“അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ മകൻ അഭി​മ​ന്യു കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ മരി​ച്ച​തു് അജ്ഞ​ത​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ​ക്കു​റ​പ്പാ​ണു്, എന്നാൽ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഭീ​മ​ഗ​ദ​യു​ടെ അധാർ​മ്മിക ആക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ മാ​ര​ക​മാ​യി മു​റി​വേ​റ്റി​ട്ടും, അവ​സാ​ന​ശ്വാ​സം​വ​രെ പോ​രാ​ടി വീ​ര​മൃ​ത്യു​വ​രി​ച്ച ധീ​ര​ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി!—ഇതെ​ന്താ നി​ങ്ങൾ​ക്കു് രണ്ടു​മു​ഴം​ങ്കോൽ?”, നകുലൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഹസ്തി​ന​പു​രി അര​ങ്ങേ​റ്റ​മൈ​താ​നി​യിൽ സാ​യാ​ഹ്ന​സം​വാ​ദം.

“വ്യൂ​ഹ​വി​ന്യാ​സം, വ്യൂ​ഹം ഭേ​ദി​ച്ചു് കൗ​ശ​ല​ത്തോ​ടെ ഉള്ളിൽ കട​ക്കൽ, വ്യൂ​ഹ​ത്തിൽ​നി​ന്നും പു​റ​ത്തു​ചാ​ടാ​നു​ള്ള കു​റു​ക്കു​വ​ഴി രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തൽ—ഇതി​ലൊ​ന്നും അറിവോ, അനു​ഭ​വ​മോ, പരി​ശീ​ല​ന​മോ ഇല്ലാ​തെ, എടു​ത്തു​ചാ​ടി​യ​പ്പോൾ കി​ട്ടിയ തി​രി​ച്ച​ടി​യിൽ സം​ഭ​വി​ച്ചു​പോയ അപ​ക​ട​മ​ര​ണം എങ്ങ​നെ പി​റ​ന്ന നാ​ടി​നു​വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള ബലി​ദാ​ന​മാ​വും? ദ്വാ​ര​ക​യിൽ ജനി​ച്ചു മാ​തു​ല​നൊ​പ്പം വളർ​ന്ന അഭി​മ​ന്യു, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ഒരു ദി​വ​സ​മെ​ങ്കി​ലും ദേ​ശീ​യ​പ​താ​ക​യേ​ന്തി നട​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടോ? എന്നാൽ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ? കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ പര​മാ​ധി​കാ​രം ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്താൻ രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​ന്റെ നാ​ല​തി​രു​വ​രെ​യും പദ​യാ​ത്ര​ചെ​യ്തു സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാർ​ക്കൊ​പ്പം നിന്ന ജന​കീ​യൻ. പഞ്ച​ലോ​ഹ​പ്ര​തിമ വച്ചു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ആ ബലി​ദാ​നി​യെ ഇപ്പോൾ മഹ​ത്വ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തൊ​ക്കെ ശരി, എന്നാൽ അധാർ​മ്മി​ക​ത​യു​ടെ വി​ള​യാ​ട്ട​മ​ല്ലേ ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ എന്നു് സ്വയം വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ മു​ഖ​മു​ദ്ര!” പ്രേ​ക്ഷ​കർ ആയി സദ​സ്സിൽ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു് കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളും പു​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളും.

“സ്വ​യം​വ​രം, ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം, ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​കു​ടി​യേ​റ്റം, വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം, വന​വാ​സം, കീ​ച​ക​വ​ധം, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ പു​ത്ര​ന​ഷ്ടം എന്നി​ങ്ങ​നെ സം​ഘർ​ഷ​ഭ​രി​ത​മായ ജീ​വി​താ​വ​സ്ഥ​ക​ളി​ലൂ​ടെ കട​ന്നു​പോ​വാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന സ്ത്രീ​ജ​ന്മ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും നേരിയ സൂചന മധു​വി​ധു​ക്കാ​ല​ത്തു​ത​ന്ന നേ​ര​നു​ഭ​വ​മു​ണ്ടോ?”, ഭാവി പ്ര​വ​ചി​ക്കു​ന്ന അവി​ശ്വാ​സി എന്നു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കളി​യാ​യും കാ​ര്യ​മാ​യും സഹ​ദേ​വ​നെ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കി​ട​യിൽ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന ഹൃ​ദ്യ​മായ ഓർ​മ്മ​യിൽ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഇള​മു​റ​മാ​ദ്രീ​പു​ത്രൻ സഹ​ദേ​വ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​നം. ആരോ​രു​മ​റി​യാ​തെ പാ​ഞ്ചാ​ലി അന്നു​രാ​വി​ലെ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു മരി​ച്ച​തോ​ടെ, ഇനി കാ​ല​ന്റെ കൊ​ല​വി​ളി ആർ​ക്കെ​ന്നെ​ല്ലാ​വ​രും വഴി​യോര നീർ​ച്ചാ​ലി​ന്ന​രി​കെ ഭീ​തി​യിൽ വി​ഭാ​വ​ന​ചെ​യ്യു​ന്ന സന്ധ്യ.

“ഭർ​ത്താ​വു എന്ന​തി​നേ​ക്കാൾ, രഹ​സ്യ​കാ​മു​ക​നോ​ടു് പ്ര​ണ​യ​പാ​ശ​ത്താൽ ബന്ധി​ത​യായ മു​തിർ​ന്ന സ്ത്രീ കാ​ണി​ക്കു​ന്ന വാ​ത്സ​ല്യം നി​റ​ഞ്ഞ ഉട​മ​സ്ഥാ​വ​കാ​ശം കി​ട​പ്പ​റ​യി​ലും പു​റ​ത്തും നിർ​ല​ജ്ജം പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി, മറ്റു നാ​ലു​പേ​രി​ല്ലാ​ത്ത​പ്പോൾ, എന്നെ​പ്പു​ണർ​ന്നു, പാ​ര​വ​ശ്യ​ത്തോ​ടെ പറ​ഞ്ഞ​തോർ​ക്കു​ന്നു. ആത്മാ​വെ​ന്നിൽ​നി​ന്നും ഉട​മ​യു​ടെ സമ്മ​ത​മി​ല്ലാ​തെ മോ​ചി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ, സ്ത്രീ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പിൻ​ബ​ല​ത്തിൽ നി​ന്നെ​യും നേ​ര​ത്തോ​ടു​നേ​ര​മെ​ത്തും മു​മ്പു് ഞാൻ കൂ​ടെ​ച്ചേർ​ക്കും. അതി​നി​ട​യിൽ ഒരു​പാ​ടൊ​രു​പാ​ടു് ചോര നമു​ക്കു​ചു​റ്റും തെ​റി​ക്കു​മെ​ങ്കി​ലും. കൂ​ടെ​പ്പോ​രി​ല്ലേ നീ!”

“ദ്രോ​ണ​ഗു​രു​കു​ല​ത്തിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സഹ​പാ​ഠി​യാ​യി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തു, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അറി​വു​നേ​ടു​ന്ന​കാ​ര്യ​ത്തി​ലൊ​ക്കെ ആളെ​ങ്ങ​നെ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കാ​ലം. ബലി​ദാ​നി കൗ​ര​വ​മു​ഖ്യ​ന്റെ പഞ്ച​ലോ​ഹ​പ്ര​തിമ നഗ​ര​ച​ത്വ​ര​ത്തിൽ അനാ​ച്ഛാ​ദ​നം ചെ​യ്തു മട​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്തു മഹാ​രാ​ജാ​വു യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ.

“ചൂ​താ​ട്ട​ത്തിൽ എതി​രാ​ളി​യെ ഒരൊ​റ്റ​സ​ന്ധ്യ​യിൽ പാ​പ്പ​രാ​ക്കാൻ തക്ക കു​ടി​ല​പ്രാ​ഗൽ​ഭ്യം മാ​ന്ത്രി​ക​ശ​ക്തി​യി​ലൂ​ടെ നേടിയ ശകു​നി​യു​ടെ കഠി​ന​ശി​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ നൂ​റ്റു​വർ ഗാ​ന്ധാര സം​സാ​ര​ഭാ​ഷ​യാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. അതാ​യി​രു​ന്നു കൗരവ പാ​ണ്ഡവ കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​ത്തിൽ അവ​രു​ടെ ആദ്യ​ത്തെ വൻ​മ​തിൽ. വർ​ഷ​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും ആ വിധം വൈ​കാ​രി​ക​അ​ക​ലം ഭാ​ഷ​യി​ലൂ​ടെ പാ​ലി​ച്ച​തി​നു പുറമെ, അമ്മ​ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ നാ​ട്ടിൽ പോയി മട​ങ്ങു​മ്പോൾ അയൽ​പ​ക്ക തക്ഷ​ശി​ല​സർ​വ്വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യിൽ നി​ന്നും അറി​വി​ന്റെ ഗാ​ന്ധാര താ​ളി​യോ​ല​കൾ അവനും കൂ​ട്ട​രും ചു​മ​ന്നു​കൊ​ണ്ടു വരും. പ്രാ​യോ​ഗിക സൈ​നി​ക​ശി​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ​നി​ന്ന​പ്പു​റം, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​തി​രെ കി​ട​മ​ത്സ​രം ജയി​ക്കാൻ ഇതും തു​ണ​ച്ചു. കാ​ട്ടിൽ, ഒറ്റ​പ്പെ​ട്ട ബാ​ല്യ​കൗ​മാ​ര​ങ്ങൾ​ക്കു​ശേ​ഷം ഞങ്ങൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തി​യി​ട്ടും, വാ​മൊ​ഴി​യി​ലും പെ​രു​മാ​റ്റ​ത്തി​ലും കാ​ട​ത്തം വി​ട്ടു​മാ​റി​യി​ല്ലെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ ദു​ര്യോ​ധ​ന​സം​ഘം, ഗു​രു​കു​ല​ത്തിൽ പുതിയ അറി​വുൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന​ത​നൊ​പ്പം അതു ഞങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ ശത്രു ഭാ​വ​ത്തിൽ പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു നേ​ട്ടം​കൊ​യ്തു. ഒരു​ദാ​ഹ​ര​ണം പറയാം: ഈശ്വ​ര​സൃ​ഷ്ടി​യാ​ണു് ഇക്കാ​ണു​ന്ന പാ​രാ​വാ​ര​മെ​ന്നു കു​ന്തി​യിൽ നി​ന്നും മറു​ചോ​ദ്യ​മി​ല്ലാ​തെ എന്നോ​കേ​ട്ട​റി​ഞ്ഞ ഞങ്ങൾ​ക്കു് ഒരു ഗാ​ന്ധാര താ​ളി​യോ​ല​യിൽ​നി​ന്നും ദു​ര്യോ​ധ​നൻ നേടിയ പുതിയ കണ്ടെ​ത്ത​ലിൽ, ഭൂ​മി​യു​ണ്ടാ​യി ദശ​ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​നു വർ​ഷ​ങ്ങൾ ഇവിടെ ജീ​വ​ജാ​ല​ങ്ങൾ ഒന്നും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല എന്ന ധാർ​ഷ്ട്യം നി​റ​ഞ്ഞ പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം ദൈ​വ​നി​ഷേ​ധ​മാ​യി തോ​ന്നി​യ​പ്പോൾ, ഞാൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു​നി​ന്നു പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ചു. പക്ഷേ, ഗു​രു​ദ്രോ​ണർ അവനെ പ്ര​ശം​സി​ച്ചു. ഞങ്ങൾ ആകെ തകർ​ന്നു​പോ​യി. ഒന്നേ​യു​ള്ളു, എല്ലാ ഭൗ​തി​ക​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളും ആവോളം ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്തി​ട്ടും, അവ​സാ​നം ഭീ​മ​ഗ​ദ​കൊ​ണ്ട​ടി​യേ​റ്റു നടു​ത​കർ​ന്നു ചളി​യിൽ​പു​ത​ഞ്ഞു, “അമ്മാ അമ്മാ പോ​രാ​ട്ട​ച്ച​ട്ടം പാ​ലി​ക്കാ​തെ പാ​ണ്ഡ​വർ എന്നെ തു​ട​യി​ല​ടി​ച്ചു​വീ​ഴ്ത്തി” എന്നു് കൊ​ച്ചു​കു​ഞ്ഞി​നെ​പോ​ലെ വാ​വി​ട്ടു നി​ല​വി​ളി​ക്കു​മ്പോൾ, “എന്തു​പ​റ്റി ഉണ്ണീ!” എന്നു​ചോ​ദി​ച്ചു കു​ടി​നീർ ചു​ണ്ടിൽ നന​ക്കാൻ ഞാൻ മാ​ത്ര​മേ പോർ​മു​ഖ​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളു. ആർ​ജ്ജി​ത​വി​ജ്ഞാ​ന​ത്തി​ന്റെ നി​സ്സ​ഹാ​യത! വി​ജ്ഞാ​നി​യു​ടെ ദു​ര​വ​സ്ഥ.!”

“ഭീമൻ ദു​ര്യോ​ധ​നെ വക​വ​രു​ത്തു​ന്ന​തു് നേ​രിൽ​ക​ണ്ട സൈ​നി​കേ​ത​ര​ന​ല്ലേ നി​ങ്ങൾ!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ഇപ്പോൾ കു​ടി​യേ​റ്റ​ശ്ര​മ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​കാ​ല​ത്തു മാ​ധ്യ​മ​താ​ര​പ​ദ​വി നേടി, സമാ​ധാ​ന​കാ​ല​ത്തു തൊഴിൽ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ.

“ഭീമനെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ നേ​രി​ട്ട​തും, പാ​ണ്ഡ​വ​ച​തി​യു​മാ​യി സഹ​ക​രി​ച്ച​തും പത​റാ​തെ! വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തിൽ നി​ന​ക്കി​പ്പോൾ പശ്ചാ​താ​പ​മു​ണ്ടോ എന്നു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ചൊ​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, നി​ഷേ​ധാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ അവൻ തല​യാ​ട്ടി. പാ​ണ്ഡ​വർ വാ​ളോ​ങ്ങി വള​ഞ്ഞി​ട്ടും ഭയ​ക​ണിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​മു​ഖ​ത്തു കാ​ണാ​നാ​യി​ല്ല. എന്നി​ട്ട​വൻ ഭീമനെ നോ​ക്കി​പു​ഞ്ചി​രി​ച്ചു, “അല​സ​ജീ​വി​യായ അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​രാ, നി​ന്റെ കയ്യിൽ ഈ ആയുധം എങ്ങ​നെ എത്തി? തപ​സ്സു​ചെ​യ്തു നേടാൻ മന​ക്ക​രു​ത്തു​ള്ള ആണു​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള​ത​ല്ലേ ചതി​യാ​യു​ധ​ങ്ങൾ?” പാ​ണ്ഡവ മേൽ​ക്കോ​യ്മ​യാൽ ബന്ധ​ന​സ്ഥ​നായ ആജീ​വ​നാ​ന്ത​ശ​ത്രു​വി​നെ, തു​ട​യി​ല​ടി​ച്ചു ഭീമൻ വീ​ഴ്ത്തു​മ്പോൾ, കൈകൾ മേ​ലോ​ട്ടു​യർ​ത്തി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ താ​ക്കീ​തി​ന്റെ സ്വ​ര​ത്തിൽ ഓർ​മ്മി​പ്പി​ച്ചു: “അധി​കാ​ര​ത്തിൽ എത്തി​യാൽ, പാ​ണ്ഡ​വർ വം​ശീ​യ​മാ​യി വി​ഘ​ടി​ക്കും, മാ​ദ്രേ​യ​രും കൗ​ന്തേ​യ​രു​മാ​യി ചെ​ങ്കോ​ലി​നാ​യി അധി​കാ​ര​മോ​ഹ​ത്തോ​ടെ കല​ഹി​ക്കും. യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ സമ​വാ​യ​രാ​ജാ​വാ​യാൽ കി​രീ​ടം മുൾ​ക്കി​രീ​ട​മാ​വും. വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം എന്ന ലൈം​ഗി​കാ​രോ​പ​ണ​ത്തിൽ നീ, പാ​ഞ്ചാ​ലി, വീ​ണു​പോ​ക​രു​തേ, ആൺപെൺ പെ​രു​മാ​റ്റ​ശീ​ലു​ക​ളു​ടെ പരു​ക്കൻ​പാ​ണ്ഡ​വ​രീ​തി​കൾ നീ ഇതി​ന​കം നന്നേ പരി​ച​യ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടാ​വും, ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യി​ലെ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം ആക്ഷേ​പ​മ​ല്ല, അതൊ​ര​മി​ത​പ്ര​ണ​യാ​വി​ഷ്കാ​ര​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ”. തുട വി​വ​സ്ത്ര​മാ​ക്കി ഭീ​മ​ഗ​ദ​ക്കു പ്ര​ഹ​രി​ക്കാൻ കു​സൃ​തി​യോ​ടെ നി​ന്നു കൊ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ, ഞങ്ങ​ളെ സ്ത​ബ്ധ​രാ​ക്കി പാ​ഞ്ചാ​ലി ഏങ്ങ​ല​ടി​ച്ചു “പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​നേ, ഭീമഗദ വീണതു നി​ന്റെ അര​ക്കെ​ട്ടി​ലാ​ണെ​ങ്കി​ലും ഞാൻ, ഞാനും, നി​ന്നോ​ടൊ​പ്പം അനു​ഭ​വി​ക്ക​ട്ടെ ആ പീ​ഡാ​നു​ഭ​വം. കൊ​തി​ച്ച​പെ​ണ്ണി​നെ പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ക്കു​വാ​നെ​ന്ന​പോ​ലെ, ഉടൽ​പ​രി​പാ​ലി​ക്കു​വാ​നും പരി​ലാ​ളി​ക്കു​വാ​നും സാ​ധി​ച്ച നീ​യ​ല്ലാ​തൊ​രു മാ​തൃ​കാ​പു​രു​ഷ​ഭാ​വന എനി​ക്കി​ല്ല”.”

“‘ചി​ത്ത​ഭ്ര​മം ചി​ത്ത​ഭ്ര​മം’ എന്നു​റ​ക്കെ ഇട​പെ​ട്ടു യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും നകു​ല​നും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ ബന്ധ​ന​സ്ഥ​യാ​ക്കി. യു​ദ്ധം പരി​സ​മാ​പ്തി​യി​ലെ​ത്തി​യ​താ​യി യു​ദ്ധ​നിർ​വ്വ​ഹ​ണ​സ​മി​തി​യെ​പോ​ലെ എനി​ക്കും വെ​ളി​പാ​ടു​ണ്ടാ​യി. എന്നാൽ, പാ​ണ്ഡ​വ​പാ​ള​യ​ത്തി​ലെ പാ​തി​രാ​മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ പ്ര​കൃ​തി ഒരു ശിക്ഷ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ഒരു​ക്കി​വ​ച്ചി​രു​ന്നു. ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധം ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു പതി​പ്പിൽ ചേർ​ക്കാൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു പാഞ്ഞ ഞാൻ ആ വി​വ​ര​മ​റി​യാൻ വൈ​കി​യോ!”

“കണ്ണീ​രു​കൊ​ണ്ടാ​ണോ, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​കൾ കൗ​ര​വർ​ക്കു പു​ഷ്പാർ​ച്ചന ചെ​യ്യുക? പാ​ണ്ഡവ വം​ശ​ഹ​ത്യ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ സാ​ധ്യ​മാ​വു​ന്നൊ​രു യു​ദ്ധ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തിൽ, എന്തൊ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു പ്രി​യ​ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ മോ​ഹ​ന​സ​ങ്ക​ല്പ​ങ്ങൾ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കു​ഴി​മാ​ട​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ ധ്യാ​ന​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്ന സന്ധ്യ.

“ഒര​തി​ലോല ആവാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ​യാ​യി​രു​ന്ന ഖാ​ണ്ഡവ വനം തീ​യി​ട്ടു് പാ​ണ്ഡ​വർ പണിത ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ച്ചു വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി​ക്കു വി​ട്ടു​ന​ല്ക​ണ​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ദു​ര്യോ​ധ​ന​മോ​ഹം. അതെ​ന്നോ​ടു് പങ്കു​വ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​ണ​വൻ ആസ്വാ​ദ്യ​ക​ര​മാ​യൊ​രു രതി​യ​നു​ഭ​വ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് പോർ​ക്ക​ള​ത്തി​ലേ​ക്കു യാ​ത്ര​യാ​യ​തു്. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ അവൻ രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​നാ​യി ബലി​ദാ​നം ചെയ്ത സ്ഥി​തി​ക്കു് പു​തു​ത​ല​മു​റ​കൗ​ര​വ​ബാ​ലി​ക​കൾ വേണം ആ മോഹം, പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​ത്തിൽ, പൂ​വ​ണി​യി​ക്കാൻ. ഇന്നു​രാ​വി​ലെ ചേർ​ന്ന രഹ​സ്യ​യോ​ഗ​ത്തിൽ പര​സ്പ​രം വിരൽ കീറി നെ​റ്റി​യിൽ രക്ത​സി​ന്ദൂ​ര​മി​ട്ടു സത്യ​പ്ര​തി​ജ്ഞ ചെയ്ത വിവരം ഞാൻ സ്വർ​ഗ്ഗ​സ്ഥ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ അറി​യി​ച്ചു. ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ എന്തെ​ന്തു ഒളി​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങൾ​ക്കും പരി​ശീ​ല​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ കൗ​ര​വ​രാജ കു​മാ​രി​കൾ സാ​യു​ധ​രാ​വും. രതി​ക്ഷാ​മ​മ​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രെ തേൻ​കെ​ണി​യിൽ വീ​ഴ്ത്തു​ന്ന​തുൾ​പ്പെ​ടെ വന്യ​മോ​ഹ​ങ്ങൾ ചൂഷണം ചെ​യ്യു​വാൻ കൗ​ര​വ​പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അന്തഃ​പു​ര​ജോ​ലി​കൾ​ക്കു, വി​രാ​ട​യിൽ അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ക്കാല സൈ​ര​ന്ധ്രി​യെ​പോ​ലെ, സേ​വ​ന​സ​ന്ന​ദ്ധ​രാ​വ​ണ​മെ​ന്ന​വൻ ഉപ​ദേ​ശി​ച്ചു. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​തി​രെ തി​രി​ച്ചു, ഭാ​വി​യിൽ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നൊ​പ്പം അധി​കാ​രം ആദ്യ​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ പങ്കി​ടു​ന്ന​തും, അങ്ങ​നെ തു​ടർ​ആ​ലോ​ച​ന​യിൽ വരും. പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ഹി​മാ​ല​യ​ചു​ര​ങ്ങൾ​ക്കു കാ​വൽ​നിർ​ത്തു​ന്ന ഭര​ണ​ദൗ​ത്യം ഏല്പി​ച്ചു, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ ഭര​ണ​സി​രാ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ നി​ന്ന​വ​രെ മാ​റ്റി നിർ​ത്തും. കൗ​ര​വ​വം​ശ​ഹ​ത്യ ആഘോ​ഷി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​തി​രെ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പെൺ​സ​മ​ര​മു​ഖ​ത്തിൽ നി​ങ്ങ​ളും ഉണ്ടാ​വി​ല്ലേ നാ​രാ​യ​വും പന​യോ​ല​യു​മാ​യി?” മര​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ലെ സു​ര​ക്ഷി​ത​ഒ​ളി​യി​ട​ത്തു​നി​ന്ന ചാ​ര​വ​കു​പ്പു​മേ​ധാ​വി നകുലൻ, ചെ​രി​ഞ്ഞു​നോ​ട്ട​ത്തി​ലൂ​ടെ ആ രംഗം വി​ല​യി​രു​ത്തി, തൊ​ഴിൽ​മി​ക​വോ​ടെ അതി​വേ​ഗം അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​നാ​യി.

“കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ മൂ​പ്പി​ള​മ​തർ​ക്കം തീർ​ക്കാൻ സാ​യു​ധ​സം​ഘ​ട്ട​ന​മാ​ണു് പ്ര​യോ​ഗിക പരി​ഹാ​ര​മെ​ന്നു​റ​പ്പി​ച്ചാൽ, വരും കാ​ല​ഭീ​ഷ​ണി കു​രു​വം​ശ​ത്തി​നു മാ​ത്ര​മാ​വി​ല്ലെ​ന്ന താ​ക്കീ​തു​മാ​യി യു​ക്തി​വാ​ദി​ചാർ​വാ​കൻ ഊരു​ചു​റ്റു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. പാ​ട​ത്തും പണി​ശാ​ല​ക​ളി​ലും നാ​ടി​ന്റെ വി​ക​സ​ന​ത്തി​നാ​യി ജോലി ചെ​യ്യു​മാ​യി​രു​ന്ന ആയി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു് യു​വാ​ക്കൾ പര​സ്പ​രം യു​ദ്ധ​ത്തിൽ കൊ​ന്നു​കൊ​ല​വി​ളി​ച്ചാൽ, അത്ര​യും വി​ധ​വ​കൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ നാളെ അന്നം യാ​ചി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രി​ല്ലേ?”, വി​രാ​ട​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ ഉപ​പ്ല​വ്യ സൈ​നി​ക​പ​രി​ശീ​ലന കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ പോ​രാ​ട്ട തന്ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു മൂർ​ച്ച​കൂ​ട്ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധ​മേ​ഘ​ങ്ങൾ കൂ​ട്ടം കൂടിയ സന്ധ്യ.

“അനി​വാ​ര്യ​മായ മഹാ​യു​ദ്ധ​ങ്ങ​ളെ അതി​ഭാ​വു​ക​ത്വ​ത്തോ​ടെ അടി​ച്ച​മർ​ത്തു​ന്ന ഈ രീതി അസ്വീ​കാ​ര്യ​മാ​യി ഞാൻ കാ​ണു​ന്നു. ഗം​ഗ​യാ​റൊ​ഴു​കു​ന്ന ഹസ്തി​ന​പു​രി ഫല​ഭൂ​യി​ഷ്ഠ​മൊ​ക്കെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും, തി​ന്നാൻ ആവ​ശ്യ​ത്തി​ല​ധി​കം ആളുകൾ കൈ​നീ​ട്ടി​യാൽ വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി പല പോം​വ​ഴി​ക​ളും കാ​ണി​ല്ലേ? കല​വ​റ​ക്കു താ​ങ്ങാ​നാ​വാ​ത്ത പ്ര​ജ​ക​ളെ ഉന്മൂ​ല​നം ചെ​യ്യാൻ, മഹാ​മാ​രി​യാ​യും വരൾ​ച്ച​യാ​യും, അറ്റ​കൈ​യ്യി​നൊ​രു മഹാ​ഭാ​ര​ത​യു​ദ്ധ​മാ​യും പ്ര​കൃ​തി ശാ​ശ്വ​ത​പ​രി​ഹാ​രം കാ​ണു​മ്പോൾ, വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി അരു​തെ​ന്നു പറ​യാ​നാ​വു​മോ ചാർ​വാ​ക​നെ​പോ​ലെ അൽ​പ​കാ​ലം മാ​ത്രം ആയു​സ്സു​ള്ള നാം മനു​ഷ്യർ?”

“നിർ​വ്യാ​ജ​മായ ഭീ​മ​പ്ര​ണ​യം എന്തു​കൊ​ണ്ടു​നീ നി​ഷ്ക​രു​ണം തി​ര​സ്ക​രി​ക്കു​ന്നു പ്രി​യ​പാ​ഞ്ചാ​ലീ എന്ന​വ​ളോ​ടു് ഇനി​യും നി​ങ്ങൾ ചോ​ദി​ച്ചി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​ലം. മഗ​ധ​യിൽ പോയി ജരാ​സ​ന്ധ​വ​ധം ചെ​യ്തു രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗ​ത്തി​നു് യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ പാ​ണ്ഡ​വർ അണി​യി​ച്ചൊ​രു​ക്കു​ന്ന പ്ര​ത്യാ​ശ​യു​ടെ കാലം.

“അത്ത​രം കു​ഴ​പ്പം​പി​ടി​ച്ച വാ​ക്കു​കൾ ചേ​രും​പ​ടി​ചേർ​ത്തു് കൊ​ണ്ട​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, ഒരി​ക്കൽ ഏങ്ങ​ല​ടി​ച്ചു ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ച​തു മറ​ന്നി​ട്ടി​ല്ല.”

“ദുർ​മേ​ദ​സ്സു​ള്ള ഉടലും, വേഗത കു​റ​ഞ്ഞ മന​സ്സു​മു​ള്ള​വർ​ക്കു പറ്റിയ മത്സ​ര​ഓ​ട്ട​മ​ല്ല, ഭീമാ, ദ്രൗ​പ​ദീ​പ്ര​ണ​യം” എന്ന​വൾ എന്നെ നെ​റു​ക​യിൽ ലഘു​വാ​യി സ്പർ​ശി​ച്ച​ശേ​ഷം, അധി​കാ​ര​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ ഇരു​മാ​ദ്രീ​പു​ത്ര​ന്മാ​രെ​യും അരയിൽ കൈ​ചു​റ്റി കി​ട​പ്പു​മു​റി​വാ​തിൽ എനി​ക്കു​നേ​രെ കൊ​ട്ടി​യ​ട​ച്ചു.

“ഊഴം​കാ​ത്തു കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കാ​ന​വ​സ​രം കി​ട്ടി​യ​വ​രി​ലൊ​രാൾ, പ്രി​യ​പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കൊ​പ്പം പാ​യ​പ​ങ്കി​ടു​മ്പോൾ, മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വർ നി​ങ്ങ​ളി​രു​വ​രു​ടെ രതി​സ്വ​കാ​ര്യത മാ​നി​ച്ചു കു​ടി​ലിൽ നി​ന്നു് പു​റ​ത്തു​പോ​വും എന്ന​ത​ല്ലേ, നി​ല​വി​ലു​ള്ള ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ധാ​രണ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തെ ഒറ്റ​മു​റി​ക്കു​ടിൽ. പഞ്ച​പാ​ണ്ഡ​വർ നാ​യാ​ട്ടി​നു പോ​യ​നേ​രം.

“പരി​ഷ്കൃത ബഹു​ഭർ​തൃ​ത്വ ദാ​മ്പ​ത്യ​സം​ഹിത ഉൾ​ക്കൊ​ള്ളാൻ പറ്റിയ ബാ​ല്യ​കൗ​മാ​ര​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ​യാ​ണോ പാ​ണ്ഡ​വ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ സാം​സ്കാ​രി​ക​ഘ​ട​ക​ങ്ങൾ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തു്? എന്തൊ​ക്കെ ചെ​യ്താൽ കി​ട​പ്പു​മു​റി​ക്ക​ക​ത്തെ ആൺ​പെൺ​ശാ​രീ​രി​ക​പാ​ര​സ്പ​ര്യ​ത്തെ, പു​റ​ത്തു​നിൽ​ക്കു​ന്ന ദാ​മ്പ​ത്യ​കൂ​ട്ടാ​ളി​കൾ​ക്കു ആണ​ധി​കാ​ര​ധാർ​ഷ്ട്യ​ത്തോ​ടെ മലി​ന​പ്പെ​ടു​ത്താ​മോ അതൊ​ക്കെ പു​റ​ത്തു ഊഴം​കാ​ക്കു​ന്ന നാ​ലു​പേ​രും ഒളി​ഞ്ഞും തെ​ളി​ഞ്ഞും ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​ന്റെ വി​ശ​ദാം​ശ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും​കു​ത്തി​ക്കു​ത്തി ചോ​ദി​ക്ക​രു​തേ. അപ​മാ​ന​ബോ​ധ​തോ​ടെ ഞാനും, ആ രാ​ത്രി കൂ​ടെ​ക്കി​ട​ക്കാൻ ഊഴം​കി​ട്ടി​യ​വ​നും, മു​റി​യു​ടെ പരു​ക്കൻ​ത​റ​യിൽ കമ​ഴ്‌​ന്നു​കി​ട​ക്കും. അസ്ത്രം മറ​ന്നു​വ​ച്ച​തു് എടു​ക്കാൻ വന്ന​താ​ണു് എന്നൊ​ക്കെ ‘നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​മാ​യി’ പറ​ഞ്ഞു പാ​ണ്ഡ​വ​രി​ലൊ​രാൾ മു​റി​യിൽ ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി​യ​തൊ​ന്നും ഇതു​വ​രെ നി​ങ്ങ​ളും, അവനും മറ​ന്നി​ട്ടി​ല്ല എന്നു് ഞാൻ കരു​തു​ന്നു!”

“ഇന്ന​ലെ അരമന സാ​യാ​ഹ്ന​വി​രു​ന്നിൽ നി​ങ്ങ​ളെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ‘ഭാ​ഗ്യ​വാൻ’ എന്നർ​ഥം​വ​ച്ചു പ്ര​ശം​സി​ക്കു​ന്ന​തു് കേ​ട്ടു. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ നി​ങ്ങൾ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ച​തിൽ കു​ടി​ല​കൗ​ര​വ​നെ​ന്തോ വി​മ്മി​ട്ടം, അങ്ങ​നെ​യാ​ണോ, ഒന്നു​ഞെ​ട്ടിയ നി​ങ്ങൾ​ക്കും, അപ്പോൾ തോ​ന്നി​യ​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. സ്വ​യം​വ​രം കഴി​ഞ്ഞു പാ​ണ്ഡ​വർ നവ​വ​ധു​വു​മൊ​ത്തു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ​വ​ന്ന അശാ​ന്ത​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“വി​രു​ന്നു​കി​ട്ടു​മെ​ന്നു കേ​ട്ടാ​ണു് ഏക​ച​ക്ര​ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ​നി​ന്നും ഞങ്ങൾ, അഞ്ചു പാ​ണ്ഡ​വ​രും പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ എത്തി​യ​തു്. വേഷം മത്സ​ര​ത്തി​നു​യോ​ജി​ച്ച രാ​ജ​കീ​യ​പോ​രാ​ളി​യു​ടെ ആയി​രു​ന്നി​ല്ല, തെ​രു​വിൽ​ന​ട​ന്നു ഭി​ക്ഷ​ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​യാ​ച​ക​ന്റേ​താ​യി​രു​ന്നു. വാ​ര​ണാ​വ​തം അര​ക്കി​ല്ലം ചു​ട്ടു​ക​രി​ച്ചു, ആറംഗ ആദി​വാ​സി​കു​ടും​ബ​ത്തെ കൊ​ന്നു, കത്തി​ക്ക​രി​ഞ്ഞ​തു് ഞങ്ങ​ളെ​ന്നു വ്യാ​ജ​തെ​ളി​വു​ണ്ടാ​ക്കി ഓടി​ര​ക്ഷ​പ്പെ​ടാൻ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച കു​ന്തി​യു​ടെ ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട സന്ത​തി​കൾ​ക്കു, ചെ​ന്നെ​ത്തിയ ഏക​ച​ക്ര​യിൽ വി​ധി​ച്ച​തു് യാചന. ഭാ​വി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു പേ​ക്കി​നാ​വു​ണ്ടായ കാലം. അങ്ങ​നെ​കേ​ട്ട​റി​ഞ്ഞു പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ എത്തി​യ​പ്പോൾ സാ​യു​ധ​പ​രി​ശീ​ല​നം നേ​ടി​യ​വർ​ക്കൊ​രു വെ​ല്ലു​വി​ളി​പോ​ലെ സ്വ​യം​വ​ര​മ​ത്സ​ര​മാ​യി ആയു​ധ​പ​രീ​ക്ഷ! അസ്ത്രം ഞാൻ തൊ​ട്ടു​നോ​ക്കി. “അർ​ജ്ജു​നാ നി​ന​ക്കാ​യി ഞാ​നി​ത്ര​യും കാലം ഇവിടെ കാ​ത്തി​രു​ന്നു” എന്നു് ആ ‘ദി​വ്യാ​സ്ത്രം’ മൃ​ദു​വാ​യി എന്നോ​ടു​പ​റ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ കൗ​തു​ക​ത്തിൽ അതൊ​ന്നു​പൊ​ക്കി, ഞാൺ​വ​ലി​ച്ചു അമ്പു് ലക്ഷ്യം തൊ​ട്ടു, പാ​ഞ്ചാ​ലൻ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. അഴ​ക​ള​വു​കൾ ഉള്ള പാ​ഞ്ചാ​ലി എനി​ക്കു് സ്വ​ന്തം എന്നു സൗ​ന്ദ​ര്യാ​രാ​ധ​ക​നായ ഞാൻ കരു​തി​യ​പ്പോൾ, അതാ എട്ടു​പാ​ണ്ഡ​വ​ക്ക​ണ്ണു​കൾ യാ​ചി​ക്കു​ന്നു, ഞങ്ങ​ളും പങ്കി​ട​ട്ടെ നി​ന​ക്കു് സമ്മാ​ന​മാ​യി​കി​ട്ടിയ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ? അവി​ഹി​ത​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ പര​ദേ​വ​ത​യായ കു​ന്തി അവരെ ഉടൻ അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു, സ്വ​കാ​ര്യ​സ്വ​ത്തെ​ന്ന​ഭി​മാ​നി​ച്ച സ്ത്രീ അങ്ങ​നെ പഞ്ച​പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പൊ​തു​മു​ത​ലാ​യി. ‘ഒരു ഭർ​ത്താ​വി​നു് ഒരു ഭാര്യ’ എന്ന പരി​ശു​ദ്ധ​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത​ത്വം പാ​ലി​ക്കു​ന്ന കൗരവർ അപ്പോൾ ‘ഭാ​ഗ്യ​വാൻ’ എന്ന​ല്ലേ മു​ന​വ​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു​ള്ളു. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടാ​ണു് പറ​ഞ്ഞ​തെ​ങ്കി​ലോ, ‘നീ ഭാ​ഗ്യ​വ​തി, കു​ന്തി പാ​ടു​പെ​ട്ടു് പര​പു​രു​ഷ​ന്മാ​രെ പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ, നി​ന​ക്കു് സ്വർ​ണ​ത്ത​ളി​ക​യിൽ ആദ്യ​രാ​ത്രി​യിൽ അവൾ വച്ചു​നീ​ട്ടി​യ​ല്ലോ അഞ്ചു ദേ​വ​സ​ന്ത​തി​ക​ളെ!’”

“ദു​ര്യോ​ധ​ന​നി​രീ​ക്ഷ​ണം പൊ​ടി​ത​ട്ടി​യെ​ടു​ത്തു യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം കൗ​ര​വർ​ക്കെ​തി​രെ ഇറ​ങ്ങു​മ്പോൾ നി​ങ്ങൾ എന്തി​നാ​ണി​ത്ര വിറളി പി​ടി​ക്കു​ന്ന​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കാ​ലം.

“എന്റെ മക്കൾ കൗ​ര​വ​പൈ​തൃ​ക​ത്തി​ന്റെ മഹ​നീ​യ​പി​ന്തു​ടർ​ച്ച​ക്കു അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ട​വർ എന്ന ബോ​ധ്യ​ത്തിൽ! കു​രു​വം​ശ​പൈ​തൃ​കം ‘അറ​പ്പു​ള​വാ​ക്കു’ന്നൊ​രു സാം​സ്കാ​രി​ക​നിർ​മ്മി​തി എന്നു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എന്തു​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ലാ​ണു് ചെ​യ്ത​തു്? “എട്ടു​പെ​റ്റ​തിൽ ഏഴി​നെ​യും പു​ഴ​യിൽ മു​ക്കി​ക്കൊ​ന്ന​വൾ സ്വർ​ഗ്ഗ​ജാ​ത​ഗംഗ” എന്നു് കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ കൗ​ര​വ​കു​ട്ടി​ക​ളെ പഠി​പ്പി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യിൽ ആയി​രു​ന്നു പിൽ​ക്കാ​ല​ത്ത​വൻ അതു് രാജസഭ ചർ​ച്ച​യിൽ ഓർ​ത്ത​തു്. അതേ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ തു​ടർ​ന്നു് പ്ര​മേ​യം അവ​ത​രി​പ്പി​ച്ചു മഹാ​റാ​ണി സത്യ​വ​തി​യെ കു​രു​വം​ശ​കു​ടും​ബ​നാ​ഥ​യെ​ന്നു പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​തൊ​ന്നും യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അറി​ഞ്ഞി​ല്ലേ? വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യൻ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ ഇവ​രൊ​ന്നും യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് മാ​തൃ​കാ​പു​രു​ഷ​ന്മാർ അല്ലാ​യി​രി​ക്കാം, കു​ഴ​പ്പ​മി​ല്ല, എന്നാൽ മു​ക്കു​വ​വം​ശ​ത്തിൽ പി​റ​ന്ന സത്യ​വ​തി​ക്കു രാ​ജ​മാ​താ​പ​ദ​വി​കൊ​ടു​ത്തു് ബഹു​മാ​നി​ക്കാൻ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ നന്നേ ചെ​റു​പ്പ​ത്തിൽ തു​നി​ഞ്ഞു എന്നു് ഇനി​യെ​ങ്കി​ലും അജ്ഞ​ത​യു​ടെ നീ​രു​റ​വ​യായ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ചരി​ത്രം പഠി​ക്ക​ണം. അര​നൂ​റ്റാ​ണ്ടോ​ളം ഹസ്തി​ന​പു​രി​കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ കഴി​ഞ്ഞ എനി​ക്കു​ള്ള കു​രു​വം​ശ​ച​രി​ത്രാ​വ​ബോ​ധം, എങ്ങ​നെ കാ​ട്ടിൽ പി​റ​ന്നു കാ​ട്ടിൽ വളർ​ന്ന കൗ​ന്തേ​യർ​ക്കു​ണ്ടാ​വും!”

“വ്യ​ക്തി​പ​ര​മാ​യി വീ​ണ്ടും ഉന്നം​വ​ച്ചാ​ണ​ല്ലോ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ ഓരോ കു​ത്തു​വാ​ക്കും! കു​ലീ​ന​മൗ​നം വി​ന​യാ​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഇടവേള, ഹസ്തി​ന​പു​രി.

“സു​കു​മാ​ര​ക​ല​ക​ളിൽ പരി​ശീ​ല​നം നേടിയ ആ മഹ​തി​യെ ഞാൻ ആദ്യ​മൊ​ക്കെ ഉൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്ന​തു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ അഭി​ജാത കൗ​ര​വ​വ​ധു എന്ന നി​ല​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ തു​ട​യി​ല​ടി​ച്ചു​കൊ​ന്ന​തു് ഞാ​നെ​ന്ന​വർ വി​ഭാ​വന ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടാ​വാം! എങ്ങ​നെ നെ​ഞ്ചിൽ കൈ​വ​ച്ചു് പറ​ഞ്ഞു സത്യം അവളെ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തും. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര ജലാ​ശ​യ​ത്തി​ന്ന​രി​കെ, ഭീ​മ​പ്ര​ഹ​ര​ത്തിൽ അടി​കൊ​ണ്ടു തു​ട​യൊ​ടി​ഞ്ഞ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ചളി​യിൽ പു​ത​യു​മ്പോൾ പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘം വി​ജ​യ​ഭേ​രി​മു​ഴ​ക്കി പാ​ള​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് പോ​യി​രു​ന്നു. ഞാൻ മാ​ത്രം ‘എന്തു​പ​റ്റി ഉണ്ണീ’ എന്ന​നു​ത​പി​ച്ചു അവ​ന​രി​കെ​ചെ​ന്നു് കൈ​പി​ടി​ച്ചു​യർ​ത്തി നീർ​ക്കെ​ട്ടിൽ മേൽ​ക്ക​ഴു​കി​യെ​ടു​ത്തു എന്റെ മേൽ​വ​സ്ത്രം ധരി​പ്പി​ച്ചു ഈ ചു​മ​ലിൽ, അതെ ഈ ചു​മ​ലിൽ, കി​ട​ത്തി​യാ​ണ​വ​നെ പാ​ള​യ​ത്തിൽ എത്തി​ച്ച​തു്.”

“എന്റെ അന്ത്യം അന്ത​സ്സോ​ടെ​യാ​വാൻ നീ ചെയ്ത സേവനം നി​ന്നെ അന​ശ്വ​ര​നാ​ക്കു​മെ​ന്നു ആശീർ​വ​ദി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു അവൻ എനി​ക്കു് മംഗളം നേർ​ന്ന​തു്. ആ എന്നെ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ, കഷ്ടം, ദു​ഷ്ട​ക​ഥാ​പാ​ത്ര​മാ​ക്കു​ന്നു. ദൈവമേ, നല്ല​വ​നാ​യൊ​രു അർ​ധ​സ​ഹോ​ദ​രൻ ചെ​യ്യേ​ണ്ട അന്ത്യ​ശു​ശ്രൂഷ ചെ​യ്തു അവനെ സ്വർ​ഗ്ഗ​രാ​ജ്യ​ത്തേ​ക്കു യാ​ത്ര​യാ​ക്കി​യി​ട്ടും, ഈവിധം വിധവ താ​റു​മാ​റാ​ക്കു​മോ, ആരോ​ടും നെ​റി​കേ​ടു​കാ​ട്ടാ​ത്ത ധർ​മ്മ​പു​ത്ര​രു​ടെ പട്ടാ​ഭി​ഷേ​കം.” കു​റ​ച്ച​ക​ലെ പാ​ഞ്ചാ​ലി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ ധാർ​ഷ്ട്യ​ത്തോ​ടെ കൈ​മാ​ടി​വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തും, കണ്ടു​പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഞെ​ട്ട​ലോ​ടെ നി​യു​ക്ത​രാ​ജാ​വു് ഞെ​ട്ടി​പ്പി​ട​ഞ്ഞെ​ണീ​ക്കു​ന്ന​തും കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക തൊ​ഴിൽ​മി​ക​വോ​ടെ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ചു.

