SFNസാ​യാ​ഹ്ന ഫൌ​ണ്ടേ​ഷൻ
images/kpn-bharatham-xml-cover.jpg
The Pandavas in King Drupad’s Court, a watercolor painting on gold paper from Kangra by anonymous (na)
ഭാഗം പതി​നൊ​ന്നു്

“രാ​ജ​സ​ഭ​വി​ളി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി പെ​ട്ടെ​ന്നൊ​രു സ്ഥാ​ന​ത്യാഗ പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം, തി​രു​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ ഊരി, കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നു ദ്രു​ത​ഗ​തി​യി​ലൊ​രു പട്ടാ​ഭി​ഷേ​കം, മു​ണ്ഡ​നം ചെയ്ത ശി​ര​സ്സും വൽ​ക്ക​ലം ധരി​ച്ച അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്ന ഉട​ലു​ക​ളു​മാ​യി മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​ന​മെ​ന്ന പേ​രി​ലൊ​രു വാ​ന​പ്ര​സ്ഥം! ഒളി​ച്ചോ​ട്ടം! നാ​ട​കീ​യ​മാ​ണ​ല്ലോ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ അധി​കാ​ര​കൈ​മാ​റ്റം!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യാത്ര അയ​ക്കാൻ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ ആരോ​രു​മി​ല്ലാ​തെ ആറംഗ പാ​ണ്ഡവ സംഘം വട​ക്കൻ​മ​ല​ക​ളി​ലേ​ക്കു ഇഴ​ഞ്ഞി​ഴ​ഞ്ഞു പദ​യാ​ത്ര ചെ​യ്യു​ന്ന നേരം.

“പര​സ്പര സമ്മ​ത​മി​ല്ലാ​തെ​യാ​യി​രു​ന്നു ദ്രൗ​പ​ദി​യു​മൊ​ത്തു അഞ്ചു​പേ​രിൽ നാ​ലു​പേ​രു​ടെ​യും ദാ​മ്പ​ത്യം. ബന്ധം നി​ല​നിർ​ത്താ​നും പോ​ഷി​പ്പി​ക്കാ​നും ഉത​കു​ന്ന​വി​ധം കു​ട്ടി​ക​ളും കൂ​ടെ​യാ​രു​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. ഉള്ള​വ​രെ​ല്ലാം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. ദാ​മ്പ​ത്യ​മോ, ഏതെ​ങ്കി​ലും കല്ലിൽ​ത്ത​ട്ടി ഞങ്ങൾ ആരെ​ങ്കി​ലു​മൊ​ക്കെ എന്നും വീഴും. രാ​ജ്യാ​തിർ​ത്തി​കൾ ആരും അക​ത്തു​നി​ന്നും പു​റ​ത്തു​നി​ന്നും അതി​ക്ര​മി​ച്ചു കയ​റാ​തി​രി​ക്കാൻ അഞ്ചാ​ണു​ങ്ങ​ളും അധ്വാ​നി​ച്ചു എന്നാൽ അതി​നി​ട​യിൽ ദ്രൗ​പ​ദി​യു​ടെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം ശി​ഥി​ല​മാ​യ​തൊ​ന്നും അറി​ഞ്ഞി​ല്ല. വീ​ണ്ടെ​ടു​ക്കാ​നാ​കാ​തെ തകർ​ന്നു​വോ പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾ എന്നു് വി​ചി​ന്ത​നം ചെ​യ്തു. സമ​യ​പ​രി​ധി​യി​ല്ലാ​തെ കൂ​ട്ടു് അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കാ​മെ​ന്ന മനഃ​സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി​യു​ടെ ബല​ത്തിൽ ഭൗതിക ജീ​വി​ത​മാ​യി ഒന്നി​ട​ഞ്ഞു. സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ​നി​ന്നും എഴു​നേ​റ്റു. ഇനി ബന്ധം ആകാ​ശ​ചാ​രി​ക​ളു​മാ​യി!”

“കൗ​ര​വ​രു​ടെ സഹോ​ദ​രി​യും, വി​വാ​ഹ​ത്തി​ലൂ​ടെ സൈ​ന്ധ​വ​റാ​ണി​യു​മായ അഭി​വ​ന്ദ്യ ദു​ശ്ശ​ള​യു​ടെ ഏക​ഭർ​ത്താ​വ​ല്ലേ ജയ​ദ്ര​ഥൻ? ‘ഞങ്ങൾ​ക്കി​ല്ലാ​തെ പോയ കൊ​ച്ച​നു​ജ​ത്തി’യെ​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വർ ദു​ശ്ശ​ള​യെ എക്കാ​ല​വും വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച​തൊ​ക്കെ കാ​പ​ട്യം എന്നു​വേ​ണോ വാ​യി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ? ഈ വഴി പോ​വു​മ്പോൾ കണ്ട ദ്രൗ​പ​ദി​യോ​ടു്, “സുഖമോ ദേവീ” എന്നു് ജയ​ദ്ര​ഥൻ തേ​രിൽ​നി​ന്നി​റ​ങ്ങി വാ​ത്സ​ല്യ​പ്പെ​ട്ട​തി​നാ​ണോ, തല മൊ​ട്ട​യ​ടി​ച്ചു പു​ള്ളി കു​ത്തി കഴു​ത​പ്പു​റ​ത്തു് കു​ന്നി​റ​ക്കി തള്ളി വി​ട്ട​തു്? ദു​ര​ഭി​മാന കൊ​ല​ക്കു തു​ല്യം എന്ന വി​വേ​കം നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ങ്കി​ലും തോ​ന്നി​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം രണ്ടാം ഭാഗം എന്ന നി​ല​യിൽ കൗരവ പരി​വാ​റിൽ നി​ന്നും ‘പ്രി​യ​തമ’ക്കു​നേ​രെ ബലാൽ​ക്കാ​ര​ശ്ര​മം എന്നു് തോ​ന്നാ​വു​ന്ന വന്യ ക്രോ​ധ​ത്തോ​ടെ ഭീ​മ​നാ​ണു്, അതെ നമ്മു​ടെ പ്രിയ മന്ദ​ബു​ദ്ധി, അക്ര​മാ​സ​ക്ത​നാ​യി ജയ​ദ്ര​ഥ​നെ​തി​രെ ആഞ്ഞ​ടി​ച്ച​തു്. വഴി​നീ​ളെ നാ​യാ​ട്ടു​മാം​സം വാ​രി​വ​ലി​ച്ചു ചവ​ച്ചും കടി​ച്ചും തു​പ്പൽ ഒലി​ക്കു​ന്ന ചു​ണ്ടു​മാ​യി ദുരൂഹ യാത്ര ചെ​യ്യു​ന്ന ജയ​ദ്ര​ഥൻ വഴി​യിൽ കണ്ട പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ കെ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു മു​ഖ​ത്തു​മ്മ വച്ചെ​ന്നൊ​രു വ്യാജ വാർ​ത്ത മെ​ന​ഞ്ഞു ഞങ്ങൾ നാലു പാ​ണ്ഡ​വ​രെ​യും പ്ര​കോ​പി​പ്പി​ച്ച ഭീമൻ, സ്വയം നട​പ്പാ​ക്കിയ പ്രാ​കൃത ശി​ക്ഷാ​മു​റ​യിൽ നി​ന്നു് ‘ഇര’ ദ്രൗ​പ​ദി അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മായ അകലം പാ​ലി​ച്ച​ല്ലോ”, തി​രി​ച്ച​ടി​യിൽ ജയ​ദ്ര​ഥ​ന്റെ ഭാ​ര്യാ സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രിൽ നി​ന്നും മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണ​ഭീ​ഷ​ണി നേ​രി​ടു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ “തി​ക​ച്ചും നിർ​ഭാ​ഗ്യ​ക​രം” എന്നു് പ്ര​തി​ക​ര​ണം മി​ത​മാ​യി വെ​ട്ടി​ച്ചു​രു​ക്കി.

2023-05-02

“ആ ദിനം ഓർ​ക്കാ​നാ​വു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലേ!? അഞ്ചു് ആൺ​കു​ട്ടി​ക​ളു​മാ​യി പാ​ണ്ഡു​വി​ധവ ഹസ്തി​ന​പു​രി കോ​ട്ട​വാ​തി​ലിൽ മു​ട്ടി​വി​ളി​ക്കു​മ്പോൾ, “തു​റ​ക്ക​രു​തു്” എന്നു് നി​ങ്ങൾ പാ​റാ​വു​കാ​രോ​ടാ​ജ്ഞാ​പി​ക്കാ​ഞ്ഞ​തു് കഷ്ട​മാ​യെ​ന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വു​ണ്ടോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പതി​നെ​ട്ടാം ദിവസം. ഭീ​മ​ഗ​ദാ പ്ര​ഹ​ര​ത്തിൽ തു​ട​യെ​ല്ലൊ​ടി​ഞ്ഞു ചളി​യിൽ വീണ കൗ​ര​വ​മു​ഖ്യൻ കാ​യി​ക​മാ​യി ക്ഷീ​ണി​ത​നെ​ങ്കി​ലും മാ​ന​സി​ക​മാ​യി ബോ​ധ​വാ​നാ​യി​രു​ന്ന സന്ധ്യ.

“എന്തു​ചെ​യ്യാം, ഗാ​ന്ധാ​ര​ജ​ന്മ​ങ്ങ​ള​ല്ലേ ഞങ്ങൾ! പ്ര​തി​ക​ര​ണ​രീ​തി വേ​റൊ​ന്നാ​യി​പ്പോ​യി​ല്ലേ. അടഞ്ഞ വാ​തി​ലു​കൾ സങ്ക​ട​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​താ​ണെ​ന്നും, അശ​ര​ണർ​ക്കും വേദന അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കും നേരെ വാ​തി​ലു​കൾ അട​യ്ക്ക​രു​തെ​ന്നും ഗാ​ന്ധാ​രി ഓർ​മ്മി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ബാ​ല്യ​കാ​ലം. ഇരു​കൈ​ക​ളും നീ​ട്ടി ഞാൻ ‘അർധ സഹോദര’ന്മാർ​ക്കു വര​വേൽ​പ്പു് നൽകി, അവർ പക്ഷേ, പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു എന്റെ സന്മ​ന​സ്സു് ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്തു​വോ? ഒന്നും വെ​ട്ടി​മു​റി​ച്ചു പറയാൻ ഞാൻ ഇപ്പോൾ ആളല്ല. കു​ടി​ക്കാൻ ഇത്തി​രി വെ​ള്ളം വായിൽ ഒഴി​ക്കാ​മോ? പാ​ണ്ഡ​വർ ഇന്നു​രാ​ത്രി എവി​ടെ​യാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്നൊ​രു സൂചന കി​ട്ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. വിജയ കാഹളം മു​ഴ​ക്കു​ന്ന​വ​രിൽ ഭീ​തി​ജ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്നൊ​രു പാ​തി​രാ മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണം ഞാൻ സ്വ​സ്ഥ​മാ​യി​രു​ന്നു വി​ഭാ​വന ചെ​യ്യ​ട്ടെ!” തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കാ​തെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, പോർ​മു​ഖ​ത്തു​നി​ന്നു വലി​ഞ്ഞു​ന​ട​ന്ന​തു് അപ്പോൾ ആയി​രു​ന്നു.

“ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​ന​ത്തി​ലെ അഗ്നി​ബാധ, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ​നി​ന്നും സഹാ​യം​നേ​ടാൻ പറ്റി​യ​വി​ധ​ത്തിൽ ‘ദേ​ശീ​യ​ദു​ര​ന്ത’മായി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്ക​ണോ? അതോ, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​തി​രെ നടപടി സ്വീ​ക​രി​ക്കാൻ വകു​പ്പു​ള്ള മനു​ഷ്യ​നിർ​മ്മിത ദു​ര​ന്ത​മാ​യി ദു​ര്യോ​ധന ആഖ്യാ​നം സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്യ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പ്ര​കൃ​തി​ദു​ര​ന്ത​നി​വാ​ര​ണ​നി​ധി​യിൽ നി​ന്നു് നിർ​ലോ​ഭ​സ​ഹാ​യം കി​ട്ടി​യാൽ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യുൽ​പ്പെ​ടെ ഞങ്ങൾ​ക്ക​ന്തി​യു​റ​ങ്ങാൻ കൂ​ര​മാ​ത്ര​മ​ല്ല പണി​യുക, കത്തി​യെ​രി​ഞ്ഞ ഈ കൊ​ടും​കാ​ടിൽ യമു​ന​യെ വഴി തി​രി​ച്ചു വി​ട്ടു ഇതി​ഹാ​സ​യോ​ഗ്യ​മായ നഗരം പണി​യാൻ കഴി​യും. വലിയ തോതിൽ സഹ​ക​ര​ണ​മ​നോ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ വനം സ്വയം കത്തു​മെ​ന്നും അതൊരു ദേശീയ ദു​ര​ന്ത​വാർ​ത്ത ആക്കി നി​ങ്ങൾ ‘കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി’ക്കാർ മാ​റ്റു​മെ​ന്നും അറി​യാൻ ഞങ്ങൾ, കഷ്ടം, വി​ട്ടു​പോ​യി”, നശി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഖാ​ണ്ഡവ ആവാസ വ്യ​വ​സ്ഥ​യിൽ, ഒരു പക്ഷി​യും മൃ​ഗ​വും ബാ​ക്കി​യി​ല്ലെ​ന്നു​റ​പ്പു വരു​ത്തി, ഇഷ്ട​ദാ​ന​മാ​യി കി​ട്ടിയ പ്ര​വി​ശ്യ​യു​ടെ വി​ക​സ​ന​സാ​ധ്യത മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വ​രു​മാ​യി അവ​ലോ​ക​ന​യോ​ഗം കഴി​ഞ്ഞു പു​റ​ത്തു വരി​ക​യാ​ണു ഞാൻ!

2023-05-03

“പ്ര​തി​സ​ന്ധി അതി​ജീ​വി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ ചെ​ന്നു​ചേ​രു​ന്ന അന്തിമ താവളം എന്ന നി​ല​യിൽ ആത്മ​ഹ​ത്യ താ​ലോ​ലി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പീ​ഡ​ക​കൗ​ര​വ​രു​ടെ അടി​മ​യാ​യി കഴി​ഞ്ഞ വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തും, അവർ​ക്കെ​തി​രെ മു​ടി​കെ​ട്ട​ഴി​ച്ചി​ട്ടു് പോ​രാ​ട്ട​വീ​ര്യം ജ്വ​ലി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. അവ​ന​വ​നോ​ടു് ചെ​യ്യാ​വു​ന്നൊ​രു പര​മ​ഹിംസ എന്ന നി​ല​യിൽ, ആത്മ​ഹ​ത്യ അപ്പോ​ഴൊ​ന്നും പരി​ഗ​ണി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യി​ല്ല. പക്ഷേ, ഞാൻ ഒരി​ക്കൽ ഇഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന അർ​ജ്ജു​നൻ, യാത്ര പറ​യാ​തെ പടി​യി​റ​ങ്ങി​പ്പോയ ശേഷം, നവവധു സു​ഭ​ദ്ര​യു​മൊ​ത്ത​വൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ വന്ന​പ്പോൾ, പ്ര​ണ​യ​പ്ര​തി​കാ​ര​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ആത്മ​ഹ​ത്യ​യെ ആ കാ​ല​ത്തെ ഏകാ​ന്ത​രാ​വു​ക​ളിൽ താ​ലോ​ലി​ച്ചു എന്ന​തൊ​രു വസ്തു​ത​യാ​ണു്, പി​ന്നെ മന​സ്സി​ലാ​യി, സ്വയം ഹിം​സ​ക്കു ഇര​യാ​യി ‘കഴു​ത്തു​വെ​ട്ടു’ന്ന​തി​നേ​ക്കാൾ എളു​പ്പം, ‘പ്രാ​പ്പി​ടി​യൻ പരു​ന്തി’നെ പ്ര​കൃ​തി​ക്കു വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കു​ക​യാ​ണു്. അതോടെ അർ​ജ്ജു​ന​നിൽ നി​ന്നും, നേ​ര​ത്തേ മറ്റു​നാ​ലു സഹ​ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രിൽ നി​ന്നെ​ന്ന പോലെ, ഞാൻ പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും വൈ​കാ​രി​ക​വി​മു​ക്തി നേടി, വി​വാ​ഹ​മോ​ച​നം ഔപ​ചാ​രി​ക​മാ​യി സം​ഭ​വി​ച്ചി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും!”

“അത്യുൽ​പ്പാ​ദ​ന​ശേ​ഷി​യു​ള്ള ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ​ക്കു് ദൂരെ ഗാ​ന്ധാ​ര​യിൽ നി​ങ്ങൾ കണ്ടെ​ത്തി​യ​തു് ഒരേ ഒരു വധു, എന്നാൽ ക്ഷ​യ​രോ​ഗി വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യ​നു മൂ​ന്നു കാ​ശി​രാ​ജ​കു​മാ​രി​ക​ളെ ഒരു​മി​ച്ചു നി​ങ്ങൾ ബന്ദി​യാ​ക്കി! ലൈം​ഗി​ക​ക്ഷ​മത സം​ശ​യാ​സ്പ​ദ​മായ പാ​ണ്ഡു​വി​നോ, രണ്ടു്! ചി​റ്റ​മ്മ​യെ തോൽ​പ്പി​ക്കാൻ ആജീ​വ​നാ​ന്ത​ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം സ്വീ​ക​രി​ച്ച നി​ങ്ങൾ, കു​രു​വംശ രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്മാർ​ക്കു വധു​ക്ക​ളെ തേ​ടി​യ​പ്പോൾ, ദു​ര​ന്ത​മാ​യോ അവ​രു​ടെ ദാ​മ്പ​ത്യം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​ഷ്മ​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അരമന സമു​ച്ച​യ​ത്തിൽ​നി​ന്ന​ക​ന്നു, സം​ര​ക്ഷിത വന​ത്തി​ലെ ആഡംബര ആശ്ര​മ​ത്തി​നു മു​മ്പി​ലാ​യി​രു​ന്നു അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്ന പി​താ​മ​ഹൻ. യു​ദ്ധ​മേ​ഘ​ങ്ങൾ നി​റ​ഞ്ഞ മാനം. കൗരവ സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​തി ആരാ​വു​മെ​ന്നു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഇനി​യും വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്താ​ത്ത​തി​നാൽ, അഭ്യൂ​ഹ​ങ്ങൾ നി​റ​ഞ്ഞ സാ​യാ​ഹ്നം.

“ശന്ത​നു​വി​നെ മാ​തൃ​ക​യാ​ക്കി സ്വയം വധു​ക്ക​ളെ കണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​തി​നു​പ​ക​രം, പെൺ​മ​ണം അറി​യാ​ത്ത എന്നെ എന്തി​നേൽ​പ്പി​ച്ചു അവ​രു​ടെ വധു​വേ​ട്ട? ജീ​വി​ത​സ​ഖി​യെ തേ​ടു​ന്ന​വർ അക്കാ​ര്യ ത്തിൽ സ്വാ​ശ്ര​യ​ശീ​ല​രാ​വ​ട്ടെ!അത​ല്ലേ ആൺപെൺ പൊ​റു​തി​യു​ടെ നേർ​വ​ഴി? കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​കൾ​ക്കാ​യി രാ​ജ​കു​മാ​രി​ക​ളെ തേടി ഗാ​ന്ധാര മുതൽ കാ​ശി​വ​രെ എനി​ക്ക​പ്പോൾ അല​യേ​ണ്ടി വരി​ല്ല. ഗം​ഗാ​തീ​ര​ത്തു പോയ ദുർ​ബ​ല​ഹൃ​ദ​യ​നായ ശന്ത​നു​വി​നു്, ദേ​വ​സ്ത്രീ​യായ ഗംഗയെ കൂ​ട്ടു​കി​ട്ടി. ഞാ​നുൾ​പ്പെ​ടെ എട്ടു പെറ്റ ഗംഗ, ഈറ്റി​ല്ല​ത്തിൽ നി​ന്ന​വ​സാ​നം മടു​പ്പോ​ടെ നദി​യി​ലേ​ക്കു ഊളി​യി​ട്ടി​റ​ങ്ങി. കാമം കര​ഞ്ഞു​തീ​രാ​തെ വൃ​ദ്ധ​ശ​ന്ത​നു പി​ന്നീ​ടു് യമു​നാ​തീ​ര​ത്ത​ല​യു​മ്പോൾ, അതാ പു​ഴ​ങ്ക​ര​യിൽ പൂ​ങ്കാ​വ​നം പോ​ലൊ​രു പര​മ​സു​ന്ദ​രി സത്യ​വ​തി! അവ​ളു​മാ​യി കരാർ​നി​ബ​ന്ധന പാ​ലി​ക്കാൻ ആയു​ഷ്ക്കാല ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം ഏറ്റെ​ടു​ത്ത എനി​ക്കു്, ഉത്ത​മ​സ​ന്താ​ന​നിർ​മ്മി​തി​യു​ടെ അന്തഃ​പുര പ്ര​യാ​സ​ങ്ങൾ എങ്ങ​നെ കണ്ടും കേ​ട്ടും അറി​യാ​നാ​വും? ഷണ്ഡ​പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ തനി​നി​റം തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ കു​ന്തി​യും മാ​ദ്രി​യും, പര​പു​രുഷ വേ​ട്ട​ക്കു് കൂ​സ​ലി​ല്ലാ​തെ പടി​യി​റ​ങ്ങി. രാ​ജ​വം​ശ​ങ്ങ​ളിൽ പി​ന്തു​ടർ​ച്ച​യോ​ടു് ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട പ്ര​ത്യുൽ​പാ​ദ​ന​പ്ര​ശ്ന​ങ്ങൾ പതി​വെ​ങ്കി​ലും, ‘സർ​ഗ്ഗാ​ത്മ​ക​മാ​യൊ​രു പരി​ഹാ​രം’ കാണാൻ കു​രു​വം​ശം തയ്യാ​റാ​യി​രു​ന്നോ? പ്ര​ബു​ദ്ധ​വാ​യ​ന​ക്കാർ നി​ങ്ങ​ളെ രഹ​സ്യ​മാ​യി അറി​യി​ക്ക​ട്ടെ!” ചാ​ര​ക്ക​ണ്ണു​ക​ളു​ള്ള അരമന സു​ര​ക്ഷാ​ഭ​ട​ന്മാ​രെ ഒഴി​വാ​ക്കി, ഉട​ല​ഴ​കു​ള്ള കൗ​ര​വ​കു​മാ​രി​ക​ളു​ടെ തോളിൽ കൈ​പ്പ​ത്തി​ക​ളു​മാ​യി പി​താ​മ​ഹൻ കാൽ​മു​ന്നോ​ട്ടു​വ​ച്ചു.

2023-05-04

“ആജീ​വ​നാ​ന്ത​ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം അച്ച​ട​ക്ക​ത്തോ​ടെ പരി​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന​തി​ലൊ​ന്നും നി​ങ്ങ​ളെ ആരും ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി ചോ​ദ്യം ചെ​യ്യു​ന്നി​ല്ല പക്ഷേ, സ്ത്രീ​വി​രോ​ധി ആവാൻ എന്തു് തെ​റ്റു​ചെ​യ്തു എന്നാ​ണ​വ​രു​ടെ പരി​ദേ​വ​നം” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി ഇല്ലാ​തെ മുൻ​രാ​ജാ​വു് മരി​ച്ച​പ്പോൾ, അമ്മ മഹാ​റാ​ണി, പി​ന്തു​ടർ​ച്ച​ക്കാ​യി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ പര​ക്കം പാ​യു​ന്ന​തൊ​ക്കെ ഞാനും ഈ മൂ​ല​യി​ലി​രു​ന്നു കാ​ണു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഒന്നും ആഗ്ര​ഹി​ച്ച​പോ​ലെ ശരി​ക്കു സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, ഒരു കു​ഞ്ഞി​നെ ദത്തെ​ടു​ക്കുക, പ്രാ​യ​പൂർ​ത്തി ആവും വരെ രാ​ജ​പ്ര​തി​നി​ധി​യാ​യി ഞാൻ ചെ​ങ്കോൽ കൈവശം വക്കുക അത്ര ലഘു​വാ​യി​രു​ന്നു എന്റെ നോ​ട്ട​ത്തിൽ രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ ഭാവി. അഭി​പ്രാ​യം ഞാൻ പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ യു​വ​വി​ധ​വ​കൾ രണ്ടു​പേ​രും സമ്മ​തി​ച്ചു തരാൻ തയ്യാ​റാ​യി​ല്ല. മത്സ​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട​വർ, എന്നാൽ പര​സ്പ​രം രഹ​സ്യാ​ത്മ​കത പു​ലർ​ത്തി, “എനി​ക്കു് ഗർഭം ധരി​ക്കാൻ പാ​ക​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ ബീ​ജ​ദാ​നി​യാ​വണ”മെ​ന്നെ​ന്നോ​ടാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ഒരു നി​ബ​ന്ധന! ബീ​ജ​ദാ​നം പക്ഷേ, രാ​ജ​മാ​താ അറി​യ​രു​തു്. എന്നാൽ, അറി​ഞ്ഞി​ട​ത്തോ​ളം ഗർ​ഭ​ക്ഷ​മ​ത​യു​ള്ള രാ​ജ​മാത പറ​ഞ്ഞു ഞാ​ന​വൾ​ക്കൊ​രു ആൺ​സ​ന്ത​തി​യെ കൊ​ടു​ക്ക​ണം. അതി​സു​ന്ദ​രി​ക​ളായ ഈ മൂ​ന്നു സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ​യും പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ത്തി​നു അവ​രർ​ഹി​ക്കു​ന്ന രഹ​സ്യാ​ത്മ​ക​ത​യോ​ടെ ഞാൻ വഴ​ങ്ങു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, അര​മ​ന​യിൽ എന്റെ പ്ര​ബ​ല​ശ​ത്രു​ക്ക​ളു​മാ​യി കൂ​ട്ടു​ചേർ​ന്നു എനി​ക്കെ​തി​രെ ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മം അവർ ആരോ​പി​ക്കും. ധീ​ര​നെ​ന്ന പോ​യ​കാ​ല​പ്ര​തി​ച്ഛായ ഉണ്ടെ​ങ്കി​ലും, സമ്മർ​ദ്ദം ചെ​ലു​ത്തു​ന്ന രതി​പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ങ്ങ​ളെ അതി​ജീ​വി​ക്കാൻ ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം ഇനി​യെ​ങ്കി​ലും ജൈ​വി​ക​ക​രു​ത്തു കാ​ണി​ക്കു​മോ? അതോ ഞാൻ വഴ​ങ്ങു​മോ? എന്റെ ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യ​പ്ര​തി​ച്ഛായ, തന്റേ​ടി​ക​ളായ ഈ മൂ​ന്നു സ്ത്രീ​ക​ളാൽ അങ്ങ​നെ എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി കള​ങ്ക​പ്പെ​ടു​മോ? ഇതാ​യി​രു​ന്നു ഞാൻ നേ​രി​ട്ട ലൈം​ഗിക പ്ര​തി​സ​ന്ധി. ഇതെ​ങ്ങ​നെ ഞാൻ പരി​ഹ​രി​ച്ചു​എ​ന്ന​തു കു​മ്പ​സാ​രി​ക്കേ​ണ്ട വേ​ദി​യ​ല്ല ഇതെ​ന്നു് ഓർ​ക്കു​മ​ല്ലോ. എന്നാൽ ആ മൂ​ന്നു പേ​രെ​യും പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു മാ​തൃ​ക​യാ​ക്കി​യാ​ണു് എന്റെ ഐതി​ഹാ​സിക സ്ത്രീ​വി​രോ​ധം മു​ന്നേ​റി​യ​തു്. ഒന്നും വി​ല​കു​റ​ച്ചു നി​ങ്ങൾ കാ​ണ​രു​തു്!”

“കൗ​ര​വ​വി​ല​ക്കു് മറി​ക​ട​ന്നും വരു​ന്ന​ല്ലോ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ കാണാൻ വി​ശി​ഷ്ട​വ്യ​ക്തി​കൾ!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഇളമുറ മാ​ദ്രീ​പു​ത്ര​നായ നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വന​വാ​സ​ക്കാ​ലം.

“വന്നു​ക​യ​റി​യ​വർ തി​രി​ച്ചു​പോ​വും​വ​രെ എനി​ക്കു​ശ്വാ​സം മു​ട്ടും. ഇപ്പോ​ഴും നാടു് ഭരി​ക്കു​ന്ന രാ​ജാ​വി​നെ​പ്പോ​ലെ, സന്ദർ​ശ​കർ​ക്കു് ‘ദർശനം’ കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന കപ​ട​മൂർ​ത്തി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു കഷ്ടം തോ​ന്നും. ആരാ​ണു് ഈ ‘ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം രാ​ജ​സൂയ ചക്ര​വർ​ത്തി’? അത്യാ​വ​ശ്യം കാടു വെ​ട്ടി കൃ​ഷി​ചെ​യ്യാൻ വി​ത്തും കൈ​ക്കോ​ട്ടു​മാ​യി ഖാ​ണ്ഡവ വന​ത്തിൽ പോയ പാ​ണ്ഡ​വർ സം​ശ​യ​ക​ര​മായ വേ​ഗ​ത​യി​ലാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗം ചെ​യ്ത​തും, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​മെ​ന്നൊ​രു ‘സാ​മ്രാ​ജ്യം’ സൃ​ഷ്ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു സ്വയം ചക്ര​വർ​ത്തി​യാ​യി അഭി​ഷി​ക്ത​നാ​യ​തും? സ്വാർ​ത്ഥ​താ​ല്പ​ര്യ​ത്തിൽ കാ​ടെ​ത്ര തീ​യി​ട്ടു. ചു​ളു​വിൽ നേടിയ ഐശ്വ​ര്യ​ങ്ങൾ, ചൂ​താ​ട്ട​ത്തോ​ടെ കൗ​ര​വ​നി​ല​വ​റ​യി​ലേ​ക്കു ഒലി​ച്ചു​പോ​യി​ല്ലേ. ഖാ​ണ്ഡ​വ​ദ​ഹ​നം പോ​ലൊ​രു മനു​ഷ്യ​നിർ​മ്മിത ദു​ര​ന്ത​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ചൂ​താ​ട്ടം! ഒരി​റ്റു വി​യർ​ക്കാ​തെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എല്ലാം പൂ പോലെ നേടി. ‘പെ​ണ്ണി​നെ പണ​യം​വ​ച്ച നി​കൃ​ഷ്ട​ജ​ന്മം യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ’ എന്നു് സ്ത്രീ​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആട്ടും തു​പ്പും പാ​ണ്ഡ​വർ മൊ​ത്തം കേൾ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ല്ലേ. വന്ന​വ​രെ​ല്ലാം മൂ​ടും​ത​ട്ടി പോയ സ്ഥി​തി​ക്കു് ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​അ​ഭ്യു​ദ​യ​കാം​ക്ഷി​യെ​ന്നു് കരു​താൻ മാ​ത്രം രാ​ഷ്ട്രീ​യ​നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക​യാ​ണൊ നി​ങ്ങൾ? പടി​യി​റ​ങ്ങി​യ​വർ ആരെ​ന്ന​റി​യാ​മോ? കൗ​ര​വ​പ്ര​ശ്ച​ന്ന വേ​ഷ​ങ്ങൾ! ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ പു​തു​പ്ര​വി​ശ്യ​യാ​യി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ, പു​തു​കാല അധി​കാ​രി​ക​ളാ​വാൻ കൊ​തി​ക്കു​ന്ന ഇട​പ്ര​ഭു​ക്കൾ. വി​രു​ന്നു​വ​ന്ന കൗ​ര​വ​രെ വഴു​ക്കി​വീ​ഴ്ത്തിയ മാ​യി​ക​സ​ഭാ തല​ങ്ങൾ വാ​സ്തു​ശിൽ​പ്പി മയൻ രാ​ത്രി​ക്കു​രാ​ത്രി ഊരി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി! ‘കാ​ലാ​തി​വർ​ത്തി’യായ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​പ്പെ​രുമ!” കഴു​കി​യു​ണ​ക്കിയ ദൈ​നം​ദിന വസ്ത്ര​ങ്ങൾ മട​ക്കി ഒരു മൂ​ല​യിൽ വക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന ദ്രൗ​പ​ദി മൗ​ന​ത്താൽ സമ്മ​ത​ഭാ​വം പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു.

