SFNസായാഹ്ന ഫൌണ്ടേഷൻ
images/kpn-bharatham-xml-cover.jpg
The Pandavas in King Drupad’s Court, a watercolor painting on gold paper from Kangra by anonymous (na)
ഭാഗം ഒൻ​പ​തു്

“ഇരു​മ്പു​പ്ര​തിമ ആലിം​ഗ​നം​ചെ​യ്തു ‘തവി​ടു​പൊ​ടി’യാ​ക്കി​യോ, അതോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി ഉപ​ചാ​ര​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ കൗ​ര​വ​വം​ശ​ഹ​ത്യ​ക്കു് മു​ഖ്യ​കാർ​മ്മി​ക​നായ ഭീമനെ ആലിം​ഗ​നം​വ​ഴി വക​വ​രു​ത്താൻ ആവാതെ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ നീ​റി​പ്പു​ക​യു​ന്ന രം​ഗ​ങ്ങൾ പാ​ണ​ന്മാർ പാ​ടി​ര​സി​ക്കു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ഇരു​മ്പു​പ്ര​തി​മ​യെ​ന്ന ‘ആലിം​ഗ​ന​ആ​ശ​യം’ തന്നെ എത്ര അബ​ദ്ധ​ജ​ടി​ലം! ഞാൻ അന്ധ​നെ​ങ്കിൽ, സ്പർ​ശ​നേ​ന്ദ്രീ​യ​വും ഉപ​യോ​ഗ​ര​ഹി​ത​മാ​വു​മോ? നൂറു വാ​ട​ക​ഗർ​ഭ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ അത്ര​യും കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു് മര​ണം​വ​രെ അമ്മ​യായ ഗാ​ന്ധാ​രി ഓരോ കൗ​ര​വ​നെ​യും കൃ​ത്യ​മാ​യി ആള​റി​ഞ്ഞ​തു്, പെ​രു​മാ​റി​യ​തു് ഓരോ​രു​ത്ത​രു​ടെ​യും സവി​ശേ​ഷ​മായ മണം അറി​ഞ്ഞാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ. ഭീ​മ​ശ​രീ​ര​ഗ​ന്ധ​മെ​നി​ക്കു് ഹൃ​ദി​സ്ഥ​മാ​ണു്. അതു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ, കു​ടി​ല​പ​ദ്ധ​തി​യിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എന്റെ മു​മ്പിൽ നിർ​ത്തിയ ഇരു​മ്പു​പ്ര​തി​മ​യെ ഞാൻ ഈ പ്രാ​യ​ത്തി​ലും ആലിം​ഗ​നം​ചെ​യ്തു പൊ​ട്ടി​ച്ച​തു് കേ​വ​ല​മൊ​രു കാ​യി​ക​ശ​ക്തി പ്ര​ക​ട​ന​മാ​യി വേ​ണ്ടേ കാണാൻ? പ്ര​തിമ തക​രു​ന്ന​തു് നേരിൽ പഞ്ച​പാ​ണ്ഡ​വർ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ മന​സി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വും, മക്കൾ നൂറും കാ​ല​പു​രി​യിൽ പോ​യി​ട്ടും ഈ കൗ​ര​വ​സിം​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഉൾ​ക്ക​രു​ത്തു മാ​ഞ്ഞു​പോ​യി​ട്ടി​ല്ല.”

“അംബിക, അം​ബാ​ലിക എന്നീ രണ്ടു നിർ​ഭാ​ഗ്യ​വ​തി​ക​ളായ പു​ത്ര​വി​ധ​വ​കൾ​ക്കൊ​പ്പം രാ​ജ​മാ​താ സത്യ​വ​തി പടി​യി​റ​ങ്ങു​ന്ന ഈ സമയം, ശന്ത​നു​വി​ന്റെ ‘അഭി​ജാ​ത​പൈ​തൃ​ക​തു​ടർ​ച്ച’ എന്നു് പറയാൻ, ‘സന്താ​ന​ഭാ​ഗ്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത ഭീഷ്മ’രൊ​ഴി​കെ ആരു​ണ്ടു്, ഹസ്തി​ന​പു​രി അര​മ​ന​യി​ലേ​ക്കു് നാം ഒരു ‘ചെ​രി​ഞ്ഞു​നോ​ട്ടം’ പാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ? സത്യ​വ​തി​യിൽ, പാവം ശന്ത​നു​വി​നു​ണ്ടായ രണ്ടു​ആൺ​മ​ക്ക​ളും കു​ട്ടി​കൾ ഇല്ലാ​തെ നേ​ര​ത്തെ മരി​ച്ചു​പോ​യി, ഒരാൾ അവി​വാ​ഹി​ത​നാ​യി​രി​ക്കെ പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടു, മറ്റെ​യാൾ ഭോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ കട​ന്നാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​ലും. സത്യ​വ​തി​യു​ടെ വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ​ര​തി​യിൽ പരാ​ശ​ര​മു​നി​യു​ടെ അവി​ഹി​ത​സ​ന്ത​തി​യാ​യി​രു​ന്നു വ്യാ​സൻ. വൈ​രൂ​പ്യ​ത്താൽ ഇരകളെ ബോ​ധം​കെ​ടു​ത്തി, വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യ​വി​ധ​വ​ക​ളിൽ ബീ​ജ​ദാ​നം ചെ​യ്തു​ണ്ടായ ‘കീട’ജന്മ​ങ്ങൾ—ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും അനുജൻ പാ​ണ്ഡു​വും. അവ​രു​ടെ​തെ​ന്നു പറ​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന നൂ​റ്റി​അ​ഞ്ചു​മ​ക്ക​ളാ​ണി​പ്പോൾ ഭൂ​സ്വ​ത്തു സത്യ​സ​ന്ധ​മാ​യി വീതം വെ​ക്കാ​ന​റി​യാ​തെ, പര​സ്പ​രം ചങ്കു​വെ​ട്ടു​ന്ന​തു്. ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കു​രു​വം​ശ​ത്തെ, തമ്മിൽ​കൊ​ല്ലാൻ വി​ട്ടു സത്യ​വ​തി അതാ ആരും യാത്ര അയ​ക്കാ​നി​ല്ലാ​തെ പടി​യി​റ​ങ്ങു​ന്നു. “തി​രി​ച്ചു​വ​ര​രു​തേ, ഈ ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട നാ​ട്ടിൽ ഇനി കാലു കു​ത്ത​രു​തേ” “ദൈ​വ​ദ​ത്ത​മായ രാ​ജ​വം​ശ​ങ്ങ​ളെ നീ വി​ചാ​രണ ചെ​യ്യ​രു​തു്”, പെ​ട്ടെ​ന്നു് പി​ന്നിൽ​നി​ന്നും ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ചാർ​വാ​ക​മു​തു​കിൽ ആഞ്ഞു​ച​വി​ട്ടി. ‘നി​ങ്ങൾ കു​ലീ​നർ’ എന്നു് അഭി​വ​ന്ദ്യ​വ്യാ​സൻ കൗ​ര​വ​രെ കാ​ര്യ​മാ​ത്ര​പ്ര​സ​ക്ത​മാ​യി പരാ​മർ​ശി​ക്കു​മ്പോൾ ഇട​പെ​ട​രു​തു് നീ, ചരി​ത്ര​ത്ര​ര​ച​ന​യിൽ, വ്യർ​ത്ഥ​ജ​ന്മ​മേ!” തെ​രു​വിൽ ആരും പി​ടി​ച്ചെ​ഴു​നേൽ​പ്പി​ക്കാൻ ഇല്ലാ​തെ വേ​ദ​ന​യി​ലും അപ​മാ​ന​ത്തി​ലും ഞെ​ര​ങ്ങു​ന്ന യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​ക​നു കു​ടി​ക്കാൻ മൺ​പാ​ത്ര​ത്തിൽ കരി​മ്പു​നീ​രു​മാ​യി കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക വന്ന​തു് അപ്പോ​ളാ​യി​രു​ന്നു.

“അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ തോ​ഴി​ജോ​ലി​ചെ​യ്യു​ന്ന നി​ങ്ങൾ എങ്ങ​നെ സൈ​നി​ക​മേ​ധാ​വി കീ​ച​ക​നു​മാ​യി പരി​ച​യ​പ്പെ​ട്ടു?”, വി​രാ​ട​രാ​ജ്ഞി​യു​ടെ കേ​ശാ​ല​ങ്കാ​ര​ചു​മ​തല വഹി​ച്ചി​രു​ന്ന ‘സൈ​ര​ന്ധ്രി’യോടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ക്കാ​ലം.

“രാ​ജ്ഞി സു​ദേ​ഷ്ണ​യു​ടെ കൊ​ച്ച​നി​യ​നു സൈ​നി​ക​മേ​ധാ​വി​യെ​ന്ന നി​ല​യി​ലും ഉണ്ടൊ​രു വി​ശി​ഷ്ട​മേൽ​വി​ലാ​സം! സു​ദേ​ഷ്ണ​യു​ടെ മനഃ​സാ​ക്ഷി​സൂ​ക്ഷി​പ്പു​കാ​രി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ അതു​ഞാൻ മാ​നി​ക്ക​ണ​മ​ല്ലോ. അത്താ​ഴ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ട മേൽ​ത്ത​രം ഊട്ടു​പു​ര​വി​ഭ​വ​ങ്ങൾ അവ​ന്റെ ഔദ്യോ​ഗി​ക​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ ഞാൻ വേണം അണി​ഞ്ഞൊ​ടു​ങ്ങി എത്തി​ക്കാൻ. അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു​വേ​ണം മദ്യ​വും മാം​സ​വി​ഭ​വ​ങ്ങ​ളും സം​ഭ​രി​ക്കാൻ. ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളി​ലെ ഗാർ​ഹി​ക​മാ​ലി​ന്യം സം​സ്ക​രി​ക്കു​ന്ന പ്രേ​ഷി​ത​ദൗ​ത്യം കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​യി ഒരു വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാ​ലം ചെയ്ത എനി​ക്കു​ണ്ടോ കീ​ച​ക​ന​ത്താ​ഴം എത്തി​ക്കു​ന്ന അമി​ത​ഭാ​രം! വെ​റു​തെ വി​ള​മ്പി​ക്കൊ​ടു​ത്താ​ലൊ​ന്നും വാ​രി​ത്തി​ന്നു​ന്ന ആർ​ത്തി​പ്ര​കൃ​ത​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, വായിൽ കൊ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ കഴി​ച്ചെ​ന്നി​രി​ക്കും. മതി​യെ​ന്നു പറ​യു​ന്ന​തി​നു​പ​ക​രം, എന്റെ കൈ മൃ​ദു​വാ​യി​പി​ടി​ച്ചു ഭാ​വി​രേ​ഖ​കൾ നോ​ക്കും, “നീ​ണ്ട​കാ​ല​മാ​യി നീ പ്ര​വാ​സി​യാ​ണ​ല്ലേ? ആപ​ത്തിൽ നി​ന്നെ സഹാ​യി​ക്കാ​മെ​ന്നൊ​രു​റ​പ്പു​ത​രാം, നീ പ്ര​ത്യു​പ​കാ​ര​ത്തിൽ സഹ​ക​രി​ക്കു​മെ​ങ്കിൽ? ദൂ​രെ​ദൂ​രെ നി​ന്റെ ശത്രു വല​വീ​ശി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഒപ്പ​മു​ള്ള അഞ്ചു​പേ​രെ​യും ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ബന്ദി​യാ​ക്കും ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ചങ്ങാ​ത്ത​രാ​ഷ്ട്ര​മായ വി​രാ​ട​യു​ടെ സൈ​നി​ക​മേ​ധാ​വി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ നി​ങ്ങൾ ആറു പേ​രെ​യും കൗ​ര​വർ​ക്കു കൈ​മാ​റാൻ ഞാ​ന​പ്പോൾ ഉട​മ്പ​ടി​യ​നു​സ​രി​ച്ചു ബാ​ധ്യ​സ്ഥ​നാ​വും. നി​ന്നെ​മാ​ത്രം തല​പോ​വാ​ത്ത വിധം രക്ഷി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കാം. പകരം ഈ പൊ​ന്നു​ടൽ എനി​ക്കു് വി​ട്ടു​ത​രൂ. അവി​വാ​ഹി​ത​നെ​ങ്കി​ലും ഞാൻ അശേഷം സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​ന​ല്ല. കൂ​ട്ടു് കൂ​ടാ​മോ? എന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട​വൻ എന്റെ കൈ​പ്പ​ത്തി​യിൽ മു​ഖ​മ​മർ​ത്തി. എങ്ങ​നെ നി​രാ​ക​രി​ക്കും അത്ര​യും കരുതൽ കാ​ണി​ക്കു​ന്ന കീ​ച​ക​ന്റെ പ്ര​ലോ​ഭ​നം!” കീ​ച​ക​ജ​ഡം ചി​ത​യി​ലെ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ, “സതി ചെ​യ്യാൻ അവ​ളെ​യും കീ​ച​ക​ചി​ത​യി​ലെ​റി​യുക, കീചക–സൈ​ര​ന്ധ്രി കമി​താ​ക്ക​ളു​ടെ മര​ണാ​ന​ന്ത​ര​ജീ​വി​തം ആ വിധം എന്നും എന്നെ​ന്നും മഹ​ത്വ​പ്പെ​ട​ട്ടെ”, ഈറ​നു​ടു​ത്ത സൈ​ര​ന്ധ്രി​യു​ടെ ഉട​ലി​നാ​യി സൈ​നി​കർ ബഹ​ളം​വ​ച്ചു. അവ​ളു​ടെ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ എന്നു് രാ​ജ​ധാ​നി​യിൽ സം​ശ​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട അഞ്ചു​പേ​രിൽ ‘തടി​ച്ചു​കു​റു​കി​യ​വൻ’ ഒളി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു ആശ​ങ്ക​യോ​ടെ രംഗം നി​രീ​ക്ഷി​ച്ചു.”

2023-03-02

“അടി​കൊ​ണ്ടു​വീണ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ചെ​വി​യിൽ നി​ങ്ങൾ വി​കാ​ര​ഭ​രി​ത​നാ​യി മന്ത്രി​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ ഞങ്ങൾ ദൂ​രെ​നി​ന്നും കണ്ടു. ഇര​യു​ടെ​മേൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഗദ​യിൽ​നി​ന്നു​ണ്ടായ അധാർ​മി​ക​പ്ര​ഹ​രം തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു സ്വയം അപ​ല​പി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നോ, മനഃ​സാ​ക്ഷി​ക്കു​ത്തിൽ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പതി​നെ​ട്ടാം ദിവസം സന്ധ്യ.

“പതി​മൂ​ന്നു​കൊ​ല്ല​മാ​യി കര​ളി​നു​ള്ളി​ലൊ​രു നെ​രി​പ്പോ​ടു് പു​ക​യു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പാ​ണ്ഡ​വ​ഭാ​ര്യ എന്ന​തി​ന്റെ പേരിൽ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​യെ​ന്ന​വൻ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു, പി​ന്നീ​ടു​ള്ള വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​വ​ന​വാ​സ​ക്കാ​ലം സമീ​പ​ത്തെ സന്യ​സ്ഥാ​ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളി​ലെ ജൈ​വ​വി​സർ​ജ്യ​ങ്ങൾ, തല​ച്ചു​മ​ടാ​യി ദൂ​രെ​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി കുഴി കു​ത്തി മൂ​ട​ണ​മെ​ന്ന കൗ​ര​വ​ആ​ജ്ഞ ഓരോ ദി​വ​സ​വും അവൾ അനു​സ​രി​ക്കു​ന്ന​തും, തി​രി​ച്ചു മലി​ന​വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യി തോ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് പോ​വു​ന്ന​തും നി​സ്സ​ഹാ​യ​മാ​യി നോ​ക്കി​നിൽ​ക്കു​മ്പോ​ഴെ​ല്ലാം ഞാ​നു​റ​ച്ചു, ഒരു ദിവസം വരും. അന്നു്, ദു​ര്യോ​ധ​നാ, നി​ന്റെ തു​ട​യി​ടു​ക്കിൽ ആഞ്ഞ​ടി​ച്ചു അന്ത​രാ​ള​ങ്ങൾ തകർ​ക്കും. ദു​ഷി​ച്ച ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി നീ അന്ത്യ​ശ്വാ​സം വലി​ക്കു​മ്പോൾ, കഴു​ക​നും കു​റു​ന​രി​യും കൊ​ത്തി​വ​ലി​ക്കു​ന്ന​തു കൈ​കൊ​ട്ടി ഞങ്ങൾ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ ആഘോ​ഷി​ക്കും. പ്രി​യ​പാ​ഞ്ചാ​ലീ, സൗ​ഗ​ന്ധി​കം കൊ​ണ്ടു് നി​ന്നെ പ്രീ​തി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ഞാൻ കൊ​തി​ച്ച​പ്പോൾ, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എങ്ങ​നെ നി​ന്നെ ഈ വിധം അവ​മ​തി​ച്ചു മലി​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി!” ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള യാത്ര. പത്തി​നു് താഴെ വരു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘം നീർ​ച്ചോ​ല​യിൽ കു​ളി​ച്ചു വൃ​ത്തി​യാ​വു​ന്ന നേരം.

2023-03-06

“മഹാ​ഭാ​രത കഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളെ ഞാൻ പക്ഷേ, വാ​യി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു് അസാ​ധാ​രണ ജീവിത സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കട​ന്നു​പോയ പരു​ക്കൻ മനു​ഷ്യ​പ്ര​കൃ​ത​ങ്ങൾ എന്ന നി​ല​യി​ലാ​ണു്… തി​രു​വ​സ്ത്ര​മൂ​രി കഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങൾ അവ​രു​ടെ ഉള്ളി​ലു​ള്ള​തു് പറ​യു​ന്നു എന്ന​താ​ണു് കാ​ര്യം. ആഭി​ജാ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ​യും രാ​ജാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ​യും തി​രു​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ ധരി​ക്കു​ന്ന​തു് കൊ​ണ്ടു് അവർ​ക്കു് അതി​മാ​നുഷ ജീ​വി​കൾ എന്ന പദവി കൊ​ടു​ക്കാൻ എഴു​ത്തു​കാ​രൻ എന്ന നി​ല​യിൽ ഞാൻ തയ്യാ​റ​ല്ല. പു​ന​രാ​ഖ്യാ​ന​ത്തിൽ അവ​രു​ടെ യഥാർ​ത്ഥ വ്യ​ക്തി​ത്വം വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ന്ന സ്വാ​ഭാ​വിക പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ അഭി​മുഖ വേ​ള​യിൽ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ കൊ​ച്ചു ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ നേ​ടി​യെ​ടു​ക്കു​ന്നു എന്ന​താ​ണു് കാ​ര്യം. കഴി​ഞ്ഞ 12 വർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ വഴി ഞാൻ മഹാ​ഭാ​രത കഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളെ മനു​ഷ്യ​പ്ര​കൃ​തി​യിൽ മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു. ജീ​വി​താ​വ​സ്ഥ സൂ​ക്ഷ്മ​ത​ല​ത്തിൽ മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ ഈ വഴി എന്നെ തു​ണ​ക്കു​ന്നു. ഇതി​ല​ധി​കം എന്താ​ണു് രചന എനി​ക്കാ​യി ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തു്”—(കെ. പി. നിർ​മ്മൽ​കു​മാർ).

2023-03-08

“വി​ശ്വ​മാ​കെ വനിത മഹ​ത്വ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഇന്നു വേ​ദ​വ്യാ​സ​നു​മാ​യി നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്താ വാ​ക്കു​തർ​ക്കം? വം​ശാ​വ​ലി​നോ​ക്കി കൗ​ര​വ​രു​ടെ ചരി​ത്ര​കാ​ര​നാ​വാൻ സത്യ​വ​തി​യിൽ​നി​ന്നും നി​യോ​ഗം നേടിയ ദാർ​ശ​നി​ക​ന​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“അതു് തന്നെ​യാ​ണു് തർ​ക്കം. ദ്രൗ​പ​ദി​യു​ടെ ജീ​വി​തം കരൾ​നോ​വി​ക്കു​ന്ന കദ​ന​ക​ഥ​യാ​യ​ല്ല, സാം​സ്കാ​രിക പഠനം എന്ന നി​ല​യിൽ വേണം ഇതി​ഹാ​സ​ത്തിൽ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കാൻ എന്ന നി​ല​പാ​ട​വൾ ആദ്യ​ക​ര​ടു് വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ തന്നെ കന​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഒരൊ​ഴു​ക്കൻ ജീ​വി​താ​നു​ഭ​വം എന്ന പെ​ണ്ണ​നു​കൂല രച​നാ​ശൈ​ലി അസ്വീ​കാ​ര്യ​മെ​ന്ന​വൾ അനി​ഷ്ടം അറി​യി​ച്ചു. വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തി​ന്നി​ട​യിൽ ഊരി​പ്പോ​കു​ന്ന​തൊ​ന്നു​മ​ല്ല പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ രണോർ​ജ്ജം എന്നു​മ​വൾ മൃ​ദു​വാ​യി ഓർ​മ്മി​പ്പി​ച്ചു. മല​യ​ടി​വാ​ര​ത്തി​ലെ വ്യാ​സാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ, ഇതി​ഹാ​സ​ത്തി​ന്റെ രണ്ടാം കര​ടെ​ഴു​താൻ ശി​ഷ്യ​ന്മാർ​ക്കൊ​പ്പം പാ​ടു​പെ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന വ്യാ​സൻ നി​ല​ത്തു​നി​ന്നും എഴു​നേ​റ്റു​നി​ന്നാ​ണ​വൾ​ക്കു ചെ​വി​കൊ​ടു​ത്ത​തും, “നീ കാ​ലാ​തി​വർ​ത്തി​യായ ഇതി​ഹാ​സ​നാ​യിക” എന്നു തലയിൽ കൈ​വ​ച്ച​നു​ഗ്ര​ഹി​ച്ച​തും. അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളു​ടെ പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു വ്യാ​സാ​ശം​സ​ക​ളോ​ടെ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കാ​നാ​വ​ട്ടെ എന്നു പറ​ഞ്ഞു രച​ന​യി​ലേ​ക്കു ശ്ര​ദ്ധ​തി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും, പാ​ഞ്ചാ​ലി മട​ക്ക​യാ​ത്ര​ക്കാ​യി രഥ​ത്തിൽ കയറി. ഇവിടെ എന്നെ കൂ​ട്ടി​നു​വി​ളി​ച്ചു മത്സ​രി​ച്ചു​നീ​ന്താൻ ഉടു​തു​ണി​യൂ​രി.”

2023-03-09

“കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്ക​ളു​ടെ പ്രാ​യ​നി​ബ​ന്ധ​ന​യി​ല്ലാ​ത്ത കൂ​ട്ടാ​യ്മ ‘തീ​വ്ര​ത​കു​റ​ഞ്ഞ’ സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​ത​ക്കെ​തി​രെ​പോ​ലും പീ​ഡ​ക​മു​ഖം നോ​ക്കാ​തെ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​യി പ്ര​തി​ക​രി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. ഒരി​ള​മുറ കൗ​ര​വ​വ​ധു​വി​നെ കവി​ളിൽ തലോടി അശ്ളീ​ല​ധ്വ​നി​യോ​ടെ കി​ന്നാ​രം പറഞ്ഞ ദു​ശ്ശാ​സന രാ​ജ​കു​മാ​ര​നു പര​സ്യ​ഖേദ പ്ര​ക​ട​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു തടി​യൂ​രാൻ. ആ കഥ ഞങ്ങൾ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പി​ലൂ​ടെ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച​പ്പോൾ, വിദൂര നാ​ടു​വാ​ഴി​കു​ടും​ബ​ത്തിൽ​നി​ന്നും നവ​വ​ധു​വാ​യി വന്ന​വൾ എത്ര​വേ​ഗം എല്ലാ​വർ​ക്കും പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​ളാ​യി! എന്നി​ട്ടും, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ വി​രു​ന്നു​വ​ന്ന ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം​രാ​ജ്ഞി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ അതേ ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ ഉടു​തു​ണി​യൂ​രി ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ അപ​മാ​നി​ച്ച​പ്പോൾ, പ്ര​തി​ഷേ​ധ​ത്തി​ലൊ​രു വാ​ക്കു നി​ങ്ങൾ ആരും മി​ണ്ടി​യി​ല്ല. എന്താ​കാ​ര്യം?” ദു​ശ്ശാ​സന ലൈം​ഗി​കാ​ക്ര​മ​ണം അതി​ജീ​വി​ച്ച കൗരവ രാ​ജ​കു​മാ​രി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഓ ആ കൂ​ട്ടാ​യ്മ! ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു നവ​വ​ധു​ക്ക​ളാ​യി വന്നു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്ക​ളു​ടെ ചാ​രി​ത്ര്യ​സം​ര​ക്ഷ​ണം ഉറ​പ്പാ​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ പെൺ​കൂ​ട്ടാ​യ്മ​യു​ടെ നിർ​മ്മി​തി. പ്രി​യ​ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ ആൾ ശരി​ക്കും ആരെ​ന്ന​റി​യാ​തെ​യു​ണ്ടായ നേർ​സാ​ക്ഷി മൊഴി, ‘അതി​ജീ​വിത’ എന്ന നി​ല​യിൽ എന്റെ ആയി​രു​ന്ന​തു കൊ​ണ്ടു്, കള്ള​നെ മു​ട്ടു​കു​ത്തി​ച്ചു. പ്രാ​യ​ശ്ചി​ത്തം ചെ​യ്തു ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ അര​മ​ന​യി​ലും അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​ലും ആദ​ര​വും നേടി. ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ ആണു​ങ്ങൾ കളി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്തു ഞങ്ങ​ളാ​രും ഒരി​ക്ക​ലും പോ​യി​ല്ല​ല്ലോ. പാ​ഞ്ചാ​ലി അവിടെ ക്ഷ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ എന്തി​നു​പോ​യെ​ന്നൊ​ന്നും ഞാൻ ഇപ്പോൾ ചോ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ഒരു​പി​ടി സമ്മാ​ന​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ ചതി​ക്കു​ഴി പോ​ലു​ള്ള സ്ഥ​ല​ജ​ല​ഭ്ര​മ​ത്തിൽ വഴു​ക്കി​വീ​ണ​പ്പോൾ കാ​ണാ​ത്ത ധാർ​മ്മി​ക​പ്ര​തി​ഷേ​ധം എന്താ​ണു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തിൽ ഞങ്ങ​ളു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ​യാ​കർ​ഷി​ക്കു​ന്ന​തു്? പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ അവി​വേ​ക​ചൂ​താ​ട്ട​ഭ്ര​മ​ത്താൽ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട പാ​ഞ്ചാ​ലി​യി​പ്പോൾ കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​യ​ല്ലേ? അടി​മ​മൊ​ഴി​ക്കു് ഹസ്തി​ന​പു​രി നി​യ​മ​വ്യ​വ​സ്ഥ​യിൽ സാധുത ഉണ്ടോ? അന്യ​ദേ​ശ​ത്തു നി​ന്നു കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്ക​ളാ​യി വന്ന ഞങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ പോലെ നി​ര​ക്ഷര എന്നാ​ണോ ധരി​ച്ചു​വ​ച്ച​തു്! തി​ര​ക്കു​ണ്ടു്, തക്ഷ​ശില, നാ​ള​ന്ദ സർ​വ്വ​ക​ലാ​ശാ​ല​ക​ളിൽ​നി​ന്നും വന്ന അധ്യാ​പ​കർ പങ്കെ​ടു​ക്കു​ന്ന വി​രു​ന്നിൽ സ്ത്രീ​വി​മോ​ച​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ചെ​യ്യു​ന്ന സം​വാ​ദ​ത്തിൽ, കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്ക​ളു​ടെ പ്ര​തി​നി​ധി എന്ന നി​ല​യിൽ ചെ​യ്യു​ന്ന പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം ഞാ​നാ​ണു് തയ്യാ​റാ​ക്കി​യ​തു്. വരു​ന്നോ? വി​ഭ​വ​സ​മൃ​ദ്ധ​മായ അത്താ​ഴം കഴി​ഞ്ഞാൽ ആൺപെൺ വേർ​തി​രി​വി​ല്ലാ​തെ ‘തൊ​ട്ടും തലോ​ടി​യും’ കി​ന്ന​രി​ക്കാൻ ഉദ്യാ​ന​ത്തിൽ അവസരം കി​ട്ടും!”

