വിശ്വമനസ്സ് ഋഷി; ഉണ്ണിക്കും അനുഷ്ടുപ്പും ഛന്ദസ്സുകൾ; ഇന്ദ്രൻ ദേവത. (‘ദ്വാരകാമന്ദിരം’പോലെ)
കീഴമർത്തുമിന്ദ്രന്നായ് നാം:
വാഴ്ത്താം നിങ്ങൾക്കായ് ഞാൻതന്നേ
വൻനേതാവാം വജ്രവാനെ.1
ക്കെത്തിച്ചാലും, സ്തുതൻ ഭവാൻ:
പ്രസ്ഥാനത്തിൽത്താനോടിപ്പോൻ,
സ്വത്തേകുവോൻ, ഹര്യശ്വ, നീ!3
നീ മനുഷ്യർക്കിന്ദ്ര, ധൃഷ്ണോ;
തന്നാലും, കൂസാതെങ്ങൾക്കു
നന്നായ് വാഴ്ത്തപ്പെടും ഭവാൻ!4
ഗ്ഗോക്കളൊത്താലയിൽപ്പോലേ:
പൂരിപ്പിയ്ക്ക, വജ്രിൻ, ഭവാൻ
സൂരിതന്നാശയും ഹൃത്തും!6
വൻനേതാവേ, സംസിദ്ധിയ്ക്കായ്;
കെല്പുറ്റതും പിളർക്ക, നീ
സ്വപ്രാപ്തിയ്ക്കു മഘവാവേ!10
ണ്ടെത്തുന്നില്ലാ, ത്വദന്യനെ
സ്തുത്യാരാധ്യ, പുകൾ, ബലം,
വിത്ത,മന്നമിവയ്ക്കു ഞാൻ!12
നിന്നെക്കാളൊരതിവീരൻ:
സ്വത്താലില്ലി,ല്ലടർപ്പോക്കാൽ,
സ്തുത്യതയാലില്ലൊരുത്തൻ!15
സ്തുത്യൻ നേതാവിന്ദ്രനെ നാം
വാഴ്ത്തുക; മാറ്റാരെയെല്ലാം
താഴ്ത്തുമല്ലോ, തനിച്ചിവൻ!19
സ്തോത്രേച്ഛുവാം തേജസ്വിയ്ക്കായ്
ഓതുവിൻ, തേൻനൈകളെക്കാൾ
സ്വാദുവായ സാധുവാക്യം!20
വശ്യനാം കെല്പുള്ളിന്ദ്രനെ:
സത്രവാന്നേകുമേ, നൽസ്വ –
ത്തദ്ദുർദ്ധർഷൻ തിരുവടി!22
നത്യഭിജ്ഞ,നനുനമ്യൻ –
സ്തുത്യനാമദ്ദേഹത്തെത്താ –
നദ്യ വാഴ്ത്തൂ. വൈയശ്വ, നീ!23
ന്നർത്ഥിപ്പൂ, സന്ന്യാസമെങ്ങൾ:
അസ്മദ്വൈരികളെയൊട്ടു –
ക്കർദ്ദിപ്പോൻ, നീയരിന്ദമ!26
ത്തർപ്പിച്ചല്ലോ, സുഷാമാർത്ഥം:
അന്നവതി, നീയും വ്യശ്വൻ –
തന്നുണ്ണിയ്ക്കു ശുഭധനേ!28
[1] ഋത്വിക്കുകളോടു്: കീഴമർത്തും – ശത്രുക്കളെ.
[2] വൃത്രഘ്നനെന്നു ഖ്യാതനല്ലോ. ഒരു ധനികൻ കൊടുക്കുന്നതിലുമധികം ധനം ഭവാൻ സ്തോതാക്കൾക്കു നല്കാറുണ്ടു്.
[3] ചിത്രാന്നാഢ്യം = വിവിധാന്നസമൃദ്ധം. സ്തുതൻ – ഞങ്ങളാൽ സ്തുതിയ്ക്കപ്പെട്ടവൻ. പ്രസ്ഥാനത്തിൽത്താൻ – യുദ്ധത്തിനു പുറപ്പെടുമ്പോൾത്തന്നെ. ഓടിപ്പോൻ – ശത്രുക്കളെ ആട്ടിപ്പായിയ്ക്കുന്നവൻ.
[4] ഓമന്മുതൽ = പ്രിയപ്പെട്ട ധനം. മനുഷ്യർക്ക് – സ്തുതിയ്ക്കന്ന ഞങ്ങൾക്കു്. തന്നാലും – തുറക്കപ്പെട്ട, പ്രകാശിതമായ, ധനം.