2023-05-05

“ഉത്ത​ര​യു​ടെ നൃ​ത്താ​ധ്യാ​പി​ക​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ, നി​ങ്ങൾ​ക്കു് നിർ​ഭ​യ​മാ​യും ലിം​ഗ​നീ​തി​പൂർ​വ്വ​മാ​യും തൊഴിൽ ചെ​യ്യാൻ അരമന മേ​ധാ​വി വി​രാ​ടൻ സാ​ഹ​ച​ര്യ​മൊ​രു​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന ആവ​ശ്യം തു​റ​ന്നു​ന്ന​യി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ ലക്ഷ്യ​മെ​ന്താ​ണു്? എന്തു​ണ്ടാ​യി പ്ര​കോ​പ​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭി​ന്ന​ലിംഗ ബൃ​ഹ​ന്ന​ള​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വി​രാ​ട​രാ​ജ​കു​മാ​രി ഉത്ത​ര​യു​ടെ നൃ​ത്ത​മ​ണ്ഡ​പം. പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ അജ്ഞാ​ത​വാ​സം. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലെ അർ​ജ്ജു​നൻ തന്നെ​യാ​ണോ ഈ കാ​ണു​ന്ന ബൃ​ഹ​ന്നള എന്നു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ അട​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ചു അഭ്യൂ​ഹം പ്ര​ച​രി​ക്കു​ന്ന കാലം.

“പെൺ​വേ​ഷം കെ​ട്ടിയ നൃ​ത്താ​ധ്യാ​പി​ക​യാ​ണു ഞാ​നെ​ന്ന കീചക ആക്ഷേ​പം! അതു് തന്നെ​യാ​ണു് പ്ര​കോ​പ​നം. പൂർ​വ്വാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ ആണു​ട​ലാ​യി​രു​ന്നു എന്നു് ലിം​ഗ​നീ​തി​സം​വാ​ദ​ത്തിൽ സമ്മ​തി​ച്ചാൽ പോലും, മൂ​ന്നാം​ലിം​ഗ​പ​ദ​വി​ക്കു് അം​ഗീ​കാ​ര​വും സാ​മൂ​ഹ്യ​മേ​ന്മ​യും വേ​ണ​മെ​ന്നു് ഞാൻ വാശി പി​ടി​ക്കി​ല്ലേ? അതെ​ങ്ങ​നെ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ കലാ​പ​മു​യർ​ത്താ​നു​ള്ള ഗൂ​ഡാ​ലോ​ച​ന​യാ​വും? പൂർ​വ്വാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ വാളും പരി​ച​യും ഞാൻ പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്നു എന്നു് കരുതി, ഈ കൈ​കൾ​ക്കു, മാറിയ ലിം​ഗ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തിൽ, രാ​ജ​കു​മാ​രി​യെ തൊ​ട്ടും തലോ​ടി​യും പഠി​പ്പി​ക്കാൻ അവ​കാ​ശ​മി​ല്ലേ? വ്യ​ത്യ​സ്ത​തൊ​ഴി​ലു​ക​ളിൽ ഞാൻ നൈ​പു​ണ്യം തേ​ടു​ന് തിൽ ആർ​ക്കെ​ന്തി​നാ​ണി​ത്ര അസ​ഹ്യത? നാളെ ഗോ​സ​മ്പ​ത്തു മോ​ഷ്ടി​ക്കാൻ ഏതെ​ങ്കി​ലും ശത്രു​സൈ​ന്യം, വി​രാ​ട​ക്കു​നേ​രെ മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണം നട​ത്തി എന്നു് സങ്കൽ​പ്പി​ക്കൂ, ഉത്ത​ര​രാ​ജ​കു​മാ​രി​യെ സു​കു​മാ​ര​ക​ല​കൾ പഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഞാൻ, വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ, അസ്ത്രം എടു​ക്കി​ല്ലെ​ന്നാർ​ക്കു പറ​യാ​നാ​വും?” ആരോ​രു​മ​റി​യി​ല്ലെ​ന്ന നാ​ട്യ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ, വി​രാ​ട​യി​ലെ​ത്തും മു​മ്പു്, വന​വാ​സ​ത്തിൽ, അയൽ​പ്പ​ക്ക​മാ​യി​രു​ന്ന സന്യ​സ്ഥാ​ശ്രമ അന്തേ​വാ​സി, വി​ശ്വ​സ്ത കൗരവ ചാരൻ, മാ​റി​നി​ന്നു ചു​വർ​ചാ​രി മുഖം മറ​ച്ചു, അഭി​മു​ഖം കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കണ്ടി​ല്ലെ​ന്നു നടി​ച്ചു.

“കൊ​ട്ടാര നി​ല​വ​റ​യി​ലെ രഹ​സ്യ​നി​ധി കണ്ടെ​ടു​ത്തു, നവ​ര​ത്ന​ങ്ങ​ളും സ്വർ​ണാ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ളും എണ്ണി​ത്തി​ട്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി, ഭര​ണ​കൂ​ട​ഖ​ജ​നാ​വിൽ സു​താ​ര്യ​മാ​യി വര​വു​വ​ച്ചു​വോ? ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ, വി​വാ​ഹ​പ്രാ​യ​മായ പെൺ​മ​ക്ക​ളു​ള്ള ഓരോ ദരി​ദ്ര​കു​ടും​ബ​ത്തി​നും പത്തു​പ​വൻ പാ​രി​തോ​ഷി​ക​മാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലി കൊ​ടു​ക്കു​മെ​ന്ന ഉറ​പ്പിൽ തി​മിർ​പ്പി​ലാ​ണു് ജനം!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നവ പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ലെ ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ​യും പു​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ​യും ആയു​ഷ്കാല സമ്പാ​ദ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു, വി​വാ​ഹ​ത്തിൽ അവർ​ക്കു രക്ഷി​താ​ക്കൾ സമ്മാ​നി​ച്ച നവ​ര​ത്ന​ങ്ങൾ. നി​ല​വ​റ​യിൽ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എല്ലാം സു​ര​ക്ഷി​ത​മാ​യി ഒളി​പ്പി​ച്ചു എന്ന ചാ​ര​വി​വ​ര​ത്തിൽ ഞങ്ങൾ ശ്ര​ദ്ധാ​പൂർ​വ്വം പദ്ധ​തി തയ്യാ​റാ​ക്കി, പാ​ടു​പെ​ട്ടു് തു​റ​ന്നു​നോ​ക്കി. ഞെ​ട്ടി​പ്പോ​യി. കരി​ങ്കൽ​ച്ചു​വ​രു​കൾ​ക്ക​ക​ത്തെ നിലവറ ശൂ​ന്യം. എല്ലാം ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ പി​ത്രു​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ യു​ദ്ധ​ത്തി​നു് കു​റ​ച്ചു​നാൾ മു​മ്പു​ത​ന്നെ മാ​റ്റി എന്ന​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞങ്ങ​ളു​ടെ ശ്വാ​സ​ഗ​തി നി​ന്നു. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ ആലം​ബ​ഹീ​നർ​ക്കു മം​ഗ​ല്യ സ്വർ​ണ്ണം കൊ​ടു​ക്കാ​മെ​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ ഉറ​പ്പി​നേ​ക്കാൾ ഞങ്ങ​ളെ കു​ഴ​ക്കു​ന്ന​തു്—ആർ​ക്കു വേ​ണ്ടി​യാ​ണ​പ്പോൾ ദു​ര്യോ​ധന വിധവ പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ലെ ദു​രി​ത​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തിൽ കഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു് കഴി​യു​ന്ന​തു്! നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​മോ? എങ്കിൽ, നവ​ര​ത്ന​ശേ​ഖ​രം, കു​റു​ക്കു​വ​ഴി തേടി തി​രി​ച്ചു​പി​ടി​ക്കു​ന്ന​തിൽ, ഊജ്ജിത അന്വേ​ഷ​ണം ഒരു​കാൽ ഞങ്ങൾ മു​ന്നോ​ട്ടെ​ടു​ക്കാം.”

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ മാ​ന​സി​കാ​രോ​ഗ്യം ആശ​ങ്കാ​ജ​ന​ക​മെ​ന്നു കേ​ട്ട​ല്ലോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പഴയ സഹ​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​നായ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേ​ഖ​ക​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ സംഘർഷ ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ആദ്യ​ദി​വ​സം​ത​ന്നെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ നി​ങ്ങൾ കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് മത്സ​രി​ച്ചു മരി​ച്ചി​ല്ലേ? എന്നു് വി​ദു​ര​രോ​ടു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ചോ​ദി​ച്ച​തി​ലെ പൊ​രു​ത്ത​ക്കേ​ടു് കേ​ട്ടു​നി​ന്ന​വർ അപ്പോൾ പെ​രു​പ്പി​ച്ചി​ല്ല. പോർ​ക്കള നർ​മ്മ​മാ​യി കു​റേ​പേർ ആസ്വ​ദി​ച്ചു. കു​ന്തി​യെ കണ്ട​പ്പോൾ, ‘രാ​ജ​വ​നി​ത​കൾ കണ്ണു​കെ​ട്ട​ണം എന്ന ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം നി​ങ്ങൾ അനു​സ​രി​ക്കി​ല്ല അല്ലേ?’ എന്നു് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോ​ഴും പന്തി​കേ​ടു് മാ​ത്ര​മേ തോ​ന്നി​യു​ള്ളൂ. കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തെ രാ​ജ​ധാ​നി​യിൽ നി​ന്നു് അർ​ധ​രാ​ത്രി കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കൗ​ര​വ​രാജ വി​ധ​വ​കൾ അന്ത​സ്സാ​യി​വേ​ണം പു​ന​ര​ധി​വാ​സം എന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു നി​വേ​ദ​ന​വു​മാ​യി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്ന​രി​കെ വന്ന​പ്പോൾ, ‘കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ അനു​ബ​ന്ധ​അ​ന്തഃ​പു​ര​ങ്ങൾ നിർ​മ്മി​ച്ചു് നി​ങ്ങൾ​ക്കു ഞാൻ രാ​ജോ​ചി​ത​സാ​ന്നി​ധ്യ​മു​റ​പ്പി​ക്കാം. രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളെ വഴി​യാ​ധാ​ര​മാ​ക്കാ​തെ ഇട​നെ​ഞ്ചിൽ ചേർ​ത്തു് നിർ​ത്തും’ എന്നു് കവിൾ​ത​ലോ​ടി ആവർ​ത്തി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ​ക്കു് പരാതി കൊ​ടു​ത്തു, ആവു​ന്ന പോലെ അർദ്ധ സത്യം പറ​ഞ്ഞു, ലവ​ലേ​ശം പോ​റ​ലേൽ​ക്കാ​തെ, യുദ്ധ ജേ​താ​ക്ക​ളാ​യി, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ സാ​ര​ഥ്യം ഏറ്റെ​ടു​ത്തു, പു​രോ​ഗ​മന ഭര​ണ​പ​രി​ഷ്കാ​ര​ങ്ങൾ​ക്കു് തു​ട​ക്കം കു​റി​ച്ച മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, കൂ​ടു​തൽ മാ​ന​സി​കാ​രോ​ഗ്യ​നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നി​പ്പോൾ വി​ധേ​യ​നാ​ണു്” യു​ദ്ധം കഴി​ഞ്ഞ​തോ​ടെ തൊഴിൽ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​കൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ പാ​ച​ക​വി​ഭാ​ഗം മേ​ധാ​വി​യാ​യി ചു​മ​ത​ല​യേ​റ്റ ദിനം.

“ദ്രൗ​പ​ദി​യു​ടെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ തു​ടർ​ച്ച​യാ​യി ചെ​യ്യു​ന്ന അന്യായ ഇട​പെ​ട​ലു​ക​ളി​ലൂ​ടെ യഥാർ​ത്ഥ​സ്ത്രീ​പീ​ഡ​കർ എന്ന കു​പ്ര​സി​ദ്ധി സഹി​ക്ക​വ​യ്യാ​തെ, ‘പീ​ഡി​ത​പാ​ണ്ഡ​വർ’ നി​ന്നെ തൂ​ക്കി ദൂ​രെ​എ​റി​ഞ്ഞ വേ​ദ​നി​ക്കു​ന്ന ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടോ,”

“മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ നേ​രി​ടു​ന്ന തൊ​ഴിൽ​ഭീ​ഷ​ണി എന്ന എന്റെ ലേ​ഖ​ന​ത്തിൽ ചേർ​ക്കാൻ?”, യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​കൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തിൽ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യുടെ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പു​ക​ളിൽ തുടരെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ടു​ന്ന കാലം.

“ഊട്ടു​പുര പാ​ച​ക​ത്തി​നാ​യി ദേ​ഹാ​ധ്വാ​നം അശേഷം വേ​ണ്ടാ​ത്ത സമൃ​ദ്ധ രു​ചി​ഭ​ക്ഷ​ണ​മാ​ണു് പന്ത്ര​ണ്ടു കൊ​ല്ല​കാ​ല​മാ​യി അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം നി​ങ്ങ​ളെ സൗ​ജ​ന്യ​മാ​യി തീ​റ്റി​ക്കു​ന്ന​തു് എന്ന കൗരവ പ്ര​ച​ര​ണം ലജ്ജാ​ക​ര​മാ​യി തോ​ന്നാ​റു​ണ്ടോ എന്നു് ഞാൻ ഭീ​മ​നോ​ടു് താ​ഴ്‌​വ​ര​യിൽ ഒരു​മി​ച്ചു നട​ക്കു​മ്പോൾ ചോ​ദി​ച്ച നേരിയ ഓർ​മ​യു​ണ്ടു്. നി​ന്ന​നിൽ​പ്പിൽ ഞാൻ അടി​തെ​റ്റു​ക​യൊ അടി ഏൽ​ക്കു​ക​യോ തെ​റി​ച്ചു​വീ​ഴു​ക​യോ ചെയ്ത ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. കണ്ണു് തു​റ​ന്ന​പ്പോൾ, അതാ പാ​ഞ്ചാ​ലി എന്നെ നീർ​ച്ചാ​ലിൽ​നി​ന്നും കഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു് ഉട​ലോ​ടെ പൊ​ക്കു​ക​യാ​ണു്!”

2023-05-06

“മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​മ്പോൾ, പാ​ണ്ഡ​വ​രും സഭാം​ഗ​ങ്ങ​ളും ക്ഷ​ണി​താ​ക്ക​ളും ഉൾ​പ്പെ​ടെ എല്ലാ​വ​രും ആദ​ര​പൂർ​വ്വം എഴു​നേ​റ്റു​നിൽ​ക്ക​ണം എന്ന യു​ധി​ഷ്ഠിര ഉത്ത​ര​വു് കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ സം​വാ​ദ​മാ​യ​ല്ലോ!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു, യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണം തു​ട​ങ്ങിയ അശാ​ന്ത നാ​ളു​കൾ.

“നി​ല​വിൽ എന്റെ ബഹു​ഭർ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലെ പങ്കാ​ളി​ക​ളെ​ന്നു​വ​ച്ചു ഭര​ണ​കൂ​ടം കയ്യാ​ളു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു​മാ​ത്രം ഇള​വു​നൽ​കി​യാൽ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യിൽ നാളെ കാണുക ‘മഹാ​റാ​ണി​യു​ടെ സ്വ​ജ​ന​പ​ക്ഷ​പാ​തം’ എന്ന മു​ഖ​പ്ര​സം​ഗ​മാ​വി​ല്ലേ.”

“രക്ത​സാ​ക്ഷി​ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു ദേ​ശ​ര​ത്ന​പു​ര​സ്കാ​രം മര​ണാ​ന​ന്തര ബഹു​മ​തി​യാ​യി യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ സമർ​പ്പി​ക്കു​ന്ന പ്രൗഢ ഗം​ഭീ​ര​മായ കൊ​ട്ടാ​ര​ച​ട​ങ്ങിൽ, തൊ​ട്ട​ടു​ത്തി​രു​ന്ന ഭീ​മ​ന്റെ ചെ​വി​യിൽ നി​ങ്ങ​ളെ​ന്തോ മന്ത്രി​ക്കു​ന്ന​തു് കണ്ട​ല്ലോ. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ടെ അവസാന ദിനം ചതി​യി​ലൂ​ടെ ഭർ​ത്താ​വി​നെ കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ഘാ​ത​ക​നോ​ടെ​ന്താ​യി​രു​ന്നു ഇത്ര​വ​ലി​യൊ​രു അരോചക വി​നി​മ​യം?”, ചട​ങ്ങു​ക​ഴി​ഞ്ഞു എല്ലാ​വ​രും മട്ടു​പ്പാ​വിൽ​നി​ന്നി​റ​ങ്ങു​മ്പോൾ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“നി​ന്റെ കർ​മ്മ​ഫ​ലം നി​ന്നെ തേടി വരു​ന്നു​ണ്ടു്” എന്നു് മി​ത​മാ​യൊ​രോർ​മ്മ​പ്പെ​ടു​ത്തൽ.

“പ്ര​കോ​പി​ത​നാ​യി കഴു​ത്തു​ഞെ​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു് അവി​ശ്വ​സ്ത​ഭാ​ര്യ​യെ അല്ലേ? പകരം, വി​രാ​ട​സേ​നാ​പ​തി കീ​ച​ക​നെ വക​വ​രു​ത്തി​യ​തോ​ടെ, തേ​നീ​ച്ച​ക്കൂ​ടു​കൾ ഇള​കി​യ​ല്ലോ!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. വിരാട ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ പാ​ച​ക​വ​കു​പ്പു മേ​ധാ​വി​യായ രണ്ടാം പാ​ണ്ഡ​വൻ പകച്ച നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ ചു​റ്റും നോ​ക്കു​ന്ന ദിനം. കീ​ച​ക​ചി​ത​യിൽ കാ​മു​കി​പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ വി​ട്ടു​ത​ര​ണ​മെ​ന്ന ആവ​ശ്യ​വു​മാ​യി കീ​ച​ക​ബ​ന്ധു​ക്കൾ അര​മ​ന​മു​റ്റ​ത്തു പ്ര​ക്ഷോ​ഭം തു​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു.

“പ്രിയ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ബഹു​ഭർ​തൃ​ത്വ ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തിൽ അഞ്ചിൽ ഒരം​ഗ​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ എനി​ക്ക​തു അസാ​ധ്യ​മാ​യി​രി​ക്കും. ഉള്ളിൽ തി​ള​യ്ക്കു​ന്ന രോഷം ഉണ്ടു്, പക്ഷേ, പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​ളു​ടെ വിവാഹ ബാ​ഹ്യ​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾ പൊ​റു​ക്കാൻ തയ്യാ​റു​ള്ളൊ​രു ലോ​ല​ഹൃ​ദ​യ​നായ കാ​മു​ക​നു​മാ​ണു​ഞാൻ. കീ​ച​ക​വ​ധ​ത്തി​നു വി​ഴു​പ്പു​ണ്ടാ​ക്കാൻ ആവു​മെ​ന്നെ​നി​ക്കു പ്ര​കൃ​തി​ശ​ക്തി​കൾ മു​ന്ന​റി​യി​പ്പു് തന്നി​രു​ന്നു. വാ​യു​ദേ​വ​ത​യാ​ണ​ല്ലോ പി​താ​വു്! യുവ കീ​ച​ക​ന്റെ വെ​പ്പാ​ട്ടി​യാ​യി ദ്രൗ​പ​ദി​ക്കു് തു​ട​രേ​ണ്ടി​വ​രു​മോ എന്ന ഭീ​തി​യു​ള്ളിൽ നി​റ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ പര​പു​രു​ഷ​ക​ഴു​ത്തി​നാ​യി കൈകൾ തരി​ച്ചു. പക്ഷേ, ഞാൻ സത്യ​സ​ന്ധൻ—പരേ​ത​ന്റെ കഴു​ത്തി​ലും വി​ര​ലു​ക​ളി​ലും അര​ക്കെ​ട്ടി​ലും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന നവ​ര​ത്ന​ങ്ങൾ ചേർ​ത്ത സ്വർണ ഉരു​പ്പ​ടി​കൾ ഒന്നു​പോ​ലും എടു​ത്തി​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ടെ​ന്തു നേ​ട്ടം അല്ലേ? കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ തന്നെ ജഡ​ത്തിൽ​നി​ന്നും ആരോ അതൊ​ക്കെ മോ​ഷ്ടി​ച്ച​തി​ന്റെ കു​റ്റ​ഭാ​ര​വും എന്റെ ചു​മ​ലിൽ. ദൈവമേ നീ​ണ്ട​കാല താൽ​പ്പ​ര്യ​ങ്ങൾ​ക്കു് വി​രു​ദ്ധ​മായ പ്ര​വൃ​ത്തി എന്തി​നു് ഞാൻ അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ത്തി​ലും ഞാൻ തു​ട​രു​ന്നു!”

2023-05-07

“ബലി​ദാ​നി​ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ കൊ​ച്ചു​മ​കൾ, അല്ലെ? രക്ഷി​ക്കൂ എന്നു​ച്ച​ത്തിൽ നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്ന വളർ​ത്തു​മൃ​ഗ​ത്തെ വെ​ട്ടി, മാംസം വര​ട്ടി വി​രു​ന്നു​കാർ​ക്കു് വാ​രി​ക്കോ​രി വി​ള​മ്പി എന്നു് ഭീമൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി​യു​ടെ ബല​ത്തിൽ ഗു​രു​തര ആരോ​പ​ണ​വു​മാ​യി നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തിൽ കയ​റു​ന്ന​തു കണ്ട​ല്ലോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ആശ​ങ്ക​യോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കാ​ലം.

“എന്റെ പി​താ​മ​ഹ​നെ അധാർ​മ്മി​ക​മാ​യി തു​ട​യി​ല​ടി​ച്ചു ഒരി​റ്റു വെ​ള്ളം കു​ടി​ക്കാൻ കൂ​ട്ടു​പ്ര​തി​ക​ളിൽ ആരെ​യും സമ്മ​തി​ക്കാ​തെ കൊ​ല​വി​ളി​ച്ച പാ​പി​പാ​ണ്ഡ​വൻ എന്നു് ഗു​രു​കു​ല​ത്തിൽ പഠി​ച്ച​തൊ​ഴി​കെ, ആളെ എനി​ക്കു് കണ്ടു പരി​ച​യ​മി​ല്ല എങ്കി​ലും ആരോ​പ​ണം അവൻ കെ​ട്ടി​ച്ച​മ​ച്ച​താ​ണെ​ന്ന ആഖ്യാ​ന​നിർ​മ്മി​തി​ക്കൊ​ന്നും ഞാൻ ഇല്ല. കാരണം, വളർ​ത്തു​മൃ​ഗ​ത്തെ കശാ​പ്പു​ചെ​യ്യ​രു​തു് എന്നൊ​രു അലി​ഖി​ത​നി​യ​മം സത്യ​വ​തി​യു​ടെ കാലം മുതൽ ഇവി​ടെ​യു​ണ്ടു്. എന്നാൽ ശരി​ക്കും സം​ഭ​വി​ച്ച​തു് എന്താ​യി​രു​ന്നു! വി​വാ​ഹാ​ലോ​ച​ന​യു​മാ​യി എന്നെ കാണാൻ നാ​ല​ഞ്ചു​പേർ അമ്മ​യു​ടെ നാടായ കലിം​ഗ​യിൽ നി​ന്നും വന്നി​രു​ന്നു. തൊ​ഴു​ത്തിൽ മാം​സ​ക്കൊ​ഴു​പ്പു​ള്ള ഒന്നു​ര​ണ്ടു നാൽ​ക്കാ​ലി​ക​ളെ കണ്ട​പ്പോൾ അവ​രു​ടെ കൗ​തു​കം നോ​ട്ടം ശ്ര​ദ്ധി​ച്ച പി​തൃ​മാ​താ​വു് (ദു​ര്യോ​ധന വിധവ എന്ന പരി​ചിത വ്യ​ക്തി​ത്വം) വി​രു​ന്നു​കാ​രോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു ഇവൾ​ക്കു് രു​ചി​ക​ര​മാ​യി മാം​സ​പാ​ച​കം ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള സി​ദ്ധി​യു​ണ്ടു് നമു​ക്കൊ​ന്നു് പരീ​ക്ഷി​ച്ചാ​ലോ? ഞങ്ങ​ളു​ടെ വർ​ത്ത​മാ​നം കേട്ട നാൽ​ക്കാ​ലി അപ്പോൾ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു, കു​ഞ്ഞേ നി​ന്റെ വി​വാ​ഹ​ത്തി​നാ​യു​ള്ള ഈ സന്ദർ​ശ​നം വെ​റു​തെ​യാ​വാ​തി​രി​ക്ക​ട്ടെ, എന്നെ കഴു​ത്തു​വെ​ട്ടി കശാ​പ്പി​റ​ച്ചി വി​രു​ന്നു​കാർ​ക്കു് രു​ചി​വി​ഭ​വ​മാ​ക്കൂ. അയ്യോ ഞാൻ എതിർ​ത്ത​പ്പോൾ, വളർ​ത്തു മൃഗം പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു, കറവ വറ്റി ഉപ​യോ​ഗ​ര​ഹി​ത​മായ എന്നെ നന്ദി​യി​ല്ലാ​ത്ത നീ കഴു​ത്തു​വെ​ട്ടി എന്നൊ​രാ​രോ​പ​ണം ഞാൻ കാ​ല​നു​മു​മ്പിൽ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കി​ല്ല, ഞാൻ സ്വയം കഴു​ത്തു​നീ​ട്ടി​യ​താ​ണു്. എന്റെ ജന്മം അതി​ന്റെ ജീ​വി​ത​പ​രി​സ​മാ​പ്തി​യിൽ എത്തി, ഇനി മാം​സ​ഭോ​ജി​യായ വേ​ട്ട​മൃ​ഗ​ത്തി​ന്റെ സാ​ധു​ഇ​ര​യാ​വു​ന്ന​തി​നേ​ക്കാൾ ഭേദം, നീ എന്റെ ജീ​വ​നെ​ടു​ക്കൂ! വി​രു​ന്നു മാം​സ​ത്തി​നാ​യി എന്നെ വധി​ക്കു​ക​യ​ല്ല ഞാൻ ആത്മ​ഹ​ത്യ​ക്കു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​രു​ണ്യ സേവനം ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യാ​ണു്. ഇത്ര​യും നീ​തി​പൂർ​വ്വ​മായ ഇഷ്ട​മാം​സ​നിർ​മ്മി​തി​യെ, സസ്യാ​ഹാ​രി​യായ ഭീമൻ നി​യ​മ​വി​രു​ദ്ധ​മാ​യി കണ്ടു എന്ന​തി​ലാ​ണെ​ന്റെ വൈ​മ​ന​സ്യം!”

“അന്ത്യ​യാ​ത്രാ​മൊ​ഴി ചൊ​ല്ലി​യാ​ണോ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യി​ലേ​ക്കു പണി​യാ​യു​ധ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി പടി​യി​റ​ങ്ങി​യ​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര സം​ഘർ​ഷ​ദി​ന​ങ്ങൾ.

“എനി​ക്കെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും സം​ഭ​വി​ച്ചാൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ കൗരവ വിധവ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധവ എന്നി​ങ്ങ​നെ അധി​ക്ഷേ​പ​ക​ര​മാ​യി ദാ​മ്പ​ത്യാ​വ​സ്ഥ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ആരെ​യും, പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചു് പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രെ, അനു​വ​ദി​ക്ക​രു​തെ​ന്ന​വൻ ഓർ​മ്മി​പ്പി​ച്ചു. മരണം കെ​ട്ടു​ക​ഥ​യ​ല്ലെ​ന്നും, വാ​ളോ​ങ്ങു​ന്ന​വ​നു് വാളാൽ തി​രി​ച്ച​ടി പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കാ​മെ​ന്നും വി​ദൂ​ര​ത​യി​ലേ​ക്കു് കണ്ണും​ന​ട്ടു് പ്ര​വ​ചി​ച്ചു. മരണം ഉറ​ക്ക​ത്തിൽ സം​ഭ​വി​ച്ചാ​ലും, കരളിൽ ശത്രു കത്തി​യി​റ​ക്കി​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും, വി​ശാ​ല​മായ പരി​പ്രേ​ക്ഷ്യ​ത്തിൽ വേണം പരി​ഗ​ണി​ക്കാൻ എന്ന​വൻ ആശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചു. ഞങ്ങ​ളെ ഭൂ​മു​ഖ​ത്തു​നി​ന്നു നി​ഷ്കാ​സി​ത​രാ​ക്കി പാ​ണ്ഡ​വർ ആണു് അധി​കാ​ര​ത്തിൽ വരു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ, അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ക്കാല സൈ​ര​ന്ധ്രി​യെ​പോ​ലെ നു​ഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റി അധി​നി​വേ​ശ​ക്കാ​രു​ടെ സ്വാ​സ്ഥ്യം നശി​പ്പി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും, ചി​ത​യിൽ ചാടി പാ​ണ്ഡവ അഹ​ന്ത​ക്കു് വഴി​പ്പെ​ട​രു​തെ​ന്നു​മ​വൻ തന്ത്രം പറ​ഞ്ഞു​ത​ന്നു.” കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ബ​ലി​ദാ​നി പട്ടി​ക​യിൽ, ഒന്നിൽ കൂ​ടു​തൽ കൗ​ര​വ​രെ ഉൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യാൽ അതു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മര പോ​രാ​ളി​യായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ വി​ല​കു​റ​ച്ചു​കാ​ണാ​നു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ കു​ടി​ല​ശ്ര​മ​മാ​യി കാ​ണു​മോ എന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു് നേരെ ചൊ​വ്വേ ഉത്ത​രം നൽ​കി​യ​ശേ​ഷം, അനു​ബ​ന്ധ​മാ​യി ഉദ്യാ​ന​ത്തിൽ നട​ന്നു ഹൃദയം തു​റ​ക്കു​യാ​യി​രു​ന്നു, നി​രാ​ലം​ബ​യായ ദു​ര്യോ​ധ​വി​ധവ.