“സം​ശ​യ​ക​ര​മായ രീ​തി​യിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ യമു​നാ​തീര ഹരി​ത​വ​ന​ത്തിൽ അല​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന ‘കൗ​ര​വ​ചാര’നെ പി​ടി​കൂ​ടി രഹ​സ്യ​താ​വ​ള​ത്തിൽ ചോ​ദ്യം ചെ​യ്തു​വ​രി​ക​യാ​ണെ​ന്നു ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം രഹ​സ്യാ​ന്വേ​ഷണ വകു​പ്പു് മേ​ധാ​വി​യും, ഇളമുറ മാ​ദ്രീ​പു​ത്ര​നു​മായ നകുലൻ അറി​യി​ക്കു​ന്ന​ല്ലോ. ഇത്ര​വ​ലിയ പ്ര​കോ​പ​നം പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടു് വേ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്നു​തോ​ന്നി​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഹസ്തി​ന​പു​രി രാ​ഷ്ട്രീ​യാ​ന്ത​രീ​ക്ഷം പെ​ട്ടെ​ന്നു് കലു​ഷ​മായ നേരം.

“അവൻ ശരി​ക്കും ‘ചാര’നാണോ? അതോ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ കറ​ക​ള​ഞ്ഞ ആരാ​ധ​ക​നോ? നൂ​റ്റു​വ​രിൽ മി​ക്ക​വാ​റും എല്ലാ​വ​രും അവളെ മന​സ്സാ​വ​രി​ച്ച​വ​രെ​ങ്കി​ലും, അവൻ, അവൻ മാ​ത്ര​മേ, ഈ വഴി​യ​ത്ര​യും നട​ന്നു, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം അതിർ​ത്തി ഭേ​ദി​ച്ചു് അതി​സു​ര​ക്ഷാ​മേ​ഖ​ല​യിൽ അല​സ​മാ​യി നട​ക്കാൻ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ടു​ക​യു​ള്ളു. നവ​വ​ധു​വാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലി, ഹസ്തി​ന​പു​രി അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ പാർ​ക്കു​ന്ന ഇട​വേ​ള​യിൽ, നി​ത്യ​വു​മ​വൻ ഒരു വെ​ള്ളി​പ്പാ​ത്രം നിറയെ പു​ത്തൻ​പൂ​ക്ക​ളു​മാ​യി അവ​ളെ​കാ​ത്തു വരി​നിൽ​ക്കും പൂ​ക്കൾ വാ​ങ്ങി​മ​ണ​ത്തു, പ്ര​സ​ന്ന​മായ പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടെ അവൾ അവ​ന്റെ കൈ​പി​ടി​ച്ചു അക​ത്തേ​ക്കു​പോ​വും. ഈ അം​ഗീ​കൃത ആരാ​ധ​ക​നെ​യാ​ണോ, നകുലൻ ‘ചാരൻ’ എന്നു് ചാ​പ്പ​കു​ത്തി, തല വെ​ട്ടാൻ​പോ​വു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ, എന്താ​യി​രി​ക്കും ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ഭര​ണ​കൂ​ടം വരും​ത​ല​മു​റ​ക്കു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന പ്ര​ണ​യ​സ​ങ്ക​ല്പം!”

“ഭീ​മ​കാ​രു​ണ്യ​ത്തിൽ ചക്ര​വർ​ത്തി​പ​ദ​വി ചു​ളു​വിൽ നേടിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, പട്ടാ​ഭി​ഷേ​ക​ത്തി​നു അടി​മ​പ്പ​ണി​ചെ​യ്ത മറ്റു​പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു​നേ​രെ കു​തി​ര​ക​യ​റു​ന്ന​പോ​ലെ നി​ങ്ങ​ളെ​യും കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തു​വാൻ, ‘ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ’ എന്ന നിർ​മ്മി​ത​പ്ര​തി​ച്ഛായ ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്തു​വോ? അതോ, വീ​ട്ടി​ന​ക​ത്തും പു​റ​ത്തും ഒരു​പോ​ലെ സാ​ത്വി​ക​വേ​ഷം ആടിയോ”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം കാലം.

“ചാ​രി​ത്ര്യ​വ​തി എന്ന വി​ശേ​ഷ​ണം നി​ന​ക്കു​ചേ​രി​ല്ലെ​ന്നു നീ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച​തോ​ടെ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു പാ​ഞ്ചാ​ലീ എന്നു പരി​ദേ​വ​ന​ത്തോ​ടെ തു​ട​ങ്ങിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​വാ​ഗ്ദോ​ര​ണി​യിൽ ഞാൻ ഒന്നു​ഞെ​ട്ടി​യെ​ങ്കി​ലും, പി​ന്നീ​ട​വൻ, “എന്നാൽ പതി​വ്രത എന്ന വി​ശേ​ഷ​ണ​മെ​ങ്കി​ലും നി​ന​ക്കു യോ​ജി​ക്കാൻ കഴി​യു​മോ എന്നു് ഞാൻ ഒന്നു നോ​ക്ക​ട്ടെ” എന്നു് വി​ല​പേ​ശു​ന്ന​മ​ട്ടിൽ പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ വെ​ല്ലു​വി​ളി​യോ​ടെ ഞാൻ നേ​രി​ട്ടു. “മു​ഖ്യ​ഭർ​ത്താ​വി​ന്റെ സന്മ​ന​സ്സു​നേ​ടാൻ ഈ വേ​ഷം​കെ​ട്ടു​പോ​രാ, നീ ആഞ്ഞു​ശ്ര​മി​ക്ക​ണം. ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തു ഞങ്ങൾ​ക്കു നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട മാ​തൃ​വാ​ത്സ​ല്യ​വും പെൺ​പ​രി​ലാ​ള​ന​യും നീ എനി​ക്കു് ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്ത​ണം” എന്ന​വൻ ഉപാ​ധി​വെ​ച്ച​പ്പോൾ, അവനെ കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ നി​ന്നും ബഹി​ഷ്ക​രി​ച്ചു ചക്ര​വർ​ത്തി​നി എന്ന നി​ല​യി​ലു​ള്ള മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങൾ ഞാൻ പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു. മറ്റു​നാ​ലു​പേർ ‘പരി​ലാ​ളന’ കി​ട്ടി കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ നി​ന്നും തൃ​പ്തി​യോ​ടെ പു​റ​ത്തു​പോ​വു​മ്പോ​ഴും, തി​രു​വ​സ്ത്ര​ധാ​രി​യായ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ഇനി​യും കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടി​ല്ല പു​നഃ​പ്ര​വേ​ശ​നം!”

“കൗ​ര​വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നാ​യി പാ​ണ്ഡ​വ​രെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ വി​റ​പ്പി​ച്ച ഭീ​ഷ്മർ​ക്കാ​ണ​ല്ലോ മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ രാ​ഷ്ട്ര​പി​താ​വെ​ന്ന മര​ണാ​ന​ന്ത​ര​ബ​ഹു​മ​തി കൊ​ടു​ത്തു് പൊ​തു​ച​ട​ങ്ങിൽ ആദ​രി​ച്ച​തു്! എന്നി​ട്ടും നി​ങ്ങൾ ഭീ​ഷ്മ​രു​ടെ നീ​ണ്ട​കാല കൗ​ര​വ​ക്കൂ​റു വക​വെ​ക്കാ​തെ ചട​ങ്ങു് ബഹി​ഷ്ക​രി​ച്ച​ല്ലോ”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ലെ പരു​ക്കൻ​ത​റ​യിൽ ഉടു​തു​ണി തു​ന്നു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, അര​നൂ​റ്റാ​ണ്ടോ​ളം കാലം രാ​ജ​വ​ധു​വാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി അര​മ​ന​യിൽ ജീ​വി​ച്ച ആ കലിം​ഗ​ദേ​ശ​രാ​ജ​കു​മാ​രി.

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യി​ലെ പാ​ണ്ഡവ ഗൂ​ഡാ​ലോ​ച​ന​യിൽ, ഇര​യു​ടെ വേഷം മാ​ത്ര​മാ​യി ഭീ​ഷ്മർ. മൂ​ന്നാം ലിംഗ പാ​ഞ്ചാ​ല​പു​ത്രി​യെ വാളും കൊ​ടു​ത്തു പാ​ണ്ഡ​വർ നിർ​ത്തി​യ​പ്പോൾ, പ്ര​തി​ജ്ഞാ​പാ​ല​ക​നെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ശാ​ഠ്യ​മു​ള്ള ഭീ​ഷ്മർ, ആയുധം താ​ഴെ​യി​ട്ടു അന്തർ​നാ​ട​ക​ത്തി​ലെ ദു​ര​ന്ത​ക​ഥാ​പാ​ത്ര​മാ​യി നി​ന്നു​കൊ​ടു​ത്തു. തക്കം​നോ​ക്കി അർ​ജ്ജു​നൻ കൂ​ര​മ്പു​ക​ളാൽ ഭീ​ഷ്മ​രിൽ ‘പു​ഷ്പാർ​ച്ചന’ ചെ​യ്തു. പി​ന്നീ​ടു് ‘യു​ദ്ധ​മാ​ലി​ന്യം’ പോർ​ക്ക​ള​പു​റ​മ്പോ​ക്കിൽ ഒരു മൂ​ല​യിൽ, ശര​ശ​യ്യ​യിൽ കഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി, മര​ണ​ത്തി​നു​വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു. അന്ത്യ​ശു​ശ്രൂ​ഷ​യും അനു​സ്മ​ര​ണ​വും കഴി​ഞ്ഞു യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എന്ന കപ​ട​നാ​ട്യ​ക്കാ​രൻ ഇപ്പോൾ ഭീ​ഷ്മ​രെ ‘രാ​ഷ്ട്ര​പി​താ’വാ​ക്കി​യാൽ, സാ​ന്ത്വ​ന​വും ചി​കിൽ​സ​യും കി​ട്ടാ​തെ നര​കി​ച്ച പരേ​താ​ത്മാ​വി​നെ​ന്തു പ്ര​യോ​ജ​നം? വേണ്ട ഹസ്തി​ന​പു​രി​ക്കൊ​രു രാ​ഷ്ട്ര​പി​താ​വു്, മതി സത്യ​വ​തി​യെ​ന്ന കു​രു​വംശ കു​ടും​ബ​നാഥ എന്ന നി​ല​പാ​ടു് വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​യ​ല്ലേ ഞാൻ യോഗം ബഹി​ഷ്ക​രി​ച്ച​തു്!”

“ആദ്യ​ച​ര​മ​വാർ​ഷി​ക​ത്തിൽ ആളു​യ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള പ്ര​തിമ അനാ​ച്ഛാ​ദ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന പ്രൗ​ഢ​ഗം​ഭീ​ര​മായ ചട​ങ്ങിൽ, പ്ര​ഭു​ക്ക​ളും ഭൃ​ത്യ​രും പങ്കെ​ടു​ത്തു എന്നു​നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാം. യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും പ്ര​തി​രോ​ധ​മ​ന്ത്രി ഭീ​മ​നും, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ അഖ​ണ്ഡത സം​ര​ക്ഷി​ക്കാൻ വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദി​ക​ളോ​ടു് നേർ​ക്കു​നേർ ഏറ്റു​മു​ട്ടി ജീ​വ​ത്യാ​ഗം ചെയ്ത ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ആവേ​ശ​ക​ര​മായ ജീ​വി​ത​കഥ അനു​സ്മ​രി​ച്ചു. അനാ​ച്ഛാ​ദ​നം നിർ​വ്വ​ഹി​ക്കാൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യെ ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം ക്ഷ​ണി​ക്കു​മ്പോൾ, കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ എഴു​നേ​റ്റു യോഗം ബഹി​ഷ്ക്ക​രി​ക്കു​ന്നു! പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ട​ത്തി​ന്റെ സവി​ശേ​ഷ​മാ​തൃക എന്നൊ​രി​ക്കൽ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച നി​ങ്ങൾ എങ്ങ​നെ ഈ വിധം ഭർ​തൃ​സ്മ​ര​ണ​യെ അവ​മ​തി​ക്കാൻ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ട്ടു!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യെ ഏകാ​ന്ത​മാ​യൊ​രി​ട​ത്തു കണ്ടെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ കൈ​പി​ടി​ച്ചു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പഞ്ച​ലോ​ഹ​ത്തിൽ​പ​ണിത പ്ര​തിമ എന്നാ​യി​രു​ന്നു നകുലൻ “യോ​ഗ​ത്തിൽ ആദ്യാ​വ​സാ​നം പങ്കെ​ടു​ക്കണ”മെ​ന്നു് മു​ട്ടു​കു​ത്തി ക്ഷ​ണി​ച്ച​പ്പോൾ അറി​യി​ച്ച​തു്. എന്നാൽ യോഗം കൂ​ടു​ന്ന​തി​ന​ല്പം മു​മ്പു് വിവരം കി​ട്ടി, യു​ദ്ധ​മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടാ​ണു് പ്ര​തി​മാ​നിർ​മ്മി​തി. ജീ​വി​ത​കാ​ലം കു​രു​വം​ശ​പ്പെ​രുമ നാ​ടൊ​ട്ടു​ക്കു് അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്താൻ നാ​ല​തി​രു​ക​ളും പദ​യാ​ത്ര​ചെ​യ്ത ശാ​ന്തി​പ്രി​യ​ന്റെ ഓർ​മ്മ​ക്കാ​യി പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം എന്തെ​ങ്കി​ലു​മൊ​ക്കെ കു​ടി​ലത നി​റ​ഞ്ഞ അപ​മാ​ന​നിർ​മ്മി​തി ചെ​യ്തി​രി​ക്കും എന്നു് ചി​ന്തി​ക്കാൻ, ‘നേരേ വാ നേ​രെ​പോ’ തര​ത്തിൽ​പെ​ട്ട ഞങ്ങൾ​ക്കാ​യി​ല്ല എന്ന​താ​ണു് ഖേദം. അരുതേ, ഇക്കാ​ര്യ​ത്തി​ലൊ​രു വി​വാ​ദ​വു​മാ​യി ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​കൾ നാളെ!”

“ബാ​ല്യ​സ്മ​ര​ണ​ക​ളിൽ നി​ങ്ങൾ കു​ന്തി​യെ കരു​ണ​യി​ല്ലാ​തെ​യും, മാ​ദ്രി​യെ മമ​ത​യോ​ടെ​യും ഓർ​ത്തു​കാ​ണാ​റു​ണ്ടു്. മക്ക​ളെ പൊ​ന്നു​പോ​ലെ നോ​ക്കിയ, ആദർശ വനി​ത​യെ​ന്നം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കു​ന്തി പി​ന്നെ​ങ്ങ​നെ നി​ങ്ങൾ​ക്കി​ത്ര പ്ര​യാ​സ​മു​ണ്ടാ​ക്കി?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​നു​മു​മ്പു് വയോ​ജ​ന​പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ഓർ​മ്മ​ക്കാ​ലം.

“അതി​സു​ന്ദ​ര​നാ​യൊ​രു ദേ​വ​നാ​ണി​ത്ത​വണ സൗ​ജ​ന്യ​മാ​യി ബീജം തന്ന​തു് എന്നു് പാ​ണ്ഡു​വി​നോ​ടു് മേ​നി​പ​റ​യു​ന്ന കി​ട​പ്പ​റ​രം​ഗം ഞാൻ ചെ​രി​ഞ്ഞു​നോ​ട്ട​ത്തി​ലൂ​ടെ കേ​ട്ടു എന്ന​താ​യി​രു​ന്നു കു​ന്തി​യു​മാ​യി സം​ഭ​വി​ച്ച അകൽ​ച്ച​യു​ടെ ആദ്യ​കാ​ര​ണം. ആക​സ്മി​ക​മാ​യി തെ​റ്റു് സം​ഭ​വി​ച്ച​തിൽ ദയ​വാ​യി ക്ഷ​മി​ക്കൂ, എന്നു ഞാൻ മു​ട്ടു​കു​ത്തി ഖേദം പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അവൾ ഒന്നു​കൂ​ടി ക്രു​ദ്ധ​യാ​യി. നീ കപ​ട​നാ​വി​ന്റെ ഉട​മ​യാ​ണു്, മര​ണ​ദേ​വ​ത​യു​ടെ മക​നാ​ണു്, നി​ന്റെ വാ​മൊ​ഴി ഞാൻ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും അവി​ശ്വ​സി​ക്കും പി​ന്നെ നീ സ്വയം തെ​റ്റു​തി​രു​ത്തി അടി​മ​പ്പ​ണി മാ​തൃ​കാ​ശി​ക്ഷ​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ഏറ്റെ​ടു​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ! എന്ന​വർ പറ​ഞ്ഞു ഭീ​ഷ​ണ​നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ നിർ​ത്തി. കടു​ത്ത​നോ​ട്ട​വും ഭാ​ഷാ​പ്ര​യോ​ഗ​വു​മാ​യി കു​ന്തി പി​ന്നീ​ടു് എന്റെ ബാ​ല്യ​നൊ​മ്പ​രം മു​ത​ലെ​ടു​ത്തു എല്ലാ​വിധ വൃ​ത്തി​കെ​ട്ട പണി​ക​ളും ചെ​യ്യി​പ്പി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. കു​റ​ച്ചു​കാ​ല​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, മാ​ദ്രി​യും കു​ന്തി​യും ചേർ​ന്നു് കി​ട​പ്പു​രോ​ഗി പാ​ണ്ഡു​വി​നെ അടി​വ​സ്ത്രം മു​ഖ​ത്തി​ട്ടു ശ്വാ​സം മു​ട്ടി​ച്ചു നി​ശ്ശ​ബ്ദ​നാ​ക്കു​ന്ന​തു ഞാൻ പേ​ടി​കൂ​ടാ​തെ നോ​ക്കി​നിൽ​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടെ​ങ്കി​ലും, മരണം ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്തും​വ​രെ കണ്ടെ​ന്നു നടി​ച്ചി​ല്ല. പി​ന്നെ മാ​ദ്രി​യും കു​ന്തി​യും എന്നെ വക​വ​രു​ത്താൻ പി​ടി​കൂ​ടു​മ്പോൾ, കു​ത​റി​മാ​റി ഞാൻ സമീ​പ​ത്തു​ള്ളൊ​രു ആശ്ര​മ​ത്തിൽ അഭയം തേടി.” രാ​ജാ​വി​നു​യോ​ജി​ച്ച ഭാ​ഷ​യും കു​ലീ​ന​ശ​രീ​ര​ച​ല​ന​ങ്ങ​ളു​മാ​യി സാ​വ​ധാ​നം സം​സാ​രി​ച്ചു കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കെ​ത്ത​ന്നെ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പെ​ട്ടെ​ന്നു് ഏങ്ങ​ല​ടി​ച്ചു, ഇരു​കൈ​ക​ളും വി​ടർ​ത്തി കണ്ണു​തു​റി​ച്ചും വാ​തു​റ​ന്നും ഭയാ​ന​ക​മാ​യി വി​ല​പി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ, മാ​ദ്രീ പു​ത്ര​നായ നകുലൻ ഓടി​വ​ന്നു മു​തിർ​ന്ന സഹോ​ദ​ര​നെ കരു​ത​ലോ​ടെ ചേർ​ത്തു​പി​ടി​ച്ചു ആശ്ലേ​ഷി​ച്ചു “സാ​ര​മി​ല്ല പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​നേ ഈ യക്ഷി​ക്കു​ട്ടി കു​റ​ച്ചു​കാ​ല​മാ​യി നമ്മെ വെ​റു​പ്പി​ന്റെ കഥ​കൾ​ക്കാ​യി അഭി​മു​ഖം ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടു്. ഞാ​നി​വ​ളെ ഉടൻ കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യാം. വകു​പ്പു​ണ്ടു് വൃ​ദ്ധ​പീ​ഡ​ന​ത്തി​നു പ്ര​തി​യാ​ക്കി തു​റു​ങ്കി​ലി​ടാം, ഉറ​പ്പു്.”

“പരി​ഭ​വം എന്ന പരി​ചിത പെൺ​ആ​യു​ധം, പതി​വാ​യി ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​മോ പാ​ഞ്ചാ​ലി?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം​ന​ഗ​രം നി​ല​വിൽ വരും​മു​മ്പു​ള്ള ഖാ​ണ്ഡ​വ​ക്കാല സം​ഘർ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“പ്ര​വർ​ത്തി​യിൽ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ആലോ​ച​ന​യി​ലും പ്ര​തി​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾ സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്ന പാ​ഴ്ശ്ര​മം അവ​ളു​ടെ​ഭാ​ഗ​ത്തു കാ​ണു​മ്പോൾ പാ​ണ്ഡ​വർ സ്വ​യം​പ്ര​തി​രോ​ധ​മു​റ​യിൽ ചെ​റു​ത്തു​നിൽ​ക്കാ​റു​ണ്ടു്. കു​ഴ​ഞ്ഞു​മ​റി​ഞ്ഞ ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ലും കാ​ണു​ന്ന ഒരു ആശ്വാ​സം, പ്ര​ത്യാശ! മാ​ദ്രി​യു​ടെ മക്കൾ രണ്ടു​പേ​രും ആദ്യ​മൊ​ക്കെ അവി​ശ്വ​സ്ത​ത​ക്കു് പേ​രു​കേ​ട്ട​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. ഈയ​ടു​ത്ത​കാ​ലം അതു ഞങ്ങൾ മാ​റ്റി. നകു​ല​നെ ചാ​ര​നാ​ക്കി പൂ​ട്ടി. എപ്പോൾ കണ്ടാ​ലും, തു​റി​ച്ച​നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ ഞാൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ നീ​ക്ക​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു പു​തു​വാർ​ത്ത ചോ​ദി​ക്കും. വാർ​ത്ത​ക്കൊ​പ്പം അഭി​പ്രാ​യം വേ​ണ്ടെ​ന്നു വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടും. അങ്ങ​നെ ജാ​ഗ്രത കാ​ണി​ക്കും എന്നാൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങൾ? അതവൾ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ വി​സ​മ്മ​തി​ക്കും. പരി​ഭ​വം പരി​ദേ​വ​നം എല്ലാം കഴി​ഞ്ഞു പാ​ഞ്ചാ​ലി പ്രീ​ണ​ന​വും പ്ര​ലോ​ഭ​ന​വും വഴി കാ​ര്യം​നേ​ടാൻ കൗശലം കാ​ണി​ക്കു​ന്ന​തിൽ എനി​ക്കെ​ന്നും, തു​റ​ന്നു​പ​റ​യ​ട്ടെ, ഒരു ‘ഇര’വേ​ഷ​മാ​ണു​ണ്ടാ​വുക എന്ന​റി​യു​ന്ന സഹ​ദേ​വൻ, പൊ​ള്ള​ദാർ​ശ​നി​ക​പ​ദാ​വ​ലി ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു് ആശ്വാ​സം പകരും. ഇത്ര​യ​ധി​കം സസ്യാ​ഹാ​രി​ക​ളായ കാ​ട്ടു​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ നി​ത്യ​വും കൊ​ന്നു​ചു​ട്ടെ​ടു​ക്കാൻ ഇവി​ടെ​യൊ​ക്കെ ഉണ്ടെ​ങ്കി​ലും, ഭീമൻ, മയിൽ​മു​ട്ട മോ​ഷ്ടി​ക്കാ​നെ​ടു​ക്കു​ന്ന കൗശലം, അതൊ​ന്നു​വേ​റെ. ഈ വി​ല​ക്ഷ​ണ​ഭൂ​മി​ക​യിൽ വേണം അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ അസ്ത്ര​പ്ര​യോ​ഗ​വു​മാ​യി കൊ​ടും​കാ​ടു​വ​ള​ഞ്ഞു, ആരോ​രു​മ​റി​യാ​തെ തീ​യി​ടാൻ. ഉട​മ​സ്ഥാ​വ​കാ​ശ​ത്തോ​ടെ, ആദ്യ​മാ​യൊ​രു മാ​യി​ക​ന​ഗ​രി സ്ഥാ​പി​ക്കാ​നു​ള്ള മഹാ​യ​ജ്ഞ​ത്തിൽ നേ​രി​ട്ടു് നി​ങ്ങൾ സജീ​വ​പ​ങ്കാ​ളി​യാ​വി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, എഴു​തു​ന്ന വാർ​ത്ത​ക​ളി​ലെ​ങ്കി​ലും ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’, കൗ​ര​വ​അ​ര​മ​ന​യിൽ ഒരു സ്വാ​ധീ​ന​ശ​ക്തി​യാ​യി ഞങ്ങ​ളെ നീ തു​ണ​ക്കു​മോ? അതോ, നീയും പാ​ഞ്ചാ​ലി​വ​ല​യിൽ കു​ടു​ങ്ങു​മോ!”

“ആളെ​ങ്ങ​നെ? ചി​കി​ത്സ​യു​മാ​യി യോ​ജി​ച്ചു​പോ​വു​ന്നു​ണ്ടോ? അതോ, മര​ണം​കാ​ത്തു​കി​ട​ക്ക​ട്ടെ എന്ന ദാർ​ശ​നി​ക​ചി​ന്താ​ഗ​തി​യാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പോർ​ക്ക​ള​സർ​വ്വാ​ധി​കാ​രി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ജീവൻ നഷ്ട​പ്പെ​ടാ​തെ പി​ടി​ച്ചു​നിർ​ത്തി​യ​തു് പൂർ​ണ​സ​ജ്ജ​മായ ചി​കി​ത്സാ​സൗ​ക​ര്യം നേ​ര​ത്തേ കൗരവർ ഒരു​ക്കി​യ​തു​കൊ​ണ്ട​ല്ലേ. ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു് സ്വ​സ്തി! രോ​ഗി​യു​ടെ പട​ച്ച​ട്ട​യ​ഴി​ച്ചു ഉടൽ സൂ​ക്ഷ്മ​മാ​യി പരി​ശോ​ധി​ച്ച​പ്പോൾ ആശ്വാ​സ​മാ​യി, കൂ​ര​മ്പു​കൾ​ക്കു തൊ​ലി​പ്പു​റ​മേ മാ​ത്ര​മേ ചോ​ര​പൊ​ടി​യി​ക്കാ​നാ​യു​ള്ളു. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ​നി​ന്നും നേ​ര​ത്തേ​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന ശയ്യോ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നു​ഞ​ങ്ങൾ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ക്ഷ​മ​മാ​ക്കി. സന്ദർ​ശ​ക​രു​ടെ തി​ര​ക്കൊ​ഴി​വാ​ക്കാൻ ശര​ശ​യ്യ എന്നു് അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മായ പേ​രി​ട്ടു് രോ​ഗി​യെ കി​ട​ത്തി. ഒറ്റ​നോ​ട്ട​ത്തിൽ തോ​ന്നും, പറി​ച്ചു​മാ​റ്റാൻ ആവാ​ത്ത​വി​ധം അമ്പു​ത​റ​ച്ചു​ക​യ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു പൊ​ന്നു​ട​ലാ​കെ! അനാ​വ​ശ്യ​സ​ന്ദർ​ശ​ക​രെ നി​രു​ത്സാ​ഹ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ മറ്റെ​ന്തു കു​റു​ക്കു​വ​ഴി. വ്യ​ക്തി​ഗത രോ​ഗീ​പ​രി​ച​ര​ണ​ത്തി​നു് സന്ന​ദ്ധ​സേ​വ​ന​വു​മാ​യി മൂ​ന്നു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ രാ​പ്പ​കൽ ഇവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​കും. എത്ര​യും വേഗം പട​വാ​ളു​മാ​യി പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ പോവാൻ അനു​മ​തി വേ​ണ​മെ​ന്നു ശഠി​ക്കു​മ്പോൾ കാണാം, സന്ന​ദ്ധ​സേ​വ​കർ രോ​ഗി​യെ പരി​ലാ​ളി​ച്ചു സാ​ന്ത്വ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. പ്ര​ഖ്യാ​പി​ത​ബ്ര​ഹ്മ​ചാ​രി​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും, അത്യാ​വ​ശ്യ​ത്തി​നു​പ​ക​രി​ക്കാൻ പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​കൾ തയ്യാ​റാ​യി എന്ന​താ​ണു​കാ​ര്യം. അതാ, രണ്ടാ​മ​ത്തെ കൗ​ര​വ​സേ​നാ​പ​തി ദ്രോ​ണ​രു​ടെ നി​ല​വി​ളി! ഇത്ത​വണ കൊ​ല​ക്ക​ത്തി ഉന്നം​തെ​റ്റി​യി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു വി​ലാ​പ​സ്വ​രം കേ​ട്ടാൽ അറി​യാം ജഡ​പ​രി​ശോ​ധ​ന​ക്കു പന്തൽ പണി​യ​ണം, തി​ര​ക്കു​ണ്ടു് പൊ​റു​ക്കു​മ​ല്ലോ.”

“പാ​ണ്ഡു എന്ന കു​ലീ​ന​കു​ടും​ബ​നാ​മം പേ​റു​ന്ന ഞാ​നൊ​രി​ക്കൽ കു​രു​വം​ശ​രാ​ജാ​വാ​യി​രു​ന്നു എന്നു് നി​ങ്ങ​ളോ​ടു് അച്ഛൻ അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്ന ബാ​ല്യ​സ്മ​രണ ഇപ്പോ​ഴും ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡു​വും ഭാ​ര്യ​മാ​രും കു​ട്ടി​ക​ളു​മൊ​ത്തു രണ്ടു​ദ​ശാ​ബ്ദം വനാ​ന്ത​ര​ത്തിൽ ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ച ഇടം കണ്ടെ​ത്താൻ, കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​മൊ​ത്തു ആദി​വാ​സി​ക​ളു​ടെ സഹാ​യ​ത്താൽ വഴി​ന​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു സ്വ​ത്തെ​ല്ലാം പണ​യം​വ​ച്ചു ചൂ​താ​ടി നി​സ്വ​നായ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി.

“രണ്ടാ​മൻ ഭീമൻ ജനി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. കു​ന്തി പൂ​ചൂ​ടി പടി​യി​റ​ങ്ങി​പ്പോയ സാ​യാ​ഹ്നം. ഹസ്തി​ന​പു​രി എന്ന ഗം​ഗാ​തട നഗ​ര​വും, അവിടെ കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തെ രാ​ജ​ധാ​നി​യും വി​ഭ​വ​സ​മൃ​ദ്ധ​മായ ഊട്ടു​പു​ര​യും ജനിതക അന്ധത എന്ന അം​ഗ​പ​രി​മി​തി​യാൽ രാ​ജ​യോ​ഗ്യത നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ ദൈ​നം​ദി​ന​ദൈ​ന്യ​ത​യും, പായിൽ മലർ​ന്നു​കി​ട​ന്നു് പാ​ണ്ഡു എന്നെ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ആഞ്ഞു​ശ്ര​മി​ക്കു​മ്പോൾ, മാ​ദ്രി മൂ​ല​യി​ലി​രു​ന്നു കീ​റ​ത്തു​ണി​തു​ന്നി ഇട​യ്ക്കി​ടെ പരി​ഹാ​സ​ത്തിൽ അട്ട​ഹ​സി​ക്കും. അര​മ​ന​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ആഡം​ബ​ര​വും, നു​ഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റി ശല്യം ചെ​യ്യാൻ ശത്രു​ക്ക​ളി​ല്ലാ​ത്ത നാ​ല​യ​ല്പ​ക്ക​വും, അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​ലെ നിർ​ലോ​ഭ​മായ പര​സ്ത്രീ​ല​ഭ്യ​ത​യും പാ​ണ്ഡു, ഭൂ​താ​തു​ര​ത​യോ​ടെ വർ​ണ്ണി​ച്ചു​വർ​ണ്ണി​ച്ചു വി​കാ​ര​പ​ര​വ​ശ​നാ​യി എന്നോ​ടു് പെ​ട്ടെ​ന്നു് മു​റി​വി​ട്ടു പു​റ​ത്തു​പോ​വാൻ പറയും എന്നി​ട്ടു മാ​ദ്രി​യെ വരു​ത്തി അര​ക്കെ​ട്ടിൽ പി​ടി​ച്ചു കൂ​ടെ​കി​ട​ത്താൻ ശ്ര​മി​ക്കു​മ്പോൾ, അവൾ പെൺ​പു​ലി​യെ​പോ​ലെ ചീറി അയാ​ളിൽ നി​ന്നും ഓടി​ഒ​ളി​ക്കും. അപ​ച​രി​ത​സു​ഗ​ന്ധ​ങ്ങ​ളും ഉലഞ്ഞ ഉട​യാ​ട​ക​ളു​മാ​യി കു​ന്തി രാ​ത്രി മട​ങ്ങി​വ​രും​വ​രെ, കി​ത​ച്ചും വി​ല​പി​ച്ചും അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​ലെ മോ​ഹി​നി​ക​ളെ പറ്റി ഓരോ​ന്നു് സ്വയം പറ​ഞ്ഞു മോ​ഹി​പ്പി​ക്കും. ഈ പ്ര​ഹ​സ​നം ആളും തരവും നോ​ക്കാ​തെ പാ​ണ്ഡു പല​പ്പോ​ഴും പറ​യാ​നൊ​രു​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ, ഒരി​ക്കൽ മാ​ദ്രി അയാ​ളു​ടെ വായിൽ കീ​റ​ത്തു​ണി തി​രു​കി “കു​ട്ടി​ക​ളോ​ടു് ഇല്ലാ​ക്കഥ പറ​ഞ്ഞു നി​ങ്ങൾ ഇനി മോ​ഹി​പ്പി​ച്ചാൽ!” എന്നൊ​രു ഭീ​തി​ത​മായ താ​ക്കീ​തോ​ടെ പാ​ണ്ഡു​ശ​രീ​രം കാ​ലു​കൊ​ണ്ടു് തട്ടി ചു​വ​രി​നോ​ടു് തി​രി​ച്ചി​ട്ടു, എന്നെ​യും കൂ​ട്ടി അവൾ പു​റ​ത്തു​പോ​വു​ന്ന ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്… ഇതാ! ഈ സ്ഥ​ല​ത്താ​യി​രു​ന്നു ഞങ്ങ​ളു​ടെ മര​ക്കു​ടിൽ. ഇപ്പോൾ എന്ത​ദ്ഭു​തം ഇതൊരു ശവ​പ്പ​റ​മ്പാ​ണ​ല്ലോ!”

“പ്ര​ഖ്യാ​പി​ത​പ്ര​തി​യോ​ഗി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു വസ്തു​നി​ഷ്ഠ​മായ ഒരു അഭി​പ്രാ​യം നേ​രി​ട്ടു് ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു് അത്ര ശരി​യ​ല്ലെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ അർ​ജ്ജു​ന​വ്യ​ക്തി​ത്വ​ത്തിൽ അസ്വീ​കാ​ര്യ​മായ ഏതു അനാ​രോ​ഗ്യ​ഘ​ട​ക​മാ​ണു് നി​ങ്ങ​ളെ ആവർ​ത്തി​ച്ചു അലോ​സ​ര​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വ​പ​ക്ഷം ചേരാൻ, സൂ​ത​പു​ത്രൻ പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ങ്ങൾ നേ​രി​ടു​ന്ന കാലം യു​ദ്ധ​മേ​ഘ​ങ്ങൾ നി​റ​ഞ്ഞ ആകാശം.

“യു​ദ്ധ​ജ്ഞാ​ന​നിർ​മ്മി​തി​യിൽ അവ​ന​റി​വു​ണ്ടെ​ന്ന​തിൽ എനി​ക്കു് അവ​മ​തി​യൊ​ന്നും തോ​ന്നാ​റി​ല്ല, എന്നാൽ കഠി​ന​പ്ര​യ​ത്ന​ത്തി​ലൂ​ടെ അവ​ന​റി​യാൻ കഴി​ഞ്ഞ സൈ​നി​ക​വി​ജ്ഞാ​നം മറ്റു​ള്ള​വർ​ക്കും അതേ​പോ​ലെ, ഒരു​പ​ക്ഷേ, ഒരു​പ​ണ​ത്തൂ​ക്കം കൂ​ടു​തൽ, ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി​യി​ലൂ​ടെ നേ​ടി​യെ​ടു​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കാം എന്നു് സന്മ​ന​സ്സോ​ടെ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​നു​ള്ള വി​വേ​ക​മാ​ണു് അർ​ജ്ജു​ന​നു്, പാവം, പ്ര​കൃ​തി നി​ഷേ​ധി​ച്ച​തും, എന്നാൽ എനി​ക്കു് എനി​ക്ക​നു​വ​ദി​ച്ച​തും.”

“തി​രു​വ​സ്ത്രം​ധ​രി​ച്ചു ചെ​ങ്കോ​ലി​നാ​യി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു മു​മ്പിൽ മു​ട്ടു​കു​ത്തു​ന്ന നി​യു​ക്ത​രാ​ജാ​വു് പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നെ വരി​നി​ന്നു അനു​മോ​ദി​ക്കാൻ നി​ങ്ങ​ളെ​യൊ​ന്നും രാ​വി​ലെ കണ്ടി​ല്ല​ല്ലോ!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​ക​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ മു​പ്പ​ത്തി​യാ​റു വർ​ഷ​ത്തെ തു​ടർ​ച്ച​യായ പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം അഭി​മ​ന്യു​പു​ത്രൻ​പ​രീ​ക്ഷി​ത്തു് കി​രീ​ടം ധരി​ച്ച ദിവസം.

“സാ​ഹ​സി​ക​പോ​രാ​ളി​യെ​ന്നു നമു​ക്ക​റി​വു​ള്ള അഭി​മ​ന്യു എവിടെ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പാ​വാ​ട​യിൽ പി​ടി​ച്ചു കൊ​ട്ടാ​ര​വി​പ്ല​വ​ത്തി​നു കൂ​ട്ടു​കൂ​ടിയ ഭീ​രു​പ​രീ​ക്ഷി​ത്തു് എവിടെ. പി​ന്തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി​യാൽ അവ​ന്റെ ജനു​സ്സു് ദ്വാ​ര​ക​വാ​സി​യായ പി​താ​വിൽ നി​ന്ന​ല്ല, അമ്മ ഉത്ത​ര​യു​ടെ സഹോ​ദ​ര​നിൽ​നി​ന്ന​ല്ലെ? ഇവനെ രക്ഷി​ക്കാൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ടെ അവ​സാ​ന​ദി​വ​സം എന്തെ​ല്ലാം മാ​യി​ക​പ്ര​ക​ട​ന​ങ്ങൾ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു എന്നാ​ലോ​ചി​ക്കു​മ്പോൾ, നി​രാ​ശ​യോ​ടെ ഹൃദയം നു​റു​ങ്ങു​ന്നു. ഒന്നും വേ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മക്ക​ളെ​ല്ലാം കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട പാ​ണ്ഡ​വർ യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​ഭ​ര​ണ​കാ​ല​ത്തു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളിൽ ചിലരെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ പാ​ഞ്ച​ലി​യു​ടെ അറി​വോ​ടെ പാർ​പ്പി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും, അന​പ​ത്യ​ദുഃ​ഖം പി​ന്നെ​യും പി​ടി​കൂ​ടി​യ​പ്പോൾ പി​ടി​വി​ട്ടു് പാ​യ​വേ​റെ​വേ​റെ​യാ​യി. പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നെ ഹസ്തി​ന​പു​രി അർ​ഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ? ഉണ്ട​ല്ലോ. ശന്ത​നു​മു​തൽ ഓരോ​രു​ത്ത​രും ഒന്നി​നൊ​ന്നു അനർഹർ! പാ​ണ്ഡ​വർ യു​ദ്ധം​ജ​യി​ച്ചു വന്ന​പ്പോൾ എന്റെ വന്ദ്യ​പി​താ​വു് മുൻ​ചാർ​വാ​കൻ വി​വേ​കം ഉപ​ദേ​ശി​ച്ചു നി​ങ്ങൾ​ക്കി​ത്ര​യും കാലം ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലും കൂ​ട്ടു​കി​ട​പ്പി​ലും സം​തൃ​പ്തി​ത​ന്ന മഹ​തി​യാ​വ​ട്ടെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ രാ​ജാ​മാ​താ​വും രാ​ജ്ഞി​യും. പു​രു​ഷാ​ധി​ത്യ​പ്ര​വ​ണ​ത​യാൽ പരു​ഷ​പെ​രു​മാ​റ്റ​മുറ പാ​ലി​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ണ്ടോ അപ്പോൾ അറി​യു​ന്നു വരും​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ രാ​ജ​പ​ത്നി വേ​ണ്ടി​വ​രും, തെ​രു​വിൽ തലപോയ ഭർ​ത്താ​വി​ന്റെ ചെ​ങ്കോ​ലു​മാ​യി തു​ടർ​ഭ​ര​ണം ചെ​യു​വാൻ” ഒരു​നേ​ര​ത്തെ സമൃ​ദ്ധ​ഭ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നാ​യി, പുക ഉയ​രു​ന്ന ഊട്ടു​പു​ര​നോ​ക്കി ധനി​ക​മേ​ഖ​ല​യിൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ മനഃ​സാ​ക്ഷി സൂ​ക്ഷി​പ്പു​കാ​രൻ!

“കൗ​ര​വ​രെ പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടിൽ നിർ​ത്താൻ കോ​പ്പു​ള്ള ഗു​രു​തര ലൈം​ഗി​കാ​ക്ര​മണ പരാ​തി​യു​മാ​യി, ഭീ​ഷ്മ​നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തി​നു് നി​വേ​ദ​നം സമർ​പ്പി​ച്ച അതി​ജീ​വി​ത​പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് നി​ങ്ങൾ, മയൻ​നിർ​മ്മിത മായിക അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം സമ്മാ​നി​ച്ച​പ്പോൾ, ഹസ്തി​ന​പു​രി ഞെ​ട്ടി. ആവ​ശ്യ​ത്തി​നു​പ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​വൻ ആർ​ക്കും ആത്മ​മി​ത്രം എന്നു കൃ​ത​ജ്ഞ​ത​യോ​ടെ പാ​ണ്ഡ​വർ ഉടൻ പ്ര​തി​ക​രി​ച്ച​ല്ലോ. എങ്ങ​നെ കാ​ണു​ന്നു കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്കൾ ഈ കു​ടി​ല​ന​യ​ത​ന്ത്രം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വർ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്തു വന​വാ​സ​ത്തി​നു​പോ​വു​ന്ന നേരം.

“ലൈം​ഗി​കാ​ക്ര​മ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു​വോ അതു് ശരി​ക്കും? അതോ ഉട​ല​ഴ​കു​ള്ള സു​ര​സു​ന്ദ​രി​യോ​ടു ലൈം​ഗി​ക​മോ​ഹം ഒരു നി​മി​ഷം അതി​രു​വി​ട്ട​തോ? അതൊ​ക്കെ നീ​തി​പീ​ഠം ഇഴ​കീ​റ​ട്ടെ, അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം ദ്രൗ​പ​ദീ​ദേ​വി​ക്കു് സമ്മാ​നി​ച്ച​തു് അക്ഷ​ന്ത​വ്യ​മായ അപ​രാ​ധ​മെ​ന്നൊ​ന്നും പതി​വ്ര​ത​ക​ളായ കൗ​ര​വ​സ്ത്രീ​കൾ പറ​ഞ്ഞു​കാ​ണു​ന്നി​ല്ല. പശ്ചാ​ത്ത​ലം പരി​ശോ​ധി​ച്ചാൽ അവർ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ സൗ​ന്ദ​ര്യ​പ​രി​ശീ​ല​ന​ത്താൽ ഇന്നൊ​രു ‘നൂ​റ്റുവ മോ​ഹി​നി’ കൂ​ട്ടം തന്നെ​യാ​യി​ല്ലേ. മൃ​ദു​വാ​യി നോ​ക്കു​മ്പോൾ, ഞങ്ങൾ​ക്കു് പണ്ടൊ​രി​ക്കൽ മയൻ സമ്മാ​നി​ച്ച അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം, ഉപ​യോ​ഗ​ത്തിൽ തീർ​ത്തു​മൊ​രു ‘എളി​മ​പ്പാ​ത്രം’. ഓരോ ധാ​ന്യ​മ​ണി കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലിൽ വേ​വി​ക്കു​മ്പോ​ഴും, ഏതോ നാ​മ​മാ​ത്ര​ഹ​സ്തി​ന​പു​രി കർ​ഷ​ക​ന്റെ​യും ധാ​ന്യ​പ്പെ​ട്ടി​യിൽ അത്ര​യും ധാ​ന്യ​മ​ണി അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​വും എന്ന​താ​ണ​തി​ന്റെ നിർ​മ്മാ​ണ​പ​രി​മി​തി. അല്ലാ​തെ, അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തിൽ​നി​ന്നും ധാ​ന്യം ഉത്പാ​ദി​പ്പി​ക്കാൻ ദി​വ്യാ​നു​ഭ​വം ഒന്നു​മി​ല്ല​ല്ലോ ശി​ല്പി​മ​യ​നു!”

