​ന​പ​ത്ര​വു​മാ​യി പാ​ണ്ഡ​വർ വധു​വു​മൊ​ത്തു ഭാ​ഗ്യാ​ന്വേ​ഷ​ണ​ത്തി​നാ​യി പടി​യി​റ​ങ്ങു​മ്പോൾ നി​ങ്ങൾ കൂ​ടെ​കൂ​ടാ​തെ, കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ തു​ടർ​ന്ന​തി​ലെ പ്ര​യോ​ഗി​ക​ബു​ദ്ധി പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ത്തിൽ പ്ര​ശം​സാ​വ​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു. പോ​വു​ന്ന​തു് ഘോ​ര​വ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കാ​ണു് കു​ടിൽ​കെ​ട്ടി തു​ട​ങ്ങ​ണം പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്തു കു​ടും​ബ​ജീ​വി​തം അഞ്ചു​പേ​രിൽ​നി​ന്നും ഗർഭം ധരി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു ജന്മം നൽകണം പോ​റ്റി​വ​ളർ​ത്ത​ണം ഭാവി ശോ​ഭ​ന​മാ​വു​മോ പണി​യെ​ടു​ത്തു നടു​വൊ​ടി​ക്കു​മോ എന്നു് ആധി​പ്പെ​ടു​ന്ന ജീവിത ക്ര​മ​ത്തിൽ​നി​ന്നും “ഞാൻ​ഗാ​ന്ധാ​രി​ക്കൊ​പ്പം” എന്ന വാ​ക്കു​ക​ളി​ലൂ​ടെ. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ. മക്കൾ​ക്കെ​ന്തു സഹായം നേ​ടി​ക്കൊ​ടു​ത്തു എന്നാ​ണു ചാർ​വാ​ക​ന്റെ ചോ​ദ്യം. അന്തഃ​പുര വാർ​ത്ത​കൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് കൈ​മാ​റാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കു് കഴി​ഞ്ഞു​വോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അവി​വാ​ഹി​ത​രാ​യി​രി​ക്കെ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ഞാൻ നേ​തൃ​ത്വം കൊ​ടു​ത്തു ആപൽ​ഘ​ട്ട​ങ്ങ​ളിൽ തു​ണ​ച്ചു അഞ്ചു വധു​ക്ക​ളാൽ പൊ​ട്ടി​ത്ത​ക​രു​മാ​യി​രു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​കൂ​ട്ടാ​യ്മ നി​ല​നിർ​ത്താൻ ബഹു​ഭർ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ തള​ച്ചു. മധു​വി​ധു ഗർ​ഭ​ധാ​ര​ണം, പ്ര​സ​വം, നവജാത ശി​ശു​ക്ഷേ​മം, സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു. ഞാൻ മഹാ​റാ​ണി​യായ കാ​ല​ത്തു ഇളമുറ റാ​ണി​പ​ദ​വി മാ​ത്ര​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഗാ​ന്ധാ​രി​ക്കൊ​പ്പം അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ. ചാര കണ്ണി​യാ​വാ​തെ, പൂ​ങ്കാ​വ​നം ചി​ത്ര​മെ​ഴു​ത്തു പ്ര​കൃ​തി​ജീ​വ​നം എന്നീ ജീ​വി​താ​ഭി​ലാ​ഷ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി മു​ന്നോ​ട്ടു​പോ​യി. ഇതി​ലൊ​ക്കെ ചാർ​വാ​ക​നോ​ടെ​ന്ന​ല്ല, ഞാൻ ആരോ​ടു് പറയണം എന്തു്?”

“ഇതാ എന്റെ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വൾ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു എന്നു് പ്ര​ണ​യ​ഭീ​മൻ നി​ങ്ങൾ​ക്ക​രി​കി​ലേ​ക്കൊ​രു കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​യെ​പോ​ലെ വി​ല​പി​ച്ച​പ്പോൾ, ‘അർ​ജു​ന​നു​മാ​യി അഞ്ചി​ലൊ​ന്നി​ല​ധി​കം അനർ​ഹ​മാ​യി അഭി​ര​മി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടെ’ന്നു നി​ങ്ങൾ ‘ദാർ​ശ​നി​ക​നോ​ട്ട’ത്തോ​ടെ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​തിൽ നി​ന്നെ​ന്താ​ണു് വാ​യി​ച്ചെ​ടു​ക്കേ​ണ്ട​തു്?,. ‘മഹാ​പ്ര​സ്ഥാന’ത്തി​ലും പരി​ത്യാ​ഗി​ക​ളാ​വാ​തെ ‘തി​രു​ഹൃ​ദയ’ങ്ങൾ കു​ഴ​ഞ്ഞു​മ​റി​യു​ന്ന​തു് ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ രതി​മാ​ത്സ​ര്യ​ത്തി​ലെ​ന്നോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“അവൾ ഞങ്ങ​ളെ നി​ഷ്ഠൂ​ര​മാ​യി മോ​ഹി​പ്പി​ച്ച​തൊ​ന്നും നി​ങ്ങൾ അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച​മ​ട്ടി​ല്ല​ല്ലോ. എല്ലാം മറ​ന്നു അവൾ​ക്കു ഇരു​കൈ​ക​ളും നീ​ട്ടി​യ​പ്പോ​ള​വ​നെ​ന്നെ ‘കപ​ട​നാ​ട്യ​ക്കാ​രൻ’ എന്ന​വ​മ​തി​ച്ചു. ഇതാ, യാത്ര പറ​യാ​തെ പൊ​ടു​ന്ന​നെ അവ​സാ​നി​ക്കു​മ്പോൾ, ഞങ്ങൾ​ക്ക​ങ്ങ​നെ തി​രി​ച്ച​ടി​ക്കാൻ വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി​യിൽ​നി​ന്നും പി​ടി​വ​ള്ളി. അർ​ജു​ന​നു​മാ​യി എക്കാ​ല​വും പു​ലർ​ത്തിയ ‘അവി​ഹി​ത​ബ​ന്ധം’ ഉച്ച​ത്തിൽ പര​സ്യ​മാ​ക്കുക!, അത്ര​യ​ല്ലേ ‘അഹിം​സാ​ത്മ​ക​മാ​യി ചെ​യ്യാ​നാ​വൂ!”, കൂ​ടെ​കൂ​ടിയ നായ വാ​ലാ​ട്ടി.

“ആയു​ധ​മ​ത്സ​ര​ത്തിൽ അവൻ ജയി​ച്ചു​വോ? അതോ, തി​രു​ഹൃ​ദ​യം കബ​ളി​പ്പി​ക്ക​ലി​ലൂ​ടെ കവർ​ന്നു​വോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാല രാ​ജ​കു​മാ​രി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി. സ്വ​യം​വ​ര​ത്തി​നു ശേഷം വധു ആശംസ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന നേരം.

“ബന്ധു​ക്കൾ പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ച ആശ​യ​ക്കു​ഴ​പ്പം നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. കൃ​ഷ്ണൻ വഴി കേ​ട്ട​റി​ഞ്ഞ അർ​ജ്ജു​നൻ യു​വ​പോ​രാ​ളി. എന്നാൽ മത്സ​ര​ത്തിൽ ജയി​ച്ചു എന്ന സാ​ങ്കേ​തിക കാ​ര​ണ​ത്താൽ അന​ധി​കൃ​ത​മാ​യി സ്വ​ന്ത​മാ​ക്കിയ, ആ ശോ​ഷി​ച്ച ‘ബ്രാ​ഹ്മ​ണൻ’ സ്വ​ത്വം വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്ത​ണം എന്നു തന്നെ​യാ​ണു് ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ മു​ന്നോ​ട്ടു് വച്ച ആവ​ശ്യം. “നി​ങ്ങൾ ശരി​ക്കും ആരാ​ണു്” എന്നു ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, വാ​ര​ണാ​വ​തം അര​ക്കി​ല്ലം ശത്രു​നീ​ക്കം ഏക​ച​ക്ര, പര​സ്പ​ര​ബ​ന്ധ​മി​ല്ലാ​തെ ‘മത്സര വിജയി’ പു​ല​മ്പി. അസ്തി​ത്വ പ്ര​തി​സ​ന്ധി നേ​രി​ടു​ന്നു​ണ്ടു് എന്നു് വ്യ​ക്ത​മാ​യി. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നും മത്സ​രാർ​ത്ഥി​യാ​യി​വ​ന്ന ഒരു യു​വ​കോ​മ​ളൻ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, രഹ​സ്യ​മാ​യി പറ​ഞ്ഞു, അന്നം ചോ​ദി​ച്ച ആറോളം ആദി​വാ​സി​ക​ളെ ചു​ട്ടു​കൊ​ന്ന കു​ന്തി​യും മക്ക​ളും ഈ വഴി ഒരു പക്ഷേ, വരും, എന്ന ചാ​ര​മൊ​ഴി സഹോ​ദ​രൻ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്ന​നെ അറി​യി​ക്കു​മ​ല്ലോ. മത്സ​രാർ​ത്ഥി​യാ​വാൻ മടി​ക്കി​ല്ല. കണ്ണിൽ പെ​ടാ​തി​രി​ക്കാൻ കൃ​ത്രി​മ​വേ​ഷം ധരി​ക്കാ​നും തയ്യാ​റാ​വും. കബ​ളി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തി​രി​ക്കാൻ കരുതൽ വേണം മത്സ​രം ജയി​ച്ചി​ട്ടും അവ​ഗ​ണ​ന​യിൽ ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​വേ​ഷ​ധാ​രി​കൾ ഒതു​ങ്ങി.”

““എന്തു് പറ്റി ഉണ്ണീ!” എന്നു് വി​ല​പി​ച്ചു നി​ങ്ങൾ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ അരി​കി​ലേ​ക്കോ​ടി​ച്ചെ​ന്ന​തു ഭീമനെ പ്ര​കോ​പി​പ്പി​ച്ച​ല്ലോ. ഭീ​മ​നേ​ട്ടം അഭി​ന​ന്ദി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം നി​ങ്ങൾ, ‘തനി​സ്വ​ഭാ​വം’ കാ​ണി​ച്ചു എന്നാ​ണു നകുലൻ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​തു്”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പതി​നെ​ട്ടാം ദിവസം സന്ധ്യ.

“മതി​പ്പു​തോ​ന്നു​ന്ന പ്ര​വർ​ത്തി കൗരവൻ ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് കണ്ടി​ട്ടും, പ്ര​തി​യോ​ഗി​യാ​യി ആക്ര​മി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. പൊ​തു​ഇ​ട​ത്തിൽ കൗ​ര​വ​മു​ഖ്യൻ മാ​ര​ക​മാ​യി മു​റി​വേൽ​ക്കു​മ്പോൾ, ആക്ര​മി​ച്ച​തു് പാ​ണ്ഡ​വ​നാ​ണെ​ങ്കി​ലും, മു​റി​വേ​റ്റ​വ​നെ സാ​ന്ത്വ​നി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. വിധി എഴു​തു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, ‘കാ​പ​ട്യ​ത്തി​ന്റെ നി​റ​കുട’മെ​ന്നെ​ന്നെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാം. തി​ര​ക്കു​ണ്ടു്. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ അഖ​ണ്ഡത സം​ര​ക്ഷി​ക്കാൻ പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ ജീ​വ​ത്യാ​ഗം ചെയ്ത കൗ​ര​വർ​ക്കാ​ത്മ​ശാ​ന്തി​ക്കാ​യി പാ​ണ്ഡ​വ​പാ​ള​യ​ത്തിൽ കൂ​ട്ട​പ്രാർ​ത്ഥ​ന​ക്കു ക്ര​മീ​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ പരി​ശോ​ധി​ക്ക​ണം. ജേ​താ​വെ​ങ്കി​ലും കര​ളി​ലു​ണ്ടു് കനി​വു്!”

“കൗ​ന്തേ​യ​രും തു​ട​ങ്ങി​യോ ചി​ത്ര​ര​ചന?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ അവ​സാ​ന​കാ​ലം.

“ഭീമൻ സ്മൃ​തി​നാ​ശ​രോ​ഗി എന്നു നി​ങ്ങൾ അര​മ​ന​വാർ​ത്ത പൊ​ലി​പ്പി​ച്ച​ശേ​ഷം, ഞാനും സഹ​ദേ​വ​നും, ജൈ​വ​പി​തൃ​ക്ക​ളായ സ്വർ​ഗ്ഗ​രാ​ജ്യ ആസ്ഥാ​ന​വൈ​ദ്യ​ന്മാർ അശ്വി​നി​ദേ​വ​ത​ക​ളെ​ക്ക​ണ്ടു, ഇനി​യെ​ന്തു തു​ടർ​ചി​കി​ത്സ വേ​ണ​മെ​ന്നു ചോ​ദി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഭീ​മ​ന്റെ ഭൂ​ത​കാ​ല​ജീ​വി​ത​വു​മാ​യി ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ ഛാ​യാ​ചി​ത്ര​ങ്ങൾ നി​റ​ക്കൂ​ട്ടോ​ടെ വര​ക്കാൻ പരീ​ക്ഷ​ണാ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ അശ്വി​നീ ദേ​വ​ത​കൾ ഉപ​ദേ​ശി​ച്ചു. ഭീഷ്മ, ദ്രോണ, വി​ദു​ര​രു​ടെ ചി​ത്ര​ങ്ങൾ കാ​ണി​ച്ചു, ആരെ​യും തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​ല്ല. പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി പശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തി​ലു​ള്ള മു​ഖ്യ​ക​ഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ചി​ത്ര​ര​ച​ന​കൾ പിൻ​വ​ലി​ക്കും മു​മ്പു്, ഘടോൽ​ക്കച ചി​ത്രം ഒരുൾ​പ്രേ​ര​ണ​യിൽ, ഞങ്ങൾ​ക്കി​ട​യി​ലെ ദാർ​ശ​നി​കൻ കൂ​ടി​യായ സഹ​ദേ​വൻ വര​ച്ചു​കാ​ണി​ച്ചു. അതിൽ തറച്ച ഭീ​മ​നേ​ത്ര​ങ്ങൾ ജലാർ​ദ്ര​ങ്ങ​ളാ​യി. മുഖം ചു​വ​ന്നു തു​ടു​ത്തു, “പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​നെ, അർ​ജ്ജു​ന​നെ കർ​ണ്ണ​ന്റെ കൂ​ര​മ്പിൽ നി​ന്നും രക്ഷി​ക്കാൻ നി​ന്നെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ കൃ​ഷ്ണൻ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു. ചതി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യാ​ണെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞി​ട്ടും നീ പിതൃ സഹോ​ദ​രൻ പാർ​ത്ഥ​ന്റെ ജീ​വൻ​ര​ക്ഷ​ക്കാ​യി സ്വയം ബലി​ദാ​നി​യാ​വാൻ, ശത്രു​കർ​ണ്ണ​നു മു​മ്പിൽ പോ​രാ​ടി, കർ​ണ്ണ​ദി​വ്യാ​സ്ത്ര​ത്തിൽ നീ അങ്ങ​നെ ഞങ്ങ​ളു​ടെ കൺ​മു​മ്പിൽ കത്തി​യ​മർ​ന്നു.” എന്നു വി​ല​പി​ച്ചു കൊ​ണ്ട​വൻ സം​ര​ക്ഷി​ത​വ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ ‘മകനേ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​നേ’ നി​ല​വി​ളി​യോ​ടെ താളം തെ​റ്റി​യി​രി​ക്ക​യാ​ണു്. വര​ക്കാൻ ഇനി ദു​ശ്ശാ​സ​ന​മു​ഖ​വും വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​വും. സ്മൃ​തി നാ​ശ​ചി​കി​ത്സ​ക്കാ​യി, സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ ദു​ശ്ശാ​സ​ന​നെ പാ​ണ്ഡ​വർ പൊ​തു​ചെ​ല​വിൽ ചിത്ര കഥാ​പാ​ത്ര​മാ​ക്കു​ന്ന​തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കെ​തിർ​പ്പു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും പരീ​ക്ഷണ വര തു​ണ​ക്കു​മോ ഒരു​ണർ​ത്തു​പാ​ട്ടാ​ക്കാൻ!”