2023-05-08

“പാ​ണ്ഡവ പാ​ള​യ​ത്തിൽ, അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വി​ന്റെ പാ​തി​രാ മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അഞ്ചു മക്കൾ​ക്കു് പുറമെ പഞ്ച​പാ​ണ്ഡ​വ​രും പൂർ​ണ്ണ​മാ​യി കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, ഹസ്തി​ന​പു​രി ഭര​ണ​ക്ര​മ​ത്തിൽ എന്തു​സം​ഭ​വി​ക്കു​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു മട​ക്ക​യാ​ത്ര​യിൽ വി​ഭാ​വന ചെ​യ്ത​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കൗ​ര​വ​പ​ക്ഷ​ത്തു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​തി​രെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ പോ​രാ​ടിയ കൃപർ ആയി​രു​ന്നു അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വി​ന്റെ മാ​തൃ​സ​ഹോ​ദ​രൻ.

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര അതി​ജീ​വി​ച്ച ഞാൻ പി​ന്നെ കൊ​ട്ടാര പൗ​രോ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ​നി​ന്നും രാ​ജ​കീ​യ​പ​ട്ടാ​ഭി​ഷേ​ക​ത്തി​ലേ​ക്കു വഴി​മാ​റ​ണ​മ​ല്ലോ. ക്ഷ​ദ്രി​യേ​തര ജന​വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളും അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ തി​രു​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു അർ​ഹ​ത​പ്പെ​ട്ട​വർ എന്നു് എന്റെ ഭര​ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ ഭാ​വി​യിൽ തെ​ളി​യി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മ്പോൾ, ഒരു പണ​ത്തൂ​ക്കം പോലും ജാ​തി​പ​രി​ഗ​ണ​ന​യി​ല്ലാ​ത്തൊ​രു ജനാ​ധി​പ​ത്യ നവ ഭര​ണ​ക്ര​മ​ത്തി​നു വഴി തെ​ളി​യി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ? ഒന്നും മന​സ്സിൽ വക്ക​രു​തേ, ഞാൻ ഒന്നു​റ​ക്കെ ആത്മ​ഗ​തം ചെ​യ്തു എന്നു​ക​രു​തി​യാൽ മതി” മാറിയ ഭര​ണ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തിൽ കൃ​പർ​ക്കു ആകെ വി​ഭ​ജി​ച്ചു​കി​ട്ടിയ നി​യോ​ഗം, യു​ധി​ഷ്ഠിര സ്ഥാ​നാ​രോ​ഹ​ണ​ത്തി​ന്റെ ചി​ട്ട​വ​ട്ട​ങ്ങൾ പാ​ലി​ക്കുക എന്നു് മാ​ത്ര​മാ​യി.

“എവിടെ പ്രിയ അം​ബാ​ലി​കാ, എന്റെ ഭർ​ത്തൃ​മാ​താ​വു്!” എന്നു് എങ്ങ​ല​ടി​ച്ചു, വേ​ച്ചു​വേ​ച്ചു നട​ക്കു​ന്ന ആ വൃദ്ധ ആരാ​ണു്? എന്താ​ണ​വർ​ക്കി​വി​ടെ കാ​ര്യം?, കു​ലീ​ന​മായ അന്തഃ​പുര നി​ശ​ബ്ദ​ത​യ്ക്കു പെരുമ കേട്ട ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ രാ​ജ്ഞി​യു​ടെ ക്ഷണം സ്വീ​ക​രി​ച്ചു​വ​ന്ന തക്ഷ​ശില വനിതാ അദ്ധ്യാ​പിക കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ അമ്മ​യാ​യി​രു​ന്നു അം​ബാ​ലി​ക​ത​മ്പു​രാ​ട്ടി. പാ​ണ്ഡു​വി​ധവ കു​ന്തി​യാ​ണി​പ്പോൾ, മാ​ന​സി​ക​ശൈ​ഥി​ല്യ​ത്തിൽ ചി​ത്ത​ഭ്ര​മ​ക്കാ​രി. അവൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​റാ​ണി ആയി​രു​ന്നു എന്നൊ​ക്കെ നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാം. ‘ആധു​നിക ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ചരി​ത്രം ശന്ത​നു​മു​തൽ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ വരെ’ എന്ന പു​സ്ത​കം നി​ങ്ങൾ എഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ട​ല്ലോ. അതിനു ചരി​ത്ര സാ​മ​ഗ്രി​കൾ തേടി അക്കാ​ല​ത്തു​വ​ന്ന നി​ങ്ങൾ, യു​വ​കു​ന്തി​യെ കണ്ടും മി​ണ്ടി​യും തീർ​ച്ച​യാ​യും കു​ടുംബ വി​വ​ര​ങ്ങൾ തേ​ടി​യി​രി​ക്കാം. ചരി​ത്ര​പു​സ്ത​ക​ത്തിൽ പറ​യാ​നാ​വാ​ത്ത പലതും ആ ധീര വനി​ത​യു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തിൽ പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു സം​ഭ​വി​ച്ചു. മക്കൾ അഞ്ചു​പേ​രും ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ക​രാ​റി​ലെ ഇരകൾ ആയ​തോ​ടെ, കു​ന്തി, ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ തോ​ഴി​യാ​യി. മക്കൾ പി​ന്നീ​ടു് വ്യാ​ജ​യാ​ഗം ചെ​യ്തു സ്വയം ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യാ​യി​പ്പോൾ, ‘തോഴി’യെ രാ​ജ​മാ​താ​വാ​ക്കാൻ ഉത്സാ​ഹ​വും നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു. ഇപ്പോൾ കു​ന്തി ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ വി​ഴു​പ്പ​ല​ക്കും, പി​ന്നെ ഇങ്ങ​നെ പാ​ണ്ഡു​മാ​താ​വായ അം​ബാ​ലി​ക​യു​ടെ സു​ഖ​വി​വ​രം അറി​യാൻ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ഓടി​ന​ട​ക്കും. അം​ബാ​ലി​ക​യും ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര മാ​താ​വായ അം​ബി​ക​യു​മൊ​ക്കെ എന്നോ കാ​ട്ടു​തീ​യിൽ എരി​ഞ്ഞു​തീർ​ന്നു എന്നൊ​ന്നും അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​തെ അവൾ ഏങ്ങ​ല​ടി​ക്കും, പി​ന്നെ ഒരു​മൂ​ല​യിൽ ചു​രു​ണ്ടു​കൂ​ടും, പറ​ഞ്ഞ​തി​നേ​ക്കാൾ കൂ​ടു​തൽ രഹ​സ്യ​ങ്ങൾ സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന കു​ന്തി, ഉദ്യാ​ന​ത്തിൽ ചെ​ന്നി​രു​ന്നു നീർ​ച്ചോ​ല​യിൽ നോ​ക്കി സമയം കഴി​ക്കും”.

“കൊ​ട്ട​ക്ക​ണ​ക്കി​നു അഴു​കിയ മീൻ കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ?”, കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശം ത്യാ​ഗം ചെ​യ്തു ഭീ​ഷ്മ​പ​ദ​വി നേടിയ ദേ​വ​വ്ര​തൻ അരു​താ​ത്ത​തെ​ന്തോ കണ്ട​പോ​ലെ രോ​ഷാ​കു​ല​നാ​യി.

“എന്തും ഞങ്ങൾ സഹി​ക്കും, വൃ​ദ്ധ​രാ​ജാ​വു് ശന്ത​നു സത്യ​വ​തി​യെ ഭാ​ര്യ​യാ​ക്കു​ന്ന​തൊ​ഴി​കെ. വല​യെ​റി​യു​ന്ന​തി​നി​ട​യിൽ വീണ സ്രാ​വാ​യി​രി​ക്കും എന്നു് കരുതി, നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, പടു​കി​ഴ​വൻ, സത്യ​വ​തി​യു​ടെ കൈ പി​ടി​ക്കു​ന്നു. സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ല ഈ അനീതി. ശന്ത​നു​മ​കൻ ദേ​വ​വ്ര​തൻ വേണം സത്യ​വ​തി​യു​ടെ ഏക ഭർ​ത്താ​വാ​കാൻ. അവൻ ഗം​ഗ​യു​ടെ പു​ത്ര​നെ​ങ്കിൽ, സത്യ​വ​തി​യു​ടെ അമ്മ യമുന. കു​രു​വം​ശം പു​നർ​നാ​മ​ക​ര​ണം ചെ​യ്തു സത്യ​വ​തി​യെ ഔദ്യോ​ഗിക കു​ടും​ബ​നാ​ഥ​യെ​ന്നു പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്ക​ണം. സമ്മ​തി​ച്ചി​ല്ലെ​ങ്കിൽ എന്നോ? നാളെ മുതൽ കൊ​ട്ടാ​ര​ക്കെ​ട്ടി​ന​ക​ത്തു വീഴും മീൻ ചെകിള!”

“പി​താ​മ​ഹ​നു​മാ​യെ​ന്താ പട​ല​പ്പി​ണ​ക്കം?”, യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധ​മേ​ഘ​ങ്ങൾ തടി​ച്ച ആകാശം.

“തക്ഷ​ശി​ല​ഗു​രു​വി​ന്റെ അഭി​മു​ഖം രാ​വി​ലെ തര​പ്പെ​ട്ടു. സ്വയം ഉണ്ടായ പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തി​നു സ്വയം അവ​സാ​നി​ക്കാ​നും കെൽ​പ്പു​ണ്ടെ​ന്നൊ​രു ധീ​ര​നി​രീ​ക്ഷ​ണം കേ​ട്ട​പ്പോൾ കോ​രി​ത്ത​രി​പ്പു​ണ്ടാ​യി. മനു​ഷ്യൻ അജ​യ്യൻ എന്നാ​ണാ​ദ്യ​വും അവ​സാ​ന​വും ഇട​ക്കി​ട​ക്കും പു​ള്ളി​ക്കാ​രൻ നിർ​വൃ​തി​കൊ​ണ്ട​തു്. വരാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ പ്ര​പ​ഞ്ചം മി​ക്ക​വാ​റും അവ​സാ​നി​ക്കു​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു അതു​വ​രെ എന്റെ പ്ര​വ​ച​നം. അതാ, അപ്പോ​ഴു​ണ്ടു് പി​താ​മ​ഹൻ ആകു​ല​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ ആരോ​രു​മി​ല്ലാ​തെ അര​മ​ന​ഉ​ദ്യാ​ന​ത്തിൽ! പടു​കി​ഴ​വ​നെ പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും അവ​ഗ​ണി​ക്കാൻ തോ​ന്നി​യി​ല്ല. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ നി​ങ്ങൾ നി​രാ​യുധ നി​രീ​ക്ഷ​കൻ മാ​ത്ര​മാ​വു​മോ, അതോ സൈ​നി​ക​പ​ദ​വി പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ എന്ന മു​ന​വ​ച്ച ചോ​ദ്യ​വു​മാ​യി മു​ട്ടു​കു​ത്തി ഞാൻ കൈ​മു​ത്തി. പഴയ പട​ക്കു​തിര ക്രു​ദ്ധ​നാ​യി, “സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധിപ പദ​വി​യു​മാ​യി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ നിർ​ബ​ന്ധി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, സ്വ​ച്ഛ​ന്ദ​മൃ​ത്യു അറ്റ കൈ​യ്യി​നു് സ്വയം ഞാൻ പ്ര​യോ​ഗി​ക്കും. ഏറി​യും കു​റ​ഞ്ഞും ആയി​ര​ത്തി​യ​ഞ്ഞൂ​റു കോടി കൊ​ല്ലം മു​മ്പു​ണ്ടായ മഹാ​സ്ഫോ​ട​ന​ത്തി​ലാ​ണു് പ്ര​പ​ഞ്ചം തു​ട​ങ്ങി​യ​തു്, വ്യാ​സൻ എന്നെ ഒന്നു് നി​സ്സാ​ര​നാ​ക്കാൻ ഒരി​ക്കൽ പറ​ഞ്ഞ​ത​പ്പോൾ ഓർ​ത്തു. ഇത്ര കു​റ​ച്ചു​കാ​ല​മേ ആയു​ള്ളൂ എന്ന​പ്പോൾ, മാ​മു​നി​യു​ടെ കാ​ല​ഗ​ണ​ന​യെ​ക്കു​റി​ച്ച​പ്പോൾ നേരിയ നി​രാ​ശ​യും തോ​ന്നി. എണ്ണി​യാ​ലൊ​ടു​ങ്ങാ​ത്ത” എന്ന വി​റ​പ്പി​ക്കു​ന്ന വാ​ക്കു​പ​യോ​ഗി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു ഗം​ഗാ​സ​മ​ത​ല​ത്തി​ലെ രാ​ജ​സ​ദ​സ്സു​കൾ അതു​വ​രെ ഞാൻ നി​ല​ക്കു​നിർ​ത്തി​യ​തു്. മനു​ഷ്യ​ജ​ന്മ​ത്തി​നു​കി​ട്ടു​ന്ന കാ​ല​യ​ള​വിൽ വേ​ണ്ടേ കാ​ലാ​തി​വർ​ത്തി​യാ​യെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും നാം ചെ​യ്യാൻ. യു​ദ്ധ​ര​ഹിത സമാ​ധാ​ന​ഭൂ​മി​യാ​ണെ​ന്റെ പകൽ​ക്കി​നാ​വെ​ങ്കിൽ, ചോ​ര​യൊ​ഴു​കു​ന്ന ബലി​ദാ​ന​മാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എന്നിൽ​നി​ന്നും പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തു്. ആ വിധം നോ​ക്കി​യാൽ എന്റെ ഉൾ​ത്ത​ടം അസ്ഥി​ര​ത​യി​ലാ​ണി​പ്പോൾ. അന്ന​ന്ന​ത്തെ അപ്പ​ത്തി​നാ​യി ഓടി​ന​ട​ന്നു വാർ​ത്ത​മെ​ന​യു​ന്ന മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ​ക്കെ​ന്തി​ന​റി​യ​ണം, പ്ര​പ​ഞ്ച​ദു​രൂ​ഹ​ത​യു​ടെ മാ​നു​ഷിക വി​ഹ്വ​ല​ത​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു, അല്ലേ?” ആ നെ​റി​കെ​ട്ട ചോ​ദ്യ​വു​മാ​യി. പി​താ​മ​ഹൻ വായും കണ്ണും എനി​ക്കു​നേ​രെ അട​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ വി​ചാ​രി​ച്ചു, ഇതു​ത​ന്നെ​യാ​യ​ല്ലേ ദ്രോ​ണാ​ചാ​ര്യർ ഇന്ന​ലെ, ഇതു​പോ​ലെ, ഇതേ ഇട​ത്തു, ഇതേ സമ​യ​ത്തു, ഇതേ ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു് മറു​പ​ടി​യാ​യി ആകു​ല​ത​യോ​ടെ എന്നോ​ടു് പറഞ്ഞ ആസ​ന്ന​യു​ദ്ധ​ഭീ​തി​കൾ!

“ധാർ​മ്മി​ക​രോ​ഷ​ത്തി​ന്റെ കി​രാ​ത​മൂർ​ത്തി​യാ​യി​രു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എപ്പോൾ മു​ത​ലാ​ണു് ‘ഇഴ​ഞ്ഞി​ഴ​ഞ്ഞു’ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം ചെ​യ്തു തു​ട​ങ്ങി​യ​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ബലി​ദാ​നി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് ദേ​ശ​ര​ത്ന പു​ര​സ്കാ​രം മര​ണാ​ന്തര ബഹു​മ​തി​യാ​യി സമർ​പ്പി​ക്കു​ന്ന പ്രൗ​ഢ​ഗം​ഭീ​ര​മായ ചട​ങ്ങു കൊ​ട്ടാ​രം മട്ടു​പ്പാ​വിൽ.

“ഓരോ വാ​ക്കു​ച്ച​രി​ച്ച​ശേ​ഷ​വും, ചു​ണ്ടു​കൾ കൂ​ട്ടി​മു​ട്ടി​ച്ചു്, അടു​ത്ത വാ​ക്കി​ന്നി​ടം കൊ​ടു​ക്കാൻ അൽ​പ്പം മാ​ത്രം, ഒരു സം​ശ​യ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ ചു​റ്റും നോ​ക്കി പതു​ക്കെ തു​റ​ക്കു​ന്ന ഈ വാ​മൊ​ഴി ശൈലി അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു വി​രാ​ട​ന്റെ സേ​വ​ക​നാ​യി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്താ​ണു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പരീ​ക്ഷി​ച്ചു നൈ​പു​ണ്യം നേ​ടി​യ​തു്. രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ശ​രി​ക്കു് യോ​ജി​ച്ച ഈ പു​തു​കാ​ല​പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​രീ​തി, ഫലം ശ്രോ​താ​ക്ക​ളിൽ അനു​കൂ​ല​മെ​ന്നു് നേ​രി​ട്ടു് കണ്ട​പ്പോൾ, ഇനി​യും തു​ട​രാ​മെ​ന്നു മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി അനു​മ​തി​നൽ​കി.”

2023-05-09

“കൗരവ കു​ടും​ബാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തെ ഉന്മൂ​ല​നം ചെ​യ്താൽ, ജനാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തെ ഹൃ​ദ​യ​പൂർ​വ്വം വര​വേൽ​ക്കാ​നാ​വു​മെ​ന്നു കരു​തിയ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​രെ അപ​ഹ​സി​ച്ചു്, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ കി​രീ​ട​ധാ​ര​ണം പൊ​ടി​പൊ​ടി​ച്ച​ല്ലോ! രാ​ജ​കീ​യ​ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര നട​ക്ക​വെ “ഇതെ​ന്റെ രാ​ജാ​വ​ല്ല” എന്ന മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​മു​യർ​ത്തി​യ​വർ, അര​മ​ന​യിൽ​നി​ന്നും കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​ക​ളാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല രാ​ജ​വം​ശ​വു​മാ​യി പു​ല​ബ​ന്ധ​മി​ല്ലാ​ത്ത അശരണർ! നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​കൾ നി​ന്നും നട​ന്നും വഴി​യിൽ കി​ട​ന്നും, പാ​ണ്ഡവ പട്ടാ​ഭി​ഷേ​ക​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​മു​യർ​ത്തി. കി​രീ​ട​ധാ​ര​ണം നടന്ന ജ്വാ​ലാ​മു​ഖീ അങ്ക​ണ​ത്തി​ലും പ്ര​തി​ഷേ​ധ​ക്കാർ തി​രു​വ​സ്ത്ര​ധാ​രി​യെ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി, ‘അയാൾ വെറും സാ​ധാ​ര​ണ​മ​നു​ഷ്യൻ മാ​ത്രം’ എന്നു് തു​ട​ങ്ങു​ന്ന ​നാടോടി ഗാ​ന​വും ആല​പി​ച്ചു. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ജനം ന്യാ​യ​മാ​യും പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ച​തു വി​പ്ലവ ഭര​ണ​കൂ​ട​മാ​ണു്. എന്നാൽ, യു​ദ്ധ​ത്തിൽ സാ​ങ്കേ​തിക വി​ജ​യ​മു​ണ്ടാ​യെ​ന്നു​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ടു് ചെ​ങ്കോൽ പി​ടി​ച്ചു​പ​റി​ച്ച, അശേഷം ജന​പി​ന്തു​ണ​യി​ല്ലാ​ത്ത നവ പാ​ണ്ഡവ രാ​ജ​ഭ​ര​ണ​ത്തി​നെ​തി​രെ ആധു​നിക ആര്യാ​വർ​ത്ത ചരി​ത്ര​ത്തി​ലെ ഏറ്റ​വും വലിയ ജനകീയ പ്ര​തി​ഷേ​ധം, പു​തു​മ​ന്നൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എങ്ങ​നെ അമർ​ച്ച ചെ​യ്യും! ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രി​ക​യു​ടെ പതി​ന​ഞ്ചോ​ളം ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പിൽ നാ​ളെ​മു​തൽ. ആദ്യ​ഖ​ണ്ഡിക വരി​സം​ഖ്യ അട​ച്ചും നി​ങ്ങൾ​ക്കു് വാ​യി​ക്കാം.”

“മനോ​ഭാ​വ​ത്തിൽ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, നി​ങ്ങ​ളു​മാ​യി പ്രാ​യ​ത്തി​ലും കാ​ര്യ​മായ വ്യ​ത്യാ​സ​മു​ണ്ടെ​ന്ന പ്ര​തീ​തി പാ​ഞ്ചാ​ലി ഒരം​ഗീ​കൃത വസ്തുത പോലെ വി​ശ്വാ​സ​യോ​ഗ്യ​മാ​യി ജനി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ല്ലോ ഓരോ അഭി​മു​ഖം കഴി​യു​മ്പോ​ഴും. യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ ഉള്ള​താ​ണോ, അതോ അതി​ശ​യോ​ക്തി​യിൽ അധി​ഷ്ഠി​ത​മാ​ണോ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ, ഇനി​യും കൃ​ത്യ​മാ​യി അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്താ​ത്ത പ്രാ​യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പരി​ഭ​വ​ങ്ങൾ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വന​വാ​സ​ക്കാ​ലം.

“പതി​വു​പോ​ലെ പൊ​ലി​പ്പി​ച്ചു പറ​യു​ക​യാ​ണോ, അതോ കവിടി നി​ര​ത്തി ഗണി​ച്ചു പറ​യു​ക​യാ​ണോ എന്ന അള​വി​ലേ​ക്കു ഞങ്ങ​ളു​ടെ പ്രാ​യ​ത്തർ​ക്കം എത്തും​മു​മ്പ​വൾ, ഇത്ത​രം അന്തഃ​സാര ശൂ​ന്യ​മായ വേ​റൊ​രു ആരോ​പ​ണം എനി​ക്കു​നേ​രെ എറി​ഞ്ഞു ഇളമുറ മാ​ദ്രേ​യ​രു​മാ​യി മമ​ത​യോ​ടെ കൂ​ട്ടു​കൂ​ടും. സഹ​വർ​ത്തി​ത്വ ബോ​ധ​ത്തിൽ മു​ന്നോ​ട്ടെ​ടു​ക്കേ​ണ്ട പരി​പാ​വന ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ ജീ​വി​ത​ത്തിൽ നി​ന​ക്കെ​ങ്ങ​നെ നഗ്ന​മായ വി​വേ​ച​നം കാ​ണി​ക്കാ​നാ​വു​ന്നു എന്നൊ​രി​ക്കൽ ഞാൻ അവ​ളോ​ടു് രോ​ഷ​ത്തോ​ടെ തട്ടി​ക്ക​യ​റി എന്നൊ​രാ​രോ​പ​ണ​വു​മാ​യി അവൾ കയ​റി​യി​റ​ങ്ങാ​ത്ത പരി​ദേ​വ​ന​ത്തി​ന്റെ പളു​ങ്കു​പ​ട​വു​കൾ ഇല്ല. ആദ്യ ഔദ്യോ​ഗിക ഭാ​ര്യ​യെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ പൂ​ക്കാ​ര​ത്തെ​രു​വിൽ നിർ​ദ്ദ​യം ഉപേ​ക്ഷി​ച്ച നി​ങ്ങ​ളെ ഞാൻ എന്തു​ക​ണ്ടാ​ണു് വി​ശ്വാ​സ​ത്തി​ലെ​ടു​ക്കേ​ണ്ട​തെ​ന്ന​വൾ തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു. അപ്പോൾ എനി​ക്കു് മന​സ്സി​ലാ​യി, ഇളമുറ മാ​ദ്രേ​യർ ഇരു​വ​രും എനി​ക്കെ​തി​രെ, ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ഇരുൾ​മൂ​ടിയ പശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തിൽ വി​യർ​ത്തു പണി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന മു​റ​ക്കു് പാ​ഞ്ചാ​ലി എന്റെ ആദ്യ​കാല വി​വാ​ഹ​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങ​ളും വയ​സ്സും ഒന്നൊ​ന്നാ​യി വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. അവളെ ഞാൻ തൊ​ഴു​തു മട​ങ്ങി!”

2023-05-10

“ഇക്കാ​ണു​ന്ന പാ​ള​യ​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തി​ലെ ഊട്ടു​പുര ഉറ​ക്കറ ഉൾ​പ്പെ​ടെ, അത്യാ​വ​ശ്യ സേ​വ​ന​മേ​ഖ​ല​ക​ളിൽ, കൗ​ര​വ​യു​ദ്ധ​നാ​യ​കൻ നി​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലു​ള്ള സൈ​നി​കർ​ക്കാ​യി ഒരു​ക്കിയ അടി​സ്ഥാന ക്ര​മീ​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ എങ്ങ​നെ? തൃ​പ്തി​ക​ര​മാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ഗു​രു​ത​ര​മാ​യി പരു​ക്കേ​റ്റ​വർ​ക്കി​ട​യിൽ കഴു​ക​നും കു​റു​ന​രി​യും അന്നം തേടി വട്ടം കറ​ങ്ങിയ മദ്ധ്യാ​ഹ്നം.

“തൊ​ഴി​ലു​ട​മ​ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ആവു​മ്പോൾ സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ വ്യാ​പ്തി ഞാൻ വി​സ്ത​രി​ച്ചു വി​ശ​ക​ലം ചെ​യ്തു​കൂ​ട​ല്ലോ. ഒക്കെ സഹി​ക്കാം, കരാ​റു​പ്പി​ച്ച നി​ര​ക്കിൽ വേതനം അനു​വ​ദി​ച്ചു കി​ട്ടാൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ പു​തു​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം എത്ര​ക​ണ്ടു് ഉത്സാ​ഹം കാ​ണി​ക്കും! അപ്പോൾ, ഭാ​വി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഒന്നും പറ​യാ​നാ​വാ​ത്ത സ്ഥി​തി വരും. പാ​ണ്ഡ​വ​സ​ഖ്യ​സൈ​നി​ക​രു​ടെ കഴു​ത്തു വെ​ട്ടി​യി​ടു​മ്പോൾ മന​സാ​ക്ഷി ചോ​ദി​ക്കും, “ഞെ​ട്ട​റ്റു വീ​ഴു​ന്ന ഈ തല​യു​ടെ തി​രി​ച്ചു​വ​ര​വു കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​കൾ കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​വി​ല്ലേ?” എന്നാൽ ഭീ​ഷ​ണി​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും വാ​ളെ​ടു​ക്കു​വാൻ വന്ന ഞങ്ങൾ​ക്കു​മു​ണ്ട​ല്ലോ പൂ​വ​ണി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത അഭി​ലാ​ഷ​ങ്ങൾ. അവ കി​ട​ന്നു​ജീർ​ണ്ണി​ക്കും മു​മ്പു്, കു​റു​ന​രി​കൾ ഞങ്ങ​ളെ നക്കി​ത്തു​ട​ക്കു​മോ. ഞങ്ങൾ ഇപ്പോൾ നേ​രി​ടു​ന്ന പ്ര​ശ്നം ഉച്ച​ഭ​ക്ഷ​ണം വയർ​നി​റ​യെ എന്ന​ല്ല, ഉഴ​വു​മാ​ടു​ക​ളു​ടെ ഇറ​ച്ചി​യാ​ണോ, അതോ മു​റി​വേ​റ്റു​വീണ സൈ​നി​ക​രു​ടെ ഇള​മാം​സ​മാ​ണോ!”

“നി​ങ്ങൾ​ക്കു​ണ്ടെ​ന്നു​പ​റ​യു​ന്ന ‘പൗ​രാ​വ​കാ​ശം’ കൗരവർ ചൂ​താ​ട്ട ശി​ക്ഷ​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യി മര​വി​പ്പി​ച്ചു​ട്ടു​ണ്ടോ എന്ന​തൊ​ന്നു​മ​ല്ല​ല്ലോ, കൺ​മു​മ്പിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ നി​ഷ്ക്രി​യ​ത്വം ഞങ്ങൾ നേരിൽ കണ്ട കാ​ര്യം? പരി​ശു​ദ്ധ​യും മോ​ഹ​നാം​ഗി​യു​മായ ഭാ​ര്യ​യെ നീ​ച​കൗ​ര​വൻ ഉടു​തു​ണി വലി​ച്ചൂ​രി നാ​ണം​കെ​ട്ട ആണു​ങ്ങൾ​ക്കു് മു​മ്പിൽ വി​വ​സ്ത്ര​യാ​ക്കു​മ്പോൾ, പി​ന്നിൽ ചെ​ന്നു് നി​ങ്ങ​ളി​ലൊ​രാൾ ആഞ്ഞൊ​രു ചവി​ട്ടു​വ​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മി​യു​ടെ നടു​വൊ​ടി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ? ഏതു തരം ദാ​മ്പ​ത്യ​ധർ​മ്മ​മാ​ണു് ഇനി​യു​ള്ള കാലം നി​ങ്ങൾ​ക്ക​വ​ളോ​ടു് പരി​പാ​ലി​ക്കാ​നാ​വുക?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു. വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​പി​റ്റെ​ന്നു വൽ​ക്ക​ലം ധരി​ക്കു​ന്ന നേരം.

“ഭര​ണ​കൂ​ട​ങ്ങൾ തമ്മിൽ രാ​ജ്യാ​ന്തര കരാ​റു​ക​ളും, നയ​ത​ന്ത്ര നട​പ​ടി​ക്ര​മ​ങ്ങ​ളും ഏതു പ്ര​തി​സ​ന്ധി​യി​ലും വസ്തു​നി​ഷ്ഠ​മാ​യി വച്ചു​പു​ലർ​ത്താൻ സത്യ​പ്ര​തി​ജ്ഞ ചെ​യ്തു അധി​കാ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തിയ മുൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യോ​ടാ​ണോ, നി​ങ്ങൾ, കേ​വ​ല​മൊ​രു ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു ലേഖിക, പെ​ണ്ണ​വ​കാ​ശ​സം​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പ്ര​ബോ​ധ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്. വന​വാ​സ​മെ​ങ്കിൽ വന​വാ​സം, പ്ര​ക്രിയ ഒരു​പ​ക്ഷേ, നീ​ണ്ട​താ​ണെ​ങ്കി​ലും കൗരവർ തന്ന കഠി​ന​ശി​ക്ഷാ​വി​ധി​യു​മാ​യി ഞങ്ങൾ നി​സ്സം​ശ​യം സഹ​ക​രി​ക്കും. ഇപ്പോ​ഴും, ഇനി​യും, എനി​ക്കു് ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം വേ​ദ​വ്യാ​സൻ എഴു​തി​വ​രു​ന്ന അസ്സൽ​മ​ഹാ​ഭാ​ര​ത​ത്തോ​ടാ​ണു്, അല്ലാ​തെ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യോ​ട​ല്ല.”