“ഇന്ന​ല​ത്തെ പ്രൗ​ഢ​ഗം​ഭീര അനു​സ്മ​ര​ണ​വും നി​ങ്ങൾ ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ ബഹി​ഷ്ക​രി​ച്ചു അല്ലെ!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധന വി​ധ​വ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“യു​ദ്ധ​ത്തിൽ പങ്കെ​ടു​ത്ത ധീ​രോ​ദാ​ത്ത​ന്മാ​രെ പൊ​ന്നാട അണി​യി​ക്കു​ന്നു എന്നൊ​ക്കെ നകുലൻ നാ​വി​ട്ട​ടി​ച്ചു ഹസ്തി‘നപുരി പത്രിക’യോടു് പറ​ഞ്ഞാൽ മാ​ത്രം മതിയോ? യു​ദ്ധം​ന​യി​ച്ച ധീ​ര​ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി​ക​ളായ കൗ​ര​വ​രെ നേർ​വ​ഴി​യിൽ ആയുധം കൊ​ണ്ടു് വധി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​പ​ക​രം, പോർ​ക്കള പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം കാ​റ്റിൽ​പ​റ​ത്തി ഞെ​ക്കി കൊ​ല​ചെ​യ്ത പാ​ണ്ഡ​വ​ര​ഞ്ചു​പേ​രെ​യും ‘നവോ​ത്ഥാന നായകർ’ എന്ന പട്ടി​ക​യിൽ​പെ​ടു​ത്തി, വെ​ണ്ണ​ക്ക​ല്ലിൽ പേർ ആലേ​ഖ​നം ചെ​യ്ത​പ്പോൾ, ഹസ്തി​ന​പു​രി എന്ന പു​രാ​തന പര​മാ​ധി​കാര രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി സ്വ​ജീ​വൻ ബലി​ദാ​നം ചെയ്ത കൗ​ര​വ​രിൽ നി​ന്നൊ​രാൾ പോ​ലു​മു​ണ്ടോ? ധവ​ള​പ​ത്രം ഇറ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ എവിടെ ധാർ​മി​കത മു​ഖം​മൂ​ടി​യാ​ക്കിയ അർ​ദ്ധ​സ​ത്യ​വാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ? ഗ്രാ​മ​ഗ്രാ​മാ​ന്ത​ര​ങ്ങ​ളിൽ വെ​യി​ലും മഴയും കൊ​ണ്ടു്, താ​ടി​യും മു​ടി​യും വളർ​ന്നു കാ​ടു​കെ​ട്ടി, പരു​ക്കൻ നാ​ട്ടു​വ​ഴി​ക​ളിൽ പദ​യാ​ത്ര ചെ​യ്തു, നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളാ​യി മു​ഖ്യ​ധാ​ര​യിൽ വരാ​നാ​വാ​തെ, പാർ​ശ്വ​വൽ​ക്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടും, പല​പ്പോ​ഴും പീ​ഡി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടും, ദു​രി​ത​മ​നു​ഭ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന ആയി​ര​മാ​യി​രം ആദി​വാ​സി​യു​വാ​ക്കൾ​ക്കു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ സു​വർ​ണ്ണ​പൗ​രാ​വ​കാ​ശം കൊ​ടു​ത്താ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ പ്രി​യ​ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അവരെ യു​ദ്ധ​സ​ജ്ജ​രാ​ക്കു​വാൻ സൈ​നി​ക​പ​രി​ശീ​ല​നം കൊ​ടു​ത്തു സജ്ജ​രാ​ക്കി​യ​തു്. എന്നാൽ പാപി പാ​ണ്ഡ​വ​രോ! കറ​വ​മാ​ടു​കൾ​ക്കു തീ​റ്റ​പ്പു​ല്ലു​മാ​യി വഴി​ന​ട​ക്കു​ന്ന ക്ഷീ​ര​കർ​ഷ​ക​രെ മു​മ്പിൽ കണ്ടാൽ ‘നാളെ രാ​വി​ലെ മുതൽ പാൽ​മാ​ത്രം പോരാ, കറ​വ​വ​റ്റിയ വളർ​ത്തു​മൃ​ഗ​ത്തി​ന്റെ ഇറ​ച്ചി​യും​വേ​ണം കാ​ഴ്ച​വ​സ്തു​വാ​യി കൊ​ണ്ടു വരാൻ’ എന്നു് കണ്ണു​രു​ട്ടി പേ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രെ​പ്പോ​ലു​ള്ള​വ​രെ​യാ​ണോ കു​രു​വം​ശ​ന​വോ​ത്ഥാ​ന​ത്തി​ന്റെ പതാ​ക​വാ​ഹ​ക​രാ​യി എഴു​ന്നെ​ള്ളി​ക്കേ​ണ്ട​തു്? യു​ദ്ധ​ത്തി​നു​മു​മ്പ​വർ, കർ​ണ്ണ​നു​മാ​യി ഞാൻ കു​ല​സ്ത്രീ​ക്കു യോ​ജി​ക്കാ​ത്ത​വി​ധം ചൂ​താ​ടു​ന്ന കെ​ട്ടു​ക​ഥ​പ്ര​ച​രി​പ്പി​ച്ചു. ഇപ്പോൾ അവർ പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു, ഞാൻ ഒരു​ത​രി സ്വർ​ണ്ണം പോലും മോ​ഹി​ക്കാ​തെ​ത​ന്നെ അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ വെ​പ്പാ​ട്ടി​യാ​വാൻ തയ്യാ​റെ​ന്നു! അനാ​ഥ​വൈ​ധ​വ്യ​ത്തി​ലും സ്വ​ഭാ​വ​ഹ​ത്യ കണ്ടും കേ​ട്ടും വി​മ്മി​ട്ട​മ​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടെ യോഗം ബഹി​ഷ്ക​രി​ച്ച എന്നെ, ഉത്ത​ര​യും സു​ഭ​ദ്ര​യു​മ​ട​ക്കം കു​ല​സ്ത്രീ​കൾ, അനു​ഗ​മി​ക്കു​ന്ന​തും നി​ങ്ങൾ ഇന്ന​ലെ കണ്ട​ത​ല്ലേ!”

“നി​ങ്ങ​ളു​മാ​യി പുതിയ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ ദൈ​നം​ദിന ഇട​പെ​ട​ലു​ക​ളിൽ എന്തെ​ങ്കി​ലും വ്യ​ത്യാ​സം​ക​ണ്ട ദു​ര​നു​ഭ​വ​മു​ണ്ടോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദ്രൗ​പ​ദി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗം ചെ​യ്തു ഹസ്തി​ന​പു​രി ഉൾ​പ്പെ​ടെ ഗാം​ഗാ​ത​ട​ത്തി​ലെ നാ​ട്ടു​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളെ​യെ​ല്ലാം ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ‘സാ​മ​ന്ത’ന്മാ​രാ​ക്കിയ സു​വർ​ണ്ണ​കാ​ലം.

“പ്രാ​യ​ക്കു​റ​വു​ള്ള അനു​ജ​ന്മാ​രു​മാ​യി ഭാ​ര്യ​യെ പങ്കി​ടേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന വി​ചി​ത്ര​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു, പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടി​നു ഊഴം​കി​ട്ടു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ പരി​ധി​വി​ട്ടു പരി​ദേ​വ​നം ചെ​യ്യു​ന്നൊ​രു സ്ത്രൈണ ദൗർ​ബ​ല്യം മുൻ​യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അനു​ജ​ന്റെ സ്വ​യം​വ​ര​ഭാ​ര്യ​യെ കൗ​ശ​ല​ത്തിൽ തട്ടി​യെ​ടു​ക്കാൻ, വൈ​വി​ധ്യ​ബീ​ജ​ങ്ങ​ളിൽ അഭി​ര​മി​ച്ച കേ​മി​കു​ന്തി​യു​ടെ ‘അനു​മ​തി’യാണവൻ നേ​ടി​യി​രു​ന്ന​തു്, അങ്ങ​നെ ഞാ​ന​വർ​ക്കൊ​രു ക്ര​യ​വി​ക്രയ ഉരു​പ്പ​ടി​യിൽ കവി​ഞ്ഞൊ​ന്നു​മ​ല്ലെ​ന്നു പ്ര​വൃ​ത്തി​യാൽ തെ​ളി​യി​ച്ച ‘അധർ​മ്മ’ പു​ത്രൻ പക്ഷേ, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യു​ടെ ദന്ത​സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരു​ന്ന​ശേ​ഷം ആളാകെ മാറി! മറ്റു​കൗ​ര​വ​രു​മാ​യി തൊ​ഴു​ത്തിൽ​കു​ത്തു വഴി, തന്നെ പാ​യിൽ​കി​ട​ത്താൻ കൂ​ടു​തൽ സമയം അനു​വ​ദി​ച്ചു​ത​രു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു നിർ​ല​ജ്ജം പരാ​തി​പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​വൻ അതാ ന്യാ​യാ​ധി​പ​ന്റെ ഭാഷ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു! ഭീമൻ മുതൽ സഹ​ദേ​വൻ വരെ​യു​ള്ള​വ​രു​മാ​യി എനി​ക്കെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും നി​സ്സാ​ര​അ​തൃ​പ്തി ഞാൻ സാ​ന്ദർ​ഭി​ക​മാ​യി സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചാ​ലു​ടൻ ആ ‘നീ​തി​മാൻ’ എനി​ക്കു് സദ്വാർ​ത്ത​യു​ടെ ചി​ല്ലറ കച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര​നാ​വും. എന്നെ അവൻ, തി​രു​വ​സ്ത്രം ധരി​ച്ച ജ്വാ​ലാ​മു​ഖീ ക്ഷേ​ത്ര​പു​രോ​ഹി​ത​നെ​പോ​ലെ വി​ദൂ​ര​ത​യി​ലേ​ക്കു നോ​ക്കി ഉപ​ദേ​ശി​ക്കും അനു​ജ​ന്മാ​രോ​ടു് ലൈം​ഗി​ക​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ സഹ​വർ​ത്തി​ത്വ​ത്തോ​ടെ പെ​രു​മാ​റ​ണം എന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടും. ഈ നടി​പ്പു സഹി​ക്കാൻ വയ്യെ​ന്നാ​യ​പ്പോൾ, അറ്റ​കൈ​യ്യി​നു് ഞാൻ തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ച​താ​യി ഓർ​മ്മി​ക്കു​ന്നു. രാ​ജ​സൂയ യാ​ഗ​വേ​ദി​യിൽ ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളോ​ളം നി​ങ്ങൾ എന്നെ കൂ​ട്ടി​രു​ത്തി​ചെ​യ്യി​ച്ച മനു​ഷ്യ​ത്വ​ര​ഹി​ത​മായ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട​ല്ലോ, ലവ​ലേ​ശം അറ​പ്പി​ല്ലാ​തെ ഞാനതു ഒന്നൊ​ന്നാ​യി ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യോടു് വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തും. ആ ദു​ര​ഭി​മാ​നി​യിൽ അതോടെ കാ​റ്റു​പോ​യ​താ​ണു്!”

“പെ​ണ്ണു​ട​ലിൽ കാ​മ​ന​യോ​ടെ തൊ​ട്ടാൽ, തൊ​ട്ട​വൻ തല​പൊ​ട്ടി​മ​രി​ക്കു​മെ​ന്ന ‘മു​നി​ശാപ’ത്തി​നു പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്ത​മാ​യി, ഹസ്തി​ന​പു​രി രാ​ജാ​വാ​യി​രു​ന്ന ശാ​പ​ഗ്ര​സ്തൻ പാ​ണ്ഡു, കു​ന്തി, മാ​ദ്രി എന്നീ രണ്ടു ഭാ​ര്യ​മാ​രിൽ​നി​ന്നും ശാ​രീ​രി​ക​മാ​യി അക​ന്നു​ക​ഴി​യു​ന്ന​തി​നു​പ​ക​രം, അവ​രെ​യും​കൂ​ട്ടി കാ​ട്ടിൽ പോ​യ​തി​ന്റെ സാ​മാ​ന്യ​യു​ക്തി ഇനി​യും നമു​ക്കു് വ്യ​ക്ത​മ​ല്ലാ​യി​രി​ക്കാം, പക്ഷേ, ചെ​ങ്കോൽ അന്ധ​ജ്യേ​ഷ്ഠ​നു് കൈ​മാ​റു​മ്പോൾ, ധാരണ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വോ എന്നാ​ണു്, രണ്ടു​ദ​ശാ​ബ്ദം മു​മ്പു​ണ്ടായ വന​വാ​സ​യാ​ത്ര ഇന്നും വ്യ​ക്ത​മാ​യി ഓർ​ക്കു​ന്ന ചില രാ​ജ​സ​ഭാം​ഗ​ങ്ങൾ തല​പു​ക​ഞ്ഞു ചി​ന്തി​ക്കു​ന്ന​തു. അം​ഗ​പ​രി​മി​ത​നെ​ന്ന വി​ല​യി​രു​ത്ത​ലിൽ സ്ഥി​രം​രാ​ജ​ഭ​ര​ണ​യോ​ഗ്യത ഇല്ലാ​തെ, ‘രാ​ജ​പ്ര​തി​നി​ധി’ മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്ന ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ, പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ അന​ന്തര അവ​കാ​ശി​ക്കു്, സിം​ഹാ​സ​നം തി​രി​ച്ചേൽ​പ്പി​ക്ക​ണം എന്നാ​യി​രു​ന്നു, യാ​ത്ര​പ​റ​യു​മ്പോൾ, ഇരു​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാർ, നേർ​സാ​ക്ഷി​കൾ ഇല്ലാ​തെ​യെ​ങ്കി​ലും, എത്തിയ പര​സ്പ​ര​ധാ​രണ എന്നു്, ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ എന്ന​സ്വ​യം അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഊന്നി​പ്പ​റ​യു​ന്ന​തു ഇന്ന​ലെ​യും രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ കേ​ട്ട​ല്ലോ. സദ​സ്സു് എഴു​ന്നേ​റ്റു​നി​ന്നു കയ്യ​ടി​യോ​ടെ ആ പ്ര​സ്താ​വം സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്യു​മ്പോൾ നി​ങ്ങൾ, കൗ​ര​വ​സ​ഹോ​ദ​രർ, സം​ശ​യ​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കു​ന്ന​തു കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു. എല്ലാം കൂ​ട്ടി​വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ, മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങൾ എന്തു​വാ​യി​ച്ചെ​ടു​ക്ക​ണം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അഞ്ചു മക്ക​ളെ​യും കൂ​ട്ടി പാ​ണ്ഡു​വി​ധവ കു​ന്തി അഭ​യം​തേ​ടി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തിയ അശാ​ന്ത​കാ​ലം.

“എവിടെ നി​ങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന പരേ​ത​പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ അന​ന്ത​ര​അ​വ​കാ​ശി​കൾ? പ്ര​ത്യുൽ​പ്പാ​ദന ലൈം​ഗി​ക​ക്ഷ​മത ഇല്ലാ​ത്ത ഷണ്ഡൻ ആയി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡു, എന്നു് കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ ആധി​കാ​രി​ക​മാ​യി രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട​ല്ലോ. എന്നി​ട്ടും രണ്ടു​ഭാ​ര്യ​മാ​രെ പാ​ണ്ഡു​വി​നു് എത്തി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്ത​തു, തൊ​ട്ട​തെ​ല്ലാം അമം​ഗ​ള​ക​ര​മാ​ക്കു​ന്ന ഭീ​ഷ്മർ! പാ​ണ്ഡ​വർ എന്നു് സ്വയം വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന അഞ്ചു അഭ​യാർ​ത്ഥി​കൾ, കു​ന്തി​യു​ടെ​യും മാ​ദ്രി​യു​ടെ​യും വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​സ​ന്ത​തി​കൾ ആണെ​ന്നു് ആ മഹ​തി​കൾ പര​സ്യ​മാ​യി വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു വി​ശ്വാ​സ​യോ​ഗ്യ​മായ സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി​ക​ളു​ണ്ട​ല്ലോ. യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എന്നു് പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ മൂ​ത്ത​യാൾ സ്വയം വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു് ‘മര​ണ​ദേ​വത’യുടെ മകൻ എന്ന​ല്ലേ? എന്തൊ​രു പ്ര​ഹ​സ​നം!”

“വം​ശോൽ​പ്പാ​ദ​ന​ത്തി​നാ​യി കു​ന്തി, കൈ​മെ​യ് മറ​ന്നു വെ​ളി​യിൽ​പോ​യി പരി​ശ്ര​മി​ക്കു​മ്പോൾ, കു​ടി​ലിൽ ഭർ​ത്താ​വി​നു കൂ​ട്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞ നി​ങ്ങ​ളെ ചോ​ദ്യം ചെ​യ്തു​വേ​ണോ ഒന്നാം​ഭാ​ര്യ​യു​ടെ രതി​പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ പു​തു​വി​വ​രം ചോർ​ത്താൻ, അതോ, അയ​ല്പ​ക്ക​ത്തിൽ​നി​ന്നു മറ്റേ​തെ​ങ്കി​ലും ചാ​രൻ​വ​ഴി നേ​രി​ട്ടു് നേ​ടു​മോ കു​ന്തി​യു​ടെ പര​പ​രു​ഷ​പ​രീ​ക്ഷ​ണം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മാ​ദ്രി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ആദ്യ​പാ​ണ്ഡ​വ​പ്പി​റ​വി​ക്കു് മു​മ്പ​വ​രു​ടെ പ്ര​വാ​സ​ക്കാ​ലം.

“കു​ന്തി​യു​ടെ വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​ര​തി​വൃ​ത്താ​ന്തം അറി​യാ​നു​ള്ള ഭർ​ത്താ​വി​ന്റെ ‘മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശം’ നീ ഒരു സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ലും നി​ഷേ​ധി​ക്ക​രു​തു് മാ​ദ്രീ, എന്നു് അതി​ഭാ​വ​പ്ര​ക​ട​ന​ത്തോ​ടെ പാ​ണ്ഡു പേ​ടി​പ്പി​ക്കാൻ പറയും. മറ്റാ​രു​മാ​യും ഹൃ​ദ​യം​തു​റ​ന്നു മി​ണ്ടി​പ്പ​റ​യാ​നി​ല്ലാ​ത്തൊ​രു കാ​ട്ടു​മു​ക്കിൽ, മര​ണ​ഭീ​തി​യാൽ ചി​ത്ത​ഭ്ര​മം ബാ​ധി​ച്ച പാ​ണ്ഡു എന്നെ ചോ​ദ്യം​ചെ​യ്യ​ലി​നു്, അനു​ദി​നം പരീ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങൾ​ക്കാ​യി​ട​യാ​ക്കും. ഇന്നു് നീ വി​ടാ​തെ അവ​ളിൽ​നി​ന്നും കു​ത്തി​ക്കു​ത്തി ചോ​ദി​ച്ച​റി​യ​ണം, ആരെ അവൾ എങ്ങ​നെ പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ച്ചു, എങ്ങ​നെ പര​പു​രു​ഷ​നു​മാ​യി രഹ​സ്യ​സം​ഭോ​ഗം എവി​ടെ​വ​ച്ചു നിർ​വ്വ​ഹി​ച്ചു എന്നി​ങ്ങ​നെ, കി​ത​ച്ചും ഏങ്ങ​ല​ടി​ച്ചും, അസൂ​യാ​ലു​വായ ആ ദുർ​ബ​ല​മ​നു​ഷ്യൻ വൈ​കാ​രി​ക​പീ​ഡ​ന​മു​റ​ക്കു് വി​ധേ​യ​യാ​ക്കും. തി​രു​വ​സ്ത്ര​വും കി​രീ​ട​വും ചെ​ങ്കോ​ലു​മാ​യി രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ പ്ര​സ​ന്ന​മു​ഖ​ത്തോ​ടെ കണ്ട ആദ്യ​കാ​ല​പാ​ണ്ഡു ആയി​രു​ന്നി​ല്ല, ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട പാ​ണ്ഡു. എല്ലാം എന്നിൽ​നി​ന്നും ചോർ​ത്തി​യ​ശേ​ഷം ഒരു കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​യെ പോലെ പായിൽ ചു​രു​ണ്ടു​കി​ട​ന്നു, “ബീ​ജ​ദാ​നി ആരാ​യാ​ലും, നീ എപ്പോ​ഴെ​ങ്കി​ലും ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും കൂ​ട്ടി അഭയം തേടി പോ​വേ​ണ്ടി​വ​രു​മ്പോൾ, വി​ദു​ര​രോ​ടും ഭീ​ഷ്മ​രോ​ടും പറയണം പതി​വ്ര​ത​കു​ന്തി പാ​ണ്ഡു​ചി​ത​യിൽ ചാടി സതി​യ​നു​ഷ്ഠി​ക്കു​മ്പോൾ ചാ​രി​ത്ര​വ​തി​യാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു്, ഒരു നി​മി​ഷം പോലും വേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ല്ല അഗ്നി​യിൽ ഉടൽ ചാ​ര​മാ​വാൻ! നെ​ഞ്ചിൽ കൈ​വ​ച്ചു നീ ‘സത്യം’ തു​റ​ന്നു പറയണം. അങ്ങ​നെ എന്നിൽ​നി​ന്നും വാ​ക്കു​നേ​ടി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ ശാ​ന്ത​മാ​യി കു​റ​ച്ചു​നേ​രം മയ​ങ്ങും. ഇതാ പീഡകൻ ഉണരാൻ സമ​യ​മാ​യി!” ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ, കു​ടി​ലി​ന്റെ അക​ത്തേ​ക്കു് ഇട​യ്ക്കി​ടെ എത്തി​നോ​ക്കി, അതി​സു​ന്ദ​രി​യായ മാ​ദ്ര​രാ​ജ​കു​മാ​രി അവ​ളു​ടെ ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ രംഗം വി​വ​രി​ക്കു​മ്പോൾ, പു​റ​ത്തു കാ​ട്ടു​വ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ കു​ന്തി അന്ന​ത്തെ ആൺ​വേ​ട്ട കഴി​ഞ്ഞു മട​ങ്ങു​ന്ന​തു് കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു.”

“കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​ത​നെ​ങ്കി​ലും കാ​ര്യ​ങ്ങൾ അപ്പ​പ്പോൾ അറി​യു​ന്നു​ണ്ടാ​വി​ല്ലേ? മക്കൾ സം​ഘം​ചേർ​ന്നു് ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ ഉടു​തു​ണി​വ​ലി​ച്ചു വി​വ​സ്ത്ര​യാ​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ച​തി​നെ നി​ങ്ങൾ അപ​ല​പി​ച്ചി​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കളി​യിൽ തുടരെ തോറ്റ പാ​ണ്ഡ​വ​രി​ലൊ​രാൾ അവളെ ശാ​രീ​രി​ക​മാ​യി പ്ര​യാ​സ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു എന്നേ സം​ശ​യി​ച്ചു​ള്ളു. ദന്ത​സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരു​ന്നാൽ എല്ലാം ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ പെ​ടു​മെ​ന്ന മുൻ​വി​ധി ആർ​ക്കും വേണ്ട. ‘എന്നെ വിടൂ എന്നെ വിടൂ’ എന്ന​തു് ഒര​ക്ര​മി​യോ​ടു് വേ​ദ​ന​യോ​ടെ ഇര​പ​റ​യു​ന്ന പോ​ലെ​യ​ല്ല, ഭർ​ത്താ​വി​നോ​ടു് പരി​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന പോലെ എനി​ക്കു് തോ​ന്നി​യോ? കൗ​ര​വ​ക​യ്യിൽ പി​ടി​വ​ലി​യി​ലൂ​ടെ തടഞ്ഞ ഉടു​തു​ണി​യൂ​രി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ നഗ്ന​യാ​ക്കു​ന്ന​തു ചൂ​താ​ട്ട കരാർ വ്യ​വ​സ്ഥ​യ​നു​സ​രി​ച്ചാ​ണെ​ന്നു പി​ന്നീ​ടു് അം​ഗ​രാ​ജാ​വു് കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് ഞാൻ സ്വ​ത​ന്ത്ര​മാ​യി ചോ​ദി​ച്ചു​റ​പ്പാ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. പരി​ഷ്കൃ​ത​രാ​ജ്യ​മെ​ങ്കി​ലും, നവോ​ത്ഥാ​ന​ത്തെ പി​റ​കോ​ട്ട​ടി​ക്കു​ന്ന അടി​മ​ത്തം തു​ട​ച്ചു​മാ​റ്റാൻ ആരും കു​രു​വം​ശ​ത്തിൽ ശ്ര​മി​ച്ചു​കാ​ണു​ന്നി​ല്ല എന്ന​തു് ഖേ​ദ​ക​രം തന്നെ. ഹസ്തി​ന​പു​രി നി​യ​മ​സം​ഹി​ത​യിൽ അടി​മ​ത്തം നി​ല​വി​ലു​ള്ളി​ട​ത്തോ​ളം കാലം, വകു​പ്പു​കൾ നട​പ്പി​ലാ​ക്കി​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, ശന്ത​നു​വി​ന്റെ കാലം മുതൽ കെ​ട്ടി​പ്പൊ​ക്കിയ നി​യ​മ​വാ​ഴ്ച തകർ​ന്നു എന്നു് നി​ങ്ങൾ നാ​ടു​നീ​ളെ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ നാളെ പറ​യി​ല്ലേ? ഒന്നോർ​ക്ക​ണം, ലോ​കാ​രാ​ധ്യ​നായ വ്യാ​സ​നാ​ണെ​ന്റെ ബീ​ജ​പി​താ​വു്. മൃ​ഗ​മാം​സ​ഭ​ക്ഷ​ണ​മോ മദ്യ​മോ കഴി​ക്കാ​ത്ത, തീർ​ത്തും സസ്യാ​ഹാ​രി​ക​ളായ കൗരവർ ലഹ​രി​ക്ക​ടി​മ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു എന്ന നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കണ്ടെ​ത്തൽ, കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളി​ലെ ഊഹാ​പോ​ഹ​ങ്ങ​ളിൽ അധി​ഷ്ഠി​ത​മ​ല്ലേ? ഉടു​തു​ണി​യൂ​രു​മ്പോൾ കൊ​ഴി​ഞ്ഞു​വീ​ഴു​ന്ന​ത​ല്ല പെ​ണ്ണ​ഭി​മാ​ന​മെ​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പ്ര​തി​ക​ര​ണം ഞാൻ പ്രീ​തി​യോ​ടെ കേ​ട്ടു, കേവലം ലൈം​ഗി​കാ​ക്ര​മ​ണ​ഇ​ര​യിൽ നി​ന്ന​തി​ജീ​വിത, പെ​ണ്ണ​വ​കാ​ശ​പോ​രാ​ളി​യി​ലേ​ക്കു വ്യ​ക്തി​ത്വ​പ​രി​വർ​ത്ത​നം ചെ​യ്യാൻ കു​രു​വം​ശ​രാ​ജ​സഭ പശ്ചാ​ത്ത​ല​മാ​യ​തിൽ, നി​ല​വിൽ ചെ​ങ്കോൽ​ധാ​രി​യായ എനി​ക്കു് അഭി​മാ​ന​മു​ണ്ടു്. വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല വന​വാ​സ​മൊ​ക്കെ ഒന്നു​റ​ങ്ങി​യെ​ണീ​ക്കു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും തീരും. ദാർ​ശ​നി​ക​വി​ര​ക്തി​യോ​ടെ ജീ​വി​താ​വ​സ്ഥ കാണാൻ ശ്ര​മി​ക്കാ​ത്ത​തി​ന്റെ ദൂ​ഷ്യ​ഫ​ല​മാ​ണു്, കേ​ട്ട​റി​ഞ്ഞി​ട​ത്തോ​ളം ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക!”.

“ഇന്ന​ലെ സം​ഭ​വി​ച്ച​തി​നൊ​ക്കെ നേർ​സാ​ക്ഷി​യ​ല്ലേ? ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ആത്മ​സു​ഹൃ​ത്തെ​ങ്കി​ലും, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ആത്മാ​വിൽ കള​ങ്കം കു​റ​വ​ല്ലേ? വസ്ത്ര​ത്തിൽ ഒതു​ങ്ങു​ന്ന പോലെ തോ​ന്നി​യോ പാ​ഞ്ചാ​ലീ​ലൈം​ഗി​കാ​ക്ര​മ​ണം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വർ തല​മു​ണ്ഡ​നം ചെ​യ്തു കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് പോകാൻ തയ്യാ​റാ​വു​ന്ന നേരം.

“അടി​മ​പ്പെ​ണ്ണി​നെ നി​യ​മ​വി​ധേ​യ​മാ​യി വി​വ​സ്ത്ര​യാ​ക്കു​ന്ന​തി​നൊ​പ്പം, ഒന്നു​ര​ണ്ടു വി​കൃ​തി​വി​ര​ലു​കൾ, പെ​ണ്ണു​ട​ലിൽ പര്യ​വേ​ഷ​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന​തൊ​ക്കെ പു​രു​ഷ​കാ​മ​ന​യു​ടെ ആവി​ഷ്കാ​ര​വ​ഴി​ക​ള​ല്ലേ? അതി​നി​ത്ര അപ​നിർ​മ്മാ​ണം ആവ​ശ്യ​മു​ണ്ടോ? മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ കാ​ണു​ന്ന​തൊ​ക്കെ നേർ​കാ​ഴ്ച​യാ​വു​മെ​ന്ന മുൻ​വി​ധി എന്നോ​ട​രു​തു്. ഹസ്തി​ന​പു​രി നീ​തി​ന്യാ​യ​വ്യ​വ​സ്ഥ​യെ നി​ങ്ങൾ അവ​ഹേ​ളി​ക്കു​ക​യാ​ണു് എന്നെ​നി​ക്കു ആരോ​പി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രും. ദ്രൗ​പ​ദീ​വ​സ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം കൗ​ര​വർ​ക്കു ഒര​ശ്ലീ​ല​കർ​മ്മ​കാ​ണ്ഡ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, അടി​മ​യു​ടെ​മേൽ അവ​കാ​ശ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. കു​രു​വം​ശ​നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തി​ന്റെ തല​തൊ​ട്ട​പ്പ​നായ ഭീ​ഷ്മർ അധ്യ​ക്ഷ​നായ ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ, കൗ​ര​വ​രു​ടെ ഓരോ ചൂ​താ​ട്ട​നീ​ക്ക​ത്തി​നും, പെ​ണ്ണു​ട​ലിൽ അവ​രു​ടെ​നോ​ട്ട​ത്തി​നും, നീ​തി​പ​തി​യു​ടെ അനു​മ​തി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, ഒരു നി​മി​ഷം പോലും വി​സ്മ​രി​ച്ചു​കൂ​ടാ! ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം പൗ​ര​യായ ഇര​യു​ടെ പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ അസാ​ധു​വാ​യ​തു, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ പണ​യം​വ​ക്കാ​നു​ള്ള ആണ​ധി​കാ​ര​ദുർ​വ്യ​യം കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ? കള്ള​ച്ചൂ​തു എന്നൊ​രു വെ​റും​വാ​ക്കിൽ തൂ​ങ്ങി, അഭി​മു​ഖ​ത്തെ നി​ങ്ങൾ വള​ച്ചു. ഭാ​ര്യ​യെ പണ​യം​വ​ച്ചു് സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​നാ​യൊ​രു ഭർ​ത്താ​വു് കളി​ച്ചു തോൽ​ക്കു​മ്പോൾ, പുതിയ ഉടമ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉടലിൽ നേ​ടു​ന്ന ആധി​പ​ത്യ​മു​ണ്ട​ല്ലോ അതു് നി​ഷേ​ധി​ക്കാൻ നി​യ​മ​വ്യ​വ​സ്ഥ​യെ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന ആർ​ക്കും ആവി​ല്ല. ശന്ത​നു​വി​നോ​ളം പൈ​തൃ​ക​ബ​ന്ധ​മു​ള്ള കൗ​ര​വ​നീ​തി​ബോ​ധ​ത്തെ മലി​ന​പ്പ​ടു​ത്താൻ ഒരു കൂ​ട്ടം കു​നു​ഷ്ടു് ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി, അം​ഗ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ വഴി​ത​ട​യു​ന്ന വി​മ​ത​മാ​ധ്യ​മ​ജീ​വി​തം ഇതോടെ നിർ​ത്തൂ. പെ​റ്റ​ത​ള്ള പു​ഴ​യി​ലൊ​ഴു​ക്കി​യ​വ​നെ പട്ടാ​ഭി​ഷേ​കം ചെ​യ്തു ഇതി​ഹാ​സ​പു​രു​ഷ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ, എന്റെ രക്ഷ​ക​നും ഉട​മ​യു​മാ​യെ​ങ്കി​ലും എന്നെ അടിമ എന്ന​ല്ല, തോളിൽ കൈ​വ​ച്ചു വി​ളി​ക്കുക സഖാവേ എന്നാ​ണു്!”

“കൊ​ട്ടാ​ര​ഗു​രു കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​രു​ടെ കീഴിൽ പ്രാ​ഥ​മിക വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ഒരു ദശാ​ബ്ദ​ത്തോ​ളം നൂ​റ്റി​അ​ഞ്ചു​പേ​രും ഹസ്തി​ന​പു​രി​ക്കു് പു​റ​ത്തു ദ്രോ​ണ​ഗു​രു​കു​ല​ത്തിൽ അന്തേ​വാ​സി​കൾ ആയി​രു​ന്നു എന്നാ​ണു് വി​ദു​ര​രു​ടെ കൈ​വ​ശ​മു​ള്ള അര​മ​ന​രേ​ഖ​ക​ളിൽ വാ​യി​ച്ച​തു. മി​ക​ച്ച ഒരു​പി​ടി കളി​ക്കാർ ഒഴികെ ബാ​ക്കി​യെ​ല്ലാ​വർ​ക്കും ദ്രോ​ണ​ബോ​ധ​ന​ത്തിൽ കി​ട്ടി​യ​തു് ശരാ​ശ​രി​യി​ലും താഴെ സൈനിക പരി​ശീ​ല​നം ആയി​രു​ന്നു എന്നാ​ണോ യാ​ഥാർ​ഥ്യം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​നു മു​മ്പു​ള്ള ഭൂ​താ​തു​ര​ത​യു​ടെ ആവി​ഷ്ക്കാ​ര​കാ​ലം.

“ഈ ചോ​ദ്യം നി​ങ്ങൾ യു​ദ്ധ​ത്തി​നു​മു​മ്പു് നൂ​റ്റ​ഞ്ചു​പേ​രോ​ടും ഒന്നൊ​ന്നാ​യി കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ക്കു ചോ​ദി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ ആരെ​ങ്കി​ലും പഴി​പ​റ​യു​മോ ഐതി​ഹാ​സിക ദ്രോ​ണ​ച്ചി​ട്ട​യു​ടെ ദേശീയ പ്ര​ശ​സ്തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു? ദു​ഷ്പ്ര​ച​ര​ണം ചെ​യ്യാൻ ആർ​ക്കു​ണ്ടു് അക്കാ​ല​ത്തു സമനില! എന്നാൽ വാ​സ്ത​വം, കു​റ​ച്ചൊ​ക്കെ നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞ​താ​ണു്. പൂ​ണൂൽ​ധാ​രി​യാ​യൊ​രു മഹാ​ബ്രാ​ഹ്മ​ണൻ എന്ന സമു​ന്നത ജാ​തി​ശ്രേ​ണി​യും, ഉയ​ര​വും നി​റ​വും ആകാ​ര​ഭം​ഗി​യും മൊ​ത്തം ഞാ​നൊ​രു കേമൻ എന്ന രൂ​പ​ഭാ​വ​വും കൂടി ഒരു അമാ​നു​ഷ​ഗു​രു​വാ​യി ദ്രോ​ണ​രെ കാണാൻ കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ ഞങ്ങ​ളിൽ നേ​ര​ത്തേ ദുഃ​സ്വാ​ധീ​നം ചെ​ലു​ത്തി. നൂ​റ്റ​ഞ്ചു വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​ക​ളു​ടെ പ്രാ​യ​ത്തി​ലു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു വർ​ഷ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​തി​ക​രണ വ്യ​ത്യാ​സം. ദ്രോ​ണ​രു​ടെ ആയു​ധ​ശാ​ല​യിൽ ദി​വ്യാ​സ്ത്രം കണ്ടാൽ​പോ​ലും നി​ങ്ങൾ ഞെ​ട്ട​രു​തു് എന്ന ഭീ​ഷ്മ​താ​ക്കീ​തും ശ്ര​ദ്ധാ​പൂർ​വ്വം ഞങ്ങ​ളിൽ അരമന ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥർ ചാർ​ത്തി. നേ​രിൽ​ക​ണ്ട ദ്രോ​ണ​രു​ടെ യാ​ഥാർ​ത്ഥ​മു​ഖം, ഞെ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ങ്കി​ലും യു​ദ്ധ​കാ​ല​ത്തു ഞാനും സഹ​ദേ​വ​നും ആസ്വ​ദി​ച്ചു, ഭീ​ഷ്മർ ശര​ശ​യ്യ​യിൽ കി​ട​ന്ന​ശേ​ഷം ദ്രോ​ണർ, കൗ​ര​വ​സേ​നാ​പ​തി​പ​ദ​വി വഹി​ക്കു​മ്പോൾ, മകൻ അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വു് പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ മരി​ച്ചു എന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ സ്രോ​ത​സ്സാ​യൊ​രു പ്ര​ചാ​ര​ണ​നിർ​മ്മി​തി​യിൽ വി​ശ്വ​സി​ച്ചു പു​ത്ര​മ​ര​ണ​ത്തിൽ ദുഃഖം സഹി​ക്ക​വ​യ്യാ​തെ ആയു​ധം​താ​ഴെ​യി​ട്ട ഒരു ദുർ​ബ​ല​നി​മി​ഷ​ത്തിൽ, പാ​ണ്ഡ​വ​സേ​നാ​പ​തി ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ പി​ന്നിൽ നി​ന്നും കഴു​ത്തു വെ​ട്ടി​യ​പ്പോൾ ആയി​രു​ന്നു. “വ്യർ​ത്ഥ ജീ​വി​തം ഈ ദ്രോ​ണ​ജീ​വി​തം” എന്നു​ച്ച​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​ഞ​ങ്ങൾ ആഘോ​ഷ​മാ​യി അന്നു​രാ​ത്രി നീ​ന്തി​ക്കു​ളി​ച്ചു മരണം ആഘോ​ഷി​ച്ചു. ഗു​രു​നാ​ഥ​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു വി​ശേ​ഷാൽ​പ​തി​പ്പിൽ ഈ ഓർമ്മ ശകലം മതിയോ, അതോ ഞങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട​യാൾ ചെ​യ്യി​ച്ച അശ്ലീ​ല​ങ്ങൾ ചി​ല​തും ഇപ്പോൾ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്ത​ണോ?”

“ചാ​ര​വ​കു​പ്പു​മേ​ധാ​വി​യായ നി​ങ്ങ​ളെ​ന്താ​ണു് വി​ത്തും കൈ​ക്കോ​ട്ടു​മാ​യി മണ്ണിൽ? കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടി​യേ​റ്റ കു​ടും​ബം യാ​ഗം​ചെ​യ്തു, ആൾ​ദൈ​വ​കൃ​പ​യാൽ, പര​മാ​ധി​കാ​ര​രാ​ഷ്ട്രം സ്ഥാ​പി​ച്ച കാലം.”

“പു​ത്തൻ​ച​ക്ര​വർ​ത്തി​നി​ക്കു നി​ര​ക്കാ​ത്ത പരു​ക്കൻ പെ​രു​മാ​റ്റ​മു​ണ്ടു്, മറ്റു​വി​ധ​ത്തിൽ എന്നോ​ടെ​ങ്കി​ലും പ്രീ​തി​ക​ര​മാ​യി മു​ട്ടി​യു​രു​മ്മി പ്ര​ണ​യ​ത്തോ​ടെ പെ​രു​മാ​റു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു്. ഏറ്റ​വും പുതിയ ഇര അതാ രണ്ടാ​മൻ ഭീമൻ, മേ​ലാ​സ​ക​ലം മു​റി​വും ചത​വു​മാ​യി, വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു. പാ​ണ്ഡ​വർ ആരെ​ങ്കി​ലും അവളെ അനാ​വ​ശ്യ​മാ​യി പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ തോ​ന്നി​യാൽ, അവൾ നാ​വി​ലൂ​റിയ പൂ​വി​ന്റെ പേ​രു​പ​റ​ഞ്ഞു ഒരു​കൂട നിറയെ കൊ​ണ്ടു വരു​വാൻ, മു​ഖ​ത്തു​നോ​ക്കാ​തെ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടും. നാ​ടാ​യ​നാ​ടൊ​ക്കെ ഓടി​ന​ട​ന്നു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നാൽ മാ​ത്ര​മേ പീ​ഡ​കി​യു​ടെ മുഖം പ്ര​സ​ന്ന​മാ​കൂ എന്ന​റി​യാ​വു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ, പരി​ഹ​സി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ വാ​ക്കു തള്ളി​ക്ക​ള​യാ​റു​മി​ല്ല. ശരാ​ശ​രി​പെൺ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ ഇടം​നേ​ടിയ കുറെ പൂ​ച്ചെ​ടി​കൾ യമു​നാ​തീ​ര​ത്തു വളർ​ത്താ​നാ​വു​മോ എന്നു​ഞാൻ പരീ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്ക​ട്ടെ. കാ​ടു​ക​ത്തി​ച്ചും ജരാ​സ​ന്ധ​നെ വധി​ച്ചും യാഗം ചെ​യ്തും, അധി​കാ​ര​ത്തിൽ കയറിയ പാ​ണ്ഡ​വർ അങ്ങ​നെ എളു​പ്പ​മൊ​ന്നും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പൂ​വ​ടി​മ​ത്തം പി​ന്തു​ട​രി​ല്ലെ​ന്ന​വൾ ഇനി​യെ​ങ്കി​ലും അറി​യ​ട്ടെ. ചോ​ദി​ക്കാൻ വി​ട്ടു, എന്താ ഈ വഴി​ക്കു? ഹസ്തി​ന​പു​രി രാ​ജ​കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളി​ലെ വി​ഴു​പ്പൊ​ന്നും ഇപ്പോൾ തട​യാ​റി​ല്ലേ!”

“അഴി​ച്ചി​ട്ട​മു​ടി പാ​ഞ്ചാ​ലി കെ​ട്ടി​വ​ച്ചേ​തീ​രൂ എന്ന ശാ​ഠ്യ​മു​ണ്ടോ?”, കൂർ​പ്പി​ച്ച വി​രൽ​ന​ഖ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ഇര​യെ​ത്തേ​ടി പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ രാ​വി​ലെ​മു​തൽ ഓടി​ന​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന രൗ​ദ്ര​ഭീ​മൻ കു​ടി​നീ​രി​നാ​യി കൈ​നീ​ട്ടി​യ​പ്പോൾ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“നിർ​ലോ​പം പ്ര​കൃ​തി​ത​ന്ന കേ​ശ​സൗ​ന്ദ​ര്യം, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കാ​സ്വ​ദി​ക്കാൻ അവൾ പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ച്ചു​കൂ​ടെ? പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ വന​വാ​സ​ക്കാല പരി​ദേ​വ​നം അങ്ങ​നെ​യാ​യി. കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ ആണു​ട​ലി​നെ പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ക്കു​മ്പോൾ മു​ടി​കെ​ട്ട​ഴി​ച്ചി​ടാ​നും, ഉദ്ധി​ഷ്ട​കാ​ര്യ​ത്തി​നു വഴ​ങ്ങി​ത്ത​രാ​ത്ത ആണിനെ ഒതു​ക്കി​നിർ​ത്തേ​ണ്ടി​വ​രു​മ്പോൾ നി​ശ്ച​യ​ദാർ​ഢ്യ​ത്തോ​ടെ മു​ടി​കെ​ട്ടാ​നും അറി​യു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പ്ര​തി​ക​ര​ണം സന്ദി​ഗ്ധ​മാ​യി​രി​ക്കും. ഉട​ല​ഴ​കി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചും ഉട​ല​ള​വു​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു​മൊ​ക്കെ പരി​ച​യ​മു​ള്ള പാ​ഞ്ചാ​ലി മു​ന​വ​ച്ചെ​ന്നോ​ടൊ​രി​ക്കൽ ചെ​വി​യിൽ മന്ത്രി​ച്ചു, “പൂ ചോ​ദി​ച്ചാൽ സൗ​ഗ​ന്ധി​ക​പൂ​ന്തോ​ട്ടം പറി​ച്ചു​ത​രു​ന്ന ഭീമാ, ‘മു​ടി​യിൽ​തേ​ക്കാൻ ഒരു കു​മ്പിൾ കൗ​ര​വ​ചോര താ’ എന്നു ഞാൻ വി​വ​ശ​യാ​യി പറ​യു​മ്പോൾ, എന്തി​നു് നി​ന​ക്കു് ഞെ​ട്ടൽ?” എന്നു​പ​റ​ഞ്ഞ​വൾ മു​ടി​കൊ​ണ്ടെ​ന്റെ മുഖം മൂടി. അപ്പോൾ ഞാ​നു​റ​ച്ചു, പേ​പ്പ​ട്ടി​യെ​പ്പോ​ലെ നാ​ട്ടി​ലും കാ​ട്ടി​ലും ഓടി​ന​ട​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നാ​ലും, തല​യിൽ​തേ​ച്ചു നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ ദ്രൗ​പ​ദി​ക്കു് നീ​ന്തി​ക്കു​ളി​ക്കാൻ വേണം, കരൾ​തു​റ​ന്നി​ത്തി​രി കൗരവ ചോര. അത​ല്ലാ​തെ മറ്റെ​ന്തി​ങ്കു​ലും ആഭി​ചാ​ര​ക്രിയ അതി​നു​ണ്ടോ!”