2023-03-10

“പെൺ​പീ​ഡ​നം ഒച്ച​പ്പാ​ടു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​ല്ലോ. എന്താ​ണ​തി​ലെ വൃ​ത്തി​കെ​ട്ട രാ​ഷ്ട്രീ​യം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വി​വാ​ഹം​വ​രെ ഓരോ വസ​ന്ത​കാ​ല​ത്തും പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ കൂ​ട്ടം​ചേർ​ന്നു​ചെ​യ്യു​ന്ന മാ​ലി​ന്യ​നിർ​മ്മാർ​ജ്ജ​ന​മു​ണ്ടു്. കൊ​ട്ടാ​ര​സ​മു​ച്ച​യ​ങ്ങ​ളി​ലെ സേ​വ​ന​ദാ​താ​ക്ക​ളായ സ്ത്രീ​കൾ മാ​ത്രം പങ്കെ​ടു​ക്കു​ന്നൊ​രു കർ​മ്മ​സേന, അകവും പു​റ​വും സ്വയം ചു​റ്റി​ന​ട​ന്നു പെ​റു​ക്കി മാ​റ്റി മാ​ലി​ന്യ​മു​ക്ത അര​മ​ന​യാ​ക്കു​ന്ന​തു അങ്ങ​നെ നാ​ടു​ഭ​രി​ക്കു​ന്ന ‘ആൺ​പി​റ​ന്ന​വർ’ക്കൊ​രു ആന​ന്ദ​ക്കാ​ഴ്ച​യാ​യി. ഇവിടെ അതു​പോ​ലെ ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളി​ലെ നി​ഷ്ക്രിയ മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങൾ നീ​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ട​യിൽ, ഒന്നോ രണ്ടോ സന്യ​സ്ത​രെ​യും അതിൽ ഞാൻ കൂ​ട്ട​ത്തിൽ പെ​ടു​ത്തി എന്നാ​രോ​പി​ച്ചു, ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ര്യ​ദർ​ശി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് പരാതി പറ​ഞ്ഞു. കു​റ​ച്ചു നാ​ളാ​യി ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ ദർശനം തരാ​ത്ത സന്യ​സ്ത​രെ പാ​ഴ്‌​വ​സ്തു​ക്കൾ​ക്കൊ​പ്പം മാ​ലി​ന്യ​ക്കു​ഴി​യിൽ മറ​വു​ചെ​യ്തു എന്നാ​യി​രു​ന്നു കാ​ര്യ​ദർ​ശി​യു​ടെ കൗ​തു​ക​ക​ര​മായ കണ്ടെ​ത്തൽ. വാർ​ത്ത അങ്ങ​നെ വള​ഞ്ഞ​വ​ഴി​യിൽ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളി​ലൂ​ടെ, ദേ​ശീ​യ​ശ്ര​ദ്ധ ആകർ​ഷി​ച്ചു എന്ന​ല്ലേ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വാ​മൊ​ഴി വി​ശ്വ​സി​ക്കാ​മെ​ങ്കിൽ നാം അനു​മാ​നി​ക്കേ​ണ്ട​തു്?”

“കർ​ണ്ണ​പ്ര​ണ​യ​ത്തെ ജാ​തി​യോ​ടു ബന്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യെ​ന്നൊ​രു ഗു​രു​ത​ര​ആ​ക്ഷേ​പം ചാർ​വാ​കൻ പേർ​പ​റ​ഞ്ഞു​യർ​ത്തു​ന്ന​തു് ഇന്ന​ലെ കണ്ടു. ജാ​തി​മ​ഹി​മ​യെ കു​റി​ച്ചെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും ഇക്കാ​ല​ത്തു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ, രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ശ​രി​യെ​മാ​നി​ക്കു​ന്ന കൗരവർ പരി​ഭ്ര​മി​ക്കും. ദ്രൗ​പ​ദീ​പ​രി​ണ​യ​ത്തി​നാ​യി കർ​ണ്ണൻ പാ​ഞ്ചാ​ല​യി​ലെ ആയു​ധ​മ​ത്സ​ര​ത്തിൽ പങ്കെ​ടു​ക്കാൻ എഴു​ന്നേ​റ്റ​പ്പോൾ, കർ​ണ്ണ​ജാ​തി​യെ കു​റി​ച്ചു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പരാ​മർ​ശം അവനെ തളർ​ത്തു​ന്ന​പോ​ലെ തോ​ന്നി എന്നാ​യി​രു​ന്നു ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ വേ​ദ​ന​യോ​ടെ​യു​ള്ള നി​രീ​ക്ഷ​ണം. ഒരു​പ​ക്ഷേ, അർ​ജ്ജു​ന​നെ വെ​ല്ലു​ന്ന ആയു​ധ​മി​ക​വു​ള്ള ‘സൂത’യോ​ദ്ധാ​വി​നെ നി​ങ്ങൾ നയ​പ​ര​മാ​യി ഒഴി​വാ​ക്കു​ന്ന​തി​നു​പ​ക​രം, സൂ​ത​ജാ​തി​യിൽ വെ​റു​പ്പു് കേ​ന്ദ്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന യാ​ഥാ​സ്ഥി​തി​ക​രീ​തി​യാ​ണോ, പരി​ഷ്കൃ​ത​യെ​ന്നു ഒറ്റ​നോ​ട്ട​ത്തിൽ തോ​ന്നു​ന്ന നി​ങ്ങൾ അവ​ലം​ബി​ക്കേ​ണ്ട​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. നഗ​രാ​തിർ​ത്തി​യി​ലെ അതിഥി മന്ദി​ര​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വ​വ​ധു ആ ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളിൽ, ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തൊ​രു അര​മ​ന​വ​സ​തി അനു​വ​ദി​ച്ചു​കി​ട്ടും വരെ, താമസം.

“ഈ ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ ഒളി​ക​ണ്ണി​ട്ടൊ​ന്നു നി​ങ്ങൾ നോ​ക്കൂ വരി​വ​രി​യാ​യി, കയ്യിൽ പൂ​ക്ക​ളും കണ്ണിൽ പ്ര​ണ​യ​വു​മാ​യി നിൽ​ക്കു​ന്ന​വർ ഇള​മു​റ​കൗ​ര​വ​രാ​ണു്. നി​ത്യ​വും ഒരു സംഘം വരും, ആചാ​ര​പ​ര​മാ​യി മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തും, ചെ​റി​യൊ​രു സ്പർ​ശ​ലാ​ള​ന​ക്കാ​യി തൊ​ട്ടു​രു​മ്മി കവിൾ ഉയർ​ത്തും കി​ട്ടി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ല​വർ സം​തൃ​പ്തി​യോ​ടെ കൈ​കു​ലു​ക്കി യാ​ത്ര​പ​റ​യും. എന്നാൽ കർ​ണ്ണൻ? ആരാ​ധ​കൻ എന്ന പ്ര​ണ​യ​പ​ദ​വി വി​ട്ടു പ്ര​കോ​പ​കൻ എന്ന മട്ടി​ലൊ​രു നോ​ട്ട​പ്പു​ള്ളി​യാ​യ​പ്പോൾ, പാ​ഞ്ചാ​ല​യി​ലെ പരി​ണ​യ​പ്പ​ന്ത​ലിൽ അവനെ ഒതു​ക്കാൻ, ജാ​തി​സൂ​ച​ന​യ​ല്ലാ​തെ വേറെ തര​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. “അതി​സു​ന്ദ​രി​യായ ക്ഷ​ത്രി​യ​രാ​ജ​കു​മാ​രി​യിൽ, പ്ര​കാ​ശ​ത്തി​ന്റെ തമ്പു​രാ​നു​ണ്ടായ വി​വാ​ഹ​പൂർവ രഹ​സ്യ​സ​ന്ത​തി​യാ​ണു് ഞാൻ” എന്ന​വൻ പരി​ണ​യ​വേ​ദി​യിൽ തൊ​ട്ട​ടു​ത്തു​നി​ന്നു മറ്റാ​രും കേൾ​ക്കാ​തെ മേനി പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, നി​ല​വി​ട്ടു ഞാ​നൊ​ന്നു​റ​ക്കെ ആസ്വ​ദി​ച്ചു് “പെ​റ്റ​ത​ള്ള​യേ​യും ബീ​ജ​ദാ​നി​യെ​യും നമു​ക്കൊ​രു​മി​ച്ചു വല​വി​രി​ച്ചു പി​ടി​ക്കാം, പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​നേ” എന്നു് ഞാ​ന​വ​നെ ആലിം​ഗ​നം​ചെ​യ്തു പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കും എന്നാ​യി​രു​ന്നോ ദു​ര​ഭി​മാ​നി​യു​ടെ ശു​ഭ​പ്ര​തീ​ക്ഷ?”

“വേറെ ആരും കു​രു​വം​ശ​ച​രി​ത്ര​മെ​ഴു​താൻ ഇതു​വ​രെ നി​ങ്ങ​ളെ സമീ​പി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലേ?”, അം​ഗീ​കൃ​ത​ച​രി​ത്ര​കാ​ര​നായ സത്യ​വ​തീ​പു​ത്ര​നിൽ​നി​ന്നും പരേ​ത​കൗ​ര​വർ​ക്കു നീ​തി​കി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന ഉത്ത​മ​ബോ​ധ്യ​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ ഭാ​വി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു ആശ​ങ്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ​നി​ന്നു​മൊ​രു ചരി​ത്ര അദ്ധ്യാ​പിക കു​റ​ച്ചു​നാൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ, എന്റെ​കൂ​ടെ പരി​മി​ത​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ പ്ര​സ​ന്ന​ത​യോ​ടെ താ​മ​സി​സി​ച്ചു ദു​ര്യോ​ധ​ന​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ പരു​ക്കൻ​വ​ശ​ങ്ങൾ ഉൾ​പ്പെ​ടെ പന​യോ​ല​യിൽ പകർ​ത്താൻ പാ​ക​ത്തിൽ പല​വ​ട്ടം അഭി​മു​ഖം ചെ​യ്തു. കലിം​ഗ​ദേ​ശ​ത്തിൽ നി​ന്നും ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നവ​വ​ധു​വാ​യി​വ​ന്ന ഞാൻ കണ്ട യു​വ​കോ​മ​ളൻ എങ്ങ​നെ നാൾ​ക്കു​നാൾ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി എന്ന അം​ഗീ​കൃ​ത​പ​ദ​വി​യിൽ​നി​ന്നും തി​ക​ച്ചു​മൊ​രു രാ​ഷ്ട്ര​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞൻ ആവു​ന്ന​തു് അന്തഃ​പു​ര​കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടിൽ എങ്ങ​നെ വി​ല​യി​രു​ത്തി എന്നു ഞാൻ വസ്തു​നി​ഷ്ഠ​മാ​യി ഓർ​ത്തെ​ടു​ത്തു. പക്ഷേ, കഷ്ടം, എല്ലാം കേ​ട്ട​റി​ഞ്ഞ​ശേ​ഷം, അവൾ എന്റെ കൈ​പി​ടി​ച്ചു് പറ​ഞ്ഞു, ചാ​ര​വ​കു​പ്പു​മേ​ധാ​വി നകു​ലൻ​വ​ഴി ഒരു സന്ദേ​ശ​വാ​ഹ​കൻ മു​ന്ന​റി​യി​പ്പു് തന്നു, “നാ​ള​ന്ദ തക്ഷ​ശി​ല​യെ​ന്നൊ​ന്നും കേ​ട്ടു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര ജയി​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വർ ഭയ​പ്പെ​ടി​ല്ല ഉടൻ നി​ങ്ങൾ പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​കൾ സൂതനെ ഏൽ​പ്പി​ച്ചു അതിർ​ത്തി​വി​ട്ടു പോ​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ രണ്ടി​ലൊ​രു പു​ഴ​ക​ളിൽ അനാ​ഥ​ശ​വം ഒഴു​കും”. അബ​ല​ക്കു​മി​ല്ലേ കു​ടും​ബം കൗ​മാ​ര​പ്രാ​യ​ത്തി​ലു​ള്ള പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ, ഇതാണോ പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തിൽ നേ​തൃ​ത്വം വഹി​ക്കു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ സ്ത്രീ​പ​ക്ഷ​ന​യം?”

2023-03-11

“പതി​മൂ​ന്നു​വർ​ഷം യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ രാ​ജ​ഭ​ര​ണ​ത്തിൽ​നി​ന്നു് വി​ട്ടു​നി​ന്നി​ട്ടും, കൈ​മോ​ശം​വ​രാ​തെ വ്യ​ക്തി​ത്വ​ത്തിൽ നി​ല​നിർ​ത്തിയ ഒരേ ഒരു സ്വ​ഭാ​വ​ഗു​ണം രാ​ഷ്ട്രീ​യ​കാ​പ​ട്യ​മാ​ണെ​ന്നു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ വാ​ണി​ജ്യ​ത്തെ​രു​വി​ലെ പൊ​തു​യോ​ഗ​ത്തിൽ ഇന്നു് തു​റ​ന്ന​ടി​ച്ച​ല്ലോ. എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭര​ണ​കൂ​ട​വ​ക്താ​വി​നെ നേ​രി​ട്ടു.

“ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ സൗ​ജ​ന്യ​ഭ​ക്ഷ​ണം ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്തു​ന്ന ക്ഷ​ണി​താ​വു് പദ​വി​യിൽ രാ​ജ​സ​ഭ​സാ​ന്നി​ധ്യം അനു​വ​ദി​ച്ചാൽ അതോടെ അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​വും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​യു​ടെ വി​ഷ​പ്പുക!”

“ഒരേ​ഒ​രു ബീ​ജ​ദാ​താ​വിൽ​നി​ന്നും നൂ​റു​മ​ക്കൾ​ക്കു് ജന്മം​നൽ​കി, പരി​ലാ​ള​ന​യോ​ടെ പോ​റ്റി​വ​ളർ​ത്തിയ ഗാ​ന്ധാ​ര​വം​ശ​ജ​യ​ല്ലേ ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​റാ​ണി! വന​വാ​സ​ത്തിൽ, എന്തു​കൊ​ണ്ടു് മത്സ​ര​ക്ഷ​മ​ത​യോ​ടെ നി​ങ്ങൾ​ക്കും പരി​മി​തി​യി​ല്ലാ​തെ പു​ന​രുൽ​പ്പാ​ദ​നം എന്ന ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ദാ​മ്പ​ത്യ​ന​യം പരി​ഗ​ണി​ച്ചു​കൂ​ടാ? ചു​റ്റും നോ​ക്കി​യാൽ മാം​സ​ഭോ​ജി​ക​ളെ കാ​ണു​ന്ന ഈ കൊ​ടും​കാ​ട്ടിൽ​ത​ന്നെ​യ​ല്ലേ, പേ​ട​മാ​നു​കൾ ഇണയെ കണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​തും, കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ പോ​റ്റി​വ​ലു​താ​ക്കു​ന്ന​തും? ഇരയെ കഴു​ത്തിൽ കടി​ച്ചു​തി​ന്നു​ന്ന വന്യ​മൃ​ഗ​ങ്ങൾ ഒളി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു ചാടാൻ ചു​റ്റും കാ​ട്ടി​ലു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും, മാ​നു​കൾ​ക്ക​തൊ​ന്നും തട​സ്സ​മാ​വു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വി​ശ​പ്പ​ക​റ്റാൻ മാ​ത്ര​മേ വന്യ​മൃ​ഗ​ങ്ങൾ ഇരയെ പി​ടി​ക്കൂ. എന്നാൽ പ്ര​ജ​ന​ന​ക്ഷ​മ​ത​യി​ല്ലാ​തെ, കേവലം നി​ശാ​വി​നോ​ദ​ത്തി​നു ഇരയെ ബന്ദി​യാ​ക്കു​ന്ന അഞ്ചോ​ളം മാം​സ​ഭോ​ജി​കൾ പര​സ്പ​രം കുതി കാൽ​വെ​ട്ടി എന്റെ കീ​റ​പ്പാ​യ​പ​ങ്കി​ടാൻ രാ​പ്പ​കൽ ഈ കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലു​ണ്ടു്!”

“അഞ്ചു​ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ ദ്രൗ​പ​ദി​ക്കു​ണ്ടാ​വു​മെ​ന്നു പാ​ണ്ഡു​വി​ധ​വ​യിൽ​നി​ന്ന​റി​ഞ്ഞ ദ്രു​പ​ദൻ, പാ​ഞ്ചാ​ല​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള മട​ക്ക​യാ​ത്രാ​മൊ​ഴി​യാ​യി പ്രി​യ​പു​ത്രി​യു​ടെ ചെ​വി​യി​ലെ​ന്തോ മന്ത്രി​ക്കു​ന്ന​തു് കണ്ട​ല്ലോ. ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​നു സർ​വ്വ​മം​ഗ​ളം ആശം​സി​ക്കു​ന്ന​തിൽ കവി​ഞ്ഞെ​ന്തേ​ങ്കി​ലും ഗൂ​ഢ​സ​ന്ദേ​ശം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“സു​സ്ഥി​ര​ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​നാ​യി നീ അഞ്ചി​ര​ട്ടി അദ്ധ്വാ​നി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​മ​ല്ലോ എന്നു് പറഞ്ഞ അച്ഛൻ, പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ത്തി​നു് കാ​ത്തു​നിൽ​ക്കാ​തെ കാൽ​മു​ന്നോ​ട്ടു​വ​ച്ചു പടി​യി​റ​ങ്ങി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് ഭാ​വി​പ​രി​പാ​ടി വി​വാ​ഹ​ദി​വ​സം​ത​ന്നെ അവൾ​ക്കു വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ല്ല.”

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തിൽ കു​രു​തി​ച്ചോര ഒഴു​ക്കി​ത്ത​ന്നെ​വേ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ സ്വ​ത്തു​തർ​ക്കം തീർ​ക്കാൻ? കു​റ്റി​ക്കാ​ടു​ക​ളും ജല​സ്രോ​ത​സ്സു​ക​ളും ഉൾ​പ്പെ​ടെ ആവാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ നശി​പ്പി​ച്ചു, പരേ​ത​സൈ​നി​ക​രു​ടെ ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ​നി​ക്ഷേ​പ​ത്താൽ പു​ഴ​നീ​രൊ​ഴു​ക്കി​നെ കു​പ്പ​ത്തൊ​ട്ടി ആക്കി​യി​ല്ലേ എന്നാ​ണു് പ്ര​വി​ശ്യാ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ നേരിൽ കണ്ട പരി​സ്ഥി​തി​വാ​ദി പരി​ത​പി​ക്കു​ന്ന​തു്”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക വി​ല​പി​ച്ചു.

“കൊ​ടി​യ​വേ​ന​ലി​ലും ഞങ്ങൾ നന​ച്ചു​പ​രി​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന കൊ​ട്ടാര ഉദ്യാ​ന​ങ്ങൾ കണ്ട​വർ കൗ​ര​വ​രു​ടെ പരി​സ്ഥി​തി​പ്രേ​മം സം​ശ​യി​ക്കി​ല്ല. പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ വീ​ര​മൃ​ത്യു പ്രാ​പി​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ജ്വ​ലി​ക്കു​ന്ന ത്യാ​ഗ​സ്മ​ര​ണ​ക്കു ജൈ​വ​വൈ​വി​ധ്യ ഉദ്യാ​ന​ങ്ങൾ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ നിർ​മ്മി​ച്ചു് പുതിയ രാ​ജാ​വു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​നു സമർ​പ്പി​ക്കും. ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം എന്ന അതി​ലോല ആവാസ വ്യ​വ​സ്ഥ കത്തി​ച്ചാ​മ്പ​ലാ​ക്കിയ പാ​പ​ഭാ​രം പാ​ണ്ഡവ ആത്മാ​വു​കൾ​ക്കു് ചു​മ​ക്കാ​നു​ണ്ടു്. കു​രു​വം​ശ​പ​രി​സ്ഥി​തി​കാ​ര്യാ​ല​യ​ത്തി​ന്റെ വ്യ​വ​സ്ഥ ഉദ്യാ​ന​പാ​ല​ന​ത്തിൽ ഞങ്ങൾ ഇനി​യും മാ​തൃ​കാ​പ​ര​മാ​യി ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്തും. ഭൗ​തി​കാ​തീ​ത​സ​മ​സ്യ​യെ നെ​ഞ്ചോ​ടു് നെ​ഞ്ചു് പോ​രി​ടാൻ ഭൗ​തി​ക​മാ​യി ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തൊ​ക്കെ ബദ്ധ​ശ്ര​ദ്ധ​യോ​ടെ ചെ​യ്യും. യു​ദ്ധ​ക്കെ​ടു​തി വി​ല​യി​രു​ത്താൻ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യി​ലേ​ക്കു്.”

“ആരു​ജ​യി​ച്ച സന്തോ​ഷ​ത്തി​ലാ​ണു് നി​ങ്ങൾ? ജേ​താ​ക്കൾ പാ​ണ്ഡ​വ​ര​ല്ലേ? അവരെ നി​ങ്ങൾ ‘പാതാള’ത്തി​ലേ​ക്ക​യ​ച്ചു​വോ! എന്നു് വി​ല​പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൈ​മാ​ടി ജന​ശ്ര​ദ്ധ ആകർ​ഷി​ച്ച​തു് അപ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു.”

“പതി​നെ​ട്ടു​ദി​വ​സം നീണ്ട രക്ത​രൂ​ഷിത‘വി​പ്ലവ’ത്തി​ലൂ​ടെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ സിം​ഹാ​സ​നം പി​ടി​ച്ച​ട​ക്കിയ നി​ങ്ങൾ മഹാ​രാ​ജാ​വാ​യി ആദ്യ​വാർ​ഷി​കം ആഘോ​ഷി​ക്കു​ന്നു. നല്ല​തു! എന്നാൽ പത്തു​വർ​ഷം നി​ങ്ങൾ രാ​ജ​സൂ​യ​ച​ക്ര​വർ​ത്തി ആയി​രു​ന്ന ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ഒന്നു​പോ​യി കണ്ടു ‘എന്തു​ണ്ട​വി​ടെ വി​ശേ​ഷം’ എന്നു് തി​ര​ക്കി​യി​ല്ലേ?”, വേ​ദി​യിൽ നി​ന്നി​റ​ങ്ങി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങാൻ രഥ​ത്തിൽ കയ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അഭി​വാ​ദ്യം ചെ​യ്തു.

“ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം? രാ​ജ​സൂയ ചക്ര​വർ​ത്തി? നി​ങ്ങൾ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ അതൊ​ന്നും മറ​ന്നി​ല്ലേ. കാ​ലി​ക​പ്ര​സ​ക്തി മാ​ത്ര​മു​ള്ള മയൻ​നിർ​മി​തി മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ, വി​രു​ന്നു​വ​ന്ന​വ​രെ വഴു​ക്കി​വീ​ഴ്ത്തു​ന്ന ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം? ചക്ര​വർ​ത്തി എന്ന ആല​ങ്കാ​രി​ക​പ​ദ​വി​യും. യമു​ന​തീ​ര​ന​ഗ​രി​യിൽ കഴി​ഞ്ഞ പതി​നാ​ലു വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളിൽ വളർ​ന്ന കു​റ്റി​ക്കാ​ടു​കൾ വെ​ട്ടി​നി​ര​പ്പാ​ക്കാ​നും ജൈ​വ​വൈ​വി​ധ്യ​ങ്ങൾ നശി​പ്പി​ക്കാ​നും, ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം​കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രെ, പരി​സ്ഥി​തി സം​ര​ക്ഷ​ക​രായ ഞങ്ങൾ സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ല.”

2023-03-12

“നൂ​റോ​ളം വ്യ​ത്യ​സ്ത​ദേ​ശ​ത്ത​നി​മ​യു​ള്ള നാ​ടു​വാ​ഴി​കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു ഇഷ്ട​വി​ഭ​വ​പാ​ച​ക​വും ദൂ​ഷ​ണ​വാർ​ത്താ വി​ത​ര​ണ​വു​മാ​യി കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തു ദശാ​ബ്ദ​ങ്ങ​ളാ​യി ഒതു​ങ്ങി ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ എപ്പോ​ഴാ​ണു് പര​സ്യ​വേ​ദി​യിൽ തീ​പ്പൊ​രി​യാ​യ​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി. നെ​ഞ്ഞ​ത്ത​ടി​ച്ചു വെ​ല്ലു​വി​ളി​ച്ചു കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര വി​ധ​വ​ക​ളും പു​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളും കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു​വെ​ളി​യിൽ പ്ര​തി​ഷേ​ധം നട​ത്തു​ന്ന​തു് കൊ​ട്ടാ​രം ഊട്ടു​പുര ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു.

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​യിൽ​നി​ന്നും അഞ്ചി​ലൊ​ന്നു കി​ട്ടു​ന്ന പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടിൽ ലിം​ഗ​വി​ശ​പ്പു മാ​റാ​ത്ത പാ​ണ്ഡ​വർ ഹസ്തി​ന​പു​രി കോ​ട്ട​പി​ടി​ച്ചാൽ, രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളെ ലൈം​ഗി​ക​അ​ടി​മ​ക​ളാ​ക്കും എന്നു് യു​ദ്ധ​കാ​ല​ത്തു കൌ​ര​വ​സൈ​നി​ക​രോ​ടു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പറ​ഞ്ഞു​പ​ര​ത്തി. യു​ദ്ധം​ജ​യി​ച്ചു ജീ​വ​നോ​ടെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തി​യ​തു് പക്ഷേ, വയോ​ജ​ന​ങ്ങ​ളായ പാ​ണ്ഡ​വർ! കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര സമ്മാ​നി​ച്ച ഒടി​വും ചതവും, നി​വർ​ന്നു​ന​ട​ക്കാൻ വയ്യാ​തെ, ആടി​യു​ല​ഞ്ഞു​വ​ന്ന എന്റെ പാവം മക്കൾ എങ്ങ​നെ കൗ​ര​വ​രു​ടെ യു​ദ്ധ​കാ​ല​ഭീ​ഷ​ണി നട​പ്പി​ലാ​ക്കും!”, ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലെ ധാ​ന്യ​പ്പെ​ട്ടി, പാ​ണ്ഡ​വ​മാ​താ​വി​ന്റെ ജീ​വി​തം പോലെ, ഒഴി​ഞ്ഞു കി​ട​ന്നു.

“വറു​തി​യിൽ ജനം എരി​പൊ​രി​കൊ​ള്ളു​മ്പോ​ഴും, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് അര​മ​ന​ഊ​ട്ടു​പു​ര​യിൽ മാംസ(ള)രു​ചി​വി​ഭ​വ​ങ്ങൾ മു​റ​യ്ക്കു് കി​ട്ടു​ന്നു​ണ്ടു്. പക്ഷേ, നി​ങ്ങൾ! ഉണ​ക്ക​പ്പ​ഴ​ങ്ങ​ളും ശു​ദ്ധ​ജ​ല​വും. ഇതെ​ന്താ ഇങ്ങ​നെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ മു​ട്ടു​കു​ത്തി. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി.

“ഈ ഉടൽ പാ​രി​തോ​ഷി​ക​മാ​യി​ത​രു​മ്പോൾ, പ്ര​കൃ​തി എനി​ക്കു​നേ​രെ താ​ക്കീ​തോ​ടെ വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി,”

“ഉപ​വാ​സ​വും സഹ​ന​വും നി​റ​ഞ്ഞ​താ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ, ആയു​ഷ്ക്കാ​ലം, അഴ​ക​ള​വു​കൾ പരി​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന​വ​ളു​ടെ തീൻ​ശാല!”