“അര​ക്കി​ല്ല​ത്തിൽ​നി​ന്നും അർ​ധ​രാ​ത്രി പ്രാ​ണ​നും കൊ​ണ്ടോ​ടി​യൊ​ളി​ച്ച നി​ങ്ങൾ ആറം​ഗ​പാ​ണ്ഡവ സംഘം, ഏക​ച​ക്ര ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ തല​മൊ​ട്ട​യ​ടി​ച്ചു പി​ച്ച​തെ​ണ്ടി നാൾ കഴി​ക്കു​മ്പോൾ ആയി​രു​ന്ന​ല്ലോ, നട​ന്നു​പോ​വാ​വു​ന്ന​ത്ര ദൂ​ര​ത്തിൽ ഒരു​ത്സ​വ​സ​ദ്യ തര​മാ​വു​മെ​ന്ന പ്ര​തീ​ക്ഷ​യിൽ, പാ​ഞ്ചാല കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു വച്ച​ടി​ച്ച​തും, ദ്രൗ​പ​ദി​യു​ടെ സ്വ​യം​വ​ര​മ​ത്സ​ര​ത്തിൽ പങ്കെ​ടു​ത്തു ജയി​ക്കു​ന്ന​തും. എന്നാൽ, അം​ഗ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ തി​രു​വ​സ്ത്ര​വും കി​രീ​ട​വു​മാ​യി, സൂ​ര്യ​നെ​പ്പോ​ലെ തി​ള​ങ്ങു​ന്ന കർ​ണ്ണ​നോ, ദ്രൗ​പ​ദി ഏക​പ​ക്ഷീ​യ​മാ​യി കല്പി​ച്ച​തു അസ്ത്ര​വി​ദ്യ മത്സ​ര​ത്തിൽ ചേരാൻ വ്യ​ക്തി​ഗത അയോ​ഗ്യ​ത​യും! ഇതു​മാ​യി പരി​ഷ്കൃ​ത​സ​മൂ​ഹം എങ്ങ​നെ പൊ​രു​ത്ത​പ്പെ​ടും?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. നവ​വ​ധു​വു​മൊ​ത്തു പാ​ണ്ഡ​വ​കു​ടും​ബം നീണ്ട കാ​ല​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു യാത്ര ചെ​യ്യു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“അതി​ല​ല്ലേ ‘പൊ​രു​ത്തം’ കണ്ണു​തു​റ​ന്നു കാ​ണേ​ണ്ട​തു്? വീ​രാ​ളി​യാ​യി​രി​ക്കാം കർ​ണ്ണൻ, പക്ഷേ, അച്ഛ​നാ​രെ​ന്നു ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ തേ​രോ​ട്ട​ക്കാ​രൻ എന്നു് തൊ​ഴി​ലി​ന്റെ മഹ​ത്വം അഭി​മാ​ന​ത്തോ​ടെ അറി​യി​ക്കാൻ ആവാ​ഞ്ഞ ദു​ര​ഭി​മാ​നി​കർ​ണ്ണൻ എവിടെ, വളർ​ത്തി​യ​തു, മാ​തൃ​ത്വ അവ​കാ​ശ​സം​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നാ​യി വിവാഹ ബാ​ഹ്യ​ര​തി അവ​ലം​ബി​ച്ച മുൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​റാ​ണി​യെ ന്ന​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തിയ അർ​ജ്ജു​നൻ എവിടെ! അത്ര​യും ലളി​ത​മായ സ്ത്രീ​വി​ഷ​യ​വു​മാ​യി പൊ​രു​ത്ത​പ്പെ​ടാ​നാ​വാ​ത്ത​ത​ല്ലേ വി​ചി​ത്രം!”

“കളി​ച്ചു​ക​ളി​ച്ചു തോ​റ്റു എന്ന കൗ​ര​വ​നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തോ​ടു എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കും?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. “സ്ഥാ​വ​ര​ജം​ഗമ സ്വ​ത്തു​ക്കൾ പണ​യം​വ​ച്ചി​ട്ടൊ​ന്നു​മ​ല്ല കളി​ച്ച​തെ​ന്ന വാ​ദ​ത്തിൽ കഴ​മ്പു​ണ്ടോ?”, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ പ്ര​വി​ശ്യ​യാ​യി ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ ഏറ്റെ​ടു​ത്ത​തി​നു​ശേ​ഷം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ വി​വാ​ദം പു​ക​യു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ഞങ്ങ​ളു​മൊ​ത്തു ചൂ​താ​ടാൻ കൊ​തി​ച്ചി​രി​ക്കാം, എന്നാൽ, പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം പാ​ലി​ക്കേ​ണ്ട ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി എങ്ങ​നെ സാ​മ​ന്ത കു​രു​വം​ശ​വു​മാ​യി ചൂ​തു​ക​ളി​ക്കും എന്നൊ​രു ക്ര​മ​പ്ര​ശ്നം, വി​വേ​ക​വ​ച​ന​ത്തി​ന്റെ ആൾ​രൂ​പ​മായ വി​ദു​രർ സഭയിൽ ഉന്ന​യി​ച്ച​തി​നു, കൗരവ പ്ര​തി​ക​ര​ണം കി​ട്ടി​യി​രു​ന്നി​ല്ല. നേ​രി​യൊ​രു സം​ഘർ​ഷം സന്ദർ​ശ​ക​രായ ഞങ്ങൾ​ക്കും ആതി​ഥേ​യ​രായ കൗ​ര​വർ​ക്കും ഇടയിൽ നേ​ര​ത്തേ കണ്ടി​രു​ന്നു, നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. അത്താ​ഴ​വി​രു​ന്നു ആരം​ഭി​ക്കും മു​മ്പു്, ദു​ര്യോ​ധ​ന​നും കൂ​ട്ട​രും പഴ​ച്ചാർ മാ​ത്രം കു​ടി​ക്കു​ക​യും, ഞങ്ങൾ​ക്കാ​ക​ട്ടെ ലഹ​രി​കൂ​ടിയ മദ്യം വി​ള​മ്പു​ക​യും ചെ​യ്ത​പ്പോൾ, വി​രു​ന്നു കു​ഴ​ഞ്ഞു​മ​റി​ഞ്ഞു. പാ​നീ​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പിൽ വന്ന അക്ഷ​ന്ത​വ്യ​മായ വി​വേ​ച​നം ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി ലഘു​വാ​യി കാ​ണു​ന്നി​ല്ല എന്നു് പറ​ഞ്ഞ​തോ​ടെ, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു​നി​ന്നു നാ​ട​കീ​യ​മാ​യി, കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ സൽ​പ്പേ​രി​നും പര​മാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​നും അഖ​ണ്ഡ​ത​യ്ക്കും കള​ങ്കം വരു​ത്താൻ ഒരു​ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള വിദേശ ഇട​പെ​ട​ലും ഉണ്ടാ​വ​രു​തു് എന്നാ​യി​രു​ന്നു ഞെ​ട്ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന രീ​തി​യിൽ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​തു്. രാ​ജ​സൂയ യാഗം ചെ​യ്തു ആര്യാ​വർ​ത്ത​ത്തിൽ പര​മാ​ധി​കാ​രം സ്ഥാ​പി​ച്ച ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം എങ്ങ​നെ ഈ വിഘടന പ്ര​സ്താ​വ​ന​യെ വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക്കാ​തെ മു​ന്നോ​ട്ടു​പോ​കും? അങ്ങ​നെ ഞാൻ തെ​റ്റു​തി​രു​ത്താൻ അവ​രോ​ടു് ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. തെ​രു​വു നാ​ട​ക​മാ​യി നേ​ര​ത്തെ തയ്യാ​റാ​ക്കിയ പോലെ തോ​ന്നി. ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു കൗരവർ നൂ​റു​പേ​രും, ഞങ്ങൾ അഞ്ചു ആണു​ങ്ങ​ളെ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം ചെ​യ്തു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ നി​യ​മ​വാ​ഴ്ച​യെ നോ​ക്കു​കു​ത്തി​യാ​ക്കി! പാ​ഞ്ചാ​ലി ആ സമ​യ​ത്തു അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ കു​ന്തി​ക്കൊ​പ്പം ആയി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാ​വാം രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു. അഖ​ണ്ഡ​ത​യും പര​മാ​ധി​കാ​ര​വും ഒരു സാ​മ​ന്ത​രാ​ജ്യ​ത്തി​നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നും, സാ​മ​ന്ത​ന്മാർ​ക്കു പര​മാ​ധി​കാര അവ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടെ​ന്നു് വ്യാ​ജ​മാ​യി സ്ഥാ​പി​ക്കാ​നും കു​രു​വം​ശ​ത്തിൽ വി​ഘ​ട​ന​വാദ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങൾ​ക്കു് പ്രേ​ാ​ത്സാ​ഹ​നം നൽ​കാ​നു​മാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ, നേ​ര​ത്തെ തയ്യാ​റാ​ക്കിയ, പ്ര​സ്താ​വ​ന​യെ​ന്നും ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ട്ട​തു​കൊ​ണ്ട​ല്ലേ പി​താ​മ​ഹൻ മുതൽ വി​ദു​രർ വരെ തല​താ​ഴ്ത്തി ലജ്ജി​ച്ച​തു്? ഇതു് കേ​വ​ല​മൊ​രു കൗരവ പാ​ണ്ഡവ കൂ​ട്ടു​കു​ടുംബ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​മാ​യ​ല്ല നി​ങ്ങൾ കാ​ണേ​ണ്ട​തു്, ഇതു് രാ​ഷ്ട്ര​മീ​മാം​സ​യു​ടെ വ്യാ​ഖ്യാ​ന​ത്തിൽ വന്ന അപ​ഭ്ര​മി​ഷം!” മറ്റു​നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വർ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ നി​ന്ദ​യോ​ടെ നോ​ക്കി നോ​ട്ടം വെ​ട്ടി​ച്ചു.

2023-05-11

“എന്താ കു​ട്ടീ മോ​ങ്ങു​ന്ന​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ മക​ളോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര യു​ധി​ഷ്ഠിര ഭര​ണ​കൂ​ടം.

“പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ ചതി​ച്ചു​കൊ​ന്നു അച്ഛ​നെ അവർ, ഞങ്ങൾ ഒന്നും പറ​ഞ്ഞി​ല്ല. അനു​സ്മ​ര​ണ​യോ​ഗ​ത്തിൽ ഭീമൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധം അഭി​ന​യി​ച്ചു​ര​സി​ക്കു​മ്പോൾ ഞങ്ങൾ കു​ട്ടി​കൾ വാ​വി​ട്ടു് നി​ല​വി​ളി​ച്ചു. ഇന്ന​ലെ പൊ​തു​യോ​ഗ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി എന്റെ അമ്മ​യെ അവ​മ​തി​ക്കു​ന്ന​തു നി​ങ്ങൾ കേ​ട്ടി​ല്ലേ? കലിം​ഗ​ദേ​ശ​ക്കാ​രി​യായ അമ്മ പതി​നെ​ട്ടു​വ​യ​സ്സിൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധു​വാ​യി വന്ന​ശേ​ഷം, ഗംഗ യമുന കാർ​ഷിക സം​സ്കാ​ര​ത്തെ മാ​തൃ​ഭൂ​മി​യാ​യി അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച​ത​ല്ലേ? തൊ​ണ്ണൂ​റ്റി ഒമ്പ​തു കൗ​ര​വ​രാജ സ്ത്രീ​ക​ളോ​ടും അമ്മ, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ നാ​ടൻ​ഭാ​ഷ​യിൽ ഇട​പ​ഴ​കി. വ്യ​ക്തി​ഗത ത്യാ​ഗം ചെ​യ്തു. രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡത രക്ഷി​ക്കാ​നാ​യി വി​ശു​ദ്ധ​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ ഭർ​ത്താ​വു് കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടു. രാ​ജ​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഞങ്ങ​ളെ പു​തു​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം പു​ക​ച്ചു പു​റ​ത്തു ചാ​ടി​ച്ചു. അടി​സ്ഥാ​ന​സൗ​ക​ര്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ പൊ​റു​ക്കാൻ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ചു. കു​ടി​വെ​ള്ളം ചോ​ദി​ച്ചു കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തു ചെ​ന്ന​പ്പോൾ വേ​ട്ട​പ്പ​ട്ടി​ക​ളെ വി​ട്ടു വി​ര​ട്ടി. ഇപ്പോൾ മഹാ​റാ​ണി വേ​ഷ​മി​ടു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി പറ​യു​ന്നു, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ദ്ധ​ത്തി​നു് മു​മ്പു് തന്നെ ഭൂ​ഗർ​ഭ​അ​റ​യി​ലെ കു​രു​വംശ രത്ന​ശേ​ഖ​രം കലിംഗ നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കട​ത്തി! ഇതാണോ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യെ കു​റി​ച്ചു് ചു​രു​ങ്ങിയ മാ​സ​ങ്ങൾ മാ​ത്രം ഈ നാ​ട്ടിൽ താ​മ​സി​ച്ച പാ​ഞ്ചാ​ലി പറ​യേ​ണ്ട​തു്? ദുഃ​ഖ​ത്തിൽ പങ്കു​ചേ​രാ​തെ ഞങ്ങ​ളു​ടെ ശത്രു​ക്ക​ളെ പോലെ ആഹ്ലാ​ദി​ക്കാൻ എങ്ങ​നെ മന​സ്സു് വരു​ന്നു? എന്തെ​ല്ലാം സൗ​ജ​ന്യ​ങ്ങ​ളും പാ​രി​തോ​ഷി​ക​ങ്ങ​ളും ഞങ്ങ​ളു​ടെ സു​വർ​ണ​കാ​ല​ത്തു അച്ഛൻ തന്ന​താ​ണു്! അതു​മാ​ത്ര​മേ ഞങ്ങൾ സു​ര​ക്ഷ​ക്കാ​യി അമ്മ​യു​ടെ നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​ട്ടു​ള്ളു.”

“വി​ഭാ​വന ചെ​യ്ത​പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ ആയി​രു​ന്നു​വോ പതി​നെ​ട്ടു നാൾ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര? അതോ, അതീ​ത​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ ഇട​പെ​ട​ലിൽ, നീ അറി​യാ​തെ വന്നു​ചേർ​ന്നു​വോ, അടി​യൊ​ഴു​ക്കു​കൾ?”, ഭീമ ഗദാ പ്ര​ഹ​ര​ത്തിൽ തു​ട​യെ​ല്ലു​പൊ​ട്ടിയ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ അരികെ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ‘ദുഃഖം സ്പു​രി​ക്കു​ന്ന’ ശബ്ദ​ത്തിൽ ചോ​ദി​ച്ചു. കഴു​ക​നും കു​റു​ന​രി​യും കു​പ്ര​സി​ദ്ധ ഇരയെ കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ചു.

“പാ​ള​യ​നിർ​മ്മി​തി​ക്കു നേ​തൃ​ത്വം കൊ​ടു​ത്ത ഞാൻ രാ​ത്രി ഏക​നാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, പന​യോ​ല​യിൽ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ, കൃ​ത്യ​മാ​യി! പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ അവ​സാ​ന​മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തി​ലും, എന്നെ തള​ക്കാ​നാ​വാ​തെ പാ​ണ്ഡ​വർ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ക്ക​പ്പു​റം ആശ​യ​റ്റ​ല​ഞ്ഞു​തി​രി​യു​മ്പോൾ, ജലാ​ശ​യ​ത്തിൽ കണ്ടെ​ത്തു​മെ​ന്നും, പിൻ​മു​ടി​വ​ലി​ച്ചു ചളി​നി​ല​ത്തി​ലേ​ക്കി​ഴ​ച്ചു, പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കാൻ ആയുധം തരാതെ, അധാർ​മ്മി​ക​പ്ര​ഹ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ വീ​ഴ്ത്തു​മെ​ന്നും എഴു​തി​യ​തി​നി​പ്പോൾ പ്ര​വ​ച​ന​സ്വ​ഭാ​വം കൈ​വ​ന്ന​ല്ലോ, അഭി​വ​ന്ദ്യ ധർ​മ്മ​പു​ത്രാ! മറ്റു നാ​ലു​പാ​ണ്ഡ​വർ പരു​ക്കൻ വി​ജ​യാ​ര​വ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി പാ​ള​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് കു​തി​ക്കു​മ്പോൾ നീ മാ​ത്രം ‘ക്ഷേ​മാ​ന്വേ​ഷ​ണം’ ചെ​യ്യു​മെ​ന്നും, സാ​ന്ദർ​ഭി​ക​മാ​യി ഞാൻ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി. എല്ലാം സൂ​ക്ഷ്മ​ത​ല​ത്തിൽ സാ​ധ്യ​മാ​ക്കി​യ​തി​നു വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി​ക്കു നമോ​വാ​കം. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ​ത്തി അന്ധ​രാ​ജാ​വി​നെ അർ​ദ്ധ​സ​ത്യ​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തി ചെ​ങ്കോൽ തട്ടി​യെ​ടു​ത്തു നി​ങ്ങൾ നാളെ അധി​കാ​ര​മേൽ​ക്കു​മ്പോൾ, അന്തഃ​പു​ര​വ​സ​തി​ക​ളിൽ​നി​ന്നും ഭീമൻ പ്ര​തി​കാ​ര​ബു​ദ്ധി​യോ​ടെ കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്കു​ന്ന കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു്, പു​ന​ര​ധി​വാസ കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ നീ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വ​രും അറി​യാ​തെ, അവ​രാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന സഹായം ചെ​യ്യു​മെ​ങ്കിൽ, നീ​യി​പ്പോൾ ചെവി കൂർ​പ്പി​ച്ചു ഈ പാ​തി​രാ പദ്ധ​തി കേൾ​ക്ക, ഇന്നു അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വി​ന്റെ ആക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ ചാ​വാ​തെ എങ്ങ​നെ നി​ങ്ങൾ ആറു​പേർ​ക്കു് നാളെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ജീ​വ​നോ​ടെ എത്താം! ആ വഴി ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു​ത​രാം! പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അഞ്ചു​മ​ക്ക​ളെ​യും, പാ​ഞ്ചാ​ലൻ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ എന്നി​വ​രെ​യും പാ​ണ്ഡവ പാ​ള​യ​ത്തിൽ കി​ട​ത്തി​യു​റ​ക്കി​യ​ശേ​ഷം, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്തു പാ​ണ്ഡ​വർ അഞ്ചു​പേ​രും, നി​ങ്ങൾ​ക്കു് ബോ​ധ്യ​മു​ള്ളൊ​രു രഹ​സ്യ​താ​വ​ള​ത്തി​ലേ​ക്കു നേ​ര​ത്തേ മാ​റി​ക്കി​ട​ക്കാൻ ഒരു പദ്ധ​തി.”

“തു​ട​പൊ​ട്ടി കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു് കാലം ചെന്ന കൗ​ര​വ​പോ​രാ​ളി, വടി​യാ​യി നീ​ണ്ടു​നി​വർ​ന്നു നി​ശ്ചേ​ത​ന​നാ​യി കി​ട​ക്കു​മ്പോ​ഴും, സാ​യു​ധ​രാ​യി തന്നെ വേണോ, കൊ​ല​യാ​ളി പാ​ണ്ഡ​വർ ചു​റ്റും കാവൽ നിൽ​ക്കാൻ”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ടു​പെ​ട്ടു് ദു​ര്യോ​ധന ജഡം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ക്ക​രി​കെ ചളി​യിൽ നി​ന്നും ഉയർ​ത്തി, വലി​ച്ചു പു​റ​ത്തെ​ടു​ത്തു, കേ​ശാ​ദി​പാ​ദം നീർ​ച്ചാ​ലിൽ തേ​ച്ചു​ക​ഴു​കി വൃ​ത്തി​യാ​ക്കി, സൈ​നി​ക​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ ധരി​പ്പി​ച്ചു സു​ഗ​ന്ധ​ലേ​പ​ന​ങ്ങൾ പു​ര​ട്ടി, ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്റെ യമു​നാ​തീര കല്ല​റ​യിൽ, പ്രി​യ​ആ​യു​ധം ഗദ​യോ​ടൊ​പ്പം, അട​ക്കം ചെ​യ്യും മു​മ്പു്, പുതു ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ പ്രാ​യോ​ക്താ​ക്കൾ എന്ന നി​ല​യിൽ, രാ​ജ​കീയ യാ​ത്രാ​മൊ​ഴി നൽ​കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, വി​വാ​ദ​വം​ശ​ബ​ന്ധ​മു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വർ. ഓരോ പാ​ണ്ഡ​വ​നും അവ​ന​വ​ന്റെ മു​ഖ്യ​ആ​യു​ധം ഒരു​ക​യ്യിൽ ആവു​ന്ന​ത്ര ഉയർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു, അടി​മു​ടി ആചാ​ര​ബ​ദ്ധ​മായ അന്ത്യാ​ഞ്ജ​ലി.

“നശ്വ​ര​മായ ഉട​ലി​നോ​ടു​മാ​ത്ര​മ​ല്ല​ല്ലോ, പരേത ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ സ്വർ​ഗീയ ആത്മാ​വി​നോ​ട​ല്ലേ ഞങ്ങൾ ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം യാത്ര പറ​യു​ന്ന​തു്! എന്തി​നു ഞങ്ങൾ പി​ന്നെ ആയുധം പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു? എള്ളും പൂവും കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യേ​ണ്ട ബലി​യർ​പ്പ​ണ​ത്തിൽ അതു​ഞ​ങ്ങൾ പു​ണ്യ​ന​ദി​യിൽ നാളെ ശരി​ക്കും ചെ​യ്യും, എന്നാൽ കു​ടും​ബ​ക​ല്ല​റ​യിൽ വക്കാ​നു​ള്ള ഈ ഭൗ​തി​ക​ശ​രീ​ര​ത്തോ​ടു അന്ത്യ​മൊ​ഴി ചൊ​ല്ലു​മ്പോൾ, ജീ​വി​ത​കാ​ലം മു​ഴു​വൻ കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ന്ന അവ​ര​വ​രു​ടെ ആയുധം വേ​ണ്ടേ ഞങ്ങൾ പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കാൻ! എഴു​ത്താ​ണി​യിൽ കവി​ഞ്ഞൊ​രു ദി​വ്യാ​യു​ധ​മി​ല്ലെ​ന്ന​റി​യു​ന്ന നി​ങ്ങ​ളെ​പോ​ലു​ള്ള നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ എങ്ങ​നെ അറി​യാ​നാ​ണു്, അസ്ത്രം, കു​ന്തം, ഗദ തു​ട​ങ്ങിയ ശാ​ശ്വ​ത​മൂ​ല്യ​മു​ള്ള യു​ദ്ധ​ഉ​രു​പ്പ​ടി​കൾ അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​ര​രെ വധി​ക്കാൻ മാ​ത്ര​മു​ള്ള​ത​ല്ല, പ്രൗഢ ഗം​ഭീ​ര​മായ അനു​ഷ്ടാ​ന​കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളിൽ അർ​പ്പ​ണ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കാൻ കൂ​ടി​യാ​ണു്! യു​ദ്ധ​സാ​മ​ഗ്രി​കൾ നിർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന കലാ​കാ​ര​ന്മാർ​ക്കു ആദ​ര​സൂ​ച​ക​മായ ആയു​ധ​സ​മർ​പ്പ​ണം കൂ​ടി​യാ​കു​ന്നു ഇതു്. ദി​വ്യാ​സ്ത്ര​മെ​ന്ന​ഭി​മാ​നി​ച്ചി​രു​ന്ന​ഗാ​ണ്ടീ​വം കു​ല​ക്കാൻ അർ​ജ്ജു​നൻ അഭി​മാ​ന​പൂർ​വ്വം ശ്ര​മി​ച്ച​തും, വി​ല്ലു​മു​റി​ഞ്ഞു നേർ​ത്ത വിലാപ സ്വ​ര​ത്തിൽ അപ​ശ​ബ്ദ​മു​യർ​ന്ന​തും അപ്പോൾ ആയി​രു​ന്നു.”

“ഉട​ലാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തെ ചെ​റു​ത്തു​നിൽ​ക്കാ​റി​ല്ലേ നി​ങ്ങൾ! അതോ ‘കു​ന്തി​യു​ടെ​മോൻ’ ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ക്കു​മോ?” കൈ​പ്പ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു നകു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും മനം തു​റ​ക്കു​മ്പോൾ അസ്വ​സ്ഥത. അര​ക്കി​ല്ല​ത്തു​നി​ന്നു പാ​തി​രാ​വിൽ ഓടി​ര​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു് ഏക ചക്ര ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ അജ്ഞാ​ത​ജീ​വി​തം നയി​ക്കു​ന്ന അശാ​ന്ത​കാ​ലം.

“സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങൾ അനു​കൂ​ല​മാ​വു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു കണ്ടാൽ, ഭീമൻ അനു​താ​പ​ത്തി​നു ശ്ര​മി​ക്കും. യാ​ച​ന​യു​ടെ സ്വ​ര​ത്തിൽ ഏറ്റു പറയും, “എന്റെ രക്ത​ത്തിൽ കാ​മ​ന​യു​ടെ അളവു് കൂ​ടു​ത​ലാ​വു​മ്പോൾ നി​ങ്ങൾ തു​ണ​ക്ക​ണം. മദ​പ്പാ​ടു​ണ്ടാ​യാൽ തീർ​ന്നി​ല്ലേ പാ​ണ്ഡവ എന്ന വംശീയ മഹിമ!” “കുലീന പാ​ണ്ഡ​വർ ഞങ്ങ​ളാൽ നശി​ക്കാ​തെ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ” എന്നാ​ശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു് ഞങ്ങ​ളി​ലൊ​രാൾ അവ​നു​വ​ഴ​ങ്ങും. ഒരാളെ ഇര​യാ​ക്കു​മ്പോൾ തന്നെ, മറ്റേ മാ​ദ്രേ​യ​നെ പി​ടി​വി​ടാൻ സമ്മ​തി​ക്കാ​തെ പി​ടി​ച്ചി​രു​ത്തും, അമ്മ​യി​ല്ലാ​ത്ത ഞങ്ങൾ രണ്ടു​പേർ കു​ന്തി​യെ മാ​താ​വാ​യി സങ്കൽ​പി​പ്പി​ച്ച​തു് ഇക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ, കാമന തൃ​പ്തി​പ്പെ​ടു​ത്താ​നൊ​രു എളു​പ്പ​വ​ഴി​യാ​യി അവൻ കണ്ടു. അല​ഞ്ഞു നട​ക്കു​ന്ന കാ​ല​ത്തു കാ​ട്ടാ​ള​ത്തി​യു​മാ​യ​വ​നു് കാമം തോ​ന്നി​യ​പ്പോൾ, പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ത്തിൽ അസ്വ​സ്ഥ​യായ കു​ന്തി അവനു പക്ഷേ, സമ്മ​തം മൂളി എന്നി​ട്ട​വൾ ഞങ്ങ​ളെ വി​ളി​ച്ചി​രു​ത്തി മധുരം തന്നു ആശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചു, “അങ്ങ​നെ​യെ​ങ്കി​ലും പി​ടി​ച്ചാൽ പിടി കി​ട്ടാ​ത്ത ഭീ​മ​കാ​മന കൂ​ലം​കു​ത്തി​യൊ​ഴു​കി നി​ങ്ങ​ളെ ഭാ​വി​യിൽ പീ​ഡ​ന​ത്തിൽ​നി​ന്നും അവൻ ഒഴി​വാ​ക്ക​ട്ടെ.” ഒഴി​വി​ല്ലാ​തെ തു​ടർ​ന്ന ഈ മാ​ദ്രേ​യ​ദു​ര​ന്തം കണ്ടി​ട്ടും, മു​തിർ​ന്ന കൗ​ന്തേ​യൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഇട​പെ​ടാ​തി​രി​ക്കും, അർ​ജ്ജു​നൻ പരി​ഹ​സി​ക്കാ​നോ പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കാ​നോ വരാതെ, അവനവൻ സ്വാർ​ത്ഥത വ്യ​ക്തി​ത്വ​ത്തി​ന്റെ മു​ഖ​മു​ദ്ര​യാ​ക്കും” കാ​ട്ടു​പ​ന്നി​യു​ടെ ആക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ, അടി​വ​യ​റ്റിൽ മു​റി​വേ​റ്റ ഭീമൻ കീ​റ​പ്പാ​യിൽ തൊ​ട്ട​രി​കെ കി​ട​ന്നു​മോ​ങ്ങു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കു​ന്തി​യും രണ്ടു കൗ​ന്തേ​യ​രും വീ​ട്ട​ക​വി​ഴു​പ്പു​മാ​യി ഗ്രാ​മ​ത്തി​ലെ ശു​ദ്ധ​ജ​ല​സ്രോ​ത​സ്സു് തേടി വീ​ട്ടിൽ​നി​ന്നും ഇറ​ങ്ങി​പ്പോയ നേരം.