“എത്ര ശാ​ന്തം, ഗം​ഭീ​രം യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​മു​ഖം! ഈ തേ​ജ​സ്വി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നോ, ഇതു​വ​രെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കയ്പു​നി​റ​ഞ്ഞ പരാ​മർ​ശം, വി​ട്ടു​പോ​വാ​ത്ത വി​ദ്വേ​ഷം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നി​യു​ക്ത​ച​ക്ര​വർ​ത്തി​നി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ഉപ​ചാ​ര​ത്തോ​ടെ പരി​ഭ​വി​ച്ചു. കൊ​ടി​വ​ച്ച​തേ​രിൽ ഭാ​ര്യ​ക്കൊ​പ്പം യാ​ത്ര​ചെ​യ്യാ​തെ, അര​മ​ന​വീ​ഥി​യിൽ അശ്വാ​രൂ​ഢ​നാ​യി, വഴി​പ്പോ​ക്കർ​ക്കു ഇഷ്ട​ദർ​ശ​നം ഒറ്റ​യ്ക്കു് നൽ​കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു നി​യു​ക്ത​ഇ​ന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം രാ​ജ​സൂയ ചക്ര​വർ​ത്തി.

“നി​ങ്ങൾ ആരോ​പി​ക്കു​ന്ന ‘സാ​ത്വി​ക​ഭാ​വം’ സാ​ന്ദർ​ഭി​ക​മാ​യി ആ ‘മു​ഖ​ക​മല’ത്തിൽ വരു​ന്ന പതി​വു് ചതി​ക്കു​ഴി​യ​ല്ലേ. പൂ ഇത​ളു​കൾ ദ്രു​ത​ച​ല​ന​ത്തിൽ കൂ​ടി​ച്ചേ​രു​മ്പോൾ, ഒരു പാവം ഇര​യാ​യി നി​ങ്ങൾ ആ ‘കമല’ത്തിൽ കൂ​പ്പു​കു​ത്തു​ന്ന കൗ​തു​ക​ദൃ​ശ്യം കാ​ണാൻ​പോ​വു​ന്ന​തേ​യു​ള്ളു,”

“ഭാ​വി​യി​ലൊ​രു സു​സ്ഥിര ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​തം ഉത്ത​ര​യു​മൊ​ത്തു സ്വ​പ്നം കാ​ണു​ന്ന​വ​നെ​ന്ന നി​ല​യിൽ, വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ കൗ​ര​വ​പ​ക്ഷ​ത്തേ​ക്കു കൂ​റു​മാ​റാൻ പോലും അഭി​മ​ന്യു തയ്യാ​റാ​യി​രു​ന്നു എന്ന അവ​കാ​ശ​വാ​ദ​ത്തെ എങ്ങ​നെ വി​ശ​ദ​മാ​ക്കാ​നാ​ണു് നി​ങ്ങൾ​ക്കാ​വുക?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ അവ​സാ​ന​ദി​നം.

“അങ്ങ​നെ ഒരു നി​ല​പാ​ടിൽ കാ​ര്യ​മു​ണ്ടു്. ഏതു​നി​മി​ഷ​വും പ്രാ​ണൻ പോ​കാ​വു​ന്ന​ത്ര, ജീ​വി​ത​വു​മാ​യി ബന്ധം മു​റി​യു​ന്ന ഈ നേ​ര​ത്തു എന്തി​നു ഞാൻ ആ രഹ​സ്യം വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്താ​തി​രി​ക്ക​ണം? പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​ലെ ഒരു സവി​ശേ​ഷ​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ, എന്നോ​ട​വൻ ആദ്യ​മാ​യി ഉള്ളു​തു​റ​ന്നു. യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും മൂ​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വ​രും, അർ​ജു​ന​അ​സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ, പത്മ​വ്യൂ​ഹ​ത്തി​ലേ​ക്കു മനഃ​പൂർ​വ്വം എറി​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു എന്നാ​ണു അഭി​മ​ന്യു പരാ​ജ​യ​കാ​ര​ണം പറ​ഞ്ഞ​തു്. പാ​ണ്ഡ​വർ യു​ദ്ധം ജയി​ച്ചാൽ, അഭി​മ​ന്യു കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യാ​വു​മെ​ന്നും, അതോടെ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു​ണ്ടായ മകൻ മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വ​പു​ത്ര​ന്മാർ​ക്കൊ​പ്പം പടി​ക്കു പു​റ​ത്താ​വു​മെ​ന്നും ഉള്ള അവസ്ഥ, അങ്ങ​നെ ഒരു തീ​രു​മാ​ന​ത്തി​നു് പ്ര​ചോ​ദ​ന​മാ​യി. കൗ​ര​വ​പ​ക്ഷ​ത്തേ​ക്കു അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ കൂ​റു​മാ​റ്റ​ത്തിൽ തീ​രു​മാ​ന​മെ​ടു​ക്കാൻ, പക്ഷേ, ആ സമ​യ​ത്തു എനി​ക്കാ​യി​ല്ല. വൈ​കി​പ്പോ​യി. ഒരു നി​മി​ഷം പോലും എന്റെ പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ത്തി​നു് മു​ഖ​മു​യർ​ത്താ​തെ കർണൻ അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ ഇട​നെ​ഞ്ഞിൽ വാൾ കു​ത്തി​യി​റ​ക്കി​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, യു​ദ്ധം ഇങ്ങ​നെ പരി​പൂർ​ണ്ണ കൗ​ര​വ​തോൽ​വി​യിൽ അവ​സാ​നി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു​വോ? കൗ​ര​വ​പ​ക്ഷ​ത്തു​വ​ന്നാൽ, അഭി​മ​ന്യു ആദ്യം തല​യ​റു​ക്കുക നാലു ചതി​യൻ​പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ആയി​രു​ന്നി​ല്ലേ? അഭി​മ​ന്യു​വി​നെ കൊ​ല്ല​ണ​മെ​ന്നു് ഞാനും കരു​തി​യി​രു​ന്നി​ല്ല, കർണൻ കു​ന്തി​യു​ടെ മക​നാ​ണെ​ന്ന രഹ​സ്യ​സ​ത്യം ഇപ്പോൾ എനി​ക്കു് വ്യ​ക്ത​മാ​യി. കൗ​ര​വ​പ​ക്ഷ​ത്തു അഭി​മ​ന്യു വന്നാൽ, പിൽ​ക്കാ​ല​ത്ത​വൻ കർ​ണ്ണ​പ​ട്ടാ​ഭി​ഷേ​ക​ത്തിൽ ശക്ത​പ്ര​തി​യോ​ഗി​യാ​വും എന്നു് കർ​ണ​നും ഭയ​ന്നു. ഇതു് ധീ​ര​ന്മാ​രു​ടെ യു​ദ്ധ​മ​ല്ല, ഭയ​പ്പാ​ടി​ന്റെ പ്ര​ദർ​ശ​ന​ഭൂ​മി​യാ​ണു്”, തു​ട​യൊ​ടി​ഞ്ഞു​വീ​ണു നി​സ്സ​ഹാ​യ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കു​ടി​നീ​രി​നാ​യി കെ​ഞ്ചി.

“അരു​താ​ത്ത​തെ​ന്തോ സഭാ​ധ്യ​ക്ഷ​നാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ കണ്മു​ന്നിൽ സം​ഭ​വി​ച്ചു എന്ന​തി​ലി​പ്പോൾ ഖേ​ദ​മു​ണ്ടോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​ഷ്മ​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ശര​ശ​യ്യ.

“ഖേ​ദ​മു​ണ്ടു് കൺ​മു​മ്പിൽ നടന്ന കാ​ര്യ​ങ്ങൾ​പോ​ലും ഇങ്ങ​നെ തെ​റ്റാ​യി നി​ങ്ങൾ മാ​ത്രം വാ​യി​ച്ചെ​ടു​ത്ത​തിൽ! ചൂ​താ​ട്ട​ന​ട​പ​ടി ക്ര​മ​ങ്ങൾ അക്ക​മി​ട്ടു ഞാൻ ഓരോ ഘട്ട​ത്തി​ലും സദ​സ്സിൽ നി​ര​ത്തി. സഭാ​പ​തി​യു​ടെ നിർ​ദേ​ശ​ത്തി​നു കളി​ക്കാർ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും തരേ​ണ്ട അനു​മ​തി മു​റു​മു​റു​പ്പി​ല്ലാ​തെ തന്നു. എന്നാൽ കേ​വ​ല​മൊ​രു ചൂ​തു​ക​ളി​മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നോ അവിടെ സം​ഭ​വി​ച്ച​തു്. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം​ച​ക്ര​വർ​ത്തി​യും കു​ടും​ബ​വും ഒരു സാ​മ​ന്ത​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ​വ​ന്നു ചൂ​താ​ടു​ന്ന​തി​ന്റെ ഔചി​ത്യ​പ​ര​മായ ചട്ട​ലം​ഘ​നം നാം തർ​ക്ക​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി മാ​റ്റി​വ​ച്ചാ​ലും നി​ങ്ങൾ​ക്കു് കാണാം, വമ്പി​ച്ച സ്ഥാ​വ​ര​ജം​ഗ​മ​സ്വ​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ അനാ​യാ​സ​കൈ​മാ​റ്റം. കളി​യിൽ തോ​റ്റ​വ​രു​ടെ നിർ​ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​ന്റെ ബഹി​സ്പു​ര​ണ​ങ്ങൾ നാം സം​വാ​ദ​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഒരു​നി​മി​ഷം മാ​റ്റി​വ​ച്ചാൽ, അവി​ടെ​ന​ട​ന്ന​തു് ഒരു സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ രക്ത​ര​ഹിത അധി​കാ​ര​കൈ​മാ​റ്റ​മാ​യി​രു​ന്നു. പര​വ​താ​നി​പോ​ലും വി​രി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്ന നി​ല​ത്തു ചമ്രം പടി​ഞ്ഞി​രു​ന്നാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യെ​യും കൂ​ട്ടു​സ്വ​ത്തിൽ പങ്കാ​ളി​ക​ളായ അഞ്ചു​പേ​രെ​യും വി​ള​ക്കിൽ എണ്ണ​തീ​രും മു​മ്പു് കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​ക​ളാ​ക്കി​യ​തു്. അതൊരു ഐതി​ഹാ​സിക ചരി​ത്ര സം​ഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ! അതിനെ വെ​റു​മൊ​രു വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​മാ​യി നി​ങ്ങൾ വി​ല​കു​റ​ച്ചു കാ​ണ​രു​തു്.”

“നീ, നീ തന്നെ​യ​ല്ലേ അതി​ര​ഥ​പു​ത്ര​നായ കർ​ണ്ണൻ?, എന്റെ കു​ട്ടി​ക്കാല കളി​ത്തോ​ഴൻ?”, നേരം പുലരേ, വഴി​പ്പോ​ക്കർ​ക്കു​നേ​രെ കൈ​വീ​ശി നഗ​ര​വീ​ഥി​യി​ലൂ​ടെ ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു സ്വർ​ണ്ണ​ത്തേ​രിൽ പോ​വു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന അം​ഗ​രാ​ജാ​വി​നോ​ടു്, യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​ക​നാ​യി തലേ​ന്നു് ചു​മ​ത​ല​യേ​റ്റ യു​വാ​വു് ചോ​ദി​ച്ചു. അല്ല സു​ഹൃ​ത്തേ, എപ്പോ​ഴാ​ണു് നീ രാ​ജാ​വാ​യ​തു? തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ പഠി​ത്തം കഴി​ഞ്ഞു ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യിൽ ഞാൻ ഇന്ന​ലെ ജോ​ലി​ക്കു പ്ര​വേ​ശി​ച്ച​തേ​ഉ​ള്ളൂ. കേ​ട്ട​റി​ഞ്ഞി​ട​ത്തോ​ളം കൗരവൻ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോൾ, കു​രു​വം​ശീ​യ​ന​ല്ലാ​ത്ത​വ​നെ ‘കി​രീ​ട​ധാ​രി’യെ​ക്ക​ണ്ടാൽ മു​ഖ്യ​വാർ​ത്ത ആക്കേ​ണ്ട​ത​ല്ലേ!

“ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പിൽ അക്കാ​ല​ത്തു​ത​ന്നെ മു​ഖ്യ​വാർ​ത്ത​യായ കർ​ണ്ണ​ന്റെ അര​ങ്ങേ​റ്റ​വും, അം​ഗ​രാ​ജാ​വി​നാ​യി ധീ​ര​ദു​ര്യോ​ധ​നൻ സ്വയം നിർ​വ്വ​ഹി​ച്ച സ്തോ​ഭ​ജ​നക പട്ടാ​ഭി​ഷേ​ക​വും, ദൂരെ ദൂരെ തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​യായ നീ, പാവം, എങ്ങ​നെ അറി​യാ​നാ​ണു്! വി​വ​ര​വി​നി​മ​യ​ത്തിൽ എന്തൊ​ക്കെ, വി​ദൂ​ര​ഭാ​വി​യിൽ സം​ഭ​വി​ക്കാ​മെ​ന്നു ആർ​ക്ക​റി​യാം! വി​ദേ​ശ​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം കഴി​ഞ്ഞു പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങു​ന്ന പു​തു​പ​ത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ​ക്കു തത്സ​മ​യം വാർ​ത്ത ലോ​ക​ത്തെ​ങ്ങും അറി​യാ​നാ​വു​ന്ന​വി​ധം ആകാ​ശ​ചാ​രി​കൾ അതി​രു​വി​ട്ടു് ഭൂ​മി​യിൽ ഇട​പെ​ട​ട്ടെ എന്നാ​ശം​സി​ക്കുക. നാ​മ​മാ​ത്ര​കി​രീ​ട​ധാ​രി​യെ​ങ്കി​ലും, ഭരി​ക്കാൻ അതി​രു​കൾ​ക്കു​ള്ളി​ലൊ​രു കൃ​ത്യം ഇട​മി​ല്ലെ​ന്ന കൊ​ട്ടാ​ര​ര​ഹ​സ്യം നീ, സു​ഹൃ​ത്തേ, പൊ​ലി​പ്പി​ച്ചു വാർ​ത്ത ആക്ക​രു​തേ. മു​ക്കു​പൊ​ന്നാ​ണു് കൊ​ച്ചു​കി​രീ​ട​മെ​ങ്കി​ലും, ജനാ​ധി​പ​ത്യ​വാ​ദി​ചാർ​വാ​കൻ എന്റെ ആരാ​ധ​ക​നാ​ണു്. സവർ​ണ്ണ​മാ​ട​മ്പി​ക​ളു​ടെ വി​ഹാ​ര​ഭൂ​മി​യായ കു​രു​വം​ശ​ത്തിൽ, പു​രോ​ഗ​മ​ന​വാ​ദി​യായ യു​വ​കൗ​ര​വൻ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു, സൂ​ത​പു​ത്ര​നെ പട്ടാ​ഭി​ഷേ​കം ചെ​യ്തു മു​ഖ്യ​ധാ​ര​യിൽ എത്തി​ക്കു​വാൻ എന്നു​വേ​ണം നീ പൊ​ലി​പ്പി​ച്ചു, നാളെ എന്റെ ജന്മ​ദിന സമ്മാ​ന​മാ​യി എഴു​താൻ!” മഴ​മേ​ഘ​ങ്ങ​ളാൽ രാ​ജ​വീ​ഥി​യിൽ ഇരു​ണ്ട നിഴൽ പര​ന്നി​ട്ടും, കർ​ണ്ണ​ര​ഥ​ത്തിൽ മാ​ത്രം, അത്ഭു​തം, പ്ര​സ​ന്ന​മായ വെയിൽ തെ​ളി​യു​ന്ന​തു് പുതിയ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’ ലേഖകൻ കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു. വി​സ്മയ വെ​യി​ലി​ന്റെ യഥാർ​ത്ഥ​കാ​ര​ണം തി​ര​ക്കി വെ​ളി​ച്ച​ങ്ങ​ളു​ടെ തമ്പു​രാ​നെ കാണാൻ കി​ഴ​ക്കൻ ആകാ​ശ​ത്തേ​ക്കു​ദൃ​ഷ്ടി പാ​യി​ച്ചു.

“ആരുടെ അസാ​ന്നി​ധ്യം യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ നോ​വി​ച്ചു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കൗ​ര​വ​വം​ശ​ഹ​ത്യ​യിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം ദുഃഖം അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന പ്ര​മേ​യം അവ​ത​രി​പ്പി​ച്ച രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ, ആദ്യ​ദിന ഔദ്യോ​ഗി​ക​യോ​ഗ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, ഉച്ച​യൂ​ണി​നു കൈ​ക​ഴു​കു​ക​യി​രു​ന്നു പു​തു​നാ​ടു​വാ​ഴി യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ. കൂ​ട്ട​ത്തിൽ ചേ​രാ​തെ മാ​റി​നി​ന്ന മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി അവരെ സം​ശ​യ​ത്തോ​ടെ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

“നോ​വു​ക​യ​ല്ല കരൾ, നീ​റു​ക​യാ​ണെൻ മനം. എന്നാൽ ഒപ്പം പത​ഞ്ഞു​പൊ​ന്തു​ന്ന ധാർ​മ്മി​ക​രോ​ഷം നി​യ​ന്ത്രി​ക്കാ​നും എനി​ക്കാ​വു​ന്നി​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് കൈ​ക​ഴു​കി കു​ട​ഞ്ഞ​വെ​ള്ളം നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉടു​തു​ണി​യിൽ തെ​റി​ച്ച​തു്. സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരി​ക്കാൻ എനി​ക്ക​വ​സ​രം ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേ​ണ്ടി, പ്രി​യ​ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എത്ര​യ​ധി​കം ധീ​രോ​ദാ​ത്ത​ന്മാ​രെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ബലി കൊ​ടു​ത്തു! സമാ​ധാ​ന​പ​ര​മാ​യി ജീ​വി​താ​ന്ത്യം വേ​ണ്ട​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ സ്നേ​ഹ​പ​രി​ച​ര​ണ​ങ്ങ​ളോ​ടെ, അര​മ​ന​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തിൽ, ചെ​ല​വ​ഴി​ക്കാൻ അർഹത ഉള്ള​വ​രാ​യി​രു​ന്നു ഭീ​ഷ്മർ ദ്രോ​ണർ കർ​ണ്ണൻ! അവ​രെ​യൊ​ക്കെ പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​വാ​ളു​കൾ​ക്കു മു​മ്പിൽ കഴു​ത്തു നീ​ട്ടി​ക്കൊ​ടു​ത്തു വേ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നോ ഞങ്ങൾ​ക്കു് ചെ​ങ്കോൽ, പ്രി​യ​ദു​ര്യോ​ധ​നാ, എനി​ക്കു് നീ​ട്ടേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​തു്? വി​ശ​പ്പ​ല്ല കൊ​ച്ചു​അ​നു​ജ​ത്തീ, വല്ലാ​യ്മ​യാ​ണു് ഇപ്പോൾ എനി​ക്കു് തോ​ന്നു​ന്ന​തു്”.

“നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഹൃദയം പ്ര​ണ​യ​സാ​ന്ദ്ര​മാ​വു​ന്ന​തു പ്രിയ അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടൊ​പ്പം കി​ട​ക്കു​മ്പോൾ മാ​ത്ര​മെ​ന്നു് പാ​ണ്ഡ​വ​രി​ലൊ​രാൾ പറ​യു​ന്നു എന്നു സങ്കൽ​പ്പി​ക്കുക. കേ​വ​ല​മൊ​രു അസൂ​യാ​ലു​വി​ന്റെ വെ​റും​വാ​ക്കാ​യി​രി​ക്കു​മോ അതു്? അതോ നേ​ര​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ യാ​ഥാർ​ഥ്യ​മു​ണ്ടോ ആ ഭർ​ത്തൃ​നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ആൺപെൺ ആകർ​ഷ​ക​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പു​തു​മ​മാ​റാ​ത്ത ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം കാലം.

“സ്വ​യം​വ​ര​പ്പ​ന്ത​ലിൽ അർ​ജ്ജു​നൻ മത്സ​ര​വി​ജ​യം അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ, എന്റെ ഉട​ലി​ലും ഉട​മ​സ്ഥാ​വ​കാ​ശം അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ടു എന്ന​മ​ട്ടിൽ പരാ​മർ​ശ​ങ്ങൾ കേൾ​ക്കാൻ ഒന്നി​ല​ധി​കം ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രിൽ​നി​ന്നും അവ​സ​ര​മു​ണ്ടാ​യി എന്നാൽ കേവലം സൈ​നി​ക​പ​രി​ശീ​ല​ന​ത്തിൽ നി​ന്നും ലഭി​ക്കാ​വു​ന്ന അസ്ത്ര​പ്ര​യോ​ഗ​വൈ​ദ​ഗ്ദ​ത്തിൽ​ത്തിൽ കവി​ഞ്ഞു, പെൺ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ വശീ​ക​രി​ക്കാ​നാ​വു​ന്ന അമ്പൊ​ന്നും ആ ദു​ര​ഭി​മാ​നി​യു​ടെ ആവ​നാ​ഴി​യിൽ ഇല്ല എന്ന​തു​മാ​ത്ര​മാ​ണു് അർ​ജ്ജു​ന​നെ​ക്കു​റി​ച്ചെ​നി​ക്കു നി​ല​വി​ലു​ള്ള പര​മാർ​ത്ഥം”.

“ശരി​ക്കും നി​ങ്ങൾ പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ മക​നാ​ണോ, അതോ? ഭീ​മ​പി​തൃ​ത്വം വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു് കു​രു​വം​ശ​കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശ​ത്തെ കൂ​ട്ടു​കു​ടുംബ തർ​ക്ക​പ​ദ​വി​യാ​ക്കു​ന്ന ‘കുടില’ഹൃ​ദ​യ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ. ബീ​ജ​ദാ​നം ചെ​യ്യാൻ ഭർ​ത്താ​വി​നു് കഴി​വി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, പര​പു​രു​ഷ​ര​തി പെ​ണ്ണ​വ​കാ​ശ​മെ​ന്നു പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച കു​ന്തി​യിൽ ഏതോ ‘കാ​ട്ടാള’നു​ണ്ടായ മോ​ഷ​ണ​വ​സ്തു​വാ​ണു് പാ​ണ്ഡു​നാ​മം തട്ടി​യെ​ടു​ത്ത നി​ങ്ങ​ളെ​ന്നു കൗരവർ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ, തു​ട​രൻ​ക​ഥ​ക​ളാൽ കു​റ​ച്ചു​കാ​ല​മാ​യി ദേ​ശാ​ന്ത​ര​യാ​ത്രി​ക​രെ രസി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. ആരോ​പ​ണ​ത്തി​നു് ബലം നൽകാൻ അര​മ​ന​ര​ഹ​സ്യം ഒന്നും കൈവശം ഇല്ലാ​തെ, ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​മു​ള്ള ഈ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി അങ്ങ​നെ വാ​യി​ട്ട​ടി​ക്കു​മോ. പി​തൃ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്റെ രാ​ജ​പ​ത്നി​യാ​യി​രു​ന്ന കു​ന്തി​യെ കിം​വ​ദ​ന്തി​ക്കു വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കു​മോ. വെ​റു​തെ സം​ശ​യി​ക്കു​മോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഏക​ച​ക്ര എന്ന വി​ദൂ​ര​ഗ്രാ​മം. പൂണൂൽ ധരി​ച്ചു ബ്രാ​ഹ്മണ വേ​ഷ​ത്തിൽ പി​ച്ച​യാ​ചി​ച്ചു കു​ന്തി​യും കൗ​ന്തേ​യ​രും പാ​ടു​പെ​ട്ടു് കൗ​ര​വ​നോ​ട്ട​പ​രി​ധി​യിൽ​നി​ന്നും ആവു​ന്ന​ത്ര അകലം പാ​ലി​ച്ചു ജീ​വി​ക്കു​ന്ന അശാ​ന്ത​കാ​ലം. സമാ​ധാ​ന​ത്തോ​ടെ നാടു് പു​ല​ര​ണ​മെ​ങ്കിൽ, നി​ത്യ​വും ഒരു ‘മാംസള’ മനു​ഷ്യ​നെ ബലി​യാ​യി വേ​ണ​മെ​ന്നു് ശഠി​ക്കു​ന്ന ബകൻ എന്ന കാ​ട്ടാ​ള​നെ, വൻമരം വേ​രോ​ടെ പി​ഴു​തു തല​ങ്ങും​വി​ല​ങ്ങും അടി​ച്ചു കൊന്ന ‘ബ്രാ​ഹ്മണ’ ഭീമനെ, ഗ്രാ​മീ​ണർ അമാ​നുഷ രക്ഷ​ക​പ​ദ​വി കൊ​ടു​ത്തു ആദ​രി​ക്കാൻ വേ​ദി​യൊ​രു​ക്കു​ന്ന നേരം.

“ഇതി​ഹാ​സം എഴു​തു​മെ​ന്നു് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച വേ​ദ​വ്യാ​സ​ന​റി​യു​മോ സ്വ​ന്തം പി​താ​വാ​രെ​ന്നു്? ആരാ​യി​രു​ന്നു ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ രാ​ജാ​വു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ പി​താ​വു്? ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഉൾ​പ്പെ​ടെ നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​ക്കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ യഥാർ​ത്ഥ ജൈ​വി​ക​പി​താ​വു്? മന്ത്രി​വി​ദു​ര​രു​ടെ? കർ​ണ്ണ​പി​താ​വു്? കു​ടും​ബ​നാ​ഥ​സ​ത്യ​വ​തി​യു​ടെ? അസ​ന്ദി​ഗ്ദ്ധ​മാ​യി ആരും ഇക്കാ​ല​ത്തു അറി​യ​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല. സം​ശ​യാ​സ്പ​ദ​മാ​ണു് ഈ വി​ശി​ഷ്ട​ജ​ന്മ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഔദ്യോ​ഗി​ക​പി​തൃ​ത്വ​മെ​ങ്കി​ലും, അധി​കാ​ര​ദ​ണ്ഡു തട്ടി​യെ​ടു​ക്കാൻ ഏത​റ്റം​വ​രെ കൗരവർ പോ​വു​മെ​ന്നു് കു​രു​വം​ശ​ച​രി​ത്രം ഭാ​വി​ത​ല​മു​റ​ക​ളെ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ട്ടെ. ‘പി​തൃ​ശൂ​ന്യർ’ എന്ന​തൊ​രു ജനി​ത​ക​ബ​ഹു​മ​തി​യെ​ന്നു പോലും അം​ഗീ​ക​രി​ക്കും. അല്ല പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​സു​ഹൃ​ത്തേ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ‘യഥാർ​ത്ഥ​പി​തൃ​ത്വം’ ഇപ്പോ​ഴും സം​ശ​യ​ക​ര​മ​ല്ലേ? വര​ണാ​വ​തം അര​ക്കി​ല്ല​ത്തേ​ക്കു ‘സു​ഖ​വാസ’ത്തി​നു ഞങ്ങൾ പോ​യ​ശേ​ഷം കിം​വ​ദ​ന്തി​ക​ളു​ടെ പു​തു​നാ​മ്പു​കൾ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ കി​ളിർ​ത്തി​ട്ടി​ല്ല​ല്ലോ? സ്വ​യം​വ​ര​മ​ത്സ​രം​ജ​യി​ച്ചു സ്വ​ന്ത​മാ​ക്കിയ വി​ശ്വ​സു​ന്ദ​രി​യോ​ടു​ള്ള പ്ര​ണ​യ​ത്തെ മു​ന്നോ​ട്ടെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു പാ​ര​സ്പ​ര്യ​ത്തി​ലൂ​ന്നിയ വൈ​കാ​രിക ഇഴ​യ​ടു​പ്പ​മാ​ണോ അതോ കാ​മ​ന​യി​ലൂ​ന്നിയ ആസ്വാ​ദ​ന​മാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അഞ്ചു പാ​ണ്ഡ​വ​രും ഭാ​ര്യ​യും ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു ഭാ​ഗ്യാ​ന്വേ​ഷി​ക​ളാ​യി പോവാൻ തീ​രു​മാ​നി​ച്ചി​രു​ന്ന കാലം. ഗം​ഗ​യാ​റിൻ​തീര ഹസ്തി​ന​പു​രി. വസ​ന്തം പൂ​വി​ട്ട ദിവസം.

“പ്രേ​മ​സ​ല്ലാ​പ​ത്തി​ന്നി​ട​യിൽ ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ചു,”

“പാവം കു​ന്തി​യെ പോലെ അധ്വാ​നി​ച്ച​ല്ല നീ ഒന്നി​ല​ധി​കം ഇണകളെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തിൽ നേ​ടി​യ​തു്. എന്നാൽ കു​ന്തി​യു​ടെ മകനായ എനി​ക്കു് ഒന്നി​ല​ധി​കം ഇണകളെ ബഹു​ഭാ​ര്യാ​ത്വ​ത്തിൽ നേടാൻ യു​വ​ത്വം മു​ഴു​വൻ അധ്വാ​നി​ച്ചാ​ലും ആവി​ല്ലെ​ന്നു് അന്തഃ​രം​ഗം പറ​യു​ന്നു. അന്നി​റ​ങ്ങി​പ്പോ​യ​താ​ണ​വൾ, പി​ന്നെ കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ അവ​ളെ​ന്നെ വി​രു​ന്നൂ​ട്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല.”

“സത്യ​സ​ന്ധൻ വി​വേ​ക​ശാ​ലി മി​ത​ഭാ​ഷി: ഉത്ത​മ​പു​രു​ഷ​ന്റെ സദ്ഗു​ണ​പ​ട്ടിക നി​ര​ത്തി, പുതിയ മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ നിർ​ല്ല​ജ്ജം പ്ര​കീർ​ത്തി​ച്ച കൊ​ട്ടാ​ര​ഗു​രു കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ, കു​റ്റ​ബോ​ധ​ത്താൽ അവ​ശ​നാ​യ​പോ​ലെ, ഇടം​വ​ലം നോ​ക്കാ​തെ, തല​കു​നി​ച്ചു മന്ദം​മ​ന്ദം പട്ടാ​ഭി​ഷേ​ക​വേ​ദി​യിൽ നി​ന്നി​റ​ങ്ങി​പ്പോ​വു​ന്ന​തു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ​പെ​ട്ടു​വോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു അര​ങ്ങേ​റ്റ​മൈ​താ​ന​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​നു് പൌ​ര​സ്വീ​ക​ര​ണം.

“കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​രെ പോലെ നാവിൽ കാ​പ​ട്യം പു​ര​ട്ടി, വേ​ണ്ട​തു് വേ​ണ്ട​പോ​ലെ പറയാൻ വരും​കാ​ലം നി​ങ്ങൾ​ക്കും സാ​ധി​ക്ക​ണം! അല്ലെ​ങ്കിൽ, പാ​ണ്ഡ​വ​രെ പേ​ടി​ച്ചു നമു​ക്കു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ വഴി​ന​ട​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല എന്നു് മി​ത​മാ​യി ബോ​ധ്യ​മാ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു”, പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം തെ​റ്റി​ച്ചു യോ​ഗ​വേ​ദി​യിൽ​നി​ന്നി​റ​ങ്ങി​പ്പോയ കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​രെ സഹാ​യി​ക്കാ​നെ​ന്ന​മ​ട്ടിൽ, വാ​പൊ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ചു ഭീമൻ വേ​ദി​യു​ടെ പി​ന്നി​ലേ​ക്കു് വലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​വു​ന്ന​തു ഒളി​ക്ക​ണ്ണിൽ നോ​ക്കി ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യുടെ മേ​ധാ​വി ശബ്ദം ഒന്നു​കൂ​ടി താ​ഴ്ത്തി.

“ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ നടന്ന ഒറ്റ​സം​ഭ​വ​മാ​ണോ പീ​ഡ​ന​പ​രാ​തി​യു​ടെ കാതൽ? ചോ​ദി​ക്കാൻ കാ​ര​ണ​മു​ണ്ടു്, ഞാൻ കണ്ടി​ട​ത്തോ​ളം ഉടു​തു​ണി​ദാ​രി​ദ്ര്യം അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​വ​ന്റെ പി​ടി​വാ​ശി! അതോ, സാ​ധാ​ര​ണ​മ​നു​ഷ്യർ​ക്കു് കാണാൻ ആവാ​ത്ത​തെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും, സഭയിൽ സം​ഭ​വി​ച്ചു​വോ? ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​വാ​സ്തു​ശി​ല്പി ‘പാതാള ഗൃഹ’ത്തി​ലെ മയൻ ആണ​ല്ലോ”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പീ​ഡ​ന​പ​രാ​തി​യു​മാ​യി കൊ​ട്ടാ​ര​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തി​ലെ നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തി​ലേ​ക്കു കയ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, ഇന്ന​ലെ ഇതേ​സ​മ​യ​ത്തു കൊ​ടി​വ​ച്ച​തേ​രിൽ എഴു​ന്നെ​ള്ളിയ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി.

“ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മ​ത്തി​ന്റെ തു​ട​ക്കം അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ. കൗരവ രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ​ക്കു പെ​ണ്ണു​ടൽ​ശു​ചി​ത്വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ബോ​ധ​വൽ​ക്ക​ര​ണം ചെ​യ്യു​മ്പോൾ, ദു​ശ്ശാ​സ​ന​രാ​ജ​കു​മാ​രൻ വന്നു എന്റെ സേ​വ​ന​ഉ​ദ്യ​മ​ത്തി​നു നെ​ഞ്ചിൽ കൈ​വ​ച്ചു ആശം​സ​അ​റി​യി​ച്ചു. ആരാ​ധ​ക​നും അഭ്യു​ദ​യ​കാം​ക്ഷി​യു​മായ ആ രണ്ടാം കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി, ജ്വാ​ലാ​മു​ഖീ ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലെ മധു​ര​പ്ര​സാ​ദം തന്ന ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. വെറും നി​ല​ത്തു കു​ഴ​ഞ്ഞു​കി​ട​ന്ന തോർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. പി​ന്നെ കണ്ണു​തു​റ​ക്കു​മ്പോൾ ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ എന്നെ തോ​ളി​ലി​ട്ടു് ഇരു​ട്ടിൽ കൊ​ട്ടാ​രം ഇട​നാ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ പോ​വു​ക​യാ​ണു്. ‘എങ്ങോ​ട്ടു്?’ എന്നു് ഒറ്റ​വാ​ക്കിൽ നീ​ര​സ​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ക്കു​മ്പോൾ, പു​രു​ഷ​ശ​രീ​ര​ത്തി​ന്റെ മാം​സ​രു​ചി വായിൽ എനി​ക്ക​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ടു. ഒന്നി​ല​ധി​കം പു​രു​ഷ​ന്മാ​രെ അടു​ത്തു് ഇട​പ​ഴ​കി പരി​ച​യ​മു​ള്ള സ്ത്രീ എന്ന​നി​ല​യിൽ, എനി​ക്ക​തു ആകർ​ഷ​ക​വും അതെ​സ​മ​യം ദു​രൂ​ഹ​വും ആയി​തോ​ന്നി. ദു​ശ്ശാ​സ​ന​തോ​ളിൽ​നി​ന്നും പി​ടി​വി​ട്ടു ഇറ​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണു് മന​സ്സി​ലാ​യ​തു്, ഉടൽ പീ​ഡ​കാ​ധി​നി​വേ​ശ​ത്തി​നു ഇര! നി​ങ്ങൾ സാ​ക്ഷി​യായ ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ പി​ന്നീ​ടു​ണ്ടാ​യ​തു് പീ​ഡ​ന​ത്തി​ന്റെ ലഘൂ​ക​ര​ണ​ത്തി​നാ​യി കൗരവർ ഒരു​ക്കിയ വസ്ത്രോ​ത്സ​വം, മി​നു​ക്കു​പ​ണി!”, നീ​തി​പ​തി ഭീ​ഷ്മർ വരാൻ ആകാം​ക്ഷ​യോ​ടെ കാ​ത്തു​നിൽ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, മു​ണ്ഡ​നം​ചെ​യ്ത ശി​ര​സ്സു​മാ​യി വല്ക്ക​ല​ധാ​രി പാ​ണ്ഡ​വർ.

“നൂ​റു​പേ​രു​ടെ​യും കാ​ര​ണ​ഭൂ​തൻ അന്ധ​ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രോ?” എന്ന രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ശ​രി​യി​ല്ലാ​ത്ത അശ്ലീ​ല​ചോ​ദ്യ​വു​മാ​യാ​ണ​ല്ലോ പാ​ണ്ഡവ വക്താ​വു് നകുലൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​കൂ​ട്ടാ​യ്മ​ക​ളിൽ ആഞ്ഞ​ടി​ക്കു​ന്ന​തു? എങ്ങ​നെ നേ​രി​ടും മഹാ​റാ​ണി​ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ പരി​പാ​വ​ന​മാ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ, മനഃ​പൂർ​വ്വം സം​ശ​യ​ത്തി​ന്റെ വി​ഷ​വി​ത്തെ​റി​യു​ന്ന ഈ പാ​ണ്ഡ​വ​ധാർ​ഷ്ട്യം?, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കൗ​ര​വ​പാ​ള​യം, യു​ദ്ധ​ത്ത​ലേ​ന്നു.

“അശ്വ​നീ​ദേ​വ​ത​കൾ എന്ന ‘ദ്വ​ന്ദ്വ​വ്യ​ക്തി​ത്വ’ങ്ങ​ളാ​ണു് മാ​ദ്രി​യു​മാ​യി രതി​സ​മ്പർ​ക്ക​ത്തി​ലേർ​പ്പെ​ട്ട​തെ​ന്ന അര​മ​ന​ര​ഹ​സ്യ​ത്തി​ന്റെ അങ്ങാ​ടി​മൂ​ല്യം ഞങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട​ല്ല എക്കാ​ല​വും, ഇപ്പോ​ഴും, രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ശ​രി​യാൽ അതി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു വി​വേ​ക​മൗ​നം പാ​ലി​ക്കു​ന്ന​തു്. ജൈ​വി​ക​പി​താ​വായ വന്ദ്യ​ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ ഷണ്ഡ അനുജൻ പാ​ണ്ഡു വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ച മാ​ദ്രി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു ലൈം​ഗി​കാ​പ​വാ​ദം പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തിൽ അധാർ​മി​കത ഉണ്ടെ​ന്ന​റി​യു​ന്ന​തു കൊ​ണ്ടാ​ണു്. പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചും, ഇപ്പോൾ, ആ മഹ​തി​യു​ടെ ജ്യേ​ഷ്ഠൻ മാ​ദ്ര​രാ​ജാ​വു് കൗ​ര​വ​സ​ഖ്യ​സൈ​ന്യ​ത്തിൽ ഉപാ​ധി​യി​ല്ലാ​തെ ചേർ​ന്ന​സ്ഥി​തി​ക്കു്. പാ​ണ്ഡ​വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​തി ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്ന​ന്റെ സഹോ​ദ​രി​യാ​ണു് നകു​ല​ഭാ​ര്യ​കൂ​ടി​യായ പാ​ഞ്ചാ​ലി. പു​രോ​ഗ​മ​ന​വാ​ദി​യായ സ്ത്രീ​പ​ക്ഷ​വാ​ദി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ, പെ​രു​മാ​റ്റ​മാ​ന്യത അവ​ളോ​ടു് പു​ലർ​ത്തിയ എനി​ക്കെ​ങ്ങ​നെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര ഊട്ടു​പു​ര​ക​ളിൽ ദ്രൗ​പ​ദീ​വ​സ്ത്രാ​ക്ഷേപ പ്ര​ഹ​സ​നം വി​വ​രി​ക്കാൻ മന​സ്സു​വ​രും. തേ​വി​ടി​ശ്ശി​യെ​ന്ന​വ​ളെ അം​ഗ​രാ​ജാ​വു് കർ​ണ്ണൻ ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി വി​ശേ​ഷി​ച്ച​പ്പോൾ, ഞാൻ അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മായ മൗ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ ആ പ്ര​തി​സ​ന്ധി അതി​ജീ​വി​ച്ച​തെ​ല്ലാം നി​ങ്ങ​ളും നേരിൽ കണ്ട​ത​ല്ലേ!”

“പങ്കാ​ളി​ദ്രൗ​പ​ദി​യു​മാ​യി പൊ​തു​വേ​ദി പങ്കി​ടു​മ്പോൾ, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​മു​ഖ​ഭാ​വ​ങ്ങ​ളും ശരീ​ര​ഭാ​ഷ​യു​മാ​ണു് വാ​മൊ​ഴി​യെ​ക്കാൾ അർ​ഥ​സൂ​ച​ക​മെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ നി​രീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന ഒരു സന്ദർ​ഭം ഓർ​ക്കു​ന്നു. ആശ്ര​യ​യോ​ഗ്യ​മാ​യി ആ ‘ദിവ്യ’ ശരീ​ര​ത്തിൽ എന്തു് കണ്ടെ​ത്തി നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കഴുകൻ കണ്ണു​കൾ!”, വാർ​ത്താ കാ​ര്യാ​ല​യ​ത്തി​ലെ പ്ര​ഭാ​ത​യോ​ഗ​ത്തിൽ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​കൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കാ​ലം.

“ദ്രൗ​പ​ദി പതി​വു​ചി​ട്ട​ക്ക​തീ​ത​മാ​യി ‘യാ​ച​നാ​ഭാവ’ത്തി​ലാ​ണ​പ്പോൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് അട​ക്കം പറ​യു​ന്ന​തെ​ന്നു് അൽ​പ്പം ദൂ​രെ​യി​രു​ന്ന ഞാനും നി​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ കാ​ണു​ന്നു​ണ്ടു്. അഭി​വ​ന്ദ്യ​വി​ദു​രർ സം​സാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ വി​വേ​ക​ത്തി​ന്റെ മു​ത്തു​മ​ണി​ക​ള​ല്ലാ​തെ ചു​ടു​വാർ​ത്ത​യാ​യി കൊ​ടു​ക്കാൻ ഒന്നും ഉണ്ടാ​വാ​റി​ല്ല​ല്ലോ. വി​ദു​ര​പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം കേൾ​ക്കാ​തെ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ​ക്കു നേരെ ‘കഴുകൻ നോട്ട’മെ​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, അതാ ജാ​ഗ്ര​ത​യോ​ടെ ഞാൻ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​ന്നു, ആളാകെ പര​വ​ശ​നാ​ണു്. ഇരു​കൈ​ക​ളും​തു​ട​ക​ളും വി​ടർ​ത്തി​യാ​ണു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അധി​കാ​ര​പ്ര​ദർ​ശ​ന​ത്തിൽ അമർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും, ചെ​കി​ടോർ​ക്കാം വൃ​ദ്ധ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ന്റെ മി​ടി​പ്പു വേഗത. ദ്രൗ​പ​ദി അയാ​ളു​ടെ നോ​ട്ട​മ​ല്ല ശ്ര​ദ്ധി ക്കു​ന്ന​തു്, പ്ര​ദർ​ശി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ അട​ക്കി​വെ​ക്കു​ന്ന നി​ശ​ബ്ദ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​മാ​ണു്. രാ​ജ്യം പകുതി സമ്മാ​ന​മാ​യി അവൾ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ അന്യാ​യ​മാ​യെ​ന്തോ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നു, അയാൾ എന്തു​വേ​ണ​മെ​ന്ന​റി​യാ​തെ, എന്നാൽ പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ ഭാ​ര്യ​യു​മാ​യി കശപിശ ഒഴി​വാ​ക്കാൻ, വാ​ക്കി​നു പകരം ഉടൽ​ഭാഷ ആശയ വി​നി​മ​യ​ത്തി​നു് പ്ര​യോ​ഗി​ക്കു​ന്നു. അശേഷം സമ്മ​ത​ഭാ​വ​ത്തി​ല​ല്ല യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, എന്നാൽ കാ​ണു​ന്ന​വർ​ക്ക​തൊ​രു കു​ടുംബ വഴ​ക്കി​ന്റെ ആരം​ഭ​മെ​ന്നു​റ​പ്പി​ക്കാൻ സൗ​ക​ര്യം കൊ​ടു​ക്കാ​തെ, യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ സം​ഘർ​ഷ​രം​ഗ​ത്തി​ന്റെ അധി​പ​നാ​യി​രി​ക്കാൻ ആഞ്ഞു ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു. വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തും അതി​നു​മു​മ്പു് ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം കാ​ല​ത്തും, അവ​രു​ടെ ‘പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ശേ​ഷി’യെ​ക്കു​റി​ച്ചൊ​രു മുൻ​വി​ധി മന​സ്സി​ലു​ള്ള​തി​നെ മാ​യ്ചു​ക​ള​യാൻ നല്ല​ന​ട​പ്പു നടി​പ്പി​നു് ആവുമോ എന്നൊ​ന്നു​മ​ല്ല അപ്പോ​ഴും ഇപ്പോ​ഴും എന്റെ ആശങ്ക, ധർ​മ്മ​പു​ത്ര​രു​ടെ ധാർ​മ്മി​ക​ബോ​ധ​ത്തെ ആകെ​പി​ടി​ച്ചു​ല​ക്കു​ന്ന എന്തു് പു​ത്തൻ ആവ​ശ്യ​മാ​ണു് ദ്രൗ​പ​ദി, വ്യാ​ജ​മെ​ന്നു് നി​സ്സം​ശ​യം തോ​ന്നാ​വു​ന്ന വി​നീ​ത​ഭാ​വ​ത്തിൽ, കപ​ട​ഹൃ​ദ​യ​നോ​ടു് നാലാൾ കണ്ടാ​ലും കു​ഴ​പ്പ​മി​ല്ലെ​ന്ന ധൈ​ര്യ​ത്തിൽ പറ​യു​ന്ന​തു്! കാ​ത്തി​രി​ക്കുക കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ.”