2023-03-13

“കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്ക​ളു​ടെ കു​ടും​ബ​ക്കൂ​ട്ടാ​യ്മ​യിൽ നി​ങ്ങൾ, സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു​നേ​രെ​യു​ള്ള പു​രു​ഷാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തെ എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കാ​മെ​ന്നു ബോധനം നട​ത്തു​വാൻ സ്ഥി​രം ക്ഷ​ണി​താ​വാ​യി​രു​ന്നു എന്നു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധു​വിൽ​നി​ന്നു​മ​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ ആശ​യ​വ്യ​ക്തത വരു​ത്ത​ണ​മെ​ന്നു​തോ​ന്നി. സ്ത്രീ​കൂ​ട്ടാ​യ്മ​യിൽ ‘ജന​കീ​യ​ഗു​രു’വായ നി​ങ്ങൾ വസ്ത്രാ​ക്ഷേപ വി​വാ​ദ​ത്തിൽ പ്ര​തി​യായ വി​ചി​ത്ര​സാ​ഹ​ച​ര്യ​മോർ​ത്തു ഖേ​ദ​മു​ണ്ടോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. പര​മോ​ന്നത നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തിൽ, പേരു് വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൂ​ടാ​ത്ത അതി​ജീ​വി​ത​യു​ടെ പരാ​തി​യ​നു​സ​രി​ച്ചു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​കു​മാ​രൻ വി​ചാ​രണ നേ​രി​ടു​ന്ന സം​ഘർ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ക്ഷ​ണി​താ​വാ​യി പോ​വു​ന്ന പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തിൽ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കാ​നൊ​രു ‘പി​ട​യു​ന്ന ഇര’യെ കണ്ടെ​ത്താൻ എന്റെ ശ്രമം ചൂ​താ​ട്ട സഭ​യി​ലാ​ണു് ഫല​പ്രാ​പ്തി​യാ​യ​തു്. തു​റ​ന്നു​പ​റ​യ​ട്ടെ, നൂ​റോ​ളം ആര്യാ​വർ​ത്ത​സു​ന്ദ​രി​കൾ കൗ​മാ​ര​പ്രാ​യ​ത്തി​ലു​ള്ള പെ​ണ്മ​ക്കൾ അങ്ങ​നെ ഒരു വലിയ പെൺ​പ​രി​വാ​രം പകൽ​മു​ഴു​വൻ നീ​ന്താ​നും കളി​ക്കാ​നും ഇട​നാ​ഴി​ക​ളി​ലും അര​മ​ന​ക്കു​പി​ന്നി​ലെ ജലാ​ശ​യ​ങ്ങ​ളി​ലും വെ​ളി​മ്പു​റ​ങ്ങ​ളി​ലും അല​യു​മ്പോൾ, ഒരു കൗ​ര​വ​നെ​ന്ന നി​ല​യിൽ തോ​ന്നും, ഇവ​രൊ​ക്കെ ‘ഒളി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന വന്യ​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ’ക്കു​റി​ച്ചു വേ​ണ്ട​ത്ര ബോ​ധ​വ​തി​ക​ളാ​ണോ? ബോ​ധ​വ​തി​ക​ളാ​ക്കാൻ വഴി​യെ​ന്തു്? അങ്ങ​നെ പെ​ണ്ണ​വ​കാ​ശ​പ്പോ​രാ​ളി​യായ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ​ക്ക​ണ്ട​പ്പോൾ ഒരു സാ​ഹ​സിക പരീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നു് ‘ഇര’യായി നി​ന്നു​ത​രാ​മോ എന്നു്, എന്റെ ഭാ​ര്യ​യു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ അനു​മ​തി വാ​ങ്ങി ചെയ്ത ‘ബലാൽ​ക്കാര പ്ര​ഹ​സന’ത്തി​ലാ​ണു് ഈ ആരോ​പ​ണ​ത്തി​ന്റെ അടി​സ്ഥാ​ന​മായ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തും, തു​ടർ​ന്ന​വൾ പരാതി എഴുതി എന്നെ നി​യ​മ​ക്കു​രു​ക്കിൽ കു​ടു​ക്കി​യ​തും. അനു​മ​തി​ത​രു​മ്പോൾ പാ​ഞ്ച​ലി​ക്ക​റി​യി​ല്ല പാ​ണ്ഡ​വർ അവളെ ആൾ​പ​ണ​യം വച്ചു തോ​റ്റ​പ്പോൾ, സ്ഥാ​ന​ഭ്ര​ഷ്ട​നായ വിവരം. പി​റ്റേ​ന്നു​ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം തയ്യാ​റാ​ക്കു​ന്ന തി​ര​ക്കിൽ ഞാനും അറി​ഞ്ഞി​ല്ല ചൂ​താ​ട്ട​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ പരോ​ക്ഷ​വി​ജ​യ​വും പാ​ണ്ഡ​വ​പ​ത​ന​വും ഉൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന കള്ള​ച്ചൂ​തി​ന്റെ മി​ന്ന​ലാ​ട്ട​ങ്ങൾ. ഇതൊ​ക്കെ ഞാൻ ഹൃ​ദ​യം​തു​റ​ന്നു വി​ല​പി​ച്ചാൽ, പി​താ​മ​ഹൻ നീ​തി​പ​തി​യായ ഹസ്തി​ന​പു​രി നീ​തി​പീ​ഠം സ്വീ​ക​രി​ക്കു​മോ? എന്നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചാൽ, അവർ പു​ച്ഛ​ത്തോ​ടെ തള്ളും ഈ പച്ച പ്പ​ര​മാർ​ത്ഥം!”

“മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​നു ഇറ​ങ്ങി​ത്തി​രി​ക്കും മു​മ്പു, ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​റാ​ണി​പ​ദ​വി​യിൽ ജീ​വി​തം സു​ര​ഭി​ല​മാ​യി​രു​ന്ന​കാ​ല​ത്തു, പാ​ഞ്ചാ​ലി നി​ങ്ങ​ളോ​ടു് ഭാ​വി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും പ്ര​തീ​ക്ഷാ നിർ​ഭ​ര​മാ​യി മന​സ്സു​തു​റ​ക്കു​ന്ന ഓർ​മ്മ​വ​ല്ല​തു​മു​ണ്ടോ, അവ​ളു​ടെ അനു​സ്മ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി ഞങ്ങൾ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പിൽ കൊ​ടു​ക്കാൻ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ദ്രൗ​പ​ദി​യു​ടെ ചിത കത്തി​ത്തീ​രു​ന്ന​ത​വൾ മല​യി​ടു​ക്കിൽ കണ്ടു. രാ​ത്രി. നാളെ ഈ സമ​യ​ത്തു അഞ്ചു​പേ​രി​ലൊ​രു പാ​ണ്ഡ​വ​ജ​ഡ​വും ചര​മ​ശു​ശ്രൂ​ഷ​ക്കാ​യി ഒരു​ങ്ങു​മെ​ന്നു അകാ​ര​ണ​മാ​യി ഏവരും ഒരു​പോ​ലെ ഭയ​ന്ന​നേ​രം.

“ഭർ​ത്താ​വാ​യി എന്നെ പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും ഉൾ​ക്കൊ​ള്ളാൻ ഞങ്ങൾ​ക്കി​ട​യി​ലെ പ്ര​ക​ട​മായ പ്രാ​യ​വ്യ​ത്യാ​സം അവളെ തട​ഞ്ഞ​പോ​ലെ പല​പ്പോ​ഴും എനി​ക്കു് ഖേ​ദം​തോ​ന്നും. ഒരി​ക്കൽ അവൾ പറ​ഞ്ഞു. നി​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഇന്ന​ല്ലെ​ങ്കിൽ നാളെ കാ​ലം​ചെ​ന്നാ​ലും എനി​ക്കു ഇനി​യു​ണ്ടൊ​രു ചമൽ​ക്ക​ര​ഭ​രി​ത​മാ​യൊ​രു ഭാ​വി​ജീ​വി​തം. അഞ്ചു ആണു​ങ്ങൾ കയറിയ ദാ​മ്പ​ത്യ(ഭാര)മൊ​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു​വേ​ണം ശുഭ ഭാ​വി​യു​ടെ വൈ​വി​ധ്യ​സാ​ധ്യ​ത​കൾ ഒന്നൊ​ന്നാ​യെ​ടു​ത്തു ഓമ​നി​ക്കാ​നും പരീ​ക്ഷി​ക്കാ​നും എന്ന​വൾ പറ​യു​മ്പോൾ, അവ​ളു​ടെ നോ​ട്ടം അതി​ന്റെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ്യ​ത്തിൽ കൈ​വ​ന്ന അപ​രി​ചി​ത​ഭാ​വം അവളിൽ നി​ന്നും എന്നെ എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി അക​റ്റി എന്നാ​ണു അവ​ളു​ടെ മരണം ബഹി​ഷ്ക​രി​ക്കാൻ എന്നെ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച ദു​ര​വ​സ്ഥ!”

“ഇതെ​ന്താ​ണു് ജ്വാ​ലാ​മു​ഖീ ഉദ്യാ​ന​ത്തി​ലൊ​ര​പൂർ​വ്വ​ദൃ​ശ്യം! നൂറു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​ക​ളും, ഔദ്യോ​ഗി​ക​വി​രു​ന്നു​ക​ളിൽ​മാ​ത്രം പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കാ​റു​ള്ള വി​ശി​ഷ്ട​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ ധരി​ച്ചു, യു​ദ്ധ​ദേ​വ​ത​ക്കു ദീ​പ​പ്ര​ണാ​മം? അതി​നു​മാ​ത്രം എന്തു​ണ്ടാ​യി അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ശത്രു​ഭീ​ഷ​ണി?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തെ ദേ​വാ​ലയ മൈ​താ​നം.

“പ്ര​ത്യാ​ശാ​ദി​ന​മാ​യി ആഘോ​ഷി​ക്കാൻ, വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി​യായ ജ്വാ​ലാ​മു​ഖീ​ദേ​വത ഞങ്ങൾ​ക്ക​ട​യാ​ള​ങ്ങൾ കാ​ണി​ച്ചു​ത​ന്നു. പോ​രാ​ട്ട വേ​ദി​യാ​യി തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യി​ലെ അടി​ക്കാ​ടു​കൾ, നേ​രം​പു​ലർ​ന്ന​പ്പോൾ, പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​യി! ഓരം ചേർ​ന്നൊ​ഴു​കു​ന്ന ശു​ദ്ധ​ജ​ല​പ്ര​വാ​ഹം സന്ധ്യ​വ​രെ കു​ളി​ക്കാ​നും തു​ണി​ക​ഴു​കാ​നും, അർ​ധ​രാ​ത്രി​യോ​ടെ, പു​ലർ​ച്ച​ക്കു​മു​മ്പാ​യി, ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ​നീ​ക്ക​ത്തി​നും. ഇരു​സൈ​ന്യ​ങ്ങൾ​ക്ക​ന്തി​യു​റ​ങ്ങാൻ അടി​സ്ഥാ​ന​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളോ​ടെ ആഡം​ബ​ര​പാ​ള​യ​ങ്ങൾ. ആയി​ര​മാ​യി​രം നാൽ​ക്കാ​ലി​ക​ളെ വെ​ട്ടി​മു​റി​ച്ചു മാംസം ശു​ചി​യാ​യി പാ​കം​ചെ​യ്തു ചൂ​ടോ​ടെ ഊട്ടു​പു​ര​ക​ളി​ലെ​ത്തി​ക്കാൻ അറ​വു​കാ​രും പാ​ച​ക​ക്കാ​രും. വധ​ശ്ര​മ​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ ഉണ്ടാ​വു​ന്ന ദൈ​നം​ദിന സം​ഘർ​ഷം നീ​ക്കി മന​സ്സി​നെ യു​ദ്ധ​കേ​ന്ദ്രി​ത​മാ​ക്കാൻ പാ​തി​രാ​സേ​വ​ന​വു​മാ​യി കൗ​ര​വ​പാ​ള​യ​ങ്ങ​ളിൽ പോ​കു​ന്ന ഞങ്ങൾ​ക്കു പകൽ​വി​ശ്ര​മി​ക്കാൻ ആരാ​മ​ങ്ങൾ. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യി​ലേ​ക്കു ആളും അർ​ത്ഥ​വും എത്തി​ക്കാൻ അതി​വേ​ഗ​പ്പാത—അങ്ങ​നെ എവി​ടെ​യൊ​ക്കെ നി​ങ്ങൾ ചു​റ്റി​ത്തി​രി​ഞ്ഞാ​ലും കാണാം, അതീ​ത​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ അട​യാ​ള​ങ്ങൾ! അഭി​വ​ന്ദ്യ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പറ​ഞ്ഞു ഇതു് നാം മു​ട്ടു​കു​ത്തി അസു​ര​ശി​ല്പി​മാ​യ​നു നന്ദി​പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട യു​ദ്ധ​കാല പാ​രി​തോ​ഷി​കം. യുദ്ധ ദേ​വ​ത​യായ ജ്വാ​ലാ​മു​ഖി സാ​ക്ഷി​യാ​യി നമ്ര​ശി​ര​സ്ക​രാ​യി പ്ര​ത്യാ ശാ​ദി​നം!” നി​യു​ക്ത സൈ​നി​ക​മേ​ധാ​വി ഭീ​ഷ്മർ ദു​ശ്ശ​കു​നം​പോ​ലൊ​രു ഭീ​തി​ദ​നോ​ട്ട​വു​മാ​യി മട്ടു​പ്പാ​വിൽ നട​ക്കു​ന്ന​തു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കണ്ടു.

“പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​നു് ഇടവും സമ​യ​വും പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​തു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ആയി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും, കാ​ര്യ​പ​രി​പാ​ടി നി​ങ്ങൾ ഉടൻ സ്വീ​ക​രി​ച്ച​തു് കണ്ട​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ​ക്കു് വല്ലാ​യ്മ​തോ​ന്നി. ‘ധർ​മ്മ​പു​ത്ര​നായ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും കേ​വ​ല​മൊ​രു യു​ദ്ധ​വെ​റി​യ​നോ?’ എന്നാ​യി​രു​ന്നു ചാർ​വാ​കൻ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​തു്. എങ്ങ​നെ ഓർ​ത്തെ​ടു​ക്കു​ന്നു വി​മ്മി​ഷ്ട​ക്കാ​ലം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പുതിയ ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​രാ​ജാ​വി​നോ​ടു് ഉപ​ചാ​ര​ത്തോ​ടെ മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി ചോ​ദി​ച്ചു.

“എന്താ​ണി​ത്ര അനു​ഷ​ഠാ​ന​പ​ര​മാ​യി ഓർ​ത്തെ​ടു​ക്കാൻ? വർഷം ഒന്നു് കഴി​ഞ്ഞ​ത​ല്ലെ​യു​ള്ളൂ? യു​ദ്ധ​വെ​റി​യ​ന​ല്ല യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എന്നു നാ​സ്തി​ക​ചാർ​വാ​ക​നെ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​മൊ​ന്നും എനി​ക്കി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, ഏറ്റു​പ​റ​യ​ട്ടെ കൗ​ര​വ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം ഞങ്ങൾ സ്വീ​ക​രി​ച്ച​തു് നി​ബ​ന്ധ​ന​യോ​ടെ. നയ​ത​ന്ത്ര​തല നീ​ക്ക​ത്തി​ന്റെ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​തു​ടർ​ച്ച​യാ​യി ബല​പ്ര​യോ​ഗം എന്ന നി​ല​യിൽ പോ​രാ​ട്ട​ത്തെ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്യു​മ്പോൾ തന്നെ, യു​ദ്ധം പ്ര​കൃ​തി​സൗ​ഹൃ​ദ​മാ​വ​ണ​മെ​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തിൽ വി​ട്ടു​വീ​ഴ്ച​യി​ല്ലെ​ന്ന കടു​ത്ത നി​ല​പാ​ടി​നെ തു​ടർ​ന്നു കൗരവർ, ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ​നീ​ക്ക​ത്തി​നു് യോ​ജി​ച്ച വിധം പോ​രാ​ട്ട​സ​മ​യം ക്ര​മ​പ്പെ​ടു​ത്തി. യു​ദ്ധം കഴി​ഞ്ഞു ഞാൻ പി​താ​മ​ഹ​നെ പ്ര​ണ​മി​ക്കാൻ പോ​രാ​ട്ട​മൂ​ല​യി​ലു​ള്ള ശര​ശ​യ്യ​യിൽ ചെ​ന്ന​പ്പോൾ, യു​ദ്ധ​ത്തി​നു് മു​മ്പു് എങ്ങ​നെ​യാ​യി​രു​ന്നു​വോ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര, ആ സ്ഥി​തി​യിൽ ആയി​ത്തീർ​ന്നി​രു​ന്നു പോ​രാ​ട്ട​വേ​ദി! ഈ പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തി​നൊ​രു നാ​ഥ​നു​ണ്ടു് എന്നു് ബാ​ല്യം മുതൽ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന ചാ​രി​താർ​ഥ്യം ചെ​റു​ത​ല്ല! ഹി​മാ​ല​യ​ത്തിൽ നി​ന്നു​ത്ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​പു​ണ്യ​ന​ദി, പതി​നെ​ട്ടാം​നാൾ അർ​ധ​രാ​ത്രി​യോ ടെ പ്ര​ള​യ​ജ​ല​മൊ​ഴു​കി മൊ​ത്തം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ​നി​ന്നും ജൈവ, അജൈവ മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങൾ പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും കു​ത്തൊ​ഴു​ക്കിൽ അന​ന്ത​ത​യി​ലേ​ക്കു് വലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി എന്നു് വേ​ണ്ടേ വി​ശ്വാ​സി​കൾ വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കാൻ!”

“ധാർ​മ്മി​ക​ത​യി​ലൂ​ന്നിയ നേ​തൃ​ത്വം വഴി​യോ​ര​ങ്ങ​ളിൽ അഭി​ന​ന്ദ​നം നേ​ടു​ന്ന ജൈ​ത്ര​യാ​ത്ര​യാ​ണ​ല്ലോ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു! എന്താ​ണു് യു​ദ്ധ​ജേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ ആദ്യ​പ്ര​തി​ക​ര​ണം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ജ​യം എന്റെ നേ​തൃ​ത്വ​നേ​ട്ട​മെ​ന്നൊ​ന്നും ആവേ​ശ​ത്തോ​ടെ കാ​ണ​രു​തു്. തി​ന്മ​ക്കു​മേൽ നന്മ​യു​ടെ വി​ജ​യ​മാ​ണു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര എന്നു ഭാ​വി​യിൽ വേ​ദ​വ്യാ​സൻ ഞങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വ​ച​രി​ത്ര​മെ​ഴു​തു​മ്പോൾ, വാ​യ​ന​ക്കാ​രോ​ടാ​യി തു​റ​ന്നു പറ​യു​മെ​ന്നാ​ണു് മനഃ​സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി, പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ ധാർ​മ്മി​കത ഓരോ കൗരവ വധ​നിർ​വ്വ​ഹ​ണ​ത്തി​ലും വെ​ല്ലു​വി​ളി നേ​രി​ടു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ നിയമ സാ​ധു​ത​യു​ള്ള വധ​ത്തിൽ​നി​ന്നും നി​യ​മ​വി​ധേ​യ​മ​ല്ലാ​ത്ത കൊ​ല​പാ​ത​ക​ത്തി​ലേ​ക്കു് തെ​ന്നി​വീ​ഴാ​തി​രി​ക്കാൻ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ജാ​ഗ്രത കാ​ണി​ക്കുക വഴി ധാർ​മ്മി​ക​ത​യു​ടെ സമനില ഉട​നീ​ളം കാ​ത്തു സൂ​ക്ഷി​ച്ചു എന്നു​മാ​ത്ര​മേ എളി​മ​യോ​ടെ അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ടാ​നാ​വൂ. കൗ​ര​വ​വം​ശ​ഹ​ത്യ​ക്കു് ഞങ്ങൾ അർ​ധ​സ​ഹോ​ദ​രർ കൂ​ട്ടു​നി​ന്നു എന്ന മാ​ധ്യ​മ​നി​രീ​ക്ഷ​ണം ഒഴി​വാ​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു. അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ വധു​വെ​ന്ന ദാ​മ്പ​ത്യ​നി​ല​യിൽ​നി​ന്നും, വിധവ എന്ന നിയമ പദ​വി​യി​ലേ​ക്കു് പരി​വർ​ത്ത​നം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ട കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു, നവ​പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തിൽ സേ​വ​ന​ദാ​താ​ക്കൾ എന്ന തൊ​ഴിൽ​നി​യ​മ​നം നൽ​കു​ന്ന ‘ചേർ​ത്തു​പി​ടി​ക്കൽ’ അതാ​ണു് ഞങ്ങൾ ഈ യാ​ത്ര​യി​ലും സ്വ​പ്നം പങ്കി​ടുക. അല്ലെ ദ്രൗ​പ​ദീ?”, സം​ഘ​ത്തിൽ കൗ​ര​വ​നു​കൂ​ലി​യായ കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ കറു​ത്ത​തു​ണി കൊ​ണ്ടു് ഉടൻ മുഖം മറ​ച്ചു. ദ്രൗ​പ​ദി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ പി​ടി​വി​ട്ടു പിൻ​നി​ര​യി​ലേ​ക്കു ഇരി​പ്പു മാറി.

“ദ്രൗ​പ​ദി​യെ​നി​ക്കു് സ്വ​ന്ത​മെ​ന്ന​ഭി​മാ​നി​ക്കു​ന്ന​തു ഓരോ ഇണ​യു​ടെ​യും സ്വാ​ഭാ​വി​ക​ഹൃ​ദ​യ​വി​കാ​രം, ക്ഷ​മ​യോ​ടെ മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വർ, അവർ​ക്ക​വൾ അനു​വ​ദി​ച്ച അഞ്ചി​ലൊ​ന്നു് ഊഴം​കാ​ത്തി​രി​ക്കു​മ്പോൾ, അത്ത​രം നി​യ​ന്ത്ര​ണ​വു​മാ​യി പൊ​രു​ത്ത​പ്പെ​ടാ​നാ​വാ​തെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉള്ളം​ത​പി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു്, സ്വ​ന്ത​മെ​ന്ന​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ ‘ദു​രർ​ത്ഥ’ങ്ങൾ നി​ങ്ങൾ​ക്കും വ്യ​ക്ത​മാ​വുക. രാ​വി​ലെ പാ​ണ്ഡ​വൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ​നി​ന്നും പു​റ​ത്തു​വ​രു​മ്പോൾ, നി​ശാ​നു​ഭ​വ​ങ്ങൾ മറ്റു​നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വ​രു​മാ​യി കല​വ​റ​യി​ല്ലാ​തെ പങ്കി​ട​ണ​മെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ ദുർ​വാ​ശി​യോ​ടെ ശഠി​ക്കു​മ്പോൾ, ദ്രൗ​പ​ദി​യു​ടെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തിൽ സ്വ​കാ​ര്യത പ്ര​തി​സ​ന്ധി​നേ​രി​ടു​ന്നു. ഓരോ പാ​ണ്ഡ​വ​നി​ലും ഞാ​നൊ​രു പീ​ഡ​ക​ദു​ശ്ശാ​സ​ന​നെ​യാ​ണു് കാ​ണു​ന്ന​തെ​ന്നു് നി​ങ്ങൾ വി​കാ​ര​ഭ​രി​ത​നാ​വു​മ്പോൾ, കൗ​ന്തേ​യ​രു​ടെ ദാ​മ്പ​ത്യ​ദൗർ​ഭാ​ഗ്യ​ത്തെ ഓർ​ത്തു വത്സ​ല​മാ​താ​വു് കു​ന്തി വി​ല​പി​ക്കു​ന്നു. ഇത്ര​മാ​ത്രം വ്യ​ഥി​ത​മാ​ന​സി​ക​പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടോ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഇട​നെ​ഞ്ചി​ന​ക​ത്തെ ശി​ശു​ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ?”, വഴി​യോ​ര​മ​ര​ച്ചു​വ​ട്ടിൽ മറ്റു നാലു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന ഭീ​മ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ വി​ജ​ന​ഹി​മാ​ലയ താ​ഴ്‌​വര.

“ഇപ്പോ​ളെ​ങ്കി​ലും നി​ങ്ങൾ കാ​ര്യം പാ​ണ്ഡവ പരി​പ്രേ​ക്ഷ്യ​ത്തിൽ കണ്ട​റി​ഞ്ഞ​ല്ലോ. ദ്രൗ​പ​ദി ഇന്നു​രാ​വി​ലെ കു​ഴ​ഞ്ഞു വീണു മരി​ച്ച​പ്പോൾ നീ​ണ്ട​കാല ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ലു​ട​നീ​ളം സഹ​യാ​ത്രി​ക​രാ​യി​രു​ന്ന ഞങ്ങ​ള​ഞ്ചു​പേർ അവൾ​ക്കു ചര​മ​ശു​ശ്രൂഷ നി​ഷേ​ധി​ച്ച​തു് എന്തു കൊ​ണ്ടെ​ന്നു്.”

2023-03-14

“അന്തഃ​പു​ര​ഉ​ദ്യാ​ന​ത്തിൽ കാ​റ്റു​കൊ​ള്ളു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന മഹാ​റാ​ണി​ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ മൂ​ത്ര​മൊ​ഴി​ച്ച കു​ട്ടി​ഭീ​മ​നെ രാ​ജാ​വു് മാ​തൃ​കാ​പ​ര​മാ​യി ശി​ക്ഷി​ച്ചു എന്നു് അര​മ​ന​വാർ​ത്ത കേ​ട്ട​ല്ലോ”, അര​ങ്ങേ​റ്റ​മൈ​താ​ന​ത്തു് പരി​ശീ​ല​നം​നേ​ടു​ന്ന സൈ​നി​ക​വി​ദ്യാർ​ത്ഥി അർ​ജു​ന​നെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദ്യം ചെ​യ്തു.

“വ്യാ​ജ​മാ​ണു് ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ കു​പ്ര​സി​ദ്ധ​കൺ​കെ​ട്ടു് എന്നു് സം​ശ​യ​മി​ല്ലാ​തെ തെ​ളി​യി​ക്കാൻ ഒരെ​ളു​പ്പ​വ​ഴി ബാ​ല​ഭീ​മൻ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​മാ​യി കണ്ടെ​ത്തി​യ​ത​ല്ലേ. അവനു് നഗ്ന​താ​പ്ര​ദർ​ശ​നം അങ്ങ​നെ വി​നോ​ദ​മൊ​ന്നു​മ​ല്ല.”

“അന്ധ​വി​ശ്വാ​സി​യാ​ണ​ല്ലേ! മൃ​താ​ത്മാ​ക്ക​ളെ ഭീമൻ ഭയ​പ്പെ​ടു​ന്നു! “മര​ണ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം എന്തു്?” എന്ന പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​പ​ര​മ്പ​ര​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു ദു​ശ്ശാ​സ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ ദു​രാ​രോ​പ​ണം. ഭീമനെ ഉന്നം​വെ​ച്ച അവ​ഹേ​ള​ന​മാ​യി നി​ങ്ങൾ​ക്കും തോ​ന്നി​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. അന്തഃ​പുര ജാ​ല​ക​ത്തി​നോ​രം ചേർ​ന്നു ആലോ​ച​ന​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു പാ​ഞ്ചാ​ലി.

“ധർ​മ്മ​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​നു സ്വർ​ഗ്ഗ​രാ​ജ്യം അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ടാ​മെ​ന്ന​തൊ​ര​ന്ധ​വി​ശ്വാ​സ​മൊ​ന്നു​മ​ല്ല​ല്ലോ? പി​ന്നെ​ന്താ ശാ​സ്ത്രീ​യാ​ഭി​രു​ചി​യു​ള്ള ദു​ശ്ശാ​സ​ന​വി​ധ​വ​ക്കി​പ്പോൾ ഭീ​മ​നി​ല്ലാ​ത്ത​തോ​തിൽ ആശങ്ക? ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ അഖ​ണ്ഡ​ത​ക്കു വേ​ണ്ടി​യ​ല്ല പോ​രാ​ടി​യ​തെ​ന്ന​വൾ ഒരു​പ​ക്ഷേ, സം​ശ​യി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ? തി​രു​ഹൃ​ദ​യം പാ​രി​തോ​ഷി​ക​മാ​യാ​ണു ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ ഭീ​മ​നു് നീ​ട്ടി​യ​തെ​ന്ന കാ​ര്യം ഒരു നി​മി​ഷം പോലും നി​ങ്ങൾ മറ​ക്ക​രു​തു്. ‘പ്രി​യ​ത​മ​യു​ടെ കേ​ശ​പ​രി​ച​ര​ണ​ത്തി​നു നി​ന്റെ ഇടം നെ​ഞ്ചിൽ നി​ന്നൊ​രു കു​മ്പിൾ ചു​ടു​ചോര വേ​ണ​മ​ല്ലോ ദു​ശ്ശാ​സ​നാ’ എന്നു് ഭീമൻ മാറിൽ നഖ​മി​റ​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ച​പ്പോൾ, ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടെ പറ​ഞ്ഞു, ‘നവ​വ​ധു​വാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ വന്ന നാൾ മുതൽ അവ​ളു​ടെ അഴ​ക​ള​വു​ക​ളിൽ ഭ്ര​മി​ച്ച സൗ​ന്ദ​ര്യാ​രാ​ധ​ക​നാ​ണു ഞാൻ. വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​മെ​ന്ന പ്ര​തി​സ​ന്ധി​യി​ലൂ​ടെ ഞങ്ങ​ളു​ടെ മമത കട​ന്നു​പോ​യി​ട്ടും, പാ​ഞ്ചാ​ലി എനി​ക്കൊ​രു മധു​ര​ക്കി​നാ​വാ​യി. അങ്ങ​നെ ഞാ​ന​വൾ​ക്കു സു​ഗ​ന്ധ​തൈ​ല​ങ്ങ​ളും പരു​ത്തി​ത്തു​ണി​ക​ളും വി​ശ്വ​സ്തൻ വഴി പാ​ണ്ഡ​വർ അറി​യാ​തെ അയ​ച്ചു കൊ​ടു​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. മു​ടി​യ​ഴ​കി​നു ദു​ശ്ശാ​സ​ന​ന്റെ മാ​ത്രം ചോ​ര​യാ​ണു് പാ​ഞ്ചാ​ലി തേ​ടി​യ​തെ​ങ്കിൽ, അതു് കേ​ശാ​ല​ങ്കാ​ര​ബ​ഹു​മ​തി​യാ​യി ഞാൻ കാണും’ എന്നു് പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട​വൻ കി​ട​ന്ന​കി​ട​പ്പിൽ പട​ച്ച​ട്ട​യൂ​രി മാ​റി​ടം നഗ്ന​മാ​ക്കി, കത്തി ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ ഇറ​ക്കു​ന്ന​തൊ​ക്കെ കണ്ടു നിൽ​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്ന നകുലൻ, “രക്ത​സം​ഭ​ര​ണി​യിൽ കയ്യി​ട്ടു, ചുടു ചോര കോ​രി​യെ​ടു​ക്കേ​ണ്ട ‘ഭൃ​ത്യൻ’ മാ​ത്ര​മാ​യോ ഭീമൻ?” എന്നാ​യി​രു​ന്നു സം​ശ​യി​ച്ച​തു്. രാജ്യ സു​ര​ക്ഷ​ക്കാ​യി ജീ​വൻ​വെ​ടി​യു​മ്പോ​ഴും, ഹൃ​ദ​യ​ര​ക്തം പ്ര​ണ​യ​പു​ര​സ്സ​രം വി​ട്ടു​ത​ന്ന ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ എന്തി​നു പി​ന്നെ നരി​യാ​യും പി​ശാ​ചാ​യും ആ പാവം ‘ഭൃത്യ’ന്റെ ഉറ​ക്കം​കെ​ടു​ത്ത​ണം?”

“പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ​നി​ന്നും ഒരു​വ​നെ​ങ്കി​ലും ശത്രു​പ​ക്ഷ​ത്തേ​ക്കു കൂ​റു​മാ​റി എന്നു് കൗ​ര​വർ​ക്കു മേ​നി​പ​റ​യാ​നു​ണ്ടാ​വി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കീ​ച​ക​വ​ധ​ത്തിൽ കൊ​ല​പ്പു​ള്ളി​യാ​യ​പ്പോൾ ഭീമൻ, ജീവൻ രക്ഷി​ക്കാൻ കൗ​ര​വ​പ​ക്ഷ​ത്തേ​ക്കു കൂ​റു​മാ​റാൻ തു​നി​ഞ്ഞ​താ​ണു്. ‘രൗദ്ര’ഭീമനെ പി​ടി​ച്ചു​നിർ​ത്താൻ ആ പരീ​ക്ഷ​ണ​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ സൈ​ര​ന്ധ്രി​വേ​ഷ​ത്തി​ലു​ള്ള സാ​ക്ഷാൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു, സൗ​ഗ​ന്ധി​ക​ത്തി​നു തക്ക പാ​രി​തോ​ഷി​കം പോ​രെ​ന്ന ആഖ്യാ​ന​വു​മാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ അവൻ, കണ​ക്കു​തീർ​ക്കാൻ, കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ അവ​ന്റെ ബന്ദി​യു​മാ​ക്കി. ഭീ​മ​നി​ല​പാ​ടു് അത്ര​യും സു​താ​ര്യ​മാ​യി​രി​ക്കെ, യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ രഹ​സ്യ​സ​ന്ദർ​ശ​ന​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ആലിം​ഗ​നം ചെ​യ്തു സ്വ​ന്തം കൂറു നിർ​വ്യാ​ജ​മാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​മോ എന്നു് മാ​ത്ര​മേ ഞങ്ങൾ മോ​ഹി​ക്കു​ന്നു​ള്ളു!”

2023-03-15

“കൗ​ര​വ​സാ​നി​ധ്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത ഉദ്യാ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ നട​ക്കു​മ്പോൾ, ആശ്വാ​സ​മാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. നി​യ​ന്ത്രി​ത​പ്ര​വേ​ശ​ന​ത്തി​നു അനു​മ​തി​യു​ള്ള ഔഷ​ധ​സ​സ്യ​ത്തോ​ട്ട​ത്തിൽ വസ​ന്ത​കാ​ലം.

“തെ​റ്റു​ചെ​യ്ത​വ​ളു​ടെ​യും, ശരി​ചെ​യ്യാ​ത്ത​വ​ളു​ടെ​യും നീ​റി​പ്പു​ക​യു​ന്ന അശാ​ന്തി​യാ​ണി​പ്പോൾ, മനഃ​സാ​ക്ഷി നൂ​റു​മേ​നി കൊ​യ്യു​ന്ന​തു്. മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തു​ന്ന​തിൽ കവി​ഞ്ഞൊ​രു ഹൃ​ദ​യ​പാ​ര​സ്പ​ര്യ​ത്തിൽ ആരാ​ധ​ന​യെ തള​ക്കാൻ വേണ്ട പ്ര​ണ​യാ​വി​ഷ്കാര കൗശലം കൗ​ര​വർ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. പ്ര​ശം​സ​ക​ളാൽ പൂ​മൂ​ടുക, രോ​ഷം​തോ​ന്നി​യാൽ അര​ക്കെ​ട്ടിൽ പി​ടി​മു​റു​ക്കുക, അങ്ങ​നെ രണ്ടു ധ്രു​വ​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ കൗ​ര​വ​കാ​മന തെ​ന്നി​ത്തെ​റി​പ്പി​ച്ചു അടി​യ​റ​വി​നും പേ​പി​ടി​ച്ച ബലാ​ത്സം​ഗ​ത്തി​നു​മി​ട​യിൽ പെൺ​മ​നം കു​ളുർ​പ്പി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ണ​യോ​ത്സ​വ​മു​ണ്ടെ​ന്ന​റി​യാ​നു​ള്ള പരി​ഷ്കൃ​ത​മ​ന​സ്സ​വർ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ന്ന​താ​ണു് പ്ര​കൃ​തി​യോ​ടെ​ന്റെ പരി​ഭ​വം. ഹൃ​ദ്യ​മാ​യി മു​ഖ​ത്തു നോ​ക്കി സല്ല​പി​ക്കാ​നും, പെ​ണ്ണു​ട​ലിൽ പര്യ​വേ​ഷ​ണം ചെ​യ്യാ​നും അവർ​ക്കാ​യി​ല്ലെ​ന്ന​താ​ണെ​ന്റെ ദൗർ​ഭാ​ഗ്യം. ഒരി​ക്ക​ലെ​ങ്കി​ലും അവർ​ക്കാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, വാ​ക്കി​ലും നോ​ക്കി​ലും തു​ളു​മ്പു​ന്ന പ്ര​ണ​യ​വി​നി​മ​യ​ങ്ങ​ളാൽ കൗരവർ ഓരോ​രു​ത്ത​രെ​യും പു​ത്തൻ​പാ​ഞ്ചാ​ലീ​സ്വ​യം​വ​ര​ത്തിൽ ‘വിജയി’യെ​ന്നു ഞാൻ ആഘോ​ഷി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു!”

“വന​ന​ശീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നാ​യി ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം ചു​റ്റി​വ​ള​ഞ്ഞു തീ​യി​ടാൻ ദു​രു​ദ്ദേ​ശ്യ​മു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ നല്ല​ന​ട​പ്പി​നു് നി​ങ്ങ​ളെ കൗ​ശ​ല​പൂർ​വ്വം ജാ​മ്യ​ത​ട​വു​കാ​രി​യാ​ക്കി, കു​ടി​ല​ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ തോ​ഴി​യാ​യി പാർ​പ്പി​ച്ചു എന്നാ​ണു അര​മ​ന​ര​ഹ​സ്യം. ഒരി​ക്കൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി രാ​ജാ​വാ​യി​രു​ന്ന പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ വധു​വെ​ന്ന നി​ല​യിൽ, നി​ങ്ങൾ​ക്കു്, മാറിയ കരു​തൽ​ത​ട​ങ്കൽ വ്യ​വ​സ്ഥ​യിൽ, കൃ​ത്യം എന്താ​യി​രു​ന്നു അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ജോലി?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഞാൻ തന്നെ വേ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു തീൻ​ശാ​ല​യിൽ ഓരോ വി​ഭ​വ​വും പാ​ച​ക​സ​വി​ശേ​ഷത മന്ത്രി​ച്ചു ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ വാ​യി​ലി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കാൻ. കൊ​ച്ചു​കു​ഞ്ഞി​നെ പോലെ അവൻ കു​സൃ​തി​യോ​ടെ എന്റെ വിരൽ കടി​ക്കും അല്ലെ​ങ്കിൽ കു​ടി​ക്കും, എന്നി​ട്ടു പു​ഞ്ചി​രി​ക്കും. തൊ​ട്ട​പ്പു​റ​ത്തു ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ മറ​യി​ട്ട മു​ഖ​ത്തേ​ക്കൊ​ന്നു ഞാൻ ഉടൻ പരി​ഭ്ര​മ​ത്തിൽ നോ​ക്കു​മ്പോൾ, കാ​ഴ്ച​നി​ഷേ​ധി​ക്കാ​നൊ​രു തട്ടി​ക്കൂ​ട്ടു് കൺ​കെ​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, കാ​ണേ​ണ്ട​തൊ​ക്കെ സൂ​ക്ഷ്മ​പ്ര​കൃ​തി കാ​ണി​ച്ചു കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന പോലെ കൃ​താർ​ത്ഥത തോ​ന്നും. പരി​മി​ത​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ പു​റ​ത്തു​പ​റ​യാ​വു​ന്ന​തു ഇത്ര​മാ​ത്രം, എന്നാൽ കഴി​ഞ്ഞ ദശാ​ബ്ദ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളിൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ സം​ഭ​വി​ച്ച​തൊ​ക്കെ​യും പു​റ​ത്തു​പ​റ​യാ​നു​ള്ള​ത​ല്ല. ഞങ്ങൾ മൂ​ന്നു​നാ​ലു വയോ​ജ​ന​ങ്ങൾ നാളെ കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് പോ​വു​ക​യാ​ണു്. കാ​ട്ടു​തീ​യോ കു​റു​ന​രി​യോ ഞങ്ങ​ളെ കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തു​മ്പോൾ, ആ വൃ​ത്തി​കെ​ട്ട അര​മ​ന​ക​ഥ​ക​ളും ചാ​മ്പ​ലാ​വ​ട്ടെ: എന്നോ​ടൊ​പ്പം!”

2023-03-16

“കൗ​മാ​രം വി​ട്ടൊ​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത അഭി​മ​ന്യു​വി​നെ, ഭീ​ഷ​ണ​സാ​ഹ​ച​ര്യം പരി​ഗ​ണി​ക്കാ​തെ, പത്മ​വ്യൂ​ഹ​ത്തി​ലേ​ക്കെ​റി​ഞ്ഞു, സ്വയം ഒളി​വിൽ പോയ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ​തി​രെ, അവസരം കി​ട്ടി​യാൽ പ്ര​തി​കാ​ര​ന​ട​പ​ടി​ക്കൊ​രു​ങ്ങു​മോ നി​ങ്ങൾ?”, അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ അമ്മ സു​ഭ​ദ്ര​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ പ്ര​സ്താ​വന ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ പെ​ട്ടു. ജീ​വ​നോ​ടെ അഭി​മ​ന്യു പത്മ​വ്യൂ​ഹ​ത്തിൽ നി​ന്നു് പു​റ​ത്തു​ചാ​ടി പാ​ണ്ഡ​വ​പാ​ള​യ​ത്തിൽ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, യു​ദ്ധ​വി​ല​ക്കി​നു വഴി​വ​ച്ചേ​ക്കാ​വു​ന്ന സൈ​നി​ക​വി​ചാ​ര​ണ​ക്കു വി​ധേ​യ​നാ​വാൻ സാ​ധ്യ​ത​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു! പദ്മ​വ്യൂ​ഹ​സൈ​നി​ക​ത​ന്ത്ര​ത്തിൽ വേ​ണ്ട​ത്ര ഗ്രാ​ഹ്യ​മി​ല്ലാ​തെ​യും, മു​തിർ​ന്ന​വ​രു​ടെ സദു​ദ്ദേ​ശ്യ​താ​ക്കീ​തു അവ​ഗ​ണി​ച്ചും, കൗ​ര​വ​നിർ​മ്മിത സൈ​ന്യ​വ്യൂ​ഹ​ത്തിൽ അവി​വേ​ക​മാ​യി തല​യി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്ത അഭി​മ​ന്യു ‘ഒരു മോശം സൈ​നി​ക​മാ​തൃക’ എന്നും യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​താ​യി കേ​ട്ടു. ദി​വ്യാ​യു​ധ​ങ്ങൾ ഒന്നി​ല​ധി​കം കൈ​വ​ശ​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും, അർ​ജ്ജു​നൻ അല​സ​മാ​യാ​ണു് പ്ര​കോ​പ​ന​പ​ര​മായ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​പ്ര​സ്താ​വ​ന​യെ കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്ത​തു് എന്നോർ​ക്കു​മ്പോൾ, ആയു​ധ​മെ​ടു​ത്തു പാ​ണ്ഡ​വ​പാ​ള​യ​ത്തിൽ ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി രണ്ടു പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ​യും തല​വെ​ട്ടാ​നാ​ണു്, ഏക​പു​ത്ര​നെ ബലി​കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന എന്റെ ഉള്ളം തു​ടി​ക്കു​ന്ന​തു്.”

“യു​ദ്ധ​ജേ​താ​ക്ക​ളെ​ന്ന​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ട​ന്ന ‘പാ​ണ്ഡവ’രെ ഔദ്യോ​ഗി​ക​തി​രി​ച്ച​റി​യൽ പരി​ശോ​ധ​ന​ക്കു് വി​ധേ​യ​മാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടോ?” പാ​ണ്ഡ​വ​മാ​താ​വു് കു​ന്തി രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ, മഹാ​രാ​ജാ​വു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ​ക്കു് മു​മ്പിൽ.

“‘ഇവർ എന്റെ മക്കൾ പാ​ണ്ഡ​വർ’ എന്നു് സത്യം ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ടോ? അതോ, സ്വയം പാ​ണ്ഡ​വ​രെ​ന്നു പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​വർ​ക്കു കൈ​മാ​റു​മോ കു​രു​വം​ശ​ചി​ഹ്ന​മായ ചെ​ങ്കോൽ? കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടെ​ന്നു് ഈ ‘ജേ​താ​ക്കൾ’ പറ​യു​ന്ന നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​രു​ടെ ശവ​ശ​രീ​ര​ങ്ങൾ ഔദ്യോ​ഗി​ക​വൈ​ദ്യ​പ​രി​ശോ​ധ​ന​ക്കു് വി​ധേ​യ​മാ​ക്കി​യോ? യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ കൗരവർ പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ മരി​ച്ചു​വോ?, അതോ, ഒളി​വിൽ പോയോ? ജേ​താ​ക്കൾ​ക്കു് അധി​കാ​രം കൈ​മാ​റ​ണ​മെ​ന്ന മുൻ​ധാ​ര​ണ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വോ? ഉണ്ടെ​ങ്കിൽ തന്നെ അതു് തള്ളി, വറു​തി​യിൽ​വ​ല​യു​ന്ന പാ​വ​ങ്ങൾ​ക്കു് ഒരു നേരം സൗ​ജ​ന്യ​ഭ​ക്ഷ​ണ​മെ​ന്ന പദ്ധ​തി​യ​ല്ലേ ആഭ്യ​ന്തര അടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു ഭര​ണ​കൂ​ടം തു​ട​ങ്ങേ​ണ്ട​തു്? എന്തു​കൊ​ണ്ടു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ രാ​ജാ​ധി​കാ​രം നീ​തി​നിർ​വ്വ​ഹ​ണ​ത്തി​നാ​യി പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു, ജന​പ​ക്ഷ​ത്തു ശക്ത​മാ​യി നിൽ​ക്കു​ന്നി​ല്ല?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“എന്റെ സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തി​നു ചു​റ്റും പത്തു​പാ​ണ്ഡ​വ​കൈ​കൾ വള​യു​ന്ന പോലെ തോ​ന്നു​ന്നു. ചെ​ങ്കോൽ തരാ​മെ​ന്നു ഞാ​ന​വർ​ക്കു് ഉറ​പ്പു​കൊ​ടു​ത്താൽ, ആ കൈ​വി​ര​ലു​കൾ നെ​റ്റി​യിൽ സാ​ന്ത്വ​ന​ത്തോ​ടെ തടവും, ചെ​ങ്കോൽ തരി​ല്ലെ​ന്നു് ഞാ​നൊ​ന്നു ശഠി​ച്ചാൽ, അമ്പ​തു വി​രൽ​ന​ഖ​ങ്ങൾ കു​ന്ത​മു​ന​ക​ളാ​യി കരൾ പി​ളർ​ക്കും!”

“ജേ​താ​ക്കൾ എന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് മാ​ത്രം മറി​ക​ട​ക്കാ​നാ​വു​മോ, പരാ​ജി​ത​രോ​ടു കാ​ണി​ക്കാൻ വി​ട്ടു​പോ​വു​ന്ന പ്രാ​ഥ​മി​ക​പ​രി​ഗ​ണന?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ഭീ​മ​ഗ​ദ​യു​ടെ മാ​ര​ക​പ്ര​ഹ​ര​ശേ​ഷി​യിൽ തു​ട​യെ​ല്ലൊ​ടി​ഞ്ഞു ശത്രു നി​ലം​പ​തി​ച്ച​പ്പോൾ, ശരി​ക്കും മരി​ച്ചു​വോ എന്നു​പോ​ലും നോ​ക്കാ​തെ വി​ജ​യോ​ന്മാ​ദ​ത്തിൽ ഇടം​കാ​ലി​യാ​ക്കു​ന്ന തി​ര​ക്കി​ലാ​യി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘം.

“ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ചാ​വാൻ​കി​ട​ക്കു​മ്പോൾ, ചു​ണ്ടു​ന​ന​ക്കാ​നി​ത്തി​രി​മു​ല​പ്പാൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി ചൊ​രി​ഞ്ഞി​ല്ല എന്നാ​ണോ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പരി​ഭ​വം? അതോ, ആകാ​ശ​ത്തി​ലെ പറ​വ​കൾ​ക്കും മണ്ണി​ലി​ഴ​യു​ന്ന ജീ​വി​കൾ​ക്കും ദാ​ഹ​ജ​ല​മാ​യി തണ്ണീർ​ക്കു​ട​ങ്ങൾ ഓരോ തെ​രു​വി​ലും ഒരു​ക്കു​ന്ന​ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു്, എന്തു​കൊ​ണ്ടി​ത്തി​രി കു​ടി​വെ​ള്ള​വു​മാ​യി ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ ചെ​ന്നി​ല്ല എന്നോ? മന​സ്സി​ല്ല അതു​ത​ന്നെ!” പതി​നെ​ട്ടാം ദി​വ​സ​ത്തെ അന്തി​മ​പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ പരു​ക്കേ​റ്റ​വ​ശ​നായ ഭീമനെ താ​ങ്ങി​പ്പി​ടി​ച്ചു നട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ‘വെ​ള്ളം​കോ​രി​കൾ’ എന്നു് കൗരവർ എക്കാ​ല​വും നി​ന്ദി​ച്ച മാ​ദ്രേ​യർ.

“നീ​രാ​ടി, സൂ​ര്യ​നെ നമി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന നി​ങ്ങ​ളെ പാ​ണ്ഡ​വ​മാ​താ​വു് വഴി​ത​ട​ഞ്ഞ​തു കണ്ട​ല്ലോ. ആക​സ്മി​ക​മാ​യി​രു​ന്നോ അഭി​മു​ഖം?”. കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധ​മേ​ഘ​ങ്ങൾ കന​ക്കു​ന്ന ഹസ്തി​ന​പു​രി.

“പെ​റ്റ​ത​ള്ള​യാ​രെ​ന്ന പാ​ണ്ഡു​വി​ധ​വ​യു​ടെ വാ​ഗ്ധോ​ര​ണി കേൾ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു! ജന്മ​ര​ഹ​സ്യം എന്ന ബാധ എന്നെ ‘പി​ടി​കൂ​ടി’യതു്, കു​ഞ്ഞി​നെ ഉപേ​ക്ഷി​ച്ച അമ്മ​യാ​രെ​ന്ന​റി​യാ​ന​ല്ല, ബീ​ജ​ദാ​താ​വു് ആരെ​ന്ന​റി​യാ​നു​ള്ള നീ​ണ്ട​കാ​ല​ത്വ​ര​യാ​യി​രു​ന്നു. വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ്വ ജീ​വി​ത​ത്തിൽ, പരീ​ക്ഷ​ണാ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ സം​ഭ​വി​ച്ച ലൈം​ഗി​ക​ബ​ന്ധ​ത്തിൽ പി​റ​ന്ന, അസൗ​ക​ര്യ​കര സന്ത​തി​യെ എന്തു​ചെ​യ്തു എന്ന​ല്ല എനി​ക്ക​റി​യേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​തു്. ഹസ്തി​ന​പു​രി​സ​മൂ​ഹ​ത്തിൽ, നി​വർ​ന്നു​നി​ന്ന​ഭി​മാ​നി​ക്കാൻ പറ്റി​യൊ​രു​ന്ന​ത​കു​ല​ജാ​ത​നായ പോ​രാ​ളി​യാ​ണോ ബീ​ജ​ദാ​താ​വു്? ഉദ്ദേ​ശ്യ​ശു​ദ്ധി​യേ​ക്കാൾ കു​ന്തി​യിൽ കണ്ട​തു്, കർ​ണ്ണ​മാ​തൃ​ത്വം അവ​കാ​ശ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ ഏറ്റെ​ടു​ക്കാ​നു​ള്ള പാ​ഴ്ശ്ര​മം! മു​ഷി​ഞ്ഞ ഉടലും തു​ണി​ക്കെ​ട്ടു​മാ​യി അവൾ അപ്പോൾ സ്നാ​ന​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്കു പോ​വു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഞാൻ കു​ളി​ച്ചു വരി​ക​യും. മാ​ന​സിക വ്യ​ത്യാ​സ​മു​ണ്ടാ​കും ഞങ്ങൾ​ക്ക​പ്പോൾ വീ​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ. എന്നാൽ അതൊ​ന്നും അറി​ഞ്ഞ​മ​ട്ടി​ല്ല സ്വാർ​ത്ഥ​കു​ന്തി. ‘പനം​കൊ​ട്ട​യി​ലൊ​രു പഴം​തു​ണി​വി​രി​ച്ചു ഞാൻ ‘സു​ര​ക്ഷി​ത​മാ​യി’ നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ വി​ടു​മ്പോൾ, വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി നി​ന്നെ തു​ണ​ക്ക​ട്ടെ!’ എന്ന​വൾ എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി പറ​ഞ്ഞ​തോ​ടെ, ഞാ​ന​വ​ളു​ടെ വൈ​കാ​രി​ക​മാ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ദു​സ്വാ​ധീ​ന​വ​ല​യ​ത്തിൽ​നി​ന്നും പു​റ​ത്തു​ചാ​ടി എന്ന​വൾ അറി​യു​ന്നി​ല്ല. നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​അ​വ​സ്ഥ​യിൽ അതൊ​രു​വ​ല്ലാ​ത്ത പലാ​യ​ന​മാ​യി​രി​ക്ക​ണം. ഇപ്പോൾ പു​ഴ​വെ​ള്ള​ത്തി​ല​വൾ ഒരു​പാ​ടു് ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യം ഒലു​മ്പി കള​യു​ന്നു​ണ്ടാ​വും, എന്നാൽ പു​ണ്യ​ന​ദി​യു​ടെ നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ അലി​ഞ്ഞു​പോ​വാ​ത്ത ഓർ​മ്മ​മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങൾ പെ​റു​ക്കാൻ എനി​ക്കി​നി അധികം നേ​ര​മി​ല്ല!”

2023-03-17

“ആജീ​വ​നാ​ന്ത​സു​ഹൃ​ത്തു് എന്നൊ​ക്കെ നി​ങ്ങൾ അടി​മ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ തനി​നി​റം അറി​യാൻ, അഭി​മ​ന്യു​വ​ധം​വ​രെ കാ​ത്തി​രി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു അല്ലെ?”, കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. വൈകിയ രാ​ത്രി. യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ പതി​മൂ​ന്നാം ദിവസം.

“ഒടു​ങ്ങാ​ത്ത സഖ്യം ഇച്ഛി​ക്കു​ന്നു എന്നു​ച്ച​രി​ച്ചു അര​ങ്ങേ​റ്റ​മൈ​താ​ന​ത്തിൽ ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വ്വം ആലിം​ഗ​നം ചെയ്ത ദു​ര്യോ​ധ​നൻ സമ്മാ​നി​ച്ച​തു് ‘പദവി’മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, ഭാ​വി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു പ്ര​ത്യാ​ശ​യാ​യി​രു​ന്നു. തല​താ​ഴ്ത്തി നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മു​മ്പിൽ നട​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന വെ​റു​മൊ​രു ‘സൂ​ത​പു​ത്രൻ’ മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്ന എന്നെ, ഉള്ള​തോ ഇല്ലാ​ത്ത​തോ, ‘അം​ഗ​രാ​ജ്യ​നാ​ടു​വാ​ഴി’യായി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ തന്നി​ഷ്ട​ത്തോ​ടെ അഭി​ഷേ​കം ചെ​യ്ത​പ്പോൾ, കീ​ഴാ​ള​കർ​ണ്ണൻ മു​ട്ടു​കു​ത്തി ‘രക്ഷക’ന്റെ കൈ​മു​ത്തി. ഒടു​ങ്ങാ​ത്ത വി​ധേ​യ​ത്വ​മാ​യി​രു​ന്നു എന്നിൽ​നി​ന്നും ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ആവ​ശ്യം. എന്റെ ജൈ​വി​ക​അ​മ്മ​യെ​ന്ന​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ട കു​ന്തി​യു​ടെ പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ങ്ങ​ളെ​യും, ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​നെ​ന്ന​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ടു് എന്റെ ദാ​ന​ശീ​ല​ത്തെ കബ​ളി​പ്പി​ച്ച ‘അർ​ജ്ജു​ന​പി​താ​വു്’ ദേ​വേ​ന്ദ്ര​നെ​യും, യു​ദ്ധ​ത്തി​നു് മു​മ്പു് ഞാൻ ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി​യാൽ അതി​ജീ​വി​ച്ചു. ചി​ത​യിൽ ദഹി​ക്കു​ന്ന, കൗ​മാ​ര​പോ​രാ​ളി​യെ, ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തിൽ വള​ഞ്ഞു നെ​ഞ്ചിൽ കു​ത്തി, ശവം പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു​നേ​രെ വലി​ച്ചെ​റി​യ​ണം എന്നു് ‘രക്ഷ​കൻ’ എന്നോ​ടു് ആജ്ഞാ​പി​ച്ച​പ്പോൾ, ആജീ​വ​നാ​ന്ത​വി​ധേ​യ​ത്വം ജീ​വി​ത​ദർ​ശ​ന​മാ​ക്കിയ ഞാൻ കൃ​ത്യം വി​ജ​യ​ക​ര​മാ​യി നിർ​വ​ഹി​ച്ചു എന്ന​തിൽ​ക​വി​ഞ്ഞെ​ന്തു ധാർ​മ്മി​ക​ത​യു​ടെ അപ​നിർ​മ്മാ​ണ​മാ​ണി​പ്പോൾ ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്? കൗ​ര​വ​രോ​ടേ​റ്റു​മു​ട്ടി നി​ല​ത്തു​വീണ അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ കരൾ പി​ളർ​ക്കു​മ്പോൾ, ആഘോ​ഷ​ത്തി​നു് പകരം കർ​ണ്ണ​മു​ഖ​ത്തു് കനി​വു് കണ്ടു എന്നു് പരി​ഹ​സി​ച്ച ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, ‘ഈ കു​ലം​കു​ത്തി കൗ​ര​വർ​ക്കു​തീർ​ത്തും അവി​ശ്വ​സ്തൻ!’ എന്നു് പര​സ്യ​മാ​യി വി​ധി​യെ​ഴു​തി കൗ​ര​വ​സൈ​നി​കർ​ക്കു് മു​മ്പിൽ മാ​തൃ​കാ​പ​ര​മാ​യി എന്നെ ശി​ക്ഷി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. അതൊ​ക്കെ​യ​ല്ലേ അടി​മ​യോ​ടു് ഉടയോൻ കാ​ണി​ക്കു​ന്ന എക്കാ​ല​ത്തെ​യും സമ്പ്ര​ദാ​യം? അതി​ലെ​ന്താ​ണു് നി​ങ്ങൾ കു​ത്തി​ക്കു​ത്തി​പ്പ​റ​യു​ന്ന ആജീ​വ​നാ​ന്ത​സം​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ യു​ദ്ധ​കാ​ല​സാം​ഗ​ത്യം?”.