“കൗരവർ നി​ങ്ങ​ളോ​ടു് ചെയ്ത അന്യാ​യ​ത്തി​നു വി​ധ​വ​കൾ എന്തു് പി​ഴ​ച്ചു എന്ന നി​ല​പാ​ടി​നെ​ന്തു​ണ്ടു് മറു​പ​ടി?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ സ്വയം ‘സു​ഖ​വാ​സ​കേ​ന്ദ്രം’ വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​വ​സ​തി ഉണ്ടാ​ക്കി. ആറു​പേർ​ക്കു ആറു​മു​റി​കൾ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മു​റി​ക്കു മാ​ത്ര​മാ​യി അക​ത്തു സാ​ക്ഷ​യു​ള്ള വാതിൽ. ആരാ​ണു് ഇട​പെ​ട്ട​തെ​ന്ന​റി​യി​ല്ല തറ​വി​സ്തീർ​ണ്ണം അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തി കൗ​ര​വ​ആ​ജ്ഞ കഴു​ത​പ്പു​റ​ത്തു വന്നു. നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, ഒരു കൊ​ച്ചു കി​ട​പ്പറ മാ​ത്രം. ഉറ​ക്കം മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല പ്ര​ശ്നം, എന്തു് സൗ​ജ​ന്യ പ്ര​കൃ​തി ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​ലും കാണും കർശന കൗ​ര​വ​നി​രീ​ക്ഷണ കണ്ണു. അടി​മ​ത്തം മോശം ‘ആശയം’ മാ​ത്ര​മ​ല്ലെ​ന്നു് വ്യ​ക്ത​മായ ആസു​ര​കാ​ലം. ഇരി​ക്കു​ന്ന​തും നിൽ​ക്കു​ന്ന​തും ഉറ​ങ്ങു​ന്ന​തും ഇണ​ചേ​രു​ന്ന​തും വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തും കൗരവർ ഉറ്റു നോ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു് എന്ന അശാ​ന്ത തി​രി​ച്ച​റി​വിൽ! ഉറ​പ്പി​ച്ചു, അവസരം കി​ട്ടി​യാൽ തി​രി​ച്ച​ടി​ക്കുക കൗ​ര​വ​രു​ടെ ‘തറ​വി​സ്തീർ​ണ്ണം’ മാ​ത്ര​മാ​വി​ല്ല: വിരൽ കീറി രക്ത പ്ര​തി​ജ്ഞ. കൗരവ രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളെ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലെ അന്തഃ​പ്പു​ര​ത്തിൽ നി​ന്നും കു​ടി​യി​റ​ക്കി പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​ഇ​ടു​ക്കു​തൊ​ഴു​ത്തിൽ പാർ​പ്പി​ക്കാൻ ഉറ​പ്പി​ച്ച​തു് അങ്ങ​നെ. അവർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി ചെ​ല​വ​ഴി​ക്ക​രു​തു് നി​ങ്ങൾ എഴു​ത്താ​ണി​യും ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തും!”

“അം​ഗ​രാ​ജാ​വു് കർണനെ നീ രാ​ജ​വ​സ​തി​യിൽ, അഭി​മു​ഖം ചെ​യ്തെ​ന്നോ, അതോ നി​ന്നെ കർ​ണ്ണൻ ചെ​യ്തു​വോ അഭി​മു​ഖം?”, യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ അവി​ശ്വാ​സ​ത്തോ​ടെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ പ്ര​ഭാ​ത​ഭ​ക്ഷ​ണം കഴി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ഇരു​വ​രും.

“കാ​ലി​ന്മേൽ കാൽ​ക​യ​റ്റി​വ​ച്ചു് കൈ​വി​റ​പ്പി​ച്ചു കർ​ണ്ണൻ രാ​ഷ്ട്രീയ ശരി​യ​ല്ലാ​ത്ത​വി​ധം കണ്ണു​തു​റി​ച്ചു നോ​ക്കി.”

“നീ ഏതു സൂ​ത​ന്റെ മകൾ?” എന്നാ​യി​രു​ന്നു വിരൽ ചൂ​ണ്ടി ആദ്യ​ചോ​ദ്യം, “സൂ​ത​കു​ടും​ബ​മ​ല്ലെ​ന്നു” പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, മറ​ച്ചു​വെ​ക്കാ​ത്ത ആകാം​ക്ഷ​യോ​ടെ, “എന്നാൽ നീ ഏതു കൗ​ര​വ​ന്റെ മകൾ?”, എന്നാ​യി. കൌ​ര​വ​കു​ടും​ബ​മ​ല്ലെ​ന്നു അനി​ഷ്ട​ത്തോ​ടെ പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, “പി​ന്നെ നീ?” എന്നു് കാൽ ഇറ​ക്കി​വ​ച്ചു് എനി​ക്കു നേരെ വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി. ജ്വാ​ലാ​മു​ഖീ പു​രോ​ഹി​ത​നു ദേ​വ​നർ​ത്ത​കി​യിൽ ജനി​ച്ച​വൾ, ആദ്യ​കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൂ​ടി​യായ അമ്മ എന്നു് കു​ടും​ബ​വൃ​ക്ഷം വി​സ്ത​രി​ച്ച​പ്പോൾ, എഴു​ന്നേ​റ്റു കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​യോ​ടെ​ന്ന​പോ​ലെ കെ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു മു​ത്ത​മി​ട്ടു, “എങ്കിൽ പ്രി​യേ, നാം ഇരു​വർ​ക്കും അതീ​ത​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ അതി​വി​ശി​ഷ്ട ജനി​ത​കം! “ദി​വ്യ​ക​വ​ച​ങ്ങൾ വലി​ച്ചൂ​രി അപ​രി​ചി​ത​നു് ദാനം ചെ​യ്തി​ട്ടും, ആഭി​ജാ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ അടി​വ​സ്ത്രം അഴി​ച്ചു​മാ​റ്റാ​ത്ത, സഭാ​പ​തി!”, കു​ടും​ബ​പു​രാ​ണം കേ​ട്ടു് വലഞ്ഞ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ പന​യോ​ല​യും എഴു​ത്താ​ണി​യു​മാ​യി തൊ​ഴി​ലി​ട​ത്തേ​ക്കു നീ​ങ്ങി.

“മന്ന​ന​ല്ലേ മദ്ര രാ​ജാ​വു്! എന്നി​ട്ടു​മെ​ന്താ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ സൂത പു​ത്ര​നായ കർ​ണ്ണ​ന്റെ തേ​രാ​ളി​യാ​യ​തു? പോ​രാ​ട്ടം കാ​ണു​ന്ന കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വാ​സി​കൾ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​ല്ലോ. യു​ദ്ധ​രം​ഗ​ത്തി​ലു​മി​ല്ലേ, രാ​ജ​വം​ശ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട ശ്രേ​ണീ​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളി​ലെ വലു​പ്പ​ച്ചെ​റു​പ്പ​ങ്ങൾ? അതോ, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ നി​ങ്ങ​ളെ കു​രു​ക്കി​യോ?”, മാ​ദ്രി​സ​ഹോ​ദ​ര​നായ ശല്യൻ എന്ന രാ​ജാ​വി​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“പരേ​ത​സ​ഹോ​ദ​രി മാ​ദ്രി​യു​ടെ പു​ത്ര​ന്മാ​രായ നകു​ല​നെ​യും സഹ​ദേ​വ​നെ​യും മറ​ന്നി​ട്ടൊ​ന്നു​മ​ല്ല കൗ​ര​വ​സ​ഖ്യ​ക​ക്ഷി​യാ​യി കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തിൽ, എന്തു് ചെ​യ്യാ​നും, മദ്ര സൈ​ന്യ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം ഇറ​ങ്ങി​യ​തു്. യു​വ​മാ​ദ്രി​യെ പാ​ണ്ഡു ചി​ത​യി​ലെ​റി​ഞ്ഞ കൗ​ശ​ല​ക്കാ​രി കു​ന്തി​യോ​ടെ​നി​ക്കു​ള്ള നീരസം മറ​ച്ചു​വ​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, മാ​ദ്രി​പു​ത്ര​ന്മാർ യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​രം കൗ​ന്തേ​യ​രിൽ നി​ന്നും നേ​രി​ടാ​വു​ന്ന അധി​കാ​ര​ഭീ​ഷ​ണി കണ​ക്കി​ലെ​ടു​ക്കേ​ണ്ടേ? കർ​ണ്ണൻ രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടാൽ, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു​മേ​ലെ മൂ​പ്പി​ളമ ഉന്ന​യി​ച്ചു, നകു​ല​നെ​യും സഹ​ദേ​വ​നെ​യും പാർ​ശ്വ​വൽ​ക്ക​രി​ക്കു​മെ​ന്ന​താ​ണു് സാ​ധ്യത. മാ​ദ്രി പു​ത്ര​ന്മാർ കഥ​യൊ​ന്നു​മ​റി​യാ​തെ എന്നെ വധി​ച്ചാ​ലും, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ക്കു ശേഷം അവ​രു​ടെ താൽ​പ്പ​ര്യം സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ക​യെ​ന്ന​ത​ല്ലേ മാ​ദ്രി​സ​ഹോ​ദ​രൻ ഏറ്റെ​ടു​ക്കേ​ണ്ട നി​യോ​ഗം? സൂ​ക്ഷ്മ​ത​യോ​ടെ ചെ​യ്യു​മ്പോൾ, ‘യു​ദ്ധ​മുറ’കൾ കർ​ണ​നു​നേ​രെ, തേ​രാ​ളി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ, പ്ര​യോ​ഗി​ക്കും. സർവ്വ സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നാ​ണ​വൻ എന്ന പരി​ഗ​ണന കൊ​ടു​ക്കാ​തെ, പരി​ഹ​സി​ക്കും, ആജ്ഞ തി​ര​സ്ക​രി​ക്കും, ആപ​ത്തിൽ പി​ന്തു​ണ​ക്കാ​തെ മാ​റി​നിൽ​ക്കും, കൊ​ല​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കി​നിൽ​ക്കും. മാ​ദ്ര​ര​ക്തം ജല​ത്തേ​ക്കാൾ സാ​ന്ദ്രത കൂ​ടി​യ​താ​ണെ​ന്ന​പ്പോൾ പു​റം​ലോ​കം അറി​യും!”

“പര​മാ​ധി​കാ​രം ദു​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്നു എന്നു്, ദാർ​ശ​നി​ക​നെ പോലെ വി​ദൂ​ര​ത​യി​ലേ​ക്കു് നോ​ക്കി നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടു് ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ, അധി​കാ​ര​വി​സ്തൃ​തി പോരാ എന്നു് തോ​ന്നി​യ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണോ, സത്യ​വ​തി തീ​രു​മാ​നി​ച്ച​തു്, ശന്ത​നു​വി​നു് ‘അന്ത്യ​ര​ഥ​യാ​ത്ര’ക്കു് സമ​യ​മാ​യി!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​ഷ്മ​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. സത്യ​വ​തി, പു​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളായ അംബിക അം​ബാ​ലിക എന്നി​വർ​ക്കൊ​പ്പം വന​വാ​സ​ത്തി​നു പടി​യി​റ​ങ്ങു​ന്ന പ്ര​ഭാ​തം.

“അതു​കൊ​ണ്ട​ല്ലേ എന്റെ അച്ഛൻ ശന്ത​നു​വി​ന്റെ മര​ണ​ത്തിൽ അന്നേ തോ​ന്നിയ ദു​രൂ​ഹത അന്വേ​ഷി​ക്കാൻ എനി​ക്കാ​വാ​തെ പോ​യ​തും? സത്യ​വ​തി എന്റെ ചി​റ്റ​മ്മ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും (എന്റെ ‘അമ്മ ഗംഗയെ ഇതിൽ നി​ങ്ങൾ കൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​യ​രു​തു്!), പ്രാ​യ​ത്തിൽ ഇളമുറ. അധി​കാ​ര​മോ​ഹി​യാ​ണു് അവ​ളെ​ന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു് അവ​ഹേ​ള​ന​പ​ര​മാ​യി​ട്ട​ല്ല അധി​കാര അഭി​ലാ​ഷം സൂ​ചി​പ്പി​ക്കാൻ. പരി​ഭ​വം അതൊ​ന്നു​കൊ​ണ്ടു​മ​ല്ല. പവി​ത്ര​മെ​ന്നു അതു​വ​രെ സ്വ​കാ​ര്യ അഹ​ങ്കാ​ര​മാ​യി മേ​നി​ന​ടി​ച്ച ആജീ​വ​നാ​ന്ത ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യ​ത്തിൽ നി​ഷ്പ്ര​യാ​സം സത്യ​വ​തി വി​ള്ളൽ വീ​ഴ്ത്തി. നോ​ട്ടം സ്പർ​ശം വാ​മൊ​ഴി—ഓരോ​ന്നി​ലും, കത്തു​ന്ന പെൺ സ്വാ​ധീ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു അവ​ളു​ടെ മധ്യ​വ​യ​സ്സി​ലും. പാ​ണ്ഡു​ചി​ത​യിൽ ബലി​യായ മാ​ദ്രി​യെ നി​ങ്ങൾ മഹ​ത്വ​പ്പെ​ടു​ത്തു​മ്പോൾ, ഉള്ളിൽ ഞാൻ ചോ​ദി​ക്കും, എത്ര നി​സ്സാ​ര​മാ​യാ​ണു്, സതി ചെ​യ്യാ​തെ, അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ‘സ്ഥി​രം ക്ഷ​ണി​താ’വാ​ക്കി എന്നെ വരു​തി​യി​ലാ​ക്കി​യ​തും, ഭര​ണ​ച​ക്രം തി​രി​ക്കു​ന്ന മഹാ​റാ​ണി​യാ​യ​തും. ഗം​ഗ​യാ​റൊ​ഴു​കു​ന്ന ഈ നാ​ട്ടി​ലെ ഏകാ​ധി​പ​തി​യാ​യ​തും. ഈ പ്രാ​യ​ത്തിൽ എന്നെ ഓർ​മ്മി​പ്പി​ക്ക​രു​തേ, ഓർമ്മ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​ത​റും!”

“വി​രാ​ട​യിൽ പാ​ച​ക​ക്കാ​രൻ ആയി​രു​ന്ന​യാൾ യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ പ്ര​തി​രോധ വകു​പ്പു് മേ​ധാ​വി! എങ്ങ​നെ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്നു ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ തി​ള​ച്ചു​മ​റി​യു​ന്ന ആ ഒളി​വു​കാ​ല​ഘ​ട്ടം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“വി​യർ​ത്ത​ദ്ധ്വാ​നി​ച്ചു വേണം നീ മൂ​ന്നു നേ​ര​വും വി​ശ​പ്പ​ട​ക്കാൻ, എന്ന ബോ​ധോ​ധ​യ​മു​ണ്ടാ​യി. വന​വാ​സ​ക്കാല അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര ഭക്ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ വി​പ​ണി​വില, വി​രാ​ട​ഊ​ട്ടു​പു​ര​യിൽ വി​ശ്രമ മി​ല്ലാ​തെ ദേ​ഹാ​ദ്ധ്വാ​നം ചെ​യ്തു, കൂ​ട്ടു​പ​ലി​ശ​യ​ട​ക്കം പ്ര​കൃ​തി​ക്കു തി​രി​ച്ച​ട​ച്ചു എന്ന ആശ്വാ​സ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണു്, വി​ര​ലിൽ എണ്ണാ​നു​ള്ള സൈ​ന്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ പ്ര​തി​രോധ ചുമതല! ശി​ര​സ്സിൽ കൈ​വ​ച്ചു അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്കൂ”.