“നി​ങ്ങ​ളു​ടെ​തെ​ന്നു കരു​ത​പ്പെ​ടു​ന്ന അഞ്ചു ആൺ​മ​ക്കൾ​ക്കു​പ​ക​രം, പാ​ണ്ഡു​വം​ശ​ത്തിൽ അടു​ത്ത കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യാ​വാ​നു​ള്ള സാ​ധ്യത, സു​ഭ​ദ്ര​യു​ടെ മകൻ അഭി​മ​ന്യു​വി​നാ​ണു​ണ്ടാ​വു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ, അധി​കാ​ര​വ​ഴി​യിൽ പെ​ട്ടെ​ന്നു് മാറി മറി​യാ​വു​ന്നൊ​രു നി​ല​പാ​ടെ​ന്താ​യി​രി​ക്കും? അഭി​മ​ന്യു​വി​നെ​യും ഉത്ത​ര​യെ​യും നി​സ്വ​രാ​ക്കി, പന്ത്ര​ണ്ടു​വർഷ വന​വാ​സ​ത്തി​ന​യ​ക്കു​മോ, അർ​ജ്ജു​നൻ ഒഴികെ മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വ​രും നി​ങ്ങ​ളും ചേർ​ന്നു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഒരു പാ​ണ്ഡ​വ​ത​ല​യും ഇതു​വ​രെ വീ​ഴാ​തെ, ഭീ​ഷ്മർ മാ​ത്രം മു​റി​വേ​റ്റു​വീണ പത്താം ദിവസം.

“അധി​കാ​ര​വ​ടം​വ​ലി​യിൽ, വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ വീര അഭി​മ​ന്യു​വി​നെ എന്നോ​ടൊ​പ്പം അരമന ഗൂ​ഡാ​ലോ​ച​ന​യിൽ പങ്കാ​ളി​യാ​ക്കി, വൃ​ദ്ധ​പാ​ണ്ഡ​വ​രെ മാ​ത്രം നിർ​ബ​ന്ധി​ത​വി​ടു​ത​ലി​ലൂ​ടെ വട​ക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റൻ ചു​രം​കാ​വ​ലി​നു് കെ​ട്ടു​കെ​ട്ടി​ക്കുക എന്ന കു​റു​ക്കു​വ​ഴി​യ​ല്ലേ യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​ര​കാ​ല​ത്തു കൂ​ടു​തൽ സ്വാ​ഭാ​വി​കം?”

“കഥാ​വ​ശേ​ഷ​നായ ചാർ​വാ​ക​നെ​പോ​ലെ ‘മൗ​ലി​ക​വാ​ദി’യാണോ പട്ടാ​ഭി​ഷേ​കം കഴി​ഞ്ഞ പുതിയ ചാർ​വാ​കൻ?, അതോ പു​തു​തല മു​റ​യു​ടെ പരി​ഗ​ണ​നാ​വി​ഷ​യ​ങ്ങൾ മാ​റി​മ​റി​ഞ്ഞു​വോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൂ​ടെ​പൊ​റു​ക്കു​ന്ന​വ​ളെ​യും, കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും പട്ടി​ണി​ക്കി​ട്ടു​വേ​ണ്ട ഭൗ​തി​ക​വാ​ദം എന്നു് സു​ന്ദ​രി​യും വി​ദ്യാ​സ​മ്പ​ന്ന​യു​മായ ഭാര്യ വി​വാ​ഹ​ഉ​ട​മ്പ​ടി​യിൽ ഉറ​പ്പി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞ​തോ​ടെ, ജന്മ​നാ അവി​ശ്വാ​സി​യായ ഞാൻ വേറെ തര​മി​ല്ലാ​തെ വി​ശ്വാ​സ​വ​ഴി​യി​ലേ​ക്കു് തി​രി​ഞ്ഞു എന്ന​താ​ണു്, തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​മ്പോൾ ഉണ്ടാ​വു​ന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വു്. ആ നി​ല​ക്കു് നോ​ക്കു​മ്പോൾ, ഈയിടെ മരി​ച്ചു​പോയ എന്റെ വന്ദ്യ​പി​താ​വു് ചാർ​വാ​കൻ മ്ലാ​ന​വ​ദ​നൻ ആയി​രു​ന്നു. “ഇങ്ങ​നെ​യൊ​ന്നു​മ​ല്ല ഞാൻ വരും​ത​ല​മു​റ​യിൽ ഓർ​ക്ക​പ്പെ​ടാൻ ആഗ്ര​ഹി​ച്ച​തു. കാ​ര്യ​ങ്ങൾ നി​ന്നോ​ടൊ​പ്പം മു​ന്നോ​ട്ടു​നീ​ങ്ങാൻ സാ​ധി​ക്ക​ട്ടെ എന്നാ​ശം​സി​ക്കാൻ മാ​ത്ര​മേ ആവൂ. എനി​ക്കെ​തി​രെ തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ച പ്ര​കൃ​തി​ക്കു മു​മ്പിൽ നീ അടി​യ​റ​വു പറ​യു​മെ​ന്നും നി​ന്റെ പ്രേ​മ​വി​വാ​ഹം കഴി​ഞ്ഞ​തോ​ടെ, എനി​ക്കു് ബോ​ധ്യ​മാ​യി.” എന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു ആ ധീ​ര​പോ​രാ​ളി വെ​റും​നി​ല​ത്തു നീ​ണ്ടു​നി​വർ​ന്നു കി​ട​ന്നു. പ്രാ​ണൻ പോവും മു​മ്പു് മര​ണാ​ന​ന്തര ജീ​വി​ത​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചി​പ്പോൾ ജി​ജ്ഞാ​സ​യു​ണ്ടെ​ന്നും പക്ഷേ, “ദു​രൂ​ഹത എന്തി​നു?” എന്നാ​ണു് പ്ര​കൃ​തി​യോ​ടു് തർ​ക്ക​ഭാ​ഷ​യിൽ ചോ​ദി​ക്കാ​നു​ള്ള​തു് എന്നു​ച്ച​രി​ച്ച​ശേ​ഷം ആ വ്യർ​ത്ഥ​ജ​ന്മം ശ്വാ​സം വലി​ച്ചു അവ​സാ​നി​ച്ചു. കൈ​ക്കോ​ട്ടു് എടു​ത്തു പൂണൂൽ ധാ​രി​യായ ഞാൻ സ്വയം കു​ഴി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു, കു​ഴി​മാ​ടം! അത്ര​മേൽ അനു​യാ​യി​കൾ പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ​നി​ന്നും അക​ന്നു​പോ​യി!”

“പു​തു​മ​ണ​വാ​ള​ന്മാ​രെ ഒറ്റ​ക്കും കൂ​ട്ടാ​യും ‘മത്തു പി​ടി​പ്പി’ച്ച​തു് മാ​റ്റി വച്ചാൽ, മി​ണ്ടി​യും പറ​ഞ്ഞും ദാ​മ്പ​ത്യം സ്മ​ര​ണീ​യ​മാ​ക്കിയ ഒന്നു രണ്ടോർ​മ്മ​കൾ പങ്കു​വെ​ക്കാ​മോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“രാ​ജ​ധാ​നി​യി​ലെ കൗ​മാ​ര​കാല പശ്ചാ​ത്ത​ലം കി​ട​മ​ത്സ​രാ​ധി​ഷ്ഠി​ത​മ​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന​തു കൊ​ണ്ടാ​വാം, കൗരവ പാ​ണ്ഡവ ഇട​പാ​ടു​ക​ളും നീ​തി​പൂർ​വ്വ​മാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്ന​വൾ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യി കരു​തി​യോ? ഞങ്ങ​ളോ​ട​വൾ രത്യാ​സ്വാ​ദ​ന​വേ​ള​യിൽ മന്ത്രി​ക്കു​ന്ന ഇഷ്ടാ​നി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം, സു​ഹൃ​ത്വ​ല​യ​ത്തി​ല്പെ​ട്ട കൗ​ര​വ​രോ​ടും നി​സ്സ​ങ്കോ​ചം വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തും. ഈ ആലോ​ച​ന​ക്കു​റ​വു് ഞങ്ങൾ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ച​പ്പോൾ, പ്ര​തി​ക​ര​ണം ഒച്ച​പ്പാ​ടോ​ടെ​യാ​യി. ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഞങ്ങൾ​ക്ക​നു​വ​ദി​ച്ച അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ, പു​തു​പൂ​ക്ക​ളു​മാ​യി അവളെ കാണാൻ വരു​ന്ന ആരാ​ധ​കർ വരി​നിൽ​ക്കു​മ്പോൾ അവരെ അവ​മ​തി​ക്കു​ന്ന ഒന്നും, ഒരു ചെ​രി​ഞ്ഞു​നോ​ട്ടം പോലും, സമ്മ​തി​ച്ചു​ത​രി​ല്ലെ​ന്ന അവ​ളു​ടെ കർ​ശ​ന​ഭാ​വം, വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തി​നു ശേ​ഷ​വും, വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്ത​വൾ നി​ല​നിർ​ത്തി എന്ന​താ​ണു് വി​സ്മ​യം… രഹ​സ്യ​ദൂ​തൻ​വ​ഴി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അവൾ​ക്കു കൊ​ടു​ത്ത​യ​ക്കു​ന്ന തു​ണി​കൾ, സു​ഗ​ന്ധ​ദ്ര​വ്യ​ങ്ങൾ, അങ്ങ​നെ പെ​ണ്ണു​ടൽ പരി​പാ​ല​ന​ത്തി​നു​വേ​ണ്ട ഓരോ​ന്നും, അഭി​ന​ന്ദ​ന​സൂ​ച​ക​മാ​യ​ല്ലാ​തെ ഞങ്ങൾ ഒരു വാ​ക്കു​ച്ച​രി​ച്ചാൽ അതോടെ തീ​രു​മാ​യി​രു​ന്നു ആ ദി​വ​സ​ത്തെ അവ​ളു​മാ​യു​ള്ള സർഗ്ഗ സം​സർ​ഗം! ഇതിൽ കൂ​ടു​ത​ലൊ​ന്നും ഓർ​മ്മി​പ്പി​ക്ക​രു​തേ!”

“പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​നു പി​ന്തുണ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച ഹസ്തി​ന​പു​രി പ്ര​ഭു​കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളിൽ അടു​പ്പു് കത്തി​ക്കാ​നും വെ​ള്ളം കോ​രാ​നും അകവും പു​റ​വും ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യം നീ​ക്കി വൃ​ത്തി​യാ​ക്കാ​നും രാ​പ്പ​കൽ പണി​ക്കു കൗരവ രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളെ പു​ന​ര​ധി​വാസ പദ്ധ​തി​യ​നു​സ​രി​ച്ചു് ഭൃ​ത്യ​പ​ദ​വി​യിൽ പരി​ഗ​ണി​ക്കും എന്ന നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉത്ത​ര​വു് വി​ധ​വ​കൾ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്യു​മ്പോൾ​ത​ന്നെ, പരി​പൂർണ ആരോ​ഗ്യ​പ​രി​ശോ​ധ​ന​ക്കു് അപേ​ക്ഷ​കർ വി​ധേ​യ​മാ​യി​രി​ക്ക​ണം എന്ന അന്തഃ​പുര നി​ബ​ന്ധന, ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ അപ​ല​പി​ച്ചി​രി​ക്ക​യാ​ണ​ല്ലോ. എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വിവരം മു​ഴു​വൻ പു​റ​ത്തു വന്നാൽ അപ​ല​പി​ക്കുക എന്നെ അല്ല. അഞ്ചു ആണു​ങ്ങൾ ഒരു അന്യാ​യ​മാ​യി ഒരു പെ​ണ്ണി​നെ വച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു് പരി​ഹ​സി​ച്ച ആൺ​കൌ​ര​വ​രു​ടെ ലൈം​ഗി​ക​അ​രാ​ജ​ക​ത്വം ധവള പത്ര​ത്തി​ലൂ​ടെ, നാളെ ആരം​ഭി​ക്കു​ന്ന രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ ലോ​ക​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളെ അറി​യി​ക്കാൻ ഒരു​ങ്ങു​ക​യാ​ണു് ഞാൻ. തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ​നി​ന്നും എത്തിയ നി​രീ​ക്ഷ​കർ പ്ര​ത്യേക ക്ഷ​ണി​താ​ക്കൾ ആയി​രി​ക്കും. ഒരു പെ​ണ്ണു​ട​ലി​നു അഞ്ചു ആണു​ങ്ങൾ എന്ന പാ​ണ്ഡവ സഹോ​ദ​ര​ക്കൂ​ട്ടാ​യ്മ​യി​ലൂ​ന്നിയ ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​നു പകരം, ഓരോ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​വി​നും അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ നിർ​ബ​ന്ധ​മാ​യും പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടിൽ നേ​രി​ടേ​ണ്ടി വന്ന​തു് എന്താ​യി​രു​ന്നു? ഒരു ഔദ്യോ​ഗിക ഭർ​ത്താ​വും, തൊ​ണ്ണൂ​റ്റി ഒമ്പ​തു് കൗ​ര​വ​പ​ങ്കാ​ളി​ക​ളും! കൽ​പ്പി​ത​ച​രി​ത്ര​മ​ല്ല, സാ​ക്ഷ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ഇര മൊഴി, പൊ​ട്ടി​ക്ക​ര​ഞ്ഞു പീ​ഡ​ന​കഥ ഏറ്റു​പ​റ​യു​ന്ന കൗ​ര​വ​രാജ വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ സത്യ​സാ​ക്ഷ്യം, തി​ര​ക്കു​ണ്ടു് നാളെ കാണാം”, മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി പി​റ്റേ​ന്ന​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട ധവ​ള​പ​ത്ര​ത്തി​ന്റെ മേൽ​നോ​ട്ട​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

“പന്ത്ര​ണ്ടും, പി​ന്നെ ഒന്നും, പതി​മൂ​ന്നു കൊ​ല്ല​ത്തെ ദു​രി​ത​ജീ​വി​ത​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ആറു​പേർ​ക്കു​റ​ങ്ങാൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി അര​മ​ന​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തിൽ ഇപ്പോൾ നൂറു രാ​ജ​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങൾ! നി​ത്യ​വും ഓരോ ആഡംബര വസ​തി​യിൽ മാ​റി​മാ​റി​യു​റ​ങ്ങു​മോ? അതോ, വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തെ​ന്ന​പോ​ലെ ഒറ്റ മു​റി​യിൽ ഒതു​ങ്ങു​മോ ആറം​ഗ​പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ന്റെ കാ​ള​രാ​ത്രി​കൾ” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​ര​പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കാ​ലം. കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളെ ഭീമൻ പാ​തി​രാ മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ നി​ന്നും കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ച്ച​തി​ന്റെ പ്ര​ത്യാ​ഘാ​ത​മാ​യി പരേ​ത​കൗ​ര​വ​രു​ടെ അശാ​ന്ത​പ്രേ​ത​ങ്ങൾ പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ദുഃ​സ്വ​പ്ന​ങ്ങ​ളാൽ പീ​ഡി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സം​ഘർ​ഷം നി​റ​ഞ്ഞ പക​ലി​ര​വു​കൾ.

“എന്റെ അഞ്ചു മക്ക​ളെ കൗ​ര​വ​കൊ​ല​ക്കു വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്ത ഭീ​രു​പാ​ണ്ഡ​വർ എവിടെ അന്തി​യു​റ​ങ്ങു​ന്നു എന്നു​ഞാ​നി​പ്പോൾ ഒരു നി​മി​ഷം പോലും ആശ​ങ്ക​പ്പെ​ടു​ന്നി​ല്ല. എന്നാൽ നൂ​റു​കൗ​ര​വ​രാജ വി​ധ​വ​കൾ പാ​ണ്ഡ​വാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ കു​ടി​യൊ​ഴി​ഞ്ഞു​പോയ നൂറിൽ ഒരു വസ​തി​യി​ലും ഞാൻ കി​ട​ക്കാ​റു​മി​ല്ല. എനി​ക്കു​വേ​ണ്ട പർ​ണ്ണ​ശാല ഞാൻ പണി​തെ​ടു​ത്തു. അതിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് പ്ര​വേ​ശ​നം പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും നി​ഷേ​ധി​ച്ചു.”

“ഭാവി പ്ര​വ​ചി​ക്കു​ന്ന​തിൽ മി​ക​വു​നേ​ടി​യ​തെ​ങ്ങ​നെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, മാ​ദ്രീ​പു​ത്ര​നായ സഹ​ദേ​വ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​നം. വട​ക്കൻ മല​ഞ്ചെ​രു​വി​ലെ വി​ശ്ര​മ​ഇ​ടം. പാ​ഞ്ചാ​ലി അന്നു​രാ​വി​ലെ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു നി​ര്യാ​ത​യായ കാ​ര്യം തലേ​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വ​സ​ഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളെ അറി​യി​ച്ച സഹ​ദേ​വ​നു​മേൽ ആയി​രി​ക്കും കാ​ല​ന്റെ കയർ ഇനി വീഴുക എന്നു് അവ​നൊ​ഴി​കെ ബാ​ക്കി നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വ​രും അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച നേരം.

“എന്റെ പ്ര​വ​ച​നം ദി​വ്യ​ദൃ​ഷ്ടി​യൊ​ന്നു​മ​ല്ല, സാ​മാ​ന്യ​ദൃ​ഷ്ടി​മാ​ത്രം. കാ​ണേ​ണ്ട​തു​കാ​ണു​ക​യെ​ന്ന​താ​ണെ​ന്റെ പ്ര​വ​ചന വഴി. എന്നാൽ ഇഷ്ടം അസ​ന്തു​ഷ്ട​ഭാ​വി നേ​ര​ത്തേ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​ല​ല്ല, ആസ്വാ​ദ​ന​ല​ക്ഷ്യ​ത്തോ​ടെ ലഘു​മാ​ന്ത്രി​ക​നാ​വു​ന്ന​തി​ലാ​ണു്. ഞങ്ങൾ​ക്കു് നീ​ണ്ട​കാ​ലം പരി​ച​യ​മു​ള്ളൊ​രാൾ ഭൂ​മി​യിൽ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ജാ​തി​യിൽ ക്ഷ​ത്രി​യ​ന​ല്ല പദ​വി​യിൽ പെ​രു​മ​യു​ള്ള രാ​ജ​വം​ശ​വു​മ​ല്ല എന്നി​ട്ടും അവൻ എവി​ടെ​യൊ​ക്കെ ക്ഷ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തേ​യും ക്ഷ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടും ചെ​ല്ലു​ന്നു​വോ, അവി​ടെ​യൊ​ക്കെ വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി പദ​വി​കി​ട്ടു​മാ​യി​രു​ന്നു. രാ​ജ​സൂയ യാ​ഗ​കാ​ല​ത്ത​വൻ ബന്ധു​വി​ന്റെ ‘വച​ന​പ്ര​ഘോ​ഷ​ണം’ സഹി​ക്ക​വ​യ്യാ​തെ ചക്ര​മെ​റി​ഞ്ഞു കഴു​ത്തു​വെ​ട്ടിയ അമം​ഗ​ള​ക​ര​മായ സം​ഭ​വ​ത്തി​ലും ആതി​ഥേ​യൻ പക്ഷേ, അവനെ മു​ഖ്യാ​തി​ഥി​യാ​യി ആദ​ര​വോ​ടെ​യാ​ണു് സൽ​ക്ക​രി​ച്ച​തു. ആരും ഒരു​വാ​ക്കു​പോ​ലും അന്നും പി​ന്നെ​യും എതിരു പറ​ഞ്ഞി​ല്ല. കാരണം? അതൊരു പേടി തോ​ന്നു​ന്ന കൊ​ല​പാ​ത​ക​മാ​യ​ല്ല, ലഘു​മാ​ന്ത്രി​ക​വി​ദ്യ​പോ​ലെ ആസ്വാ​ദ്യ​ക​ര​മാ​യാ​ണ​വൻ അവിടെ അവ​ത​രി​പ്പി​ച്ച​തു്. സ്വ​ന്തം അന്ത്യം പോ​ലു​മ​വൻ കൗ​തു​ക​മാ​ക്കി. എന്നു​പ​റ​ഞ്ഞാൽ, അവ​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ല​ല്ല വേ​ട​ന്റെ കൂ​ര​മ്പു​ത​റ​ച്ച​തു് കണം​കാ​ലി​ലാ​യി​രു​ന്നു. വേ​ട​നു് വി​ശ​പ്പു​കാ​ര​ണം അമ്പി​ന്റെ ഉന്നം തെ​റ്റി. അവ​ന്റെ ഉച്ച​ഭ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നു നേ​ര​ത്തേ ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ ഏർ​പ്പാ​ടു് ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. തെ​രു​വോ​ര​മാ​ന്ത്രി​കൻ ഒഴി​ഞ്ഞ കു​പ്പാ​യ​ക്കീ​ശ​യിൽ​നി​ന്നും മു​യൽ​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും പളു​ങ്കു​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളെ​യും ഒന്നൊ​ന്നാ​യി പു​റ​ത്തെ​ടു​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ, ജീ​വി​ത​കാ​ലം മു​ഴു​വൻ ആ സു​ഹൃ​ത്തു്, കാ​ണ​ലും പി​രി​യ​ലും, ഒരു മാ​ന്ത്രി​ക​പ്ര​ക​ട​ന​മാ​ക്കി. ഒരി​ക്കൽ അവൻ എന്നോ​ടു് ഗൗ​ര​വ​ത്തിൽ ചോ​ദി​ച്ചു, പ്ര​വ​ച​ന​സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള നി​ന​ക്ക​റി​യാ​മോ എങ്ങ​നെ നീ മരി​ക്കു​മെ​ന്നു്? ഒരു​പ​ക്ഷേ, അറി​ഞ്ഞാ​ലും, മരണം ഒഴി​വാ​ക്കേ​ണ്ട ആ കൃ​ത്യം​നേ​ര​ത്തു, നി​ന്റെ മര​ണ​മു​ഹൂർ​ത്തം കൂ​ടെ​യു​ള്ള മറ്റു​സ​ഹോ​ദ​രർ അറി​യു​മ്പോ​ഴും, നീ മാ​ത്രം​അ​ക്കാ​ര്യം അശേഷം ഓർ​ക്കാ​തി​രി​ക്ക​ട്ടെ!” അങ്ങ​നെ ലഘു​മ​ന്ത്ര​വാ​ദി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു ആന​ന്ദ​ക​ര​മായ ഓർമ്മ പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടേ​യി​രു​ന്ന സഹ​ദേ​വൻ പെ​ട്ടെ​ന്നു് കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു നി​ര്യാ​ത​നാ​യ​തും, എന്നാൽ മരണം കണ്ടി​ല്ലെ​ന്ന മട്ടിൽ മറ്റു​നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വർ എഴു​നേ​റ്റു കാൽ മു​ന്നോ​ട്ടെ​ടു​ത്ത​തും ഒരു​മി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു. സഹ​ദേ​വ​ന്റെ ചര​മ​ശു​ശ്രൂ​ഷ​യും ശവ​സം​സ്കാ​ര​വും അങ്ങ​നെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഏറ്റെ​ടു​ത്തു.

“സേ​നാ​പ​തി​പ​ദ​വി നി​ങ്ങൾ​ക്കു് കി​ട്ടാ​ത്ത​തിൽ നി​രാ​ശ​യു​ണ്ടോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദ്രോ​ണ​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. സഖ്യ​ക​ക്ഷി​സൈ​ന്യ​മേ​ധാ​വി​യാ​യി ഭീ​ഷ്മർ ചു​മ​ത​ല​യേ​റ്റ വാർ​ത്ത കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ കോ​ളി​ള​ക്കം സൃ​ഷ്ടി​ച്ച യു​ദ്ധ​ത്ത​ലേ​ന്നു രാ​ത്രി.

“പി​താ​മ​ഹ​നെ​ക്കു​റി​ച്ചെ​ന്തു പരാ​മർ​ശ​വും ഭൂ​ത​കാ​ല​സൂ​ച​ന​യോ​ടെ എക്കാ​ല​വും ചെയ്ത ഞങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലു​ള്ള മധ്യ​വ​യ​സ്കർ​ക്കു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ദ്ധ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പ്രേ​ക്ഷ​കർ​ക്കു​ള്ള ആശങ്ക പോലും കൗ​ര​വർ​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന നി​യ​മ​നം. ധീ​രോ​ദാ​ത്ത​നാ​യി​രു​ന്ന ഭീ​ഷ്മർ​ക്കു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ സൈ​നി​ക​മേ​ധാ​വി​യാ​യി​ക്കൂ​ടെ എന്നു നി​ങ്ങൾ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​മാ​യി ചോ​ദി​ച്ചാൽ, വേ​ണ്ട​തി​ല​ധ​കം സൈ​നി​ക​യോ​ഗ്യ​ത​യു​ണ്ട​ല്ലോ എന്നാ​യി​രി​ക്കും ആദ്യ​പ്ര​തി​ക​ര​ണം. എന്നാൽ ഉദ്ദേ​ശ്യ​ശു​ദ്ധി​യെ മാ​നി​ച്ചാൽ അവ​സാ​നി​ക്കു​മോ നി​യ​മ​ന​വി​വാ​ദം? ഈ കൊ​ടും​ത​ണു​പ്പിൽ ഇവിടെ തമ്പ​ടി​ച്ചു കഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് എന്തി​നു​വേ​ണ്ടി​യാ​ണു്? ഇനി ഉയ​ര​രു​തു് ഒരു പാ​ണ്ഡ​വ​ത​ല​യും എന്നു് ഓരോ​ത​ല​യും വെ​ട്ടി, തെ​ളി​യി​ക്കാൻ! അല്ലെ? കു​ന്തി​യോ​ടു​ള്ള പഴ​യൊ​രു വാ​ഗ്ദാ​ന​ത്താൽ ഭീ​ഷ്മർ, പാ​ണ്ഡ​വ​തല വെ​ട്ടാൻ തയ്യാ​റാ​വി​ല്ലെ​ന്ന​താ​ണു് കാ​ര്യം. സം​ഗ​തി​വ​ശാൽ ഞാൻ വെ​ട്ടാൻ ശ്ര​മി​ച്ചാൽ പോലും, പി​താ​മ​ഹൻ ആം​ഗ്യം കാ​ട്ടി തടയും. പി​താ​മ​ഹ​നെ വീ​ഴ്ത്താൻ കു​റു​ക്കു​വ​ഴി ഞാൻ അർ​ജ്ജു​ന​നു് നേ​ര​ത്തെ ഉപ​ദേ​ശി​ച്ചു​വെ​ങ്കി​ലും, സാ​ഹ​ച​ര്യം അനു​കൂ​ല​മാ​വാൻ പ്ര​കൃ​തി വല്ലാ​തെ കനി​യ​ണം. ആകാ​ശ​ചാ​രി​യു​ടെ മക​നെ​ന്ന അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ അവ​കാ​ശ​വാ​ദം മാ​റ്റു​ര​ക്കും അടു​ത്ത ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളിൽ​ഭീ​ഷ്മ​വ​ധ​ത്തി​നു. ഞാൻ സേ​നാ​പ​തി​യാ​വു​മോ എന്നു​ചോ​ദി​ക്കാൻ സമ​യ​മാ​യി​ട്ടി​ല്ല സഹോ​ദ​രീ, പാ​ഞ്ചാ​ല​പു​ത്രൻ വാൾ രാ​കി​മൂർ​ച്ച​കൂ​ട്ടാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​തി​നൊ​രു പ്രാ​ചീ​ന​പ​ശ്ചാ​ത്ത​ലം ഉണ്ടെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​മ​ല്ലോ” അച്ഛ​നെ കഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യെ ദ്രോ​ണ​ന്റെ പ്രി​യ​പു​ത്രൻ അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വു് അസ​ഹി​ഷ്ണു​ത​യോ​ടെ നോ​ക്കി.

പുക മഞ്ഞു​മൂ​ടിയ ഹസ്തി​ന​പു​രി: കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക.

വസ്ത്രാ​ക്ഷേപ വി​വാ​ദം സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് ചില മു​തിർ​ന്ന കൗരവ സഹോ​ദ​രർ​ക്കെ​തി​രെ, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം ചൂ​താ​ടാൻ വന്ന വീ​ട്ട​മ്മ ഉന്ന​യി​ച്ച ലൈം​ഗിക ആരോ​പ​ണ​ങ്ങൾ​ക്കു് കൊ​ട്ടാ​ര​വ​ക്താ​വു് തത്കാ​ലം മറു​പ​ടി പറ​യി​ല്ല. നീ​തി​പീ​ഠം അന്വേ​ഷി​ച്ചു തീർ​പ്പാ​ക്കേ​ണ്ട വി​ഷ​യ​ത്തിൽ കൂ​ടു​തൽ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കേ​ണ്ടെ​ന്നാ​ണ​വ​രു​ടെ നി​ല​പാ​ടു്. ചൂ​താ​ട്ട​ത്തിൽ പല​കു​റി വീഴ്ച നേ​രി​ട്ട യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, അന​ധി​കൃ​ത​മാ​യി സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളെ​യും ഭാ​ര്യ​യെ​യും പണ​യം​വ​ച്ചു​ക​ളി​ച്ചു എന്ന വി​വാ​ദ​മാ​യി​രു​ന്നു സമൂ​ഹ​മ​നഃ​സാ​ക്ഷി​യെ ആശ​ങ്ക​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​തു്. എന്നാൽ ചാ​ര​വ​കു​പ്പു​മേ​ധാ​വി​യാ​യി​രു​ന്ന നകു​ല​ന്റെ രഹ​സ്യ​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ വി​വാ​ദ​മുന ഒടി​ക്കാ​നും, പൊ​തു​ശ്ര​ദ്ധ​യു​ടെ ഗതി തി​രി​ച്ചു​വി​ടാ​നും ‘വസ്ത്രാ​ക്ഷേപ’മെ​ന്നൊ​രു തട്ടി​ക്കൂ​ട്ടു് ഐതി​ഹ്യം പു​റ​ത്തു​വി​ടു​ക​യും, ആ വഴി ഹസ്തി​ന​പു​രി നഗ​ര​ത്തി​ലെ സ്ത്രീ​സു​ര​ക്ഷ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു തെ​റ്റായ സന്ദേ​ശം വി​ദേ​ശ​നി​രീ​ക്ഷ​കർ​ക്കു നൽ​കാ​നു​മാ​ണു് കൗ​ശ​ല​പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ കു​ടി​ല​ശ്ര​മം എന്ന​തി​നാൽ, ആ കെ​ണി​യിൽ വീ​ഴേ​ണ്ട എന്നു് അര​മ​ന​അ​ധി​കൃ​തർ തീ​രു​മാ​നി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തിൽ നേ​രി​ട്ടു് ചെ​ന്നു് വീ​ട്ട​മ്മ​യെ​ക്കൊ​ണ്ടു് വ്യാ​ജ​പ​രാ​തി കൊ​ടു​പ്പി​ക്കാൻ ദു​ഷ്പ്രേ​രണ ചെ​യ്ത​തു് ആരെ​ന്നും കൊ​ട്ടാ​രം​ചാ​ര​വി​ഭാ​ഗം തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. വീ​ട്ട​മ്മ​യു​ടെ വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണ​ത്തിൽ​നി​ന്നും പരാ​തി​യു​ടെ വ്യാ​ജ​സ്ഥി​തി മാ​ത്ര​മ​ല്ല, കളി​യിൽ തോ​റ്റു പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും നി​സ്വ​രായ പാ​ണ്ഡ​വ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാർ ഏത​റ്റ​വും പോയി ചൂ​താ​ട്ട പരാ​ജ​യ​ത്തി​ന്റെ കാരണം കൗ​ര​വ​ജേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ തലയിൽ കെ​ട്ടി​വെ​ക്കാ​നും ഇട​യു​ണ്ടെ​ന്ന സാ​ധ്യത പു​റ​ത്തു​വ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. തക്കം നോ​ക്കി സാ​മൂ​ഹ്യ​വി​രു​ദ്ധർ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ അതി​ക്ര​മി​ച്ചു​ക​യ​റി, നവ​ര​ത്ന​ശേ​ഖ​രം തട്ടി​യെ​ടു​ക്കു​മെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നും കർ​ണ്ണ​നും, സൈ​നി​ക​സ​ന്നാ​ഹ​വു​മാ​യി ആ മായിക നഗ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു് യാത്ര തി​രി​ച്ച​താ​യും അറി​യു​ന്നു. ആക​പ്പാ​ടെ അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തിൽ പുകമറ നി​റ​ഞ്ഞു​കാ​ണു​ന്നു.

“ദി​വ്യാ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണ​ല്ലോ പാ​ണ്ഡ​വർ, പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചു് അർ​ജ്ജു​നൻ, ഊറ്റം കൊ​ള്ളു​ന്ന​തു്? അതു​പോ​ലെ സൈനിക പാ​ള​യ​ത്തി​ലെ ബന്ദി​പ്രേ​ക്ഷ​ക​രോ​ടു് മേ​നി​പ​റ​യാൻ, കൗ​ര​വ​ആ​യു​ധ​പ്പു​ര​യിൽ വി​സ്മ​യ​ങ്ങൾ ഒന്നു​മി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പോ​രാ​ട്ട​വേ​ദി​ക്കു് ഓരം ചേർ​ന്ന നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ നീ​ന്തി​ത്തു​ടി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു കൗരവ സംഘം. യു​ദ്ധ​ത്ത​ലേ​ന്നു രാ​വി​ലെ.

“അമ്മ​യു​ടെ വി​ശ്വ​സ്ത സഹോ​ദ​ര​നും, ധാർ​മ്മിക, ഗാർ​ഹിക വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളിൽ പര​മോ​ന്നത ഉപ​ദേ​ശ​ക​നു​മായ ഗാ​ന്ധാ​ര​ഭൂ​പ​തി​ക്കു നന്ദി! കൗ​ര​വ​താൽ​പ്പ​ര്യം സം​ര​ക്ഷി​ക്കാൻ ദീർ​ഘ​ദൃ​ഷ്ടി​യോ​ടെ ഭൂപതി ചെ​യ്തു​വ​രു​ന്ന സേ​വ​ന​ത്തി​നു, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര കഴി​ഞ്ഞു ഞങ്ങൾ സമാ​ന​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത പദ​വി​യും സൗ​ജ​ന്യ​ങ്ങ​ളും നൽകി ആദ​രി​ക്കും. ‘ദി​വ്യാ’സ്ത്ര​മെ​ന്ന ആയുധ നിർ​മ്മി​തി പ്ര​കൃ​തി​നി​യ​മ​വു​മാ​യി പൊ​രു​ത്ത​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത​ല്ലെ​ന്നു ഗാ​ന്ധാ​ര​ഭൂ​പ​തി ഞങ്ങ​ളെ യു​ക്തി​സ​ഹ​മാ​യി ഇതി​ന​കം പഠി​പ്പി​ച്ച​തൊ​ന്നും, പാവം പാ​ണ്ഡ​വർ അറി​ഞ്ഞ​മ​ട്ടി​ല്ല. അജ്ഞ​ത​യി​ലും, ‘ആകാ​ശ​ചാ​രി’കളുടെ പി​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലും പാ​ണ്ഡ​വർ അഭി​ര​മി​ക്ക​ട്ടെ, എന്നാൽ മാ​ത്ര​മേ, ‘കൈ’ കൊ​ണ്ടു​മാ​ത്രം ശത്രു​സം​ഹാ​രം ചെ​യ്യാൻ ആവൂ.” ജലോ​പ​രി​ത​ല​ത്തി​ലേ​ക്കു​യർ​ന്ന ഇരു​നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​കൈ​കൾ പര​സ്പ​രം കൂ​ട്ടി​മു​ട്ടി​ച്ചു വി​സ്മ​യ​ശ​ബ്ദ​മു​ണ്ടാ​കു​ന്ന​തു് കേട്ട പാ​ണ്ഡ​വർ, തൊ​ട്ട​ടു​ത്ത സ്നാ​ന​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ, മാറിൽ കൈകൾ പി​ണ​ച്ചും, അവി​ശ്വാ​സ​ത്തിൽ വാ​തു​റ​ന്നും, പക​ച്ചു​നോ​ക്കു​ന്ന​തു കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കണ്ടു.

“പാ​ണ്ഡവ പി​തൃ​ക്കൾ ‘ആകാ​ശ​ചാ​രിക’ളെന്ന ആദി പർ​വ്വ​ത്തി​ലെ വ്യാ​സ​പ്ര​സ്താ​വ​ന​യി​പ്പോൾ യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​കൻ അശാ​സ്ത്രീ​യ​മെ​ന്നു വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ല്ലോ. തക്ഷ​ശില സർ​വ്വ​ക​ലാ​ശാല അതേ​റ്റു​പി​ടി​ച്ചു, അഭ​യാർ​ഥി​ക​ളാ​യി വന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ അടി​സ്ഥാ​ന​വി​വ​ര​ങ്ങൾ വ്യാ​സ​മാ​മു​നി​ക്കു് എത്തി​ക്കു​മ്പോൾ, ചി​ര​ഞ്ജീ​വി​യായ നി​ങ്ങൾ​ക്കും പറ്റി​യോ അക്ഷ​ന്ത​വ്യ​മായ കൈ​പ്പിഴ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​രു​വംശ ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അര​മ​ന​സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ ഗർ​ഭ​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു നിർ​വ്യാ​ജ​മായ അജ്ഞത പു​ലർ​ത്തിയ മൂ​ല​ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​ര​നു് വേണ്ട അടി​സ്ഥാന വസ്തു​ത​കൾ സം​ഭ​രി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന അസാ​ധാ​രണ നി​യോ​ഗ​മാ​ണു് കി​രീ​ട​ടാ​വ​കാ​ശി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എന്നെ ഏൽ​പ്പി​ച്ച​തു്. മുൻ​മ​ഹാ​റാ​ണി​കൂ​ടി​യായ കു​ന്തി​യോ​ടു​ള്ള മമ​ത​യാൽ, ഞാ​ന​വ​ളു​ടെ മൂ​ന്നു ആൺ​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ​യും ജൈവിക പി​തൃ​ത്വം പാ​ണ്ഡു ഉൾ​പ്പെ​ടെ നി​സ്സാര മനു​ഷ്യർ​ക്കു് കൊ​ടു​ക്കാൻ മടി​ച്ച​പ്പോൾ, പെ​ട്ടെ​ന്നു​മ​ന​സ്സിൽ​വ​ന്ന ആകാ​ശ​ചാ​രി​ക​ളിൽ ബീ​ജ​ദാ​നം അടി​ച്ചേൽ​പ്പി​ച്ചു, പനയോല വഴി ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു് ആ വിവരം രേ​ഖാ​മൂ​ലം കൊ​ടു​ത്തെ​ങ്കി​ലും,അവ​സാ​നം കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു​വ​ച്ച വേ​റൊ​രു പന​യോ​ല​യിൽ ‘കൗ​ന്തേയ പി​തൃ​ത്വം’ എന്നു് ഞാൻ അടി​ക്കു​റി​പ്പെ​ഴു​തി. എന്തു​ചെ​യ്യാം, തി​ര​ക്കി​നി​ട​യിൽ മാ​മു​നി​യ​തു ശ്ര​ദ്ധി​ക്കാ​തെ പോയി എന്നു ഊഹി​ക്കു​ന്നു. വിവര സം​ഭ​ര​ണ​ത്തി​നു ശേഷം വ്യാ​സൻ എഴു​തി​ത്തീർ​ത്ത ആദി​പർ​വ്വ​ത്തി​ന്റെ കരടു അര​മ​ന​യിൽ എത്തി​യ​പ്പോൾ, എന്നെ തി​രു​ത്ത​ലി​നു ഏൽ​പ്പി​ക്കാ​തെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, ദു​രൂ​ഹ​മായ കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാൽ അതൊ​ളി​പ്പി​ച്ചു​വ​ച്ച​തോ​ടെ, കാ​ര്യ​മ​റി​യാ​തെ വ്യാ​സാ​ശ്ര​മം ഇതി​ഹാസ രചന തു​ടർ​ന്നു. ഇനി ഞാൻ ‘സം​ശ​യാ​സ്പ​ദം’ എന്ന വാ​ക്കു വ്യാ​സ​നെ ഓർ​മ്മി​പ്പി​ച്ചാൽ, അര​മ​ന​യിൽ എന്റെ ഗു​രു​സ്ഥാ​നം തന്നെ സം​ശ​യാ​സ്പ​ദ​മാ​വും എന്നു് ദ്രോ​ണാ​ചാ​ര്യർ താ​ക്കീ​തു​ന​ല്കി. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സഹ​ക​ര​ണ​ത്തോ​ടെ, ഞാൻ ആത്മ​ര​ക്ഷ​യിൽ അങ്ങ​നെ മൗനം പാ​ലി​ക്ക​ട്ടെ? കളി​ക്കാൻ പറ്റിയ ആള​ല്ല​ല്ലോ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ!”

“ഭാര്യ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു​മ​രി​ക്കു​മ്പോൾ തി​രി​ഞ്ഞു നോ​ക്കാ​തെ കാൽ മു​ന്നോ​ട്ടു് വച്ച യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഇതാ, ഇട​യ്ക്കി​ടെ മു​ട്ടു​കു​ത്തി മണ്ണിൽ സാ​ഷ്ടാം​ഗം നമ​സ്ക​രി​ക്കു​ന്നു, മല​ങ്കാ​റ്റു നെ​ഞ്ചു​വി​രി​ച്ചു ഉൾ​വ​ലി​ക്കു​ന്നു വഴി​യോ​ര​ദൃ​ശ്യ​ങ്ങൾ ഒന്നൊ​ന്നാ​യി എണ്ണി​പ്പ​റ​ഞ്ഞും മു​ത്ത​മി​ട്ടും ഓർ​മ്മ​യിൽ പകർ​ത്തു​ന്നു വള്ളി​പ്പ​ടർ​പ്പു​ക​ളും വൃ​ക്ഷ​ത്ത​ല​പ്പു​ക​ളും നോ​ക്കി ഹൃ​ദ്യ​മാ​യി കൈ​വീ​ശു​ന്നു, പറ​വ​ക​ളോ​ടും ഇഴ​ജീ​വി​ക​ളോ​ടും കാ​രു​ണ്യ​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കു​ന്നു, കൂ​ടെ​കൂ​ടിയ നായയെ ഇട​യ്ക്കി​ടെ തഴുകി കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കു​ന്നു—ആൾ​ക്കു് കു​ഴ​പ്പ​മൊ​ന്നു​മി​ല്ല​ല്ലോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​നം.

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു​ശേ​ഷം സഹ​ദേ​വ​നും കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു മരി​ച്ച​തോ​ടെ, മര​ണ​ദേ​വ​ത​യു​ടെ അടു​ത്ത ഇര നകുലൻ ആയി​രി​ക്കു​മെ​ന്നാ​ണു് ‘കാ​ല​ന്റെ മകൻ’ കണ​ക്കു​കൂ​ട്ടു​ന്ന​തു്. അതോടെ വ്യാ​പി​ച്ചു ശരീ​ര​ത്തിൽ ആവാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ​യെ​ന്ന ഭൂ​താ​വേ​ശം. മനു​ഷ്യ​ജ​ന്മ​ത്തി​ന്റെ മൂ​ല്യ​മ​റി​ഞ്ഞ​തു് മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലെ​ന്ന​വൻ മന​സ്സി​ലാ​ക്കിയ പോ​ലെ​യാ​ണി​പ്പോൾ ശരീ​ര​ചേ​ഷ്ട​യും നോ​ക്കും മന്ത്ര​വും. സു​ന്ദ​ര​പു​രു​ഷ​നായ നീയും കാ​ല​ന്റെ കയറിൽ കു​രു​ങ്ങു​മ​ല്ലോ അർ​ജ്ജു​നാ എന്നും വി​ല​പി​ച്ചു എന്നെ വാ​രി​പ്പു​ണർ​ന്നു പരി​ത​പി​ക്കും. പു​തു​നേ​ത്ര​ങ്ങ​ളോ​ടെ, ലോ​ക​ത്തോ​ടു് സൗ​ഹൃ​ദ​ഭാ​വം പു​ലർ​ത്തു​ക​യാ​ണു്. രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ശ​രി​യ​ല്ലാ​ത്ത ഈ പെ​രു​മാ​റ്റ​വൈ​കൃ​തം, അതിലെ അതി​ഭാ​വു​ക​ത്വം, നി​ങ്ങൾ പൊ​റു​ക്കു​മ​ല്ലോ.”