“ഉച്ച​ഭ​ക്ഷ​ണം പാ​കം​ചെ​യ്യാൻ ധാ​ന്യം മറ്റു കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളു​മാ​യി എളി​മ​യോ​ടെ പങ്കി​ടു​ന്ന നി​ങ്ങ​ളെ, മു​ഖം​മൂ​ടി​ധ​രി​ച്ചൊ​രു പാ​ണ്ഡ​വൻ ചു​മ​ലിൽ പി​ടി​ച്ചു​നിർ​ത്തി പി​റു​പി​റു​ക്കു​ന്ന സ്വ​ര​ത്തിൽ പേ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു് കണ്ട​ല്ലോ? എന്തു​കു​റ്റം ചെ​യ്തു പാ​വം​വി​ധ​വ​കൾ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ഉണ​ക്ക​ഇ​ല​കൾ പൂ​ഴി​ക്കൊ​പ്പം അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തിൽ പറ​ന്നു​ക​ളി​ക്കു​ന്ന വേ​നൽ​ക്കാല സന്ധ്യ​യിൽ, കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്രം.

“ശബ്ദം​കൊ​ണ്ട​വ​നെ തി​രി​ച്ച​റി​യാ​മെ​ങ്കി​ലും, ഇപ്പോ​ള​വൻ അധി​കാ​ര​ത്തി​ല​ല്ലേ, പേർ ഉച്ച​രി​ച്ചു​കൂ​ട​ല്ലോ. വന്ന​പാ​ടെ എന്റെ അഴി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്ന മു​ടി​ക്കെ​ട്ടിൽ പി​ടി​ച്ചു​ല​ച്ചു, ഗർ​ജ്ജി​ച്ചു, എന്തു കൊ​ണ്ടു് നീ ഇനി​യും ശി​ര​സ്സു് മു​ണ്ഡ​നം​ചെ​യ്തു വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു മാ​തൃ​ക​യാ​വു​ന്നി​ല്ല എന്നു് വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി ചോ​ദി​ച്ചു. വൈ​ധ​വ്യ​ത്തോ​ടെ ചി​ത​യിൽ എറി​യ​ണോ, വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ പാ​രി​തോ​ഷി​ക​മായ ഈ ഉടൽ എന്നു ഞാൻ ശാ​ന്ത​മാ​യി തി​രി​ച്ചു​ചോ​ദി​ച്ചു എന്ന​താ​ണു് എനി​ക്കോർ​മ്മി​ച്ചെ​ടു​ക്കാ​വു​ന്ന ഒരേ​ഒ​രു പ്ര​കോ​പ​നം. വി​ധ​വ​യാ​യാൽ എന്തി​നു നീ പ്ര​ലോ​ഭ​ന​മാ​യി ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്ക​ണം? ഭര​ണ​കൂ​ടം സം​ഭ​രി​ക്കു​ന്ന ഓരോ ധാ​ന്യ​മ​ണി​യി​ലും, ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചോ, ഞങ്ങൾ ഇനി​യും ഇതു​പോ​ലെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കും കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ പേ​രു​ണ്ടോ? ഇല്ലെ​ങ്കിൽ, കാ​ല​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു പോവാൻ പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ നാ​മ​ത്തിൽ നി​ന്നോ​ടു് ആജ്ഞാ​പി​ക്കും! അതൊ​ഴി​വാ​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ വഴി​യു​ണ്ടു്, നി​ങ്ങൾ ‘സേ​വ​ന​ദാ​താ​ക്കൾ’ ആവണം. മഹാ​റാ​ണി​പ്പ​ട്ടം കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി പഴ​യ​പോ​ലെ ഞങ്ങൾ​ക്കു് പായ വി​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല”.

2023-03-18

“കു​ന്തി താമസം ഇവി​ടെ​യ​ല്ലേ? ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ അമ്മ കു​ന്തി​ക്കു്, ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ അന്തഃ​പുര സമു​ച്ച​യ​ത്തിൽ അന്തി​യു​റ​ങ്ങാൻ മാ​ത്രം എന്താ​ണി​പ്പോൾ കാ​ര്യം?”, മുൻ​പ​രി​ച​യം തോ​ന്നിയ ഗാ​ന്ധാ​ര​വം​ശ​ജ​യെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അഭി​വാ​ദ്യം ചെ​യ്തു.

“വം​ശീ​യ​മാ​യി രാ​ജ​തോ​ഴി​ക​ളെ നി​ങ്ങൾ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തി​യാൽ, ഗാ​ന്ധാ​ര​ഭാഷ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന സ്ത്രീ എന്ന നി​ല​യിൽ മഹാ​റാ​ണി ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​ആ​വ​ശ്യ​ങ്ങൾ അറി​ഞ്ഞു അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​സേ​വ​നം ചെ​യ്യാൻ ഞാൻ ഒരാൾ മാ​ത്രം മതി. എന്നാൽ, കു​ടി​യേ​റ്റ​ത്തി​നു​പോയ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ നല്ല​ന​ട​പ്പി​നാ​യി കൗ​ര​വ​ബ​ന്ദി​യാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കു​ന്തി​യെ (ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ ചക്ര​വർ​ത്തി/ മുൻ മഹാ​റാ​ണി/ പാ​ണ്ഡു​വി​ധവ തു​ട​ങ്ങിയ പദ​വി​സം​ബ​ന്ധ​മായ കോ​ലാ​ഹ​ല​മൊ​ന്നും കേ​വ​ല​മൊ​രു അന്യ​നാ​ട്ടു​കാ​രി​യായ ഞാൻ അറി​യേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മ​ല്ല) രാ​പ്പ​കൽ നി​രീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന പരി​പാ​വ​ന​അ​ര​മ​ന​ജോ​ലി​യാ​ണു് പ്ര​ധാ​നം. അനി​ഷ്ട​കാ​ഴ്ച​കൾ അന്ത​സ്സോ​ടെ ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ ദൃ​ശ്യ​പ​രി​ധി യിൽ നി​ന്നും മറ​യ്ക്കു​ന്ന കൺ​കെ​ട്ടു​തു​ണി​ക്കെ​ട്ടു് ശു​ദ്ധ​ജ​ല​ത്തിൽ​ക​ഴു​കി, നി​ഴ​ലിൽ​ഉ​ണ​ക്കി, ചു​ളി​വി​ല്ലാ​തെ മട​ക്കു​ന്ന ‘ശ്ര​മ​ക​ര​മായ’ മണ്ണാ​ത്തി​ദൗ​ത്യം ക്ഷ​മ​യോ​ടെ ചെ​യ്യും എന്നു് കു​ന്തി അവസരം കി​ട്ടു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ഗാ​ന്ധാ​രി​യോ​ടു് അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ടാ​റു​ണ്ടു്. ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ തി​രു​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ പക്ഷേ, ഞാൻ തന്നെ കഴു​കും. ത്യാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തീ​ക​മായ കൺ​കെ​ട്ടു​തു​ണി, ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ​മു​ള്ള തി​രു​വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യി കൂ​ട്ടി​ക്ക​ലർ​ത്ത​രു​തെ​ന്നു കു​ന്തി അമം​ഗ​ള​ക​ര​മാ​യി വി​ര​ലു​യർ​ത്തി നി​ഷ്കർ​ഷി​ക്കും. വസ്ത്ര​ങ്ങൾ ശരീ​ര​ത്തെ തണു​പ്പിൽ നി​ന്നും ചൂ​ടിൽ​നി​ന്നും രക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തി​നൊ​പ്പം, ചി​ലർ​ക്കെ​ങ്കി​ലും ബാ​ഹ്യ​സൗ​ന്ദ​ര്യ​വും സമ്മാ​നി​ക്കു​മ​ത്രേ! സത്യം തന്നോ​ടു​ത​ന്നെ കൺ​കെ​ട്ടു​തു​ണി മറ​ച്ചു​വെ​ക്കു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ, ഹൃ​ദ​യ​ഭാ​ഷ​യു​ടെ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​വി​നി​യോ​ഗം നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്നു എന്നു് കു​ന്തി കൈ മലർ​ത്തി അപ്പോൾ എന്നോ​ടു് മു​ന​വ​ച്ചു പരി​ത​പി​ക്കും. പു​റം​ലോ​ക​ത്തെ കാ​ണാ​നാ​വാ​ത്ത​തു പോലെ, ഗാ​ന്ധാ​രി​ക്കു് കേൾ​ക്കാ​നു​മാ​വി​ല്ലെ​ന്ന ധൈ​ര്യ​ത്തിൽ കു​ന്തി, ഞങ്ങ​ളെ മസ്തി​ഷ്ക​പ്ര​ക്ഷാ​ള​നം ചെ​യ്യു​ന്ന രീതി ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ, കു​ന്തി​ക്ക​റി​യാ​ത്ത ഗാ​ന്ധാ​ര​ഭാ​ഷ​യിൽ, ഞാ​ന​പ്പോൾ അറി​യി​ക്കും, വ്യാ​ജ​സൗ​ഹൃ​ദ​വു​മാ​യി നി​ങ്ങൾ എന്നോ​ടു് കു​ത്തി​ക്കു​ത്തി അര​മ​ന​ര​ഹ​സ്യം ചോർ​ത്തി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തുൾ​പ്പെ​ടെ ചാ​ര​സ​ന്ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ ഞാൻ ഉൾ​പ്പെ​ടു​ത്തും!”

“കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യെ തി​രു​വ​സ്ത്രം ധരി​പ്പി​ക്കും​മു​മ്പു് തന്നെ​യെ​ന്താ നി​ങ്ങൾ ചെ​ങ്കോ​ലും കി​രീ​ട​വും താഴെ വക്കു​ന്ന​തു്?”, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ക്കു​ശേ​ഷം മു​പ്പ​ത്തി​യാ​റു​വർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി രാ​ജ​പ​ദ​വി​വ​ഹി​ച്ച യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കാടു വി​ളി​ക്കു​ന്നു!”

2023-03-19

“വേ​നൽ​ച്ചൂ​ടിൽ ഗം​ഗ​യും യമു​ന​യും തി​ള​ച്ചു​മ​റി​യു​മ്പോൾ, വീ​ട്ട​ക​ത്തൊ​തു​ങ്ങാ​തെ നി​ങ്ങൾ എന്താ​ണു് ഭാ​രി​ച്ചൊ​രു ലോ​ഹ​ഗ​ദ​യും ഉയർ​ത്തി​പി​ടി​ച്ചു കല്ലും​മു​ള്ളും ചവി​ട്ടി യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യിൽ വഴി​ന​ട​ക്കു​ന്ന​തു്?”,കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കു​റ്റി​ച്ചെ​ടി​കൾ വീ​ണ്ടും വളർ​ന്നു​പ​ടർ​ന്ന പഴയ പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി​യിൽ ആയി​രു​ന്നു ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യും പു​തു​ത​ല​മുറ കൗ​ര​വ​ബാ​ലി​ക​മാ​രും.

“രൗ​ദ്ര​ഭീ​മ​നു​മാ​യു​ള്ള അന്തി​മ​ഗ​ദാ​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പാ​ണ്ഡ​വ​ഗൂ​ഡാ​ലോ​ച​ന​യു​ടെ ഇര​യാ​യി, സ്വ​ജീ​വൻ ബലി​ദാ​നം ചെയ്ത ജലാ​ശ​യ​തീ​ര​ത്തു സഹ​നം​നി​റ​ഞ്ഞ ഈ കാൽ​ന​ട​യാ​ത്ര സമാ​പി​ക്കും. അവ​രു​ടെ പ്രി​യ​പി​താ​മ​ഹ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ഓർ​മ്മ​ക്കു കൗ​ര​വ​ബാ​ലി​ക​മാ​രു​ടെ പ്ര​തി​ജ്ഞ​യാ​യി​രു​ന്നു, പീ​ഡാ​നു​ഭ​വ​സ്മ​ര​ണ​ക​ളു​മാ​യൊ​രു കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യാ​ത്ര. തീർ​ത്ഥാ​ട​ന​ത്തി​ന്റെ സമാ​പ​ന​ത്തി​നു ഞങ്ങൾ ഒരു​ക്കു​ന്ന സ്നേ​ഹ​വി​രു​ന്നിൽ പങ്കെ​ടു​ക്കാൻ നി​ങ്ങ​ളെ ഞങ്ങൾ സാദരം ക്ഷ​ണി​ക്ക​ട്ടെ. എത്ര എത്ര കഠി​ന​ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ അവ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ക്കു​മ്പോ​ഴും, പ്ര​സ​ന്ന​മു​ഖ​ത്തോ​ടെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്രാ​ന​ന്ത​ര​ഹ​സ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ഭാ​വി​യെ​ക്കു​റി​ച്ച​വൻ ഉള്ളു​തു​റ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള​തു് നി​ങ്ങ​ളോ​ട​ല്ലേ!”

“കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​ന്റെ ‘അവസ്ഥ’യെ​ന്താ​ണു്?”, ഊട്ടു​പു​ര​യു​ടെ മൂ​ല​യിൽ, ഒറ്റ​ക്കി​രു​ന്നു സസ്യാ​ഹാ​രം നിർ​വൃ​തി​യോ​ടെ കഴി​ക്കു​ന്ന, ‘ചി​ര​ഞ്ജീ​വി’യെ കൺ​കോ​ണു കൊ​ണ്ടു് യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​ക​ന്റെ ശ്ര​ദ്ധ​യാ​കർ​ഷി​ച്ചു കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​ര​ഹ​സ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ഏക​കൗ​ര​വ​സൈ​നി​കൻ എന്ന നി​ല​യിൽ പൊ​തു​ശ്ര​ദ്ധ​പി​ടി​ച്ച വൃ​ദ്ധൻ, സമ​കാ​ലി​കർ പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടും, സമ​ചി​ത്ത​ത​യോട ഉദ്യാ​ന​ത്തി​ലും ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലും വി​ഹ​രി​ക്കു​ന്ന നാ​ളു​കൾ.

“മര​ണ​മി​ല്ലെ​നി​ക്കു് എന്നു് അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വി​നെ​പോ​ലെ അഹ​ങ്ക​രി​ക്കാൻ കഴി​യു​ന്നൊ​രു നി​സ്സാ​ര​ആ​ത്മാ​വു്. ഇപ്പോൾ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​ന്റെ പ്രാ​ഥ​മി​ക​ഗു​രു, എങ്കി​ലും രക്ഷി​താ​ക്ക​ളായ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്ക​യാ​ളോ​ടു് അശേ​ഷ​മി​ല്ല ആത്മ​ബ​ന്ധം. ‘മഹാ​ബ്രാ​ഹ്മണ’നാണു് താ​നെ​ന്ന അവ​കാ​ശ​വാ​ദ​മു​ന്ന​യി​ക്കു​മ്പോ​ഴും, കൗ​ര​വ​കു​ല​ഗു​രു​വാ​യി! ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​സ്വ​ത്വ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തിൽ തൽ​പ്പ​രൻ, അങ്ങ​നെ ഭാ​ര്യാ​സ​ഹോ​ദ​ര​നായ ദ്രോ​ണ​രെ, കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു. ഭീ​ഷ്മ​രെ പറ​ഞ്ഞു​പ​റ്റി​ച്ചു കൗ​ര​വ​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ ദ്രോ​ണ​ഗു​രു​കു​ല​ത്തി​ലാ​ക്കി കൊ​ട്ടാ​ര​ബ​ന്ധ​ത്തിൽ പി​ടി​മു​റു​ക്കി. കീ​ഴ്ജാ​തി ബോധം കർ​ണ്ണ​നെ ഇത്ര​മാ​ത്രം പി​ടി​കൂ​ടി​യ​തി​നു​പി​ന്നി​ലെ കു​രു​ട്ടു​ബു​ദ്ധി​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും കൂ​ട്ടു​കൂ​ടി​യ​തോ, ജാ​തി​ബോ​ധം തീ​രെ​യി​ല്ലാ​ത്ത ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ കൂടെ! യു​ദ്ധ​ത്തിൽ കൗരവർ തോ​റ്റ​തോ​ടെ, പി​റ്റേ​ന്നു​രാ​വി​ലെ​മു​തൽ കൃപർ വി​ജ​യി​യെ​പോ​ലെ പാ​ണ്ഡ​വ​പ​ക്ഷ​ത്താ​യി. പാ​ണ്ഡ​വർ അഞ്ചു​പേ​രും ജാ​തി​ബോ​ധ​മു​ള്ള​വർ, ദേ​വ​ലോ​ക​സ​ന്ത​തി​കൾ എന്ന വം​ശീ​യ​മ​ഹി​മ​യും! അവർ ഉട​ല​ഴ​കു് കാ​ട്ടി ജന​ങ്ങ​ളെ ഇന്നും പറ്റി​ക്കു​ന്നു. മൊ​ത്തം ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​രം, ആൾ​മാ​റാ​ട്ട​ങ്ങ​ളു​ടെ കളി​യ​ര​ങ്ങാ​ണു്. നി​ങ്ങൾ​ക്കു് രാ​പ്പ​കൽ തി​ണ്ണ​നി​ര​ങ്ങി വി​ഴു​പ്പു പൊ​ക്കാൻ പറ്റിയ ഇടം അഭി​ന​ന്ദ​ന​ങ്ങൾ!”

“ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രി​ക​യു​ടെ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു തൂ​ത്തു​മാ​ച്ചു കൗ​ര​വാ​നു​കൂ​ല​ചേ​രുവ വര​ച്ചു​ചേർ​ത്ത അജ്ഞാ​ത​ചി​ത്ര​കാ​രി​ക്കു നമോ​വാ​കം. എങ്ങ​നെ നി​ങ്ങൾ ഇതൊ​ക്കെ സാ​ധി​ച്ചെ​ടു​ത്തു? നകു​ല​ചാ​ര​ന്മാർ ശി​രോ​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ​ധ​രി​ച്ചു നഗ​ര​വീ​ഥി​ക​ളിൽ നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ക്ക​ണ്ണു​മാ​യി രാ​പ്പ​കൽ ചു​റ്റു​മ്പോൾ!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധന വി​ധ​വ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വാർ​ഷി​ക​മാ​യി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം ഈ ദിനം ആഘോ​ഷി​ക്കു​മ്പോൾ, ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’ പാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​തി​ച്ഛായ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​ന​വീ​ക​രി​ക്കു​മെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു. കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ രഹ​സ്യ​യോ​ഗം ചേർ​ന്നു് ‘മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മണ’ത്തി​നു പദ്ധ​തി​യി​ട്ടു. ചാ​ര​നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തെ ചെ​റു​ക്കാൻ രതി​പ്ര​ലോ​ഭ​നം, (അഥവാ ഞങ്ങ​ളു​ടെ നാ​ട്ടു​മൊ​ഴി​യിൽ തേൻ​കെ​ണി) ലക്ഷ്യ​വി​ജ​യം കണ്ടു. പാ​ണ്ഡ​വാ​നു​കൂ​ല​ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​കൾ തു​ട​ച്ചു​നീ​ക്കാ​നും, ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധ​ത്തി​ലെ അധാർ​മി​ക​ത​മാ​ത്രം മതി, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​കാ​പ​ട്യം ജന​ങ്ങൾ​ക്കു​മു​മ്പിൽ അനാ​വ​ര​ണം ചെ​യ്യാ​നെ​ന്നു ഞങ്ങൾ തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. യു​ദ്ധ​നി​യ​മ​ങ്ങൾ അശേഷം പാ​ലി​ക്കാ​തെ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ഭീമൻ തു​ട​യി​ല​ടി​ച്ചു കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി എന്ന വി​പൽ​സ​ന്ദേ​ശം വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന ഈചി​ത്ര​മെ​ഴു​ത്തി​ലൂ​ടെ ഞങ്ങൾ കൃ​ത്യ​മാ​യി ലക്ഷ്യ​മി​ടു​ന്ന​തെ​ന്തെ​ന്നോ? കു​റ്റ​വാ​ളി​ഭീ​മൻ തെ​രു​വോ​ര​പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടിൽ ഞങ്ങ​ളു​ടെ വി​ചാ​രണ നേ​രി​ട​ണം. തീ അവർ കെ​ടു​ത്തി​യാ​ലും, നീ​റി​പ്പു​ക​യും!”

2023-03-20

“യു​ദ്ധ​വി​രാ​മ​മാ​യോ? അതോ, ആദ്യ​ദി​നം പോലെ അർ​ജ്ജു​നൻ പൊ​ടു​ന്ന​നെ വി​ഷാ​ദ​രോ​ഗി​യാ​യോ?”, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധ​നിർ​വ്വ​ഹ​ണ​സ​മി​തി അധ്യ​ക്ഷ​നെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അഭി​വാ​ദ്യം ചെ​യ്തു.

“ആരാ​ണു് വി​ഷാ​ദ​രോ​ഗി​അർ​ജ്ജു​നൻ, എന്താ​ണു് വി​ഷാ​ദം എന്ന​തൊ​ന്നും എന്റെ ജോ​ലി​ക്കു പരി​ഗ​ണ​നാ​വി​ഷ​യ​മ​ല്ല. ഇരു​കൂ​ട്ട​രും വ്യൂ​ഹം​ച​മ​ഞ്ഞു, എറി​യാൻ പര​സ്പ​രം കു​ന്തം ഉയർ​ത്തു​മ്പോ​ഴാ​ണു്, അവർ​ക്കി​ട​യി​ലൊ​രു കൂ​ട്ടം വെ​ള്ള​പ്രാ​വു​കൾ ചി​റ​ക​ടി​ക്കു​ന്നു. പക്ഷി​ക്കൂ​ട്ട​ത്തെ പേ​ടി​പ്പി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ ശം​ഖ​നാ​ദം മു​ഴ​ക്കി, പ്രാ​വു​കൾ പോർ​ക്ക​ളം വി​ട്ടു​പോ​യി​ല്ല. അപ്പോ​ഴാ​ണു് ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ നി​ന്നു് പാ​ച​ക​സം​ഘ​ത്തി​ന്റെ അടി​യ​ന്തി​ര​അ​റി​യി​പ്പു് വന്ന​തു്. മൃ​ഗ​മാം​സ​ക്ഷാ​മം പരി​ഹ​രി​ക്കാൻ, ശല്യ​ക്കാ​രായ വെ​ള്ള​രി​പ്രാ​വു​ക​ളെ പി​ടി​കൂ​ടാ​നാ​ണ​വ​രു​ടെ പ്രാ​യോ​ഗി​ക​നിർ​ദേ​ശം. ചാ​രി​താർ​ഥ്യ​ത്തോ​ടെ പറ​യ​ട്ടെ ഇരു​കൂ​ട്ട​രും എറി​ഞ്ഞ കു​ന്ത​ങ്ങൾ അപ്പോൾ ലക്ഷ്യ​വേ​ധി​യാ​യി! കൃ​ത്യം തട​സ്സ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ പ്രാ​വു​ക​ളു​ടെ ചൂ​ടാ​റാ​ത്ത ‘ഭൗ​തി​ക​ശ​രീര’ങ്ങൾ ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലേ​ക്ക​യ​ച്ച​തോ​ടെ, കൗ​ര​വ​പാ​ണ്ഡവ പോ​രാ​ട്ടം ആരം​ഭി​ച്ചു. ചാർ​വാ​കൻ എന്നൊ​രു​യു​ക്തി​വാ​ദി​യാ​ണു് പ്രാ​വു​ക​ളെ പോർ​ക്ക​ള​ത്തി​ലേ​ക്കു വി​ട്ട​തെ​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​പ​രാ​തി യു​ദ്ധ​നിർ​വ്വ​ഹ​ണ​സ​മി​തി അന്വേ​ഷി​ക്കും. ഔദ്യോ​ഗി​ക​കൃ​ത്യ​നിർ​വ​ഹ​ണ​ത്തിൽ ഇത്ത​രം ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ​യു​ള്ള ഇട​പെ​ടൽ ഉണ്ടെ​ന്നു അന്വേ​ഷ​ണ​ത്തിൽ കണ്ടാൽ, മാ​തൃ​കാ​പ​ര​മാ​യി മു​ണ്ഡ​നം ചെ​യ്തു ശി​ക്ഷി​ക്കും. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര വെ​റു​മൊ​രു യു​ദ്ധ​മ​ല്ല, ഇതു് കാ​ലാ​തി​വർ​ത്തി​യായ ഒരു ഇതി​ഹാ​സ​ത്തി​ന്റെ നിർ​ണ്ണാ​യ​ക​ഘ​ട്ട​മാ​ണു് എന്ന നി​ങ്ങ​ളു​ടെ നി​രീ​ക്ഷ​ണം ഞങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​തി​ക​ര​ണം അർ​ഹി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.”

“ഭാ​ര്യ​യെ പണ​യം​വെ​ക്കു​മ്പോൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, സ്വയം നി​സ്വ​നും കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​യു​മാ​യി​രു​ന്ന സ്ഥി​തി​ക്കു്, പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​യോ​ഗ്യത ഇല്ലെ​ന്നാ​ണ​ല്ലോ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​യിൽ കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു്. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ വന​വാ​സ​ത്തിൽ അയച്ച നി​യ​മ​വി​രു​ദ്ധ​ന​ട​പ​ടി​ക്കെ​തി​രെ, സഹോ​ദ​രൻ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ പര​മോ​ന്നത നീ​തി​പീ​ഠം​ത്തെ സമീ​പി​ച്ചാൽ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൗ​ര​വ​അ​ടിമ, വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം ഇതെ​ല്ലാം അസം​ബ​ന്ധ ആഖ്യാ​ന​മ​ല്ലേ? ആണു​ങ്ങൾ ചൂ​താ​ടു​മ്പോൾ, പാ​ഞ്ചാ​ലി അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ​ചെ​ന്നു് കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്ക​ളു​മാ​യി പരി​ച​യം പു​തു​ക്കു​ന്നു. കു​ഴ​പ്പ​മി​ല്ല. എന്നാൽ പി​ന്നീ​ട​വൾ സമർ​ത്ഥ​മാ​യൊ​രു കൂ​ട്ടം ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളോ​ടെ പാ​വം​കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്ക​ളു​ടെ ഉള്ളം​തു​റ​പ്പി​ക്കു​ന്നു. “ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​ര​ല്ലാ​ത്ത കൗ​ര​വ​രാൽ ഇണ​ചെ​യ്യാൻ ഞങ്ങൾ​നിർ​ബ​ന്ധി​തർ” എന്ന ആഖ്യാ​ന​നിർ​മ്മി​തി! അന്തഃ​പു​ര​തോ​ഴി​കൾ​വ​ഴി വി​വ​ര​മ​റി​ഞ്ഞ ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം ചോ​ദി​ച്ചു. ആഖ്യാ​ന​നിർ​മ്മി​തി അവൾ ആവർ​ത്തി​ച്ചു. ബലാൽ​ക്കാ​ര​വി​വ​രം ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ അറി​യി​ക്ക​ട്ടെ എന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്ക​ളോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, “അരുതേ! ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഞങ്ങ​ളെ വി​വ​സ്ത്ര​യാ​ക്കി തെ​രു​വി​ലി​റ​ക്കു”മെന്ന മറു​പ​ടി​യാ​ണു് കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്ക​ളിൽ​നി​ന്നും കി​ട്ടി​യ​തെ​ന്നു​മ​വൾ സഭാ​ത​ല​ത്തിൽ​എ​ല്ലാ​വ​രും കേൾ​ക്കെ! അപ​കീർ​ത്തി​ക​ര​മായ അസ​ത്യ​പ്ര​ചാ​ര​ണ​ത്തി​നു ശേ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു ഉന്തും തള്ളും, അല്പ​വ​സ്ത്ര പാ​ഞ്ചാ​ലി വി​വ​സ്ത്ര​ആ​വു​ന്ന​തും. കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യു​ടെ വി​വേ​ച​നാ​ധി​കാ​ര​മു​പ​യോ​ഗി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം പിൻ​വ​ലി​ച്ചു ആഖ്യാ​ന​ത്തി​നു നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തിൽ അവ​ത​ര​ണാ​നു​മ​തി നി​ഷേ​ധി​ച്ചു. സംഗതി ഇതാ​യി​രി​ക്കെ, പാ​ണ്ഡ​വർ മെ​ന​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത കഥ​യാ​യി​രു​ന്നു ‘അജ്ഞാ​തൻ’ അവൾ​ക്കു അപ്പ​പ്പോൾ ഉടു​തു​ണി മു​ക​ളിൽ നി​ന്നും എറി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്ത​തു. തി​ര​ക്കു​ണ്ടു് ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലെ പാ​ണ്ഡ​വ​നി​ധി വീ​ണ്ടെ​ടു​ത്തു് വേണം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ഹരി​ത​വ​നം നിർ​മ്മി​ക്കു​വാൻ. ഖാ​ണ്ഡവ വനം പാ​ണ്ഡ​വർ കത്തി​ച്ച​തി​നു കൗരവർ ചെ​യ്യു​ന്ന പാ​പ​പ​രി​ഹാ​രം!”

