അംഗിരോഗോത്രൻ പ്രിയമേധൻ ഋഷി; അനുഷ്ടുപ്പും ഗായത്രിയും ഛന്ദസ്സുകൾ; ഇന്ദ്രൻ ദേവത. (‘ദ്വാരകാമന്ദിരം’പോലെ)
വെന്നമർത്തുവോനാം നിന്നെ
സാരവാനേ, സതാംപതേ,
തേരിനെയെന്നതുപോലെ
നേർക്കു തിരിയ്ക്കാവൂ, ഞങ്ങൾ
സൗഖ്യത്തിന്നും രക്ഷയ്ക്കുമായ്!1
ഭൂരിപ്രജ്ഞ, കർമ്മവാനേ,
നീളെ നിറഞ്ഞിരിയ്ക്കുന്നു,
നീളമാർന്ന നിന്മഹത്ത്വം!2
തൃക്കയ്യുകൾ മഹത്ത്വത്താൽ
ചേലിൽ വഹിയ്ക്കുന്നുണ്ടല്ലോ,
നീളെച്ചെല്ലും പൊൻവജ്രത്തെ!3
കുമ്പിടാത്ത കരുത്തിന്റെ
നാഥനായോനെയും, സേനാ –
ഭൂതരായ നിങ്ങളുടെ
തൃത്തേരോട്ടത്തെയും, രക്ഷാ –
കൃത്യത്തെയും വിളിയ്ക്കുന്നേൻ:4
നിത്യപ്രവൃദ്ധനയല്ലോ,
നാനാമട്ടിൽ വിളിയ്ക്കുന്നൂ,
ത്രാണത്തിന്നുമിഷ്ടാപ്തിയ്ക്കും!5
യ്ക്കൊപ്പം വെളിപ്പെടുന്നവൻ,
അത്യോജസ്വി, ശുഭധനൻ,
സ്വത്തിന്നുടയവനി,ന്ദ്രൻ!6
കിട്ടില്ലല്ലോ, തവ സംഖ്യം;
ഇങ്ങൊരുവൻ നേടിയിട്ടി –
ല്ല,ങ്ങയുടെ ബലത്തെയും!8
ച്ചാ നിന്നോടേ സ്തുതിച്ചെങ്ങൾ:
ഇന്ദ്ര, ഭവാനടർകളി –
ലുന്നതപ്രജ്ഞനാമെന്നെ
കാത്തരുളിയല്ലോ, പാരം
സ്തോത്രസേവ്യനായുള്ളോവേ!10
മാസ്വാദ്യം, നിൻകൊണ്ടുവരൽ;
വിസ്തരിയ്ക്കപ്പെടേണ്ടുവൊ –
ന്നധ്വരം തേ തുലോം വജ്രിൻ!11
ന്നേറ്റം പൗത്രനി,ല്ലത്തിന്നും;
ഞങ്ങൾക്കേറ്റം തന്നരുളു –
കി,ങ്ങു ജീവിച്ചിരിയ്ക്കുവാൻ!12
ക്കേ,റ്റം, രഥമാർഗ്ഗങ്ങൾക്കും,
ദേവന്മാർതന്നമറേത്തും
കേവലമർത്ഥിപ്പൂ, ഞങ്ങൾ!13
ണ്ടാ മന്നവന്മാരാറുപേർ
രണ്ടുരണ്ടായ് വന്നു ദാനം –
കൊണ്ടു സുഖിപ്പിച്ചാരെന്നെ:14
[1] സാരവാൻ – ബലവാൻ. നേർക്കു തിരിയ്ക്കാവൂ – തേരിനെ വേണ്ടെടത്തേയ്ക്കു തിരിയ്ക്കുന്നതുപോലെ, നിന്നെ ഇങ്ങോട്ടു തിരിയ്ക്കാവൂ, കൊണ്ടുവരാവൂ.
[3] നീളെ – ജഗത്തിലെങ്ങും.