“പു​രോ​ഗ​മ​ന​വാ​ദി​ക​ളായ ഞങ്ങൾ അനു​വ​ദി​ച്ച ആവി​ഷ്കാര സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്തു, നേരം വെ​ളു​ത്താൽ അരമന ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ സൗ​ജ​ന്യ ഭക്ഷ​ണ​വും കഴി​ച്ചു അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​ണ്ണ നി​ര​ങ്ങി കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നാ​ണ​മി​ല്ലാ​തെ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന ഓരോ തല​തി​രി​ഞ്ഞ ചോ​ദ്യ​ത്തി​നും നീ, വസ്തു​ത​ക്കു് ചേ​രാ​ത്ത​വി​ധം മറു​പ​ടി പറ​യു​ന്നു എന്നു് അഞ്ചു​പേർ​ക്കും കു​റ​ച്ചു​കാ​ല​മാ​യി, പാ​ഞ്ചാ​ലീ നി​ന്നോ​ടു് പരി​ഭ​വ​മു​ണ്ടു്. കൗ​ര​വ​രാജ വധു​ക്കൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ പറ​ഞ്ഞു രസി​ക്കാൻ വേണ്ട അര​മ​ന​വി​ഴു​പ്പു് നിർ​മ്മി​തി, ഞങ്ങ​ളു​ടെ ചെ​ല​വിൽ വേണോ? ദു​ഷി​ക്ക​ണോ?”, യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വർ സന്ദർ​ഭ​ത്തി​നു​യോ​ജി​ച്ച ഗൗ​ര​വ​മു​ഖ​ഭാ​വ​ങ്ങ​ളോ​ടെ പി​ന്തു​ണ​ച്ചു.

“സന്തു​ഷ്ട​ദാ​മ്പ​ത്യ​മാ​ണി​വി​ടെ​യെ​ന്നു ‘വസ്തുത’ക്കു ചേ​രു​ന്ന’ വിധം ഉദാ​ഹ​ര​ണ​ങ്ങൾ തറ​പ്പി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞാൽ, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് തി​രി​ച്ചു കി​ട്ടു​മോ, ചൂ​തു​ക​ളി​യിൽ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട സ്വ​ത്തും പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​വും?”

“അഴി​ഞ്ഞു​ല​ഞ്ഞു മു​ഖ​മ​ട​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​ന്ന മുടി പതി​മൂ​ന്നു വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു​ശേ​ഷം കെ​ട്ടി​വ​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ, ചു​ടു​കൌ​ര​വ​ച്ചോര പു​ര​ട്ട​ണ​മെ​ന്ന​തു് പ്ര​തി​ജ്ഞ​യിൽ ഒഴി​വാ​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത ഒരാ​വ​ശ്യ​മാ​ണോ, അതോ, ‘തൈലം’ ആല​ങ്കാ​രി​ക​മാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ദി​വ്യാ​യു​ധ​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വർ യു​ദ്ധം ചെ​യ്യു​ക​യെ​ന്നു് പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടിൽ മേ​നി​പ​റ​യു​മെ​ങ്കി​ലും, യു​ദ്ധ​കാ​ഹ​ള​മു​യർ​ത്തി കൗ​ര​വ​രെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യി​ലെ​ത്തി​ക്കാൻ ഈ ചോ​ര​പ്പെ​രുമ ഇട​യ്ക്കി​ടെ മു​ടി​കൊ​ണ്ടെ​ന്റെ മു​ഖം​മൂ​ടി അതി​ഭാ​വു​ക​ത്വ​ത്തിൽ ഞാൻ വർ​ണി​ക്ക​ണം”. കെ​ട്ടി​വ​ച്ചി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും നി​ത്യ​വും കഴു​കി​യു​ണ​ക്കിയ മു​ടി​യ​വൾ ആകർഷക കൈ​നീ​ക്ക​ത്തിൽ പി​ന്നി​ലെ​ക്കെ​റി​ഞ്ഞു പാ​തി​രാ കൂ​രി​രു​ട്ടു പോലെ ദു​രൂ​ഹ​മാ​യി പു​ഞ്ചി​രി​ച്ചു.

“നവ​വ​ധു​യാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി വി​രു​ന്നു​ക​ളിൽ പങ്കെ​ടു​ത്ത ദി​ന​ങ്ങൾ പങ്കി​ടാ​മോ? ‘കൗരവ കു​റു​ന​രി​കൾ’ പാ​ണ്ഡ​വർ ക്കെ​തി​രെ അധ്വാ​നി​ക്കു​ന്ന ഇട​മാ​ണ​ല്ലോ”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആരാ​ധ​ന​യിൽ കു​റ​ഞ്ഞൊ​ന്നും സന്ദർ​ശ​ക​രിൽ കണ്ടി​ല്ല. ഗാ​ന്ധാ​രം മുതൽ കലിം​ഗം​വ​രെ ചെ​റു​തും വലു​തു​മാ​യി നൂ​റോ​ളം രാ​ജ​വം​ശ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് വന്ന മനോ​ഹ​രി​ക​ളായ രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ ആഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ലും ഉട​യാ​ട​ക​ളി​ലും മു​ടി​യി​ലും തൊ​ട്ടു ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം കൌ​തു​കം കാ​ണി​ച്ചെ​ങ്കിൽ, നി​ങ്ങൾ പറഞ്ഞ നൂറു ആൺ​കു​റു​ന​രി​കൾ കമ്പം കാ​ണി​ച്ച​തു് അഴ​ക​ള​വു​ക​ളിൽ! ഇരു​നൂ​റു കൊ​തി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ‘കാ​മാ​ക്ഷി​കൾ’ നീ​ന്തൽ​കു​ള​ത്തി​ലും ഊഞ്ഞാ​ലി​ലും ഗംഗ തീ​ര​ത്തും ആരാ​ധ​ന​യോ​ടെ പി​ന്തു​ട​രുക, കോ​രി​ത്ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പൊ​ന്നിൻ​ചെ​പ്പു ദി​ന​ങ്ങൾ! ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ ‘പൂ​മൂ​ടൽ’ ഉൽ​സ​വാ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​തി​നു യോ​ജി​ക്കാ​ത്ത പന്ത്ര​ണ്ടു കഴു​കൻ​ക​ണ്ണു​കൾ എന്നെ​യ​പ്പോൾ ഇര​യെ​ന്ന പോലെ വേ​ട്ട​യാ​ടി: പഞ്ച പാ​ണ്ഡ​വ​രും ഒരു കു​ന്തി​യും”.

“ഭർ​ത്തൃ​മാ​താ​വി​നെ പ്ര​കീർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന പരി​പാ​ടി ചെ​യ്യാൻ മാ​ത്രം കു​ന്തി നി​ങ്ങൾ​ക്കു് ഇപ്പോ​ഴും അത്ര​മേൽ പ്രി​യ​ങ്ക​രി​യാ​ണോ, അതോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി.

“വൈ​കാ​രി​ക​വും ഭൗ​തി​ക​വു​മായ അകലം പാ​ലി​ച്ചു ആവു​ന്ന​ത്ര ഞങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നും മാറി നി​ല്ക്കാൻ വി​വേ​കം കാ​ണി​ച്ച വനി​ത​യാ​ണ​വർ എന്ന​തിൽ അഭി​പ്രായ സമ​ന്വ​യ​മു​ണ്ടു്. പക്ഷേ, ഇന്നു് അര​ങ്ങേ​റ്റ മൈ​താ​ന​ത്തിൽ, എന്റെ അവ​ത​ര​ണ​ത്തിൽ വരു​ന്ന നൃത്ത സംഗീത നാടകം അവരെ പറ്റി​യ​ല്ല. കാ​ലാ​തി​വർ​ത്തി​യാ​വാൻ കാ​ര​ണ​മു​ള്ള ഗാ​ന്ധാ​രീ വി​ലാ​പ​മാ​ണു്, സദ​സ്സിൽ, നി​ങ്ങ​ളും ഉണ്ടാ​വി​ല്ലേ?”, പു​ത്തൻ നൃ​ത്ത​വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യി തയ്യൽ​ക്കാർ ശ്ര​ദ്ധ​യാ​കർ​ഷി​ച്ച​പ്പോൾ അഭി​മു​ഖം നി​ല​ച്ചു.

“ദാ​മ്പ​ത്യ​ബാ​ഹ്യ സ്രോ​ത​സ്സു​ക​ളിൽ നി​ന്നാ​ണു്, പാ​ണ്ഡവ കു​ടുംബ നാ​മ​ധാ​രി​ക​ളു​ടെ ബീ​ജ​സ​മ്പാ​ദ​ന​മെ​ന്ന കൗ​ര​വ​പ്ര​ചാ​ര​ണം നി​ങ്ങൾ നി​ഷേ​ധി​ച്ച​താ​യി കാ​ണു​ന്നി​ല്ല. കു​ന്തി​മാ​ദ്രീ മക്ക​ളു​ടെ ‘പാ​ണ്ഡ​വ​ത്വ’ത്തെ കു​റി​ച്ചു​ള്ള കൗ​ര​വ​ആ​രോ​പ​ണം അടി​സ്ഥാന രഹി​ത​മാ​ണോ? അതോ, വസ്തു​താ​പ​ര​മോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“മാ​തൃ​ത്വ​മാ​യി​രു​ന്നു മഹനീയ ലക്ഷ്യം. ബീജ ഉറ​വി​ടം ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ വ്യ​വ​സ്ഥാ​പിത അതിർ​ത്തി കട​ക്കു​ന്നു​വോ എന്ന ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു്, അത്ര മതി ശരി​യു​ത്ത​രം. ഭർ​ത്താ​വി​ന്റെ ലൈം​ഗി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യെ കു​റി​ച്ചു് ആദ്യ​രാ​ത്രി മുതൽ സംശയം ഉണ്ടാ​യെ​ങ്കി​ലും, പാ​ണ്ഡു, മഹാ​രാ​ജാ​പ​ദ​വി വഹി​ക്കു​മ്പോൾ, ഷണ്ഡ​നെ​ന്നു മു​ദ്ര​കു​ത്തി വി​വാ​ഹ​മോ​ച​നം നേ​ടാ​വു​ന്ന ഭൗതിക സാ​ഹ​ച​ര്യം എനി​ക്കു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. ചെ​ങ്കോൽ അന്ധ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ​ക്കു് എറി​ഞ്ഞു കൊ​ടു​ത്തു, കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു പോ​വു​മ്പോൾ, എന്നെ വലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് പോയി. വന​വാ​സ​ത്തിൽ വന്യ​ഭാ​വന എന്നെ തു​ണ​ച്ചു. ലാ​വ​ണ്യ​ശാ​രീ​രി​ക​ത​യു​ടെ ലൈം​ഗി​കാ​കർ​ഷ​ക​ത്വം പര​മാ​വ​ധി പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി, രതി​പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ ആകാ​ശ​ചാ​രി​ക​ളെ ഞാൻ ക്ഷ​ണി​ച്ചു, എന്തു​കൊ​ണ്ടു് അപൂർ​വ്വ​യി​നം വൈ​വി​ധ്യ സന്താ​ന​ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​നു രഹ​സ്യ​മാ​യി ശ്ര​മി​ച്ചു​കൂ​ടാ? അഭി​ലാ​ഷം പൂ​വ​ണി​ഞ്ഞു, പാ​ണ്ഡു മരി​ച്ചു, ചി​ത​യിൽ മാ​ദ്രി​യെ എറി​ഞ്ഞു, മൊ​ത്തം അഞ്ചു ആൺ​കു​ട്ടി​ക​ളു​മാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ നി​രാ​ഹാ​രം കി​ട​ന്നു ലോ​ക​ശ്ര​ദ്ധ​യാ​കർ​ഷി​ച്ചു. ഒരു കു​ട്ടി​ക്കും പാ​ണ്ഡു​മു​ഖ​ഛായ ഇല്ലെ​ന്ന ക്ഷു​ദ്ര​ആ​രോ​പ​ണം കൗരവ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ നി​റ​ഞ്ഞു. വഴി വിട്ട കു​ന്തി​ര​തി​യു​ടെ സാ​ഹ​സിക കഥകൾ ‘സർ​ഗാ​ത്മക’ കൗരവർ ആ വിധം മെ​ന​യു​മ്പോ​ഴും, ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി പാ​ണ്ഡവ കു​ട്ടി​ക​ളെ കു​രു​വംശ കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​ത്തിൽ ഉൾ​പ്പെ​ടു​ത്തും വരെ, ശ്ര​മ​ക​ര​മാ​യെ​ങ്കി​ലും, നയ​പ​ര​മായ മൗനം പാ​ലി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വർ ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ ത്തി​ലേ​ക്കു പോയി കാടു് വെ​ട്ടി സ്വ​ന്തം നാടു സ്ഥാ​പി​ച്ച​തോ​ടെ, ഇതാ വാ തു​റ​ക്കു​ന്നു. ഇനി നി​ങ്ങൾ രാ​ജ​മാ​താ​ക്ക​ളു​ടെ ഈറ്റി​ല്ല​ത്തിൽ തെ​ളി​വു് പെ​റു​ക്കാൻ ചു​റ്റി​ക്ക​റ​ങ്ങു​ന്ന​തു് കണ്ടാൽ…” നഖ​മു​ള്ള ചൂ​ണ്ടു വിരൽ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ കണ്ണി​നു നേരെ കു​ന്തി കു​റ്റ​കൃ​ത്യ​ത്തി​നെ​ന്ന​പോ​ലെ നീ​ട്ടി!

“ഇതാണോ നി​യു​ക്ത മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഔദ്യോ​ഗിക വസതി?”, നി​ല​വി​ലു​ള്ള ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ലെ കൊ​ട്ടാ​രം സർ​വാ​ധി​കാ​രി​ക്കു് നേരെ പാ​ഞ്ചാ​ലി ക്രോ​ധം മറ​ച്ചു​വ​ച്ചു വിരൽ ചൂ​ണ്ടി.