2023-05-12

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​കൾ അര​മ​ന​ക്കു​മു​മ്പിൽ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​പ്ര​ക​ട​നം ചെ​യ്യു​ന്ന​ല്ലോ. പഞ്ച​പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ഒരാൾ പോലും ചെ​വി​കൊ​ടു​ത്തു കണ്ടി​ല്ല എന്നാ​ണ​വർ പരി​ഭ​വം പറ​ഞ്ഞ​തു്. അതെ​ന്താ അങ്ങ​നെ? മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഇന്ന​വർ​ക്കു കൊ​ടു​ത്ത ‘വാ​ഗ്ദാ​നം’ രക്ത​സാ​ക്ഷി ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ദീർ​ഘ​കാ​യ​ലോ​ഹ​പ്ര​തിമ കൗ​ര​വ​രു​ടെ അടു​ത്ത ആണ്ടു​ശ്രാ​ദ്ധ​ത്തി​നു മു​മ്പു് പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കു​മെ​ന്നും. മരി​ച്ചു​പോ​യ​വ​രു​ടെ പ്ര​തിമ കണ്ടാൽ തീ​രു​മോ, ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ വി​ശ​പ്പും ദാ​ഹ​വും?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“നീ​ണ്ട​നീ​ണ്ട വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഞങ്ങ​ളെ നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു​ഫ​ലി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മി​ല്ല. കൗ​ര​വ​രെ​പോ​ലെ ഒരു വ്യർ​ത്ഥ​ജ​ന്മം കൊ​ണ്ടു് കൊ​ഴി​ഞ്ഞു​പോ​വു​ന്ന ധൂ​മ​കേ​തു​ക്ക​ള​ല്ല പാ​ണ്ഡ​വർ. കൗ​ന്തേ​യർ​ക്കു ആകാ​ശ​ചാ​രി​ക​ളു​മാ​യി കൂ​ടി​യാ​ലോ​ച​ന​യു​ണ്ടു്. അതീത ശക്തി​ക​ളു​ടെ അതി​വി​ശി​ഷ്ട നി​യോ​ഗം കി​ട്ടിയ, അഭി​ജാ​ത​ജ​ന്മ​ങ്ങ​ളാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വർ എന്നു് പറ​ഞ്ഞ​തു് കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളി​ലെ താര സം​വാ​ദ​ക​ര​ല്ല, സാ​ക്ഷാൽ വേ​ദ​വ്യാ​സ​നാ​ണു്. പാ​ണ്ഡ​വ​ജീ​വിത പാ​ത​യി​ലൂ​ടെ രഥ​മോ​ടി​ച്ചു​നോ​ക്കിയ നി​ങ്ങൾ​ക്കും കു​റ​ച്ചൊ​ക്കെ അറി​യാം, എന്തെ​ന്തു പ്ര​തി​സ​ന്ധി​ക​ളിൽ തള​രാ​തെ പി​ടി​ച്ചു​നി​ന്നാ​ണ​വർ കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​സ്വ​ത്തു തി​രി​ച്ചു​പി​ടി​ച്ച​തെ​ന്നു. യു​ദ്ധം ജയി​ച്ചാൽ യു​ദ്ധ​ക്കെ​ടു​തി​യു​ണ്ടാ​വും, ക്ഷാ​മ​മു​ണ്ടു്, അത്ഭു​തം, ഗം​ഗ​യും യമു​ന​യും ഒഴു​കു​ന്ന ഈ നാ​ട്ടിൽ കു​ടി​നീ​രി​നു കടി​പി​ടി​യു​ണ്ടു്. സൗ​ജ​ന്യ​ധാ​ന്യ വി​ത​ര​ണം, ശു​ചി​മു​റി​നിർ​മ്മി​തി, അത്യാ​വ​ശ്യ ഊട്ടു​പുര സാ​ധ​ന​ങ്ങൾ വി​ല​കു​റ​ച്ചു വിൽ​പ്പന, ഇതൊ​ന്നു​മ​ല്ല പാ​ണ്ഡവ രണ​കൂ​ടം നേ​രി​ടു​ന്ന അടി​സ്ഥാ​ന​വെ​ല്ലു​വി​ളി. ഇതി​ഹാസ സമാ​ന​മായ പാ​ണ്ഡ​വ​ജീ​വി​തം, വരും​യു​ഗ​ത്തി​ലും സാ​ക്ഷ​ര​ലോ​കം താ​ളി​യോ​ല​യിൽ വാ​യി​ച്ചും ദൃ​ശ്യാ​വി​ഷ്കാ​ര​ത്തിൽ കണ്ടും കാ​ലാ​തി​വർ​ത്തി​യാ​യി മാ​റേ​ണ്ട​തി​നെ കു​റി​ച്ചു് ഞങ്ങൾ മാ​റി​യി​രു​ന്നു വി​ല​യി​രു​ത്തു​മ്പോൾ, കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ എന്താ​ണു് ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്? ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ ഞങ്ങ​ളെ തള​ച്ചി​ടു​ന്നു. കഷ്ട​മ​ല്ലേ ഇതൊ​ക്കെ?”

“അന്ത​സ്സു​ള്ള ആൺപെൺ ദാ​മ്പ​ത്യ ബന്ധം തീർ​ത്തും അസാ​ധ്യ​മെ​ന്ന വ്യ​ഥി​ത​സ​ന്ദേ​ശ​മാ​ണോ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ‘കു​പ്ര​സി​ദ്ധ’ കൗ​ര​വ​രു​ടെ ഉന്മൂ​ല​നം പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ കൊ​ണ്ടു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ നേടിയ ‘ധീര’ പാ​ണ്ഡ​വ​രെ അനു​മോ​ദി​ക്കാൻ പൊ​തു​സ​മൂ​ഹം ഒരു​ക്കിയ യോ​ഗ​ത്തിൽ പങ്കെ​ടു​ക്കാ​തെ പാ​ഞ്ചാ​ലി പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ച നേരം.

“അന്ത​സ്സു​ള്ള​ആൺ​പെൺ​സൗ​ഹൃ​ദ​മൊ​ക്കെ എനി​ക്കു് വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു് മു​മ്പും പി​ന്നെ​യും, ദാ​മ്പ​ത്യ​ബാ​ഹ്യ​മാ​യി പര​സ്പ​ര്യ​ത്തോ​ടെ സാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്ന​ല്ലോ. അത്ത​രം ആൺപെൺ കൊ​ള്ള​ക്കൊ​ടു​ക്ക​യോ​ടു് പാ​ണ്ഡ​വർ പക്ഷേ, എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ച്ചു എന്നു് അവ​രോ​ടു​ത​ന്നെ നി​ങ്ങൾ ചോ​ദി​ക്കുക.”

“നറു​ക്കു വീ​ണ​തു് ഭീ​മ​നു​ത​ന്നെ​യ​ല്ലേ?”, യുദ്ധ നിർ​വ്വ​ഹണ കരാർ കി​ട്ടിയ പ്ര​വി​ശ്യാ​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“പ്ര​വേ​ശന ഗോ​പു​ര​നട ഊക്കി​നു തള്ളി​ത്തു​റ​ന്നു പോർ​ക്ക​ള​ത്തി​ലേ​ക്കു പ്ര​വേ​ശി​ക്കാ​നു​ള്ള അവസരം ശത്രു​സൈ​ന്യ​ത്തി​നു കൊ​ടു​ക്കുക എന്ന​തൊ​രു കൗ​ര​വ​ആ​ശ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഭീ​മ​ന്റെ ശാ​രീ​രി​ക​വും മാ​ന​സി​ക​വു​മായ ആരോ​ഗ്യം കണ​ക്കി​ലെ​ടു​ത്തു, വൈ​ദ്യ​പ​രി​ശോ​ധ​ന​ക്കു് വി​ധേ​യ​മാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന നിർ​ദേ​ശം വച്ച​തു ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന​ല്ല പാ​ഞ്ചാ​ലി! കൂ​ടെ​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന​വൾ​ക്കു രാ​പ്പ​നി​യ​റി​യാ​മെ​ന്ന വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം എല്ലാ​വ​രും സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. ഉയരം പ്രാ​യം തൂ​ക്കം കൈ​കാ​ലു​ക​ളു​ടെ ബലം മു​ഖ​ത്തെ ശി​ശു​ഭാ​വം ഇതൊ​ക്കെ കഴി​ഞ്ഞ പത്തു​പ​തി​മൂ​ന്നു കൊ​ല്ല​ത്തെ പ്ര​വാ​സ​ജീ​വിത പ്ര​യാ​സ​ത്തി​ലും പരി​പാ​ലി​ച്ച പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഗൃ​ഹ​ഭ​ര​ണ​മൊ​രു​ത്തമ ദാ​മ്പ​ത്യ​മാ​തൃ​ക​യെ​ന്നും പര​ക്കെ അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. അനി​ഷ്ട​സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​യാൽ ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം ഏറ്റെ​ടു​ക്കി​ല്ലെ​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​പ്ര​സ്താ​വന യാ​ഥാർ​ഥ്യ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ​യു​ള്ള ഞങ്ങ​ളു​ടെ ‘പ്ര​തീ​ക്ഷ’ക്കൊ​പ്പം ആയി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു്, ആരും വാ​ക്കാൽ പ്ര​തി​ക​രി​ച്ചി​ല്ല. എന്നാൽ കൺ​കോ​ണു​കൾ കഥ പറ​ഞ്ഞു. ഗോ​പു​ര​വാ​തിൽ തള്ളി​ത്തു​റ​ന്നു ഭീമൻ അക​ത്തു പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​മ്പോൾ നാൽ​പ്പ​തു ലക്ഷ​ത്തോ​ളം സൈ​നി​ക​രു​ടെ ഹർ​ഷാ​ര​വം ഭീ​മ​നു​ള്ള വ്യ​ക്തി​ഗത പി​ന്തു​ണ​യാ​യി കാ​ണി​ല്ലെ​ന്ന ധാ​ര​ണ​യാ​യി. നാലു് പാ​ണ്ഡ​വർ ഭീ​മ​നു​ചു​റ്റും സു​ര​ക്ഷാ​വ​ല​യം തീർ​ക്ക​ട്ടെ​യെ​ന്ന ഭീ​ഷ​നിർ​ദേ​ശം ചോ​ദ്യം ചെ​യ്യാ​തെ സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. ഈ ദൃ​ശ്യ​വി​സ്മ​യ​ത്തി​നു സാ​ക്ഷി​യാ​വാൻ തക്ഷ​ശില സർ​വ്വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യിൽ നി​ന്നു​ഗ​വേ​ഷക, നി​രീ​ക്ഷക.”

“കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്കൽ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കൗരവ അന്തഃ​പു​ര​സ​മു​ച്ച​യം ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു ഭീമൻ കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​തി​രെ മഹാ​റാ​ണി വീ​റോ​ടെ പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ഭാ​തം, യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം.

“വി​ധ​വ​ക​ളാ​യി​രി​ക്കാം, എന്നാ​ല​വ​രി​പ്പോ​ഴും കു​രു​വം​ശ​കു​ടുംബ നാ​മ​മു​ള്ള​വ​ര​ല്ലേ? എനി​ക്കു് ഹസ്തി​ന​പു​രി രാ​ജ​ധാ​നി​യിൽ ഭര​ണ​കൂട അനു​മ​തി​യോ​ടെ താ​മ​സി​ക്കാ​മെ​ങ്കിൽ, രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡ​ത​ക്കാ​യി ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ ബലി​ദാ​നം ചെ​യ്തത വി​ധ​വ​കൾ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു് ഇപ്പോ​ഴേ നേ​രി​ട​ണോ കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്കൽ? പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ ജനി​ച്ചു കാ​ട്ടി​ലും ഒളി​വി​ലും ജീ​വി​ച്ച എനി​ക്ക​റി​യാ​നാ​വും, അന്തി​ക്കൂ​ര​യു​ടെ മഹ​ത്വം! കൗ​ര​വ​രു​ടെ​യോ കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ​യോ രക്ഷ​ക​യ​ല്ല ഞാൻ, വക്താ​വു​മ​ല്ല, ഏഴു ദി​വ​സ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളിൽ പു​ന​ര​ധി​വാസ കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ലേ​ക്കു കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​ക​ളും കു​ടും​ബാം​ഗ​ങ്ങ​ളും കെ​ട്ടു കെ​ട്ട​ണം എന്നു കാ​ത്തി​രി​ക്കാ​തെ, ആൺ സാ​ന്നി​ധ്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ചാ​ടി​ക്ക​യ​റി ചട്ടി​യും കലവും പു​റ​ത്തേ​ക്കെ​റി​യു​ന്ന കാ​ടൻ​രീ​തി, സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ല എന്നു് വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി ഓർ​മ്മ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ ‘പ്ര​ഹ​സന’മാവും? കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധം മുൻ​കൂർ ഞങ്ങ​ളെ അറി​യി​ച്ച​ല്ലേ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എല്ലാം തു​ട​ങ്ങി​വ​ച്ച​തു്? അത്ര​യും പരി​ഗ​ണന പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം വി​ധ​വ​ക​ളോ​ടു കാ​ണി​ക്കേ​ണ്ടേ?” പ്ര​തി​ഷേധ ‘പ്ര​ഹ​സ​നം’ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​യി അവ​ത​രി​പ്പി​ച്ചു എന്നു് നകുലൻ കൺ​കോ​ണു​ക​ളി​ലെ ദ്രു​ത​ച​ല​ന​ത്താൽ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന തു​ക​ണ്ട മഹാ​റാ​ണി​പാ​ഞ്ചാ​ലി, തൃ​പ്തി​യോ​ടെ തി​രി​ച്ചു രാ​ജ​വ​സ​തി​യി​ലേ​ക്കു നട​ക്കു​ന്ന​തു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പന​യോ​ല​യിൽ നാ​രാ​യം കൊ​ണ്ട​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തി.

2023-05-13

“ഭീ​ഷ്മർ ശര​ശ​യ്യ​യിൽ! പാ​ണ്ഡവ സൈ​ന്യാ​ധി​പൻ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ ഓടി​ന​ട​ന്നു ഉരു​ട്ടു​ന്നു കൗ​ര​വ​ത​ല​കൾ. യു​ദ്ധ​ഗ​തി നിർ​ണ്ണ​യി​ക്കു​ന്ന​തിൽ കൗ​ര​വർ​ക്കു​ണ്ടെ​ന്നു കരു​തിയ ഭീ​ഷ്മ​മേൽ​ക്കൈ പൊ​യ്പ്പോ​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വി​ദ്വേ​ഷ​ത്തെ തോൽ​പ്പി​ക്കാ​നും, സ്നേ​ഹ​സ​ന്ദേ​ശം പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കാ​നും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി ഒരാ​ധ​നാ​ല​യ​മാ​വു​മെ​ന്നാ​ണു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ വി​ല​യി​രു​ത്തൽ. അതി​നി​ട​യിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​തല കയ്യിൽ തട​ഞ്ഞാൽ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​യി കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യും. ചതി​യി​ലൂ​ടെ​യെ​ങ്കിൽ അങ്ങ​നെ, അഭി​മ​ന്യു​വി​നെ അര​ങ്ങ​ത്തു​കൊ​ണ്ടു വരാൻ ആഞ്ഞു​ശ്ര​മി​ക്കും. അർ​ജ്ജു​ന​വ​യ​റിൽ കു​ത്തു​ന്ന പോലെ കർ​ണ്ണ​നു ആസ്വാ​ദ്യ​ക​ര​മാ​വും, കൗ​മാ​ര​പോ​രാ​ളി​യു​ടെ കരൾ പി​ളർ​ന്നാൽ. ഈ യു​ദ്ധ​ത്തോ​ടെ, ദേ​വ​സ​ന്ത​തി​ക​ളെ നര​ക​ത്തി​ലേ​ക്ക​യ​ക്കാൻ മനു​ഷ്യ​പു​ത്ര​നായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു കഴി​യു​മെ​ന്ന കാ​ര്യം പു​റം​ലോ​കം അറി​യും” തൊ​ട്ട​ടു​ത്തി​രു​ന്ന കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മാ​യെ​ന്തോ മി​ഴി​ക​ളി​ലൂ​ടെ വി​നി​മ​യം ചെ​യ്തു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, പാ​ച​ക​ക്കാ​രൻ നീ​ട്ടിയ മൺ​പാ​ത്ര​ത്തി​ലെ കരി​മ്പു​നീർ ലാ​ഘ​വ​ത്തോ​ടെ ചു​ണ്ടോ​ട​ടു​പ്പി​ച്ചു.

“വെ​റു​തെ ഇരി​ക്കാൻ​പോ​ലും സമ്മ​തി​ക്കാ​തെ നി​ങ്ങൾ മാ​ന​സിക സമ്മർ​ദം ചെ​ലു​ത്തു​ന്നു എന്നാ​ണ​ല്ലോ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പരാതി!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ അഭി​വാ​ദ്യം ചെ​യ്തു. അക്ഷയ പാ​ത്ര​ത്തി​ലെ വൈ​വി​ധ്യ​ഭ​ക്ഷ​ണ​സ​മൃ​ദ്ധി​യിൽ ഉച്ച​യൂ​ണു കഴി​ഞ്ഞു കു​ടി​ലി​നു പു​റ​ത്തെ ആൽ​മ​ര​ചു​വ​ട്ടിൽ ജയ​പ​രാ​ജ​യ​ങ്ങൾ വല​ക്കാ​തെ ചൂ​താ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വർ.

“പ്ര​തി​ഫ​ലം പണ​മാ​യി അപ്പ​പ്പോൾ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന ഇട​ക്കാല പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടു​കാ​രി​ക​ളെ​യാ​ണ​വർ​ക്കു പ്രി​യം, കട​പ്പാ​ടി​ല്ലാ​തെ ഇട​പാ​ടു് തീരും. പ്ര​തി​ഫ​ലം ചോ​ദി​ക്കാ​തെ വ്യ​ക്തി​ഗത സേവനം രാ​പ്പ​കൽ കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന ഭാ​ര്യ​യെ ആണ​വർ​ക്കു് പേടി, വിരൽ ചൂ​ണ്ടി അവ​രോ​ട​വൾ പറ​യേ​ണ്ട​തൊ​ക്കെ പേ​ടി​കൂ​ടാ​തെ പറ​യു​മോ?”

2023-05-14

“ദ്രൗ​പ​ദി​യു​ടെ തി​രു​വ​സ്ത്ര​ത്തിൽ ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ കൈ​വ​ക്കു​മ്പോൾ, പാ​ണ്ഡ​വർ, സഭയിൽ വെറും കാ​ഴ്ച​ക്കാ​രാ​യി നി​ന്നു​വോ, അതോ പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ചു​വോ, അല്ലെ​ങ്കിൽ എങ്ങ​നെ തീ​വ്ര​മാ​യി പ്ര​തി​ക​രി​ച്ചു എന്ന​റി​യാൻ എന്തു​വ​ഴി? ഉള്ള​കാ​ര്യം അവർ തു​റ​ന്നു​പ​റ​യു​മോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചാർ​വാ​ക​നോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു. “ആ വിവരം കൃ​ത്യ​മാ​യി അറി​യാ​തെ, നമു​ക്കൊ​ര​ടി മു​ന്നോ​ട്ടെ​ടു​ക്കാൻ ആവി​ല്ല എന്ന​ല്ലേ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ പറ​യു​ന്ന​തു്!”

“അല്ല, ‘വൈ​കാ​രി​ക​പ​രി​സര’മുള്ള കാ​ര്യം എങ്ങ​നെ തു​റ​ന്നു പറയും, ലജ്ജാ​ശീ​ല​ന്മാ​രായ പാ​ണ്ഡ​വർ? വി​വാ​ദ​സം​ഭ​വ​ത്തി​ന്ന​വർ ദൃൿ​സാ​ക്ഷി​ക​ളാ​വു​മ്പോൾ, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളോ, കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​ക​ളോ അല്ല, നമ്മെ പോലെ പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ചി​ത്ത​രായ പൗ​ര​ന്മാർ പോ​ലു​മ​ല്ല. സ്വയം പണ​യം​വ​ച്ചു കളി​ച്ചു യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ തോ​റ്റ​പ്പോൾ, പണ​യ​വ​സ്തു ഉഭ​യ​ക​ക്ഷി ധാ​ര​ണ​യ​നു​സ​രി​ച്ചു, കൗ​ര​വ​രിൽ നി​ക്ഷി​പ്ത​മാ​യി. പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​വും, കൗരവർ ശി​ക്ഷാ​വി​ധി​ക്കാ​ലം മു​ഴു​വൻ മര​വി​പ്പി​ച്ച​തോ​ടെ, അവർ നീ​തി​ര​ഹി​ത​നി​യ​മ​ത്തി​ന്റെ ന്യാ​യ​ക്ക​ണ്ണിൽ, അടി​മ​കൾ എന്ന വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ലാ​യി. ഉടമ എന്ത​വ​രോ​ടു് ആജ്ഞാ​പി​ച്ചാ​ലും അത​നു​സ​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഇട​പെ​ടൽ ഉണ്ടാ​യാൽ, ധാരണ പിൻ​കാല പ്രാ​ബ​ല്യ​ത്തോ​ടെ അസാ​ധു​മാ​വു​മെ​ന്ന ഉത്ത​മ​ബോ​ധ്യം പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു​ണ്ടു്. പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും അവരെ നി​ര​ക്ഷ​രൻ എന്നു് നമു​ക്കു് ചാ​പ്പ​കു​ത്താ​നാ​വി​ല്ല​ല്ലോ. അവരും ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ അടി​മ​ക​ളെ ക്രയ വി​ക്ര​യം ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. ‘മെ​രു​ങ്ങാ​ത്ത’വരെ ലൈം​ഗി​ക​അ​ടി​മ​യാ​ക്കും, പാ​ഞ്ചാ​ലി പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ക്കും, അങ്ങ​നെ പ്രാ​യോ​ഗി​ക​മാ​യി നോ​ക്കു​മ്പോൾ ദ്രൗ​പ​ദി​യു​ടെ അവ​ഹേ​ള​നം അവർ​ക്കെ​ങ്ങ​നെ ജീ​വ​ന്മ​ര​ണ​പ്ര​ശ്ന​മാ​വും? ഭീ​മ​നെ​പ്പോ​ലെ മണ്ണും ചാ​ണ​ക​വും അറി​യാ​ത്ത​വർ മാ​ത്രം പ്ര​തി​ജ്ഞ എടു​ത്തു കൗ​ര​വ​തല വെ​ട്ടു​മോ എന്നാ​ണു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ചോ​ദ്യ​മെ​ങ്കിൽ, ആ മറു​വാ​ദം എങ്ങ​നെ ഈ കഥയെ മു​ന്നോ​ട്ടെ​ടു​ക്കും എന്നു് കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​യി​ലെ സം​വാ​ദ​കർ പറ​ഞ്ഞു തീർ​ക്ക​ട്ടെ. കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ ക്ഷ​ണി​താ​വായ എനി​ക്കു് മൂ​ന്നു നേരം ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ ഭക്ഷ​ണ​മു​ണ്ടു് അതിൽ​നി​ന്നും പു​റ​ത്താ​ക്കാ​നു​ള്ള നി​ങ്ങ​ളു​ടെ നീ​ക്ക​ത്തി​നൊ​ന്നും ഞാൻ അത്ര എളു​പ്പം നി​ന്നു തരി​ല്ല, കൊ​ച്ച​നു​ജ​ത്തീ!”

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ അഞ്ചു​മ​ക്ക​ളും കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ മാ​ത്ര​മ​ല്ലേ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മകൻ പരീ​ക്ഷി​ത്തു് കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യാ​യു​ള്ളു? അതിൽ കവി​ഞ്ഞെ​ന്ത​ധി​കാ​ര​മേൽ​ക്കോ​യ്മ​യാ​ണു് യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര കു​രു​വം​ശ​ത്തിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭർ​ത്താ​വു അഭി​മ​ന്യു​വി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു്? ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ എന്നു് ജനം അഭി​മാ​ന​ത്തോ​ടെ അഭി​സം​ബോ​ധന ചെ​യ്യു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ നി​ന്നും ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ, ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ ഉടൻ കൈ​മാ​റി​യി​ല്ലേ ചെ​ങ്കോൽ? ജയി​ച്ചു എന്ന​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ടു പാ​ണ്ഡ​വർ വന്നാ​ലൊ​ന്നും അധി​കാ​ര​കൈ​മാ​റ്റ​ത്തി​നു് ഒരു​ക്ക​മ​ല്ലെ​ന്നു യു​ദ്ധ​കാ​ല​ത്തു ശഠി​ച്ച ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ​ക്ക​ണ്ട​പ്പോൾ ‘വന​വാ​സ​ത്തി​നു പോവാൻ ഞാനും ഗാ​ന്ധാ​രി​യും തയ്യാർ’ എന്നു് കൈ​കൂ​പ്പി സമ്മ​തി​ച്ചി​ല്ലേ? യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് അകന്ന ബന്ധ​മ​ല്ലേ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നോ​ടു​ള​ളു? അർ​ജ്ജു​ന​നു വ്യ​ത്യ​സ്ത​യി​നം ഭാ​ര്യ​മാ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തിൽ ഒരാൾ മാ​ത്ര​മായ സു​ഭ​ദ്ര​യു​ടെ മകൻ അഭി​മ​ന്യു​വാ​യി​രു​ന്നു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭർ​ത്താ​വു എന്നൊ​ക്കെ വൈ​കാ​രി​ക​മായ അകൽ​ച്ച​യോ​ടെ​യാ​ണു് പൊ​തു​സ​മൂ​ഹം കാ​ണു​ന്ന​തു്! അഭി​മ​ന്യു എന്ന പരാ​മർ​ശം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ഒന്നോ​ര​ണ്ടോ ദിവസം സ്തോ​ഭ​ഭ​ജ​ന​ക​മാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ആർ​ക്ക​റി​യാം ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​സാ​ഹ​സ​ങ്ങൾ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ ഭാര്യ ഉത്ത​ര​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡ​വർ അജ്ഞാ​ത​വാ​സം ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ച വി​രാ​ട​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ രാ​ജ​കു​മാ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു, അഭി​മ​ന്യു പരി​ണ​യി​ച്ച ഉത്തര.

“യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അഭി​മ​ന്യു​വി​നെ ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തി​ലേ​ക്കു തള്ളി​യി​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു എന്നു് യു​ദ്ധ​കാ​ല​ത്തു കണ്ടെ​ത്തിയ നി​ങ്ങ​ളി​പ്പോൾ കൊ​ല​യാ​ളി​പാ​ണ്ഡ​വ​ന​നു​കൂ​ല​മാ​യി ഇപ്പോൾ എന്നെ തള്ളി​പ്പ​റ​യു​ന്ന​ല്ലോ മാ​തൃ​കാ​പ​ത്ര​പ്ര​വർ​ത്തക നി​ങ്ങൾ! മര​ണ​മൊ​ഴി​യിൽ അഭി​മ​ന്യു പറ​ഞ്ഞ​ത​ല്ലേ, ‘ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എന്നെ മനഃ​പൂർ​വ്വം ഇര​യാ​ക്കി അമ്മാ!’. ‘ധർമ്മ’പു​രാ​ണം അല്ല നി​ങ്ങൾ പറ​യേ​ണ്ട​തു്. കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യാ​യി നി​ല​വിൽ ഒരാ​ള​ല്ലേ ഉള്ളു? എന്റെ മകൻ പരീ​ക്ഷി​ത്തു്. ആണ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ​യ​ല്ലേ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ കയ​റി​പ​റ്റി​യ​തു്? കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി പരീ​ക്ഷി​ത്തി​ന്റെ അമ്മ​യായ ഞാൻ വേ​ണ്ടേ മഹാ​റാ​ണി​പ​ദ​വി​യിൽ, അവ​നു​പ്രാ​യ​പൂർ​ത്തി​യാ​വും​വ​രെ, ഭര​ണ​നിർ​വ​ഹ​ണം ചെ​യ്യാൻ? എന്നെ മഹാ​റാ​ണി​യാ​ക്കു​ന്ന​തിൽ നി​ന്നും പാ​ണ്ഡ​വർ എന്തി​നു പി​ന്നെ പി​ന്നോ​ട്ട​ടി​ച്ചു? കു​ന്തി​യെ ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ക്കാ​ല​ത്തു ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ദാ​സ്യ​പ്പ​ണി​ക്കു​വി​ട്ടു് “പാ​ഞ്ചാ​ലി മഹാ​റാ​ണി​യാ​യാൽ മതി, രാ​ജ​മാ​താ പദവി കു​ന്തി​ക്കു് വേണ്ട” എന്നു് ശഠി​ച്ച അധി​കാ​ര​മോ​ഹി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ പോലെ, നിർ​ദ്ദയ ആവാൻ എനി​ക്കു​വ​യ്യ. എന്നെ​യും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ​യും ഒരേ തു​ലാ​സിൽ ഇട​രു​തേ! ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ ലൈം​ഗി​ക​അ​ടി​മ​ക​ളാ​ക്കി, ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ര​തി​ജീ​വി​തം മധ്യ​വ​യ​സ്സി​ലും ആഘോ​ഷി​ക്കു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി എവിടെ, പതി​നാ​റു വയ​സ്സിൽ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​നെ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട ഉത്തര എവിടെ!”

2023-05-15

കു​റു​ക്കു​വ​ഴി കൊ​ള്ളാം! “വെ​ന്തു​മ​രി​ച്ച​തു കു​ന്തി​യും പാ​ണ്ഡ​വ​രു​മെ​ന്നു മനഃ​പൂർ​വ്വം വരു​ത്തി​ത്തീർ​ക്കാൻ, അത്താ​ഴം ചോ​ദി​ച്ചു വന്ന ആറംഗ ആദി​വാ​സി​കു​ടും​ബ​ത്തി​നു്, ഭക്ഷ​ണ​ത്തി​നൊ​പ്പം വിഷം കൊ​ടു​ത്തു വീ​ഴ്ത്തി, ഭൂഗർഭ ഇട​നാ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ അർ​ദ്ധ​രാ​ത്രി​യിൽ ഒളി​ച്ചോ​ടും മു​മ്പു്, രാ​ജ​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ന​ക​ത്തു തീ​യി​ടുക. ദൃ​സാ​ക്ഷി ആരു​മി​ല്ലാ​തെ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും, സത്യാ​വ​സ്ഥ തെ​ളി​ഞ്ഞ തോടെ, തോ​ന്നി​യോ നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ല്ലാം ജാള ്യത? കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി കളി​ലും വഴി​യ​മ്പ​ല​ങ്ങ​ളി​ലും കൗരവർ സം​ഘ​ടിത പ്ര​ചാ​ര​ണ​മാ​ണു് ‘ആദി​വാ​സി​ഘാ​തക കു​ന്തി’ക്കെ​തി​രെ അഴി​ച്ചു​വി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. എങ്ങ​നെ നേ​രി​ടും അവമതി?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു ഏക​ച​ക്ര ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ മക്ക​ളു​മൊ​ത്ത​വർ ‘മു​ഖം​മൂ​ടി’ ധരി​ച്ചു കഴി​യു​ന്ന കാലം.

“ദൂരെ നി​ന്നു് നോ​ക്കു​മ്പോൾ നര​ഹ​ത്യ! പക്ഷേ, കൗ​ന്തേ​യർ കാ​ണു​ന്ന​തു് ആത്മ​ര​ക്ഷ​ക്കാ​യി ചെയ്ത ഉപാ​യ​ങ്ങൾ. വ്യാ​സ​നും കു​ന്തി​ക്ക​നു​കൂ​ല​മാ​യി​രി​ക്കും അര​ക്കി​ല്ല​ച​രി​ത്രം രചി​ക്കുക. അത്താ​ഴം ചോ​ദി​ച്ചു​വ​ന്ന​വർ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക ആദി​വാ​സി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. കൗരവ കൂ​ലി​പ​ട​യാ​ളി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘ​ത്തെ തീ​കൊ​ളു​ത്തി കൊ​ല്ലാ​നു​ള്ള ഉപ​ക​രാർ ഏറ്റെ​ടു​ത്ത അവർ​ക്കെ​തി​രെ ആഞ്ഞ​ടി​ച്ചു ‘കരി​ക്ക​ട്ട’കളാ​ക്കി​യ​തിൽ തി​മിർ​പ്പി​ലാ​ണു്. “ഒരൊ​റ്റ തീ​ക്കൊ​ള്ളി​കൊ​ണ്ടാ​ണു് അമ്മ ആറു​ത​ടി​മാ​ട​ന്മാ​രെ അര​ക്കി​ല്ല​ത്തിൽ അന്ത്യ​ശ്വാ​സം വലി​പ്പി​ച്ച​തു്” എന്ന​വർ പ്ര​ശം​സി​ക്കു​മ്പോൾ, നന്മ​യെ പു​ക​ഴ്ത്തു​ന്ന​വർ​ക്കു കൃ​താർ​ഥത തോ​ന്നും. നി​ങ്ങൾ പു​ക​ഴ്ത്തുക നന്മ​യെ​യോ, അതോ?”