[5] മുന്നണിക്കാർ, യുദ്ധത്തിൽ മുമ്പിൽ നിൽക്കുന്ന എതിരാളികൾ, അങ്ങയുടെ ഇടംകയ്യും തടുക്കില്ല; വലംകയ്യും തടുക്കില്ല. ഗോമാർഗ്ഗണങ്ങളിൽ – പണികളാൽ അപഹരിയ്ക്കപ്പെട്ട ഗോക്കളെ തിരഞ്ഞുപിടിയ്ക്കുന്നതിൽ. സൊല്ലക്കാരും, ഉപദ്രവിയ്ക്കുന്നവരും ഇല്ല. അങ്ങയെ തടയാനോ ഉപദ്രവിപ്പാനോ ശത്രുക്കൾ ശക്തരാകില്ല.
[6] വാക്ക് – സ്തുതികൾ. ഒരിടയൻ ഗോക്കളോടുകൂടി ആലയിൽ (തൊഴുത്തിൽ) എത്തുന്നതുപോലെ, ഞാൻ സ്തുതികളോടുകൂടി നിങ്കലെത്തുന്നു. ഭവാൻ സൂരിയുടെ (സ്തുതിയ്ക്കുന്ന എന്റെ) ആശയും ഹൃത്തും ധനാദിദാനത്താൻ പൂരിപ്പിച്ചാലും.
[7] എന്റേതിലെല്ലാറ്റിലും – എന്റെ സ്തുതിയിലെല്ലാം ഭവാൻ സശ്രദ്ധനായാലും. വൃത്രഘാതീതമ = ഏറ്റവും ശത്രുഹന്താവായുള്ളോവേ. ശക്ത = ബലിഷ്ഠ.
[8] പുതുപുത്തനാം, അതിനൂതനമായ ഈ ഭവദ്ധനം ഞങ്ങൾക്കു ലബ്ധമാക – കിട്ടുമാറാകട്ടെ.
[9] നൃത്തംവെപ്പിപ്പോനേ – ലോകത്തെ ചേഷ്ടിപ്പിയ്ക്കുന്നവനേ. ഭവാൻ ഹവ്യദന്നു (യജമാനന്നു) കൊടുപ്പതും, നല്കുന്ന ധനവും അവ്യഥം (ശത്രുബാധാരഹിതം)തന്നെയാകുന്നു.
[10] സംസിദ്ധിയ്ക്കായ് – ശത്രു സമ്പത്തടക്കാൻ കഴിവുണ്ടാകാൻ. സോമം കുടിച്ചാലും. കെല്പുറ്റതും – ഉറപ്പേറിയ ശത്രുനഗരംപോലും. സ്വപ്രാപ്തി = ധനലബ്ധി.
[11] അന്യദേവന്മാരിൽനിന്നു ഫലം കിട്ടില്ലെന്നു ഞങ്ങൾക്കിപ്പോൾ മനസ്സിലായി. അതിനാൽ, ആ ത്വദീയം, ശത്രുപുരവിദാരണലബ്ധമായ ഭവാന്റെ ധനം, എങ്ങൾക്കു് ഏകുക.
[12] സ്തുത്യാരാധ്യ = സ്തുതികൊണ്ടു് ആരാധിയ്ക്കപ്പെടേണ്ടവനേ. ഇവയ്ക്കു് – ഇവ തരാൻ.
[13] ഋത്വിക്കുകളോടു്: ഇന്ദു = സോമം.
[14] ഇടചേർത്തരുളും – മരുത്തുക്കളിൽ ചേർക്കുന്ന. ഹരീശൻ – പച്ചക്കുതിരകളുടെ ഉടമസ്ഥൻ. ഉത്തരാർദ്ധം പ്രത്യക്ഷോക്തി.
[15] അടർപോക്കു് = യുദ്ധഗമനം.
[16] സംസ്തുതൻ = വഴിപോലെ സ്തുതിയ്ക്കപ്പെട്ടവൻ. വീരൻ – ഇന്ദ്രൻ.
[17] പൂർവർ – പണ്ടേത്തെ ഋഷിമാർ; ഇന്നേത്തെ ഋഷിമാരും എന്നു ചേർക്കണം. നന്ദ്യം = നന്ദനീയം,ധനം.