“ദ്രൗ​പ​ദി​യെ കൗരവർ വഴി​വി​ട്ടു് എങ്ങ​നെ എക്കാ​ല​വും അവ​മ​തി​ച്ചു എന്നാ​ണു്, പാ​ണ്ഡ​വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നാ​യി ചു​മ​ത​ല​യേ​റ്റ നി​ങ്ങൾ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്ന​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ല​കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി കൂ​ടി​യായ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആയി​ര​മാ​യി​രം ധീ​ര​വ​നി​ത​കൾ അവ​രു​ടെ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ​ക്കു് വി​ജ​യാ​ശം​സ​നേർ​ന്നു പോർ​ക്ക​ള​ത്തി​ലേ​ക്ക​വ​രെ യാത്ര പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, കഴി​ഞ്ഞ പതി​മൂ​ന്നു​വർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ​യും, പോ​റ്റി​വ​ളർ​ത്തിയ മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ളെ​യും, കൂ​ട​പ്പി​റ​പ്പു​ക​ളെ​യും കാ​ണാ​നാ​വാ​തെ കാ​ട്ടിൽ ദു​രി​ത​ജീ​വി​തം നയി​ച്ച സഹോ​ദ​രി​യു​ടെ ജീ​വി​തം സഹ​ന​ത്തി​ന്റെ പര​മോ​ന്ന​ത​മാ​തൃ​ക​യാ​യി വരും​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ ഓർ​ക്ക​പ്പെ​ട​ട്ടെ. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ സാം​സ്കാ​രി​ക​സ്വ​ത്തു എന്ന​നി​ല​യിൽ കാ​ത്തു​സൂ​ക്ഷി​ക്കാ​നു​ള്ള വം​ശീ​യ​കർ​ത്ത​വ്യം, അധി​കാ​ര​പ​ദ​വി​വ​ഹി​ച്ച കൗരവർ കാ​റ്റിൽ പറ​ത്തി എന്ന​താ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടെ​നി​ക്കു​ള്ള പരി​ഭ​വം. എന്നാൽ അതി​ന്റെ​പേ​രിൽ ഞാ​ന​വ​ന്റെ തല​വെ​ട്ടാ​നൊ​ന്നും നാളെ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന യു​ദ്ധ​ത്തിൽ ഉദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്നി​ല്ല കാരണം, പതി​മൂ​ന്നു​വർ​ഷ​ത്തെ പ്ര​വാ​സ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ കു​ഴി​ച്ചു​മൂ​ട​പ്പെ​ട്ട സം​സ്കാ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ പു​നഃ​സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി പാ​ണ്ഡ​വർ ആളെ​ക്കൂ​ട്ടി ചെ​യ്യു​ന്നൊ​രു ദൃ​ശ്യ​ശ്രാ​വ്യ പ്ര​ദർ​ശ​ന​ന​ഗ​രി​യൊ​ന്നു​മ​ല്ല കു​രു​ക്ഷേ​ത്രം, ആറംഗ പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബ​ത്തി​നു് അന്തി​യു​റ​ങ്ങാ​നു​ള്ള ഭൂ​മി​ക്കു​വേ​ണ്ടി ജീ​വ​ന്മ​രണ പോ​രാ​ട്ടം എന്ന പരി​മിത ലക്ഷ്യ​മേ അതി​നു​ള്ളു.”

2023-03-21

“ചോ​ര​യി​റ്റു​ന്ന തള്ള​വി​രൽ തളിർ​വെ​റ്റി​ല​യിൽ നി​ങ്ങൾ ഗു​രു​വി​നു കൈ​മാ​റു​ന്ന​തി​നി​ട​ക്കെ​ന്തോ പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടെ ഉച്ച​രി​ക്കു​ന്ന​തു​കേ​ട്ടു് ദ്രോ​ണർ തു​ട​യി​ല​ടി​ച്ചു കു​ലു​ങ്ങി​ക്കു​ലു​ങ്ങി ചി​രി​ക്കു​ന്നു! എന്തു് പറ​ഞ്ഞാ​യി​രു​ന്നു ആ കഠി​ന​ഹൃ​ദ​യ​നെ ചെ​റു​താ​യെ​ങ്കി​ലും രസി​പ്പി​ക്കാൻ, വി​രൽ​മു​റി​ഞ്ഞ വേ​ദ​ന​യി​ലും നി​ങ്ങൾ​ക്കാ​യ​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഏക​ല​വ്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഞങ്ങൾ വേ​ട്ട​മാം​സം കഴി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണെ​ങ്കി​ലും, സസ്യാ​ഹാ​രി​ക​ളായ വന്യ​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ സ്വ​ന്തം കൈ​കൊ​ണ്ടു് കഴു​ത്തു​വെ​ട്ടി മാ​ത്ര​മേ ഇറ​ച്ചി പൊ​രി​ച്ചു​ക​ഴി​ക്കൂ. എന്നാൽ മഹാ​ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​രായ നി​ങ്ങൾ​ക്കി​ഷ്ടം നി​ഷാ​ദ​വി​ദ്യാർ​ത്ഥി ഗു​രു​ദ​ക്ഷി​ണ​യാ​യി മു​റി​ച്ചു തരു​ന്ന തള്ള​വി​ര​ലാ​ണ​ല്ലേ എന്നു് വി​ന​യ​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ച​തിൽ നർ​മ്മം​കാ​ണാൻ മാ​ത്രം നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്താ​ണ​പാ​കത?”

“ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം മോ​ഹ​ന​ന​ഗ​രം ഇനി എന്തു​ചെ​യ്യാ​നാ​ണു് ഭാവം? വി​ളി​ച്ചു​വ​രു​ത്തിയ അതി​ഥി​ക​ളെ അങ്ക​ലാൽ​പ്പി​ലാ​ക്കു​ന്ന വഴു​ക്കു സഭാ​ത​ല​ങ്ങൾ വി​നോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​രി​കൾ​ക്കു് തു​റ​ന്നു​കൊ​ടു​ക്കു​മോ? അതോ, അവമതി ആവർ​ത്തി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ, അട​ച്ചി​ടു​മോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വർ വന​വാ​സ​ത്തി​നു പദ​യാ​ത്ര തു​ട​ങ്ങിയ നേരം.

“ഞങ്ങ​ളൊ​രു പരി​ഷ്കൃ​ത​സ​മൂ​ഹ​മാ​യി​പ്പോ​യി​ല്ലേ, ഹരി​ത​ച​ട്ടം പാ​ലി​ക്കേ​ണ്ടേ വി​ഖ്യാ​ത​കു​രു​വം​ശം! പരി​സ്ഥി​തി​ലോല പ്ര​ദേ​ശ​മാ​ണു് ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​മെ​ന്നു ‘അന്ധ’പി​താ​വി​ന​റി​യി​ല്ല. കി​ട​പ്പാ​ടം പണി​യാൻ ഇടം​യാ​ചി​ച്ച യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് ദുർബല മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തിൽ വന​മേ​ഖ​ല​പ്ര​വി​ശ്യ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ ഇഷ്ട​ദാ​നം ചെ​യ്യു​മ്പോൾ, ഞാൻ സ്ഥ​ല​ത്തി​ല്ല. ഭൂ​മി​യി​ലു​ള്ള എല്ലാ​ത്ത​രം സസ്യ​ങ്ങ​ളും വന്യ​ജീ​വി​ക​ളും സമ​ര​സ​പ്പെ​ട്ട ആവാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ, കണ്ണിൽ ചോ​ര​യി​ല്ലാ​ത്ത പാ​ണ്ഡ​വർ കത്തി​ച്ചൊ​ടു​ക്കി. ആകൊ​ടും​പാ​പം ചു​മ​ന്ന​യി​ട​ത്ത​ല്ലേ വാ​സ്തു​ശിൽ​പ്പി മയ​നെ​ക്കൊ​ണ്ട​വർ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം നഗ​രം​നിർ​മ്മി​ച്ചു്, രാ​ജ​സൂ​യ​മെ​ന്ന​പേ​രി​ലൊ​രു യാ​ഗം​ചെ​യ്തു, ഞങ്ങ​ള​ട​ക്കം ഗം​ഗാ​സ​മ​ത​ല​ത്തി​ലെ നാ​ടു​വാ​ഴി​ക​ളെ​യെ​ല്ലാം സാ​മ​ന്ത​ന്മാ​രാ​ക്കി, രത്ന​ശേ​ഖ​രം ഓരോ ആണ്ടു​പി​റ​പ്പി​ലും കപ്പ​മാ​യി കൊ​ടു​ക്കാൻ വി​ധി​യു​ണ്ടാ​യ​തു്. അന്ന​തൊ​ക്കെ നെ​ടു​വീർ​പ്പോ​ടെ ഞങ്ങൾ പു​തു​ത​ല​മു​റ​രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്മാർ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നെ​ങ്കി​ലും, ഉള്ളി​ലൊ​രു നെ​രി​പ്പോ​ടു​യ​രു​ന്ന​തു് അവ​ര​റി​ഞ്ഞി​ല്ല. ചൂ​താ​ടാൻ​ഓ​ടി​വ​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ അതാ, ഉടു​ത്ത തു​ണി​ക്കു മറു​തു​ണി​യി​ല്ലാ​തെ, കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു പോ​വു​ന്നു. പതി​മൂ​ന്നു വർഷം കഴി​ഞ്ഞ​വർ മട​ങ്ങി​വ​ന്നാൽ? എല്ലാം​മുൻ​കൂ​ട്ടി​ക്ക​ണ്ടു് ഉടൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു!—പാ​ണ്ഡ​വർ ഒളി​പ്പി​ച്ചു​വ​ച്ച രത്ന​ശേ​ഖ​ര​ങ്ങൾ കണ്ടെ​ടു​ത്തു വേണം അഭി​ശ​പ്ത​ന​ഗ​രി​യെ വന്യ​പ്ര​കൃ​തി​ക്കു തി​രി​ച്ചു കൈ​മാ​റാൻ!”

“ദാ​മ്പ​ത്യ​വി​ശ്വ​സ്ത​ത​വി​ട്ടു പു​രു​ഷ​സൗ​ഹൃ​ദം എനി​ക്കു​ണ്ടാ​വി​ല്ല എന്ന ദൃ​ഢ​പ്ര​തി​ജ്ഞ നി​ങ്ങൾ ആദ്യ​കാ​ല​ത്തു ചെ​യ്യാ​ത്ത​തിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​രി​ലെ മു​തിർ​ന്ന മൂ​ന്നു​അം​ഗ​ങ്ങ​ളും അക്കാ​ല​ത്തു അസം​തൃ​പ്തി പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​ല്ലോ. വഴി​വി​ട്ട പര​പു​രു​ഷ​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നൊ​ഴി​ഞ്ഞു​മാ​റി​യാൽ​മാ​ത്രം പോരാ, ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി​യോ​ടെ, പു​നഃ​സ​മാ​ഗ​മ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നും പി​ന്മാ​റ​ണ​മെ​ന്ന ഉദ്ബോ​ധ​ന​വും നി​ങ്ങൾ പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു ചെ​വി​കൊ​ണ്ടി​ല്ലെ​ന്ന​താ​ണ​വ​രു​ടെ പരി​ദേ​വ​നം. ജീ​വി​ത​സാ​യം​സ​ന്ധ്യ​യിൽ, എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ‘മഹാ​റാ​ണി’ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ പരോ​ക്ഷ​സ​ഹാ​യ​ത്തിൽ, കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യും അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ മക​നു​മായ പരീ​ക്ഷി​ത്തു കൊ​ട്ടാ​ര​അ​ട്ടി​മ​റി​യി​ലൂ​ടെ ചെ​ങ്കോൽ തട്ടി​യെ​ടു​ത്ത സം​ഘർ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ. മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​നം സജീ​വ​പ​രി​ഗ​ണ​ന​യിൽ ആയി​രു​ന്ന കാലം.

“തരം​കി​ട്ടി​യാൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് തു​ട​ങ്ങും കൗ​ന്തേ​യർ, ചാ​രി​ത്ര്യ​പ്ര​സം​ഗം! കു​ന്തി​യു​ടെ​യോ കൗ​ന്തേ​യ​രു​ടെ​യോ വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്ഥി​തി​വി​വ​ര​ക്ക​ണ​ക്കു ഞാൻ അന്നും ഇന്നും സൂ​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. എങ്കി​ലും, പെ​ണ്ണു​ട​ല​ഴ​കിൽ പു​രു​ഷ​പ്ര​ലോ​ഭ​ന​സാ​ധ്യത തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ​വ​രിൽ ഓരോ​രു​ത്തർ​ക്കു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു് മു​മ്പും പി​മ്പും രഹ​സ്യ​ക്കാ​രി​കൾ. കൊ​ട്ടാ​രം​വി​ഴു​പ്പിൽ നി​ന്ന​ല്ല ഇതൊ​ക്കെ ഞാൻ പെ​റു​ക്കി​യെ​ടു​ത്ത​തു, പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടിൽ ഊഴം​കി​ട്ടി​വ​രു​ന്ന അഞ്ചു​ആ​ണു​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഉറ​ക്ക​പ്പേ​ച്ചി​ലൂ​ടെ! എന്റെ പര​പു​രു​ഷ​സൗ​ഹൃ​ദ​ക്കൂ​ട്ടാ​യ്മ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു കൗ​ന്തേ​യ​അ​പ​വാ​ദ​ങ്ങൾ​ക്കു മറു​പ​ടി പറ​യു​ന്നി​ല്ല. എന്നാൽ പച്ച​പ്പാ​വ​മെ​ന്നു നാ​മൊ​ക്കെ കരു​തിയ ഭീമൻ (അവ​നി​ന്നു സ്മൃ​തി​നാ​ശ​രോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ പി​ടി​യി​ലാ​ണു്) താ​ക്കീ​തു പോലെ വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു വി​കാ​ര​ഭ​രി​ത​നാ​യി പറ​ഞ്ഞ​തോർ​ക്കു​ന്നു. “കൗ​ര​വ​രു​മാ​യി ഭാ​വി​യി​ലൊ​രു യു​ദ്ധം ഉണ്ടാ​വു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, അപ്പോൾ​മാ​ത്രം, നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​നാ​വും, ഏതു പാ​ണ്ഡ​വ​ന്റെ ഏതു വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​ര​ഹ​സ്യ​പു​ത്ര​നാ​ണു്, പാ​ണ്ഡ​വ​വം​ശം നി​ല​നിർ​ത്താൻ, സ്വ​യം​ബ​ലി​കൊ​ടു​ത്തു പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ നമ്മു​ടെ ജീവൻ രക്ഷി​ക്കുക!” ഘടോൽ​ക്ക​ചൻ എന്നോ മറ്റോ ‘രാ​ക്ഷ​സീയ’മാ​യൊ​രു വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​ബ​ന്ധ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു കേ​ട്ട​നാൾ മുതൽ ഭീ​മ​നു​മാ​യി പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടു ഞാൻ നിർ​ത്തി​യി​രു​ന്നു. വല്ലാ​ത്ത ‘ദേവ’സന്ത​തി​കൾ ഈ കാ​മാ​വേ​ശ​കൗ​ന്തേ​യർ! എന്ന​ക്കാ​ല​ത്തു തോ​ന്നി. ഘടോൽ​ക്ക​ചൻ പി​ന്നീ​ടു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ചെയ്ത വി​സ്മ​യ​ക​ര​മായ പോ​രാ​ട്ട​പ്ര​ക​ട​ന​വും, കൗ​ന്തേ​യ​രു​ടെ​ത​ന്നെ യു​ദ്ധ​കു​ത​ന്ത്ര​ത്തിൽ ആ കൗ​മാ​ര​ക്കാ​രൻ നേ​രി​ട്ട വേ​ദ​നാ​നിർ​ഭ​ര​മായ അന്ത്യ​വും കണ്ട​പ്പോൾ തോ​ന്നി ആൾ​നാ​ശ​സാ​ധ്യ​ത​യു​ള്ള വി​മോ​ച​ന​സ​മ​ര​ങ്ങൾ പരി​സ​മാ​പ്തി​യിൽ എത്തി​ക്കാൻ, വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളി​ലെ രഹ​സ്യ​സ​ന്ത​തി​കൾ​ത​ന്നെ വേണം മുൻ​നി​ര​യിൽ! ഞങ്ങ​ളെ നിർ​ദ്ദ​യം സ്ഥാ​ന​ഭ്ര​ഷ്ട​രാ​ക്കിയ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നെ വീ​ര​ഘ​ടോൽ​ക്ക​ചൻ തൂ​ക്കി​യെ​ടു​ത്തു യമു​ന​യിൽ എറി​യു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ!”പാ​ഞ്ചാ​ലി വി​തു​മ്പി.

2023-03-22

“പാ​ണ്ഡു​വം​ശ​ഹ​ത്യ, അര​ക്കി​ല്ലം, എന്ത​സം​ബ​ന്ധം! അന്ധ​നെ​ന്ത​റി​യാം പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ അങ്ങാ​ടി​വാ​ണി​ഭം!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. വാ​ര​ണാ​വ​തം വന​മേ​ഖല. കു​ന്തി​യും മക്ക​ളും ഏക​ച്ച​ക്ര​ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ ഒളി​ച്ചു​ക​ഴി​യു​ന്ന കാലം.

“പറ​ഞ്ഞാൽ ഗാ​ന്ധാ​രി കലാ​പ​മു​ണ്ടാ​ക്കി​ല്ലേ. വാ​ര​ണാ​വ​തം സു​ഖ​വാ​സ​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബം വെ​ന്തു​ചാ​വ​ണം എന്ന കല്പന ഞാൻ ഏറ്റെ​ടു​ത്തു. ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ​ക്കു് കണ്ണു​കാ​ണി​ല്ലെ​ന്ന കടംകഥ തൊ​ണ്ട​ന​ന​യാ​തെ ഞാൻ വി​ഴു​ങ്ങി​യി​ട്ടി​ല്ല, കണ്ടെ​ന്നു​റ​പ്പു​വ​രു​ത്താ​നും, കണ്ടി​ല്ലെ​ന്നു നടി​ക്കാ​നും കു​ഞ്ഞു​നാ​ളിൽ ഭീ​ഷ്മർ ഉപ​ദേ​ശി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്ത കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​തി​യെ​ന്ന കു​ടി​ല​കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടിൽ മന​സ്സു് ഉറ​ച്ചു പോ​യോ​കു​രു​വം​ശ​നാ​ഥ​നു്? തൊഴിൽ പര​മാ​യി ഞങ്ങൾ കേ​വ​ലം​ക​രാ​റു​കാ​രാ​ണെ​ങ്കി​ലും, കരൾ മൃ​ദു​വാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടാ​വ​ണം ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ചു, “മഹാ​ത്മൻ, എന്തു​തെ​റ്റു അനാ​ഥ​വി​ധ​വ​കു​ന്തി​യും പറ​ക്ക​മു​റ്റാ​ത്ത മക്ക​ളും നി​ങ്ങ​ളോ​ടു് ചെ​യ്തു്?” ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ കണ്ണി​മ​യി​ള​ക്കാ​തെ പറ​ഞ്ഞു, “ശാ​പ​ഗ്ര​സ്ത​പാ​ണ്ഡു വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ സ്ഥാ​ന​മൊ​ഴി​ഞ്ഞു പോ​ട്ടെ കാ​ട്ടിൽ, നീയും മാ​ദ്രി​യും എന്റെ​കൂ​ടെ​അ​ന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ നി​ന്നാൽ, ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ​ക്കാൾ ഒരു​പ​ണ​ത്തൂ​ക്കം കു​റ​വ​ല്ലാ​തെ ഞാൻ നോ​ക്കാം”. വി​ശ്വ​സ്ത​പാ​ണ്ഡു​ഭാ​ര്യ​യെ​ന്ന അര​മ​ന​ഖ്യാ​തി നി​ല​നിർ​ത്തിയ കു​ന്തി, ഭർ​ത്താ​വു​മൊ​ത്തു വന​വാ​സ​ത്തി​നു​പോ​യ​പ്പോൾ, കലു​ഷി​ത​ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​ഹൃ​ദ​യം കല്ലി​ച്ചു. വം​ശ​ഹ​ത്യ എന്ന ആശയം രൂ​പം​കൊ​ണ്ടു. ക്ഷ​മ​യോ​ടെ വർ​ഷ​ങ്ങൾ കാ​ത്തി​രു​ന്നു. ഹൃ​ദ​യം​പി​ട​ക്കു​ന്നു, ക്ഷ​മി​ക്കൂ അര​മ​ന​ര​ഹ​സ്യ​ത്തി​ന്റെ വി​ഴു​പ്പു​കെ​ട്ട​ഴി​ക്കാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കു് അക്ഷ​മ​യു​ണ്ടെ​ന്ന​റി​യാം, കൂ​ടു​തൽ വി​ചാ​ര​ണ​യിൽ​മാ​ത്രം ഞാൻ പര​മ​സ​ത്യം വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തും, പരി​ഭ​വ​മ​രു​തേ, അപ്പോൾ നി​ങ്ങ​ളും, ആർ​ക്ക​റി​യാം, ഒരു പക്ഷേ, പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടിൽ വരും!”

“അര​മ​ന​യിൽ​നി​ന്നും പാ​ഞ്ചാ​ലി പതി​വാ​യി നി​ങ്ങൾ​ക്കു് എത്തി​ക്കു​ന്നി​ല്ലേ ധാ​ന്യം, കു​ടി​നീർ, പരു​ത്തി​വ​സ്ത്രം, പി​ന്നെ വാ​യി​ച്ചാ​സ്വ​ദി​ക്കാൻ വ്യാ​സൻ രചി​ച്ച മഹാ​ഭാ​ര​തം, പി​ന്നെ​യും തു​ട​രു​ന്നു​വോ യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര സൽ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ കു​ത്തി​ത്തി​രു​പ്പു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ​വാർ​ഷി​ക​ആ​ഘോ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​പി​താ​വാ​യ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന അഭി​വ​ന്ദ്യ​വ്യാ​സൻ കൊ​ച്ചു​മ​ക​നായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ആഖ്യാ​ന​ത്തിൽ ഇത്തി​രി കരു​ണ​കാ​ണി​ക്കു​മെ​ന്നു​ക​രു​തിയ എനി​ക്കു​തെ​റ്റി​യോ! കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡത സം​ര​ക്ഷി​ക്കാ​നാ​യി സ്വ​ജീ​വൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ബലി​കൊ​ടു​ത്ത എന്റെ ഭർ​ത്താ​വി​നെ ആദി​മ​ധ്യാ​ന്തം വേ​ട്ട​ക്കാ​ര​നാ​യും, എന്നാൽ പി​തൃ​ശൂ​ന്യ​പാ​ണ്ഡ​വ​രെ അനു​ക​മ്പാർ​ഹ​മായ ഇര​ക​ളാ​യും വ്യാ​സൻ ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു്, മീൻ​കാ​രി സത്യ​വ​തി​യു​ടെ പു​ത്ര​നായ കവി​യു​ടെ കീ​ഴാ​ള​നീ​തി​ക്കു യോ​ജി​ച്ച​താ​ണോ? കു​റെ​യൊ​ക്കെ കണ്ടി​ല്ലെ​ന്നും കേ​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നും ഞങ്ങൾ വാ​യ​ന​ക്കി​ടെ പൊ​റു​ത്തു, എന്നാൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധ​ത്തിൽ വ്യാ​സൻ എടു​ത്ത പ്ര​കോ​പ​ന​പ​ര​മായ ഭീ​മാ​നു​കൂ​ല​നി​ല​പാ​ടു് കണ്ട​പ്പോൾ, കൂർ​ത്ത നാ​രാ​യം കൊ​ണ്ടു് വ്യാ​സൻ ഈ വി​ധ​വ​യു​ടെ കരൾ കൊ​ത്തി​വ​ലി​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ തോ​ന്നി. സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ല സത്യാ​ന​ന്ത​ര​പാ​ണ്ഡ​വ​യു​ഗ​ത്തി​ന്റെ ചരി​ത്ര​നിർ​മ്മി​തി​യിൽ കാ​ണു​ന്ന അനീതി. മഹാ​ഭാ​ര​തം, സത്യ​ക​ഥ​ന​ത്തി​നു യോ​ജി​ക്കു​ന്ന രീ​തി​യിൽ ഉട​ച്ചു വാർ​ക്കാൻ പാ​ണ്ഡ​വർ കവിയെ ദൈ​വ​നാ​മ​ത്തിൽ പ്രേ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ഹി​മാ​ല​യ​അ​ടി​വാ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള വ്യാ​സാ​ശ്ര​മ​ത്തി​നു മു​മ്പിൽ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​കൾ ആത്മാ​ഹൂ​തി​ചെ​യ്യും. വയ്യ ഞങ്ങൾ​ക്കു് രക്ത​സാ​ക്ഷി​ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു വരും​ത​ല​മു​റ​ക​ളു​ടെ അവമതി കേൾ​ക്കാൻ” യു​ദ്ധ​ജേ​താ​ക്ക​ളായ പാ​ണ്ഡ​വർ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തു​മ്പോൾ ജനം അവരെ ഊക്ഷ്മ​ള​മാ​യി സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന വ്യാ​സ​ര​ച​ന​യു​ടെ പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​ക​ളു​മാ​യി നകുലൻ പു​ന​ര​ധി​വാസ കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ ഓടി​ക്കി​ത​ച്ചു എത്തു​ന്ന​തു് അപ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു.

2023-03-23

“ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ, ഉടു​തു​ണി​യൂ​രി നി​ങ്ങ​ളെ കൗരവർ വി​വ​സ്ത്ര​യാ​ക്കു​മ്പോൾ മൂ​ക​സാ​ക്ഷി​ക​ളാ​യി​രു​ന്ന​വ​രെ, യു​ദ്ധം​ജ​യി​ച്ചു അധി​കാ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തി​യാ​ലു​ടൻ പര​സ്യ​വി​ചാ​ര​ണ​ചെ​യ്യു​മെ​ന്ന​ഭി​മു​ഖ​ത്തിൽ അന്നേ​പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നി​ല്ലേ? എന്താ​യി”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം കണ്ടു​ര​സി​ച്ച​വ​രിൽ, ഇന്നു് ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ള്ള​തു് എന്റെ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ മാ​ത്രം!”, ചുവർ ചാ​രി​യി​രു​ന്നു ആലോ​ച​ന​യിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി പറ​ഞ്ഞു.

“വി​ഷാ​ദ​രോ​ഗി​യെ പ്ര​ബോ​ധ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ രണോർ​ജ്ജി​ത​നാ​ക്കാൻ തേ​രാ​ളി ചെയ്ത പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​പ​ര​മ്പര ലക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​നു് സാ​യു​ധ​സൈ​നി​ക​രെ പൊ​രി​വെ​യി​ല​ത്തു നിർ​ത്തു​ക​വ​ഴി, ആദ്യ​ദി​വ​സം യു​ദ്ധ​ക്ഷ​മ​ത​ക്കു ഇടി​വു​ണ്ടാ​യെ​ന്ന യു​ദ്ധ​സ​മി​തി അധ്യ​ക്ഷ​ന്റെ കണ്ടെ​ത്ത​ലി​നോ​ടെ​ങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ സഹോ​ദ​ര​നും, പാ​ണ്ഡ​വ​സേ​നാ​പ​തി​യു​മായ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ നീ​രൊ​ഴു​ക്കി​ലേ​ക്കു് മു​ങ്ങി​ക്കു​ളി​ക്കാൻ​വ​ന്ന രാ​ത്രി.