[4] മരുത്തുക്കളോടു്: നാഥൻ – ഇന്ദ്രൻ. സേനാഭൂതർ – ഇന്ദ്രന്റെ സൈനികർ.
[5] ഈ നിത്യപ്രവൃദ്ധൻ – ഇന്ദ്രൻ.
[6] അപ്പുറത്തിരിപ്പോൻ – അതിദൂരസ്ഥിതൻ, അജ്ഞേയൻ. സ്തുതിയ്ക്കൊപ്പം – എത്ര സ്തുതിച്ചുവോ, അത്രയ്ക്കു്.
[7] ആയിന്ദ്രന്നേ – ആ ഇന്ദ്രനെക്കുറിച്ചുതന്നെ. ആയതസ്വത്തു് – നീണ്ട, വലിയ, ധനം. ഉണ്മാൻ – സോമം കുടിപ്പാൻ. സാധുസ്തുതി = വഴിപോലെയുള്ള സ്തുതി. ഈശൻ – ഉടമസ്ഥൻ.
[9] നീരിന്നും – സ്നാനാദികൾക്കു വെള്ളം കിട്ടാനും. സൂര്യന്നും – സൂര്യനുദിച്ചാൽ വേലകൾ ചെയ്യാനും. ഭൂരിസമ്പത്തടക്കാവു – ശത്രുക്കളുടെ ബഹുധനം, കൈവശപ്പെടുത്തുമാറാകണം.
[10] അർത്ഥിപ്പൂ( = യാചിയ്ക്കുന്നു) എന്ന ക്രിയാപദം. രണ്ടാംപാദത്തിലും ചേർക്കണം. ഉന്നതപ്രജ്ഞൻ – വളരെ സ്തുതിച്ചവൻ എന്നർത്ഥം.
[11] കൊണ്ടുവരൽ – ധനാദ്യാനയനം തേ അധ്വരം = അങ്ങേയ്ക്കുള്ള യാഗം. തുലോം വിസ്തരിയ്ക്കപ്പെടേണ്ടുന്നതാകുന്നു.
[12] ഏറ്റം – വളരെദ്ധനം.
[13] ഏറ്റം – വളരെ നന്മയും. ദേവന്മാർതന്നമറേത്തും – യാഗവും.
[14] ഇതുമുതൽ ആറു പദ്യങ്ങൾ ആറു രാജാക്കന്മാരുടെ ദാനത്തെ സ്തുതിയ്ക്കുന്നവയാകുന്നു; രണ്ടുരണ്ടായ് – അച്ഛൻ, മകൻ, എന്ന് ഈരണ്ടുപേരായി.
[15] ഓരോ രാജാവിന്റെയും ദാനം വിവരിയ്ക്കുന്നു: ഇന്ദ്രോതൻ – അതിഥിശ്വപുത്രൻ. ഋക്ഷാത്മജൻ = ഋക്ഷാരാജാവിന്റെ പുത്രൻ. ഹരികൾ = പച്ചക്കുതിരകൾ. അശ്വമേധൻ = അശ്വമേധന്റെ പുത്രൻ.
[16] രത്ഥ്യങ്ങൾ – തേരിന്നു പൂട്ടിയ കുതിരകൾ. ഭൂഷിതർ – കോപ്പണിയിച്ച കുതിരകൾ. തന്നാൻ എന്ന പദം അധ്യാഹരിയ്ക്കുക.
[17] അതിഥിഗ്വൻ = അതിഥിഗ്വന്റെ പുത്രൻ. ബഡബകൾ = പെൺകുതിരകൾ.
[18] ഇവയിൽവെച്ചു വിഖ്യാത (വിളിപ്പെട്ടവൾ), ഒരശ്വപ്പേട (പെൺകുതിര)യാകുന്നു. ഉൾർഗ്ഗർവ് – ചുണ. വൃഷണ്വതി – യുവാശ്വോപേരു; ഇതു് ആബഡബയുടെ പേരായിരിയ്ക്കാം.
[19] ആ രാജാക്കന്മാരോടു്: നിന്ദനത്തിൽ – പരനിന്ദയിൽ.