“കർ​ണ്ണ​വ​ധ​ത്തിൽ തൃ​പ്ത​നാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട സൂ​ത​പു​ത്ര​നു​ചു​റ്റും മക്ക​ളും ഭാ​ര്യ​മാ​രും ചര​മ​ശു​ശ്രൂ​ഷ​യിൽ വാ​വി​ട്ടു വി​ല​പി​ക്കു​ന്ന നേരം.

“വി​ചാ​രി​ച്ച​തി​ലും കൂ​ടു​തൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​മാ​ന​ങ്ങൾ കർ​ണ്ണ​വ​ധ​ത്തിൽ ഉണ്ടെ​ന്ന​താ​ണു് കാ​ര്യം. പാ​ടു​പെ​ട്ടാ​ണെ​ങ്കി​ലും, വധം അതി​ന്റെ യു​ക്തി​സഹ പരി​സ​മാ​പ്തി​യിൽ എത്തി​ക്കാൻ അവ​ന്റെ തേ​രാ​ളി​യും എന്റെ തേ​രാ​ളി​യും എന്നെ തു​ണ​ച്ചു. ഫല​ശ്രു​തി​യിൽ മണ്ണും മാ​ന​വും എന്നോ​ടൊ​പ്പം സഹ​ക​രി​ച്ച​തിൽ ഉണ്ടു് ചെ​റു​ത​ല്ലാ​ത്ത തൃ​പ്തി. എവി​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടോ, തേർ​ച​ക്രം പൂ​ഴ്ത്തു​വാൻ തക്ക ചതു​പ്പു​നി​ലം, ഈ പരു​ക്കൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​പ്ര​ത​ല​ത്തിൽ! ചളി​മ​ണ്ണി​നേ​ക്കാൾ മർ​മ്മ​പ്ര​ധാ​നം, ഇനി​യൊ​രു പി​ന്തു​ടർ​ച്ചാ​വ​കാശ പ്ര​ശ്നം, പാ​ണ്ഡു​വം​ശം അധി​കാ​ര​ത്തിൽ വരു​മ്പോൾ, കർ​ണ്ണ​സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്താൽ സം​ഭ​വി​ക്ക​രു​തു്. കു​ന്തി പറ​ഞ്ഞാ​ണ​റി​ഞ്ഞ​തു്, കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട കർ​ണ്ണൻ കു​ന്തി​യു​ടെ വി​വാ​ഹ​പൂർവ സന്ത​തി. ഉള്ളിൽ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന സംശയം അങ്ങ​നെ സ്ഥി​രീ​ക​രി​ച്ചു. കു​ന്തി​യു​ടെ വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​സ​ന്ത​തി​ക​ളെ​ല്ലാ​വ​രും കൂടി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു് പോ​വേ​ണ്ട​തി​ല്ല. അത്യാ​വ​ശ്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത കർ​ണ്ണ​ന്റെ തി​രോ​ധ​ന​ത്തോ​ടെ, ഭാവി ഞങ്ങൾ​അ​ഞ്ചു​പേർ​ക്കു സു​ര​ക്ഷി​തം. അതാ​ണു് നേ​ര​ത്തെ പറ​ഞ്ഞ​തു് മാ​ന​വും തു​ണ​ച്ചു!”, ആകാ​ശ​പ്പാ​ത​ക​ളിൽ സ്വർ​ഗ്ഗ​ലോ​ക​ത്തെ തി​ര​ഞ്ഞു നോ​ക്കി, “സ്വ​സ്തി പി​താ​വേ, എന്നും എന്നെ​ന്നും ഞങ്ങൾ ആകാശ ചാ​രി​കൾ​ക്കൊ​പ്പം”, എന്നു​പ​റ​യാൻ മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​കൂ​പ്പി.

“ജന്മം​നൽ​കിയ അഞ്ചു​കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും ഒന്നൊ​ന്നാ​യി നവജാത അവ​സ്ഥ​യിൽ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​യിൽ​നി​ന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ല​യി​ലെ പി​തൃ​പ​രി​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ എത്തി​ക്കു​വാൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി ആഞ്ഞു പരി​ശ്ര​മി​ച്ച പോ​ലെ​യാ​ണു് കാ​ല​ഗ​ണന നോ​ക്കു​മ്പോൾ അറി​യു​ന്ന​തു്. മു​ല​യൂ​ട്ടി​യും പരി​ലാ​ളി​ച്ചും വളർ​ത്തു​ന്ന​തൊ​രു രസ​മാ​യി കാണാൻ പെറ്റ തള്ള​ക്കു ആവാ​ഞ്ഞ​തു് എന്തു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഇളമുറ മാ​ദ്രീ​പു​ത്രൻ നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“സം​ഘർ​ഷ​ഭ​രി​ത​മായ അപൂർ​വ്വ​യി​നം ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ ദാ​മ്പ​ത്യ ജീ​വി​ത​ത്തിൽ, ഊഴം വച്ചു് ഞങ്ങ​ള​ഞ്ചു​പേ​രിൽ നി​ന്നും ഗർഭം ധരി​ച്ചു എന്ന​വൾ കർ​ത്ത​വ്യ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ടാ​റു​ണ്ടു്. അതി​ന്റെ പ്ര​യോ​ഗി​ക​സാ​ധ്യ​ത​യെ കു​റി​ച്ചൊ​ക്കെ ഭീ​തി​യോ​ടെ മാ​ത്ര​മേ, അഞ്ചി​ലൊ​രു പങ്കാ​ളി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ എനി​ക്കി​ന്നും വി​ഭാ​വന ചെ​യ്യാ​നാ​വൂ. ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ വിരസ ദി​ന​ച​ര്യ​യും, വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​സൗ​ഹൃ​ദ​ങ്ങ​ളു​ടെ രഹ​സ്യാ​ത്മ​ക​ത​യു​മാ​യി, രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പദ​വി​യിൽ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ ജീ​വി​തം ആഘോ​ഷി​ക്കു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് ഒരു​പ​ക്ഷേ, തോ​ന്നി​യി​രി​ക്കാം, പെ​രു​മാ​റ്റ​കാ​പ​ട്യ​ത്തി​ന്റെ പ്രാ​യോ​ജ​ക​നായ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ​പോ​ലു​ള്ള​വ​രു​മാ​യി, ദി​വ​സ​ത്തിൽ പല കുറി പല്ലും നഖ​വു​മു​പ​യോ​ഗി​ച്ചു ഏറ്റു​മു​ട്ടേ​ണ്ടി​വ​രു​മ്പോൾ, നി​ഷ്ക​ള​ങ്കത വി​ട്ടു​മാ​റി​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ നി​ര​ന്തര സാ​ന്നി​ധ്യം അവ​ളു​ടെ ലോ​ല​ലോ​ല​മായ മനഃ​സാ​ക്ഷി​യെ കു​ത്തി നോ​വി​ക്കു​മോ എന്നു്. ആർ​ക്കു​റ​പ്പി​ച്ചു പ്ര​വ​ചി​ക്കാ​നാ​വും പെ​ണ്മ​നം!”

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലു​ള്ള പാ​ണ്ഡവ കു​ടും​ബം ഹസ്തി​ന​പു​രി അതിർ​ത്തി​യിൽ ഇന്ന​ലെ രാ​വി​ലെ എത്തി​യ​മു​തൽ അര​മ​ന​വ​രെ തേ​രോ​ടി​ച്ച​തു നി​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ. എന്നാ​ല​വർ കു​റ​ച്ചു​മു​മ്പു് വന​വാ​സ​ത്തി​നു പോ​വു​മ്പോൾ, നഗ​രാ​തിർ​ത്തി​വ​രെ അനു​ഗ​മി​ക്കാൻ പോലും നി​ങ്ങൾ തയ്യാ​റാ​വാ​ഞ്ഞ​തു് എന്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വൽ​ക്ക​ല​ധാ​രി​ക​ളായ ആറംഗ പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബം നഗ്ന​പാ​ദ​രാ​യി വട​ക്കോ​ട്ടു നീ​ങ്ങു​ന്ന​തു് പ്ര​ഭാ​ത​വെ​യി​ലിൽ കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു.

“രാ​ജ​സൂയ ചക്ര​വർ​ത്തി​പ​ദ​വി വഹി​ക്കു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കു​ടും​ബ​വു​മൊ​ത്തു ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​യാ​യി വരു​മ്പോൾ, സാ​മ​ന്ത​രാ​ജ്യ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി എന്ന​നി​ല​യിൽ ചെയ്ത കേ​വ​ല​മൊ​രു ആതി​ഥ്യ​മ​ര്യാദ ആണോ, ജഗ​ത്തി​ന്നു​ത്സവ വേ​ള​യായ ഇന്നു് എന്നെ മനഃ​പൂർ​വ്വം വി​മർ​ശി​ക്കാൻ നി​ങ്ങൾ ആയു​ധ​മാ​ക്കു​ന്ന​തു? രാ​ജ്യാ​തിർ​ത്തി മുതൽ ചൂ​താ​ട്ട​സഭ വരെ, ചക്ര​വർ​ത്തി​യെ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​യി ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തു് ഞങ്ങൾ ചെ​യ്തു. എന്നാൽ ആറം​ഗ​പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബം വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല ശി​ക്ഷ​ക്കാ​യി കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് പദ​യാ​ത്ര ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് കു​രു​വംശ നിയമ സം​ഹി​ത​യ​നു​സ​രി​ച്ചു ‘കൗരവ അടിമ’ എന്ന പദ​വി​യി​ല​ല്ലേ? പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങൾ വ്യ​വ​സ്ഥാ​പിത നട​പ​ടി​ക്ര​മ​ത്തി​ലൂ​ടെ പിൻ​വ​ലി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട അടി​മ​കൾ​ക്കു് അക​മ്പ​ടി പോവാൻ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി തയ്യാ​റാ​യി എന്ന​റി​ഞ്ഞാൽ, അര​മ​ന​ന​ട​പ​ടി​യി​ലെ ആചാ​ര​ലം​ഘ​ന​ത്തി​നു പര​മോ​ന്ന​ത​നീ​തി​പ​തി എന്നെ നീ​തി​പീ​ഠം പി​രി​യും വരെ മൂ​ല​യിൽ​ഇ​രു​ത്തി ശി​ക്ഷി​ക്കി​ല്ലേ”, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ നവ​ര​ത്ന​ങ്ങൾ ഉൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന അമൂ​ല്യ​സ്വ​ത്തു​ക്കൾ കണ്ടെ​ടു​ക്കാൻ വി​ശ്വ​സ്ത​രെ നി​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന തി​ര​ക്കി​ലാ​യി​രു​ന്നു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ. ഒരൊ​റ്റ സന്ധ്യ​യി​ലെ ചൂ​താ​ട്ട​ത്താൽ, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം കൊ​ട്ടാ​ര​വും മറ്റു സ്ഥാ​വ​ര​ജം​ഗ​മ​സ്വ​ത്തു​ക്ക​ളും ഹസ്തി​ന​പു​രി സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​നു മു​തൽ​ക്കൂ​ട്ടാ​ക്കിയ കൗ​ര​വ​രെ അനു​മോ​ദി​ക്കാൻ, നഗ​ര​ച​ത്വ​ര​ത്തിൽ ജനം നി​റ​ഞ്ഞു​തു​ട​ങ്ങി​യ​തു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഒരു ചെ​രി​ഞ്ഞു​നോ​ട്ട​ത്തി​ലൂ​ടെ വി​ല​യി​രു​ത്തി.

“വക​ക്ക്കൊ​ള്ളാ​ത്ത ചെ​രി​ഞ്ഞു​നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോ​കു​ന്ന​തു​ക​ണ്ടാ​ണു് ഞാ​നി​ങ്ങോ​ട്ടു​ക​യ​റി​യ​തു്, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഐതി​ഹാ​സി​ക​വി​രൽ​ന​ഷ്ട​ത്തിൽ ഖേദം പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കാൻ വന്ന​താ​ണോ കു​ടി​ല​കൗ​ര​വൻ?” ആരണ്യ നി​വാ​സു് എന്ന നിഷാദ മന്ദി​ര​ത്തി​ലെ ജാ​ല​ക​ത്തി​ന്ന​രി​കെ ഇരു​ന്ന വി​ദൂ​ര​വി​ദ്യാർ​ത്ഥി ഏക​ല​വ്യ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഉപ​ചാ​ര​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു.

“കർ​ണ്ണ​നെ അം​ഗ​രാ​ജാ​വാ​യി പു​ന​ര​ധി​വാ​സം ചെയ്ത പോലെ, നി​ന്നെ​യും ഒരു വി​ദൂ​ര​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ നാ​മ​മാ​ത്ര​രാ​ജാ​വാ​ക്കാം എന്നു് കൗരവൻ വാ​ഗ്ദാ​നം ചെ​യ്തു. നി​ല​വിൽ ഞാൻ നിഷാദ രാ​ജാ​വി​ന്റെ മക​നാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് പുതിയ രാ​ജ്യം എന്ന നിർ​ദേ​ശം സ്വീ​കാ​ര്യ​മ​ല്ലെ​ങ്കിൽ, കു​രു​വം​ശ​തി​ന്റെ ക്ഷേ​മ​നി​ധി​യിൽ നി​ന്നൊ​രു സം​ഭാ​വന തരാൻ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രെ പ്രേ​രി​പ്പി​ക്കാ​മെ​ന്നു അപ്പോ​ള​വൻ വാ​ക്കു​ത​ന്നു. അതും ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വ്വം ഞാൻ തി​ര​സ്ക​രി​ച്ച​പ്പോൾ, എന്തു് നന്മ ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് തള്ള​വി​രൽ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട ദുർ​വി​ധി​യു​മൊ​ത്തു ഐക്യ​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​തെ​ന്ന​വൻ അനു​താ​പ​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു. ഉണ​ക്ക​പ്പ​ഴ​ങ്ങ​ളു​ടെ പൊ​തി​യു​മെ​ടു​ത്തു നി​ങ്ങൾ വന്ന​വ​ഴി​ക്കു തി​രി​ച്ചു​പോ​വുക എന്നു് ഞാൻ കടു​ത്തു. വി​ഷ​ണ്ണ​നാ​യി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ യാ​ത്ര​പ​റ​യാ​തെ ഇറ​ങ്ങി​പ്പോ​യ​പ്പോൾ ആണു് തള്ള​വി​ര​ലി​ല്ലാ​ത്ത കയ്യി​ന്റെ പു​ത്തൻ വി​ശേ​ഷ​മ​റി​യാൻ നി​ങ്ങൾ പാ​ത്തും പതു​ങ്ങി​യും വരു​ന്ന​തു്!”

“‘കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ​ക്കൊ​രു കൈ​ത്താ​ങ്ങു’—കൊ​ട്ടി​ഘോ​ഷി​ച്ച പദ്ധ​തി ആനു​കൂ​ല്യ​ങ്ങൾ പാ​ണ്ഡ​വർ പി​ന്നീ​ടു് ഏക​പ​ക്ഷീ​യ​മാ​യി നിർ​ത്ത​ലാ​ക്കി​യ​താ​യി പരാ​തി​യു​ണ്ട​ല്ലോ? കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ കു​ഴ​ലൂ​ത്തു​കാ​ര​ല്ല എന്ന തി​രി​ച്ച​റി​യ​ലി​ന്റെ ബല​ത്തി​ലാ​ണോ അന്നം​മു​ട്ടി​ക്കൽ?”, മഹാ​റാ​ണി​പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ കാ​ര്യാ​ലയ ചുമതല വഹി​ക്കു​ന്ന സഹ​ദേ​വ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു

“പരാ​തി​യു​ണ്ടാ​വാ​നി​ട​യു​ണ്ടു് എന്ന മു​ന്ന​റി​വിൽ വസ്തുത സം​ഭ​രി​ച്ചു. കൈ​ത്താ​ങ്ങു കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു് മാ​ത്ര​മാ​ണ​ല്ലോ. കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ പി​ന്നീ​ടു് കഴു​ത്തിൽ മി​ന്നു കെ​ട്ടി​യ​തോ​ടെ ‘വി​വാ​ഹിത’ എന്ന പദവി നേടി. ചെ​ല​വി​നു് കൊ​ടു​ക്കാൻ ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​മു​ള്ള നവ​വ​ര​നു​മൊ​പ്പം കഴി​ക്കു​ന്ന ഭക്ഷ​ണം, പരേത ഭർ​ത്താ​വി​ന്റെ സൈ​നി​ക​സേ​വ​ന​ത്തി​നു അർ​ഹ​ത​പ്പെ​ട്ട​താ​ണെ​ന്ന ബോ​ധ്യം രു​ചി​ക​ര​മാ​വി​ല്ല എന്നു് പു​തു​ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ രേ​ഖാ​മൂ​ലം ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ അറി​യി​ച്ച​തി​നെ തു​ടർ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു നടപടി. സ്വ​ന്തം ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തിൽ പു​രോ​ഗ​മ​ന​ചി​ന്താ​ഗ​തി പു​ലർ​ത്തു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി, യു​ദ്ധ​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ പു​നർ​വി​വാ​ഹ​ത്തോ​ടെ, പഴയ ആനു​കൂ​ല്യ​ങ്ങൾ​ക്കു് തട​സ്സം നിൽ​ക്ക​രു​തെ​ന്ന നി​ല​പാ​ടെ​ടു​ത്ത​തു് വെ​റു​തെ​യാ​യി.”

“കൊ​ല​ക്കു പ്രേ​ര​ണ​ചെ​ലു​ത്തി​യ​തി​നു കു​ന്തി​ക്കെ​തി​രെ​യും, ആദി​വാ​സി​ബ​ക​നെ കൊ​ല​ചെ​യ്ത​തി​നു ഭീ​മ​നെ​തി​രെ​യും ഔദ്യോ​ഗി​ക​പ​രാ​തി എത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട​ല്ലോ നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തിൽ! ഏക​ച​ക്ര ഗ്രാ​മ​പ്ര​മു​ഖ​നാ​ണു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ വന്നു, തീ​പ്പെ​ട്ടു​വെ​ന്നു​ക​രു​തിയ ആറംഗ ആരോ​പി​ത​പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘ​ത്തെ ശാ​രീ​രി​ക​മാ​യി അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തി, വസ്തു​ത​കൾ, ഇനി​യും മരി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത പ്ര​തി​ക​ളെ പി​ടി​കൂ​ടാൻ അധി​കാ​രി​കൾ​ക്കു് എഴു​തി​കൊ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. എങ്ങ​നെ നേ​രി​ടും വധ​ശി​ക്ഷ കി​ട്ടാ​വു​ന്ന സവി​ശേഷ സാ​ഹ​ച​ര്യം, നി​ങ്ങൾ എത്തി​യാൽ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു യാ​ത്ര​തി​രി​ക്കാൻ ഒരു​ക്ക​ങ്ങൾ ചെ​യ്യു​ന്ന തി​ര​ക്കു​പി​ടി​ച്ച നേരം.

“പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ ഞങ്ങ​ളെ കണ്ട​പ്പോൾ, ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ കു​ശ​ലാ​ന്വേ​ഷ​ണം തന്നെ ബക​വ​ധ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു. ഗ്രാ​മ​പ്ര​മു​ഖ​ന്റെ ആവ​ശ്യ​പ്ര​കാ​രം പൊ​തു​ന​ന്മ​ക്കാ​യി ഭീമൻ ഏറ്റെ​ടു​ത്ത ഈ സാം​സ്കാ​രി​ക​ദൗ​ത്യ​ത്തെ അവർ ഈ വിധം തെ​റ്റാ​യി വ്യാ​ഖ്യാ​നി​ക്കു​മെ​ന്നാ​രോർ​ത്തു. “നി​ങ്ങൾ പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി​കൾ എങ്ങ​നെ കൗ​ര​വ​ചാ​ര​ന്മാ​രെ കബ​ളി​പ്പി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ എത്തി?” എന്നാ​ണു് മത്സ​ര​ത്തി​നു് മു​മ്പു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, പേ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ, ചോ​ദി​ച്ച​തെ​ങ്കി​ലും, അർ​ജു​നൻ മത്സ​രം ജയി​ച്ചു ദ്രൗ​പ​ദി​യെ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ചു എന്നു് കേ​ട്ട​പ്പോൾ, നി​ല​പാ​ടു് മാ​റ്റി എന്നു് മാ​ത്ര​മ​ല്ല, കു​ന്തി​യും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും പാ​ണ്ഡ​വ​രും ഉൾ​പ്പെ​ടെ ഏഴു പേരും വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​കൾ ആയി​രി​ക്കു​മെ​ന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ല​ന്റെ മു​മ്പിൽ ഇട​നെ​ഞ്ചിൽ കൈ​വ​ച്ചു പറ​ഞ്ഞും കഴി​ഞ്ഞു. ഭാ​ര്യാ​പി​താ​വി​നു ആജ്ഞാ​ശ​ക്തി​യും സൈനിക ശക്തി​യു​മു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അതൊരു നേ​ട്ട​മാ​യൊ​ന്നും ഞാൻ കാ​ണു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, മധു​വി​ധു​സ​മ​യ​ത്തു ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ നി​ല​പാ​ടു മാ​റ്റ​ത്തിൽ ആശ്വാ​സ​വും, ഭാ​വി​യിൽ ഭീഷണി ആകാ​വു​ന്ന നയ​ത​ന്ത്ര​വൈ​ദ​ഗ്ദ്യ​വും കാ​ണു​ന്നു. ഞങ്ങൾ അസ്വ​സ്ഥർ!”

“അച്ഛൻ കാലനോ, അതോ ധർ​മ്മ​രാ​ജ​നോ? എന്നാ​ണു് അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മായ നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ അതി​ജീ​വിത നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പി​തൃ​ത്വം എന്തെ​ന്നു് ചോ​ദി​ച്ച​തു്. പരാ​തി​കേ​ട്ട​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ​ക്കു​മു​ണ്ടാ​യി ഞെ​ട്ടൽ. അർ​ജ്ജു​ന​ഭാ​ര്യ​യെ കൊ​ല്ലാൻ നി​ങ്ങൾ ശ്ര​മി​ച്ചു എന്ന ആരോ​പ​ണം വന്ന​തു് ദു​ഷ്ട​ദു​ര്യോ​ധ​ന​നിൽ​നി​ന്ന​ല്ല അഞ്ചു​പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ അരു​മ​ദ്രൗ​പ​ദി​യിൽ​നി​ന്നും! എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു? നി​ങ്ങൾ അഞ്ചി​ലൊ​രു ഭർ​ത്താ​വെ​ങ്കിൽ, അവളും പ്ര​ത്യേ​ക​പ​രി​ഗ​ണന അർ​ഹി​ക്കു​ന്ന വിശേഷ ജീ​വി​വർ​ഗ്ഗ​മ​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ വന്ന​തു് വി​നോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​ര​ത്തി​ന​ല്ല കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യാ​ണു്, വെ​ട്ടു​ക​ത്തി​യും തു​മ്പ​യു​മാ​ണു് ആയു​ധ​ങ്ങൾ. കൊ​ടും​കാ​ടു​വെ​ട്ടാൻ ഇറ​ങ്ങു​മ്പോൾ ഭാ​വി​രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രൊ​ന്നു​മ​ല്ല, വേ​ഷ​മൊ​ക്കെ കണ​ക്കാ​യി​രി​ക്കും. തേ​നീ​ച്ച​ക്കൂ​ടി​ള​കി കൂ​ട്ട​മാ​യി പി​ന്തു​ട​രു​മ്പോൾ, അച്ഛൻ കാ​ല​നാ​ണോ യമ​ധർ​മ്മ​നാ​ണോ എന്നൊ​ന്നും ചോ​ദി​ച്ച​റി​യി​ല്ല, മു​ഖ​മ​ട​ച്ചു കീ​റ​ത്തു​ണി​മൂ​ടും. അങ്ങ​നെ നട​ക്കു​മ്പോൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി പ്ര​കോ​പ​ന​പ​ര​മായ അസ​ഹി​ഷ്ണു​ത​യോ​ടെ അർ​ജ്ജു​ന​നു​മാ​യി ‘സം​ഭ​വി​ച്ചു​പോയ’ വി​വാ​ഹം അവ​ളു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തെ പ്ര​തി​കൂ​ല​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ എത്ര​വേ​ഗം എത്തി​ച്ചു എന്നൊ​ക്കെ കരൾ കീ​റു​ന്ന പരാ​മർ​ശ​ങ്ങൾ ചെ​യ്ത​പ്പോൾ, കാലൻ മട​വാ​ളിൽ കു​ടി​യേ​റി അവളെ പി​ന്തു​ടർ​ന്നു​വോ? അവൾ ഓടി​യ​പ്പോൾ ഞാനും ഒപ്പം ഓടിയോ? അങ്ങ​നെ വേണം ഓർ​ത്തെ​ടു​ക്കാൻ. ആദി​വാ​സി​ഇ​ട​ത്തിൽ എത്തിയ അവൾ അവ​രു​ടെ സന്മ​ന​സ്സു ചൂഷണം ചെ​യ്തു.”

“‘ഒരാൾ അവളെ കൊ​ല്ലാൻ വാ​ളോ​ങ്ങി’ എന്ന മട്ടിൽ എന്നെ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി ആഖ്യാ​ന​മു​ണ്ടാ​ക്കി. പെ​ണ്ണൊ​രു​ത്തി​യു​ടെ പരി​ഗ​ണ​ന​യോ​ടെ അവ​ളു​ടെ പരാ​തി​ക്കു കൊ​ടു​ത്ത വി​ശ്വാ​സ്യത എനി​ക്കെ​തി​രെ തി​രി​യാൻ സാ​ഹ​ച​ര്യ​മൊ​രു​ക്കി. ഈശ്വ​രാ അവർ​ക്ക​റി​യി​ല്ല​ല്ലോ ആകാ​ശ​ചാ​രി​യു​ടെ പ്രി​യ​പു​ത്ര​നായ ഞാൻ ഭാ​വി​രാ​ജാ​വാ​യി ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ഭരി​ക്കു​മെ​ന്നു്. അത്ഭു​ത​മൊ​ന്നും തോ​ന്നി​യി​ല്ല, എങ്കി​ലും പറ​യാ​തെ​വ​യ്യ, ആദ്യ​രാ​ത്രി മുതൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി എന്നെ പ്ര​തി​സ്ഥാ​ന​ത്തു നിർ​ത്തുക മാ​ത്ര​മ​ല്ല, അർ​ഹി​ക്കാ​ത്ത പ്രാ​യ​ക്കൂ​ടു​തൽ ഏക​പ​ക്ഷീ​യ​മാ​യി കൽ​പ്പി​ച്ചു, പര​സ്യ​മാ​യി നി​ന്ദി​ക്കാ​നും തു​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു. ധർ​മ്മി​ഷ്ഠ​നെ​ങ്കി​ലും ചി​ല​പ്പോൾ അക്ര​മാ​സ​ക്ത​നാ​വി​ല്ലേ ആൺ​അ​ഹ​ന്ത​യെ ചവി​ട്ടി​ത്തേ​ച്ചാൽ!”

“അർ​ദ്ധ​സ​ത്യ​വാ​നെ​ന്ന പരി​ഹാ​സ്യ പു​ര​സ്കാ​രം നേടിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ വാർ​ത്താ​സ്രോ​ത​സ്സാ​യൊ​രു വ്യാ​ജ​വി​വ​രം വി​ശ്വ​സി​ച്ച ഗു​രു​ദ്രോ​ണർ, പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​തു് പ്രിയ അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വെ​ന്ന തെ​റ്റി​ദ്ധാ​ര​ണ​യിൽ, ദുഃഖം സഹി​ക്ക​വ​യ്യാ​തെ, ആയുധം താ​ഴെ​യി​ട്ട തക്കം നോ​ക്കി, പാ​ഞ്ചാ​ല​പു​ത്രൻ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ, കു​ടി​പ്പ​ക​യിൽ കഴു​ത്തു​വെ​ട്ടി​യ​പ്പോൾ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ നി​രീ​ക്ഷ​ണം കണ്ടു​നി​ന്ന​വ​രിൽ സൃ​ഷ്ടി​ച്ച​തു് ‘ബലേ ഭേഷ്’ എന്നാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല ധാർ​മ്മി​ക​രോ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു. “വാ​ളെ​ടു​ത്ത​വൻ വാ​ളാ​ലേ” എന്ന ആശാ​പ​പ്ര​സ്താ​വന പഴയ ഗു​രു​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു വേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു പി​ന്നീ​ടു് തോ​ന്നി​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തിൽ മകൻ അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ ദുർ​മ്മ​ര​ണ​ത്തി​നു, സേ​നാ​പ​തി​ദ്രോ​ണർ കൗ​ര​വർ​ക്ക​നു​മ​തി​യും പി​ന്തു​ണ​യും നൽകി എന്ന അഭ്യൂ​ഹ​ത്തി​നു പാ​ണ്ഡ​വർ വൈ​കാ​രിക മാ​ന​ങ്ങൾ കൽ​പ്പി​ച്ച ദിവസം.

“കാ​ശി​രാ​ജ​കു​മാ​രി​യു​ടെ സ്വ​യം​വ​ര​പ്പ​ന്ത​ലിൽ പരോ​ക്ഷ​മ​ത്സ​രാർ​ത്ഥി​യാ​വു​ന്ന​തി​നു പകരം, പ്ര​ണ​യി​ക​ളെ ആക്ര​മി​ക്കാൻ കൂ​ര​മ്പു പ്ര​യോ​ഗി​ച്ച പി​താ​മ​ഹൻ, പ്ര​തി​കാ​ര​ദുർ​ഗ​യായ കാ​ശി​രാ​ജ​കു​മാ​രി​യു​ടെ വര​വോ​ടെ ആയുധം താ​ഴെ​യി​ട്ട തക്കം നോ​ക്കി എയ്ത എന്റെ കൂ​ര​മ്പേ​റ്റു് ഇതാ ശര​ശ​യ്യ​യിൽ”, എന്ന നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ അപാകത കാ​ണാ​ത്ത കാ​ഴ്ച​ക്കാർ ഇപ്പോൾ ഖേ​ദി​ക്കേ​ണ്ട കാ​ര്യം?

“പര​മാ​ധി​കാര ഹസ്തി​ന​പു​രി​ക്കെ​തി​രെ പാ​ണ്ഡ​വർ ‘കലാപ’ത്തി​നൊ​രു​ങ്ങു​മ്പോൾ ഓരോ കു​ടും​ബ​ത്തിൽ​നി​ന്നും കാ​യി​ക​ശേ​ഷി​യു​ള്ള യു​വാ​ക്ക​ളെ സൈ​ന്യ​ത്തി​നു​വി​ട്ടു​ത​ന്ന​വ​രാ​ണു് ഈ നാ​ട്ടി​ലെ സാധു കർഷകർ. രണ്ടു പുഴകൾ ഉണ്ടെ​ങ്കി​ലും, പു​ണ്യ​ന​ദി എന്ന മു​ദ്ര​കു​ത്തി ചാ​ലു​കീ​റൽ നി​രോ​ധി​ച്ചു. അങ്ങ​നെ കാ​ല​വർ​ഷം കനി​യും​വ​രെ കർ​ഷ​ക​നു കന്നു​പൂ​ട്ടാ​നാ​വി​ല്ല. പാ​ണ്ഡ​വാ​ക്ര​മ​ണം ചെ​റു​ക്കു​മ്പോൾ ‘വീ​ര​മൃ​ത്യു’വരി​ക്കു​ന്ന ഓരോ കർഷക സൈ​നി​ക​ന്റെ വി​ധ​വ​ക്കും കു​ട്ടി​കൾ​ക്കും ആജീ​വ​നാ​ന്ത ധാ​ന്യ​വി​ത​ര​ണം സൗ​ജ​ന്യ​മാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്നു് കു​രു​വം​ശം ഉറ​പ്പു നൽകി. ഇപ്പോൾ വാ​ക്കു​മാ​റ്റി പറ​യു​ന്നു, പാ​ണ്ഡ​വ​സൈ​നി​ക​രെ തല​വെ​ട്ടു​ന്ന കണ​ക്കു, ജഡ​മെ​ണ്ണി പരി​ശോ​ധി​ച്ചു​മാ​ത്ര​മേ, ഇള​വു​ക​ളും സൗ​ജ​ന്യ​ങ്ങ​ളും ദി​വ​സ​വേ​ത​ന​വും അനു​വ​ദി​ക്കൂ. അതെ​ന്താ ഭീഷ്മ ശപ​ഥ​ത്തി​ന്റെ ധാർ​മ്മി​ക​ബ​ല​മു​ണ്ടാ​കേ​ണ്ട പരി​പാ​വന കാ​ര്യ​ത്തിൽ, കൗ​ര​വർ​ക്കൊ​രു കള്ള​ക്ക​ളി?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ശത്രു​പാ​ണ്ഡ​വർ സം​ഭ​രി​ച്ച സഖ്യ​സൈ​നിക പി​ന്തു​ണ​യു​ടെ ആഴവും പര​പ്പും, ചാ​ര​സം​വി​ധാ​നം വഴി, അറി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞെ​ട്ടി​പ്പോ​യി. മഴ​യെ​ത്തും വരെ വി​ള​വി​റ​ക്കാൻ ആവി​ല്ലെ​ന്ന കണ​ക്കു കൂ​ട്ട​ലിൽ ആയി​രു​ന്നു​ല്ലോ ഗ്രാ​മ​പ്ര​മു​ഖർ തൊ​ഴിൽ​ര​ഹിത കർഷക യു​വാ​ക്ക​ളെ വി​ട്ടു​ത​ന്ന​തു്. ഭക്ഷ​ണം മദ്യം രതി എന്നീ അടി​സ്ഥാന സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളോ​ടെ പരി​ശീ​ല​നം തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ സൈനിക മേ​ധാ​വി​കൾ​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​യി, കലപ്പ പരി​ച​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​നു് കൊ​ല​ക്ക​ത്തി പി​ടി​ക്കാൻ ചങ്കു​റ​പ്പി​ല്ല. അതു​പ​റ്റി​ല്ലെ​ന്നു ഉപ​സേ​നാ​പ​തി​കൾ ഉടൻ ഉത്ത​ര​വി​റ​ക്കി. കൊ​ല​ക്ക​ത്തി പി​ടി​ച്ചാൽ മാ​ത്രം പോരാ പാ​ണ്ഡ​വ​നെ​ഞ്ചിൽ കു​ത്തി​മ​ലർ​ത്താൻ യു​ദ്ധ​വീ​ര്യം വേണം, വേതനം കി​ട്ടാ​നെ​ന്നു​ഞ​ങ്ങൾ തീ​രു​മാ​നി​ച്ച​തിൽ ആർ​ക്കാ​ണു് പ്ര​തി​ഷേ​ധം? ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു​വേ​ണ്ടി​യ​ല്ല​ല്ലോ മഹാ​ഭാ​രത യു​ദ്ധം, പര​മാ​ധി​കാര ഹസ്തി​ന​പു​രി രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡത പരി​പാ​ലി​ക്കാ​ന​ല്ലേ? എവിടെ ഒളി​ച്ചു പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​സു​ഹൃ​ത്തേ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നം!”

“വാ​ര​ണാ​വ​ത​ത്തി​ലെ ഭൂ​ര​ഹിത ആദി​വാ​സി​ക​ളോ​ടു് നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്താ പെ​ട്ടെ​ന്നൊ​രു ഭൂതദയ?”,

‘ഇനി​യ​രു​തു് അത്താ​ഴ​പ്പ​ട്ടി​ണി’ എന്ന ഭക്ഷ്യ​സു​ര​ക്ഷാ​പ​ദ്ധ​തി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ മലയോര പ്ര​വി​ശ്യ​യായ വാ​ര​ണാ​വ​ത​ത്തിൽ തു​റ​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വർ കൗ​ര​വർ​ക്കെ​തി​രെ പട​യൊ​രു​ക്കു​ന്ന സം​ഘർ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“കൌ​മാ​രം​വ​രെ കാ​ട്ടിൽ കഴി​ഞ്ഞ പാ​ണ്ഡവ കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു് കളി​ക്കൂ​ട്ടു് ഈ മല​യോ​ര​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ ആദി​വാ​സി കു​ടും​ബ​ങ്ങൾ ആയി​രു​ന്നു. തോ​ന്നു​മ്പോൾ തോ​ന്നു​മ്പോൾ കയ്യി​ട്ടു വാ​രി​ത്തി​ന്നാൻ കു​ന്തി​യു​ടെ കു​ടി​ലിൽ, പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു​ണ്ടാ​യ​പോ​ലെ, അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​മൊ​ന്നു​മി​ല്ല​ല്ലോ. ഒരു​നേ​ര​ത്തെ അന്ന​ത്തി​നു ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ കു​ന്തി​യും മാ​ദ്രി​യും പാ​ടു​പെ​ടു​മ്പോൾ, ആദി​വാ​സി​ക്കു​ട്ടി​കൾ മു​യ​ലി​നെ​യും മാ​നി​നെ​യും കെ​ണി​വ​ച്ചു​പി​ടി​ച്ചു പി​ടി​ച്ചു പാ​ണ്ഡവ തീൻ​ശാല സമൃ​ദ്ധ​മാ​ക്കി. അഭ​യാർ​ഥി​ക​ളാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തി​യ​ശേ​ഷം, വാ​ര​ണാ​വാ​തം സു​ഖ​വാസ മന്ദി​രം, ഒരു നിഗൂഢ പദ്ധ​തി​യിൽ അര​ക്കും മെ​ഴു​കും ചേർ​ത്തു് കു​ന്തി​യും പാ​ണ്ഡ​വ​രും കത്തി​ച്ചു. ഇതൊ​ക്കെ നഗ​ര​കേ​ന്ദ്രി​ത​മായ മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങൾ അറി​യു​ന്ന​തേ​യു​ള്ളു. കത്തി​ക്ക​രി​ഞ്ഞ​തു് പാ​ണ്ഡ​വർ എന്ന വ്യാ​ജ​ആ​ഖ്യാ​ന​മു​ണ്ടാ​ക്കാൻ, ഇര​യാ​യി കണ്ടെ​ത്തി​യ​തു്, അന്നം ചോ​ദി​ച്ചു​വ​ന്ന ആറംഗ ആദി​വാ​സി​കു​ടും​ബ​ത്തെ! വിഷം കലർ​ത്തിയ അത്താ​ഴം ആദി​വാ​സി​കു​ടും​ബ​ത്തി​നു വി​ള​മ്പി, ആറു പേരും മരി​ച്ചെ​ന്നു​റ​പ്പാ​ക്കി മന്ദി​രം തീ​യി​ട്ടു്, തല മൂടി, കു​ന്തി​യും മക്ക​ളും ഭൂഗർഭ ഇട​നാ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ സു​ര​ക്ഷിത താ​വ​ള​ത്തി​ലേ​ക്കു് ഒളി​ച്ചു കട​ന്നു. വി​വ​ര​മ​റി​ഞ്ഞ ഞങ്ങൾ ഭീഷ്മ അധ്യ​ക്ഷ​ത​യിൽ യോഗം ചേർ​ന്നു് തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു, കു​രു​വം​ശ​ത്തി​നു പാ​ണ്ഡു​വി​ധവ വഴി സം​ഭ​വി​ച്ച ഈ കൊ​ടും​പാ​പ​ത്തി​നു പരി​ഹാ​ര​മാ​യി ആദി​വാ​സി​കൾ​ക്കു് സൗ​ജ​ന്യ​ഭ​ക്ഷ്യ​വി​ത​ര​ണം ഉടനടി! യു​ദ്ധ​ത്തിൽ ഞാൻ മരി​ച്ചാ​ലും, പാ​ണ്ഡ​വർ ആദി​വാ​സി​ക​ളോ​ടു് ചെയ്ത പാ​പ​ത്തി​നു പരി​ഹാ​ര​മാ​യി എനി​ക്കി​തൊ​രു പശ്ചാ​ത്താ​പം.”

“കാ​ട്ടിൽ ഇനി​യു​ള്ള കാലം കഴി​യാൻ കൊ​ട്ടാ​രം വി​ട്ടു പടി​യി​റ​ങ്ങു​ന്ന കു​ന്തി​യോ​ടു് നി​ങ്ങൾ, ചെ​വി​യിൽ ചു​ണ്ട​ന​ക്കി യാത്ര പറ​ഞ്ഞ​വി​ധം, മട്ടു​പ്പാ​വിൽ​നി​ന്നും പാ​ണ്ഡ​വർ എല്ലാ​വ​രും തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കി​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ. എന്താ​യി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വ​നി​ന്ദ അർ​ഹി​ക്കാൻ മാ​ത്രം പു​ത്ര​വ​ധു​വി​ന്റെ അന്ത്യ വച​ന​ശു​ശ്രൂഷ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ദേ​വ​രൂ​പി​ക​ളായ അഞ്ചു അരോ​ഗ​ദൃ​ഢ​ഗാ​ത്ര​രെ നീ എനി​ക്കു് ആദ്യ​രാ​ത്രി പാ​രി​തോ​ഷി​ക​മാ​യി തന്നു, അമ്മാ, എക്കാ​ല​വും അവർ തി​ക​ഞ്ഞ ഔചി​ത്യ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ എന്നോ​ടു് ദാ​മ്പ​ത്യ ഉട​മ്പ​ടി പാ​ലി​ച്ചു. നീ​യാ​ക​ട്ടെ ഞങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നും ആദ്യം മുതൽ സു​ര​ക്ഷാ അകലം പാ​ലി​ച്ചു ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ തോ​ഴി​യാ​യും ജീ​വി​ച്ചു. മറ്റു​വാ​ക്കു​ക​ളിൽ, നീ ഞങ്ങ​ളെ ജീ​വി​ക്കാൻ അനു​വ​ദി​ച്ചു. നി​ന്റെ കാ​രു​ണ്യ​ത്താൽ ഞാൻ നീ​ണ്ടൊ​രു വി​വാ​ഹ​ജീ​വി​തം പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കി​യ​തി​നു​ള്ള കട​പ്പാ​ടു് പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും നി​ന്റെ സന്മ​ന​സ്സി​നോ​ടു്!, ഇതിൽ എന്താ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വർ പു​ച്ഛ​ത്തോ​ടെ ആരോ​പി​ക്കു​ന്ന കാ​പ​ട്യം?”

“മുൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​റാ​ണി​മാ​രാ​യി​രു​ന്ന ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ​യും കു​ന്തി​യെ​യും ‘അമ്മ​ദൈവ’ങ്ങ​ളാ​യാ​ണു് ജനം കണ്ട​തു്. അവ​രു​ടെ വ്യ​ക്തി​ത്വം അത്ര​മേൽ പൊ​തു​ബോ​ധ​ത്തിൽ മാ​തൃ​ബിം​ബ​ങ്ങ​ളാ​യി നി​ല​നിൽ​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ അഞ്ചു​പ്ര​സ​വി​ച്ചി​ട്ടും, അഞ്ചു ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ​ക്കു് രതി​സേ​വ​ന​ദാ​താ​വാ​യി​ട്ടും നി​ങ്ങ​ളെ ആരും ‘അമ്മ’യായി കാ​ണാ​ത്ത​തു എന്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു്? കന്യ​കാ​പ​രി​വേ​ഷ​ത്തി​ലാ​ണി​പ്പോ​ഴും പാ​ഞ്ചാ​ലി​നാ​മം ഉച്ച​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ത്തി​നു തയ്യാ​റെ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ സ്ത്രൈ​ണത എത്ര​യൊ​ക്കെ മനു​ഷ്യ​പ്ര​യ​ത്ന​ത്താൽ മറ​ച്ചു​വ​ക്കാ​മോ അത്ര​യൊ​ക്കെ ഞാൻ ചെ​യ്തി​ട്ടും, യു​വ​കോ​മ​ള​നാ​യൊ​രു സേ​നാ​പ​തി​യെ​ന്നിൽ അനി​യ​ന്ത്രി​ത​മായ ആരാ​ധ​ന​യോ​ടെ പ്ര​ണ​യാ​ഭ്യർ​ത്ഥന ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. അഞ്ചു​പെ​റ്റ​വ​ളാ​ണു്, കൂ​ടെ​കി​ട​ക്കു​ന്ന ആണു​ങ്ങ​ളെ ദശാ​ബ്ദ​ങ്ങ​ളാ​യി രമി​പ്പി​ക്കാൻ രാ​വേ​റെ ചെ​ല്ലും​വ​രെ പ്ര​യ​ത്നി​ക്കു​ന്ന​വ​ളാ​ണു് ഞാ​നെ​ന്നും നി​രു​ത്സാ​ഹ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ പറ​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി. അപ്പോ​ള​വൻ മു​ട്ടു​കു​ത്തി ഇരു​കൈ​ക​ളും എന്റെ അര​ക്കെ​ട്ടിൽ​ചു​റ്റി മു​ഖ​മ​മർ​ത്തി കേണു, കെ​ട്ടു​ക​ഥ​ക​ളൊ​ക്കെ ഞാൻ തള്ളി​ക്ക​ള​യു​ന്നു. എന്റെ അമ്മ​യേ​ക്കാൾ പ്രാ​യ​മു​ള്ള​വ​ളാ​യി​രി​ക്കാം ഒരു​പ​ക്ഷേ, നീ, എന്നാൽ, നി​ന്നെ കണ്ട​ശേ​ഷം സങ്കൽ​പ്പ​ര​തി​യിൽ നീ​യെ​നി​ക്കി​ന്നും സ്വ​യം​വ​ര​ക​ന്യക. കത്തി​പ്പ​ട​രു​ന്ന പു​രു​ഷ​കാ​മ​ന​യിൽ നീ​യെ​നി​ക്കു സൗ​ഗ​ന്ധി​കം അത്ര​യും പ്ര​ശം​സ​കേ​ട്ടാൽ പി​ടി​ച്ചെ​ഴു​നേൽ​പ്പി​ച്ചു ആ ഉട​ലി​ന്റെ ദാഹം ശമി​പ്പി​ക്കു​ക​യ​ല്ലാ​തെ, “എന്നെ നീ ‘അമ്മ’ എന്നു് മാ​ത്രം വി​ളി​ക്കൂ” എന്നെ​നി​ക്ക​വ​നോ​ടു് പറ​ഞ്ഞൊ​ഴി​യാ​നാ​വു​മോ. പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​നേ, കു​ടി​ല​പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ചതി​യിൽ നി​ന്നെ ഹോ​മി​ക്കാൻ ഞാൻ നി​മി​ത്ത​മാ​യ​ല്ലോ!”

“നി​ങ്ങ​ളും മാ​ദ്രി​യും, അവർ​ക്ക​ഞ്ചു മക്ക​ളും, ഏതാ​ണ്ട​ത്ര​ത​ന്നെ വി​വാ​ഹേ​ത​ര​ബീ​ജ​ദാ​താ​ക്ക​ളും, അവരിൽ ആരെ​ങ്കി​ലും പി​ന്നീ​ടു് കൗ​ന്തേ​യ​പി​തൃ​ത്വം നി​ഷേ​ധി​ച്ച ദു​ര​നു​ഭ​വ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ണ്ഡ​വ​മാ​താ​വായ കു​ന്തി​യെ കൊ​ട്ടാ​ര​ക്കെ​ട്ടി​ലെ ജലാ​ശ​യ​ത്തിൽ കണ്ടെ​ത്തി. മഹാ​റാ​ണി​ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ തോ​ഴി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ, കൺ​കെ​ട്ടു​തു​ണി ശ്ര​ദ്ധാ​പൂർ​വ്വം കഴു​കി​യെ​ടു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു മുൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​റാ​ണി. കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​ക​ളാ​യി കൗ​ന്തേ​യർ അഞ്ചു​പേ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്തു കാ​ട്ടിൽ കഴി​യു​ന്ന വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല ശി​ക്ഷാ​കാ​ലാ​വ​ധി അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ദൃ​ഢ​നി​ശ്ച​യ​ത്തോ​ടെ​യു​ള്ള ഞങ്ങ​ളു​ടെ രതി​പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ത്തി​നു വഴ​ങ്ങു​ക​യും, പെ​ണ്ണു​ട​ലാ​ഴ​ങ്ങ​ളു​ടെ മാം​സാ​നു​ഭൂ​തി​യിൽ പരി​സ​രം മറ​ന്നു പങ്കു​ചേ​രു​ക​യും ചെയ്ത ആകാ​ശ​ചാ​രി​കൾ ആരും പി​ന്നീ​ടു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വി​താ​വ​സ്ഥ​ക​ളിൽ ഇട​പെ​ടു​ക​യോ, എന്റെ​യും മാ​ദ്രി​യു​ടെ​യും അവ​കാ​ശ​മാ​യി​രു​ന്ന മാ​തൃ​ത്വ​ത്തെ അവ​ഹേ​ളി​ക്കു​ക​യോ, അവ​രു​ടെ ബീ​ജ​സം​ഭ​വന തള്ളി​പ്പ​റ​യു​ക​യോ ചെയ്ത അനി​ഷ്ട​സം​ഭ​വം, സമീ​പ​കാ​ല​ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ​പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല. ഒന്നോർ​ക്ക, പ്രാ​യ​മാ​വു​ക​യ​ല്ലേ, വി​ദൂ​ര​ഭൂ​ത​കാ​ലം ചി​ല​പ്പോ​ഴെ​ങ്കി​ലും വഴു​തി​യും നിറം മങ്ങി​യും അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തൊ​രു പ്ര​കൃ​തി​നി​യ​മ​മ​ല്ലേ.”

“ഇന്ന​ലെ അര​ങ്ങേ​റ്റ​മൈ​താ​നി​യി​ലെ ഗു​രു​പ്ര​സാ​ദ​വേ​ദി​യിൽ, താ​ങ്ക​ളെ ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വ്വം അനു​സ്മ​രി​ച്ചു കൊ​ണ്ടൊ​രു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​കു​മാ​രൻ ചെയ്ത ആശം​സാ​പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം, കഠി​ന​ഹൃ​ദ​യ​രായ ഞങ്ങ​ളെ​പോ​ലും വൈ​കാ​രി​ക​മാ​യി അത്ര​മേൽ സ്വാ​ധീ​നി​ച്ചു. ആദ്യാ​ക്ഷ​ര​മൊ​ക്കെ അനു​ഷ്ടാ​ന​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ഏതു കൊ​ട്ടാ​ര​ഗു​രു​വും രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്മാ​രെ പഠി​പ്പി​ക്കുക സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​ണു്, എന്നാൽ ബഹു​സ്വ​ര​ഹ​സ്തി​ന​പു​രി സമൂ​ഹ​ത്തിൽ, നാം നി​ത്യ​വും ഇട​പെ​ടു​ന്ന​തു പ്ര​ഭു​വോ ഭൃ​ത്യ​നോ സ്ത്രീ​യോ പു​രു​ഷ​നോ എന്ന ഭേ​ദ​മി​ല്ലാ​തെ സർ​വ്വ​രെ​യും, കാണാൻ കൃ​പാ​ചാ​ര്യർ മാ​തൃ​കാ​പ​ര​മാ​യി പഠി​പ്പി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ മക്കൾ​ക്കു് സമൂ​ഹ​ത്തിൽ മൂ​ല്യ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ പെ​രു​മാ​റാൻ സാ​ധി​ക്കു​ന്ന​തു് എന്നാ​യി രു​ന്നു, കൗരവ മൂ​പ്പി​ള​മ​ശ്രേ​ണി​യിൽ രണ്ടാ​മ​നായ, ദു​ശ്ശാ​സ​ന​ന്റെ നന്ദി​പ്ര​ക​ട​നം. എങ്ങ​നെ തോ​ന്നി താ​ങ്കൾ​ക്കു്?”, കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​രോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഈ രാ​ജ​കു​മാ​രൻ തന്നെ​യാ​ണോ ഇപ്പോൾ, പ്ര​മാ​ദ​മായ വസ്ത്രാ​ക്ഷേപ ‘സംഭവ’ത്തിൽ വി​ചാ​ര​ണ​നേ​രി​ടു​ന്ന ഒന്നാം​പ്ര​തി? ആദ്യാ​ക്ഷ​രം പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം സ്ത്രീ​ശാ​ക്തീ​ക​ര​ണം—മനഃ​പൂർ​വ്വം തട്ടി​ക്കൂ​ട്ടി​യെ​ടു​ത്ത പൊ​ള്ള​പ്ര​ശംസ കേ​ട്ടാൽ ഞാൻ ശരി​ക്കും പേ​ടി​ക്ക​ണം! നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തിൽ എന്നെ സാ​ക്ഷി​യാ​ക്കി “ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ ആളൊരു മാ​തൃ​കാ വ്യ​ക്തി​ത്വം” എന്നു് ഞാൻ നീ​തി​പ​തി​ക്കു മു​മ്പിൽ മൊ​ഴി​കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ?!” കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ ചാ​ടി​പ്പി​ട​ഞ്ഞു എഴു​നേ​റ്റു് ആത്മ​ര​ക്ഷ​യിൽ ആശ്ര​മ​ത്തി​ലേ​ക്കു നട​ക്കു​മ്പോൾ ചു​റ്റും നോ​ക്കി.

“ഗം​ഗ​യാ​റൊ​ഴു​കു​ന്ന പരി​ഷ്കൃ​ത​സ​മൂ​ഹ​ങ്ങ​ളി​ലും, ദേ​ശീ​യ​പാ​ത​ക​ളി​ലെ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളി​ലും, ഒരു​പോ​ലെ വി​വാ​ദ​മായ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു, സംഭവം നട​ന്നു​വെ​ന്നു സം​ശ​യി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ഹസ്തി​ന​പു​രി​അ​ര​മ​ന​യിൽ നി​ന്നൊ​രു പത്ര​ക്കു​റി​പ്പും ഇതു​വ​രെ കണ്ടി​ല്ല​ല്ലോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൗ​ര​വ​വ​ക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു, “ഹരി​ത​ച​ട്ട​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും, സു​സ്ഥി​ര​വി​ക​സ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു​മൊ​ക്കെ ‘വി​വ​രാ​ധി​ക്യം’ നി​റ​ഞ്ഞ മാ​ധ്യ​മ​സ​മ്മേ​ള​ന​ങ്ങൾ നട​ത്തു​ന്ന ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​നു്, ഈ വി​ഷ​യ​ത്തി​നു് മാ​ത്ര​മെ​ന്താ ഒരു അയി​ത്തം? അതോ, തൊ​ട്ടാൽ ചി​ലർ​ക്കു് പൊ​ള്ളു​മോ?”

“ഒന്നു​കിൽ നി​ങ്ങൾ നി​യ​മ​വ​ശം അറി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല അല്ലെ​ങ്കിൽ, നീ​ണ്ട​അ​വ​ധി കഴി​ഞ്ഞു മു​ഖം​കാ​ണി​ക്കു​ന്ന നി​ങ്ങൾ ഒരു​പാ​ടു ഇനി​യും വാ​യി​ച്ച​റി​യാ​നു​ണ്ടു്. ആരോ​പി​ത​ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ ഇര​യു​ടെ പേർ ഒരി​ക്ക​ലും പരാ​മർ​ശി​ക്ക​പ്പെ​ട​രു​തെ​ന്നൊ​രു പര​മോ​ന്ന​ത​നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തി​ന്റെ തി​ട്ടൂ​ര​മു​ണ്ട​ല്ലോ. അപ്പോൾ, ഇക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ എങ്ങ​നെ നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തി​ന്റെ വി​ചാ​ര​ണ​ക​ഴി​ഞ്ഞു വി​ധി​പ​റ​യും​വ​രെ ഇക്കാ​ര്യം ഞങ്ങൾ ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി വി​നി​മ​യം ചെ​യ്യു​മെ​ന്നാ​ണു് നി​ങ്ങൾ കരു​തു​ന്ന​തു്! ഇതു​വ​രെ രേ​ഖാ​മൂ​ലം ഒരു പരാ​തി​പോ​ലും അതി​ജീ​വി​ത​യിൽ​നി​ന്നും നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തിൽ കി​ട്ടി​യി​ട്ടു​മി​ല്ല!”

“കു​രു​വം​ശ​നി​യ​മം അന​ധി​കൃ​ത​മാ​യി ‘കയ്യി​ലെ​ടു​ത്തു’ എന്നാ​ണ​ല്ലോ നി​ങ്ങൾ​ക്കു​നേ​രെ അന്വേ​ഷ​ണ​ചു​മ​ത​ല​യു​ള്ള കൗ​ര​വ​രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്റെ ആരോ​പ​ണം? എന്താ​ണ​ങ്ങ​നെ അതി​ക്ര​മി​ച്ചു​ക​യ​റി നി​യ​മ​വാ​ഴ്ച​യെ വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക്കാൻ നി​ങ്ങ​ളെ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച​തു്. നി​ങ്ങൾ ആരാ​ണു്?” ആരോ​പ​ണ​വി​ധേ​യ​നായ യു​വാ​വു് ജാ​മ്യം നേടി കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തിൽ​നി​ന്നും പു​റ​ത്തു​വ​രു​മ്പോൾ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ടി​ക്കാൻ കരി​മ്പു​നീർ കൊ​ടു​ത്തു ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​റാ​വു​കാർ അവരെ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ചു.

“നിർ​ണ്ണാ​യക ഇട​ത്തിൽ​ഞാൻ ചെ​ന്നു​പെ​ട്ട​തു്, കൊ​ട്ടാ​രം ഇട​നാ​ഴി​യി​ലൊ​രു ദീർ​ഘ​കാ​യൻ ഒരു സ്ത്രീ​യെ ബല​മാ​യി ചു​മ​ലിൽ ഇട്ടു് രാ​ത്രി​യിൽ ധൃ​തി​യിൽ പോ​വു​മ്പോൾ ആയി​രു​ന്നു. പി​ന്നാ​ലെ​ചെ​ന്ന എനി​ക്കു​നേ​രെ അവ​ളൊ​രു വള​യൂ​രി​എ​റി​ഞ്ഞു. ആ സമ​യ​ത്തു​ത​ന്നെ അയാൾ അവ​ളെ​യും കൂ​ട്ടി ഒരു പ്ര​കാശ പൂർ​ണ​മായ രാ​ജ​സ​ഭ​യി​ലേ​ക്കു പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തും കണ്ടു. അപ്പോ​ളാ​ണു് പന്തം​ക​ത്തു​ന്ന ഇട​ത്തു ചെ​ന്നു ഞാൻ വള പരി​ശോ​ധി​ച്ച​തു്. അതിൽ ദ്രൗ​പ​ദി എന്നു് കു​റി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഉടൻ ആളെ മന​സ്സി​ലായ ഞാൻ സഭ​യു​ടെ വാതിൽ തള്ളി​ത്തു​റ​ന്നു അക​ത്തേ​ക്കു് ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി, “അവൾ ദ്രൗ​പ​ദി അവൾ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി, അവളെ തട്ടി​യെ​ടു​ത്ത ആ ദീർ​ഘ​കാ​യ​നെ ഉട​നെ​ബ​ന്ദി​യാ​ക്കുക” എന്നാ​ക്രോ​ശി​ച്ചു. ദ്രൗ​പ​ദി​യു​ടെ വള തട്ടി​യെ​ടു​ത്തു എന്ന ആരോ​പ​ണ​വു​മാ​യി എന്നെ പക്ഷേ, ആ ‘ദീർ​ഘ​കാ​യൻ’ ബന്ദി​യാ​ക്കി! ഇരു​ട്ട​റ​യിൽ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി ചോ​ദ്യം ചെയ്ത ശേഷം അവ​രെ​ന്നെ ‘നാളെ നോ​ക്കാം’ എന്ന​താ​ക്കീ​തോ​ടെ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ലി​ട്ടു. ഞാൻ യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​ക​ന്റെ മക​നാ​ണു്. വി​ദേ​ശ​ത്തു​നി​ന്നു് വന്ന​തേ​യു​ള്ളു. കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ നി​യ​മ​വി​രു​ദ്ധ​മായ കളി​ക​ളും സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​മായ കൊ​ള്ള​രു​താ​യ്മ​ക​ളും അര​ങ്ങേ​റും, നി​ന്റെ പു​തു​യു​ഗ​ജാ​ഗ്രത അവിടെ വേണം എന്നാ​ശം​സി​ച്ചു ഇങ്ങോ​ട്ടു കട​ത്തി​വി​ട്ട​തു് അച്ഛൻ ആയി​രു​ന്നു.”

“തി​രി​ഞ്ഞും​മ​റി​ഞ്ഞും കി​ട​ക്കാ​നാ​വാ​തെ, കൂ​ര​മ്പു​കൾ പി​ന്നിൽ തറ​ച്ചു ശര​ശ​യ്യ​യിൽ നര​കി​ക്കു​ന്ന പി​താ​മ​ഹ​നെ കാണാൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ​നി​ന്നും ഇക്കാ​ണു​ന്ന ദൂ​ര​മൊ​ക്കെ തേ​രോ​ടി​ച്ചു ചെ​ന്നു്, രാ​ജ്യ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​നു യോ​ജി​ച്ച വി​വേ​ക​ത്തി​ന്റെ എന്തു് മു​ത്തു​മ​ണി​കൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു നേ​ടാ​നാ​യി എന്നാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ കു​റ​ച്ചു​ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളാ​യി കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​അ​ന്തി​ചർ​ച്ച! എന്തു് പറ​ഞ്ഞു അവ​രു​ടെ വാ​യ​ട​പ്പി​ച്ചു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, നി​യു​ക്ത​ഭാ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യു​ടെ സഹ​ചാ​രി​യും, മാ​ദ്രീ​പു​ത്ര​നു​മായ ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വു് നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വൃ​ദ്ധ​ഭീ​ഷ്മ​രെ നി​ന്ദ്യ​അർ​ജ്ജു​നൻ ചതി​ച്ചു​കൊ​ന്നു എന്നൊ​രു വ്യാ​ജ​പ്ര​ചാ​ര​ണം, യു​ദ്ധം പത്താം​ദി​വ​സം മുതൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി​കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലെ സ്വാ​ധീ​ന​ശ​ക്തി​ക​ളായ നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളാ​വും മു​മ്പു​ത​ന്നെ, തു​ട​ങ്ങി​വ​ച്ചി​രു​ന്നു. ഭീ​ഷ്മർ ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ണ്ടു് എന്നു ഞങ്ങൾ തെ​ളി​യി​ച്ചാൽ പോരാ, ‘കൊ​ല​യാ​ളി’ പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടു് മര​ണാ​സ​ന്ന​നാ​യി കി​ട​ക്കു​മ്പോ​ഴും കൂ​റു​ള്ള​വൻ ഭീ​ഷ്മർ എന്നു​തെ​ളി​യി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ​ക്കു് വേറെ തര​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. മൂ​ന്നു​ദി​വ​സം ഞങ്ങൾ തണു​പ്പും പൊ​ടി​യും തട്ടി യാ​ത്ര​യിൽ മു​ഷി​ഞ്ഞു എന്ന​തു് നേ​രാ​ണു് പക്ഷേ, പതു​ങ്ങി​ക്കി​ട​ന്ന ഭീ​ഷ്മാ​രാ​ധ​കർ ഒതു​ങ്ങി. കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളി​ലും സം​വാ​ദ​വി​ഷ​യം പ്ര​തി​രോ​ധ​മ​ന്ത്രി ആരാ​യി​രി​ക്കും, “കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളെ കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്കു​മോ” തു​ട​ങ്ങിയ നി​രു​പ​ദ്രവ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു് വഴു​തി​പ്പോ​യ​തും നി​ങ്ങൾ കാ​ണു​ന്ന​ത​ല്ലേ. കു​റ​ച്ചു കൗ​ര​വ​രു​ടെ തല​വെ​ട്ടി​യാൽ ഉടൻ കി​ട്ടി​ബോ​ധി​ക്കു​മോ, ജേ​താ​ക്കൾ​ക്കു് നേരം വെ​ളു​ക്കു​മ്പോൾ സ്വീ​കാ​ര്യത! ഇനി​യും നി​ങ്ങൾ​ക്കു് കാ​ണേ​ണ്ടി​വ​രും സമാ​ന​ചി​ന്താ​ഗ​തി​യിൽ ജന​ശ്ര​ദ്ധ വഴി​തി​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ഏകാ​ങ്ക​ങ്ങൾ. രാ​ജ​ഭ​ര​ണ​ത്തിൽ വി​വേ​ക​ത്തി​ന്റെ മു​ത്തു​മ​ണി​കൾ പെ​റു​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​മ​ല്ലേ ഇന്ന​ത്തെ ചി​ന്താ​വി​ഷ​യം? നീ​ണ്ട​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ ഒരി​ക്ക​ലും രാ​ജ​സിം​ഹാ​സ​ന​ന​ത്തിൽ ഇരി​ക്കാൻ യോ​ഗ​മി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന ഭീ​ഷ്മർ എവിടെ, രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗം ചെ​യ്തു ഒരു ദശാ​ബ്ദം ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി ആയി​രു​ന്ന ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ എവിടെ!”

“മു​തിർ​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ മുതൽ, ഇളമുറ സഹ​ദേ​വൻ വരെ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പ്ര​ക​ട​മായ പ്രാ​യ​പ്ര​ശ്ന​ത്തിൽ ആടി​യു​ല​യു​ക​യാ​ണോ യു​വ​പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം? അങ്ങ​നെ​യ​ല്ലേ ആദ്യ​ഭർ​ത്താ​വു് അർ​ജ്ജു​നൻ ഒര​ഭി​മു​ഖ​ത്തിൽ ദു​സ്സൂ​ചന നൽ​കി​യ​തു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അല്ല! എനി​ക്കി​ല്ലാ​ത്ത ദാ​മ്പ​ത്യ​പ്ര​ശ്നം അർ​ജ്ജു​ന​നെ​ന്തി​നാ​ണു് തർ​ക്ക​വി​ഷ​യ​മാ​ക്കു​ന്ന​തു്? ഉള്ളിൽ​വേ​വു​ന്ന വാ​ക്കു​കൾ പോ​ട്ടെ, വാ​തു​റ​ന്നു​ച്ച​രി​ക്കു​ന്ന വാ​ക്കു​ക​ളി​ലെ​ങ്കി​ലും മര്യാദ കാ​ണി​ക്ക​ണം. ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം തന്നി​ഷ്ട​ത്തിൽ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​ത​ല്ല. ഞാൻ ഗു​ണ​ഭോ​ക്താ​വാ​യി കു​ന്തി ഏക​പ​ക്ഷീ​യ​മാ​യി അടി​ച്ചേൽ​പ്പി​ച്ച​താ​ണു്. അതു​മാ​യി ഞാ​നെ​ന്റെ കി​ട​പ്പറ അണി​യി​ച്ചൊ​രു​ക്കി​യ​പ്പോൾ അർ​ജ്ജു​നൻ അഞ്ചിൽ​ഒ​രാ​ളാ​യി ചു​രു​ങ്ങി​പ്പോ​യ​തിൽ നീ​ര​സ​മു​ണ്ട​ല്ലേ! ആദ്യ​രാ​ത്രി തന്നെ നകുലൻ കൗ​മാ​ര​മോ​ഹ​ത്തിൽ ചേർ​ന്നു് കി​ട​ന്നെ​ങ്കി​ലും, മുഖം വ്യ​ക്ത​മാ​യി​ല്ല. വി​രൽ​സ്പർ​ശ​മൊ​ക്കെ ആൺ​പെൺ​ര​തി​യ​നു​ഭ​വ​മി​ല്ലാ​ത്തൊ​രു നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​കൗ​മാ​ര​ക്കാ​ര​ന്റേ​തു പോലെ രസ​ക​ര​മാ​ണു്. വെ​ളി​ച്ച​ത്തിൽ ഒരു നി​മി​ഷം ഒറ്റ​ക്കാ​യ​പ്പോൾ, പ്രാ​യം​എ​ത്ര​യെ​ന്നു ഞാൻ കവി​ളിൽ​ത​ലോ​ടി ചോ​ദി​ച്ചു. വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തോ​ടെ തു​ട​രെ​ത്തു​ട​രെ ചേർ​ത്തു​നിർ​ത്തി പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടും, വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ല്ല. ചു​ണ്ടിൽ​ചു​ണ്ടു് ചേർ​ത്തു് ഇഷ്ട​പ്ര​ക​ട​ന​ത്തോ​ടെ ഒഴി​ഞ്ഞു​മാ​റി. നീ രഹ​സ്യം ഒളി​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ എന്നു​ഞാ​ന​പ്പോൾ രതി​സ്പർ​ശ​ത്തോ​ടെ പരി​ഭ​വി​ച്ചു. എന്തു​കാ​ര്യം! അപ്പോ​ഴും വഴു​തി​പ്പോ​യി. ഒന്നി​ല​ധി​കം പാ​ണ്ഡ​വർ കി​ട​പ്പ​റ​വാ​തി​ലിൽ, മാ​ത്സ​ര്യ​ത്തോ​ടെ പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടി​നാ​യി ഊഴം​കാ​ത്തി​രി​ക്കു​മ്പോൾ, പ്രിയ നകു​ല​നെ എന്നും കാ​ണാ​നാ​വി​ല്ല​ല്ലോ. എന്തോ മഹ​ത്തായ കാ​ര്യം അർ​ജ്ജു​നൻ പറ​യു​ന്ന മട്ടി​ലു​ള്ള പ്രാ​യ​വ്യ​ത്യാ​സ​മൊ​ന്നും ഞാ​ന​പ്പോൾ അറി​ഞ്ഞി​രു​ന്നി​ല്ല. തരം​കി​ട്ടു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ മൃ​ദു​വാ​യും സ്വ​രം​ക​ടു​പ്പി​ച്ചും നകു​ല​നെ ഇഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി ചോ​ദി​ച്ചു​കെ​ാ​ണ്ടേ​യി​രു​ന്നു, എന്താ നി​ന്റെ പ്രാ​യം? യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും ഭീ​മ​നു​മൊ​ക്കെ പ്രാ​യം അവ​രു​ടെ ജാ​ത​ക​ത്തി​ല​ല്ല, മു​ഖ​ചർ​മ്മ​ത്തി​ലും പേ​ശി​ക​ളി​ലും പ്ര​കൃ​തി സു​താ​ര്യ​മാ​യി എഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു് എന്നാൽ നീ, പ്രണയ നകുലൻ? വളരെ ചെ​റു​പ്പ​മാ​യി ഏതു​സ​മ​യ​ത്തും എനി​ക്ക​വൻ കൂ​ടെ​കി​ട​ന്നു​ള്ള നേ​ര​നു​ഭ​വ​ത്തി​ലൂ​ടെ തോ​ന്നി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ, വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ എനി​ക്കു് ഭയ​മാ​യി. പറ​ഞ്ഞു​പ​റ​ഞ്ഞ​വൻ യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ എന്നെ​ക്കാൾ ഇള​യ​വ​നാ​യി​രി​ക്കു​മോ?കാ​ഴ്ച​യിൽ നന്നേ ചെ​റു​പ്പ​മാ​ണ​ല്ലോ? ഉട​മ​സ്ഥാ​വ​കാ​ശ​ത്തോ​ടെ ചേർ​ത്തു​നിർ​ത്തി, മു​ഖ​ത്തോ​ടു​മു​ഖം ഉരസി പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ച്ചു ചോ​ദി​ക്കും. ‘ഊഹി​ക്കൂ’ എന്നു് ‘നീ നി​ങ്ങൾ’ ഒന്നു​മി​ല്ലാ​തെ തന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു ഒറ്റ​വാ​ക്കു് മറു​പ​ടി. പി​ന്നീ​ടാ​ണ​വൻ വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ എത്ര ചെ​റു​പ്പ​മാ​ണെ​ന്നു ഞെ​ട്ട​ലോ​ടെ കു​ന്തി​യിൽ​നി​ന്നും അറി​ഞ്ഞ​തു്. ശരി​ത​ന്നെ, ഇപ്പോൾ ഞാ​ന​വ​നു് പ്രിയ പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടു​കാ​രി മാ​ത്ര​മ​ല്ല. കൈ​കു​ഞ്ഞാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ കു​ന്തി​യു​ടെ കു​ടി​ല​ത​യിൽ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട മാ​ദ്രി​യു​ടെ ‘അമ്മ വേ​ഷം​കൂ​ടി ആടാൻ എനി​ക്കു​ണ്ടു്. നാ​ടൊ​ട്ടു​ക്കു് അവി​ഹി​ത​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ നാ​ടോ​ടി​മ​ന്ന​നായ അർ​ജ്ജു​ന​നു​ണ്ടോ, ഇതൊ​ക്കെ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ ചോ​ദി​ച്ച​റി​യാൻ സാ​വ​കാ​ശം?’”

“ശി​ല്പ​മാ​തൃ​ക​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു പരി​ഷ്കൃ​ത​പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പ്ര​ത്യേ​ക​നിർ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ള​നു​സ​രി​ച്ചാ​ണു് പാ​താ​ള​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ലെ വി​സ്മയ വാ​സ്തു​ശിൽ​പ്പി മയൻ, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ഔദ്യോ​ഗി​ക​ന​ഗ​ര​സൗ​ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ സർ​ഗാ​ത്മക ആവി​ഷ്കാ​രം ഇത്ര മനോ​ഹ​ര​മാ​ക്കി​യ​തെ​ന്നു കേ​ട്ടി​രു​ന്നു എങ്കി​ലും, വി​സ്ത​രി​ച്ചു​ചു​റ്റി നട​ന്നു​ക​ണ്ടു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ കാൽ​കു​ത്തിയ ആദ്യ​കൌ​ര​വ​ന​ല്ലേ? എന്തു​ണ്ടു് ആ മോ​ഹ​ന​ന​ഗ​രി​യെ കു​റി​ച്ചു് തേ​നൂ​റു​ന്ന ഓർമ?”, ഗോ​പു​ര​വാ​തി​ലി​നു​മു​മ്പിൽ, തേരിൽ നി​ന്നും ലക്ഷ്യ​കൃ​ത്യ​ത​യോ​ടെ​ചാ​ടിയ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഓർ​മ​യിൽ​നി​ന്നു് പോ​കാ​ത്ത​വി​ധം കു​ളി​ര​നു​ഭ​വം തരു​ന്ന മനോ​ഹ​ര​സൌ​ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ അത്യാ​ധു​നി​ക​വാ​സ്തു​ശിൽ​പ്പ​സ​മു​ച്ച​യം പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഉട​ല​ഴ​കു​പോ​ലെ ചേ​തോ​ഹ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. കാ​ഴ്ച​യു​ടെ ഉത്സ​വം​തീർ​ത്ത ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം! സൗ​ന്ദ​ര്യ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മായ കൊ​ച്ചു​കൊ​ച്ചു കൗ​തു​ക​ങ്ങൾ ഒപ്പം​ന​ട​ന്നു പങ്കി​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന ആതി​ഥേ​യ​പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കെ​ന്തോ പെ​ട്ടെ​ന്നൊ​രു സ്ഥ​ല​ജ​ല​ഭ്ര​മം ഉണ്ടാ​വു​ക​യും, കാൽ​ത​ട​ഞ്ഞു വീ​ഴു​ക​യും ചെ​യ്ത​തു് എന്നെ​യെ​ന്ന​പോ​ലെ കണ്ടു​നി​ന്ന​വ​രെ​യും ഞെ​ട്ടി​ച്ചു. എന്നാൽ ഭാ​ഗ്യ​മെ​ന്നു പറ​യ​ട്ടെ, നി​ര​ന്ത​രം കാ​യി​ക​പ​രി​ശീ​ല​നം കൊ​ണ്ടു് നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ജാ​ഗ്ര​ത​യിൽ ഞാൻ, ആ മഹ​തി​യെ കോ​രി​യെ​ടു​ത്തു വീ​ഴ്ച​യു​ടെ ആഘാ​ത​ഭീ​ഷ​ണി​യിൽ​നി​ന്നു് രക്ഷി​ച്ച​താ​യി​രു​ന്നു ഇരു വശ​ങ്ങ​ളി​ലും നി​റ​ഞ്ഞ വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​ക​ളു​ടെ കര​ഘോ​ഷ​ത്തിൽ വ്യ​ക്ത​മാ​യ​തു്. ‘ആപ​ത്തിൽ​നി​ന്നു് രക്ഷി​ച്ച​വൻ’ എന്നർ​ത്ഥം വരു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ല​ദേശ പ്രാർ​ത്ഥന ഉച്ച​രി​ച്ചു, ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​യെ​ന്ന നി​ല​യി​ലു​ള്ള അം​ഗീ​കൃ​ത​പെ​രു​മാ​റ്റ​ത്തിൽ​പെ​ടാ​ത്ത വിധം, കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു പു​റ​ത്തു​വ​ന്നു ആദ​ര​വോ​ടെ യാ​ത്ര​യാ​ക്കി. ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ സ്ത​ബ്ധ​രാ​യി ഈ അസാ​ധാ​രണ കാഴ്ച നോ​ക്കി വാ​പൊ​ളി​ച്ചു നി​ന്ന​താ​ണു് തേ​നൂ​റു​ന്ന ഒരോർ​മ്മ! വേ​റെ​യു​മു​ണ്ടു്, അതു​പി​ന്നെ പങ്കി​ടാം!”

“ചൂ​താ​ട്ട​നി​രോ​ധന നി​യ​മ​നിർ​മ്മി​തി, ഒരു പശ്ചാ​ത്താപ മാതൃക എന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വു​ണ്ടോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അഭി​മ​ന്യു​പു​ത്ര​നായ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​പ​രീ​ക്ഷി​ത്തി​നു് ആദ്യാ​ക്ഷ​രം പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കാൻ പാ​ടു​പെ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ആ ചി​ര​ഞ്ജീ​വി, “പ്ര​ത്യു​ദ്പാ​ദന വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​ര​തി​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾ മുൻ​കാ​ല​പ്രാ​ബ​ല്യ​ത്തോ​ടെ കു​രു​വം​ശം നി​യ​മ​വി​ധേ​യ​മാ​ക്ക​ണം എന്ന സമ​യോ​ചിത ഓർ​മ്മ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലോ​ടെ മുൻ​മ​ഹാ​റാ​ണി കു​ന്തി​യു​ടെ നിർ​ദ്ദേ​ശ​മ​ല്ലേ അതി​നു​മു​മ്പു്, നി​യ​മ​നിർ​മാ​ണ​ത്തി​നു് പരി​ഗ​ണി​ക്കേ​ണ്ട​തു്? ‘ഏകാം​ഗ​പ്ര​തി​പ​ക്ഷ’മെന്ന നി​ല​യിൽ ചാർ​വാ​കൻ തരം​കാ​ത്തി​രി​ക്ക​യാ​ണു് പാ​ണ്ഡു​പി​തൃ​ത്വം കു​ന്തി കെ​ട്ടി​ച്ച​മ​ച്ച ഒരു കെ​ട്ടു​കഥ മാ​ത്രം എന്നു് തെ​രു​വിൽ ആളെ​ക്കൂ​ട്ടി കൊ​ട്ടി​ഘോ​ഷി​ക്കാൻ. ആരോ​പ​ണ​ത്തി​നു് കരു​ത്തു​പ​ക​രാൻ കൗരവ രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​നു് ‘കരി​നാ​വു’കൾ തെ​രു​വിൽ ഇറ​ക്കു​മെ​ന്നാ​ണ​റി​യു​ന്ന​തു. ‘ദുഃ​ഖ​പു​ത്രി’യായ കു​ന്തി​യു​ടെ സത്യ​വാ​ങ്മൂ​ല​മ​ല്ലാ​തെ, “പഞ്ച​പാ​ണ്ഡ​വ​പി​തൃ​ത്വം മുൻ​മ​ഹാ​രാ​ജാ​വു് പാ​ണ്ഡു​വിൽ” എന്ന അവ​കാ​ശ​വാ​ദം ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടാൻ അര​മ​ന​യിൽ ആധി​കാ​രി​ക​ത​യു​ള്ള രേ​ഖ​യൊ​ന്നു​മി​ല്ല. മര​ണ​പ​ത്ര​മെ​ഴു​തി കൗ​ന്തേ​യ​രിൽ രാ​ജ​പ​ദ​വി​യു​ടെ ഒസ്യ​ത്തൊ​ന്നും അയൽ​പ​ക്ക​സ​ന്യ​സ്ഥ​രു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ പരേ​ത​പാ​ണ്ഡു ഒപ്പി​ട്ടു​മി​ല്ല. സ്വ​ത്തും പെ​ണ്ണും പണ​യം​വ​ച്ചു് ഇനി ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​നു ആരും വന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ “അന​ധി​കൃത മഹാ​രാ​ജാ​വു്” എന്നാ​ക്ഷേ​പി​ച്ചു താ​ഴെ​യി​റ​ക്കാൻ ചാർ​വാ​കൻ ഒരാൾ മതി.”

“അധാർ​മ്മി​ക​ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​നാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം പാ​ലി​ക്കാ​തെ വന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങൾ പരീ​ക്ഷ​ണാ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ നി​ഷേ​ധി​ച്ചി​ട്ടും അവ​രു​മാ​യി രഹ​സ്യ​ഒ​ത്തു​തീർ​പ്പി​ലെ​ത്താൻ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ വഴി​വി​ട്ടു് ശ്ര​മി​ച്ചു എന്നൊ​രു ഗു​രു​തര ആരോ​പ​ണ​വു​മാ​യി, ഏകാംഗ പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​വും യു​ക്തി വാ​ദി​യു​മായ ചാർ​വാ​കൻ, മൊ​ത്തം കൗ​ര​വ​സ​ത്യ​സ​ന്ധ​ത​യെ പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടിൽ ആക്കി​യ​ല്ലോ”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധ​മേ​ഘ​ങ്ങൾ കറു​ത്തു​തു​ട​ങ്ങിയ ഗംഗാ സമതലം, പാ​ണ്ഡ​വർ അജ്ഞാ​ത​വാ​സം കഴി​ഞ്ഞു വി​രാ​ട​ത്തിൽ യു​ദ്ധ​ഒ​രു​ക്ക​ത്തി​ലായ കാലം.

“പാ​ണ്ഡവ പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങൾ ഞങ്ങൾ നി​ഷേ​ധി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല, അവ​രു​ടെ ശി​ക്ഷാ​കാ​ലാ​വ​ധി​യിൽ മര​വി​പ്പി​ച്ചു. വി​രാ​ട​യിൽ അധാർ​മ്മി​ക​മാ​യി സൈ​നി​ക​സം​ഭ​ര​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രു​മാ​യി അവ​സാ​ന​ശ്ര​മ​മെ​ന്ന​നി​ല​യിൽ ശാ​ന്തി​ദൂ​തു​മാ​യി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഒത്തു​തീർ​പ്പി​ലെ​ത്താൻ ശ്ര​മി​ച്ചു എന്ന​തൊ​രു വസ്തുത. ജീ​വി​യ്ക്കാ​നു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ആവ​ശ്യ​ത്തി​നു് കു​രു​വം​ശ​നി​യ​മ​പ​രി​ര​ക്ഷ വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ, പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബം വട​ക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റൻ ഹി​മാ​ല​യ​ചു​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു് കാ​വൽ​ജോ​ലി​ക്കാ​യി സ്ഥി​ര​താ​മ​സം മാ​റ്റ​ണം എന്നൊ​രു​പാ​ധി വച്ചു് യോ​ഗം​പി​രി​ഞ്ഞു. ശ്രമം രഹ​സ്യ​മാ​യ​ല്ല. രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​തി​നി​ധി​യു​മാ​യി. അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​ലോ ഭൂഗർഭ അറ​യി​ലോ അല്ല. മൃ​ഗ​മാം​സ​പ്രി​യ​നായ ചാർ​വാ​കൻ കു​റ​ച്ചു​ദി​വ​സ​മാ​യി പരി​ഭ​വ​ത്തി​ലെ​ന്നു​വ്യ​ക്തം. ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ പതി​വാ​യി കി​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന കാ​ട്ടു​പ​ന്നി​യി​റ​ച്ചി​യിൽ നേരിയ കു​റ​വു് വരു​ത്തേ​ണ്ടി​വ​ന്ന​തിൽ ആ മഹാ​ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​ന്റെ അതൃ​പ്തി ഞങ്ങൾ ഉൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്നു. ഇനി മൃ​ഗ​വർ​ഗം​നോ​ക്കാ​തെ ഏതു മൃ​ഗ​വും, തെ​രു​വു​പ​ന്നി​കൂ​ട്ടം ഇൾ​പ്പെ​ടെ, ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ വി​ള​മ്പാൻ അത്യു​ന്നത തല​ത്തിൽ തീ​രു​മാ​ന​മാ​യി. വേറെ ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ ഒന്നു​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ തൽ​ക്കാ​ലം വിട!” ഒരു​മാ​സം മു​മ്പു​വ​രെ തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​യാ​യി​രു​ന്ന യു​വാ​വു്, ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ഇള​യ​മ​കൻ, ഭര​ണ​കൂ​ട​വ​ക്താ​വാ​യി നി​യ​മ​നം കി​ട്ടി​യി​ട്ടു് ദി​വ​സ​ങ്ങൾ മാ​ത്ര​മേ ആയി​രു​ന്നു​ള്ളു.

“ഇങ്ങ​നെ മു​റു​കെ​പ്പി​ടി​ച്ചു ബലം​പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു​വേ​ണോ മെ​ലി​ഞ്ഞു​ണ​ങ്ങിയ അർ​ജ്ജു​ന​നെ ഒന്നു കു​ളി​പ്പി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ?”, അര​മ​ന​ക്കു​പി​ന്നി​ലെ ശു​ദ്ധ​ജ​ലാ​ശ​യ​ത്തിൽ അര​ങ്ങേ​റു​ന്ന വി​സ്മ​യ​ക്കാ​ഴ്ച​യിൽ മനം​നൊ​ന്ത കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്ത​വൻ ഇക്കാ​ല​വും നീ​ന്തി​ക്കു​ളി​ച്ച ജലാ​ശ​യം കു​റ​ച്ചു​നാ​ളാ​യി അവനെ വല്ലാ​തെ ഭയ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. പേ​ടി​മാ​റ്റാൻ ആഴ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു് ഞാ​ന​വ​നെ​യൊ​ന്നു​ന്തി​യി​ട്ടാൽ​മ​തി, “അരുതേ, നാ​ഗ​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ നി​ന്നെ​ന്നെ വലി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​പോ​വാൻ ഉലൂപി അതാ വരു​ന്നു!”, എന്ന​വൻ പതർ​ച്ച​യോ​ടെ ചു​റ്റും നോ​ക്കി വി​ല​പി​ക്കും. “എന്നാൽ നീ കു​ള​ത്തി​ലി​റ​ങ്ങേ​ണ്ട, ഈ കൽ​പ്പ​ര​പ്പി​ലി​രു​ന്നാൽ, ഞാൻ കു​ടം​നി​റ​ച്ചു ജലധാര ചെ​യ്യാ”മെ​ന്നു ഞാൻ ഇണ​ങ്ങി​പ്പ​റ​യു​മ്പോൾ, “എവിടെ എന്നോ​ടൊ​പ്പം രാ​വി​ലെ കടലിൽ നീ​ന്താൻ വന്ന ധീ​ര​സു​ഭ​ദ്ര!” എന്ന​വൻ ചു​റ്റും പ്ര​ത്യാ​ശ​യോ​ടെ നോ​ക്കു​ന്നു. “സ്വ​ദേ​ശ​മായ ദ്വാ​ര​ക​യി​ലേ​ക്ക​വൾ തി​രി​ച്ചു​പോ​യി​ട്ടു് കാ​ല​മെ​ത്ര​യാ​യി അർ​ജ്ജു​നാ” എന്നു വേ​ദ​ന​യോ​ടെ ഞാ​നോർ​മ്മി​പ്പി​ക്കു​മ്പോൾ, “എന്നെ നീ അനാ​ഥ​നാ​ക്കി​യോ പ്രി​യ​സു​ഭ​ദ്രാ!” എന്ന​വൻ ഏങ്ങ​ല​ടി​ക്കു​ന്നു. നി​സ്സം​ഗ​ത​യോ​ടെ രംഗം നോ​ക്കി, “ഇതു് പി​ടി​ച്ചാൽ പി​ടി​കി​ട്ടാ​ത്ത വി​ഷാ​ദ​രോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ തു​ട​ക്ക​മെ​ന്നു രംഗം വീ​ക്ഷി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി കരു​ണ​യി​ല്ലാ​തെ രോ​ഗ​നിർ​ണ്ണ​യം ചെ​യ്യു​ന്നു”. “നമു​ക്കു പി​ടി​വി​ടും മു​മ്പ​വ​നെ എത്ര​യും വേഗം കാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക​യ​ക്കാ”മെ​ന്ന​വൾ പി​റു​പി​റു​ക്കു​മ്പോൾ, “ആദ്യം നി​ന്നെ ഞങ്ങൾ വന​വാ​സ​ത്തി​ന​യ​ക്ക​ട്ടെ, ചെ​ന്നാ​യ​യും കരി​മ്പൂ​ച്ച​യും തി​ന്നു നീ എല്ലിൻ​കൂ​ടു് മാ​ത്ര​മാ​വു​മ്പോൾ അതു് കണ്ടി​ട്ടു് മതി ഇന്ദ്ര പു​ത്ര​നായ എന്റെ സ്വർ​ഗ്ഗാ​രോ​ഹ​ണം”, എന്നർ​ജ്ജു​നൻ അവൾ​ക്കു​നേ​രെ ഇരു​കൈ​ക​ളും കൊ​ണ്ടു് സാ​ങ്കൽ​പ്പിക അസ്ത്രം പി​ടി​ച്ചു വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക്കു​ന്നു”. അന്തഃ​പുര മട്ടു​പ്പാ​വി​ന്റെ വെ​ണ്ണ​ക്കൽ തൂ​ണി​നു​പി​ന്നിൽ മറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു, അഭി​മ​ന്യു​പു​ത്ര​നായ പരീ​ക്ഷി​ത്തു്, പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ അന്തഃ​ഛി​ദ്ര​ങ്ങൾ നോ​ക്കി ഭാ​വി​യി​ലേ​ക്കു് എന്തൊ​ക്കെ​യോ കണ​ക്കു​കൂ​ട്ടു​ന്ന​തു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചെ​രി​ഞ്ഞു​നോ​ട്ട​ത്തി​ലൂ​ടെ കണ്ട​പ്പോൾ കു​ള​ക്ക​ട​വിൽ​നി​ന്നും പി​ന്മാ​റി.