“പദവി സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് നി​ങ്ങൾ​ക്കു് പറ്റിയ തെ​റ്റു് ആദ്യം തി​രു​ത്ത​ട്ടെ. പാ​ണ്ഡ​വർ യു​ദ്ധം ജയി​ച്ചു എന്നു് യു​ദ്ധ​നിർ​വ്വ​ഹണ സമി​തി​യു​ടെ അധ്യ​ക്ഷൻ കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ട സാ​ക്ഷ്യ പത്രം കി​ട്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല. കി​ട്ടി​യാൽ, പരി​ശോ​ധി​ച്ചു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രിൽ നി​ന്നു് ചെ​ങ്കോൽ ഏറ്റു​വാ​ങ്ങാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് വി​ല​ക്കൊ​ന്നും ഇല്ലെ​ങ്കിൽ, (വനവാസ ശി​ക്ഷ​കാ​ലാ​വ​ധി കഴി​ഞ്ഞാ​ലും, പൗ​രാ​വ​കാ​ശം സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു വ്യ​ക്തത വരണം) നി​ങ്ങൾ​ക്കു അർ​ഹ​ത​പ്പെ​ട്ട പട്ടം ‘മഹാ​റാ​ണി’ എന്നു് മാ​ത്ര​മാ​ണു്. അതും, വേറെ ഭാര്യ ഇല്ലെ​ന്നു നി​യു​ക്ത​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ സത്യ​വാ​ങ്മൂ​ലം തരണം. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ സ്വയം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി എന്നു് വി​ളി​ച്ചി​രു​ന്നു എന്നു് പറ​ഞ്ഞു​കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. ‘വിരൽ ചൂ​ണ്ടി’യുള്ള ചോ​ദ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് വന്നാൽ, നി​ങ്ങൾ​ക്കാ​യി കരു​തി​വ​ച്ച ഔദ്യോ​ഗിക വസ​തി​ക്കെ​ന്താ ഒരു കു​ഴ​പ്പം? സൂ​ക്ഷി​ക്കുക, എന്റെ നേരെ നി​ങ്ങൾ കു​തി​ര​ക​യ​റ​ണ്ട. ഞാൻ അം​ഗ​പ​രി​മി​തൻ, അതു​കൊ​ണ്ടു പാ​ണ്ഡവ വിഘടന വാ​ദി​കൾ​ക്കെ​തി​രെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ യു​ദ്ധ​സേ​വ​ന​ത്തി​നു ശാ​രീ​രി​ക​യോ​ഗ്യ​ത​യി​ല്ലാ​തെ ഇപ്പോൾ കൊ​ട്ടാ​ര​ഭ​ര​ണം ചെ​യ്യു​ന്നു. ഈ കാ​ണു​ന്ന രാ​ജ​വ​സ​തി​യി​ലാ​ണു് എന്റെ അച്ഛ​നും, കൗ​ര​വ​രാജ കു​മാ​ര​നു​മാ​യി​രു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കഴി​ഞ്ഞ അമ്പ​തു കൊ​ല്ലം ഭാ​ര്യ​യു​മൊ​ത്തു് അന്തി​യു​റ​ങ്ങി​യ​ത്. ഏക ഭാര്യ ഏക​ഭർ​ത്താ​വു. കൌ​തു​കം തോ​ന്നു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലേ? ശത്രു​നാ​ശ​ത്തി​നു കാ​ളി​പ്രീ​തി​ക്കാ​യി ഈ വസ​തി​യിൽ മൃ​ഗ​ബ​ലി ചെ​യ്തി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും, സ്ഥി​രം ശു​ചീ​ക​രണ തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക്കു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ നിർ​ബ​ന്ധിത സേവനം ആയി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു്, ഒരു മാ​സ​മാ​യി അടി​ച്ചു​ക​ഴു​കൽ ഉണ്ടാ​യി​ല്ല, അതു് കൊ​ണ്ടെ​ന്താ? പന്ത്ര​ണ്ടു​വർ​ഷം സന്യ​സ്ഥാ​ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളി​ലെ ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യം സ്വയം കോരി നീ​ക്കി വി​സർ​ജ്ജ ശു​ചീ​ക​ര​ണ​തൊ​ഴി​ലിൽ നൈ​പു​ണ്യ വി​ക​സ​നം നേടിയ പരിചയ സമ്പ​ന്ന​യ​ല്ലെ? ആഞ്ഞു​പി​ടി​ച്ചാൽ നി​ങ്ങൾ​ക്കും ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ​ക്കും സു​ഖ​വാ​സ​യോ​ഗ്യ​മാ​ക്കി​ക്കൂ​ടെ ചരി​ത്ര​പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ള്ള ദു​ര്യോ​ധന വസതി? ഇതു് ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി എന്നെ​ന്നും അറി​യ​പ്പെ​ടെ​ണ്ട​തും ‘ദു​ര്യോ​ധന നി​വാ​സ്’ എന്ന ആ പേരിൽ തന്നെ”, കൊ​ട്ടാര താ​ക്കോൽ സൂ​ക്ഷി​പ്പു​കാ​ര​ന്റെ വാ​ക്കു​കൾ പു​രോ​ഹിത മന്ത്രോ​ച്ചാ​ര​ണം പോലെ ആചാ​ര​സ​മ്പു​ഷ്ട​മാ​യി​രു​ന്നു

“ഭീ​മ​ന​ല്ല കീ​ച​ക​കൊ​ല​യാ​ളി എന്നു പറയാൻ തെ​ളി​വു​ണ്ടോ?” പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രു​ടെ പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ചി​ട്ട പാ​ലി​ച്ചു കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ‘ചത്ത​തു് കീ​ച​ക​നെ​ങ്കിൽ കൊ​ന്ന​തു് ഭീമൻ തന്നെ’ എന്ന ഭീഷ്മ വാ​യ്ത്താ​രി ഹസ്തി​ന​പു​രി നഗ​ര​വാ​സി​കൾ ആവേ​ശ​ത്തോ​ടെ ആവർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“കീ​ച​ക​മ​ണ്ഡ​പം ചു​റ്റി​ന​ട​ന്ന പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​യ​ല്ലേ നി​ങ്ങൾ? നേരിൽ കണ്ട​തൊ​ക്കെ മന​സ്സി​ന്റെ മുൻ​നി​ര​യി​ലേ​ക്കു് കൊ​ണ്ടു​വ​രൂ. ഉണ്ടെ​ണീ​റ്റാൽ നി​ല​ത്തു വറ്റും ചാറും, എല്ലും മു​ള്ളും, ചി​ത​റി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന ഒന്ന​ല്ലേ ഭീ​മ​ന്റെ തീൻ​മു​റി​മ​ര്യാദ? ഒരു മാ​ലി​ന്യ​പ്രി​യ​നെ​ങ്ങ​നെ ശു​ചി​യാ​യി നിർ​വ​ഹി​ച്ച കീ​ച​ക​ക്കൊ​ല​യു​ടെ കാർ​മി​ക​ത്വം മി​ക​വോ​ടെ ചെ​യ്യാ​നാ​വും? കൊ​ട്ടാ​രം വൈ​ദ്യൻ ജഡം വെ​ട്ടി​മു​റി​ച്ചൊ​ന്നും നോ​ക്കി​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും വി​വ​സ്ത്ര​ഉ​ടൽ തി​രി​ച്ചും മറി​ച്ചും വെ​ളി​ച്ച​ത്തിൽ പരി​ശോ​ധി​ച്ചു. ഗാ​ഢ​മാ​യി ഉറ​ങ്ങു​ന്ന​വ​നെ പോലെ ആ പച്ച​പ്പ​രി​ഷ്ക്കാ​രി ജീ​വൻ​മു​ക്തി​യിൽ. കങ്ങിയ കഴു​ത്തോ, ചു​ണ്ടിൽ കട്ട​കെ​ട്ടിയ ചോരയോ, തു​റി​ച്ച കണ്ണു​ക​ളോ പൊ​ട്ടിയ നെ​ഞ്ചിൻ​കൂ​ടോ, മാ​ത്ര​മോ, അവ​ന്റെ അടി​വ​സ്ത്ര​ത്തിൽ വി​സർ​ജ്ജ്യം പണ​ത്തൂ​ക്കം പോ​ലു​മി​ല്ല, എന്ന​ല്ലേ ശരീ​ര​പ​രി​ശോ​ധ​കൻ അഭി​മാ​ന​ത്തോ​ടെ അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ട​തു്. എന്നു​പ​റ​ഞ്ഞാൽ, പര​പീ​ഡ​ന​മേ​റ്റ പാടു് ഒന്നു​മി​ല്ല. കൊ​ല​യാ​ളി വേറെ ആരാ​യാ​ലും, ഞങ്ങ​ളു​ടെ ഊട്ടു​പുര പാ​ച​ക​ക്കാ​രൻ കൂ​ടി​യായ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭീ​മ​ന​ല്ല എന്നു് ലോ​ക​ത്തോ​ടു് വി​ളി​ച്ചു പറ​യു​ന്ന പോലെ! അറ​ക്കാൻ ഒരു കാ​ള​ക്കു​ട്ടി​യെ കി​ട്ടി​യാൽ പോലും കാ​ട്ടു​പോ​ത്തി​നെ കൊ​ല്ലാ​നു​ള്ള​ത്ര ബലം ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്നൊ​രു പരു​ക്കൻ പോ​രാ​ളി​യു​ടെ ഭീഷണ സാ​ന്നി​ധ്യം കീ​ച​ക​ജ​ഡ​ത്തിൽ ഇല്ല എന്നു ഞാൻ പറ​ഞ്ഞാൽ കാ​ണി​കൾ എന്തു​ക​രു​ത​ണം? കൊ​ല​യു​ടെ ഉദ്ദേ​ശ്യ ലക്ഷ്യം ദേശീയ സു​ര​ക്ഷ​യിൽ ഞങ്ങൾ പു​റ​ത്തു വി​ടു​ന്നി​ല്ല, എന്നാൽ കൊ​ല​യു​ടെ നാഥൻ ഭീ​മ​ന​ല്ല എന്ന​തൊ​രു സാ​മാ​ന്യ​യു​ക്തി, വേറെ തെ​ളി​വൊ​ന്നും മനഃ​സ്സാ​ക്ഷി ചോ​ദി​ച്ചി​ല്ല”, കീ​ച​ക​സ​ഹോ​ദ​രി​യും മഹാ​റാ​ണി​യു​മായ സു​ദേ​ഷ്ണ​യു​ടെ ഭർ​ത്താ​വു് വി​രാ​ട​രാ​ജാ​വു് ഒഴു​കു​ന്ന വെ​ള്ള​ത്തിൽ കൈകൾ വീ​ണ്ടും കഴുകി കു​ട​ഞ്ഞു.

“ഇന്നെ​ന്താ വനാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ ശാ​ന്ത​മായ മൗനം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ അഭി​വാ​ദ്യം ചെ​യ്തു.

“ഇട​ക്കാല ദാ​മ്പ​ത്യ​ശാ​ന്ത​ത​ക്കു് പി​ന്നിൽ, ആർ​ക്ക​റി​യാം, കെ​ട്ട​ട​ങ്ങിയ കൊ​ടും​കാ​റ്റു​ണ്ടു്”, ആഗതയെ ആലിം​ഗ​നം ചെ​യ്തു പാ​ഞ്ചാ​ലി പാ​ണ്ഡ​വ​രെ നോ​ക്കി.

“പതി​നെ​ട്ടു ദി​വ​സ​വും മര​ണ​ത്തെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ മു​ഖാ​മു​ഖം കണ്ട​തു് കൊ​ണ്ടാ​ണോ ദാർ​ശ​നി​ക​വ്യഥ നി​ഴ​ലി​ക്കു​ന്ന വി​ദൂ​ര​നോ​ട്ടം?” ആശം​സ​യർ​പ്പി​ക്കാൻ വരി​നി​ന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ മു​മ്പിൽ എത്തി​യ​പ്പോൾ ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വം മു​ട്ടു് കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി.

“വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി​യിൽ​നി​ന്നും അനു​വ​ദി​ച്ചു​കി​ട്ടു​ന്ന ഓരോ പു​തു​ദി​ന​ത്തി​ലും വി​ധാ​താ​വി​നു കൃ​ത​ജ്ഞ​ത​യു​ടെ പൂ​ച്ചെ​ണ്ടു് എന്നു് ശി​ര​സ്സു് കു​നി​ച്ചു വി​നീ​ത​മാ​വാ​നാ​ണു് മനഃ​സാ​ക്ഷി എന്നെ പ്രേ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും, യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​ര​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം നേ​രി​ടു​ന്ന ജീ​വ​ന്മ​ര​ണ​പോ​രാ​ട്ടം ഞങ്ങൾ നേ​രി​ടാൻ പോ​വു​ന്നു! കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളെ അര​മ​ന​യിൽ​നി​ന്നും, വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ ബല​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തിൽ, കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ച്ചു വേണം, പത്തു​പ​തി​മൂ​ന്നു കൊ​ല്ല​മാ​യി സ്വ​ന്ത​മാ​യൊ​രു മേൽ​ക്കൂ​ര​യി​ല്ലാ​ത്ത ഞങ്ങൾ അഞ്ചു സഹോ​ദ​രർ​ക്കും നീ​ണ്ടു​നി​വർ​ന്നു കി​ട​ന്നു അന്തി​യു​റ​ങ്ങാൻ. കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട വി​ധ​വ​കൾ ഞങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ പ്ര​ക്ഷോ​ഭം തു​ട​ങ്ങു​മ്പോൾ, മാ​ദ്രി അന്നു​ചെ​യ്ത സതി അനു​ഷ്ഠി​ക്കാൻ അവരെ നീ പ്രേ​രി​പ്പി​ക്ക​ണം. നീ തു​ണ​ക്കി​ല്ലേ? അത്താഴ വി​രു​ന്നി​നു ക്ഷ​ണി​ക്കു​മ്പോൾ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേ​ഖ​ക​നും പത്രാ​ധി​പ​രും നി​ന്നോ​ടൊ​പ്പം വരു​മെ​ന്നു​റ​പ്പി​ക്കു​മ​ല്ലോ.”

“ഇന്നും ഹസ്തി​ന​പു​രി കൌ​ര​വ​രാജ വധു​ക്കൾ​ക്കു് നി​ങ്ങൾ ആരാ​ധ്യ​ദേ​വത, പക്ഷേ, ഇവിടെ കാ​ട്ടിൽ ദു​ര്യോ​ധന അടിമ. മാ​ലി​ന്യ​നീ​ക്കം എന്ന ദി​വ​സ​പ്പ​ണി​യു​മാ​യി, പരാ​തി​യി​ല്ലാ​തെ നാൾ നീ​ക്കു​ന്നു. വൈ​രു​ധ്യം തോ​ന്നു​ന്നി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“അന്ന​ന്ന​ത്തെ അപ്പ​ത്തി​ന്നാ​യി ഇര തേടി പോ​വേ​ണ്ട​തി​ല്ലാ​ത്ത അഞ്ചു മടി​യൻ​മാർ​ക്കൊ​പ്പം, സമനില തെ​റ്റാ​തെ ഈ തടവു് അനു​ഭ​വി​ക്കാൻ എനി​ക്കു് കഴി​യു​ന്നു എന്ന​ത​ല്ലേ കൂ​ടു​തൽ കൗ​തു​ക​ക​ര​മാ​യി നി​ങ്ങൾ കാ​ണേ​ണ്ട​തു്?”, പാ​ഞ്ചാ​ലി അന്ന​ത്തെ പു​റം​ജോ​ലി കഴി​ഞ്ഞു നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ നീ​ന്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

“സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളി​ലെ മാ​ലി​ന്യ​സം​സ്ക​ര​ണ​ത്തി​നു, മുൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ നി​ങ്ങൾ, വെ​റു​പ്പി​ന്റെ കൺ​ക​ണ്ട കു​ത്തക, നി​യോ​ഗി​ച്ചു എന്ന പാ​ണ്ഡവ ആരോ​പ​ണ​ത്തോ​ടു് എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു? വിരാട സൈനിക പാ​ള​യ​ത്തിൽ ഈ വി​ഷ​യ​മാ​ണു് നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ പ്ര​ച​ര​ണ​ആ​യു​ധ​മാ​ക്കു​ന്ന​തു”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“സഹ​വർ​ത്തി​ത്വ​ത്തോ​ടെ ജീ​വി​ച്ച നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ​ക്കു ‘സൗ​ന്ദ​ര്യ​പ​രി​ശീ​ലന’മെന്ന പേരിൽ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച രഹസ്യ യോ​ഗ​ത്തി​ലൂ​ടെ ‘ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ എങ്ങ​നെ മനഃ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മാ​യി വരു​തി​യി​ലാ​ക്കാം?’ എന്ന നൈ​പു​ണ്യ​വി​ക​സ​ന​ത്തിൽ വിഷം കു​ത്തി​വ​ച്ച പാ​ഞ്ചാ​ലി, പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ നവവധു എന്ന അതി​ഥി​പ​ദ​വി, ചൂഷണം ചെ​യ്യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. നി​ങ്ങൾ ഓർ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​വും. “ഇനി കൗ​ര​വ​വ​ധു എന്ന നാ​മ​ര​ഹിത വി​ശേ​ഷ​ണം സ്വീ​കാ​ര്യ​മ​ല്ലെ”ന്നു, അതു​വ​രെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന പാ​ര​സ്പ​ര്യം വി​ട്ടു, കൗ​ര​വ​സ്ത്രീ​കൾ ധി​ക്കാ​ര​ത്തോ​ടെ കൗ​ര​വ​രോ​ടു് തു​റ​ന്ന​ടി​ച്ചു. ദേശം, വേഷം, നാ​ട്ടു​മൊ​ഴി, സം​സ്കാ​രം എന്നി​വ​യു​മാ​യി നൂ​റോ​ളം സ്ത്രീ​കൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാര ജീ​വി​ത​ത്തിൽ നി​ന്നു് കു​രു​വംശ കൊ​ടി​ക്കൂറ തൂ​ത്തു​വാ​രി. ഞങ്ങൾ ഞെ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ചു. കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്കൾ സമ​ര​മു​ഖ​ത്തു എന്ന​തൊ​രു പതി​വു് കാ​ഴ്ച​യാ​യി. രാ​ജ്യം ഭരി​ക്കേ​ണ്ട കൗരവർ, ഗാർ​ഹിക പീ​ഡ​ക​രെ​ന്ന​വർ ആക്ഷേ​പി​ച്ചു. സം​യ​മ​ന​ത്തോ​ടെ ഞാൻ അവ​സാ​നം ഇട​പെ​ട്ടു. നേ​തൃ​ത്വം വഹി​ക്കു​ന്ന രണ്ടു​മൂ​ന്നു​പേ​രെ മാ​റ്റി​നിർ​ത്തി പ്ര​ക്ഷോ​ഭം അമർ​ച്ച ചെ​യ്യാൻ, വൈ​ദ്യ​പ​രി​ശോ​ധ​ന​വ​ഴി ചി​ത്ത​ഭ്ര​മ​മു​ദ്ര ചാർ​ത്തി, ദൂരെ ഹി​മാ​ലയ താ​ഴ്‌​വ​ര​യി​ലെ കൊ​ട്ടാ​രം​വക സു​ഖ​വാസ കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക​യ​ക്കേ​ണ്ടി വന്നു. ഖാ​ണ്ഡവ വന​ത്തി​ലേ​ക്കു് കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം ഭാ​ഗ്യാ​ന്വേ​ഷ​ണ​ത്തി​നു പാ​ഞ്ചാ​ലി പോ​വു​മ്പോൾ ഞാ​നു​റ​ച്ചു, നീ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ ഇട​വേ​ള​യിൽ വി​ത​ച്ച വി​ഷ​വി​ത്തു​കൾ വളർ​ന്നു വലു​താ​യ​തൊ​ക്കെ നി​ന്നെ​ക്കൊ​ണ്ടു തന്നെ ഞങ്ങൾ കൊ​യ്യി​ക്കും. ഒരു​നാൾ നി​ന്നെ കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​യാ​ക്കി, നഗ്ന​പാ​ദ​യാ​ക്കി പകരം വീ​ട്ടും. ഇപ്പോൾ തു​റ​ന്നു പറ​യ​ട്ടെ, ആ പക​രം​വീ​ട്ടൽ കഴി​ഞ്ഞു. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യി​പ്പോൾ വി​രാ​ട​ദേ​ശ​ത്തു വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു എന്ന​റി​ഞ്ഞു സന്തോ​ഷം. ഇനി നി​ങ്ങൾ അവളെ കാ​ണു​മ്പൊൾ ഈ ആരാ​ധ​ക​ന്റെ ആശം​സ​കൾ അറി​യി​ക്കൂ.” ശത്രു​ക്ക​ളെ തന്ത്ര​പ​ര​മാ​യി നേ​രി​ടാൻ തദ്ദേ​ശ​വാ​സി​കൾ​ക്കു സൈ​നി​ക​പ​രി​ശീ​ല​നം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​ന്ന പു​ഴ​യോ​ര​സം​ഗ​മ​ത്തിൽ പങ്കെ​ടു​ത്തു മട​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു മി​ത​ഭാ​ഷി​യാ​യി ആ ധീ​ര​പോ​രാ​ളി.

