ഭരദ്വാജൻ ഋഷി; ത്രിഷ്ടുപ്പ് ഛന്ദസ്സ്; അശ്വികൾ ദേവത. (കാകളി)
മന്ത്രങ്ങൾ ചൊല്ലി സ്തുതിപ്പാൻ വിളിപ്പു, ഞാൻ:
രാവിന്നൊടുവിലകറ്റുമല്ലോ, ക്ഷണാൽ –
ബ്ഭൂവിൽനിന്നുഗ്രതമസ്സീ നിവാരകർ!1
പോരുന്നതിന്നവരച്ഛമാം കാന്തിയാൽ;
ഭൂരിവെളിച്ചം പരത്തി, ഹയങ്ങളെ
നീരിന്നുവേണ്ടി മരുക്കൾ കടത്തിടും!2
പുക്കു ഭവാന്മാരുറക്കു,മമിത്രനെ
ഇത്ഥം സ്തുതിപ്പോരെയെപ്പൊഴും കൊണ്ടുപോം,
ചിത്തവേഗങ്ങളാം കാമ്യഹയങ്ങളാൽ!3
ത്തസ്സലാമന്നമെടുത്തിരുപേരുമേ
എത്തും, നവസ്തോത്രവാങ്കൽ: യജിയ്ക്കട്ടെ,
മിത്രം പഴയ ഹോതാവാ യുവാക്കളെ!4
ചിത്രദാനരെവർ നൽസ്സൗഖ്യമേകുമോ;
അദ്ദസ്രരെ,പ്പുരുകൃത്യരെ, ശ്രീലരെ –
പ്പുത്തൻസ്തവത്താൽബ്ഭജിപ്പേൻ, പുരാണരെ.5
പറിപ്പറക്കുന്ന തേർത്തുരംഗങ്ങളാൽ
പാഥോധിയിൽനിന്നു കേറ്റിയല്ലോ, പരി –
പാലിച്ചു നിങ്ങൾ തുഗ്രാത്മജൻ ഭുജ്യുവെ!6
വധ്രിമതിതൻ വിളി കേട്ടു, വർഷകർ;
പാൽ വളർത്തീ, ശയുഗോവിന്നു ദാദാക്കൾ;
ഏവം സ്തുതർ നിങ്ങൾ യജ്ഞം ഭരിയ്ക്കുവിൻ!7
സൂനുക്കളേ, പ്രത്നരാകുമാദിത്യരേ,
മർത്ത്യരിലുമ്പർക്കു വൻക്രോധമുണ്ടാകി, –
ലത്തിയ്യരക്കത്തലവങ്കൽ വീഴ്ത്തുവിൻ!8
യപ്പോഴേ തേറും, വരുണനും മിത്രനും:
മെത്തുമരക്കനിൽച്ചാട്ടു,മസ്ത്രമവൻ,
മർത്ത്യന്റെ വിദ്രോഹവാക്കിന്റെ നേർക്കുമേ!9
ലൂടേ, സുതന്നായ് വരിക, നിങ്ങൾ ഗൃഹേ;
മൂടിവയ്ക്കപ്പെട്ട രോഷത്തൊടാളുകൾ –
ക്കാടൽ ചേർപ്പോരുടെ ശീർഷവും കൊയ്യുവിൻ!10
മൊത്ത വാഹങ്ങളിലൊന്നിലിങ്ങെത്തുവിൻ:
കെല്പുറ്റ മാടിൻതൊഴുത്തും തുറക്കുവിൻ;
അദ്ഭുതവസ്തുക്കൾ ഗായകന്നേകുവിൻ!11
[1] നിവാരകർ – ശത്രുക്കളെ തടുക്കുന്നവർ.
[2] നീര് – വർഷജലം.
[3] നിസ്വാലയം = നിർദ്ധനമായ ഗൃഹം. ഉറക്കും – മരിപ്പിയ്ക്കും. കൊണ്ടുപോം – സ്വർഗ്ഗത്തിലെയ്ക്ക്.
[4] ചേർത്തു – തേരിനു പൂട്ടി. പുഷ്ടിരസങ്ങൾ = പുഷ്ടിയും (പോഷകത്വവും) രസവും. എടുത്തു – നമുക്കു തരാൻ. നവസ്തോത്രവാങ്കൽ = പുതിയ സ്തുതി ചൊല്ലുന്നവന്റെ അടുക്കൽ. പഴയ ഹോതാവ് – അഗ്നി.
[5] ഗാഥ – മറ്റു സ്തുതി. ചിത്രദാനർ = വിചിത്രമായ ദാനത്തോടുകൂടിയവർ. പുരുകൃത്യർ = ബഹുകർമ്മാക്കൾ. ശ്രീലർ = ശോഭയേറിയവർ. ഭജിപ്പേൻ – ഞാൻ പരിചരിയ്ക്കുന്നു. പുരാണർ = പുരാതനർ.
[6] നീരജസ്സകിയ മാർഗ്ഗം – പൊടിയില്ലാത്ത അന്തരിക്ഷമാർഗ്ഗങ്ങൾ. തുഗ്രാത്മജൻ = തുഗ്രന്റെ പുത്രനായ.
[7] അദ്രി – വഴിയിലെ മല. വധ്രിമതിതൻവിളി – വിധ്രിമതി എന്നവൾ പുത്രലബ്ധിയ്ക്കായി വിളിച്ചത് വർഷകർ – അഭീഷ്ടവർഷികൾ. ശയുഗോവിന്നു – ശയു എന്ന ഋഷിയുടെ പേറു നിലച്ച പയ്യിന്ന്.
[8] രുദ്രന്റെ സൂനുക്കൾ – മരുത്തുകൾ. പ്രത്നർ = പുരാതനർ. അത്തിയ്യ് – തീപോലെ പൊള്ളിയ്ക്കുന്ന ദേവകോപം.
[9] ഇപ്പാരരചരെ – ലോകത്തിന്റെ രാജാക്കന്മാരായ ഇവരെ, അശ്വകളെ. തേറും = അറിയും. മെത്തും – തടിച്ച, കെല്പേറിയ. അസ്ത്രം = ആയുധം. അവൻ – ഭജിയ്ക്കുന്നവൻ.
[10] സുതന്നായ് – പുത്രനെ തരാൻ. ഗൃഹേ – ഞങ്ങളൂടെ ഗൃഹത്തിൽ.
[11] ഹീനം = അധമം. വാഹങ്ങൾ = വാഹനങ്ങൾ. കെല്പുറ്റ മാടിൻ തൊഴുത്തും – ഉറപ്പിലടയ്ക്കപ്പെട്ട പശുത്തൊഴുത്തുപോലും. ഗായകന്ന് – സ്തുതികൾ പാടുന്ന എനിയ്ക്കു്.