“ഭർ​ത്താ​വു് ചൂ​തു​ക​ളി​യിൽ തോ​റ്റാൽ ഭാര്യ എങ്ങ​നെ ജേ​താ​വി​ന്റെ അടി​മ​യാ​വും?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​വി​വാ​ദം കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ കത്തി​ക്ക​യ​റു​ന്ന അശാ​ന്ത​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ചൂ​താ​ട്ട​വു​മാ​യി എനി​ക്കു് എന്താ​യാ​ലും ബന്ധ​മി​ല്ല. സം​ഘ​ടിത ലൈം​ഗി​കാ​ക്ര​മ​ണ​വും അവ​ഹേ​ള​ന​വും ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ എനി​ക്കു​നേ​രെ​യു​ണ്ടാ​യി എന്ന​തി​ലു​മി​ല്ല അശേഷം സംശയം. പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടിൽ നിൽ​ക്കേ​ണ്ട​തു് കൗ​ര​വ​രാ​ണോ പാ​ണ്ഡ​വ​രാ​ണോ, ഇരു കൂ​ട്ട​രും ചേർ​ന്ന​താ​ണോ, എന്ന​തി​പ്പോൾ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തി​ന്റെ അപ​നിർ​മ്മാ​ണ​ത്തിൽ തർ​ക്ക​വി​ഷ​യ​മാ​ണെ​ന്ന​റി​യു​ന്നു. ഞാൻ ഇരു​കൂ​ട്ട​രോ​ടും പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ച​പ്പോൾ പ്ര​തി​രോ​ധ​ത്തി​ലായ അക്ര​മി​കൾ നീ​തി​പ​തി​ക്കു​മേൽ ഭര​ണ​സ്വാ​ധീ​ന​മു​പ​യോ​ഗി​ച്ചു എന്റെ പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങൾ നീ​ക്കം​ചെ​യ്തി​രി​ക്ക​യാ​ണു്. ഫല​ത്തിൽ ഞാൻ നി​യ​മ​ക്ക​ണ്ണിൽ അടിമ. നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മായ നീ​തി​ന്യാ​യ​വ്യ​വ​സ്ഥ ഉണ്ടെ​ന്ന ബോ​ധ്യ​ത്തിൽ എന്താ​യാ​ലും കാ​ത്തി​രി​ക്കും. അതി​നി​ട​യിൽ പ്ര​ശ്ന​മാ​വുക, മഹാ​റാ​ണി​സ​ത്യ​വ​തി​യു​ടെ കാ​ല​ത്തു കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്ത വകു​പ്പ​നു​സ​രി​ച്ചു, ഇര​യു​ടെ പേരു പൊ​തു​സ​മൂ​ഹം ഒരി​ക്ക​ലും അറി​യ​രു​തു്. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യാ​ണു് ലൈം​ഗിക ഇര എന്ന​റി​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, പി​ന്നെ ഐതി​ഹാ​സി​ക​മാ​ന​മു​ള്ള നീതി ന്യാ​യ​വി​ചാ​ര​ണ​ക്കെ​ന്തു പൊ​തു​താൽ​പ്പ​ര്യം? സത്യ​വ​തി​യു​ടെ​യും ശന്ത​നു​വി​ന്റെ​യും മകൻ വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യ​രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്റെ യു​വ​വി​ധ​വ​ക​ളാ​യി​രു​ന്ന അം​ബി​ക​യെ​യും അം​ബാ​ലി​ക​യെ​യും, സത്യ​വ​തി​യു​ടെ വി​വാ​ഹ​പൂർവ രഹ​സ്യ​പു​ത്രൻ വ്യാ​സൻ ബലാൽ​സം​ഗം ചെ​യ്ത​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ‘വി​ഴു​പ്പു്’ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യി​ലൂ​ടെ അങ്ങാ​ടി​പ്പാ​ട്ടാ​വാ​തി​രി​ക്കാൻ, സത്യ​വ​തി​ക്കു​വേ​ണ്ടി രാ​ജ​ഭ​ര​ണം നിർ​വ്വ​ഹി​ക്കു​ന്ന ഭീ​ഷ്മർ കൗ​ശ​ല​പൂർ​വ്വം കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന നി​യ​മ​ഭേ​ദ​ഗ​തി, വ്യ​ഥി​ത​പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ നീ​തി​വ​ഴി​യിൽ തട​സ്സ​മാ​യി. മമ​ത​യോ​ടെ എന്നോ​ടെ​ന്നും കൂ​ടെ​നി​ന്ന ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’ക്കു് ഏതു​വി​ധ​ത്തിൽ ഈ പ്ര​തി​സ​ന്ധി തരണം ചെ​യ്യാൻ എന്നെ തു​ണ​ക്കാ​നാ​വും?”

“നൂ​റു​കൗ​ര​വ​രും വീ​റോ​ടെ പൊ​രു​തി​നി​ന്ന​പ്പോൾ, നി​ങ്ങൾ വല്ലാ​താ​യെ​ന്നു പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ ശ്രു​തി​കേ​ട്ട​ല്ലോ” പാ​ണ്ഡവ സേ​നാ​പ​തി​യും, ദ്രൗ​പ​ദി​യു​ടെ സഹോ​ദ​ര​നു​മായ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്ന​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, ഊട്ടു പു​ര​യിൽ കണ്ട​പ്പോൾ ചോ​ദി​ച്ചു.

“മു​ഖ്യ​കൗ​ര​വ​രെ ഏതു​വി​ധ​വും യു​ദ്ധ​ത്ത​ട​വു​കാ​രാ​ക്കി, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​മൊ​ത്തു ഒത്തു​തീർ​പ്പു​ചർ​ച്ച തു​ട​ങ്ങാ​മ​ല്ലോ എന്നൊ​രു യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നിർ​ദേ​ശം വന്നു. ഏത​റ്റം​കൗ​രവ പാ​ണ്ഡ​വ​വാ​ക് പോ​രാ​ട്ടം പോ​യാ​ലും, ചോ​ര​വീ​ഴു​ന്ന ജീ​വ​ഹാ​നി ഒഴി​വാ​ക്കേ​ണ്ട​ത​ല്ലേ എന്നാ​യി​രു​ന്നു, എന്റെ സഹോ​ദ​രീ​ഭർ​ത്താ​വു കൂ​ടി​യായ ധർ​മ്മ​പു​ത്ര​രു​ടെ അഹിം​സാ​ത്മ​ക​നി​ല​പാ​ടു്. അല്ലെ​ങ്കിൽ, വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​യു​ടെ മടി​ക്കു​ത്തിൽ പി​ടി​ച്ചു ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ വലി​ക്കു​ന്ന കൗ​ര​വ​രും, ഭാ​ര്യ​യു​ടെ ശി​ര​സ്സിൽ ശത്രു​ചോ​ര​തേ​ച്ചു കേ​ശ​പ​രി​പാ​ല​നം ചെ​യ്യു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രും എന്തു് വ്യ​ത്യാ​സം? ജാ​മ്യ​ത്ത​ട​വി​ലാ​വു​ന്ന​തി​ലും ഭേദം, ജന്മം​ത​ന്നെ അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​താ​ണെ​ന്ന ബോ​ധ്യ​ത്തിൽ, കൗ​ര​വ​രിൽ അഭി​മാ​നി​ക​ളായ ചിലർ അന്യോ​ന്യം ഇട​നെ​ഞ്ചിൽ കു​ത്തി മു​റി​വേൽ​പ്പി​ച്ചു, ഒന്നൊ​ന്നാ​യി മരി​ച്ചു​വീ​ഴു​മ്പോൾ, നി​ങ്ങൾ കാ​ണ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു, തരം​പോ​ലെ കൈ​ക്കു​മ്പിൾ കൗ​ര​വ​ചോര കോരി, പ്ര​ണ​യ​ഭീ​മൻ പാ​ള​യ​ത്തി​ലു​ള്ള പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അടു​ത്തേ​ക്കു് കു​ലു​ങ്ങി​ക്കു​ലു​ങ്ങി പാ​യു​ന്ന​തു്! സഹോ​ദ​രി​യു​ടെ പരി​ഷ്കൃ​ത​രൂ​പ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു അഭി​മാ​ന​മു​ള്ള ഞാ​ന​പ്പോൾ വല്ലാ​താ​വി​ല്ലേ!”. മു​ഖ്യ​ശ​ത്രു ദ്രോ​ണ​രെ ഇനി​യും കൊ​ല്ലാൻ ആവാ​ത്ത കു​ടി​പ്പ​ക​യിൽ പാ​ഞ്ചാ​ല​പു​ത്രൻ ‘കു​ര​ച്ചു’ചാടി.

“മറ​ന്നു​വെ​ച്ച അസ്ത്രം തി​രി​ച്ചെ​ടു​ക്കാ​നെ​ന്ന വ്യാ​ജേന, അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ അതി​ക്ര​മി​ച്ചു​ക​യ​റി, നി​ങ്ങ​ളു​മൊ​ത്തു യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ രതി​സ്വ​കാ​ര്യ​ത​യെ തട​സ്സ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ‘അസൂ​യ​ക്കാ​ര​നായ’ അർ​ജു​ന​നെ, നി​ങ്ങൾ വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി ആട്ടി​പ്പു​റ​ത്താ​ക്കി എന്നു കേ​ട്ട​ല്ലോ. അത്ര​സൂ​ക്ഷ്മ​ത​യിൽ പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം പാ​ലി​ക്കു​മോ, ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ നി​യ​മാ​വ​ലി, അഥവാ പര​സ്പ​ര​ധാ​ര​ണ​യി​ലൂ​ന്നിയ നട​പ​ടി​ക്ര​മം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ തൊ​ഴു​ത്തിൽ​കു​ത്തിൽ ലൈം​ഗി​ക​പ​ങ്കാ​ളി​ക​ളു​ടെ സാ​ഹോ​ദ​ര്യം പരീ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന അശാ​ന്ത​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ദി​വ്യാ​യു​ധം എന്റെ കട്ടി​ലി​ന​ടി​യിൽ തന്നെ ഒളി​പ്പി​ച്ചു​വ​ച്ചു ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു ‘നു​ഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റ്റ’ത്തി​ലൂ​ടെ പ്രി​യ​അർ​ജ്ജു​ന​നെ നിർ​ദ്ദ​യം നാ​ടു​ക​ട​ത്താൻ കു​റു​ക്കു​വ​ഴി​യൊ​രു​ക്കി​യ​തു് മറ്റു​നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ആരെ​ന്നു​മാ​ത്രം നി​ങ്ങൾ ഇനി കണ്ടെ​ത്തി​യാൽ മതി!”

സമ​കാ​ലി​ക​ച​രി​ത്രം വാ​യി​ച്ചും അര​മ​ന​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങൾ കേ​ട്ടും പരി​ചി​ത​രായ കൗരവ–പാ​ണ്ഡവ കഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളെ നേരിൽ കാണാൻ തൊ​ഴിൽ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​മു​ണ്ടാ​വു​മ്പോൾ, കേ​ട്ട​റി​വി​ലൂ​ന്നിയ സം​ശ​യ​ങ്ങൾ നേ​രെ​ചൊ​വ്വേ ചോ​ദി​ക്കു​ന്നൊ​രു ജി​ജ്ഞാ​സാ​ഭ​രി​ത​യായ മഹാ​ഭാ​ര​ത​സ​മ​കാ​ലി​ക​യാ​ണു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക. ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യെ​ന്നൊ​രു ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പി​ലൂ​ടെ ശാ​ക്തിക ചേ​രി​ക​ളു​മാ​യി ചെയ്ത അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ, പ്ര​ഭു​ക്ക​ളും ഭൃ​ത്യ​രും അന്തഃ​പു​ര​വാ​സി​ക​ളും സാ​ക്ഷ​ര​ത​യു​ടെ ഏറ്റ​ക്കു​റ​ച്ചിൽ അനു​സ​രി​ച്ചു വാ​യി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. ദക്ഷി​ണാ​പ​ഥ​ത്തിൽ നി​ന്നും കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന പന​യോ​ല​ക​ളിൽ നാ​രാ​യം കൊ​ണ്ടെ​ഴു​തിയ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ പി​ന്നീ​ടു് ‘പത്രിക’ കാ​ര്യാ​ല​യ​ത്തിൽ കാ​ലാ​തീ​ത​മാ​യി സൂ​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​വ​ണം എന്നു ഞാൻ സങ്കൽ​പ്പി​ക്കു​ന്നു. മനു​ഷ്യ​ബു​ദ്ധി​ക്കു് വഴ​ങ്ങി​ക്കൊ​ടു​ക്കാ​ത്ത ഈ വി​ചി​ത്ര​പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തിൽ, വി​സ്മ​യ​ജ​ന​ക​മായ എന്തെ​ല്ലാം സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു എന്നൊ​ക്കെ ചി​ന്താ​ക്കു​ഴ​പ്പ​ത്തോ​ടെ അറി​യു​ന്ന നാം, പക്ഷേ, കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ യു​ക്തി​വ​ഴി​യി​ലു​ള്ള ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ അമർ​ഷ​ത്തോ​ടെ​യും കണ്ടെ​ന്നു​വ​രും. യു​ക്തി​ക്ക​തീ​ത​മാ​യി വ്യാ​സ​ദർ​ശ​ന​ത്താൽ കാ​ണു​ന്ന​തൊ​ക്കെ കേവലം തെ​രു​വോ​ര​മാ​യാ​ജാ​ല​പ്ര​ക​ട​ന​മാ​യി മു​ദ്ര​കു​ത്തു​ന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ നിർ​ദ്ദയ ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളിൽ പ്ര​കോ​പി​ത​രാ​വാ​ത്ത കൗരവ–പാ​ണ്ഡവ കഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ല്ല. വ്യാ​സ​ഭാ​ഷ്യ​ത്തി​ലൂ​ന്നിയ രച​നാ​പ​ര​മായ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ങ്ങ​ളും സൗ​ജ​ന്യ​ങ്ങ​ളും കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നി​രാ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​ണ്ണ​മാ​യൊ​രു ഇട​പെ​ട​ലി​ലൂ​ടെ, ശന്ത​നു മുതൽ പരീ​ക്ഷി​ത്തു് വരെ​യു​ള്ള കഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ചെയ്ത അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ കാ​ല​ഗ​ണ​നാ​പ്ര​കാ​ര​മ​ല്ല (non-​linear) പന​യോ​ല​ക​ളിൽ ഇടം​പി​ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. എപ്പോ​ഴെ​ല്ലാം അഭി​മു​ഖ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങൾ അനു​കൂ​ല​മാ​യി കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യ്ക്കു് വന്നു​ചേർ​ന്നു​വോ, മി​ന്നൽ​പി​ണർ പോലെ തോ​ന്നിയ ഒരു ചോ​ദ്യം—അതി​നു​ള്ള ഉത്ത​രം അങ്ങ​നെ​യാ​ണു് ഏറി​യും കു​റ​ഞ്ഞും ഐറ​ണി​യി​ലൂ​ന്നിയ ഈ രചന.

“കൗ​ന്തേ​യ​രും മാ​ദ്രേ​യ​രും ആയി ആദ്യം ഭി​ന്നി​പ്പി​ക്കു​ന്നു, പി​ന്നീ​ടു് കൗ​ന്തേ​യ​രെ, പ്രാ​യം നോ​ക്കി പോ​ര​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്നു, മാ​ദ്രേ​യ​രിൽ നകു​ല​നെ പരി​ഗ​ണ​ന​യോ​ടെ പരി​ച​രി​ക്കു​ന്നു. ഇങ്ങ​നെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദ​ത്തി​ലൂ​ടെ അഞ്ചു​പേ​രെ​യും നാ​ലു​ത​ട്ടി​ലാ​ക്കി എന്നാ​ണു് അറി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ദ്രൗ​പ​ദീ​നി​രീ​ക്ഷ​ക​നായ ചാർ​വാ​കൻ പറ​യു​ന്ന​തു്. എങ്ങ​നെ നേ​രി​ടും കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി സം​വാ​ദ​ത്തി​ലെ ഈ അപ​ഖ്യാ​തി?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര പാ​ണ്ഡ​വ​കാ​ലം.

“സം​ഘർ​ഷ​ഭ​രി​ത​മായ കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​ലം, അഭി​ലാ​ഷ​ങ്ങൾ പൂ​വ​ണി​ഞ്ഞ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം കാലം, വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല ദു​രി​ത​മ​യ​മായ വന​വാ​സം, അവ​ഹേ​ള​ന​നി​റ​ഞ്ഞ അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ക്കാ​ലം എന്നീ സം​ഘർ​ഷ​ഭ​രി​ത​മായ അവ​സ്ഥ​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഞാൻ കട​ന്നു​പോ​വു​മ്പോ​ഴും, അവ​രി​ലെ നി​യ​മ​സാ​ധു​ത​യു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വ​ത്വം ഞാൻ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും, ആ വിധം അർ​ഹ​ത​പ്പെ​ട്ട സ്വ​ത്ത​വ​കാ​ശ​ങ്ങൾ​ക്കാ​യി ഒപ്പം നിൽ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ടു്. എന്നാൽ എന്റെ രതി​പ​ങ്കാ​ളി​കൾ എന്ന​നി​ല​യിൽ അവരെ കൗ​ന്തേ​യ​രും മാ​ദ്രേ​യ​രും ആക്കി. പ്രാ​യ​പ​രി​ഗ​ണ​ന​യിൽ വ്യ​ത്യാ​സ​ങ്ങ​ളെ അറി​ഞ്ഞു. ചിലരെ വ്യ​ക്തി​പ​ര​മാ​യി ഇഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു. ചിലരെ സഹി​ച്ചു. അതി​നി​ട​യിൽ, ഇതി​നെ​യെ​ല്ലാം കൂ​ട്ടി​ചേർ​ത്ത നി​ല​പാ​ടു​ണ്ടു്—പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ സ്വാർ​ത്ഥത!”

“ശരി​ക്കും അവൾ പേ​റ്റു​ചൂ​ടു​പോ​വാ​ത്ത ആ കൊ​ച്ചു​കു​ഞ്ഞി​നെ പു​ഴ​വെ​ള്ള​ത്തിൽ മു​ക്കി​ക്കൊ​ന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ശന്ത​നു​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​മ​ര​ണ​ത്തി​നും ഭാര്യ ഗം​ഗ​യു​ടെ രണ്ടാ​മ​ത്തെ ഗർ​ഭ​ധാ​ര​ണ​ത്തി​നു​മി​ട​യി​ലെ ദുഃ​ഖാ​ച​രണ ഇട​വേ​ള​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​ക്കാ​യി പാ​ടു​പെ​ടു​ന്ന കു​രു​വംശ മഹാ​രാ​ജാ​വു്.

“പെ​റ്റ​ത​ള്ള​യും വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി​യും തമ്മി​ലു​ള്ള ഒര​പൂർ​വ്വ​ഇ​ന​ത്തി​ലു​ള്ള ഉട​മ്പ​ടി​യാ​ണ​തെ​ന്നു ഞാൻ ഊഹി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്നു. ഈറ്റി​ല്ല​ത്തി​ലെ വി​ശ​ദാം​ശ​ങ്ങൾ ഒന്നും നി​ങ്ങൾ പതി​വു് അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ കു​ത്തി​ക്കു​ത്തി എന്നോ​ടു് ചോ​ദി​ക്ക​രു​തേ. ഞാൻ ആകെ കു​ഴ​ഞ്ഞു​പോ​വും. ആകാ​ശ​ചാ​രി​യാ​ണ​വ​ളെ​ന്ന പൊ​തു​സ​ങ്കൽ​പ്പം അര​മ​ന​യിൽ ശക്ത​മാ​ണു്. കാരണം, ചു​റ്റു​മു​ള്ള പെൺ​സ​ഹാ​യി​ക​ളെ വെ​ട്ടി​ച്ചെ​ങ്ങ​നെ കു​ഞ്ഞു​മൊ​ത്തു ഗംഗ പു​ഴ​യി​ലെ​ത്തും? ശി​ര​സ്സി​നു​പി​ന്നിൽ കൈകൾ ഇങ്ങ​നെ പി​ണ​ച്ചു വി​ദൂ​ര​ത​യി​ലേ​ക്കു് നോ​ട്ടം പാ​യി​ച്ചു വി​ഭാ​വന ചെ​യ്യു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ എനി​ക്കും നി​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ വി​സ്മ​യം തോ​ന്നി. പി​ന്നെ വി​ശാ​ല​മാ​യി ചി​ന്തി​ച്ച​പ്പോൾ മന​സ്സി​ലാ​യി ഈ കാ​ണു​ന്ന പാ​രാ​വാ​ര​ത്തിൽ, ദൈവമേ, വി​സ്മ​യം തോ​ന്നാ​ത്ത എന്തു​ണ്ടു്? എന്റെ ഉള്ളി​ന്റെ​യു​ള്ളിൽ രക്ത​പ്ര​വാ​ഹം പഴ​യ​പോ​ലെ ഊർ​ജ്വ​സ്വ​ല​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ പോകാൻ അനു​വ​ദി​ക്കൂ—ഗർ​ഭ​ധാ​ര​ണ​ത്തി​നു് ദേ​വ​സു​ന്ദ​രി​ഗം​ഗ​യു​ടെ പൊ​ന്നു​ട​ലി​പ്പോൾ ജൈ​വി​ക​വും വൈ​കാ​രി​ക​വു​മായ ബീ​ജ​സം​ഭ​ര​ണ​ത്തി​നു പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും തയ്യാ​റെ​ടു​പ്പി​ലെ​ന്നു രഹ​സ്യം വിവരം കി​ട്ടി.”

“ദു​ഷ്ട​നെ​ന്നു നാ​ടൊ​ട്ടു​ക്കു് ഖ്യാ​തി​യു​ള്ള ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പോലും ചെ​യ്യാ​ന​റ​ച്ച കു​റ്റ​കൃ​ത്യം കൗ​ര​വ​ഭൃ​ത്യ​നായ നി​ങ്ങൾ കൂ​സ​ലി​ല്ലാ​തെ ഏറ്റെ​ടു​ത്തു! അങ്ങ​നെ സം​ശ​യി​ക്കു​ന്ന​തു് വേറെ ആരു​മ​ല്ല കൗരവർ! അടി​യേ​റ്റു് മലർ​ന്നു​വീണ ആ കൗ​മാ​ര​ഇ​ര​യു​ടെ നെ​ഞ്ചിൽ വാൾ കു​ത്തി​യി​റ​ക്കാൻ എന്താ​യി​രു​ന്നു നി​ങ്ങൾ​ക്കു് വേറെ പ്ര​ചോ​ദ​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര പതി​മൂ​ന്നാം ദിവസം.

“മറ​ന്നു​വോ നി​ങ്ങൾ? ഞാ​നു​മൊ​രു കൗ​ന്തേ​യ​ന​ല്ലേ? പാ​ണ്ഡ​വ​രെ കണ്ടാൽ അനി​ഷ്ട​ത്തോ​ടെ മു​ഖം​തി​രി​ക്കു​മെ​ങ്കി​ലും, കൗ​ന്തേയ ജനി​ത​ക​ധാര ഞങ്ങ​ളിൽ ഒന്ന​ല്ലേ? ഭീ​ഷ്മർ സൈ​ന്യം നയി​ച്ച ആദ്യ ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളിൽ, പാ​ണ്ഡവ തല​യൊ​ന്നു​പോ​ലും ഉരു​ണ്ടി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, പോർ​ക്ക​ള​ത്തി​ലൊ​രു നിർ​ജ്ജീ​വത വ്യ​ക്ത​മാ​യ​ത​ല്ലേ? മൂ​ന്നാം​ലിം​ഗ​പോ​രാ​ളി ശി​ഖ​ണ്ഡി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ, നി​രാ​യു​ധ​നായ ഭീ​ഷ്മ​രെ എളു​പ്പം അർ​ജ്ജു​നൻ ശര​ശ​യ്യ​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​യ​ത്തോ​ടെ, ഞാനും ആദ്യ​മാ​യി പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ ഇറ​ങ്ങി. ദ്രോ​ണർ സൈ​ന്യം നയി​ച്ചു. അതൊരു ഭയാനക ആക്ര​മ​ണ​നിര തന്നെ​യാ​യി. പാ​ണ്ഡ​വർ അടി​യ​റ​വു​വ​ക്കാൻ കൗരവർ അത്ര​യൊ​ന്നും പാ​ടു​പെ​ടേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മി​ല്ല എന്ന ദ്രോ​ണ​ബോ​ധ്യം ശക്ത​മാ​യ​പ്പോൾ, എന്നി​ലെ ആ ‘കൗ​ന്തേ​യ​ര​ഹ​സ്യ​ക്കാ​രൻ’ ഇട​പെ​ട്ടു് അഭി​മ​ന്യു​വ​ധം മഹാ​സം​ഭ​വ​മാ​ക്കി​യ​തോ​ടെ​യ​ല്ലേ പാ​ണ്ഡ​വർ വാളും കു​ന്ത​വു​മാ​യി കൗ​ര​വർ​ക്കു നേരെ കു​തി​ച്ച​തു് ?കൗ​ര​വ​രു​ടെ ആട്ടും തു​പ്പു​മേ​റ്റു് ജീ​വ​ര​ഹി​ത​മായ അഭി​മ​ന്യു​ഉ​ട​ലി​ലാ​യി​രു​ന്നു വാൾ കു​ത്തി​ക്ക​യ​റി​യ​തെ​ങ്കി​ലും, ഭൗ​തി​കാ​വ​ശി​ഷ്ടം ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തി​നു പു​റ​ത്തു ഒളി​ച്ചി​രു​ന്ന ഭീരു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് കൃ​ത്യം എറി​ഞ്ഞു കൊ​ടു​ത്ത​താ​ണോ സ്തോ​ഭ​ജ​ന​ക​മാ​യി നി​ങ്ങൾ വി​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു്? അങ്ങ​നെ ഞാൻ എറി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, ‘അഭി​മ​ന്യു അഭി​മ​ന്യു’ എന്നു് ഓരോ പാ​ണ്ഡ​വ​സ​ഖ്യ​സൈ​നി​ക​നും വി​രൽ​കീ​റി ചോ​ര​തൊ​ട്ടു, യു​ദ്ധ​പ്ര​തി​ജ്ഞ എടു​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു​വോ? ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലെ മൃ​ഗ​മാം​സ​ല​ഭ്യ​ത​യെ കു​റി​ച്ചും, പാ​ള​യ​ത്തിൽ മദി​രാ​ക്ഷി​സേ​വ​നം കി​ട്ടാ​ത്ത​തി​നെ കു​റി​ച്ചും പരാതി പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​സ​ഖ്യ​ക​ക്ഷി​മേ​ധാ​വി​കൾ, നഖം​കൂർ​ത്ത വി​ര​ലു​ക​ളു​മാ​യി ഓടി​ന​ട​ന്നു കൗ​ര​വ​സൈ​നി​ക​രു​ടെ കണ്ണു​ക​ളിൽ കു​ത്താൻ ഓടി​വ​ന്ന​തു നി​ങ്ങൾ കാ​ണു​ന്നി​ല്ലേ? ദ്വാ​ര​ക​യിൽ പി​റ​ന്നു​വ​ളർ​ന്ന അഭി​മ​ന്യു, ഹ്ര​സ്വ​കാ​ല​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് തന്നെ ഏറെ​ക്കൂ​റെ അന്യ​നാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും, ദുർ​മ​ര​ണ​ത്തി​ല​വൻ കൗ​ന്തേ​യ​രെ കൂ​ട്ടു​കാ​രാ​ക്കി. അഭി​മ​ന്യു​മ​ര​ണം ഓരോ യുദ്ധ കാ​ല​ത്തും വി​ശ്വ​മാ​കെ ഓർ​ക്ക​പ്പെ​ടും എന്നു​ഞാൻ പ്ര​വ​ചി​ക്കു​ന്നു. അതാ​ണു് അഭി​മ​ന്യു​ജ​ഡ​ത്തിൽ കർ​ണ്ണൻ നാ​മ​മാ​ത്ര​മാ​യി വാ​ളി​റ​ക്കി​യ​തി​ന്റെ കൗ​ന്തേ​യ​ത്വം!”

“നൂ​റ്റു​വ​രെ ഒറ്റ​യ്ക്കു് കൈ​കൊ​ണ്ടു് കാ​ല​പു​രി​യി​ലേ​ക്ക​യ​ച്ച നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ങ്ങ​നെ ഉന്ന​താ​ധി​കാ​ര​സ​മി​തി​യിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, ‘ക്ഷ​ണി​താ​വു്’ എന്നൊ​രു നാ​മ​മാ​ത്ര​പ​ദ​വി മാ​ത്രം തന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അനു​താ​പ​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കാ​ലം.

“കു​രു​വം​ശ​ഹ​ത്യ​യിൽ, പ്ര​തി​ഫ​ല​ത്തി​ന്റെ കാ​ര്യം പറ​ഞ്ഞാൽ, ജൈ​വി​ക​പി​താ​വായ വാ​യു​വി​ന്റെ സഹാ​യ​ത്താൽ ഞാൻ എന്റെ ജന്മ​നി​യോ​ഗം പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കി എന്നു് ഭാ​വി​ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാർ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്ത​ട്ടെ. പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ ഞാ​നൊ​രു കൗ​ര​വ​ഇ​ര​യെ കണ്ടാൽ ഉടൻ, പി​താ​വൊ​രു ഇളം​കാ​റ്റാ​യി വന്നെ​ന്നോ​ടു് പറയും “അതാ നി​ന്റെ കൈ​ത്ത​രി​പ്പു​മാ​റ്റാ​നൊ​രു അർ​ധ​സ​ഹോ​ദ​രൻ” എനി​ക്കു് ഇളം​കാ​റ്റു്, പക്ഷേ, അതു് ഇര​യ​റി​യുക കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റു​പോ​ലെ ആയി​രി​ക്കും എന്ന​താ​ണു് അതിലെ പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ വി​ള​യാ​ട്ടം. എന്റെ വി​രൽ​ന​ഖ​ങ്ങൾ​ക്കും​വ​രും അപ്പോൾ കഴു​കൻ​കൊ​ക്കു​വേ​ഗം. അതോടെ ഇര​യു​ടെ ഇടം​നെ​ഞ്ചു, പട​ച്ച​ട്ട വി​ടർ​ന്നു പു​റ​ത്തു​കാ​ണു​ക​യാ​യി. അങ്ങ​നെ ആകാ​ശ​ചാ​രി​ക​ളു​ടെ സന്ദർ​ഭോ​ചി​ത​മായ ഇട​പെ​ട​ലി​ലൂ​ടെ നേടിയ എന്റെ പോ​രാ​ട്ട​നേ​ട്ട​ങ്ങ​ളോ​ടു് തട്ടി​നോ​ക്കു​മ്പോൾ, ധർ​മ്മി​ഷ്ഠ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ ‘ഉന്ന​താ​ധി​കാര’ സമി​തി​യിൽ എനി​ക്കെ​ന്തു ‘ക്ഷ​ണി​താ​വു് മോഹം.’!” ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ ഭീമൻ എടു​ത്തു​ചാ​ടി​യൊ​രു കു​ഞ്ഞാ​ടി​നെ പി​ടി​ച്ചു കഴു​ത്തിൽ കടി​ച്ചു ചോര വാ​യി​ലേ​ക്കൊ​ഴി​ച്ചു.

“കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ അര​മ​ന​വി​രു​ന്നു​ക​ളിൽ ആതി​ഥേ​യ​യാ​യി ആദ​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധു, യു​ദ്ധം കഴി​ഞ്ഞു വി​ധ​വ​യാ​യ​പ്പോൾ, പൊ​ടു​ന്ന​നെ ഭവ​ന​ര​ഹി​ത​യാ​യി എന്നാ​ണ​ല്ലോ, പാവം, വി​ലാ​പം! വി​വാ​ദം കത്തി​പ്പി​ടി​ച്ച കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ചർ​ച്ച​ക​ളിൽ എങ്ങ​നെ ന്യാ​യീ​ക​രി​ക്കും, നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ, പാ​ണ്ഡ​വ​പ്രേ​രിത കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്കൽ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വു് നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കാ​ലാ​കാ​ല​മാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ പൊ​തു​ഉ​ട​മ​സ്ഥ​ത​യി​ലു​ള്ള അര​മ​ന​വ​സ​തി​ക​ളെ​ല്ലാം, ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ സ്വ​ന്തം ഭവ​ന​ങ്ങൾ എന്നി​ത്ര​യും കാലം സങ്കൽ​പ്പി​ച്ച ആ മഹ​തി​യു​ടെ മോ​ഹ​ന​സ​ങ്കൽ​പ്പ​ത്തി​നു് ആന​ത്ത​ല​യോ​ളം നമോ​വാ​കം!”

“പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തിൽ അധി​കാ​ര​പ​ങ്കാ​ളി​ത്തം ഇല്ലാ​തെ, വി​മ​ത​പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളോ​ടെ അക​ന്നു​മാ​റി നട​ക്കു​ന്ന​തൊ​രു ശീ​ല​മാ​ക്കിയ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഇര​ട്ട​സ​ഹോ​ദ​രൻ സഹ​ദേ​വൻ എന്തു് സന്ദേ​ശ​മാ​ണു് മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“മറ്റു​ള്ള​വർ​ക്കു് സന്ദേ​ശം കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ? എന്നാൽ സന്മ​ന​സ്സു നാം കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ പി​ന്തു​ടർ​ച്ച​ക്കാർ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ എന്ന​ത​ല്ലേ നേ​രാ​യ​നി​രീ​ക്ഷ​ണം? ഭര​ണ​മാ​റ്റം ഇഷ്ട​മി​ല്ലാ​ത്ത കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​കൾ തി​രി​ച്ചു അവ​ര​വ​രു​ടെ നാ​ടു​ക​ളി​ലേ​ക്കു് പോകാൻ ഭീമൻ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ അവ​രി​ലൊ​രാൾ എന്ന നി​ല​യിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ മി​ത​മാ​യി പറ​ഞ്ഞു ഈ നാടു് നി​ല​നിൽ​ക്കു​ന്ന​തു് അവ​രു​ടെ കു​ട്ടി​കൾ​ക്കും കൂ​ടി​യാ​ണു്. കൗരവ വം​ശ​ഹ​ത്യ​യോ​ടെ കു​രു​വം​ശം കു​റ്റി​യ​റ്റു പോ​വു​ന്നി​ല്ലെ​ന്ന​താ​ണ​തി​ന്റെ സാ​രാം​ശം. അഭ​യാർ​ഥി​ക​ളാ​യി കു​ന്തി​യും അഞ്ചു പാ​ണ്ഡ​വ​രും​കൂ​ടി ഇവിടെ വന്ന കാ​ല​ത്തു സന്മ​ന​സ്സി​ന്റെ മണൽ​ത്ത​രി നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മു​ഖ​ത്തു​ക​ണ്ടാൽ ഉത്സ​വം പോലെ ഉള്ളിൽ തോ​ന്നി​യി​രു​ന്ന സന്തോ​ഷം നാം കൗ​ര​വ​രു​ടെ അനാ​ഥ​ക്കു​ട്ടി​കൾ​ക്കും പക​രേ​ണ്ടേ എന്നാ​ണു് സഹദേവ വി​ലാ​പം. ഭര​ണ​കൂ​ട​വി​രു​ദ്ധത മണ​ക്കു​ന്ന ഇത്ത​രം ചി​ന്ത​യോ​ടു് ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ പല്ലു​ഞെ​രി​ച്ചു പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​മ്പോൾ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കി​ട​യി​ലെ പു​തി​യൊ​രു വി​ള്ളൽ​ക​ണ്ട പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പ്ര​തി​ക​ര​ണം നി​ങ്ങൾ​ക്കു് ഊഹി​ക്കാ​വു​ന്ന​തേ ഉള്ളു. തി​ര​ക്കു​ണ്ടു്. പ്ര​വ​ച​നം തൊ​ഴി​ലാ​ക്കിയ സഹ​ദേ​വ​നു് ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ നി​ല​വി​ലു​ള്ള മൂ​ന്നു​നേ​രം പ്ര​വേ​ശ​നം ഒന്നാ​യി പരി​മി​ത​പ്പെ​ടു​ത്ത​ണോ എന്നും നോ​ക്കും. മാ​ദ്രി​പു​ത്രൻ എന്ന മമത വേറെ, വി​മ​ത​സ​ഹ​ദേ​വൻ വേറെ.”

“ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ വം​ശീ​യ​കെ​ണി​യിൽ നി​ങ്ങൾ എളു​പ്പം​വീ​ഴു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു എന്ന രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ഭീ​തി​യു​ണ്ടോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ​നാ​ളു​കൾ, രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ത്തി​ന്റെ ബാ​ല​പാ​ഠ​ങ്ങൾ​ക്കാ​യി യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ശര​ശ​യ്യ​യിൽ​നി​ന്നും ഭീ​ഷ്മ​ബോ​ധ​നം നേ​രി​ടു​ന്ന നേരം.

“പതി​നെ​ട്ടാം​ദി​വ​സ​പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ തല​മൂ​ത്ത കു​ടി​ല​കൗ​ര​വ​നെ പാ​ണ്ഡ​വർ കൊ​ല്ലാ​തെ വി​ട്ട​തി​നു ഞാൻ കൊ​ടു​ത്ത വി​ല​യാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ, അന്നു​രാ​ത്രി​യു​ണ്ടായ പാ​ഞ്ചാ​ല​വം​ശ​ഹ​ത്യ! എന്റെ അച്ഛ​നും രണ്ടു സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളും, അഞ്ചു​ആൺ​മ​ക്ക​ളും. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​പാ​ള​യ​ത്തിൽ കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങു​മ്പോൾ, ദു​ര്യോ​ധ​ന​പ്രേ​രി​ത​മായ പാ​തി​രാ​മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വു് ചെയ്ത കൊ​ല​പാ​ത​ക​ങ്ങ​ളെ​ക്കാൾ ഹൃ​ദ​യ​ഭേ​ദ​ക​മാ​ണോ, സ്വ​ത​ന്ത്ര യു​ദ്ധ​നിർ​വ്വ​ഹണ സമി​തി​യു​ടെ മേൽ​നോ​ട്ട​ത്തി​ലു​ണ്ടായ പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ, ഒരി​ക്കൽ എന്റെ ആരാ​ധ​ക​രാ​യി​രു​ന്ന കൗരവർ ആരും ഇന്നു് ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പി​ല്ലെ​ന്ന യു​ദ്ധ​യാ​ഥാർ​ഥ്യം!”

“അല്ല! പാ​ലി​നി​പ്പോൾ ക്ഷാ​മ​മു​ണ്ടോ ഗം​ഗ​യാ​റൊ​ഴു​കു​ന്ന ഹരി​ത​ഭൂ​മി​യിൽ? ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നു് ദൂ​ര​മ​ത്ര​യും പാ​ടു​പെ​ട്ടു പട​യോ​ട്ടം​ചെ​യ്തു വി​രാ​ട​യിൽ വേ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നോ കറ​വ​പ്പ​ശു​ക്ക​ളെ മോ​ഷ്ടി​ച്ചു് നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് കട​ത്താൻ?”, വി​ജ​യ​കാ​ഹ​ളം മു​ഴ​ക്കി​വ​രു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“അക്ഷ​രാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ​ത​ന്നെ എടു​ക്കു​മോ യു​ദ്ധ​ത​ന്ത്ര​ത്തി​ലെ ആല​ങ്കാ​രി​ക​ങ്ങൾ? ഈ സു​സ​ജ്ജ പട​യോ​ട്ട​ത്തിൽ പശു പടം മാ​ത്രം! വന​വാ​സം​ക​ഴി​ഞ്ഞു, ഇനി​യൊ​രു​വർ​ഷം അജ്ഞാത വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു പാ​ണ്ഡ​വർ ഒളി​ച്ചു​ക​ഴി​യു​ന്ന​തു വി​രാ​ട​രാ​ജ​ധാ​നി​യിൽ ആണെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു കൊ​ണ്ടേ​റ്റെ​ടു​ത്ത മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ പശു​ക്ക​ട​ത്തൽ? പാ​ണ്ഡ​വ​രി​ലൊ​രാ​ളെ​ങ്കി​ലും, വിരാട ഗോശാല രക്ഷി​ക്കാൻ ആയു​ധ​മെ​ടു​ത്തു ഞങ്ങൾ​ക്കു് നേരെ തി​രി​ഞ്ഞാൽ?, കൗ​ര​വ​രും കർ​ണ്ണ​നും ചേർ​ന്നു് ആ ‘മൂ​ഢ​പാ​ണ്ഡവ’നെ തൽ​ക്ഷ​ണം ബന്ദി​യാ​ക്കി മു​ഷി​ഞ്ഞു വി​ല​പേ​ശി പല പുതു ഇള​വു​ക​ളും, പു​റ​ത്തു​പ​റ​യാ​നാ​വാ​ത്ത മറ്റു​ചില കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളും പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ നി​ന്നു് ചു​ളു​വിൽ നേ​ടി​യെ​ടു​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു പരീ​ക്ഷണ പട​യോ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ പ്രാ​ഥ​മിക ഉന്നം. പക്ഷേ, വി​രാ​ട​രാ​ജ​കു​മാ​ര​നു​മൊ​ത്തു യു​ദ്ധം ചെ​യ്യാൻ വന്ന​തു്, ഒറ്റ​നോ​ട്ട​ത്തിൽ, ‘ആൺപെൺ രൂപ’മു​ള്ളൊ​രു യോ​ദ്ധാ​വാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ, അമ്പെ​യ്യു​ന്ന സവി​ശേ​ഷ​രീ​തി​ക​ണ്ട​പ്പോൾ ‘അർ​ജ്ജു​നൻ!’ എന്നു് കർ​ണ്ണൻ സം​ശ​യി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും, പെൺ​വേ​ഷ​മ​ണി​ഞ്ഞു് ഒരു​വർ​ഷം ഒളി​ച്ചു​ജീ​വി​ക്കാൻ മാ​ത്രം നമ്മ​ള​റി​യു​ന്ന അർ​ജ്ജു​നൻ അത്ര​വേ​ഗം മൂ​ന്നാം​ലിം​ഗ​മാ​വാൻ സാ​ധ്യ​മ​ല്ലെ​ന്നു പരി​ണ​ത​പ്ര​ജ്ഞ​നായ പി​താ​മ​ഹൻ വി​ധി​കൽ​പ്പി​ച്ചു. വിരാട യോ​ദ്ധാ​വി​ന്റെ അർ​ത്ഥ​ശ​ങ്ക​തോ​ന്നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ദ്വ​ന്ദ​ലിം​ഗ​പ​ദ​വി​യി​ലും, അവൻ (ൾ) ഞങ്ങ​ളെ മു​ട്ടു​കു​ത്തി​ച്ചു എന്നു് എളി​മ​യോ​ടെ ഞാൻ ഏറ്റു​പ​റ​യ​ട്ടെ. ആയു​ധം​വ​ച്ചു് വി​രാ​ട​ക്കു കീ​ഴ​ട​ങ്ങേ​ണ്ടി വന്നു. എന്നാൽ, അതി​ലും ദൈ​വ​ക​ല്പ​ന​പോ​ലെ ‘മി​ന്നൽ​പി​ണർ’ ഇട​പെ​ടൽ ആകാ​ശ​ചാ​രി​ക​ളിൽ നി​ന്നും ഞങ്ങൾ​ക്ക​നു​കൂ​ല​മാ​യി സം​ഭ​വി​ച്ചു. വി​രാ​ട​രാ​ജാ​വു് വി​ജ​യ​ല​ഹ​രി​യിൽ പൊ​തു​മാ​പ്പു് തന്ന​തോ​ടെ ഞങ്ങൾ നയ​ത​ന്ത്ര​വി​ജ​യ​ത്തിൽ, ആഘോ​ഷ​ത്തോ​ടെ വഴി​യിൽ മോ​ഷ്ടി​ച്ച നാ​ല​ഞ്ചു ഗോ​ക്ക​ളു​മാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു മട​ക്ക​യാ​ത്ര!”