“ഇനി​യും കളി​ച്ചാൽ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം നഷ്ട​പ്പെ​ടു​മെ​ന്ന​ല്ലേ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കാ​ര്യ​മാ​യി പറ​ഞ്ഞ​തു്?”, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ‘സാം​സ്കാ​രിക നായകൻ’ എന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ചാർ​വ​ക​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“പതി​മൂ​ന്നു വർ​ഷ​ത്തേ​ക്കു് പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​നി​ഷേ​ധ​നം എന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​പ്ര​സ്താ​വന അർ​ത്ഥ​വ്യ​ക്ത​ത​യി​ല്ലാ​തെ ചു​രു​ങ്ങി​പ്പോ​യി എന്ന​താ​യി​രു​ന്നു ആ കൗ​ര​വ​പ​ദ​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തിൽ കണ്ട പരി​മി​തി. കു​രു​വംശ കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ഓഹരി ചോ​ദി​ക്കാ​നു​ള്ള പൗ​രാ​വ​കാ​ശം പി​ന്നീ​ടു​ണ്ടാ​വി​ല്ല എന്ന അനു​ച്ഛേ​ദം കൂടി ചേർ​ത്തു്, നിർ​ണ്ണാ​യക വാ​മൊ​ഴി​പ്ര​സ്താ​വന കു​രു​വംശ രാ​ജ​മു​ദ്ര​യു​ള്ള ഔദ്യോ​ഗി​ക​രേ​ഖ​യാ​ക്കി​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, മഹാ​ഭാ​രത യു​ദ്ധം തന്നെ നി​യ​മ​പ​ര​മാ​യി നി​ല​നിൽ​പ്പി​ല്ലാ​തെ അപ്ര​സ​ക്ത​മാ​വി​ല്ലേ? ഇതു​വ​രെ കി​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന മൂ​ന്നു നേരം സസ്യേ​തര ഭക്ഷ​ണ​ത്തി​നു കൊ​ട്ടാ​രം ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ ഇന്നു​മു​തൽ പ്ര​വേ​ശ​നം നി​ഷേ​ധി​ച്ചു കൊ​ണ്ട​ല്ല തി​രി​ച്ച​ടി​യിൽ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എന്നെ ശി​ക്ഷി​ക്കേ​ണ്ട​തു്.”

“സു​ഭ​ദ്ര​യെ അർ​ജു​നൻ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ച വാർ​ത്ത നി​ങ്ങ​ളെ ക്ഷു​ഭി​ത​യാ​ക്കേ​ണ്ട കാ​ര്യം? നി​ങ്ങൾ​ക്കു​മി​ല്ലേ ഒന്നി​ല​ധി​കം ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ.”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“സു​ഭ​ദ്ര​യ​ല്ല പ്ര​തി​നാ​യിക എന്നു് നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാം എന്റെ അഞ്ചു മക്കൾ ദൂരെ പാ​ഞ്ചാ​ല​ത്തിൽ പ്ര​ത്യാ​ശ​യോ​ടെ ചെ​ങ്കോൽ കാ​ത്തു വള​രു​മ്പോൾ, സു​ഭ​ദ്ര​യു​ടെ വി​വാ​ഹ​ത്തിൽ കൃ​ഷ്ണ​ന്റെ ആശംസ, നി​ങ്ങ​ളും കേ​ട്ട​ത​ല്ലേ, സു​ഭ​ദ്ര​യു​ടെ പിൻ​ഗാ​മി​കൾ കു​രു​വം​ശം ഭരി​ക്കും എന്നു് കൃ​ഷ്ണൻ പ്ര​വ​ചി​ച്ചു, അർ​ജു​നൻ കയ്യ​ടി​ച്ചു. യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ജനി​ച്ചു മണി​ക്കൂ​റു​കൾ കഴി​ഞ്ഞാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പി​റ​ന്ന​തെ​ന്ന ഈറ്റി​ല്ല​ന്യാ​യം രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ ആവർ​ത്തി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞ​ല്ലേ കൌ​ര​വ​രെ പാ​ണ്ഡ​വർ വെ​ള്ളം കു​ടി​പ്പി​ച്ച​തു്?”, വഞ്ചി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട രാ​ജ​കീ​യ​മാ​തൃ​ത്വം പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അട​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ച ക്രോ​ധ​ത്തി​ലും ചു​റ്റും നി​ന്ന​വർ​ക്കു് പൊ​ള്ളി.

“ഒരി​റ്റു ചോര വീ​ഴാ​തെ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യെ അധി​കാ​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് നീ​ക്കി, കോഴി കൂവും മു​മ്പു് കഠി​ന​ത​ട​വിൽ വന​വാ​സ​ത്തി​ന്ന​യ​ച്ച കൌ​ര​വർ​ക്കു, ഒരു മഹാ​ഭാ​രത യു​ദ്ധം തന്നെ വേ​ണ്ടി വരു​ന്ന​ല്ലോ നെ​റ്റി​യിൽ അടി​മ​ക്കു​റി മാ​യാ​ത്ത പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ തല എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി വെ​ട്ടാൻ?”, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധ​സ​ജ്ജീ​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ നോ​ക്കാൻ സഹ​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രു​മൊ​ത്തു് വന്ന യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ബി​ലേ​ഖ​കൻ, ഏറെ കാ​ല​ത്തി​നു ശേഷം തൊഴിൽ സാ​ധ്യത കൈ​വ​ന്ന ഉല്ലാ​സ​ത്തോ​ടെ, കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വരും​യു​ഗ​ത്തിൽ തി​രി​ച്ചു പറ​യു​മെ​ങ്കി​ലും, ചരി​ത്രം ആദ്യം പ്ര​ഹ​സ​ന​മാ​യും പി​ന്നെ ദു​ര​ന്ത​മാ​യും വരു​മെ​ന്നു് ഇപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ​ക്കു് മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ലേ.”

“യു​ദ്ധാ​രം​ഭ​ത്തി​നു മു​മ്പു് കൗരവ സൈ​നി​ക​നി​ര​യി​ലേ​ക്കു് നി​രാ​യു​ധ​നാ​യി ഒറ്റ​യ്ക്കു് പദ​യാ​ത്ര ചെ​യ്തു ഗു​രു​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്കു ഭക്തി​യോ​ടെ അഭി​വാ​ദ്യം ചെ​യ്തെ​ങ്കി​ലും, വാ​ളെ​ടു​ത്താൽ പി​ന്നെ പോ​രാ​ട്ട​വീ​ര്യ​ത്തിൽ മായം പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കേ​ണ്ടെ​ന്നു യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അർ​ത്ഥം​വ​ച്ചു് പറ​ഞ്ഞ​തു് താ​ങ്ക​ളു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ പെ​ട്ടി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യമു​ന​യിൽ നീ​ന്തി, കു​ളി​ച്ചു​വ​ന്നു ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ പൊ​രി​ച്ച കാ​ള​ത്തുട കടി​ച്ചു​കീ​റി ഇറ​ച്ചി വലി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ.

“അഭി​വാ​ദ്യ​വും ആശീർ​വാ​ദ​വും? ആ കാ​ല​ന്റെ മകൻ അത്ത​രം ദൃ​ശ്യ​പ്പൊ​ലി​മ​യു​ള്ള കാ​പ​ട്യ​പ്ര​ദർ​ശ​ന​ത്തിൽ മാ​ത്ര​മേ ഞങ്ങ​ളെ എന്നും തോൽ​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ളു.”

“പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി​യിൽ ഉരു​ളു​ന്ന കൗ​ര​വ​ത​ല​കൾ തത്സ​മ​യം ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രെ അറി​യി​ക്കു​ന്നി​ല്ലേ?”, വി​ദു​രർ തി​ര​ക്കി​നി​ട​യി​ലും, തന്നെ​പ്പോ​ലെ സൂ​ത​നും, രാ​ജാ​വി​ന്റെ സേ​വ​ന​ദാ​താ​വു​മായ സഞ്ജ​യ​നോ​ടു് രഹ​സ്യ​മാ​യി ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഓരോ കൗ​ര​വ​നെ കൊ​ല്ലു​മ്പോ​ഴും ഭീമൻ, മദ​യാ​ന​യെ പോലെ ചി​ന്നം വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു് അരോ​ച​ക​മാ​യി തോ​ന്നി​യി​രു​ന്ന എനി​ക്കു് ഈ ‘ശിക്ഷ’ നിർ​ത്താൻ മോ​ഹ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതി​നി​ട​യിൽ, തത്സ​മയ വാർ​ത്താ​വ​ത​ര​ണം, വ്യാ​ജ​പ​രി​പാ​ടി​യാ​ണെ​ന്നു രാ​ജാ​വി​നു് രഹസ്യ വിവരം കി​ട്ടി. ഓരോ ദി​വ​സ​വും, പു​ലർ​ച്ച​ക്കു ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യുടെ കൊ​ട്ടാ​രം ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു പതി​പ്പിൽ, തലേ​ന്നു് സന്ധ്യ വരെ ഉരു​ണ്ട മൊ​ത്തം തല​ക​ളു​ടെ പേർ​വി​വ​രം, യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​കൻ, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ​നി​ന്നും രാ​ത്രി​യോ​ടെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തി, പു​ലർ​ച്ച ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കി വാ​യ​ന​ക്കു പു​ത്തൻ പതി​പ്പിൽ കൊ​ടു​ക്കു​ക​യാ​ണു് പതി​വു്. വി​ള​ക്കും മു​ഖ​മൂ​ടി​യു​മാ​യി ഞാൻ ആദ്യ​വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​നാ​വും. ‘തത്സ​മയ’ വാർ​ത്ത, രാ​ജാ​വി​നു് ഹി​ത​ക​ര​മായ രീ​തി​യിൽ നാ​ട​കീ​യ​മാ​യി തന്നെ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കും. എന്നാൽ തത്സ​മ​യം എന്ന വാ​ക്കി​നു വി​ല​യി​ല്ലാ​ത്ത ആസു​ര​കാ​ലം എന്നു പറ​ഞ്ഞു രാ​ജാ​വ​തു് നിർ​ത്താൻ പറ​ഞ്ഞു. കൗ​ര​വ​രു​ടെ ആയുധ മി​ക​വിൽ തെ​റി​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വ​തല പറ​ഞ്ഞാൽ മതി എന്നു ആജ്ഞാ​പി​ച്ച​തോ​ടെ, തല ഒന്നെ​ങ്കിൽ ഒന്നു് ഉരുളൻ പ്രാർ​ഥി​ക്കു​ക​യാ​ണു​ഞാൻ.”

“ഭർ​ത്താ​വി​നു പ്ര​കൃ​തി നിർ​ദ്ദ​യം നി​ഷേ​ധി​ച്ച കാഴ്ച, എനി​ക്കു് ഞാൻ മധു​ര​മാ​യി നി​ഷേ​ധി​ക്ക​ട്ടെ എന്നു് ഭീ​ഷ്മ​പ്ര​തി​ജ്ഞ പോലെ പര​സ്യ​മാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു, കയ്യിൽ തടഞ്ഞ കീ​റ​ത്തു​ണി കൊ​ണ്ടു് എക്കാ​ല​ത്തേ​ക്കും പൊതു ഇട​ത്തിൽ അന്ധ എന്നം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഗാ​ന്ധാ​രി, വരും​യു​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും സാ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ നി​റ​ഞ്ഞു​നിൽ​ക്കും എന്നു് തോ​ന്നാ​റു​ണ്ടോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും ഗാ​ന്ധാ​രി​യും കു​ന്തി​യും വി​ദു​ര​രും വന​വാ​സ​ത്തി​നു പടി​യി​റ​ങ്ങിയ നേരം.

“കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് പോ​വും​മു​മ്പു് എന്റെ കൂടെ അവർ കു​റ​ച്ചു ദിവസം താ​മ​സി​ച്ച​പ്പോൾ, മട്ടു​പ്പാ​വിൽ കൊ​ണ്ടു് പോയി ആരും കാ​ണാ​തെ കണ്‍കെ​ട്ടു് തു​ണി​യൊ​ന്നു വലി​ച്ചു​നീ​ക്കി.”

“എന്താ​യി​രു​ന്നു പ്ര​തി​ക​ര​ണം?”

“തു​ണി​നീ​ക്കി​യ​തു് അവർ അറി​ഞ്ഞി​ല്ല. കാ​ണേ​ണ്ട​തൊ​ക്കെ കണ്ടു. എന്നാൽ, കണ്ടി​ല്ലെ​ന്നു പറയാൻ ഒരു കാ​ര​ണ​വും കണ്ണിൽ കെ​ട്ടി​ത്തൂ​ക്കി.”

“വി​ചാ​രണ ബഹി​ഷ്ക​രി​ച്ചു വന​വാ​സ​ത്തിൽ പോ​കു​ക​യാ​ണോ”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പീ​ഡ​ക​നു​മാ​യി സല്ല​പി​ക്കു​ന്ന നീ​തി​പ​തി എന്നോ​ടു്, അഞ്ചു് ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ഭാര്യ? എന്നു് ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു് കണ്ട​ത​ല്ലേ നി​ങ്ങ​ളും? എല്ലാ​വ​രും ചി​രി​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ അതി​ജീ​വി​തം അർ​ഹി​ക്കാ​ത്ത പരാ​ജിത എന്നു് വ്യ​ക്ത​മാ​യി.”