“മകളെ അർ​ജ്ജു​ന​നു് കൊ​ടു​ത്ത ശേ​ഷ​മാ​ണോ അറി​യു​ന്ന​തു, വരൻ ഉൾ​പ്പെ​ടെ അഞ്ചു പാ​ണ്ഡ​വ​രും കു​ന്തി​യും ‘പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി​കൾ’ എന്നു നേ​ര​ത്തേ ഹസ്തി​ന​പു​രി നീ​തി​പീ​ഠം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​വർ! വേ​ണ്ട​ത്ര മുൻ​ക​രു​ത​ലും വി​വ​ര​ശേ​ഖ​ര​ണ​വും ഇല്ലാ​തെ​യാ​യി​രു​ന്നു​വോ ഈ ആറംഗ കു​റ്റ​വാ​ളി കൂ​ട്ടാ​യ്മ​ക്കു് പ്രി​യ​പു​ത്രി​യെ പാ​ഞ്ചാ​ല​കു​ടും​ബം വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്ത​തെ​ന്ന വീ​ണ്ടു​വി​ചാ​ര​മു​ണ്ടോ? അവൾ​ക്കു​മു​ണ്ടോ അച്ഛ​നോ​ടു് പറ​ഞ്ഞാൽ തീ​രാ​ത്ത പരി​ഭ​വം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ല​രാ​ജാ​വു് ദ്രു​പ​ദ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഏക​ച​ക്ര​ഗ്രാ​മ​ത്തി​ലെ അഴു​ക്കു​ചാ​ലി​ന്ന​രി​കെ, വാ​ട​ക​ക്കു​ടി​ലിൽ, നിർ​മ്മി​തി സ്വ​ത്വ​ത്തിൽ, കു​രു​വംശ നീ​തി​ന്യായ വകു​പ്പി​ന്റെ കഴു​കൻ​ക​ണ്ണിൽ നി​ന്നും ഒളി​ച്ചു​ക​ഴി​യു​ന്ന കു​റ്റ​വാ​ളി​ക​ളെ അവ​സാ​ന​മാ​യൊ​ന്നു ഒളി​ക​ണ്ണി​ട്ടു​നോ​ക്കി, രാ​ജ​ര​ഥ​ത്തിൽ മടക്ക യാ​ത്ര​ക്കാ​യി കയ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, മകൻ ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്ന​നൊ​പ്പം, വ്യ​ഥി​ത​പി​താ​വു് ദ്രു​പ​ദൻ.

“സ്വ​യം​വര മത്സ​രാർ​ത്ഥി​ക​ളു​ടെ സ്വ​ത്വം സം​ശ​യാ​തീ​ത​മാ​യി, വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ രേഖകൾ സഹിതം, ഞങ്ങ​ളോ​ടു് വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്ത​ണം എന്ന അടി​സ്ഥാന ഉപാ​ധി​വെ​ക്കാ​തെ, പരി​ണ​യ​മ​ത്സ​ര​ത്തിൽ ആരെ​യും, സമ്മർ​ദ്ദ​ത്തിൽ പങ്കെ​ടു​പ്പി​ക്ക​രു​തെ​ന്ന ബാ​ല​പാ​ഠം അവ​ഗ​ണി​ച്ചെ​ന്ന അപ​രാ​ധ​ബോ​ധ​ത്തിൽ, തല​കു​നി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് യാത്ര പറയാൻ കു​ടി​ലിൽ ഞാൻ ഇപ്പോൾ ചെ​ന്നു. അർ​ജ്ജു​നൻ ഉൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന അഞ്ചു ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​വേഷ സം​ഘാം​ഗ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ബഹു​ഭർ​തൃ​ത്വ​ത്തി​നു് സന്ന​ദ്ധത ഏറ്റെ​ടു​ത്തു, പ്രാ​യോ​ഗിക ദാ​മ്പ​ത്യ​പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങൾ വി​ഭാ​വ​ന​ചെ​യ്യാൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി ഒരു​ക്ക​മായ സ്ഥി​തി​ക്കു്, ഇനി​യൊ​രു​ട​ക്കു്, അഥവാ ഇട​പെ​ടൽ, എന്റെ ഭാ​ഗ​ത്തു​നി​ന്നും വേണ്ട എന്ന കൃ​ത്യം താ​ക്കീ​തു​മാ​യി അവൾ, ഭീമൻ കൊ​ടു​ത്ത സു​ഗ​ന്ധ​പ്പൂ​ക്കൾ മു​ടി​യിൽ​വ​ച്ചു്, ഉടൽ ഒരു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. എല്ലാ​മൊ​ന്നു് മാ​റി​നി​ന്നു കണ്ട​പ്പോൾ എനി​ക്കും വ്യ​ക്ത​മാ​യി, ആരോ​ഗ്യ​മു​ള്ള അഞ്ചു സു​ന്ദ​ര​ന്മാ​രെ ആദ്യ​രാ​ത്രി​യിൽ കി​ട്ടിയ പാ​ഞ്ചാ​ല​പു​ത്രി​ക്കു് പാ​ഞ്ചാ​ലൻ ഇനി തി​ര​സ്ക​ര​ണ​യോ​ഗ്യൻ!”.

2023-05-16

“പ്ര​തി​യോ​ഗി​യു​ടെ ഗദ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ തു​ട​യി​ലും അടി​ക്കും എന്ന സംശയം നി​ങ്ങൾ​ക്കു് ഒരി​ക്ക​ലും തോ​ന്നി​യി​ല്ലേ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അധാർ​മിക ഭീമ ഗദാ​പ്ര​ഹ​ര​മേ​റ്റു പൊ​ട്ടിയ തു​ട​യെ​ല്ലു​മാ​യി ചതു​പ്പു നി​ല​ത്തിൽ, വീണു എഴു​നേൽ​ക്കാ​നാ​വാ​തെ വി​മ്മി​ട്ട​പ്പെ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, തി​ന്മ​യു​ടെ അവ​താ​ര​മൂർ​ത്തി.

“എന്നെ മു​ടി​യിൽ പി​ടി​ച്ചു ജലാ​ശ​യ​ത്തിൽ​നി​ന്നും കൊ​ണ്ടു​വ​രു​മ്പോൾ നോ​ട്ട​വും ശരീ​ര​ച​ല​ന​ങ്ങ​ളും അസാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി തോ​ന്നി. ഭീ​തി​യും പ്ര​തി​കാ​ര​വും ഭീ​മ​മു​ഖ​ത്തെ ക്രൂ​ര​മൃ​ഗ​മാ​ക്കിയ ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. അവൻ എനി​ക്കു​നേ​രെ ലക്കും ലഗാ​നു​മി​ല്ലാ​തെ ആയു​ധ​മോ​ങ്ങി. ദു​ശ്ശാ​സ​നൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഉടു​തു​ണി​യൂ​രി​യ​തി​ലാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല ഭീ​മ​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​നൊ​മ്പ​രം. എന്റെ നഗ്ന​തു​ട​യിൽ അവൾ​ക്കി​രി​ക്കാൻ ഞാൻ ഇടം കൊ​ടു​ത്ത​താ​യി​രു​ന്നു. “രോമം നി​റ​ഞ്ഞ വെ​ളു​ത്ത തുട കാ​ണി​ച്ചു എന്റെ പെ​ണ്ണി​നെ ഈ ജന്മം നീ മോ​ഹി​പ്പി​ക്ക​രു​തു്”, എന്നു് പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട​വൻ ഗദ, അതി​ന്റെ ലക്ഷ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കെ​ടു​ത്ത​തോർ​മ്മ​യു​ണ്ടു് കു​റു​ന​രി​ക​ളും കഴു​ക​നും കൊ​ത്തി​പ്പ​റി​ക്കും മു​മ്പു് പാ​ണ്ഡ​വ​വം​ശ​നാ​ശ​ത്തി​നു് വേ​ണ്ടി ചെ​യ്യാ​വു​ന്ന അവ​സാ​ന​ത​ന്ത്ര​വും മെ​ന​ഞ്ഞു മാ​ത്ര​മേ ഈ ലോ​ക​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഞാൻ പക്ഷേ, യാ​ത്ര​യാ​വൂ! ഇതൊ​ക്കെ അവൻ എങ്ങ​നെ അറി​യാ​നാ​ണു്!”

2023-05-18

“വി​ഴു​പ്പു​കെ​ട്ടു് കൊ​ട്ടാ​ര​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി കൗ​ര​വ​രിൽ ചില പ്ര​മു​ഖർ ‘കൂ​റു​മാ​റാ​നി​ട​യു​ണ്ടെ​ന്നു കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളി’ൽ അട​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ച വർ​ത്ത​മാ​ന​മു​ണ്ട​ല്ലോ. യു​ദ്ധ​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങൾ പു​റ​ത്തു പോ​വാ​തി​രി​ക്കാൻ പു​റം​ലോ​ക​വു​മാ​യി ബന്ധം നി​ഷേ​ധി​ച്ചു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അവരെ അജ്ഞാ​ത​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ ബന്ദി​ക​ളാ​ക്കി എന്നാ​ണു വഴി​യ​മ്പ​ല​ങ്ങ​ളിൽ കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു്”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൗരവ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​രോ​ധ​വ​കു​പ്പു് വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“മാ​ന​സിക പീ​ഡ​ന​വും അപ​മാ​ന​വും സഹി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്നു കൗരവർ പറ​ഞ്ഞ​താ​യി കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ കേ​ട്ടി​രു​ന്നു എന്നു് കൂടി പറയൂ. വി​ശ്വാ​സം തോ​ന്നും. തീർ​ത്തും മനു​ഷ്യ​ത്വ​ര​ഹി​ത​മായ രീ​തി​യി​ലാ​ണു് കൗരവർ സ്വ​ന്തം സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ ഒളി​വിൽ പാർ​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് എന്നും, ജീ​വി​ത​പ​ങ്കാ​ളി​യെ കാണാൻ സമ്മ​തി​ക്കാ​തെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ വി​ല​ങ്ങി​ട്ടി​രി​ക്ക​യാ​ണെ​ന്നും പറ​ഞ്ഞു​നോ​ക്കൂ. സു​ഹൃ​ത്തേ, കൗരവർ സു​ഖ​ചി​കി​ത്സ​യി​ലാ​ണു്. നീ​ണ്ട​തും കഠി​ന​വു​മായ സൈനിക പരി​ശീ​ല​ന​ത്തി​നു ശേഷം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ കൗ​ര​വ​യു​ദ്ധ​ക്ഷ​മത ഇര​ട്ടി​യാ​കും എന്ന പ്ര​തീ​ക്ഷ​യാ​ണു് ഞങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള​തു്. പന്ത്ര​ണ്ടു വർഷം പാ​ണ്ഡ​വർ വനാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ ‘തി​ന്നും കളി​ച്ചും’ കഴി​ഞ്ഞ പോലെ അല്ല, ശരീ​ര​ത്തി​ന്റെ കാ​യി​ക​ച​ലന ശക്തി നാ​ലി​ര​ട്ടി​യാ​ക്കു​ന്ന അപൂർ​വ്വ​യി​നം ഭക്ഷ​ണ​രീ​തി. അതും പൂർ​ണ്ണ​ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യ​ത്തോ​ടെ. അവരെ പാർ​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് ശ്വാ​സം കി​ട്ടാ​ത്ത ഭൂ​ഗർ​ഭ​അ​റ​യി​ല​ല്ല, സു​ഖ​ശീ​തള ഹി​മാ​ലയ താ​ഴ്‌​വ​ര​യി​ലെ ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ! ചെ​ല്ലൂ പോയി കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ ഉറ​ക്കെ ചൊ​ല്ലൂ ഈ സദ്വാർ​ത്ത!”

“എല്ലാം ഞാ​നാ​ണു് എന്നു​തു​ട​ങ്ങി​വ​ച്ചാ​ണ​ല്ലോ ഓരോ അസം​ബ​ന്ധ​വും നി​ങ്ങൾ തട്ടി​മൂ​ളി​ക്കു​ന്ന​തു്!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു, “എല്ലാ വകു​പ്പു​ക​ളും നി​ങ്ങൾ കൈവശം വച്ചാൽ, യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എങ്ങ​നെ സമയം ചെ​ല​വ​ഴി​ക്കും?” യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ചെ​ങ്കോൽ കൈവശം വന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“രാ​ജ​സൂയ യാഗം ചെ​യ്യാൻ ഏക തട​സ്സ​മാ​യി​രു​ന്ന ജരാ​സ​ന്ധ​നെ ഞാൻ മഗ​ധ​യിൽ പോയി ആ ‘തട​സ്സം നീ​ക്കി’യതു​കൊ​ണ്ട​ല്ലേ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​പ​ദ​വി നേ​ടി​യ​തു് ? ഞാൻ മു​റു​മു​റു​ത്തു​വോ? അഞ്ചി​ലൊ​രു പങ്കു​മാ​ത്രം പാ​ഞ്ചാ​ലി​യിൽ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ മഹാ​റാ​ണി​യാ​ക്കി ഞങ്ങ​ളെ ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ലെ ‘അരി​കു​ജീ​വി’കളാ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, അട​ച്ചു​വോ ഞാ​ന​യാൾ​ക്കു​മു​മ്പിൽ ‘ഭീമ’കാ​രു​ണ്യ​ത്തി​ന്റെ ശ്രീ​കോ​വിൽ? ചൂ​താ​ടി എല്ലാം നഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി, ഉടു​തു​ണി​ക്കു് മറു​തു​ണി​യി​ല്ലാ​തെ കാ​ട്ടിൽ കുടിൽ പണി​തു​ക​ഴി​യു​മ്പോൾ, ഒര​ക്ഷ​രം അപ​മ​ര്യാ​ദ​യാ​യി ഞാൻ ഉച്ച​രി​ച്ചു​വോ? അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു കീ​ച​ക​നെ​ന്നൊ​രു ഭീകരൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ കട​ന്നു​പി​ടി​ക്കു​ന്ന​തൊ​രു നി​ശാ​വി​നോ​ദ​മാ​ക്കിയ കാലം, വി​രാ​ട​രാ​ജാ​വു​മൊ​ത്തു ചൂ​താ​ടി യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ രസി​ക്കു​മ്പോൾ ഞാൻ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ല്ലേ പാ​തി​രാ മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ പെ​ണ്ണാ​ഭി​മാ​നം കാ​ക്കാൻ? കുരു ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ നൂറു കൗ​ര​വ​രെ​യും ഈ കൈ​കൾ​കൊ​ണ്ടു് ഞെ​രി​ച്ചു​കൊ​ല്ലു​മ്പോൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അർ​ദ്ധ​സ​ത്യം പറ​ഞ്ഞു അധ്യാ​പ​ക​നെ ചതി​ച്ചു​കൊ​ല്ലാൻ ചട്ടു​ക​മാ​യി​ല്ലേ? നാളെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ നാ​ല​തി​രു​കൾ​ക്ക​പ്പു​റ​ത്തു​നി​ന്നു വിദേശ ആക്ര​മ​ണ​മു​ണ്ടാ​യാൽ? ഞാൻ, ഈ ഞാൻ വേ​ണ്ടേ, ഗദ വീ​ണ്ടും പൊ​ടി​ത​ട്ടാൻ? കൗരവർ കാ​ല​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു പോ​യെ​ങ്കി​ലും, വി​ധ​വ​ക​ളും സന്താന പര​മ്പ​ര​ക​ളും ഗ്ര​ഹ​ണ​സ​മ​യ​ത്തു​പോ​ലും തല പോ​ക്കാ​തി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ, അപ്പോ​ഴും ഈ ഗദ തന്നെ വേ​ണ്ടേ അവരെ നിർ​വീ​ര്യ​മാ​ക്കാൻ? അപ്പോൾ, നി​ങ്ങൾ പറയൂ, ആരാ​യി​രി​ക്ക​ണം പുതു നാ​ടു​വാ​ഴി? എന്നി​ട്ടും മൂ​പ്പി​ളമ നോ​ക്കി താ​ഴു​മ്പോൾ എനി​ക്കു് വേണം ഇഷ്ട​വ​കു​പ്പു​കൾ!—പ്ര​തി​രോ​ധം സാ​മ്പ​ത്തി​കം കു​റ്റാ​ന്വേ​ഷ​ണം രഹ​സ്യാ​ന്വേ​ഷ​ണം വി​ധ​വാ​പു​ന​ര​ധി​വാ​സം ഇവ​യൊ​ക്കെ ഞാൻ അല്ലാ​തെ വേറെ ആരു കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യും. യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ? ചൂ​താ​ട്ട​മൊ​ഴി​കെ മറ്റെ​ന്തു വകു​പ്പും!”

“നി​ങ്ങ​ളാ​റംഗ പദ​യാ​ത്രി​ക​രിൽ, ആർ​ക്കു ആരാ​യി​ട്ടു വരും ഈ അനാ​ഥ​പ്രേ​തം? വഴി​യാ​ത്ര​യിൽ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണ​വൾ​ക്കു കു​ടി​നീർ കൊ​ടു​ക്കാ​നോ, ബോ​ധ​ര​ഹി​ത​യെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അടി​യ​ന്തര ശു​ശ്രൂഷ ചെ​യ്യാ​നോ, മരി​ച്ചെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ചര​മ​ശു​ശ്രൂഷ ചെ​യ്തു ശവ​മ​ട​ക്കി​നു തയ്യാ​റാ​വാ​തെ​യോ, തന്നി​ഷ്ട​ത്തോ​ടെ നി​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാ​വ​രും കട​ന്നു​ക​ള​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ഞങ്ങ​ളിൽ ചില വാ​ശി​ക്കാ​രായ മനു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ ഓടി​ച്ചി​ട്ടു​പി​ടി​കൂ​ടി നി​ങ്ങ​ളെ കൊ​ണ്ടു​വ​രി​ക​യാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ. ഒരു​മി​ച്ചു യാ​ത്ര​തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​രിൽ, ഏക സ്ത്രീ മരി​ച്ചി​ട്ടും, ഒന്നു​തി​രി​ഞ്ഞു നോ​ക്കാ​തെ, നി​ങ്ങൾ അഞ്ചു് പേരും കാൽ മു​ന്നോ​ട്ടു​വ​ച്ചു​വെ​ന്നു ആദി​വാ​സി​വ​നി​താ​വ​കാശ പ്ര​വർ​ത്ത​ക​യു​ടെ ഗു​രു​ത​ര​മായ പരാതി ഉയർ​ന്നി​ട്ടു​ണ്ട​ല്ലോ. വയോ​ജ​ന​ങ്ങൾ എങ്കി​ലും, പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ത്തിൽ ആരോ​ഗ്യ​വാ​ന്മാ​രായ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ നഗ്ന​മായ മനു​ഷ്യാ​വ​കാശ അവ​ഗ​ണ​ന​ക്കു​മെ​ന്തു വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണ​മാ​ണ് പറ​യാ​നു​ള്ള​തു്. പറ​യു​ന്ന​തും, വാ​യ​ട​ച്ചു​പ​റ​യാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​തും നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ നട​പ​ടി​ക്കു് കാ​ര​ണ​മാ​വാം എന്നു് താ​ക്കീ​തു ചെ​യ്യു​ന്നു”, മല​ഞ്ചെ​രു​വി​ലെ ജന​സ​ഭ​യി​ലേ​ക്കു് ബലം​പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു പി​ടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു് പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടിൽ നിർ​ത്തിയ അഞ്ചു​പേ​രോ​ടു് ആദി​വാ​സി​മൂ​പ്പൻ ചോ​ദി​ച്ചു.

“വയോജന ശാ​രീ​രി​ക​അ​സു​ഖ​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​വൾ പരേത. വഴി​ന​ട​ക്കു​മ്പോൾ ഇട​ക്കൊ​ക്കെ വീ​ഴാ​റു​ണ്ടു് എന്നാ​ണ​റി​വു്. കി​ട​ന്ന​കി​ട​പ്പിൽ കു​റ​ച്ചു​നേ​രം സ്വ​സ്ഥ​മാ​യി കഴി​ഞ്ഞാൽ, ഞെ​ട്ടി​യെ​ഴു​നേ​റ്റു് ജോ​ലി​പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കു​ന്ന പതി​വു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പ്രാ​ഥ​മിക പ്രേ​ത​പ​രി​ശോ​ധ​ന​യിൽ പരി​ക്കൊ​ന്നും നി​ങ്ങൾ തൊ​ലി​പ്പു​റ​മേ കണ്ടി​ല്ല​ല്ലോ. വസ്തു​നി​ഷ്ഠ​മാ​യി നോ​ക്കു​മ്പോൾ, അസ്വാ​ഭാ​വി​കത സം​ശ​യി​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത സാ​ധാ​രണ മരണം എന്നു​മാ​ത്ര​മ​ല്ലേ ആർ​ക്കും പറ​യാ​നാ​വൂ? ഞങ്ങൾ​ക്കി​ട​യി​ലൊ​രു ദാ​മ്പ​ത്യ​ധാ​ര​ണ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആരു ബോ​ധം​കെ​ട്ടു വഴി​യിൽ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണാ​ലും, കി​ട​ന്നാ​ലും, ഭാ​വി​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം പ്ര​കൃ​തി​ക്കു​വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു, ബാ​ക്കി​യു​ള്ള​വർ സ്വർ​ഗ്ഗ​രാ​ജ്യ​യാ​ത്ര തു​ട​രുക. അതു് മാ​നി​ക്കാ​തെ, സം​ഘാം​ഗ​ങ്ങ​ളെ വി​ചാ​രണ ചെ​യ്യു​ന്ന​തിൽ ഒറ്റ വാ​ക്കേ പറ​യാ​നു​ള്ളു—നിർ​ഭാ​ഗ്യ​ക​രം!” വാൽ പൊ​ക്കി​യും മണ്ണിൽ മാ​ന്തി​യും കൂ​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന അനാ​ഥ​പ്പ​ട്ടി അക്ഷ​മ​കാ​ണി​ച്ചു.

2023-05-19

“ദൂരെ നി​ന്നും നോ​ക്കു​മ്പോൾ നി​ങ്ങൾ പരു​ഷ​മാ​യി പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്ന പോലെ തോ​ന്നി. അന്യാ​യ​മായ ആവ​ശ്യ​ങ്ങൾ വല്ല​തും ആള​റി​യാ​തെ കു​ന്തി ഉന്ന​യ​ച്ച​താ​ണോ പ്ര​കോ​പ​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പു​ഴ​യോര പ്ര​ഭാ​ത​വെ​യിൽ വീണ ആ സു​ന്ദ​ര​മു​ഖം അശാ​ന്ത​മാ​യി​രു​ന്നു. ചു​ണ്ടു​കൾ വി​റ​ച്ചി​രു​ന്നു. കണ്ണു​കൾ ഈറ​നാ​യി​രു​ന്നു.

“എന്നെ പ്ര​സ​വി​ച്ച സ്ത്രീ എന്ന​വർ പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി. നവജാത ശി​ശു​വി​നെ നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ മരി​ക്കാൻ വിട്ട കഠി​ന​ഹൃ​ദ​യ​യെ നേർ​ക്കു​നേർ കണ്ടു ഞാൻ ഞെ​ട്ടി, തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ അവർ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ചു​വോ ആക​സ്മി​ക​മാ​യി വഴി​യിൽ കണ്ടെ​ത്തിയ പെറ്റ തള്ള​യോ​ടു നിർ​വ്യാ​ജ​സ്നേ​ഹ​മാ​ണെ​ന്നു? അതിൽ പി​ടി​ച്ച​വർ സ്വാ​ധീ​നം ചെ​ലു​ത്താൻ ശ്ര​മി​ച്ചു. എക്കാ​ല​വും ഹസ്തി​ന​പു​രി വി​ദ്യാ​ല​യ​ങ്ങ​ളിൽ, കീ​ഴ്ജാ​തി​ക്കാ​ര​നെ​ന്നു് അവ​മ​തി​ക്കു​ക​യും സാ​മൂ​ഹ്യ​മാ​യി പാർ​ശ്വ​വൽ​ക്ക​ര​ക്ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്ന അർ​ജു​ന​നെ​യും നി​ങ്ങൾ പെ​റ്റ​താ​ണോ എന്നു് ചോ​ദി​ക്കാൻ ഞാൻ മുഖം ഉയർ​ത്തി​യ​പ്പോൾ, അവർ ഒരു​പ​ക്ഷേ, കരുതി, നവ സാ​ഹോ​ദ​ര്യം തളി​രി​ട്ടു! കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​സു​ര​ക്ഷ ഞാൻ ഉറ​പ്പു​കൊ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു അനു​കൂല സാ​ഹ​ച​ര്യം ചൂഷണം ചെ​യ്തു വൈ​കാ​രി​ക​ത​യോ​ടെ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. നോ​ട്ടം മാ​റ്റാ​തെ, മാ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ​യും സാ​ഹോ​ദ​ര്യ​ത്തി​ന്റെ​യും മൃ​ദു​ല​വി​കാ​ര​മു​പ​യോ​ഗി​ച്ച​വർ, കുളി കഴി​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്ന എന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ശാ​ന്തത തര​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ശ്ര​മി​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ ഇട​പെ​ട്ടു—ജീ​വ​നൊ​ടു​ങ്ങും​വ​രെ സൗ​ഹൃ​ദം നി​ല​നിർ​ത്തു​മെ​ന്നു് വാ​ക്കു കൊ​ടു​ത്താ​ണു് ഞാൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ കൂ​ട്ടാ​ളി​യാ​യ​തു. അതാ​ണെ​നി​ക്ക​ഭി​മാ​നം. പെ​റ്റ​കു​ഞ്ഞി​നെ പു​ഴ​യൊ​ഴു​ക്കിൽ മരി​ക്കാൻ വിട്ട തള്ള​യ​ല്ല എന്റെ ‘അമ്മ​മാ​തൃക’, അര​ങ്ങേ​റ്റ​മൈ​താ​ന​ത്തി​ലെ പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​വർ എന്നെ അവ​ഹേ​ളി​ക്കു​ക​യും നി​സ്സാ​ര​വൽ​ക്ക​രി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് അവിടെ കൂ​ടി​യി​രു​ന്ന അഭി​ജാ​ത​സ​ദ​സ്സു കണ്ടി​ട്ടും കണ്ടി​ല്ലെ​ന്ന​മ​ട്ടിൽ ഇരു​ന്ന​പ്പോൾ, അവ​സ​രോ​ചി​ത​മാ​യി ഇട​പെ​ട്ടു എന്റെ സ്വാ​ഭി​മാ​നം കാ​ത്ത​തു, നി​ങ്ങൾ കൊ​ല്ലാൻ കരുതി വച്ച ദു​ര്യോ​ധ​ന​നാ​ണു. അവൻ എനി​ക്കു് സം​ര​ക്ഷ​കൻ, എന്നെ​ന്നും വേ​ണ്ട​പ്പെ​ട്ട​വൻ, അവ​ന്റെ ശത്രു​ക്കൾ എനി​ക്കു യു​ദ്ധ​ത്തിൽ പ്ര​തി​യോ​ഗി​കൾ.”

“ഗാ​ന്ധാ​രീ​വി​ലാ​പം നേ​രി​ട്ടു​ക​ണ്ട ഒര​മ്മ​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ എങ്ങ​നെ നി​ങ്ങൾ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര.

“ഗാ​ന്ധാ​രി ഇക്കാ​ല​വും തു​ണി​കെ​ട്ടി മറ​യ്ക്കേ​ണ്ട​തു് സ്വ​ന്തം കാഴ്ച ആയി​രു​ന്നോ?, അതോ, ഘനീ​ഭ​വി​ച്ച മൗ​ന​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ഹ​ര​മൂ​ല്യം ഉൾ​ക്കൊ​ള്ളാ​തെ, അതി​വൈ​കാ​രി​ക​ത​ക്കു് ഹൃദയ ജാ​ല​ക​ങ്ങൾ മലർ​ക്കെ തു​റ​ന്നു​കൊ​ടു​ത്ത സ്വ​ന്തം ചു​ണ്ടു​കൾ ആയി​രു​ന്നോ?”

“നവ​വ​ധു​വാ​യി അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ കഴി​ഞ്ഞ ഇട​വേ​ള​യിൽ, കൈ​വി​ര​ലു​ക​ളിൽ പൂ​ച്ചെ​ണ്ടും, കവി​ളി​ണ​ക​ളിൽ ശോ​ണി​മ​യു മായി ‘ദർശനം’ കാ​ത്തു​നിൽ​ക്കു​ന്ന കൗ​ര​വ​രെ ഞാൻ ഓർ​ക്കു​ന്നു. ആ പ്ര​ണ​യ​ഹൃ​ദ​യ​മെ​ങ്ങ​നെ ഈ വിധം പീ​ഡ​ക​നാ​യി?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തി​ന്റെ അലകൾ അടി​ച്ചു​തീർ​ന്നി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ഇന്നും ആരാ​ധ​കൻ! ഉട​ല​ഴ​കിൽ മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഭ്രമം, കൈ​വി​ര​ലു​ക​ളു​ടെ കലാ​പ​ര​മായ ചല​ന​ങ്ങ​ളും പു​ഞ്ചി​രി​യും ഉച്ചാ​ര​ണ​ശു​ദ്ധി​യു​ള്ള പദാ​വ​ലി​യും ഒന്നും, ആരാ​ധ​ന​യോ​ടെ​യ​ല്ലാ​തെ കണ്ടി​ട്ടി​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ടാ​യി​ല്ല​ല്ലോ, ഒരി​ക്ക​ല​വ​ളെ വി​രു​ന്നി​നു ക്ഷ​ണി​ക്കാൻ പോ​യ​പ്പോൾ, പച്ച​ക്കാ​ടി​ന​ക​ത്തെ അതി​ഥി​മ​ന്ദി​രം വി​ര​ല​ന​ക്ക​ത്തി​ലൂ​ടെ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി​യ​വൾ പറ​ഞ്ഞു, “ഇതെ​നി​ക്കി​വി​ടെ സ്ഥി​ര​താ​മ​സ​ത്തി​നു ഇഷ്ട​ദാ​ന​മാ​യി ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ പതി​ച്ചു​നൽ​കു​മോ?”. ആ മുഖം നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ ഞെ​ട്ടി​പ്പോ​യി. കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്ക​ളു​ടെ പി​തൃ​കു​ടും​ബ​ങ്ങൾ സന്ദർ​ശ​ന​ത്തി​നു് വരു​മ്പോൾ ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളോ​ളം പാർ​ക്കാൻ സൗ​ക​ര്യ​മായ രാ​ജ​വ​സ​തി​യാ​ണ​തു്. എങ്ങ​നെ പാ​ഞ്ച​ലി​ക്ക​തു് പാ​രി​തോ​ഷി​ക​മാ​യി നൽകും! അവ​ളു​ടെ മന​സ്സു വാ​യി​ച്ച​തോ​ടെ ആരാ​ധ​ക​ഹൃ​ദ​യം നൊ​ന്തു. വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കാൻ ഞാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു. ഓരോ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു അവൾ വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി എന്നെ പു​റ​ത്താ​ക്കി. പ്ര​ഭാ​ത​ദർ​ശ​ന​ത്തി​നു സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​താ​യി. അത്താ​ഴ​വി​രു​ന്നി​നു മഹാ​റാ​ണി ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ ക്ഷണം അറി​യി​ച്ച​പ്പോൾ, വേറെ തി​ര​ക്കു​ണ്ടെ​ന്ന​വൾ നി​രാ​ക​രി​ച്ച ദു​ര​നു​ഭ​വ​മു​ണ്ടു്. ഒന്നും​ഞാ​നാ​രോ​ടും, ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചും, അറി​യി​ച്ചി​ല്ല. എങ്കി​ലും അവ​ളു​ടെ കമ​നീ​യ​രൂ​പം കാണാൻ നിർ​ല​ജ്ജം പൂ​ക്ക​ളു​മാ​യി അതി​ഥി​മ​ന്ദി​രം സന്ദർ​ശി​ക്കും. ദൂരെ തേ​ജോ​മ​യ​മായ രൂപം കണ്ടാൽ കരൾ തു​ടി​ക്കും, കാ​ണാ​നാ​വാ​തെ മട​ങ്ങു​മ്പോൾ കണ്ണു നി​റ​യും. ആ എന്നെ​യാ​ണു്, ഉടു​തു​ണി​യൂ​രി​യ​വ​നെ​ന്നു നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തിൽ പരാതി കൊ​ടു​ത്തു് കൗ​ര​വ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു മു​മ്പിൽ അപ​മാ​നി​ച്ച​തു്!” കണ്ണു​കൾ സജ​ല​ങ്ങ​ളാ​യി. ചു​ണ്ടു​കൾ കോടി. മുഖം ഇരു​കൈ​പ്പ​ത്തി​കൾ​കൊ​ണ്ടു് മൂടി.