“വി​ഷാ​ദം ഭീ​തി​ത​മായ രോ​ഗാ​വ​സ്ഥ​യ​ല്ലെ​ന്നും, വച​ന​പ്ര​ഘോ​ഷ​ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ പരി​ച​രി​ച്ചു​മാ​റ്റാ​വു​ന്ന വൈ​കാ​രി​ക​ത​യാ​ണെ​ന്നും പു​റം​ലോ​ക​മ​റി​ഞ്ഞി​ല്ലേ? യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യിൽ അതീ​ത​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നു് സം​ശ​യി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു് യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​കൻ​പോ​ലും സമ്മ​തി​ച്ചി​ല്ലേ? ഇതൊരു നി​സ്സാ​ര​കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​സ്വ​ത്തു​തർ​ക്ക​മെ​ന്ന ദു​ഷ്പ്ര​ചാ​ര​ണം വ്യർ​ത്ഥ​മെ​ന്ന​തോ​ടെ തെ​ളി​ഞ്ഞി​ല്ലേ? മനു​ഷ്യാ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ അടി​യൊ​ഴു​ക്കു​കൾ ഈ മഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ ഉണ്ടെ​ന്ന അപ​നിർ​മ്മാ​ണ​വു​മാ​യി, തക്ഷ​ശില സർ​വ്വ​ക​ലാ​ശാ​ല​ഗ​വേ​ഷ​കർ സന്ദർ​ശ​ന​ത്തി​നു വന്ന​തോ​ടെ തീർ​ന്നി​ല്ലേ അപ​വാ​ദം? ഹി​മാ​ല​യ​ത്തിൽ​നി​ന്നു രാ​പ്പ​കൽ വീ​ശു​ന്ന തണു​ത്ത കാ​റ്റിൽ, നട്ടു​ച്ച​ക്കും തണു​ത്തു​വി​റ​ക്കു​ന്ന ഈ ശീ​ത​കാ​ല​ത്തിൽ, സൈ​നി​കർ വി​യർ​ത്തു എന്ന​തൊ​ക്കെ കാ​ലാ​വ​സ്ഥ​യെ കു​റി​ച്ചു​ള്ള പൊ​തു​ബോ​ധ​ത്തെ പരി​ഹ​സി​ക്ക​ലാ​യി സമൂഹം കാ​ണി​ല്ലേ? അത്യാ​വ​ശ്യം സൈ​നി​ക​പ​ദാ​വ​ലി മാ​ത്ര​മ​റി​യു​ന്ന കൂ​ലി​പ്പ​ട്ടാ​ള​ത്തി​നി​പ്പോൾ, പ്ര​പ​ഞ്ച​വി​ജ്ഞാ​നീ​യ​വും പ്ര​യോ​ഗി​ക​കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടും ആരോ​ഗ്യ​ക​ര​മായ അളവിൽ കി​ട്ടിയ ‘ഉന്മാദ’മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ സാ​ര​ഥി​യു​ടെ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​പ​ര​മ്പര? വരും​യു​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ ഈ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങൾ മഹാ​സം​ഭ​വ​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ഉദ്ധ​ര​ണി​ക​ളി​ലും ടി​പ്പ​ണി​ക​ളി​ലും യു​ദ്ധ​ക്ഷ​മത വർ​ധി​പ്പി​ക്കാ​നാ​യി ഉപ​യോ​ഗി​ക്ക​പ്പെ​ടി​ല്ലെ​ന്നാർ​ക്ക​റി​യാം? എനി​ക്കോ നി​ങ്ങൾ​ക്കോ അറി​യി​ല്ലെ​ന്നു് വ്യ​ക്ത​മ​ല്ലേ?” കൊ​ടും​ത​ണു​പ്പി​ലും, അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്ന ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ പു​ഴ​യൊ​ഴു​ക്കി​ലേ​ക്കു കൂ​പ്പു​കു​ത്തു​ന്നു​തു, മങ്ങിയ നി​ലാ​വിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും പിൻ​ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കി​നി​ന്നു.

2023-03-25

“പന്ത്ര​ണ്ടു​വർ​ഷം അന്തി​യു​റ​ങ്ങിയ ഈ ഓർ​മ​കു​ടീ​രം ഇനി എന്തു ചെ​യ്യും? അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം ഉൾ​പ്പെ​ടെ എല്ലാം ഇട്ടെ​റി​ഞ്ഞു അജ്ഞാത വാ​സ​ത്തി​ലേ​ക്കു അർ​ധ​രാ​ത്രി​യിൽ അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​രാ​വു​മോ, അതോ, വി​ധി​യു​ടെ വി​ള​യാ​ട്ട​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി​മ​ഹാ​റാ​ണി​യാ​യാൽ, പാ​ണ്ഡ​വ​പൈ​തൃ​ക​മാ​യി ആളൊ​ഴി​ഞ്ഞ ആശ്ര​മം പരി​പാ​ലി​ക്കു​മോ?”, പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​വും സ്വ​ത്തും നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു കൗരവ അടി​മ​ക​ളാ​യി സഹ​ന​ത്തിൽ കഴി​ഞ്ഞ ആശ്ര​മം നോ​ക്കി കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അനു​താ​പ​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു.

“പൊ​ള്ളു​ന്ന ഓർ​മ്മ​ക​ളിൽ​നി​ന്നും പാ​തി​രാ​വിൽ ഒളി​ച്ചോ​ടു​മ്പോൾ, അര​ക്കി​ല്ലം പോലെ തീ​യി​ട​ട്ടെ പാ​ണ്ഡ​വർ ഇതും!”

“മൂ​പ്പി​ളമ ശ്രേ​ണി​യിൽ നി​ങ്ങൾ​ക്കു് തൊ​ട്ടു​താ​ഴെ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശ​ത്തി​നു യോ​ഗ്യ​ത​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​ന​ല്ലേ ചു​ണ്ടിൽ നീ​രൊ​ഴി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കാൻ നി​ങ്ങൾ മെ​ന​ക്കെ​ടാ​തെ കാ​ലം​ചെ​ന്ന​തു്! എന്താ​യി​രു​ന്നു ഇത്ര​മാ​ത്രം വൈ​കാ​രിക അകൽ​ച്ച തോ​ന്നാൻ ഇട​നെ​ഞ്ഞിൽ നീ​റി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന അനി​ഷ്ടം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ആകാ​ശ​യാ​ത്ര​ക്കാ​യി കൊ​ടു​മു​ടി​യിൽ ഊർ​ന്നി​റ​ങ്ങു​ന്നൊ​രു സ്വർ​ണ്ണ​ത്തേ​രി​നാ​യി ഒറ്റ​ക്കാ​ലിൽ കാ​ത്തു നിൽ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ഈയ​ടു​ത്ത​ദി​വ​സം​വ​രെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ പ്രി​യ​ങ്ക​ര​നായ ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ.

“അറി​യ​പ്പെ​ടു​ന്നൊ​രു കു​ല​പു​രു​ഷ​ന​ല്ല ഭീ​മ​ന്റെ അവി​ഹിത ബീ​ജ​ധാ​നി എന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാ​വാം, അശ്ലീ​ല​മെ​ന്നൊ​റ്റ​നോ​ട്ട​ത്തിൽ ആരും നി​ന്ദി​ക്കു​ന്നൊ​രു വാ​മൊ​ഴി​രീ​തി​യു​ണ്ടു് ഭീമ പെ​രു​മാ​റ്റ​ത്തിൽ. കേ​ട്ടു​കേ​ട്ടു് വേ​റെ​വ​ഴി​യി​ല്ലാ​തെ സമ​ര​സ​പ്പെ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു എങ്കി​ലും, ഉള്ളിൽ പൊ​രു​ത്ത​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നി​ല്ല ആ പരു​ക്കൻ​നാ​വു​മാ​യി നാ​ളി​തു​വ​രെ. മു​തിർ​ന്ന രാ​ജ​പ​ത്നി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ കു​ന്തി ചാ​ടേ​ണ്ട സതി​യിൽ, ഇളമുറ മാ​ദ്രി​യെ എറി​യാൻ അവൻ രാ​ക്ഷ​സീ​യ​മായ വ്യ​ഗ്ര​ത​യിൽ പ്ര​യ​ത്നി​ച്ചു, വാ​ര​ണാ​വ​തം അര​ക്കി​ല്ല​ത്തിൽ അത്താ​ഴം ചോ​ദി​ച്ചു​വ​ന്ന ആദി​വാ​സി​ക​ളെ ചു​ട്ടു​കൊ​ല്ലാൻ അവൻ കു​ന്തി​ക്കൊ​പ്പം കു​റ്റ​ബോ​ധ​മി​ല്ലാ​തെ കൂ​ട്ടു​നി​ന്നു, അവ​ന്റെ പെ​രു​മാ​റ്റ​ത്തി​ലെ കാ​ടൻ​രീ​തി​മാ​ത്രം ഞാൻ വഴി​ക്കു​വ​ഴി പരാ​മർ​ശി​ച്ചാൽ പോരാ, ആ വാ​മൊ​ഴി​യു​ടെ, അശേഷം മനു​ഷ്യ​ത്വ​മി​ല്ലാ​ത്ത വിധം വി​ല​ക്ഷ​ണ​മായ വ്യ​ക്തി​മു​ദ്ര​യും എന്നെ അവ നി​ല​നി​ന്നും അക​റ്റി. ജഡം നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ശ്ര​മ​ദാ​ന​ത്തിൽ പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും ദഹി​പ്പി​ച്ചു എന്നു​ക​രു​ത്ത​ട്ടെ? ഉവ്വു്? ആശ്വാ​സ​മാ​യി. ഞാൻ പറു​ദീ​സ​യിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​മ്പോൾ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, അവൻ നര​ക​യാ​ത​ന​യിൽ നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു് സ്വർ​ഗ്ഗ​സ്ഥ​നായ എനി​ക്കു് എന്നും കേൾ​ക്ക​ണം” വാ​ലാ​ട്ടി നായ വി​ശ്വ​സ്തത അറി​യി​ച്ചു.

2023-03-26

“ഭീ​ഷ്മ​രു​മാ​യി തല്ലി​പ്പി​രി​ഞ്ഞെ​ന്ന വാർ​ത്ത പര​ന്ന​ല്ലോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അഭി​വാ​ദ്യം ചെ​യ്തു.

“ഗാ​ന്ധാ​ര​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശം ത്യ​ജി​ച്ചു ഞാൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ വന്ന​തു് സഹോ​ദ​രി​ക്കൊ​രു ആൾ​സ​ഹാ​യം ആവാ​നാ​യി​രു​ന്നു. ആൾ​ദൈ​വം​ഭീ​ഷ്മ​രെ മു​ഖം​കാ​ണി​ക്കാൻ ഉപ​ചാ​ര​ങ്ങൾ പാ​ലി​ച്ചു ചെ​ന്നു, കൊ​ട്ടാ​ര​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ ദൈ​നം​ദിന ചുമതല ഏൽ​പ്പി​ക്കു​മെ​ന്നു​ക​രു​തിയ എനി​ക്കു​തെ​റ്റി​യോ. വര​ണാ​വ​തം പ്ര​വി​ശ്യ​യു​ടെ സു​ര​ക്ഷാ പരി​പാ​ല​ന​ചു​മ​തല തന്ന​പ്പോൾ ഞെ​ട്ടി. കൈ​മു​ത്തി കെ​ണി​യിൽ കു​രു​ങ്ങാ​തെ, തങ്ക​പ്പെ​ട്ട ആ ബ്ര​ഹ്മ​ചാ​രി​യോ​ടു് യാത്ര പറ​ഞ്ഞു പി​രി​ഞ്ഞു. യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ ഇതി​ല​ധി​ല​ധി​കം അവിടെ വല്ല​തും സം​ഭ​വി​ച്ചു​വോ. കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​യിൽ നി​ന്നും പു​തു​വി​വ​രം കി​ട്ടാൻ എന്തു് വഴി!” ഗാ​ന്ധാ​ര​ഭൂ​പ​തി എന്നൊ​രു പു​തു​വേ​ഷം​കെ​ട്ടു​മാ​യി, അയഞ്ഞ ഉട​യാ​ട​ക​ള​ണി​ഞ്ഞു ജ്വാ​ലാ​മു​ഖീ ക്ഷേ​ത്ര​ത്തിൽ ആത്മീയ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നു് തയ്യാ​റെ​ടു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു മഹാ​റാ​ണി ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ പ്രി​യ​സ​ഹോ​ദ​രൻ.

“വി​വാ​ഹി​ത​യെ​ങ്കി​ലും ഒരു സ്ത്രീ സ്വ​ത​ന്ത്ര​വ്യ​ക്തി​കൂ​ടി​യാ​ണെ​ന്ന പരി​ഗ​ണന പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് നി​ഷേ​ധി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ, “കി​ട്ടിയ ദാനം ഒരു​പോ​ലെ വീ​തി​ക്കൂ” എന്നു്, ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ നി​ങ്ങൾ മക്ക​ളോ​ടാ​ജ്ഞാ​പി​ച്ച​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​മൊ​പ്പം വന​വാ​സ​ത്തി​നാ​യി അന്ത്യ​പ​ദ​യാ​ത്ര​ക്കൊ​രു​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​ത്തിൽ രാ​ജ​മാ​താ​പ​ദ​വി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യാൽ എന്നെ​ന്നും നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട പാ​ണ്ഡു​വി​ധവ.

“അര​ക്കി​ല്ല​ത്തു​നി​ന്നു് പ്രാ​ണ​നും കൊ​ണ്ടു് ഒളി​ച്ചോ​ടിയ ഞങ്ങൾ, അഗ​തി​ക​ളാ​യി ദേ​ശാ​ന്ത​ര​ങ്ങ​ളിൽ കഴി​യു​മ്പോ​ഴും, നി​ത്യ​മെ​ന്നോ​ണം യു​വ​പാ​ണ്ഡ​വ​ശ​രീ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ജൈ​വി​കാ​വ​ശ്യ​ങ്ങൾ എന്നെ ചി​ന്താ​കു​ല​യാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. രമി​ക്കാൻ പെൺ​സാ​ന്നി​ധ്യം ഇല്ലാ​ത്ത ദൈ​ന്യാ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വർ. ദേ​വ​സ​ന്ത​തി​ക​ളെ​ങ്കി​ലും പി​ച്ച​പ്പാ​ത്ര​വു​മാ​യി ഇച്ചിൽ തേ​ടു​ന്ന​വർ​ക്കു എവിടെ വധു​ക്ക​ളെ കണ്ടെ​ത്തു​മെ​ന്ന ചി​ന്ത​യിൽ ഞാൻ കു​ഴ​ഞ്ഞു. അഞ്ചു ആണു​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​വു​ന്ന ഏക​സ്ത്രീ​സാ​ന്നി​ധ്യം ഞാ​നാ​ണെ​ന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വെ​ന്നെ സദാ​ചാ​ര​നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്താൽ അസ്വ​സ്ഥ​യാ​ക്കു​ന്ന ആ കാ​ല​ത്തു, യാ​ദൃ​ച്ഛി​ക​മെ​ന്നോ​ണം, സ്വ​യം​വ​ര​മ​ത്സ​രാർ​ത്ഥി​യാ​യി അർ​ജ്ജു​നൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ പരി​ണ​യി​ച്ചു. അഞ്ചു​പേർ​ക്കും പായ പങ്കി​ടാ​വു​ന്ന​രീ​തി​യിൽ, ദാ​മ്പ​ത്യ​സാ​ഹ​ച​ര്യം ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന പരി​ഹാ​ര​വ​ഴി സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യി തെ​ളി​ഞ്ഞെ​ന്ന ശു​ഭ​പ്ര​തീ​ക്ഷ​യിൽ, ഉടനടി ‘രചി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട’ പ്ര​ഹ​സ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു, ‘അഞ്ചു​പേ​രും ഒരു​പോ​ലെ ആസ്വ​ദി​ക്ക​ണം ഈ പെ​ണ്ണു​ടൽ’ എന്ന ആജ്ഞ. ദൈ​വ​മാ​താ​വി​ന്റെ കൽ​പ​ന​പോ​ലെ പാ​ണ്ഡ​വർ എന്റെ വചനം മു​ഖ​വി​ല​ക്കെ​ടു​ക്കു​മ്പോ​ഴും, രണ്ടു​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു​മു​ണ്ടായ ‘പ്ര​തി​ഷേ​ധ​ങ്ങ​ളും ആശ്ച​ര്യ’വു​മൊ​ക്കെ എന്റെ പ്ര​ഹ​സ​ന​ത്തി​നു യോ​ജി​ച്ച വൈ​കാ​രി​ക​പ്ര​തി​ക​ര​ണ​മെ​ന്നു സം​തൃ​പ്തി​യോ​ടെ ഞാൻ വി​ല​യി​രു​ത്തി. ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ചു എന്നു​കേ​ട്ട​പ്പോൾ പരി​ഹാ​സ​മ​ല്ല പു​ഞ്ചി​രി​ക്കാ​നാ​ണു് തോ​ന്നി​യ​തു്. അര​ക്കെ​ട്ടിൽ കാ​മ​ന​യു​ള്ള ഏതു സ്ത്രീ വേ​ണ്ടെ​ന്നു പറയും, ഭർ​ത്താ​വി​നൊ​പ്പം നാലു പു​ത്തൻ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ ആദ്യ​രാ​ത്രി ഭർ​ത്തൃ​മാ​താ​വി​ന്റെ ഭാ​വു​ക​ങ്ങ​ളു​മാ​യി വി​വാ​ഹ​സ​മ്മാ​ന​മാ​യി കി​ട്ടി​യാൽ? സു​ന്ദ​രി​യായ സഹോ​ദ​ര​ഭാ​ര്യ​യെ, കി​നാ​വി​ലെ​ങ്കി​ലും ഓമ​നി​ക്കാ​ത്ത പര​പു​രു​ഷ​നു​ണ്ടോ!”

2023-03-27

“അഞ്ചു​ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രേ​യും മാ​റി​മാ​റി കി​ട​പ്പ​റ​ക്ക​ക​ത്തും പു​റ​ത്തും ‘അപ​നിർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന’തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി അപാകത കാ​ണു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും നി​ങ്ങൾ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ‘പ്ര​തി​ചേർ​ക്കു’ന്ന തര​ത്തിൽ ഒന്നും കേ​ട്ട​താ​യി ഓർ​മ്മി​ക്കാ​നാ​വു​ന്നി​ല്ല. ഭർ​തൃ​നി​ന്ദ ചെ​യ്യി​ല്ല എന്ന​തൊ​രു സവി​ശേഷ മാ​ന​സിക പരി​ശീ​ല​ന​മാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ടെ ആഘാ​ത​ത്തിൽ, പു​ണ്യ​ന​ദി​ക​ളിൽ വിധവ സാ​ന്ത്വ​നം തേ​ടു​ന്ന അശാ​ന്ത​കാ​ലം.

“പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ദാ​മ്പ​ത്യേ​തര രതി​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ പാവം പാ​ഞ്ചാ​ലി ജീ​വി​ത​കാ​ലം മു​ഴു​വൻ നേ​രി​ട്ട പോ​ലൊ​രു സ്വ​കാ​ര്യ​ദു​ര​ന്തം എന്റെ വി​വാ​ഹ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ ഉണ്ടാ​യി​ല്ലെ​ന്ന​തു്, വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ മാ​ന​സിക പരി​ശീ​ല​നം കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ? ഉട​ല​ഴ​കു​ള്ള നൂ​റോ​ളം സഹോ​ദ​ര​ഭാ​ര്യ​മാർ അവ​നോ​ടു് വി​ധേ​യ​ത്വം കാ​ണി​ക്കു​ന്ന കൂ​ട്ടു​കു​ടുംബ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങൾ പതി​വാ​യി നേ​രി​ടു​മ്പോ​ഴും, വീവാഹ ബാഹ്യ രതി​പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ന​വൻ ഇട​ക്കൊ​ക്കെ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യി വഴി​പ്പെ​ട്ടു എന്നാ​രും മന്ത്രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി എന്റെ അറി​വി​ലി​ല്ല. അന്തഃ​പു​ര​ങ്ങ​ളി​ലെ അന്ത​ച്ഛി​ദ്ര​ങ്ങൾ​ക്കു മാ​സ​വേ​ത​ന​ത്തിൽ ചെ​വി​യോർ​ക്കു​ന്ന നി​ങ്ങൾ​ക്ക​ങ്ങ​നെ വല്ല​പ്പോ​ഴും തോ​ന്നി​യി​ട്ടു​ണ്ടോ?”

2023-03-28

“യു​ദ്ധാ​രംഭ ദിനം തു​ട​ക്ക​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ വി​ഷാ​ദ​വാ​നാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, അന്ത്യ​ദി​ന​മാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും ആളൊരു ദാർ​ശ​നി​ക​നാ​യി എന്നാ​ണോ ഞങ്ങൾ മന​സ്സി​ലാ​ക്കേ​ണ്ട​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ദ്ധം ജയി​ച്ചെ​ന്ന അവ​കാ​ശ​വാ​ദ​വു​മാ​യി ആറം​ഗ​പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘം രാ​ജ​പാ​ത​യി​ലൂ​ടെ നീ​ങ്ങു​ന്ന നേരം.

“നാളെ ഈ സമ​യ​ത്തു ഞങ്ങൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി കോ​ട്ട​പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു, പാ​ണ്ഡവ പതാക ഉയർ​ത്തു​മെ​ന്നു് നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാം, എന്നാൽ ഈ വി​റ​യ്ക്കു​ന്ന തണു​പ്പിൽ ഒരു​പാ​ത്രം ചൂ​ടു​ള്ള പാ​നീ​യം കി​ട്ടി​യാൽ, കു​രു​വം​ശ​അ​ധി​കാ​രം തന്നെ ഞാൻ വേ​ണ്ടെ​ന്നു വക്കാം. മു​ന്നിൽ നട​ക്കു​ന്ന​തു് പാ​ഞ്ചാ​ലി, പി​ന്നി​ലി​പ്പോൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ. അപ്പോൾ എന്തു​സം​ഭ​വി​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞ പതി​നെ​ട്ടു​ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളിൽ എന്നോ? ഓരോ വൈകിയ രാ​ത്രി​യും കു​ളി​ച്ചു പാ​ള​യ​ത്തി​ലെ​ത്തു​മ്പോൾ, മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വർ കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വും. ഉറ​ങ്ങാ​തെ പാ​ഞ്ചാ​ലി കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് യു​ദ്ധ​വാർ​ത്ത കേൾ​ക്കാ​നോ ക്ഷേ​മാ​ന്വേ​ഷ​ണ​ത്തി​നോ അല്ല, അവ​ളു​ടെ അഞ്ചു​മ​ക്ക​ളെ ഞാൻ കരു​ത​ലോ​ടെ രാ​പാർ​പ്പി​ച്ചു​വോ എന്ന​റി​യാ​നാ​ണു്. അവർ കു​ളി​ച്ചു ഭക്ഷ​ണം കഴി​ച്ചു​റ​ങ്ങി​യി​ട്ടാ​ണു് ഞാൻ ഇവിടെ പാ​ള​യ​ത്തിൽ വന്ന​തെ​ന്ന മറു​പ​ടി കേ​ട്ടാൽ, അവളിൽ വരു​ന്ന രൂ​പ​ഭാ​വ​പ​രി​ണാ​മം എന്നെ​യെ​ന്ന​പോ​ലെ നി​ങ്ങ​ളെ​യും ഒരു​പ​ക്ഷേ, വി​സ്മ​യി​പ്പി​ക്കും. പി​ന്നെ അവൾ ആ കൗമാര പോ​രാ​ളി​ക​ളു​ടെ അമ്മ​യ​ല്ല, എന്റെ ഊഷ്മ​ള​ആ​തി​ഥേ​യ​യാ​ണു് ആസ്വാ​ദന നി​ശീ​ഥി​നി​യി​ലൂ​ടെ പു​ലർ​ച്ച​യി​ലേ​ക്കു നയി​ക്കു​ന്ന വന്യ കാമന! മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടു് സം​സാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ വ്യ​ക്ത​മാ​യി, ഓരോ പാ​ണ്ഡ​വ​നെ​യും ഒന്നൊ​ന്നാ​യി അവൾ അഞ്ചു കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ രക്ഷാ​ധി​കാ​രി​യാ​യി നി​യ​മി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്, അവ​രെ​യും കൃ​ത​ജ്ഞ​ത​യോ​ടെ രാ​വേ​റെ ചെ​ല്ലും​വ​രെ, എന്നെ​യെ​ന്ന​പോ​ലെ പരി​ലാ​ളി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. അപ്പോ​ഴാ​ണെ​നി​ക്കു് സംശയം തോ​ന്നി​യ​തു്, ഞാൻ സ്വ​യം​വ​രം ചെയ്ത പാ​ഞ്ചാ​ലി എന്ന സ്ത്രീ എണ്ണ​ത്തിൽ അഞ്ചാ​യി​രി​ക്കു​മോ? അങ്ങ​നെ​യെ​ങ്കിൽ യഥാർ​ത്ഥ പാ​ഞ്ചാ​ലി ആരുടെ കൂടെ?”

“വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം കണ്ടു​ര​സി​ച്ച​വ​രിൽ, ഇന്നു് ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ള്ള​തു് എന്റെ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ മാ​ത്രം”!, ചുവർ ചാ​രി​യി​രു​ന്നു ആലോ​ച​ന​യിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി പറ​ഞ്ഞു…

“അഞ്ചു​ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രേ​യും മാ​റി​മാ​റി കി​ട​പ്പ​റ​ക്ക​ക​ത്തും പു​റ​ത്തും ‘അപ​നിർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന’തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി അപാകത കാ​ണു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും നി​ങ്ങൾ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ‘പ്ര​തി​ചേർ​ക്കു’ന്ന തര​ത്തിൽ ഒന്നും കേ​ട്ട​താ​യി ഓർ​മ്മി​ക്കാ​നാ​വു​ന്നി​ല്ല. ഭർ​തൃ​നി​ന്ദ ചെ​യ്യി​ല്ല എന്ന​തൊ​രു സവി​ശേഷ മാ​ന​സിക പരി​ശീ​ല​ന​മാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ടെ ആഘാ​ത​ത്തിൽ, പു​ണ്യ​ന​ദി​ക​ളിൽ വിധവ സാ​ന്ത്വ​നം തേ​ടു​ന്ന അശാ​ന്ത​കാ​ലം.

“പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ദാ​മ്പ​ത്യേ​തര രതി​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ പാവം പാ​ഞ്ചാ​ലി ജീ​വി​ത​കാ​ലം മു​ഴു​വൻ നേ​രി​ട്ട പോ​ലൊ​രു സ്വ​കാ​ര്യ​ദു​ര​ന്തം എന്റെ വി​വാ​ഹ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ ഉണ്ടാ​യി​ല്ലെ​ന്ന​തു്, വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ മാ​ന​സിക പരി​ശീ​ല​നം കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ? ഉട​ല​ഴ​കു​ള്ള നൂ​റോ​ളം സഹോ​ദ​ര​ഭാ​ര്യ​മാർ അവ​നോ​ടു് വി​ധേ​യ​ത്വം കാ​ണി​ക്കു​ന്ന കൂ​ട്ടു​കു​ടുംബ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങൾ പതി​വാ​യി നേ​രി​ടു​മ്പോ​ഴും, വീ​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ രതി​പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ന​വൻ ഇട​ക്കൊ​ക്കെ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യി വഴി​പ്പെ​ട്ടു എന്നാ​രും മന്ത്രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി എന്റെ അറി​വി​ലി​ല്ല. അന്തഃ​പു​ര​ങ്ങ​ളി​ലെ അന്ത​ച്ഛി​ദ്ര​ങ്ങൾ​ക്കു മാ​സ​വേ​ത​ന​ത്തിൽ ചെ​വി​യോർ​ക്കു​ന്ന നി​ങ്ങൾ​ക്ക​ങ്ങ​നെ വല്ല​പ്പോ​ഴും തോ​ന്നി​യി​ട്ടു​ണ്ടോ?”