“പ്ര​മുഖ പാ​ണ്ഡ​വ​ന്റെ സം​സാ​ര​ശേ​ഷി നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട വാർ​ത്ത പു​ക​യു​ന്ന​ല്ലോ! വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കാ​മോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ആശ​ങ്ക​യോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു.

“ദു​ര്യോ​ധ​നൻ സഭാ​ത​ല​ത്തിൽ വഴു​ക്കി​വീണ അന്നു് തു​ട​ങ്ങി, അർ​ജു​നൻ ദു​രർ​ഥം​വ​ച്ചു് പറയാൻ. എന്തി​നു ശത്രു​ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു ക്ഷ​ണി​ക്കാൻ ഞാൻ അത്യു​ത്സാ​ഹം കാ​ട്ടി? അന്തഃ​പുര മന്ദി​രം ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു് അനു​വ​ദി​ച്ച​തി​ലാ​യി കു​ത്തൽ. സഹി​ച്ചു. വഴു​ക്കി​വീ​ണ​തു്, അർ​ജ്ജു​നൻ സഭാ​ത​ല​ത്തിൽ അശ്ര​ദ്ധ​മാ​യി മെ​ഴു​ക്കൊ​ഴു​ക്കി​യ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്ന കാ​ര്യം വി​ശ്വ​സ്ത നകുലൻ പി​ന്നീ​ട​റി​യി​ച്ചി​ട്ടും ഞാൻ മി​ണ്ടാ​തി​രു​ന്നു. മു​റി​പ്പെ​ട്ട വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടെ വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​ദു​ര്യോ​ധ​നൻ മട​ങ്ങി​പ്പോയ ദിവസം, അർ​ജ്ജു​നൻ ഊഴം തെ​റ്റി​ച്ചു അതി​ക്ര​മി​ച്ചു കയറി ‘വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി’ പരി​കൽ​പ്പന കുടില കൗ​ര​വ​നു കൊ​ടു​ക്കു​ക​വ​ഴി അസ്വീ​കാ​ര്യ​മായ കീ​ഴ്‌​വ​ഴ​ക്കം സൃ​ഷ്ടി​ച്ചു എന്നു് ഒച്ച​വെ​ച്ചു. കുറെ ചെ​ന്ന​പ്പോൾ, ദാ​മ്പ​ത്യ​വി​ശ്വ​സ്തത കൗ​ര​വ​നു് ഞാൻ അടി​യ​റ​വു് വച്ചു​വെ​ന്ന ദു​സ്സൂ​ചന സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ, തി​രി​ച്ച​ടി​ക്കു് തയ്യാ​റാ​യി. അന്ത​സ്സു് ഹനി​ക്കു​ന്ന നാവു പി​ഴു​തു​ക​ള​യാൻ കി​ട​പ്പ​റ​യു​ടെ ഇരു​ട്ടിൽ പറ്റാ​ത്ത​തു് കൊ​ണ്ടു്, ശരീര സം​ഗ​മ​ത്തി​നു​മു​മ്പു ചു​ണ്ടു കോർ​ക്കാൻ തരം കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ, നാവു കടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. ആസ്വാ​ദ​ന​ര​തി​യു​ടെ ഗു​ണ​ഭോ​ക്താ​വാ​യി പര​മാ​ന​ന്ദ​മ​നു​ഭ​വി​ക്കു​മ്പോൾ തന്നെ, ആത്മാ​ഭി​മാ​ന​ത്തെ അവ​ഹേ​ളി​ക്കു​ന്ന ഭാഷ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കു താ​ക്കീ​താ​യി കാണണം പ്ര​തീ​കാ​ത്മക നടപടി. വാ തു​റ​ന്നു നി​ല​വി​ളി​ച്ച അർ​ജ്ജു​ന​നെ മു​റി​ക്കു പു​റ​ത്തേ​ക്കു​ഞാൻ തള്ളി. പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടി​നു വരി​നി​ന്ന മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വർ, ‘മാ​ര​കാ​യു​ധ​മായ പെൺ​പ​ല്ലു​പ​യോ​ഗി​ച്ചു മനഃ​പൂർ​വ്വം ഇണയെ മു​റി​വേൽ​പ്പി​ച്ചു എന്ന കു​റ്റ​ത്തി​നു് ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ശി​ക്ഷാ​നി​യ​മം വകു​പ്പ​നു​സ​രി​ച്ചു പ്ര​തി​സ്ഥാ​ന​ത്തു നിൽ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു’മെ​ന്ന​വർ പേ​ടി​പ്പി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും, ഞാ​ന​വ​രെ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​സേ​വന മി​ക​വിൽ പി​ന്തു​ണ​ക്കാ​രാ​ക്കി. കു​റ​ച്ചു നാൾ, മു​റി​ഞ്ഞ നാ​വു​മാ​യി മൗനം പാ​ലി​ച്ച​പ്പോൾ മന​സ്സി​ലാ​യി എന്താ​ണു് മു​റി​വേ​റ്റ പെ​ണ്ണി​നു പ്ര​ണ​യ​കേ​ളി​യിൽ പു​രു​ഷ​നോ​ടു് അറ്റ​കൈ​യ്യി​നു് ചെ​യ്യാ​നാ​വുക. മു​ക്കി​മൂ​ളി അവ്യ​ക്ത​മാ​യെ​ങ്കി​ലും സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു് എന്നാ​ണു നകുലൻ പറ​ഞ്ഞ​തു്. ഇതാ​ണു് യഥാർ​ത്ഥ സംഭവം. തല​തി​രി​ച്ചു എഴു​തി​യാ​ലും, അന്തഃ​പു​ര​ങ്ങ​ളിൽ ആരും അന്തം വി​ടി​ല്ല, കൗ​ര​വ​പെൺ പല്ലി​ന്റെ പ്ര​തി​രോ​ധ​കൂ​ട്ടാ​യ്മ നൂ​റ്റു വർ​ക്ക​റി​യാം.”

“ഗം​ഗ​യും സത്യ​വ​തി​യും! രണ്ടു മാതൃ ബിം​ബ​ങ്ങ​ളെ വ്യ​ത്യ​സ്ത രീ​തി​ക​ളിൽ നേ​രി​ട്ട​റി​ഞ്ഞ നി​ങ്ങൾ, തി​രി​ഞ്ഞു നോ​ക്കു​മ്പോൾ, എങ്ങ​നെ അവ​രു​ടെ അന്തഃ​പുര സാ​ന്നി​ധ്യ​വും, രാ​ജാ​വി​ലു​ള്ള ദു​സ്വാ​ധീ​ന​വും വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്നു?, ശന്ത​നു​വു​മൊ​ത്ത​വ​രു​ടെ അസാ​ധാ​ര​ണ​ദാ​മ്പ​ത്യം നി​ങ്ങ​ളോ​ട​ല്ലാ​തെ വേറെ ആരോ​ടു് ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ച​റി​യും!?” രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ത്തിൽ നി​യു​ക്ത രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് ധാർ​മ്മി​ക​ബോ​ധ​നം ചെ​യ്ത​ശേ​ഷം, ശര​ശ​യ്യ​യിൽ മാനം നോ​ക്കി​ക്കി​ട​ന്ന പി​താ​മ​ഹ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഉപാ​ധി​വ​ച്ചാ​ണ​വർ ശന്ത​നു​വു​മൊ​ത്തു​റ​ങ്ങി​യ​തെ​ങ്കി​ലും ഗം​ഗ​ക്കു് ദാ​മ്പ​ത്യ​നി​യോ​ഗം ശി​ശു​ഹ​ത്യ​യാ​യി. ഓരോ പ്ര​സ​വ​ത്തി​നു​ശേ​ഷ​വും വി​ഷാ​ദ​രോ​ഗ​ബാധ നേ​രി​ട്ട ഗംഗ, ആരോ​രു​മ​റി​യാ​തെ നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​വി​നെ പു​ഴ​യിൽ ഒഴു​ക്കു​മ്പോൾ, ശന്ത​നു, വിവാഹ നി​ബ​ന്ധ​ന​യ​നു​സ​രി​ച്ചു മൗനം പാ​ലി​ച്ചു. ഗംഗ പെറ്റ എട്ടാ​മ​നായ എന്നെ മു​ക്കി​ക്കൊ​ല്ലാൻ ശ്ര​മി​ച്ച അവ​ളു​ടെ കൈ​ക​ളിൽ നി​ന്നു് ശന്ത​നു നി​ല​വി​ളി​ച്ചു തട്ടി​യെ​ടു​ത്ത​തോ​ടെ, ദാ​മ്പ​ത്യ ചട്ടം തെ​റ്റി​ച്ചെ​ന്ന പരാ​തി​യിൽ ഗംഗ, അവി​ശ്വാ​സം രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി സ്വർ​ഗ്ഗ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു യാ​ത്ര​യാ​യി. സ്വ​ന്തം മകനെ രാ​ജാ​വാ​ക്ക​ണം എന്ന ഒറ്റ​ക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ എക്കാ​ല​വും പി​ടി​ച്ചു​നി​ന്ന സത്യ​വ​തി​യോ? ശന്ത​നു​വി​ന്റെ രതി​ദൗർ​ബ​ല്യ​ത്തി​നു സമ്മ​തം മൂളി, അന്തഃ​പുര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​നു ദി​ശാ​ബോ​ധം​നൽ​കി. അവ​കാ​ശി​യി​ല്ലാ​തെ മകൻ വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യൻ അകാ​ല​ത്തിൽ മരി​ച്ച​പ്പോൾ, “കന്യ​കാ​ത്വം നഷ്ട​പ്പെ​ടാ​ത്ത വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു് നീ, ഗം​ഗേ​യാ, പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടിൽ മാ​തൃ​ത്വം നൽകി കു​രു​വം​ശ​ത്തെ കൂടെ നിർ​ത്തൂ”, എന്നു കെ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു കെ​ഞ്ചി. ദു​ര​ഭി​മാ​നി​യായ ഞാൻ, ആജീ​വ​നാ​ന്ത​ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം പതാക പോലെ ഉയർ​ത്തി​ക്കാ​ട്ടി രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളായ അം​ബി​ക​യെ​യും അം​ബാ​ലി​ക​യെ​യും അവർ​ക്കി​ഷ്ട​മി​ല്ലാ​ത്ത വ്യാ​സ​നു കി​ട​പ്പ​റ​വാ​തിൽ തു​റ​ന്നു കൊ​ടു​ത്ത​ന്നു തു​ട​ങ്ങി പതനം! ഇനി ഏകാ​ന്ത​മാ​യി വി​ല​പി​ക്കാൻ എന്നെ അനു​വ​ദി​ക്കൂ, ഈ വ്യർ​ഥ​ജ​ന്മ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു കൂ​ടു​തൽ രഹ​സ്യ​ങ്ങൾ പു​റ​ത്താ​രും അറി​യാ​തി​രി​ക്ക​ട്ടെ!”

“ആസ്വ​ദി​ച്ചു കൊ​ല്ലു​മോ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ മക്ക​ളെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. നി​റ​ഞ്ഞ വയറും ആളി​പ്പു​ക​യു​ന്ന ഹൃ​ദ​യ​വു​മാ​യി കു​ലു​ങ്ങി​ക്കു​ലു​ങ്ങി​യോ​ടി, ആയു​ഷ്ക്കാല വൈ​രാ​ഗ്യ​ത്തോ​ടെ അർധ സഹോ​ദ​ര​രെ ഒന്നൊ​ന്നാ​യി പിടി കൂടി നഗ്ന​ഹ​സ്ത​ങ്ങ​ളാൽ വക​വ​രു​ത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു രൗ​ദ്ര​ഭാ​വ​ത്തിൽ അഭി​ര​മി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വൻ.

“നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ, ഇരയും ഞാനും തമ്മി​ലു​ള്ള വാ​മൊ​ഴി​ലീല! മലർ​ത്തി​ക്കി​ട​ത്തി നെ​ഞ്ചിൽ ഇരു കാ​ലു​ക​ളും കവ​ച്ചു​വ​ച്ചു പതു​ക്കെ ഇരി​ക്കു​മ്പോൾ തന്നെ, കീ​ഴ്പ്പെ​ട്ടു തു​ട​ങ്ങിയ ഇര​ക്കു​മ​ന​സ്സി​ലാ​വും മാ​ര​കാ​യുധ തീ​ക്ക​ളി​യ​ല്ല. കു​ടുംബ വി​ശേ​ഷ​ങ്ങൾ ചോ​ദി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു ഞാൻ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ലൊ​ന്നു പരി​ഭ​വി​ക്കും. “ഇനി​യെ​ങ്കി​ലും ഞാൻ എന്റെ ജോ​ലി​ചെ​യ്യെ​ട്ടെ​ടാ” എന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു കൊ​ണ്ട​വ​ന്റെ കഴു​ത്തിൽ ആഞ്ഞു പി​ടി​ക്കും. ഞെ​ട്ട​ലു​ണ്ടാ​വും മു​ഖ​ത്ത​പ്പോൾ. പരി​ഭ്ര​മ​ത്തോ​ടെ ഉട​ലൊ​ന്നു ഇളകും, കു​ട​ഞ്ഞു​മാ​റ്റാൻ അവൻ ശ്ര​മി​ക്കു​മ്പോൾ ഓമ​ന​മു​ഖം മറു കൈ​പ്പ​ത്തി​കൊ​ണ്ടു അള്ളി​പ്പി​ടി​ക്കും. “ഭീമാ അവനെ വിടൂ, മകൻ യു​ദ്ധ​ത്തിൽ മരി​ച്ചു ശവ​സം​സ്കാ​രം ഇന്നു​രാ​ത്രി കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു് ധാർ​മ്മി​ക​മാ​യി വധം ചെ​യ്യൂ”, കൃ​പാ​ചാ​ര്യർ കൗ​ര​വ​നു വേ​ണ്ടി കേ​ഴു​മ്പോൾ പിടി ഞാൻ വിടും. കൗ​ര​വ​മു​ഖ​മ​പ്പോൾ തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കി ഉടൽ​കു​ട​ഞ്ഞു ചാടി എണീ​ക്കു​മ്പോൾ കർ​ശ​ന​മായ നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ ഞാൻ ഇട​പെ​ടും. വളർ​ത്തി​പ്പ​രി​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന വല​തു​കൈ​വി​രൽ നഖ​ങ്ങൾ കരൾ​ഭാ​ഗം നോ​ക്കി, നര​സിം​ഹ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ അവതാര ലക്ഷ്യം നിർ​വ്വ​ഹി​ക്കും. വധ​ലീ​ല​ക​ളിൽ സമയം പോ​യ​ത​റി​യാ​തെ ചു​റ്റും പക​ച്ചു ഞാൻ നോ​ക്കു​മ്പോൾ, ശരി​യാ​ണ​ല്ലോ, പോർ​ക്ക​ളി നിർ​ത്തി കൂ​ലി​പ്പ​ട​യാ​ളി​കൾ ആയു​ധ​ങ്ങ​ളും ചു​മ​ന്നു പാ​ള​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് മട​ങ്ങി​പ്പോ​വു​ന്നു​ണ്ടാ​വും. കു​ളി​ക്ക​ണം ഉടൽ ശു​ദ്ധ​മ​ല്ലെ​ങ്കിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി എന്നെ പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടിൽ ബഹി​ഷ്ക​രി​ക്കും വരു​ന്നോ ഒപ്പം നീ​ന്താൻ?”

“എങ്ങ​നെ ഓർ​ക്ക​പ്പെ​ടാ​നാ​ണു് മോഹം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ശര​ശ​യ്യ.