[18] നിങ്ങളുടെ – ഭവദീയനായ. അദ്ദേഹത്തെ – ഇന്ദ്രനെ. കൊറ്റിന്ന് – അന്നം കിട്ടാൻ.
[19] ഋത്വിക്കുകളോടു്: താഴ്ത്തും – കീഴമർത്തും.
[20] തേജസ്വി – ഇന്ദ്രൻ. സാധുവാക്യം – നല്ല സ്തോത്രം.
[21] ദുർല്ലഭം – അന്യർക്കു കിട്ടാവുന്നതല്ലാത്തതു്. ഇവന്റെ ദാനം സ്തോതാക്കളെല്ലാരെയും മൂടും. വാനംപോലെ – സർവാച്ഛാദകമാണല്ലോ, ആകാശം.
[22] തന്നോടുതന്നേ: വ്യശ്വൻ – എന്റെ അച്ഛൻ. വശ്യൻ സ്തോതാക്കൾക്കധീനൻ. സത്രവാൻ = യജമാനൻ.
[23] പത്താംപ്രാണൻ – മനുഷ്യദേഹങ്ങളിൽ ഒമ്പതു പ്രാണങ്ങളുണ്ടു്; പത്താം പ്രാണനാകുന്നു, ഇന്ദ്രൻ; മനുഷ്യർക്കു പ്രാണഭൂതൻ എന്നർത്ഥം. അനുനമ്യൻ = നമസ്കരണീയൻ. വൈയശ്വ = വ്യശ്വപുത്ര.
[24] പ്രത്യക്ഷോക്തി: സൂര്യനുദിച്ചാൽ പക്ഷികൾ കൂടു വിട്ടു പറന്നു തുടങ്ങുമല്ലോ; അതുപോലെ, ഭവാൻ നേരിട്ടാൽ ദ്രോഹികൾ അങ്ങിങ്ങ് പായും.
[25] ആ രക്ഷ എന്നതിനെ വിവരിയ്ക്കുന്നു: കർത്താവായ – യാഗമനുഷ്ഠിച്ച. രണ്ടുവട്ടം = രണ്ടുതവണ. അതു് – ആ രക്ഷ.
[26] സന്ന്യാസം – ശത്രുനിരസനം. അർദ്ദിപ്പോൻ – പീഡിപ്പിയ്ക്കുന്നവൻ, കീഴമർത്തുന്നവൻ.
[27] ഏഴാർകൾ = സപ്തനദികൾ. അയയ്ക്കും – വെള്ളം. ദാസവധായുധം – അസുരവധത്തിനുള്ള ആയുധം. ആനമിപ്പിയ്ക്കുക – താഴ്ത്തുക; ചാട്ടുക എന്നർത്ഥം. ശ്രീമൻ = ശ്രീ, സമ്പത്തു്, ഏറിയവനേ.
[28] വരു എന്ന രാജാവിന്റെ ദാനത്തെ സ്തുതിയ്ക്കുന്നവയാണു്, ഇതു മുതൽ മൂന്നൃക്കുകൾ. വരോ – വരുരാജാവേ. സൂഷാമാർത്ഥം – അച്ഛനായ സുഷാമാവിന്നു പുണ്യലോകം കിട്ടാൻ. അന്നവതി – ഹേ ഉഷസ്സേ. വ്യശ്വൻതന്നുണ്ണിയ്ക്കു – വിശ്വമനസ്സിന്നു്. സ്വത്തർപ്പിച്ചാലും എന്ന് എടുത്തു ചേർക്കണം.
[29] സോമവാൻ – യജമാനൻ. അന്നൃപാത്മാഭൂവ് – സുഷാമപുത്രൻ വരു. സ്ഫാരാന്നം – വളരെയന്നം. വൈയശ്വങ്കൽ – വ്യശ്വപുത്രനായ എങ്കൽ.
[30] കൗതുകാൽ – അറിയാൻവേണ്ടി. യഷ്ടാവു് എങ്ങെന്നു – യഷ്ടാവായ വരു എവിടെയാണെന്നു് ആരാനും ചോദിച്ചാൽ, ‘ആ നിരോധകൻ (ശത്രുരോധി) ഗോമതീതീരത്തു വാഴുന്നു’ എന്നാവും, നിന്റെ മറുപടി; വരുവിന്റെ വാസം ഗോമതിയുടെ തീരത്താണെന്നർത്ഥം. സേവിതൻ – ജനങ്ങളാൽ സേവിയ്ക്കപ്പെട്ടവൻ.