2023-03-29

“കനി​വു് കാ​ണി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്തു നേ​ട്ട​മു​ണ്ടാ​ക്കി പാ​ഞ്ചാ​ലി എന്ന​ല്ലേ കാ​ല​മി​ത്ര​ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും, അർ​ജ്ജു​നൻ കനി​വി​ല്ലാ​തെ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു്!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ അന്ത്യ​വർ​ഷം, കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി പരീ​ക്ഷി​ത്തു് ചെ​ങ്കോ​ലി​നാ​യി അരമന വി​പ്ല​വ​ത്തി​നു് ആളൊ​രു​ക്കു​ന്ന സം​ഘർ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“വി​വാ​ഹം കഴി​ഞ്ഞു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തു​മ്പോൾ സ്വ​ന്ത​മെ​ന്നു​പ​റ​യാൻ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​രി​ട​മി​ല്ല. കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ വാ​ര​ണാ​വ​തം സു​ഖ​വാ​സ​മ​ന്ദി​രം തീ​യി​ട്ടെ​ന്ന കു​റ്റ​ത്തി​നു് പാ​ണ്ഡ​വ​രെ പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി​കൾ ആയി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചി​രു​ന്നു. പരി​ഭ്രാ​ന്ത​യായ ഒന്നാം​പ്ര​തി കു​ന്തി, ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ മടയിൽ അഭയം നേടി, പരു​ക്കൻ പാ​ണ്ഡ​വ​രെ പാ​യി​ലും തീൻ​ശാ​ല​യി​ലും പരി​ച​രി​ക്കേ​ണ്ട ഗതി​കേ​ടു് എനി​ക്കു​മാ​ത്ര​മായ ആ ദുർ​ദി​ന​ങ്ങ​ളിൽ, നി​ത്യ​വും രാ​വി​ലെ കു​ളി​ച്ചു​വൃ​ത്തി​യാ​യി പു​തു​പൂ​ക്ക​ളു​മാ​യി വന്നു​ക​ണ്ടു മു​ട്ടു​കു​ത്തി വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​സേ​വ​നം വാ​ഗ്ദാ​നം ചെ​യ്തി​രു​ന്ന യു​വ​ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ഓർ​ക്കു​ന്നു. വാ​ക്കു​മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല ആപൽ​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ ഹൃ​ദ​യ​ഭാഷ എന്നോ​ട​വൻ കൈ​മാ​റി​യ​തു്, ഇനി​യു​മെ​ന്തി​നു് ഞാ​നൊ​ളി​പ്പി​ച്ചു​വെ​ക്ക​ണം, ഹൃ​ത്ത​ട​ത്തിൽ കി​ട​ക്കു​ന്നു പലതും! എന്നാൽ അവ​നു​വേ​ണ്ടി നോ​വു​ന്ന എന്നെ, നെ​ഞ്ചോ​ടു​ചേർ​ത്തു ഓമ​നി​ക്കാൻ അവ​നാ​വും​മു​മ്പു് ഭീമൻ തു​ട​യി​ല​ടി​ച്ച​വ​നെ എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി നി​ശ്ശ​ബ്ദ​നാ​ക്കു​ന്ന​തു നേരിൽ കാ​ണേ​ണ്ടി​വ​ന്ന നിർ​ഭാ​ഗ്യ​വ​തി ഞാൻ!”, ഏങ്ങ​ല​ടി​ച്ചു കര​യു​ന്ന ഭാ​ര്യ​യെ നകു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും, താ​ങ്ങി​യെ​ടു​ത്തു അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു പോ​വും​മു​മ്പു് തി​രി​ഞു നി​ന്നൊ​രു നിർ​ദ​യ​നോ​ട്ട​ത്താൽ, കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യെ ശി​ക്ഷി​ച്ചു.

“നെ​റി​യി​ല്ലാ​ത്ത നാ​ഗ​രീ​ക​ജീ​വി​തം മടു​ത്തു ഇനി ജീ​വി​ത​സാ​യാ​ഹ്നം കാ​ട്ടിൽ എന്ന നിർ​മ്മി​ത​ല​ക്ഷ്യ​ത്തോ​ടെ അര​മ​ന​യു​ടെ പടി​യി​റ​ങ്ങു​ന്ന ഭർ​ത്തൃ​മാ​താ​വി​നെ, തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​മ്പോൾ, എങ്ങ​നെ നി​ങ്ങൾ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വർ ഹസ്തി​ന​പു​രി ഭരി​ക്കു​ന്ന കാലം.

“ഭീ​തി​യോ​ടെ! യാ​ഗാ​ഗ്നി​യിൽ​നി​ന്നും അയോ​നി​ജ​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ഈ ലോ​ക​ത്തു​വ​ന്ന ജന്മ​സ​വി​ശേ​ഷത അര​ഞ്ഞാ​ണം പോലെ രഹ​സ്യ​മാ​ക്കി വക്കു​ക​യാ​ണു് പതി​വെ​ങ്കി​ലും, പു​റം​ലോക ചതി​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു വേ​ണ്ട​ത്ര ഗ്രാ​ഹ്യ​മി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന കൗ​മാ​ര​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു സ്വ​യം​വ​രം. അർ​ധ​രാ​ത്രി​യോ​ടെ ഞാൻ, സർ​വ്വാം​ഗ​വും ക്ഷീ​ണി​ച്ച​വ​ശ​യാ​യി ചാ​രി​ക്കി​ട​ക്കാ​നൊ​രു സ്വ​കാ​ര്യ​ഇ​ടം തേ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, അഞ്ചു ആണു​ങ്ങൾ വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തോ​ടെ എന്നെ അടു​ത്തു​വി​ളി​ച്ചി​രു​ത്തി. എന്തി​നാ​ണ​വർ തൊ​ടു​ന്ന​തെ​ന്നോ സ്നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ പെ​രു​മാ​റു​ന്ന​തെ​ന്നോ എനി​ക്കു തി​രി​ച്ച​റി​യാ​നാ​യി​ല്ല. അവർ എന്റെ അടി​വ​സ്ത്ര​മ​ഴി​ച്ച​പ്പോ​ഴാ​ണു വല്ലാ​യ്മ തോ​ന്നി​യ​തു്. അപ്പോൾ തന്നെ ഞാൻ പരി​ഭ്രാ​ന്തി​യോ​ടെ ആ മു​റി​യിൽ​നി​ന്നും ഓടി​ര​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു. അഥവാ രക്ഷ​പ്പെ​ടാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു. ഉടൻ എത്തി ശാ​സ​നാ​രൂ​പ​ത്തിൽ കു​ന്തി മു​മ്പിൽ. ചൂ​ണ്ടു​വി​രൽ ചു​ണ്ടു​കൾ​ക്കു് മേലെ വി​ല​ങ്ങ​നെ ഒരാ​യു​ധം​പോ​ലെ നിർ​ത്തി അവൾ വിധി നിർ​ണ്ണ​യി​ച്ചു, “അവർ നി​ന​ക്കു് ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ! നി​ന്റെ ഉടലിൽ പര​മാ​ധി​കാ​ര​മു​ള്ള പാ​ണ്ഡവ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ. അവരെ പാ​രി​തോ​ഷി​ക​മാ​യാ​ണു് തന്ന​തു്, അവരെ സ്വീ​ക​രി​ച്ചു ആന​ന്ദി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണു് നി​ന്റെ കർ​ത്ത​വ്യം.” അങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട​വൾ എന്നെ മു​റി​യിൽ തള്ളി​യി​ട്ട​തോർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. ഇന്നും, രാ​ത്രി​യാ​യാൽ എന്നി​ലൊ​രു കു​ട്ടി ഭീ​തി​യോ​ടെ ചു​റ്റും നോ​ക്കും, വി​വാ​ഹ​പൂർവ ലൈം​ഗിക ബന്ധ​ങ്ങ​ളിൽ അനു​ഭ​വ​മു​ള്ള അഞ്ചു​ആ​ണു​ങ്ങ​ളു​ടെ ലജ്ജ​യി​ല്ലാ കൈ​വി​ര​ലു​കൾ അര​ക്കെ​ട്ടിൽ ചു​റ്റി​പ്പി​ടി​ച്ചു വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം രസി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ!”

2023-03-30

“കു​ന്തി​യും മാ​ദ്രി​യും പി​ഴ​ച്ചു​പെ​റ്റ​വ​രെ​ന്നു പാ​ണ്ഡു പു​ല​മ്പു​മ്പോൾ, അരു​തെ​ന്നു വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടാൻ രണ്ടു​സ്ത്രീ​കൾ​ക്കും നാവു പൊ​ന്താ​റി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഞാൻ കന്യക, ഞാനും സു​ച​രിത, ഞങ്ങ​ളി​രു​വർ എന്നെ​ന്നും ദാ​മ്പ​ത്യ​വി​ശ്വ​സ്തർ എന്നി​രു​കൈ​ക​ളും മലർ​ത്തി​ക്കാ​ട്ടി സത്യം ചെ​യ്യാൻ പാ​ണ്ഡു ബഹ​ളം​വ​ച്ചു ഞങ്ങ​ളോ​ടു് ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടും. വി​ര​ണ്ടു​പോയ ഞങ്ങ​ളെ അഞ്ചു കു​ട്ടി​കൾ പക​ച്ചു നോ​ക്കും, ‘അതെ അതെ’ എന്നു് പതറി പറ​യു​മ്പോൾ, അർ​ത്ഥ​മ​റി​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, കു​ട്ടി​കൾ സന്തോ​ഷി​ക്കും. ഞങ്ങ​ളു​ടെ ‘സത്യ​പ്ര​സ്താ​വന’യാൽ പാ​ണ്ഡു വിറളി പി​ടി​ച്ചു കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ കവി​ളിൽ​പി​ടി​ച്ചു തി​രു​മ്മും. ‘മയ​ക്കി​ക്കി​ട​ത്തി എന്നെ ചതി​ച്ചി​ട്ട​ല്ലേ, കാ​യി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യു​ള്ള ആണിനെ തേടി രണ്ടു തേ​വി​ടി​ശ്ശി​ക​ളും പൂ ചൂടി പടി​യി​റ​ങ്ങി​യ​തു്’ എന്നു് ശ്വാ​സം​മു​ട്ട​ലോ​ടെ സഞ്ചാ​ര​പ്പെ​ടും. കയ്യിൽ തടഞ്ഞ എന്തു​മെ​ടു​ത്തു കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ നേരെ ഏറി​യും. ഉന്നം കൊ​ണ്ടാൽ ഉച്ച​ത്തിൽ പ്രീ​തി​പ്പെ​ടും ഉന്നം തെ​റ്റി​യാൽ, അശ്ളീല ആം​ഗ്യ​ങ്ങ​ളോ​ടെ ഗർ​ജ്ജി​ക്കും. ക്ഷീ​ണ​ത്തോ​ടെ ഞാൻ അന്നൊ​രു​നാൾ മു​റി​ക്കു പു​റ​ത്തു​വ​ന്ന​പ്പോൾ, മാ​ദ്രി​യും പതു​ക്കെ കൂടെ വന്നു. “ഇനി അയാൾ നമു​ക്കെ​തി​രെ ഒരു​വാ​ക്കു് ശബ്ദി​ച്ചാൽ, വൃ​ത്തി​കെ​ട്ട​വ​ന്റെ വായിൽ തീ​ണ്ടാ​രി​ത്തു​ണി തി​രു​കി മുൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​രാ​ജാ​വു് പാ​ണ്ഡു നി​ദ്ര​യിൽ കാ​ലം​ചെ​ന്നു” എന്നു​റ​പ്പു​വ​രു​ത്തി​യ​ശേ​ഷം, തു​ണി​നീ​ക്കി ചു​ണ്ടു​ചേർ​ത്തു വക്കു​ന്ന കൃ​ത്യം കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​യി ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് ഞാ​നേ​റ്റു. പെ​ണ്ണു​ടൽ തൊ​ടു​ന്ന​തു് മര​ണ​കാ​ര​ണ​മാ​വു​മെ​ന്ന മു​നി​ശാ​പം മറ​ന്നു മാ​ദ്രി​യെ കെ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ച​പ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു പാ​ണ്ഡു നാ​ടു​നീ​ങ്ങി​യ​തെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ പതി​വു​പോ​ലെ തന്മ​യ​ത്വ​ത്തോ​ടെ അയൽ​പ​ക്ക​സ​ന്യ​സ്ത​രെ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തുക. നി​ശ്ച​യ​ദാർ​ഢ്യ​ത്തോ​ടെ മാ​ദ്രി പറ​ഞ്ഞ​തെ​ല്ലാം ചെ​യ്തു. വട​ക്കു പടി​ഞ്ഞാ​റൻ പർ​വ്വ​ത​നി​ര​ക​ളോ​ടു് ചേർ​ന്ന മാ​ദ്ര​ദേ​ശ​ക്കാ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു, കത്തു​ന്ന സൗ​ന്ദ​ര്യ​മു​ള്ള യു​വ​ര​ണ്ടാം​ഭാ​ര്യ മാ​ദ്രി. പൊ​തു​വെ അവൾ നി​ശ​ബ്ദ​യെ​ങ്കി​ലും നിർ​ണ്ണാ​യ​ക​ദി​ന​ത്തിൽ പീഡക പാ​ണ്ഡു​വി​നെ കൊന്ന രീതി എന്നെ ആഹ്ലാ​ദി​പ്പി​ച്ചു. പക്ഷേ, കഷ്ടം, എനി​ക്ക​വ​ളെ അതേ പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ ചി​ത​യിൽ, ഭാവി പ്ര​യോ​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്കാ​യി, ബലം പ്ര​യോ​ഗി​പ്പി​ച്ചു തള്ളി സതി​യ​നു​ഷ്ഠി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ടി വന്നു!” മാ​തൃ​ത്വം എന്ന പെ​ണ്ണ​വ​കാ​ശ​സം​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നാ​യി അവി​ഹിത ബന്ധ​ങ്ങ​ളിൽ ഏർ​പ്പെ​ട്ട യു​വ​കു​ന്തി​യു​ടെ കെ​ട്ടു​വി​ട്ടൊ​ഴു​കിയ ഭൂ​ത​കാല സ്മ​ര​ണ​ക​ളിൽ മു​ഴു​കിയ വൃ​ദ്ധ​കു​ന്തി വി​റ​ച്ചു വി​റ​ച്ചു വി​ല​പി​ക്കു​ന്ന​തു് സഹി​ക്ക​വ​യ്യാ​തെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക.

“പെൺ മനം അറി​യാ​ത്ത ഹേ അഭി​വ​ന്ദ്യ വ്യാ​സൻ, എങ്ങ​നെ നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ഴു​താ​നാ​വും അകം പൊ​ള്ളു​ന്ന പെ​ണ്ണി​ന്റെ സത്യ​ങ്ങൾ!” എന്നു​ച്ച​രി​ച്ചു ആശ്ര​മ​ത്തിൽ നി​ന്നു് പു​റ​ത്തു വന്നു.

“ഒന്നു് നീ​ട്ടി​വി​ളി​ച്ചാൽ, മരണം പു​ഞ്ചി​രി​ച്ചു ഓടി​വ​രു​ന്നൊ​ര​പൂർ​വ്വ സി​ദ്ധി നി​ങ്ങൾ​ക്കു​ണ്ടെ​ന്നു​കേ​ട്ട​ല്ലോ. പോ​രാ​ട്ടം​ജ​യി​ച്ച ശത്രു, സൗ​ജ​ന്യ​മ​ന​സ്ഥി​തി​യോ​ടെ ഒരു​ക്കി​ത്ത​ന്ന ശര​ശ​യ്യ​യിൽ കി​ട​ന്നു നര​കി​ക്കു​ന്ന​തി​നേ​ക്കാൾ നല്ല​ത​ല്ലേ ആ അപൂർ​വ്വ സി​ദ്ധി! സ്വ​ച്ഛ​ന്ദ​മൃ​ത്യു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. പോർ​ക്ക​ള​ത്തി​ലെ, ഇപ്പോൾ ആള​ന​ക്ക​മി​ല്ലാ​ത്ത മൂ​ല​യിൽ, അശാ​ന്ത​നാ​യി ആകാശം നോ​ക്കി കി​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, സ്വർ​ഗ്ഗ​ജാത ഗം​ഗ​യു​ടെ​യും കു​രു​വംശ രാ​ജാ​വി​ന്റെ​യും മക​നാ​യി നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​മു​മ്പു് ജനി​ച്ച ദേ​വ​വ്ര​തൻ എന്ന ഭീഷ്മ പി​താ​മ​ഹൻ.

“അമ്മാ, എനി​ക്കു് ജീ​വി​ച്ചു മതി​യാ​യി എന്നു് വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി​യോ​ടു് ഏറ്റു​പ​റ​യു​ന്ന ഏകാ​ന്ത​നി​മി​ഷ​ങ്ങൾ ഉണ്ടു്, ഓരോ പു​ല​രി​യി​ലും. പക്ഷേ, ആഗ്ര​ഹം സാ​ധി​ച്ചു​ത​രാ​മെ​ന്നു പ്ര​കൃ​തി ആശ്വ​സി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നേ​ര​ത്തു, “അരുതേ, നിർ​ദ്ദ​യ​മെ​ങ്കി​ലും, കണ്ടും മി​ണ്ടി​യും പരി​ച​യ​മു​ള്ള ഈ ലോകം വി​ട്ടു്, അപ​രി​ചി​ത​മാ​യൊ​രു മര​ണാ​ന​ന്തര ലോകം നേ​രി​ടാൻ, പ്ര​ത്യാശ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട അവ​സ്ഥ​യിൽ എനി​ക്കാ​വു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ”, എന്നു് ഞാൻ രാ​ത്രി വി​ല​പി​ക്കു​മ്പോൾ പ്ര​കൃ​തി ആശ്വ​സി​പ്പി​ക്കും,” “അങ്ങ​നെ​യെ​ങ്കിൽ പ്രാ​രാ​ബ്ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ ശര​ശ​യ്യ​യിൽ തുടരൂ മകനെ, ഈ രാ​ത്രി​യും നീ!”

2023-03-31

“ചി​ല​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​പ​ത്യ പ്ര​വ​ണ​ത​യു​ടെ അപ​ഹാ​ര​ത്തി​ലെ​ങ്കി​ലും, ആളൊ​ര​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ധർ​മ്മി​ഷ്ഠ​നും ഏക​പ​ത്നീ വ്ര​ത​ക്കാ​ര​നു​മ​ല്ലേ. എന്നി​ട്ടും നി​ങ്ങൾ മാ​ന​സി​ക​മാ​യും ശാ​രീ​രി​ക​മാ​യും സമ്മർ​ദ്ദ​ത്തി​ലാ​ക്കി മാ​ത്ര​മേ ഊഴ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു ഇണ​ചേ​രാൻ സമ്മ​തി​ക്കൂ എന്നു​വ​ച്ചാൽ!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദ്രൗ​പ​ദി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി പാ​ണ്ഡവ കു​ടും​ബം ഖാ​ണ്ഡവ പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു പോയ സംഘർഷ ദി​ന​ങ്ങൾ.

“കരു​ത്തു​ള്ള പു​തു​ത​ല​മു​റ​യെ ഉൽ​പ്പാ​ദി​പ്പി​ക്കാൻ അപ്പോൾ പരി​ണാ​മ​പ​ര​മായ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു പരീ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങൾ ഒന്നും പ്രസവ യോ​ഗ്യ​യായ ഭാ​ര്യ​യു​ടെ ഭാ​ഗ​ത്തു വേ​ണ്ടേ? ശരി​ക്കും അവൻ ധർ​മ്മി​ഷ്ഠൻ ആണോ​യെ​ന്ന​ല്ല, കൗ​ന്തേ​യ​രിൽ കരു​ത്തൻ ആരെ​ന്നാ​ണു് സു​ര​ത​യോ​ഗ്യത നിർ​ണ​യി​ക്കാ​നു​ള്ള പ്രഥമ പരി​ഗ​ണന. നാ​ളി​ത്ര​യാ​യി​ട്ടും ഒരു പാ​ണ്ഡ​വ​നെ​യും അക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ ഞാൻ ‘പര​മ​യോ​ഗ്യ’നെ​ന്ന​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടി​ല്ല. വിവാഹ ജീ​വി​തം ഈയിടെ തു​ട​ങ്ങി​യ​ത​ല്ലേ ഉള്ളു. ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക കാ​ത്തി​രി​ക്കൂ ഇനി​യും സമ​യ​മു​ണ്ട​ല്ലോ. അതി​നി​ട​യിൽ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രിൽ​നി​ന്നും ഇഷ്ട​ദാ​ന​മാ​യി പതി​ച്ചു​കി​ട്ടിയ ഖാ​ണ്ഡവ വനം പാ​ണ്ഡ​വർ രഹ​സ്യ​മാ​യി തീ​യി​ടു​മോ, അതോ, അതി​ലോല ആവാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ അവ​സ്ഥാ​ന്ത​രം അനു​ക​മ്പ​യോ​ടെ പരി​ഗ​ണി​ക്കു​മോ എന്നും നോ​ക്ക​ട്ടെ. പ്ര​സ​വി​ക്കാൻ അഞ്ചു പേ​രു​മാ​യി മാറി മാറി ഇണ ചേരുക മാ​ത്ര​മ​ല്ല​ല്ലോ എന്നെ പോലെ സാ​മൂ​ഹ്യ​ബോ​ധ​മു​ള്ളൊ​രു വ്യ​ക്തി​യു​ടെ ജീ​വി​താ​ഭി​ലാ​ഷം!”

“ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു പതി​പ്പു​ക​ളെ​ല്ലാം ശൂ​ന്യ​മാ​ണ​ല്ലോ. പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കി​ട​യി​ലെ അധി​കാ​ര​കേ​ന്ദ്രി​ത​മായ അന്തഃ​ഛി​ദ്രം മറ​നീ​ക്കി കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി പരീ​ക്ഷി​ത്തു് നി​ത്യ​വും പു​റ​ത്തു​കൊ​ണ്ടു​വ​രു​മ്പോൾ, ജനാ​ധി​പ​ത്യ​വാ​ദി​യായ യു​വ​ക​ലാ​പ​കാ​രി​ക്കു് അക്ഷ​ര​പി​ന്തുണ കൊ​ടു​ക്കു​ക​യ​ല്ലേ ശരി​ക്കും വേ​ണ്ട​തു്?, പി​ന്നെ ഇടം ഒഴി​ച്ചി​ട്ട​തി​ന്റെ പ്ര​സ​ക്തി?”, ചാർ​വാ​കൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പു​കൾ ‘പറ​യാ​തെ പറയു’മെ​ന്നാ​ണു് നി​ല​പാ​ടു്. ഭര​ണ​കൂ​ട​വി​രു​ദ്ധ​വാർ​ത്ത കൊ​ടു​ത്താൽ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രെ പാ​ണ്ഡ​വർ തെ​രു​വിൽ നേ​രി​ടു​മെ​ന്ന പ്ര​ചാ​ര​ണം വി​ശ്വാ​സ​യോ​ഗ്യ​മ​ല്ല. പു​തു​ത​ല​മുറ കൗരവ രാ​ജ​കു​മാ​രി​ക​ളെ പാ​ണ്ഡ​വർ അടി​മ​പ്പ​ണി​ക്കാ​യി ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്യു​ന്നു​വെ​ന്ന പരാതി ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യിൽ​നി​ന്നും ഉയർ​ന്ന​പ്പോൾ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​സൂ​ച​ക​മാ​യി ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​കൾ ശൂ​ന്യ​മാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ. ഭര​ണ​വർ​ഗ്ഗ​ത്തെ വി​റ​ളി​പി​ടി​പ്പി​ച്ച ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യുടെ “വാ​ചാ​ല​മായ മൗനം”, വരും​യു​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്ന ഏകാ​ധി​പ​തി​ക​ളോ​ടു​ള്ള മാ​ധ്യ​മ​വി​ധേ​യ​ത്വം ആയി തെ​റ്റി​ദ്ധ​രി​ക്കാ​മെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞി​ട്ടും, വരും​കാല മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങൾ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​മെ​ന്നു​ത​ന്നെ​യാ​ണു് തക്ഷ​ശില സർ​വ്വ​ക​ലാ​ശാല പ്ര​വ​ചി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്!”

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ രക്ത​സാ​ക്ഷി​ക​ളായ കൗ​ര​വ​രു​ടെ ജഡ​ങ്ങൾ എണ്ണി​ത്തി​ട്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​ശേ​ഷം അധി​കാര ചി​ഹ്ന​മായ ചെ​ങ്കോൽ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം കൈ​മാ​റാം എന്ന മഹാ​രാ​ജാ​വു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ നിർ​ദേ​ശം തള്ളി, സ്ഥാ​ന​ചി​ഹ്നം തട്ടി​പ്പ​റി​ച്ചു, സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ കയ​റി​ഇ​രു​ന്നു ആദ്യ​മെ​ടു​ത്ത തീ​രു​മാ​ന​മ​നു​സ​രി​ച്ചു് കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളെ അര​മ​ന​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തിൽ​നി​ന്നും അർ​ധ​രാ​ത്രി കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ച്ചു, വാ​ണി​ജ്യ​ര​തി വീ​ഥി​യിൽ പു​ന​ര​ധി​വാ​സം ചെ​യ്യി​ച്ചു. ഞെ​ട്ട​ലോ​ടു​കൂ​ടി​യാ​ണു് നവ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ശൂ​ന്യത മനു​ഷ്യ​മ​നഃ​സാ​ക്ഷി കാ​ണു​ന്ന​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പൊ​തു​വി​കാ​രം പങ്കു​വ​ച്ചു.

“ഇതി​ലെ​വി​ടെ​യാ​ണു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ‘പാ​വം​മാ​ന​വ​ഹൃ​ദയ’ത്തി​നു ഇത്ര​മാ​ത്രം ശൂ​ന്യ​ത​യും ഞെ​ട്ട​ലും അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടാ​നു​ള്ള​തു്? കൗ​ര​വ​അ​ടിമ എന്ന നി​ല​യിൽ വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാ​ലം പാ​ഞ്ചാ​ലി ചെയ്ത കൗ​ര​വ​ശി​ക്ഷ ഉണ്ട​ല്ലോ, അയൽ​പ​ക്ക സന്യ​സ്ഥ​രു​ടെ ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ​നീ​ക്കം എന്ന കു​പ്ര​സി​ദ്ധ ദി​ന​ച​ര്യ, അതു് വേണോ, അതോ വിനോദ രതി​സേ​വ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ ഭൌ​തി​ക​സ​മൃ​ദ്ധി​യിൽ ജീ​വി​ക്ക​ണോ എന്ന ഭീ​മ​ന്റെ ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു്, ‘രണ്ടാ​മ​ത്തേ​തു് മതി’ എന്നു് ഇട​നെ​ഞ്ഞിൽ കൈ​വ​ച്ചു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മു​മ്പിൽ പര​സ്യ​മാ​യി പറ​ഞ്ഞ​തു് കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​ക​ള​ല്ലേ”, വാ​ണി​ജ്യ​ര​തി​യിൽ വ്യ​ക്തി​ഗത ശരീ​ര​ശു​ചി​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​സ​ക്തി എന്ന വി​ഷ​യ​ത്തിൽ മുഖ്യ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നു് പോ​വു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ സു​ര​ക്ഷ​ക്കാ​യി കൂ​ടെ​പോ​വു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, ജോ​ലി​ത്തി​ര​ക്കി​നി​ട​യി​ലും ചാര വകു​പ്പു് മേ​ധാ​വി നകുലൻ.

Colophon

Title: Koṭṭāram lēkhikayuṭe abhimukhaṇgaḷ (ml: കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ).

Author(s): K P Nirmalkumar.

First publication details: Facebook as daily posts; Internet; 2023.

Deafult language: ml, Malayalam.

Keywords: Mahabharata retold, K P Nirmalkumar, Kottaram lekhikayude abhimughangal, കെ പി നിർ​മ്മൽ​കു​മാർ, കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ, Open Access Publishing, Malayalam, Sayahna Foundation, Free Software, XML.

Digital Publisher: Sayahna Foundation; JWRA 34, Jagthy; Trivandrum 695014; India.

Date: January 3, 2025.

Credits: The text of the original item is copyrighted to K P Nirmalkumar. The text encoding and editorial notes were created and​/or prepared by the Sayahna Foundation and are licensed under a Creative Commons Attribution By NonCommercial ShareAlike 4​.0 International License (CC BY-​NC-SA 4​.0). Commercial use of the content is prohibited. Any reuse of the material should credit the copyright holder and Sayahna Foundation and must be shared under the same terms.

Cover: The Pandavas in King Drupad’s Court, a watercolor painting on gold paper from Kangra by anonymous (na) The image is taken from Wikimedia Commons and is gratefully acknowledged.

Production history: Data entry: K P Nirmalkumar; Proofing: JN Jamuna; Typesetter: Sayahna Foundation; Encoding: CVR.

Production notes: The entire document processing has been done in a computer running GNU/Linux operating system and TeX and friends. The PDF has been generated using XeLaTeX from TeXLive distribution 2021 using Ithal (ഇതൾ), an online framework for text formatting. The TEI (P5) encoded XML has been generated from the same LaTeX sources using LuaLaTeX. HTML version has been generated from XML using XSLT stylesheet (sfn-​tei-html.xsl) developed by CV Radhakrkishnan.

Fonts: The basefont used in PDF and HTML versions is RIT Rachana authored by KH Hussain, et al., and maintained by the Rachana Institute of Typography. The font used for Latin script is Linux Libertine developed by Phillip Poll.

Web site: Maintained by KV Rajeesh.

Download document sources in TEI encoded XML format.

Download PDF.