“വീ​ഴ്ത്തി​യ​തു് പാ​ണ്ഡ​വാ​യു​ധ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും, ഭാ​വി​യി​ല​വർ എന്നെ മഹ​ത്വ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ പ്രേ​രി​ത​രാ​വും. ‘ഞാ​നൊ​ര​വി​ശ്വ​സ്ത സൈ​ന്യാ​ധി​പൻ’ എന്നു് കൗരവർ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​മാ​യി​രു​ന്നു, ഉന്മൂ​ല​നാ​ശ​ത്തി​ന​വർ ഇര​ക​ളാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ. ബഹു​സ്വര കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ ‘രക്ത​സാ​ക്ഷി’യെ​ന്നു വി​ളം​ബ​ര​പ്പെ​ടു​ത്തു​മെ​ന്നാ​ണെ​ന്റെ വി​ശ്വാ​സം, പു​തു​ത​ല​മുറ കു​മാ​രി​കൾ ‘പു​രാ​തന വസ്തു’വെ​ന്നെ​ന്നെ പരി​ഹ​സി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും. പ്രാ​ണ​നെ​ടു​ത്ത​തു പാ​ണ്ഡ​വർ എന്ന​താ​ണു് ആശ്വാ​സം, കാരണം, യു​ദ്ധം ജയി​ച്ചു അധി​കാ​ര​ത്തിൽ കയ​റു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ രാ​ജ​പ​ദ​വി​യിൽ ചെ​യ്യേ​ണ്ടി​വ​രിക ദേശ രത്ന പു​ര​സ്കാ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ എന്നെ കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന തന്ത്ര​മാ​യി​രി​ക്കും. കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ​ക്കും പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കും ഞാ​നൊ​രു ചട്ടു​ക​മാ​യി​രി​ക്കാം, പക്ഷേ, മറ​ക്ക​പ്പെ​ടി​ല്ലെ​ന്ന മോ​ഹ​ത്തോ​ടെ ശര​ശ​യ്യ​യിൽ നി​ന്നു് ചി​ത​യി​ലേ​ക്കു്, വിട!”

“നി​ങ്ങൾ ആറു​പേ​രു​ടെ​യും ഗാർ​ഹിക സം​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങൾ ആക​സ്മി​ക​മാ​യി ചെ​വി​യോർ​ക്കാൻ അവസരം ഉണ്ടാ​യ​പ്പോ​ഴൊ​ന്നും, അന്ന​ന്ന​ത്തെ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ അല്ലാ​തെ, പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ വള​രു​ന്ന അഞ്ചു കു​ട്ടി​ക​ളെ കു​റി​ച്ചോ, പാ​ഞ്ചാ​ല​ബ​ന്ധു​ക്ക​ളെ കു​റി​ച്ചോ പങ്കി​ടു​ന്നി​ല്ല എന്നു് വി​സ്മ​യി​ക്കാ​റു​ണ്ടു്. അതെ​ന്താ അങ്ങ​നെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ആണു​ങ്ങൾ കു​ടി​ലി​നു പു​റ​ത്തെ അര​യാ​ലിൻ തണലിൽ, ചൂ​താ​ട്ട പരി​ശീ​ല​നം നേ​ടു​ന്ന ഉച്ച. വന നി​ശ​ബ്ദത.

“വധു​വി​ന്റെ മന​സ്സ​മ്മ​തം ചോ​ദി​ച്ച​റി​യാ​തെ, കു​ന്തി​യു​ടെ ദു​ഷ്പ്രേ​ര​ണ​യിൽ നാലു പാ​ണ്ഡ​വർ, അർ​ജു​ന​ന്റെ കൂടെ കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ വന്നെ​ന്നെ കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തിയ ആദ്യ രാ​ത്രി മുതൽ, കു​ടും​ബ​ത്തെ കു​റി​ച്ചു് ഞാൻ അവ​രോ​ടോ, അവർ​ക്കു കു​ടും​ബം ഉണ്ടെ​ങ്കിൽ അതിനെ കു​റി​ച്ചു് എന്നോ​ടോ, സം​സാ​രി​ക്കാൻ ഞാൻ അവസരം നി​ഷേ​ധി​ച്ചു. അതൊരു ശീ​ല​മാ​യി. ആ വിധം നോ​ക്കി​യാൽ, മൗനം മൊഴി പോലെ ഒരു രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തൽ കൂ​ടി​യാ​ണു്”

“ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി, മൂ​പ്പി​ളമ ആധി​പ​ത്യ​ത്തി​നാ​യി വള​ഞ്ഞ​വ​ഴി തേ​ടു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, പാ​ഞ്ചാ​ല​രാ​ജാ​വി​നോ​ടു് സ്ത്രീ​ധ​നം ചോ​ദി​ച്ചു എന്നു് കു​ടി​ല​കൗ​ര​വർ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ല്ലോ?”, നവവധു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ഞങ്ങൾ കഴി​യു​ന്ന​തി​നി​ട​ക്കു്, കൌ​ര​വ​രോ​ടു് കടം ചോ​ദി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രാ​വു​ന്ന മാ​ന​ഹാ​നി ഒഴി​വാ​ക്കാൻ, സ്ത്രീ​ധ​ന​മാ​യി കി​ട്ടിയ ആഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ളിൽ ചി​ല​തു് വിൽ​ക്ക​ട്ടെ എന്നു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ അനു​മ​തി​യി​ല്ലാ​തെ അച്ഛ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ച​തു് വാ​സ്ത​വം. “ഓ അതോ, അത​വൾ​ക്കു വാ​ങ്ങി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്ത​തൊ​ന്നു​മ​ല്ല, കർ​ണ​ന്റെ കവച കു​ണ്ഡ​ല​ങ്ങൾ പോലെ, അഴി​ച്ചു മാ​റ്റാ​നാ​വാ​ത്ത രണ്ടാം ചർ​മ്മ​മ​ല്ലേ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ആഭ​ര​ണ​ങ്ങൾ. യാ​ഗാ​ഗ്നി​യിൽ നി​ന്നു് വളർ​ച്ച​യെ​ത്തിയ ഉട​ലു​മാ​യി ഉയർ​ന്നു​വ​ന്ന​പ്പോ​ഴേ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​താ​ണു്”, എന്ന സൂ​ച​ന​യോ​ടെ സ്ത്രീ​ധ​ന​വിൽ​പ്പന കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്തു. യാ​ഗാ​ഗ്നി​യിൽ​നി​ന്നും ഉയർ​ന്ന ഉടൽ എന്നു കേ​ട്ട​പ്പോൾ തന്നെ വി​ര​ണ്ടു​പോയ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പി​ന്നെ പൊ​ന്നിൽ ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ തൊ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല!”

“ഭീമൻ ഈയിടെ മു​റു​മു​റു​ക്കു​ന്നു, വി​ളി​ച്ചാൽ എതിർ​ദി​ശ​യിൽ പോ​വു​ന്നു, ഇട​ഞ്ഞു സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു, എന്താ കാ​ര്യം?”, ഖാ​ണ്ഡവ വനം തെ​ളി​യി​ച്ച കു​ടി​യേ​റ്റ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ നേ​താ​വു് ചമ​യു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചൊ​ടി​ച്ചു.

“നേ​രി​ട്ടു് ചോ​ദി​ക്ക​ണം. ഞാൻ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ മനഃ​സാ​ക്ഷി സൂ​ക്ഷി​പ്പു​കാ​രി​യ​ല്ല. എന്റെ നേരെ വേണ്ട കു​തി​ര​ക​യ​റ്റം. പാ​ണ്ഡ​വർ സസ്യാ​ഹാ​ര​മാ​യി​രി​ക്കും വി​രു​ന്നു​ക​ളിൽ വി​ള​മ്പുക, മൃ​ഗ​മാം​സ​മ​ല്ല, എന്നൊ​ക്കെ രാ​ജ​മു​ദ്ര​വെ​ച്ചു, മാം​സ​ഭോ​ജ്യം വി​ള​മ്പു​ന്ന​തു് നിർ​ത്തു​മെ​ന്ന​റി​യി​ച്ചാൽ, വൃ​കോ​ദ​രൻ വ്യ​സ​നി​ക്കി​ല്ലേ? ഇഷ്ട​മാംസ ഭക്ഷ​ണം തീൻ​ശാ​ല​യിൽ തി​രി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നാൽ, പെ​രു​മാ​റ്റ​ത്തി​ലും കാണും ഇഷ്ടം. അതോടെ കുര നിർ​ത്തും വാ​ലാ​ട്ടും.”

“ആയു​ഷ്കാല ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യ​ത്തെ പ്ര​കീർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന ‘ബഹു​മ​തി’യല്ലേ ‘ഭീഷ്മ’പദവി? പി​ന്നെ​ന്താ, ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം കഠിന രതി​പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നു വി​ധേ​യ​മാ​ക്കു​ന്ന​തു്?”, അര​മ​ന​യിൽ നി​ന്നും വി​ട്ടു​മാ​റി മര​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യി​ലെ ആഡംബര ആശ്ര​മ​ത്തിൽ, നി​ല​ത്തു വി​രി​ച്ച മെ​ത്ത​യിൽ പെ​ണ്ണു​ട​ലു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ കി​ട​ന്ന പി​താ​മ​ഹ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ചെ​റു​തി​രി പ്ര​കാ​ശം.

“സമ​പ്രാ​യ​ക്കാ​രി ചി​റ്റ​മ്മ, രാ​ജ​മാ​താ സത്യ​വ​തി​യു​ടെ പ്ര​ലോ​ഭ​നം ചെ​റു​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം എന്ന ബ്ര​ഹ്മാ​സ്ത്രം, ആദ്യം എയ്ത​തു്. രോ​ഗ​പീ​ഡ​യിൽ കഴി​ഞ്ഞ യു​വ​രാ​ജാ വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യൻ, ചെ​ങ്കോൽ നി​ല​നിർ​ത്താൻ, ഈ ‘ആയുധം’ പണ്ടു് പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഗർ​ഭ​ധാ​ര​ണ​ത്തി​നു് മു​മ്പു​ത​ന്നെ അം​ബി​ക​യും അം​ബാ​ലി​ക​യും രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളാ​യ​പ്പോൾ, ശാ​രീ​രി​ക​മാ​യി ബന്ധ​പ്പെ​ടാ​നു​ള്ള സത്യ​വ​തി​യു​ടെ പ്രോ​ത്സാ​ഹ​നം ചെ​റു​ക്കാൻ ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം തൊ​ടു​ത്തു. വെറും പ്ര​തീ​ക​മ​ല്ല ഭീ​ഷ്മ​ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം, അച്ച​ട​ക്ക​മാ​ണു് എന്നു് സമൂ​ഹ​ത്തെ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി. മധ്യ​വ​യ​സ്സു കഴി​ഞ്ഞ​തോ​ടെ, കൈ​കാ​ലു​കൾ​ക്കു സം​ഭ​വി​ക്കാ​വു​ന്ന തേ​യ്മാ​നം മറി​ക​ട​ക്കു​വാൻ, രാ​ജ​കു​മാ​രി​കൾ കൈ​ത്താ​ങ്ങാ​യി കൂടെ വന്നു. ഒപ്പം നട​ക്കാൻ അവസരം കി​ട്ടാ​ത്ത​വർ, ആശ്ര​മ​ത്തി​ന്ന​ക​ത്തു ‘കൂ​ട്ടാ​യ്മ’ കാ​ണി​ച്ചു. രാ​ത്രി എന്നോ​ടു് മന്ത്രി​ച്ചു: ഇരു​വ​ശ​ത്തും വി​വ​സ്ത്ര പെ​ണ്ണു​ട​ലു​കൾ രാ​വേ​റെ കൂ​ട്ടു് കി​ട​ന്നാൽ സാ​ധ്യ​മാ​വു​മോ പാ​ലി​ക്കാൻ, ഈ കഠിന പ്ര​തി​ജ്ഞ? അതു് നി​ത്യ​വും സം​ശ​യാ​തീ​ത​മാ​യി തെ​ളി​യി​ക്ക​പ്പെ​ട​ണ​മെ​ങ്കിൽ, രതി​പ്ര​ലോ​ഭ​ന​മി​ക​വു​ള്ള പെൺ​ശ​രീ​ര​ല​ഭ്യത ഉറ​പ്പാ​വ​ണം. നി​ങ്ങൾ കാ​ണു​ന്ന രാ​ജ​കു​മാ​രി​കൾ എന്റെ ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം പൊള്ള എന്നു തെ​ളി​യി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കും. പോരാ. അവർ ഉടൽ​പ​രി​ച​ര​ണ​ത്താൽ പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യ​ത്തിൽ നി​ന്നു് പു​റ​ത്തു ചാ​ടി​ക്കാൻ ആഞ്ഞു പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. പര​പ്രീ​ണ​ന​യി​ല്ലാ​തെ ഈ കായിക പരീ​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ അവർ സജീവ പങ്കാ​ളി​ക​ളാ​ണു്. ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം തകർ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ലെ​ന്ന​വ​രെ ഞാൻ തെ​ളി​യി​ക്ക​ണം. ഇതു് വൃ​ദ്ധ​ന്റെ കി​ട​പ്പ​റ​യ​ല്ല, രതി​യും രതി​നി​ഷേ​ധ​വും ബലാ​ബ​ല​ത്തിൽ പോ​ര​ടി​ക്കു​ന്ന കൗ​മാ​ര​കാ​മ​ന​യു​ടെ രണ​ഭൂ​മി. പങ്കെ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടോ ഐതി​ഹാ​സിക പരീ​ക്ഷ​യിൽ?”

“അസം​തൃ​പ്ത​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തെ കു​റി​ച്ചു് നി​ങ്ങൾ കല​വ​റ​യി​ല്ലാ​തെ ആവി​ഷ്കാ​ര​സാ​ധ്യത തേ​ടു​മ്പോൾ, പറ​യാ​തെ വയ്യ, കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ കു​ടും​ബ​ജീ​വി​ത​ത്തെ കു​റി​ച്ചു് കൈ​പ്പു​ള്ള ഒരോർ​മ​യും ഞങ്ങ​ളു​മാ​യി പങ്കി​ടു​ന്നി​ല്ല”, നീ​ര​സ​ത്തോ​ടെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക സം​സാ​രി​ച്ചു. കാ​ട്ടു​ചോ​ല​യിൽ നീ​ന്തി​ക്കു​ളി​ച്ചു നനഞ്ഞ തു​ണി​യു​മാ​യി അവർ വി​ജ​ന​വ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ ആശ്ര​മ​ത്തി​ലേ​ക്കു നട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

“എന്തി​നു പങ്കി​ട​ണം? മേ​ഘ​ങ്ങ​ളി​ല്ലാ​ത്ത പൌർ​ണ​മി​രാ​ത്രി​ക​ളിൽ, അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​നു് മേ​ലെ​യു​ള്ള മട്ടു​പ്പാ​വിൽ, പൂർ​ണ​ന​ഗ്ന​ക​ളാ​യി പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ക്ക​യും, പി​ന്നെ വി​ങ്ങി​പ്പൊ​ട്ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​രെ​ന്തി​നു എന്നെ പോലെ, ആത്മാ​വി​ഷ്കാ​ര​ത്തി​നു് അക്ഷ​ര​ങ്ങൾ തേടണം?”, അന്ന​ദാ​താ​വി​നെ തേ​ടി​യി​റ​ങ്ങിയ പേ​ട​മാ​നി​നെ പരി​ലാ​ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് പാ​ഞ്ചാ​ലി പു​ഞ്ചി​രി​ച്ചു.

“ഇങ്ങ​നെ ആയി​രു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ. പരി​ഹ​സി​ക്കു​ന്ന രീ​തി​യിൽ മഹാ രാ​ജാ​വേ എന്നു അഭി​സം​ബോ​ധന ചെ​യ്താൽ, എന്റെ വിധി എന്നു് വി​നീ​ത​നാ​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. അധി​കാ​രം കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ ആളൊ​ന്നു മാ​റി​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ ഔദ്യോ​ഗിക വസ​തി​യിൽ ഉന്ന​ത​ത​ല​യോ​ഗം കഴി​ഞ്ഞു അസ​ഹി​ഷ്ണു​ത​യോ​ടെ ഇറ​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ഊട്ടു​പുര ലക്ഷ്യ​മാ​ക്കി നാലു പാ​ണ്ഡ​വ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും. മട്ടു​പ്പാ​വിൽ മഹാ​രാ​ജാ​വു് അവരെ ഇടം​ക​ണ്ണി​ട്ടു നി​രീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തു് കൊ​ണ്ട​വർ സം​സാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ ശബ്ദം താ​ഴ്ത്തി “അത്യു​ന്ന​ത​ത​ല​സ​മി​തി​യു​ടെ പ്ര​തി​ദിന ചർ​ച്ച​യിൽ അയാ​ളു​ടെ നിർ​ദേ​ശ​ത്തിൽ ഞങ്ങൾ നാ​ലു​പേർ എതി​ര​ഭി​പ്രാ​യം പറ​ഞ്ഞാൽ ആളാകെ അസ്വ​സ്ഥ​നാ​വും. വി​ശ്വാ​സ​വ​ഞ്ചന സം​ശ​യി​ക്കും. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യിൽ നി​ന്നു് ഞങ്ങ​ളെ പി​ളർ​ത്താൻ രഹ​സ്യ​മാ​യി അവളെ പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ക്കും, ഒന്നും നട​ക്കാ​തെ വന്നാൽ, പാർ​ശ്വ​വ​ത്കൃത സമൂ​ഹ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി വി​ക​സ​ന​കാ​ര്യ​ത്തിൽ ഇവ​രാ​രും സഹ​ക​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല എന്നു് സന്ദർ​ശ​ക​രു​ടെ മു​മ്പിൽ ചു​ണ്ടു പി​ളർ​ത്തും.”

“ആറു പേ​ര​ല്ലേ കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളു? പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു് അഞ്ചു വീടു് ഒരു വീടു് സൂചി കു​ത്താൻ ഇടം എന്നി​ങ്ങ​നെ പടി പടി​യാ​യി ഭൗതിക അഭി​ലാ​ഷ​ങ്ങൾ പരി​മി​ത​പ്പെ​ടു​ത്താൻ പരി​ശീ​ലി​ച്ച നി​ങ്ങൾ, എങ്ങ​നെ ഖാ​ണ്ഡവ വനം എന്ന അതി​ലോല ആവാസ വ്യ​വ​സ്ഥ തീ​യി​ട്ടു കത്തി​ക്കാൻ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ട്ടു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പരി​സ്ഥി​തി സം​ര​ക്ഷ​ക​യു​ടെ ആശങ്ക അഭി​ന​യി​ച്ചു.

“ദീർ​ഘ​ദൃ​ഷ്ടി​യോ​ടെ വേ​ണ്ടേ ദേ​വ​സ​ന്ത​തി​കൾ തീ​രു​മാ​ന​മെ​ടു​ക്കാൻ? ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം പരി​പാ​ലി​ച്ചു വനാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ കി​ള​ച്ചും കന്നു​പൂ​ട്ടി​യും കഴി​യ​ണോ, അതോ വന​മേ​ഖല വെ​ട്ടി​തെ​ളി​യി​ച്ചു യമു​ന​യു​ടെ തീ​ര​ത്തു മോഹന നഗരി പണി​യ​ണോ? മറ​ക്ക​രു​തേ, ഞങ്ങൾ ഓരോ കല്ലും ഈ കൈ കൊ​ണ്ടു് പണിത ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം, ദ്വാ​പ​ര​യു​ഗ​ത്തിൽ മാ​ത്രം തി​ള​ങ്ങു​ന്ന ഐതി​ഹ്യ നഗ​രി​യ​ല്ല, വരാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന കലി​യു​ഗ​ത്തിൽ ദേ​ശ​വി​ദേശ പട​യോ​ട്ട​ങ്ങൾ​ക്കും അധി​കാ​ര​വ​ഴി​കൾ​ക്കും ആഗോള ശ്ര​ദ്ധ​ക്കും ഭൂ​മി​ക​യാ​വും”, ഭാ​വി​യി​ലേ​ക്കു് കണ്ണെ​റി​ഞ്ഞു അർ​ജു​നൻ ശബ്ദം താ​ഴ്ത്തി.

“ആ ‘ഓമ​ന​മു​ഖം’ ഓർ​ക്കു​ന്നു, നവ​വ​ധു​വാ​യി​രി​ക്കെ, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം വന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ വര​വേൽ​ക്കാൻ, ആരാ​ധ​ക​നെ​പോ​ലെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കൊ​ട്ടാര മൈ​താ​ന​ത്തൊ​രു​ക്കിയ അത്താ​ഴ​വി​രു​ന്നിൽ, എന്തൊ​രു വി​ന​യ​വും പ്ര​സ​ന്ന​ത​യും ആയി​രു​ന്നു യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ട​വൾ ചേർ​ന്നി​രി​ക്കു​മ്പോൾ കാ​ണി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു്. ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി പോ​വേ​ണ്ടി വന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു, രാ​പ്പ​കൽ ദേ​ഹാ​ധ്വാ​നം വന്ന​താ​ണോ പിൽ​ക്കാ​ല​ത്ത​വ​ളു​ടെ പരു​ക്കൻ മനോ​ഭാ​വ​ത്തി​നു് കാരണം?”, വന​വാ​സ​ക്കാല പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടും, പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചു് യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടും, മറ ഇല്ലാ​തെ ഇട​ഞ്ഞു പെ​രു​മാ​റു​ന്നൊ​രു പതി​വു് അഭി​മു​ഖ​വി​ഷ​യ​മാ​യ​പ്പോൾ, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“‘ഇട​ഞ്ഞു പെ​രു​മാ​റു​ന്ന’വളെ കാണാൻ സൈ​ന്ധവ റാണി ദു​ശ്ശ​ള​യു​ടെ ഭർ​ത്താ​വും നാ​ടു​വാ​ഴി​യു​മായ ജയ​ദ്ര​ഥൻ ഇവിടെ പാ​ത്തും പതു​ങ്ങി​യും പിടി മു​റു​ക്കി​യ​പ്പോൾ എന്താ​യി​രു​ന്നു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഉടു​ത്തൊ​രു​ങ്ങ​ലും ആതി​ഥ്യ മര്യാ​ദ​യും. ഞങ്ങൾ അഞ്ചു​പേ​രും നാ​യാ​ടാൻ പോയ ദി​വ​സ​മാ​ണു് അവ​ളു​ടെ കള്ളി വെ​ളി​ച്ച​ത്താ​യ​തു്. അവർ വി​നോ​ദ​യാ​ത്ര​ക്കെ​ന്നും പറ​ഞ്ഞു നാടു വിടാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​മ്പോൾ, സംശയം തോ​ന്നിയ അയൽ​ക്കാ​രൻ പരി​ത്യാ​ഗി, ഞങ്ങ​ളെ ഉടൻ വിവരം അറി​യി​ക്കാ​നു​ള്ള ജാ​ഗ്രത കാ​ട്ടി. ഓടി​വ​ന്ന​പ്പോൾ, ജയ​ദ്രഥ രഥം മു​ന്നോ​ട്ടു പോ​വു​ന്നു. സം​ഘ​ടിത പാ​ണ്ഡ​വ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ ജയ​ദ്ര​ഥ​നെ കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തി പ്ര​തി​കാ​രം ചെ​യ്യു​മ്പോൾ, “വി​ട്ട​യ​ക്കൂ അവനെ, അവ​ന്റെ ഭാര്യ ദു​ശ്ശള വനി​താ​വ​കാ​ശ​സ​മി​തി​യു​ടെ അധ്യ​ക്ഷ, നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ സ്വാ​ധീ​നി​ക്കാൻ അവൾ മതി” എന്നു് നി​രു​ത്സാ​ഹ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു ഞങ്ങ​ളെ പ്ര​കോ​പി​ത​രാ​ക്കി. വീ​ട്ടിൽ അട​ങ്ങി​യൊ​തു​ങ്ങി കഴി​യേ​ണ്ട ഭാര്യ, ആറാ​മ​തൊ​രു പു​രു​ഷ​നെ പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഭീ​ഷ​ണ​യാ​ഥാർ​ഥ്യം നി​സ്സം​ഗ​ത​യോ​ടെ കണ്ടു​നിൽ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ലെ​ന്നു​റ​പ്പി​ച്ച ഞങ്ങൾ, ജയ​ദ്ര​ഥ​നെ തല​മൊ​ട്ട​യ​ടി​ച്ചു പു​ള്ളി​കു​ത്തി കെ​ട്ടി​യി​ട്ടു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ നിർ​ത്തി ചോ​ദ്യം ചെ​യ്തു, അപ​മാ​നി​ച്ചു. മാ​സ​ങ്ങൾ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു അക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ ഞങ്ങ​ളോ​ടു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അമർ​ഷ​വും ക്ഷോ​ഭ​വും മാറാൻ. അവ​ളെ​പ്പ​റ്റി ഒന്നേ പറ​യാ​നാ​വൂ ഇന്നു് നി​ങ്ങ​ളെ ഊഷ്മ​ള​മാ​യി കാ​ണു​ന്ന​വൾ നാളെ നി​ങ്ങ​ളെ കണ്ടാൽ കണ്ടു എന്നു് നടി​ക്കി​ല്ല. നമ്മെ​പോ​ലെ അമ്മ പ്ര​സ​വി​ച്ചു വളർ​ത്താ​ത്ത​തി​ന്റെ കു​ഴ​പ്പം. യാ​ഗാ​ഗ്നി​യിൽ​നി​ന്നും വളർ​ച്ച പ്രാ​പി​ച്ച പെ​ണ്ണു​ട​ലു​മാ​യി ഉയർ​ന്നു​വ​ന്ന​വൾ എന്ന ഐതി​ഹ്യ പ്ര​തി​ച്ഛാ​യ​യ്ക്കൊ​ത്ത യക്ഷി!”

“എവിടെ അർ​ജ്ജു​നൻ? സൂര്യ പു​ത്ര​നെ ചതി​ച്ചു​കൊ​ന്ന​തിൽ, നി​ങ്ങൾ​ക്കു് നൊ​മ്പ​ര​മു​ണ്ടോ?”, കു​ന്തി​യു​ടെ കന്യാ​പു​ത്ര​നെ​ന്നു അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും, കൗരവ സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നു​മാ​യി​രു​ന്ന കർ​ണ്ണ​ന്റെ മക​ളു​ടെ വി​വാ​ഹ​സൽ​ക്കാ​ര​ത്തിൽ പങ്കെ​ടു​ത്തു, തി​രി​ച്ചു പോവാൻ ആന​പ്പു​റ​ത്തു​ക​യ​റു​ന്ന മഹാ​രാ​ജാ​വി​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കാ​ലം.

“കാ​റു​മൂ​ടിയ സന്ധ്യ​യിൽ, അർ​ജ്ജു​ന​നും പ്ര​തി​യോ​ഗി കർ​ണ്ണ​നും പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ പര​സ്പ​രം നേ​രി​ട്ട​തു് നേ​രു​ത​ന്നെ. ദു​രൂ​ഹ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തിൽ ചളി​യിൽ താണ രഥ​ച​ക്ര​മു​യർ​ത്താൻ കർണ്ണ തേ​രാ​ളി ശല്യൻ വി​സ​മ്മ​തി​ച്ച​തും കൗ​തു​ക​ക​ര​മായ കാ​ര്യം. നി​വൃ​ത്തി​യി​ല്ലാ​തെ സ്വയം മണ്ണി​ലി​റ​ങ്ങി​നി​ന്നു് രഥ​ച​ക്രം ഉയർ​ത്താൻ പാ​ടു​പെ​ടു​ന്ന കർ​ണ്ണ​നെ അനു​ക​മ്പ​യോ​ടെ നോ​ക്കു​മ്പോൾ ആയി​രു​ന്നി​ല്ലേ, മാനം വി​ണ്ടു​കീ​റിയ ഇടി​മി​ന്ന​ലിൽ, കർ​ണ്ണൻ മര​ണ​മ​ട​ഞ്ഞ​തു്? അതു് കണ്ടു മന​മി​ടി​ഞ്ഞ ഞാൻ കണ്ടു, തല​കു​നി​ച്ചു പരേ​ത​നു അഭി​വാ​ദ്യം ചെ​യ്തു ആവ​നാ​ഴി​യി​ലേ​ക്കു അർ​ജ്ജു​നൻ, അമ്പു തി​രി​ച്ചി​ടു​ന്നു. വേ​ദ​നാ​ക​ര​മാ​യി തോ​ന്നി കർ​ണ്ണ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ പ്ര​കൃ​തി​ദു​ര​ന്തം. ജന്മ​ര​ഹ​സ്യം ചരമ ശു​ശ്രൂ​ഷ​യിൽ കു​ന്തി​മു​ഖ​ത്തു​നി​ന്ന​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ പരേ​താ​ത്മാ​വി​നു സ്വർ​ഗ്ഗ​രാ​ജ്യം അനു​വ​ദി​ച്ചു​കി​ട്ടാൻ, കൗ​ന്തേ​യർ ശ്രാ​ദ്ധം ചെ​യ്ത​തും സ്മ​ര​ണീ​യ​മായ ആധ്യാ​ത്മിക വസ്തുത. അവ​ന്റെ കൊ​ച്ചു​മ​ക​ളു​ടെ വി​വാ​ഹം, അതു കു​ടും​ബ​ആ​ഘോ​ഷ​മാ​യി ഏറ്റെ​ടു​ത്തു. അവൾ​ക്കു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ കേശ പരി​ലാ​ളന ശു​ശ്രൂ​ഷക എന്ന ജോലി സമ്മാ​ന​മാ​യി നൽകി. അതാ​ണു് പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡവ മാതൃക. സത്യാ​വ​സ്ഥ അതാ​യി​രി​ക്കെ, കഥ​യ​റി​യാ​തെ അർ​ജ്ജുന സ്വ​ഭാ​വ​ഹ​ത്യ​ക്കു കൂ​ട്ടു​നി​ന്നാൽ, അഴ​ക​ള​വു​ക​ളിൽ നി​ന്നും ഇനി തെ​റി​ക്കുക നി​ന്റെ തല​യാ​യി​രി​ക്കും”

“ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി ആയ​പ്പോ​ഴാ​ണോ, സ്വ​ത​ന്ത്ര ചാ​ര​വ​കു​പ്പി​ന്റെ ആവ​ശ്യം ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ട്ട​തു്? എന്തു് കൊ​ണ്ടു് പക്ഷേ, നകുലൻ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അര​ക്കി​ല്ല​ത്തി​ലേ​ക്കു പോവാൻ ദു​ഷ്പ്രേ​രണ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രിൽ നി​ന്നു് വന്ന​പ്പോൾ, ഞങ്ങൾ അഞ്ചു​പേർ ചേർ​ന്ന യോഗം കഴി​യു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും നകുലൻ സ്വയം നേ​തൃ​സ്ഥാ​നം ഏറ്റെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. പി​റ്റേ​ന്നു് രാ​വി​ലെ പടി​യി​റ​ങ്ങു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും അര​ക്കി​ല്ലം എന്ന വരാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന കു​രു​ക്കു് അവൻ അഴി​ച്ചി​രു​ന്നു. ആശ​ങ്ക​ക്കു് പകരം യാ​ത്ര​യും താ​മ​സ​വും പ്ര​തീ​ക്ഷാ​നിർ​ഭ​ര​മാ​യി. എന്തു് സം​ഭ​വി​ക്കും എന്ന​തിൽ മാറി, എന്തു് സം​ഭ​വി​ക്ക​ണം എന്ന വി​വേ​ച​നാ​ധി​കാ​രം നകു​ല​ന്റെ കയ്യി​ലാ​യ​തു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി എന്നു് വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ സമ്മ​തി​ക്കാം, പക്ഷേ, ഗതി മാ​റ്റാൻ കൗ​ര​വ​നാ​യി​ല്ല. അന്നു് തു​ട​ങ്ങിയ വി​ശ്ര​മ​ര​ഹിത ജോലി അവൻ ആസ്വ​ദി​ക്കു​ന്നു, രഹ​സ്യ​വി​വ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ശേ​ഖ​ര​വും പ്ര​യോ​ജ​ന​വും ആണു് രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ത്തിൽ കാ​ര്യം എന്നു് നി​ങ്ങൾ തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ പോയി പഠി​ച്ചാൽ മാ​ത്രം പോരാ.”