2023-05-21

“കൂ​ട്ടു​കു​ടും​ബ​സ്വ​ത്തു പങ്കി​ടു​ന്ന​തിൽ ഇരു​കൂ​ട്ട​രും തമ്മിൽ തല്ലി കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തിൽ ചാ​വു​ന്ന​തൊ​ക്കെ ശരി, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ആരോ​ഗ്യ​രം​ഗ​ത്തു എന്തു​ണ്ടു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​നു് മേനി പറയാൻ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പേ​റ്റു​ചൂ​രു് മാ​റാ​ത്ത നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​ക്ക​ളെ പു​ഴ​യൊ​ഴു​ക്കിൽ മു​ക്കി​ക്കൊ​ല്ലു​ന്നൊ​രു യക്ഷി​ക്കു​ട്ടി ഈ നാ​ട്ടിൽ മഹാ​റാ​ണി ഗംഗ ആയി​രു​ന്നു എന്ന​റി​യാ​മോ? മന​സി​ക​രോ​ഗ​ബാ​ധി​ത​യായ ഗംഗാ ദേ​വി​യെ ചി​കിൽ​സി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങിയ ആതു​രാ​ല​യ​മാ​ണു് ആദ്യം ഹസ്തി​ന​പു​രി ചരി​ത്ര​ത്തിൽ ഇടം പി​ടി​ച്ച​തു്. അവൾ​ക്കോ നാ​ടി​നോ ഗുണം ഉണ്ടാ​യി​ല്ല. എട്ടാ​മ​ത്തെ ഇളം​കു​ഞ്ഞു​മാ​യി അവൾ ഓടി​പ്പോ​യി പി​ന്നെ ആരും അവളെ കണ്ട​വർ ഇല്ല. ശന്ത​നു കണ്ടു എന്നൊ​ക്കെ പറ​ഞ്ഞ​തു് ആരും ഗൗ​ര​വ​ത്തിൽ എടു​ത്തി​ല്ല. സത്യ​വ​തി​യു​ടെ മകൻ രാ​ജാ​വാ​യ​പ്പോൾ, ക്ഷ​യ​രോ​ഗി​യു​മാ​യി. അവനു വി​ശ്ര​മി​ക്കാൻ മല​നാ​ടിൽ ഒരു അരമന പണിതു. രോഗം മൂർ​ച്ഛി​ച്ചു വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യൻ കാലം ചെ​ന്ന​പ്പോൾ, അതൊരു കു​രു​വംശ വേ​ന​ല്ക്കാ​ല​വ​സ​തി​യാ​യി, കു​ന്തി അതിനെ അര​ക്കി​ല്ലം എന്നു പരി​ഹാ​സ​ത്തിൽ വി​ളി​ച്ചു അർ​ധ​രാ​ത്രി തീ​യി​ട്ട​പ്പോൾ, അവളെ പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി​യാ​യി രാ​ജാ​വു് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. പാ​ഞ്ചാ​ല​പു​ത്രി​യായ ഞാ​നു​മൊ​ത്തു കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ വരു​ന്ന​തും കണ്ടു. ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ ഒറ്റ അടി​ക്കു നൂ​റു​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ പി​തൃ​സ്ഥാ​നം നേ​ടി​യ​പ്പോൾ ഗർ​ഭ​സ്ഥ​ശി​ശു, നവ​ജാ​ത​ശി​ശു, എന്നൊ​ക്കെ ചി​കി​ത്സാ​രീ​തി​ക​ളിൽ മാ​തൃ​പ​രി​ച​ര​ണ​വി​ഭാ​ഗം പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ക​ഴി​ഞ്ഞു, ആരു​മാ​രും ഇപ്പോൾ പ്ര​സ​വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചൊ​ന്നും മി​ണ്ടാ​ട്ട​മി​ല്ല, അപ്പോൾ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു വയോ​ജ​ന​ചി​കി​ത്സാ​കേ​ന്ദ്ര​വും എനി​ക്കു​ള്ള സൗ​ന്ദ​ര്യ പരി​ലാ​ള​ന​കേ​ന്ദ്ര​വും. അധികം വൈ​കാ​തെ വി​ഷ​വൈ​ദ്യ​ശാ​ല​കൂ​ടി വേ​ണ്ടി​വ​രു​മെ​ന്നു് ‘പാ​മ്പു​പി​ടു​ത്ത’ക്കാ​ര​നായ പരീ​ക്ഷി​ത്തു് എന്ന അഭി​മ​ന്യു​പു​ത്രൻ അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മാ​യി പറ​ഞ്ഞു​തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ണ്ടു് അതൊരു പ്ര​വ​ച​ന​മാ​ണു് എന്നു് സഹ​ദേ​വൻ അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മായ സൂ​ച​ന​യും തന്നു!”

2023-05-22

“സൈ​നി​ക​രു​ടെ പോ​രാ​ട്ടം നി​ന്നാൽ, പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ‘പരാ​ക്ര​മം’ ഉടൻ തു​ട​ങ്ങും അല്ലെ?”, യു​ദ്ധ​നിർ​വ്വ​ഹ​ണ​സ​മി​തി​യു​ടെ അധ്യ​ക്ഷ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര.

“രാ​വി​ലെ സൈ​നി​കർ പോ​രാ​ടാൻ വരു​മ്പോൾ, ഒരു മുറി മാം​സ​മോ ഒരു തു​ള്ളി ചോരയോ ഇല്ലാ​തെ, പു​ത്തൻ പു​തു​ഭൂ​മി പോർ​ക്ക​ളം! ഭാ​ഗ്യം, ഒഴു​ക്കു​ള്ള പു​ഴ​യു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യം, ശുഭ പ്ര​തീ​ക്ഷ. അർ​ദ്ധ​പ്രാ​ണ​രും പൂർ​ണ്ണ​ജ​ഡ​ങ്ങ​ളും നി​റ​ഞ്ഞ ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യം ഒരു​പോ​ലെ ഏറ്റെ​ടു​ക്കും പുഴ. എന്നാ​ലും ഞങ്ങൾ വേണം ഓരോ ഉടലും പല​യി​ട​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നും വാ​രി​ക്കോ​രി​യെ​ടു​ത്തു പാ​തി​രാ​വിൽ പു​ഴ​യിൽ ഒഴു​ക്കാൻ. കഠിന അധ്വാ​നം തന്നെ​യാ​ണ​തു്. ജഡ​ഭാ​രം കു​റ​ക്കാൻ, പരേ​ത​സൈ​നി​ക​രു​ടെ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം ഉണ്ടാ​വും. ഊരി​യെ​ടു​ത്ത സൈ​നി​ക​വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നും വിപണി മൂ​ല്യ​മു​ള്ള പലതും കി​ട്ടും. നി​ശാ​നി​യോ​ഗ​ത്തി​നു ലഭി​ക്കാ​വു​ന്ന പാ​രി​തോ​ഷി​കം. ഒഴു​ക്കിയ ജഡ​ങ്ങൾ പു​ലർ​ച്ച​യോ​ടെ തെ​ക്കോ​ട്ടൊ​ഴു​കി പ്ര​യാ​ഗിൽ ഗം​ഗ​യു​മാ​യി ചേർ​ന്നു് സംഗം കടവിൽ എത്തു​മ്പോൾ, അന്ത്യ​കർ​മ്മ​ങ്ങൾ ചെ​യ്തു ആത്മാ​വു​കൾ അർ​ഹി​ക്കു​ന്ന ഇട​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു് യാ​ത്ര​യാ​ക്കും. പ്രാ​ണൻ പോ​കാ​തെ പരി​ഭ്ര​മി​ക്കു​ന്നൊ​രു സൈ​നി​കൻ, കേ​ട്ടോ, ഞങ്ങൾ​ക്കു​നേ​രെ ഇരു​കൈ​ക​ളും നീ​ട്ടി യാ​ചി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്—“കഴു​ത്തിൽ ചവി​ട്ടി എന്റെ പ്രാ​ണ​നെ​ടു​ക്കൂ, ഇവിടെ വരു​മ്പോൾ എനി​ക്ക​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല ഇതൊരു കൂ​ട്ടു​കു​ടുംബ സ്വ​ത്തു​തർ​ക്കം മാ​ത്ര​മാ​ണെ​ന്നു്. വൈ​ദേ​ശി​കാ​ക്ര​മ​ണം നേ​രി​ടു​ന്ന ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ അഖ​ണ്ഡത പരി​പാ​ലി​ക്കാൻ എന്നാ​യി​രു​ന്നു കൗരവ കരാ​റു​കാർ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തു്.” ഞങ്ങൾ നേ​രി​ടു​ന്ന​തു് കരാർ തന്ന കൗരവർ ചതി​ക്കു​മോ എന്ന ഭീ​തി​യാ​ണു്. യു​ദ്ധം കഴി​ഞ്ഞാൽ ജേ​താ​ക്കൾ വേതനം തരാതെ ഞങ്ങ​ളെ തള്ളി​പ്പ​റ​യു​മോ?”

“സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധത ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ഞങ്ങൾ കണ്ണു​നി​റ​യെ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്, എന്നാൽ ഇത്ര ഹീ​ന​മാ​യൊ​രു സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​പ്ര​വൃ​ത്തി​ക്കു് നി​ങ്ങൾ എങ്ങ​നെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ പ്ര​ദർ​ശ​നാ​നു​മ​തി കൊ​ടു​ത്തു എന്നാ​ണു് കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ നി​റ​ഞ്ഞു​ക​വി​യു​ന്ന സം​വാ​ദം.” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധ​നിർ​വ്വ​ഹണ അധി​കാ​രി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ പതി​നെ​ട്ടാം നാൾ അന്ത്യ​യാ​മം.

“കാ​ശി​രാ​ജ​കു​മാ​രി അം​ബ​യു​ടെ തി​രു​വ​വ​താ​ര​മെ​ന്നു അന്ധ​വി​ശ്വാ​സി​കൾ കരു​തു​ന്ന ശി​ഖ​ണ്ടി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​വി​ല്ല നി​ങ്ങ​ളു​ടെ രോ​ഷ​പ്ര​ക​ട​ന​മെ​ങ്കിൽ, അതു് കു​റ​ച്ചു​മു​മ്പു് കണ്ട അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വി​ന്റെ അസ്ത്ര​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു​വോ? ശരി​യാ​ണു്, പ്ര​തി​യോ​ഗി​യു​ടെ കരളിൽ കൂ​ര​മ്പു തറ​ക്കു​ന്ന​തെ​ല്ലാം പതിവു കാ​ഴ്ച​യെ​ങ്കി​ലും കൗ​മാ​ര​യോ​ദ്ധാ​വി​ന്റെ വി​ധ​വ​യായ പൂർ​ണ്ണ ഗർ​ഭി​ണി​യു​ടെ ഗർ​ഭ​പാ​ത്രം അവ​ളു​ടെ സമ്മ​ത​മി​ല്ലാ​തെ നീ​ക്കം ചെ​യ്യു​ന്നൊ​രു​ത​രം തരം​താണ അസ്ത്ര​പ്ര​യോ​ഗം ഇപ്പോൾ സം​ഭ​വി​ച്ചു എന്നു് ഞാൻ സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നു. എന്തു​കൊ​ണ്ട​വ​നെ നാ​ടു​ക​ട​ത്തു​ന്ന​തി​ന​പ്പു​റം, തല​വെ​ട്ടി​യി​ല്ല എന്നു​ചോ​ദി​ച്ചാൽ, ജാ​തി​ശ്രേ​ണി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഞാനും ചിലതു പൊ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു​പോ​കും. ദ്രോ​ണ​പു​ത്ര​നായ ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​അ​ശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വു് ആയി​രു​ന്നു ദൈ​വ​ദ​ത്ത അസ്ത്രം ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു് ഉത്തര രാ​ജ​കു​മാ​രി​യു​ടെ ഗർ​ഭ​പാ​ത്രം നീ​ക്കി​യ​തു്, അഥവാ നീ​ക്കും മു​മ്പു് ഞങ്ങ​ള​വ​നെ നി​ഷ്ക്രി​യ​നാ​ക്കി വി​ചാ​രണ ചെ​യ്തു നാ​ടു​ക​ട​ത്തി​യ​തു്. അതിൽ​ക​വി​ഞ്ഞെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും അരു​താ​ത്ത​തു അവിടെ ഉണ്ടാ​യെ​ങ്കിൽ പട്ടിക തരൂ ഞങ്ങൾ പരി​ശോ​ധി​ക്കാം. യു​ദ്ധ​നി​ര്വ​ഹ​ണ​ത്തി​ന്റെ കൗരവ കരാർ അനു​സ​രി​ച്ചു വേതനം, കൗരവർ തന്നെ തരു​മെ​ന്നാ​ണു് പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തു്, അവ​സാ​ന​ത്തെ കൗ​ര​വ​നും ജഡമായ സ്ഥി​തി​ക്കു്, യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ തരുമോ, അതോ ‘അർ​ദ്ധ​സ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ അവ​താ​രം’ ഞങ്ങ​ളു​ടെ ഹൃദയം തന്നെ പി​ച്ചി​യെ​ടു​ത്തു പറി​ച്ചു​മാ​റ്റു​മോ!”

2023-05-23

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധ​ഫ​ലം പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച​ല്ലോ. പരാ​ജ​യ​ത്തി​ന്റെ വെ​ളി​ച്ച​ത്തിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്ഥാ​ന​ത്യാ​ഗം പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കാ​മോ? ജേ​താ​ക്കൾ കാണാൻ കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു! കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ എല്ലാ​വ​രും വൈ​ധ​വ്യ​ത്തി​ന്റെ വെ​ള്ള​വേ​ഷ​മ​ണി​ഞ്ഞു ദുഃ​ഖാ​ച​ര​ണം ആരം​ഭി​ച്ചി​ട്ടും രാ​ജാ​വു് അറി​ഞ്ഞ മട്ടി​ല്ല​ല്ലോ.” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഞാൻ സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരി​ക്കു​ന്ന​തു് കു​രു​വംശ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി​യ​ല്ലേ? ഇക്ക​ഴി​ഞ്ഞ പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി കോട്ട ഭേ​ദി​ക്കാ​നോ, കോ​ട്ട​വാ​തി​ലിൽ ആഞ്ഞൊ​ന്ന​ടി​ച്ചു സ്ത്രീ​ക​ളെ ഭീ​ഷ​ണി​പ്പെ​ടു​ത്താ​നോ ശത്രു​പ​ക്ഷ​ത്തു​ള്ള ആർ​ക്കും സാ​ധി​ച്ചി​ല്ല എന്ന​താ​ണെ​ന്റെ ഭര​ണ​നേ​ട്ടം. അത​ല്ലാ​തെ ഞാൻ എങ്ങ​നെ എവി​ടെ​യോ സം​ഭ​വി​ച്ച കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധ​ദു​ര​ന്ത​ത്തി​ന്റെ ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം ഏറ്റെ​ടു​ക്കും? നി​ങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന​തു് എന്റെ മക്ക​ളു​ടെ​യും പ്രി​യ​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ബലി​ദാ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണെ​ങ്കിൽ അവർ മരി​ച്ചു എന്നു് ആധി​കാ​രി​ക​മാ​യി യു​ദ്ധ​നിർ​വ്വ​ഹ​ണ​സ​മി​തി​യു​ടെ ഔദ്യോ​ഗിക അറി​യി​പ്പു് കി​ട്ട​ട്ടെ. അല്ല ആരാ​ണു് ജേ​താ​ക്കൾ എന്നു് നി​ങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന ഈ പാ​ണ്ഡ​വർ? അവരെ കണ്ടാൽ അവർ ഇന്ന ആളുടെ മക്കൾ, അവർ യു​ദ്ധം നിർ​ണ്ണാ​യ​ക​വി​ജ​യം നേടിയ സ്ഥി​തി​ക്കു് കു​രു​വം​ശ​പി​ന്തു​ടർ​ച്ച​ക്കു ഭരണ യോ​ഗ്യത നേ​ടി​യ​വർ എന്നു​റ​പ്പി​ക്കാൻ ഈ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ ഒഴികെ ഗുരു ഉണ്ടോ? എല്ലാം ഞാൻ തന്നെ നോ​ക്ക​ണം എന്നു​വ​ച്ചാൽ! എന്നാൽ കാ​ര്യം പറയാൻ കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​തി തട​സ്സ​മാ​വ​രു​ത​ല്ലോ. തി​ര​ക്കു​ണ്ടു് ഉച്ച​ഭ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നു വി​ശ്ര​മ​ത്തി​നും സമ​യ​മാ​യി.”

“പരി​ഷ്കൃ​ത​ലോ​കം ആദ​രി​ക്കു​ക​യും, ധാർ​മ്മി​ക​ത​യി​ലൂ​ന്നി പറ​യു​ന്ന​തു് ശ്ര​ദ്ധി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് നി​ങ്ങൾ​ക്കു മാ​ത്ര​മെ​ന്താ​ണൊ​രു ശീ​ത​സ​മ​രം?” മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോദി ച്ചു. ഹസ്തി​ന​പു​രി ഉൾ​പ്പെ​ടെ ആര്യാ​വർ​ത്ത​നാ​ടു​വാ​ഴി​ക​ളെ തന്ത്ര​പ​ര​മാ​യി പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കിയ രാ​ജ​സൂ​യ​യാ​ഗ​ത്തി​ലൂ​ടെ സാ​മ​ന്ത​ന്മാ​രാ​ക്കിയ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ക്കാ​ലം.

“അങ്ങ​നെ​യാ​ണോ നി​ങ്ങൾ എന്നെ വാ​യി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു! യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ സത്യം ഉണ്ടോ എന്ന​ത​ല്ല, ഭാര്യ എന്ന നി​ല​യിൽ എന്റെ പരി​ഗ​ണ​നാ​വി​ഷ​യം. നേ​ട്ടം കൊ​യ്യാൻ അതെ​ല്ലാം സൗ​ക​ര്യ​പൂർ​വ്വം ചവി​ട്ടു​പ​ടി​കൾ​ക്കു​മാ​ത്ര​മാ​യി സ്വ​രൂ​പി​ക്കു​ക​യും, ഹൃ​ദ​യ​ശൂ​ന്യ​മാ​യി വാ​ക്കു​കൾ ഉച്ച​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​ലാ​ണെ​ന്റെ കരൾ​നൊ​മ്പ​രം. പാ​രി​സ്ഥി​തി​പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളോ​ടു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ത​നി​ല​പാ​ടു്, “എന്തു​വി​ല​കൊ​ടു​ത്തും വി​ശ്വ​പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ പരി​പാ​ല​നം” എന്നു​പ​റ​യുക, കു​ടി​യേ​റ്റ​ത്തി​നു ഇഷ്ട​ദാ​ന​മാ​യി നേടിയ ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം തീ​യി​ടുക—ഇര​ട്ട​ത്താ​പ്പു തു​റ​ന്നു​കാ​ട്ടിയ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യിൽ നി​ന്നും കേൾ​ക്ക​ണം എനി​ക്കു് പഴി!”, വരി​നിൽ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന അടു​ത്ത​പ​ടി സന്ദർ​ശ​ക​രെ ഹാർ​ദ്ദ​മാ​യി സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്യു​ന്ന പൊതു സമ്പർ​ക്ക​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യെ ഒളി​നോ​ട്ട​പ​രി​ധി​യിൽ ചെ​വി​യോർ​ക്കു​ന്ന​ത​വൾ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു.

2023-05-24

“ഈ പൂ​വി​നു​വേ​ണ്ടി കാടായ കാ​ടൊ​ക്കെ നി​ങ്ങൾ അവനെ ഓടി​ച്ചെ​ന്നോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“എന്നോ​ട​വൻ ശരാ​ശ​രി ഭർ​ത്താ​വിൽ കവി​ഞ്ഞു പ്ര​ണ​യം നടി​ക്കു​ന്ന പതി​വു​ണ്ടു്. ഗാർ​ഹിക സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ സ്ത്രീ​ക്കു എത്ര തി​ര​ക്കി​ലും അതൊ​ക്കെ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കാ​നാ​വും. എന്നാ​ലൊ​ട്ടു പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ക്കാ​റു​മി​ല്ല. വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കാ​റു​മി​ല്ല. വി​ല​പേ​ശാ​നു​ള്ള സൗ​ക​ര്യ​മാ​യി പ്ര​ണ​യ​ത്തെ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്യു​ന്നു എന്ന​തൊ​രു ലജ്ജാ​ക​ര​മായ പ്ര​ലോ​ഭ​ന​മെ​ന്നൊ​ന്നും ഞാൻ കരു​തു​ന്നു​മി​ല്ല. ഭീ​മ​പ്ര​ണ​യം ഞാൻ തി​ര​സ്ക​രി​ച്ചി​ല്ല എന്ന​തു് തന്നെ​യ​വൻ ചമൽ​ക്കാ​ര​ത്തോ​ടെ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു​മു​മ്പിൽ പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കാ​റു​ണ്ടു്. കൊ​തി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പൂമണം, എനി​ക്കൊ​രു വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ്വ പ്ര​ണ​യാ​നു​ഭ​വ​മാ​യി. എന്തി​നു​പൂ മാ​ത്രം, പൂമരം പി​ഴു​തു​കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​മ​ല്ലോ എന്ന കാ​യി​ക​ബ​ല​കേ​ന്ദ്രി​ത​മാ​യൊ​രു പ്ര​ണ​യ​പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ത്തിൽ നി​ന്നൂ​ഹി​ക്കാം ആ തര​ള​ഹൃ​ദ​യം എത്ര സരളം. പൂ തേടി വരാമോ എന്നു ഞാൻ ചോ​ദി​ക്കും​മു​മ്പു് തന്നെ പാ​ദ​ര​ക്ഷ​യോ ആയു​ധ​മോ ഇല്ലാ​തെ​യ​വൻ പടി​യി​റ​ങ്ങു​ന്ന​തു് കണ്ട​പ്പോൾ, ഇവ​രെ​യൊ​ക്കെ​യാ​ണോ കു​ന്തി ‘ദേ​വ​സ​ന്ത​തി​കൾ’ എന്നു് മേ​നി​പ​റ​യുക എന്നു​ഞാൻ വി​സ്മ​യി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യു​മു​ണ്ടു്.”

“ഭീ​ഷ്മർ നി​യ​ന്ത്രി​ക്കു​ന്ന ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ, നി​ങ്ങൾ അന​ധി​കൃ​ത​മാ​യി കയറി ഇട​പെ​ടേ​ണ്ട കാ​ര്യം എന്താ​യി​രു​ന്നു?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തി​ലേ​ക്കു ഇളമുറ കൗ​ര​വർ​ക്കൊ​പ്പം ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു കു​പ്ര​സി​ദ്ധ പ്രതി.

“ആണു​ങ്ങൾ​ക്കു മാ​ത്ര​മേ ചൂ​താ​ട്ടം കാണാൻ പ്ര​വേ​ശ​നം അനു​വ​ദി​ക്കൂ എന്നു് സഭാ​ധ്യ​ക്ഷൻ (അച്ഛൻ അവിടെ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്ന​തൊ​രു നി​സ്സാ​ര​കാ​ര്യം) ഭീ​ഷ്മർ നേ​ര​ത്തെ പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ട​ത്തിൽ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കിയ സ്ഥി​തി​ക്കു, സഭാ​ത​ല​ത്തി​ലേ​ക്കു പ്ര​വേ​ശി​ക്കാൻ അല്പ​വ​സ്ത്ര പാ​ഞ്ചാ​ലി ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​ത്പാ​റാ​വു​കാർ ആം​ഗ്യ​ഭാ​ഷ​യിൽ എന്നെ അറി​യി​ച്ച​പ്പോൾ, ആചാ​ര​പൂർ​വ്വം അക്കാ​ര്യം ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ശ്ര​മി​ച്ച എന്നെ തട്ടി​മാ​റ്റി. കരൾ നൊ​ന്തു. നവ​വ​ധു​വാ​യി​പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ നി​ന്ന​വൾ വന്ന​തു​മു​തൽ, കഴി​ഞ്ഞ ഒരു ദശാ​ബ്ദ​ക്കാ​ലം, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ​യും അവ​ളു​ടെ പു​ഷ്പ​പാ​ദു​ക​ത്തെ​യും ആരാ​ധ​ന​യോ​ടെ കണ്ടി​രു​ന്ന കവി​യായ എന്നെ​യ​വൾ, വെ​റു​മൊ​രു പാ​റാ​വു​കാ​ര​നെ​പോ​ലെ കണ്ടു​വോ! അവൾ​ക്കു​മു​മ്പിൽ അവഗണന നേ​രി​ടേ​ണ്ടി​വ​ന്ന​പ്പോൾ, മു​റി​വേ​റ്റ ആൺമനം തേ​നീ​ച്ച​ക്കൂ​ടു പോലെ ഒന്നി​ള​കി. അതിൽ കവി​ഞ്ഞ​വൾ​ക്കു​നേ​രെ ഞാൻ ലൈം​ഗി​ക​ദാ​ഹ​ത്തോ​ടെ അക്ര​മാ​സ​ക്ത​യാ​യി എന്ന​തൊ​ക്കെ മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളു​ടെ മാ​യ​ക്കാ​ഴ്ച. സ്ത്രീ​സൗ​ഹൃദ ഹസ്തി​ന​പു​രി നിയമം അതി​ന്റെ നേർ​വ​ഴി​ക്കു​പോ​വ​ട്ടെ. കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​യാ​യെ​ങ്കി​ലും അവളെ കൗരവർ, ലൈം​ഗി​ക​അ​ടി​മ​യാ​ക്കി​യി​ല്ല. ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രു​മൊ​ത്ത​വൾ വന​വാ​സ​ത്തി​നു​പോയ സ്ഥി​തി​ക്കു് എനി​ക്കെ​തി​രെ ചാർ​വാ​കൻ കൊ​ടു​ത്ത പരാ​തി​യു​ടെ ബല​ത്തിൽ വി​ചാ​രണ എങ്ങ​നെ നീ​ങ്ങു​മെ​ന്നു് കണ്ട​റി​യ​ണം. നി​യ​മ​വാ​ഴ്ച​യു​ള്ള നാ​ട​ല്ലേ, സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​രെ കർ​ശ​ന​മാ​യി കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യു​ന്ന ദു​ശ്ശ​ള​നിർ​മ്മിത പെൺ​നീ​തി​നി​യ​മം കൗ​ര​വർ​ക്കും ബാ​ധ​ക​മ​ല്ലേ. അതു​കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തിൽ വന്നു ഇരു കൈ​ക​ളും നീ​ട്ടി വി​ല​ങ്ങു​വെ​ക്കാൻ, നീ​തി​മാ​നായ ഭീ​ഷ്മർ​ക്കു മു​മ്പിൽ തല​കു​നി​ക്കും. വെ​ട്ടു​ക​യോ ചങ്ങ​ല​ക്കെ​ട്ട​ഴി​ക്കു​ക​യോ ചെ​യ്യ​ട്ടെ!” കു​രു​വം​ശ​ദേ​വ​ത​യായ ജ്വാ​ലാ​മു​ഖി​ക്കു് ശരണം വി​ളി​ച്ചു ഒരു സംഘം കൗരവർ നീ​തി​പ​തി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ അണി​നി​ര​ന്നു. ചാർ​വാ​കൻ അവർ​ക്കെ​തി​രെ തയ്യാ​റാ​ക്കിയ വസ്ത്രാ​ക്ഷേപ പരാ​തി​യു​ടെ​യും സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി​ക​ളു​ടെ​യും പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ട​ഴി​ച്ചു വച്ചു.

2023-05-25

“നി​ങ്ങൾ​ക്കി​നി​യും വയ​സ്സു് മു​പ്പ​ത്തി​യാ​റു കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടെ​ല്ലെ​ന്നു അര​മ​ന​രേഖ പറ​യു​ന്നു. പി​ന്നെ എന്താ ചെ​ങ്കോൽ പി​ടി​ക്കാൻ ധൃതി? യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ക്കെ എത്ര കഷ്ട​പ്പെ​ട്ടും ത്യാ​ഗം ചെ​യ്തു​മാ​ണു് ഹസ്തി​ന​പു​രി സിം​ഹാ​സ​നം നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത​തു് എന്നോർ ക്കു​മ്പോൾ!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യും ധീ​ര​അ​ഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ ദുർ​ബ​ല​പു​ത്ര​നു​മായ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നെ നേ​രി​ട്ടു.

“കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി എന്നൊ​രു നാ​മ​മാ​ത്ര പദ​വി​ക്ക​പ്പു​റം, ഔദ്യോ​ഗിക ചു​മ​ത​ല​യൊ​ന്നും തരാ​തെ​യും, സൈ​നി​ക​ശാ​സ്ത്ര​ത്തിൽ ഉന്ന​ത​പ​രി​ശീ​ല​നം സൗ​ക​ര്യ​പ്പെ​ടു​ത്താ​തെ​യും, കാ​ല​മെ​ത്ര യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും കൂ​ട്ട​രും എന്നെ അധി​കാ​ര​വ​ഴി​യിൽ കൂ​ടെ​ച്ചേർ​ക്കാ​തെ പാർ​ശ്വ​വൽ​ക്ക​രി​ച്ചു. സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മ​ല്ലേ അപ്പോൾ ഞാൻ അയാളെ സ്ഥാ​ന​ഭ്ര​ഷ്ട​നാ​ക്കാൻ ആരിൽ​നി​ന്നും പല്ലും നഖവും ഉപ​യോ​ഗി​ക്കും, വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ അധി​കാ​ര​മോ​ഹി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മാ​യി ഐക്യം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു അവൾ​വ​ഴി​യും കൊ​ട്ടാ​ര​വി​പ്ല​വ​ത്തി​നു ശ്ര​മി​ക്കും, എന്നി​ട്ടും ‘പടു​വൃ​ദ്ധൻ’ പടി​യി​റ​ങ്ങി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, ഒരു ശര​ശ​യ്യ അയാൾ​ക്കാ​യി ഞാൻ നിർ​മ്മി​ക്കും!”

“മു​റി​ച്ചു​നീ​ക്കിയ വി​വാ​ദ​മു​ടി ചാർ​വാ​ക​നെ ഏൽ​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, ഏകാം​ഗ​പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ വി​ഖ്യാ​ത​വേ​ദി​ക​ളിൽ അതു​യർ​ത്തി​ക്കാ​ട്ടി, പീഡക കൗ​ര​വ​രു​ടെ ആണ​ധി​കാര പ്ര​മ​ത്ത​ത​ക്കു​നേ​രെ പ്ര​തി​രോ​ധ​ത്തി​ന്റെ പട​ച്ച​ട്ട നിർ​മ്മി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ? വെ​റു​തെ അഴി​ച്ചി​ട്ട​തോ​ടെ അവ​സാ​നി​ച്ചി​ല്ലേ മു​ടി​ക്കർ​ഹ​ത​പ്പെ​ട്ട അവസരം!” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തി​ന്റെ പി​റ്റേ​ന്നു് ആറംഗ പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘം വന​വാ​സ​ത്തി​നാ​യി പടി​യി​റ​ങ്ങു​ന്ന നേരം.

“സഹ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും പെ​ണ്ണ​ഭി​മാ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും യു​ഗാ​തീത പ്ര​തീ​ക​മാ​യി മുടി പറ്റെ മു​റി​ച്ചു​നീ​ക്കാൻ ഞാൻ പ്രിയ നകു​ല​നോ​ടു് ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​ത​ല്ലേ, എന്തു​ചെ​യ്യാം, ആളാകെ വി​കാ​ര​വി​വ​ശ​നാ​യി മു​ട്ടു കു​ത്തി കൈ​കൂ​പ്പി, “അരുതേ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​ളെ!” എന്ന​വൻ കെ​ഞ്ചി. “നി​ന്റെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ അഞ്ചംഗ ഗു​ണ​ഭോ​ക്താ​ക്ക​ളായ ഞങ്ങൾ നി​ന്നോ​ടൊ​പ്പം നിർ​വൃ​തി​യിൽ കി​ട​ക്കു​മ്പോൾ നാണം മറ​ക്കാ​നും, സാ​ന്ത്വ​നം തേ​ടാ​നും, മു​ഖാ​വ​ര​ണ​മാ​ക്കിയ ഐതി​ഹാ​സിക മുടി നീ മു​റി​ച്ചു​മാ​റ്റ​രു​തേ. വെ​ല്ലു​വി​ളി​പോ​ലെ നി​വർ​ത്തി​യി​ടൂ, കു​രു​വം​ശ​മാ​കെ അല​യ​ടി​ക്ക​ട്ടെ മു​റി​വേ​റ്റ പെ​ണ്ണ​ഭി​മാ​ന​ത്തി​ന്റെ പോ​രാ​ട്ട​കാ​ഹ​ളം.” എന്നോ​ടൊ​പ്പം പത്തു​വർ​ഷ​മാ​യി പാ​യ​ക്കൂ​ട്ടു കി​ട​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടാൽ എങ്ങ​നെ ഞാൻ അരു​തെ​ന്നു പറയും. അഴി​ച്ചി​ട്ട മുടി കെ​ട്ടാൻ ചു​ടു​കൗ​ര​വ​ചോര തേ​ക്ക​ണം എന്നൊ​രു നി​ബ​ന്ധന കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്തു​കൂ​ടെ എന്ന ഭീ​മ​യാ​ച​ന​ക്കും ഞാൻ ചെ​വി​കൊ​ടു​ത്തു. പ്ര​തി​ജ്ഞ എടു​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തി​ല​വൻ ഭീ​ഷ്മ​രെ​യും തോൽ​പ്പി​ക്കും!”

“ജ്വ​ലി​ക്കു​ന്ന​ല്ലോ കരി​നീ​ല​ക്ക​ണ്ണു​കൾ! രോ​ഷ​മു​യ​രാൻ മാ​ത്രം എന്താ​ണി​ത്ര പ്ര​കോ​പ​നം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ കൈ​മു​ത്തി.

“ഇപ്പോൾ കേട്ട കാ​ര്യം നോ​ക്കു​മ്പോൾ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​മൊ​ക്കെ എത്ര നി​സ്സാ​ര​മാ​യി തോ​ന്നു​ന്നു! ഭര​ണ​ഘ​ട​നാ​ബാ​ഹ്യ​മായ അധി​കാ​ര​ദുർ​വി​നി​യോ​ഗ​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​യു​വ​ത്വം അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ നട​പ്പാ​ക്കിയ സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​ന​ട​പ​ടി, തെ​ളി​വെ​ടു​പ്പി​ലൂ​ടെ കണ്ട​പ്പോൾ ഞെ​ട്ടി​പ്പോ​യി. സ്ത്രീ​ത്വ​ത്തെ അവ​ഹേ​ളി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തെ​ല്ലാം പരി​ഷ്കൃത ഹസ്തി​ന​പു​രി നി​യ​മ​സം​ഹി​ത​യിൽ പട്ടിക തി​രി​ച്ചു രേ​ഖ​യാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടോ, അതെ​ല്ലാം ആ കു​ടി​ല​കൗ​ര​വൻ എന്നോ തു​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു. ഇവ​നാ​ണ​ല്ലോ ദേ​ശ​ര​ത്ന​പു​ര​സ്കാ​രം കൊ​ടു​ത്തു പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം ആദ​രി​ച്ച​തെ​ന്നോർ​ക്കു​മ്പോൾ സാ​മൂ​ഹ്യ​മായ അനീ​തി​യോർ​ത്തു ഞാൻ വി​യർ​ക്കു​ന്നു. കൗ​ര​വർ​ക്കു വേ​ണ്ടി വി​വാ​ഹ​മാ​ലോ​ചി​ക്കു​ന്ന പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ കന്യ​ക​മാ​രാ​യി​രി​ക്ക​ണം എന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​നി​ബ​ന്ധന കണ്ട​പ്പോൾ ചോര തി​ള​ച്ചു. വി​വാ​ഹി​ത​കൾ ചാ​രി​ത്ര്യം സം​ര​ക്ഷി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും അവൻ നി​ഷ്കർ​ഷി​ക്കു​ന്നു. ഇതൊ​ക്കെ പ്രാ​യോ​ഗി​ക​ത​ല​ത്തിൽ ഉറ​പ്പു വരു​ത്തി​യി​രു​ന്ന​തോ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ. ഇപ്പോൾ പ്ര​തി​പ​ക്ഷ നേ​താ​വെ​ന്ന പദവി വഹി​ക്കു​ന്ന സ്ത്രീ​പ​ക്ഷ​വാ​ദി ആൾ കൊ​ള്ളാം. കു​റ​ച്ചു കാ​ല​മാ​യി അവൾ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പേർ ആരോ​പ​ണ​സ്വ​ര​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു എന്നെ സഹ​താ​പ​പൂർ​വ്വം പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ സൗ​ജ​ന്യ​മ​ധു​ര​മാ​യി പരാ​മർ​ശി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ബഹു​ഭർ​തൃ​ത്വം ഞാൻ ചു​ളി​വിൽ നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത ദാ​മ്പ​ത്യ സൗ​ഭാ​ഗ്യ​മ​ല്ല. ഭർ​ത്തൃ​മാ​താ​വു് സ്വർ​ണ്ണ​ത്ത​ളി​ക​യിൽ വച്ചു​നീ​ട്ടി​യ​താ​ണു്. ആദ്യ​രാ​ത്രി എന്നോ​ടൊ​പ്പം കി​ട​ക്കും മു​മ്പു് പാ​ണ്ഡ​വർ കന്യ​കാ​ത്വം തെ​ളി​യി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് ഞാൻ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​തു പോലെ, വി​വാ​ഹ​ശേ​ഷം ആരോ​ടൊ​പ്പം അവർ പായ പങ്കി​ടു​ന്നു എന്നോ, സ്വ​വർ​ഗ്ഗ​ഭോ​ഗി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നോ എന്ന​തൊ​ന്നും എനി​ക്കു് പരി​ഗ​ണ​നാ​വി​ഷ​യ​മ​ല്ല. വ്യ​ത്യ​സ്ത ശാ​രീ​രിക, വൈ​കാ​രിക ആവ​ശ്യ​ത്തി​നു​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​വു​ന്ന ജൈ​വി​ക​ഉ​രു​പ്പ​ടി​കൾ എന്ന​തിൽ കവി​ഞ്ഞൊ​രു രതി​മൂർ​ച്ഛ​യും പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ​നി​ന്നും നി​ന്നു് പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. കാരണം ഞാൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യെ പോലെ ആരോ പ്ര​സ​വി​ച്ച ഏതോ ഹീന മനു​ഷ്യ​ജ​ന്മ​മ​ല്ല, അയോ​നിജ! യാ​ഗാ​ഗ്നി​യിൽ നി​ന്നു​യർ​ന്ന അപൂർ​വ്വ​യി​നം!”

2023-05-26

“നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മര​ണ​ശേ​ഷം ഭാര്യ പു​നർ​വി​വാ​ഹ​സാ​ധ്യത വി​ട്ടു​ക​ള​യ​രു​തെ​ന്നു​പ​ദേ​ശി​ക്കാൻ, മരി​ച്ചു​പോയ നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്തു​കാ​ര്യം, താ​ല്പ​ര്യ​മു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അവരതു ചെ​യ്യും എന്ന​ല്ലേ സ്ത്രീ​പ​ക്ഷ​വാ​ദി​കൾ കാ​ണേ​ണ്ട​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ യു​ദ്ധ​മേ​ഘ​ങ്ങൾ നി​റ​യു​ന്ന കാലം.

“ഭർ​ത്താ​വി​ന്റെ പക​ര​ക്കാ​ര​നാ​യി ഒരാളെ കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല എന്ന​വൾ ശാഠ്യ നി​ല​പാ​ടെ​ടു​ത്തെ​ങ്കിൽ അതു് പു​നഃ​പ​രി​ശോ​ധി​ക്ക​ണം എന്ന​ല്ലേ പറ​ഞ്ഞു​ള്ളു? കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ ആരോ​ഗ്യ​മു​ള്ള ആണി​ന്റെ സാ​ന്നി​ധ്യം പി​ന്നീ​ടു് മോ​ഹി​ച്ചാൽ, അതാ​ണു് സ്വാ​ഭാ​വി​കം എന്ന​ല്ലേ നി​ല​പാ​ടെ​ടു​ത്ത​തു്? സാ​മ്പ​ത്തിക തട​സ്സ​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ഒന്നോ​അ​തി​ല​ധി​ക​മോ കൂ​ട്ടു​കാ​രു​മാ​യൊ​രു ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം അത്ര​മോ​ശ​മ​ല്ലെ​ന്നു ദ്രൗ​പ​ദി എന്നോ തെ​ളി​യി​ച്ചി​ല്ലേ. ‘രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡത സം​ര​ക്ഷി​ക്കാൻ ജീവൻ ബലി​ദാ​നം ചെ​യ്തു അവൻ അവ​ന്റെ പാ​ട്ടി​നു പോയി അതോടെ എനി​ക്കു് പു​നർ​വി​വാ​ഹ​സാ​ധ്യ​ത​യു​ള്ളൊ​രു ശോ​ഭ​ന​ഭാ​വി സാ​ധ്യ​മാ​വ​ട്ടെ’ എന്ന​വൾ ധീ​ര​ത​യോ​ടെ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചാൽ, നി​ങ്ങൾ​ക്കും ആശ്വ​സി​ക്കാം, വൈ​ധ​വ്യ​ത്തി​ലും, രതി അഭി​ലാ​ഷ​ങ്ങ​ളു​ടെ ആൺപെൺ പൂർ​ത്തീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നു് ആണു​ങ്ങൾ വേണോ എന്ന​ല്ല, എത്ര ആണു​ങ്ങൾ ആവാം എന്നു​മാ​ത്ര​മേ വിധവ കണ​ക്കു​കൂ​ട്ടേ​ണ്ട തു​ള്ളൂ. ബാ​ക്കി കാ​ര്യ​ങ്ങൾ യു​ദ്ധം കഴി​യ​ട്ടെ വി​ശ​ദ​മാ​ക്കാം”, സൈനിക പാളയ നിർ​മ്മി​തി​യു​ടെ അവ​സാ​ന​ഘ​ട്ട പരി​ശോ​ധ​ന​ക്കാ​യി കൗരവ സം​ഘ​ങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പം യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യി​ലേ​ക്കു രഥ യാ​ത്ര​ക്കൊ​രു​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു, അച്ഛ​നെ​യും അമ്മ​യെ​യും രാ​ജ്യ​സ​ഭ​യിൽ ചെ​ന്നു് കണ്ടു, ഏക​പ​ത്നീ​വ്ര​ത​കാ​ര​നായ ഇതി​ഹാ​സ​കൗ​ര​വൻ.

2023-05-27

“പാ​ണ്ഡ​വ​ത​ല​യൊ​ന്നും വെ​ട്ടാ​ത്ത​തിൽ ഭീ​ഷ്മ​പി​താ​മ​ഹ​നോ​ടു് നി​ങ്ങൾ കയർ​ത്തു സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തൊ​ക്കെ ശരി, എന്നാൽ പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ പോ​രാ​ട്ട​മി​ക​വു് കാ​ണി​ക്കാ​ത്ത ഇള​മു​റ​കൗ​ര​വ​രെ അതു​പോ​ലെ ശാ​സി​ച്ച അനു​ഭ​വ​മു​ണ്ടോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മു​തിർ​ന്ന സൈ​നി​ക​മേ​ധാ​വി​ക​ളു​മാ​യി ചർച്ച തു​ട​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ധീ​ര​കൗ​ര​വൻ.

“എന്താ സംശയം? നി​ത്യ​വും രാ​ത്രി പോ​രാ​ട്ട​പ്ര​ക​ട​നം വി​ല​യി​രു​ത്തി​യേ ഞാൻ ഒരു പോള കണ്ണ​ട​ക്കൂ. ഇന്ന​ലെ രാ​വി​ലെ ഒരു ‘ഇളമുറ’ സങ്ക​ടം പറ​ഞ്ഞു, കളി​ക്കൂ​ട്ടു​കാ​രാ​യി​രു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ഇട​നെ​ഞ്ചിൽ ഞാ​നെ​ങ്ങ​നെ വാൾ വീശും! യു​ദ്ധ​ക്ഷ​മ​മ​ല്ലാ​ത്ത അത്ത​രം മൃ​ദു​ല​വി​കാ​ര​ങ്ങൾ തു​ട​ച്ചു​നീ​ക്കാൻ, കൗ​ര​വ​മ​നോ​ഭാ​വ​ത്തിൽ തി​രു​ത്ത​ലി​നാ​യി അവനെ അറ​വു​ശാ​ല​യിൽ വി​ട്ടു. കറവ വറ്റിയ വളർ​ത്തു​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ തല​ക്ക​ടി​ച്ചു​കൊ​ന്നു, തൊലി പൊ​ളി​ച്ചു ഭക്ഷ്യ​യോ​ഗ്യ​മായ ഇറ​ച്ചി​യാ​ക്കി ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലെ​ത്തി​ക്കു​ന്ന പണി​യിൽ പ്ര​ശംസ നേ​ടി​യാൽ മാ​ത്ര​മേ, പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ ഇനി സാ​യു​ധ​നി​യ​മ​നം കൊ​ടു​ക്കൂ. മാ​തൃ​കാ​പ​ര​മാ​യി ശി​ക്ഷ​യെ​ന്നു തെ​ളി​ഞ്ഞ​ല്ലോ. ആയുധം മൂർ​ച്ച കൂ​ട്ടി​യാ​ണി​പ്പോൾ പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​നു് യാ​ത്ര​പോ​വു​ന്ന​തു്!”

“ഇത്ത​വണ യാ​ത്ര​ക​ളിൽ അച്ഛ​നെ എവി​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും നീ കണ്ടു​വോ, മകനേ?” സു​ഭ​ദ്ര അഭി​മ​ന്യു​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. സന്ധ്യ. കുറെ കാ​ല​ത്തെ അസാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ദ്വാ​ര​ക​യിൽ മട​ങ്ങി​യെ​ത്തിയ മകൻ, അമ്മ​യു​മൊ​ത്തു കടൽ​ത്തീ​ര​ത്തു് നട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന പ്ര​ഭാ​തം.

“വി​രാ​ട​ത്തിൽ കണ്ടു അമ്മാ. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യുൾ​പ്പെ​ടെ ആറു​പേ​രും കരു​ത​ലോ​ടെ വേ​ഷം​കെ​ട്ടി കഴി​യു​ന്ന അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ക്കാ​ലം. സ്ത്രീ​വേ​ഷം ധരി​ച്ച അച്ഛൻ, നൃ​ത്തം പഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന രാ​ജ​കു​മാ​രി ഉത്ത​ര​യെ ‘നി​ന്റെ ഭാ​വി​വ​ധു’ എന്നു് എനി​ക്കു് പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി. ‘മു​ഖം​മൂ​ടി’ ധരി​ച്ച മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വ​രെ​യും രഹ​സ്യ​മാ​യി കണ്ടു ഉപ​ചാ​രം ചൊ​ല്ലി ഞാൻ പി​രി​യു​മ്പോൾ, അച്ഛൻ ശി​രോ​വ​സ്ത്രം ധരി​ച്ചു നഗ​രാ​തിർ​ത്തി​വ​രെ വന്നു എന്നെ യാ​ത്ര​യാ​ക്കി. “കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ, കൗ​ര​വർ​ക്കെ​തി​രെ പാ​ണ്ഡ​വ​സൈ​ന്യ​ത്തെ ജയി​പ്പി​ക്കാൻ നീ സ്തോ​ഭ​ജ​ന​ക​മായ ഒര​പൂർ​വ്വ​യു​ദ്ധ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​മു​ണ്ടാ​ക്കു​മോ എന്ന​വൻ അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മാ​യി ചോ​ദി​ച്ചു.” നി​ന​ക്കെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും ദൈ​വ​ഹി​ത​ത്താൽ സം​ഭ​വി​ച്ചാ​ലോ, ഉത്ത​ര​യിൽ നി​ന​ക്കു് പി​റ​ക്കു​ന്ന മകനെ ഞാൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ഭാ​വി​രാ​ജാ​വാ​ക്കാം എന്നു് കൈ​പി​ടി​ച്ചു് ചേർ​ത്തു​നിർ​ത്തി അനു​മ​തി ചോ​ദി​ച്ചു. പ്ര​ത്യാ​ശാ​ഭ​രി​ത​മാ​യി കാ​ണാ​റു​ള്ള ആ സു​ന്ദര മു​ഖ​ത്തെ ദൈ​ന്യത കണ്ടു ഞാൻ ‘അങ്ങ​നെ ആവ​ട്ടെ അച്ഛാ’ എന്നു് വാ​ക്കു​കൊ​ടു​ത്തു​പോ​യി, അമ്മാ”.

“ആ ചതി​യിൽ നീ വീ​ഴ​രു​താ​യി​രു​ന്നു മകനേ!” ഭീതി നി​റ​ഞ്ഞ മു​ഖ​ത്തോ​ടെ അവൾ ആകാ​ശ​ത്തേ​ക്കു​നോ​ക്കി.

2023-05-28

“നവ​വ​ധു​വാ​യി നി​ങ്ങൾ വന്ന​കാ​ലം ഞാൻ ഓർ​ത്തെ​ടു​ക്ക​ട്ടെ! ഹസ്തി​ന​പു​രി​ക്കും, ഭാ​വി​യിൽ കു​ടി​യേ​റാ​നു​ള്ള ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​നും ഇട​ക്കൊ​രു ചു​രു​ങ്ങിയ കാ​ല​യ​ള​വിൽ, ഒന്നൊ​ന്നാ​യി പരി​ച​യ​പ്പെ​ട്ട നൂറു കൌ​ര​വ​രേ​യും നി​ങ്ങൾ, പി​ന്നീ​ടു് കാ​ണു​മ്പോൾ പേർ​പ​റ​ഞ്ഞു, അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ലെ സ്വീ​ക​ര​ണ​മു​റി​യി​ലേ​ക്കു ഊഷ്മ​ള​മാ​യി സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. പെറ്റ തള്ള ഗാ​ന്ധാ​രി​ക്കാ​വു​മോ, നൂ​റ്റു​വ​രായ മക്ക​ളെ തെ​റ്റാ​തെ പേർ വി​ളി​ക്കാൻ?”, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കണ്ണു് കെ​ട്ടി സ്വയം കാഴ്ച നി​ഷേ​ധി​ച്ച ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ പോ​ലെ​യാ​ണോ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ക്ഷ​മ​മായ പഞ്ചേ​ന്ദ്രി​യ​ങ്ങൾ ഉള്ള പ്ര​ണ​യി​നി?”

“നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ജ്യേ​ഷ്ഠ​നാ​ണ​ല്ലോ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ക്രൂ​ര​പീ​ഡ​കൻ? വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ക്കാ​ര്യ​ങ്ങൾ കണ്ട​മ​ട്ടി​ല്ല​ല്ലോ, നി​ങ്ങൾ വനി​താ​വ​കാശ സമി​തി​യു​ടെ അധ്യ​ക്ഷ​യ​ല്ലേ!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ശ്ശ​ള​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആണു​ങ്ങൾ​ക്കു് മാ​ത്രം സാ​ന്നി​ധ്യം അനു​വ​ദി​ച്ച ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ, ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി​യ​തൊ​രു ആചാ​ര​ലം​ഘ​നം എങ്കിൽ, അതി​ലൂ​ടെ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് നവോ​ത്ഥാ​നം കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​നാ​വു​മെ​ന്ന തോ​ന്നൽ വേണ്ട. വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ച ഒരു പാ​ണ്ഡ​വ​നു​പു​റ​മെ നാലു പേരെ കൂടി കു​ന്തി അവളിൽ അടി​ച്ചേൽ​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ, നവ​വ​ധു​വി​ന്റെ മുൻ​കൂർ അനു​മ​തി തേ​ടി​യി​ല്ല എന്ന ന്യൂ​ന​ത​യാൽ ഞാൻ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തെ തന്നെ ചോ​ദ്യം ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ നട​പ​ടി​ക്ര​മ​ങ്ങ​ളു​ടെ നഗ്ന​മായ ലംഘനം അവ​ളിൽ​നി​ന്നും മനഃ​പൂർ​വ്വം ഉണ്ടാ​യ​തോ​ടെ, ഖേദം പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം അടി​മ​വ്യ​വ​സ്ഥി​തി​യെ പാ​ഞ്ചാ​ലി അധി​ക​ക്ഷേ​പി​ച്ചു എന്ന​തു കൊ​ണ്ടും സ്ത്രീ​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​വാ​ദി​ക​ളു​ടെ ആരാ​ധ്യ​യാ​വു​ന്നി​ല്ല, കാരണം, അവ​ളു​ടെ അച്ഛ​നും അടി​മ​പ്പെൺ​ക്ര​യ​വി​ക്ര​യം ചെ​യ്തി​രു​ന്നു, പാ​ണ്ഡ​വ​രും അവ​ള​റി​യാ​തെ അടി​മ​പ്പെ​ണ്ണു​ങ്ങ​ളിൽ അധീ​ശ​ത്വം പു​ലർ​ത്തി. അവളും പാ​ണ്ഡ​വ​രെ അടി​മ​ക​ളാ​യി കണ​ക്കാ​ക്കു​ന്നു എന്ന​തൊ​ന്നും ജനം അറി​യാ​ത്ത​ത​ല്ല. സ്വ​ത്തും പദ​വി​യും നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി അവ​ളൊ​രു പ്ര​ഹ​സ​നം അര​ങ്ങേ​റി എന്നേ​യു​ള്ളു. പത്തു​വർ​ഷം കാ​ട്ടിൽ കു​റു​ന​രി​കൾ​ക്കു​മൊ​പ്പം കഴി​യ​ട്ടെ, തി​രി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന​തൊ​രു സമ്പൂർ​ണ്ണ പെ​ണ്ണ​വ​കാശ പോ​രാ​ളി​യാ​യി​ട്ടാ​വും. ക്ഷ​മി​ക്ക​ണം തി​ര​ക്കു​ണ്ടു് സൈ​ന്ധ​വ​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു​പോ​വാൻ സന്നാ​ഹ​ങ്ങൾ ആയി.”

2023-05-29

“അന്ത​സ്സു​ള്ള ആൺപെൺ പൊ​റു​തി ഒരു വ്യ​ക്തി​യിൽ കേ​ന്ദ്രീ​ക​രി​ച്ചാൽ സാ​ധ്യ​മാ​വി​ല്ലെ​ന്ന മുൻ​വി​ധി​യി​ലാ​ണോ, ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ പരീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നാ​യി പാ​ണ്ഡ​വ​രു​മൊ​ത്തു ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു പടി​യി​റ​ങ്ങി​പ്പോ​യ​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ സജീ​വ​ദാ​മ്പ​ത്യ​ക്കാ​ലം.

“അതൊ​ക്കെ വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു​മു​മ്പും പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ സാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്ന​ല്ലോ. എന്നാൽ ഏക​പ​ക്ഷീ​യ​മാ​യി എന്നിൽ അടി​ച്ചേ​ല്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ആൺ​പെൺ​പൊ​റു​തി മലി​ന​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തിൽ, ബഹു​ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ‘ജൈ​വി​ക​പ​ങ്കെ’ന്നു് അവ​രോ​ടു് നേ​രി​ട്ടു് ചോ​ദി​ച്ച​റി​ഞ്ഞാൽ മതി.”

“ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തിൽ പന​യോ​ല​യും എഴു​ത്താ​ണി​യു​മാ​യി പ്ര​വേ​ശി​ക്കാൻ അനു​മ​തി കി​ട്ടിയ ഏക വനിത ഞാ​നാ​യി​രു​ന്നു. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​വ​സ​തി​യിൽ ചാ​രി​ക്കി​ട​ന്നു പോ​രാ​ട്ടം നി​ങ്ങൾ നേരിൽ കണ്ടു എന്ന അവ​കാ​ശ​വാ​ദം ചോ​ദ്യം ചെ​യ്യാ​തെ വി​ടു​ന്നു. എന്നാൽ എങ്ങ​നെ​യാ​ണു് അഭി​മ​ന്യു​മ​ര​ണ​വാർ​ത്ത നി​ങ്ങൾ അന്ധ​രാ​ജാ​വി​നെ അറി​യി​ച്ച​തു് എന്ന​റി​യാൻ വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു് കൗ​തു​ക​മു​ണ്ടാ​ക്കും!? ഒന്നോർ​ത്തെ​ടു​ക്കാ​മോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക സഞ്ജ​യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഏറ്റു​പ​റ​യ​ട്ടെ, ആ കൗമാര പാ​ണ്ഡ​വ​പോ​രാ​ളി, സം​ഘ​ടിത കൗ​ര​വാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ പൂ​പോ​ലെ ഞെ​രി​യു​ന്ന​തു ഞാൻ വി​തു​മ്പി​ക്കൊ​ണ്ട​റി​യി​ച്ച​പ്പോൾ ‘ബലേ ഭേഷ്’ എന്നു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ പ്ര​തി​ക​രി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ​നി​ന്ന​യാൾ ചാ​ടി​യെ​ണീ​റ്റു തു​ട​ങ്ങി​വ​ച്ച അശ്ലീ​ല​മായ ‘ഇള​കി​യാ​ട്ടം’ നി​ല​ക്കാൻ, വി​ദു​രർ ഇട​പെ​ടേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. അവ​സാ​നം കർ​ണ്ണൻ അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ ഇട​നെ​ഞ്ചി​ലേ​ക്കു കത്തി കയ​റ്റി​യ​പ്പോൾ, “ശവ​ത്തിൽ കു​ത്താ​തെ​ടാ തന്ത​ക്കു പി​റ​ക്കാ​ത്ത​വ​നേ” എന്നു് വി​ങ്ങി​പ്പൊ​ട്ടി ഞാൻ തത്സ​മ​യ​വാർ​ത്താ പ്ര​ക്ഷേ​പ​ണം നിർ​ത്തി വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു പോയി.”

“ഭര​ണ​കൂ​ട​ഭീ​ക​ര​ത​യെ​ന്നു വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പൊതു സമൂഹം കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ വി​വാ​ദ​മു​യർ​ത്തു​മ്പോ​ഴെ​ല്ലാം, ക്ഷ​മാ​പ​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നു​പ​ക​രം, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അവി​ടെ​വ​ച്ചു ‘നിർ​മ്മി​ച്ചെ’ടു​ക്കു​ന്നൊ​രു കപ​ട​ആ​ഖ്യാ​ന​മു​ണ്ടു്—ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യി​ലെ അധ്യ​ക്ഷൻ ഭീ​ഷ്മർ! കള്ള​ച്ചൂ​തെ​ങ്കിൽ കൂ​ട്ടു​നിൽ​ക്കു​മോ പി​താ​മ​ഹൻ? എന്നാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ പ്ര​തി​രോ​ധം. അതി​ലെ​ത്ര കാ​ര്യ​മു​ണ്ടു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആജീ​വ​നാ​ന്ത ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം പാ​ലി​ക്കു​മെ​ന്നു് ആകാ​ശ​ങ്ങ​ളെ സാ​ക്ഷി​യാ​യി ഭീ​ഷ്മർ പ്ര​തി​ജ്ഞ എടു​ത്തി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു എന്നു് അര നാ​ഴി​ക​നേ​രം സങ്കൽ​പ്പി​ക്കുക, ഭീ​ഷ്മ​സ​ന്ത​തി​പ​ര​മ്പ​ര​യു​മാ​യി സത്യ​വ​തി സന്ത​തി​പ​ര​മ്പര എന്നോ പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ തീർ​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു ഹസ്തി​ന​പു​രി സ്വ​ത്തു​തർ​ക്കം. ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും പാ​ണ്ഡു​വും എത്ര​വ​ധു​ക്ക​ളെ എവി​ടെ​നി​ന്നും കൊ​ണ്ടു​വ​ര​ണ​മെ​ന്നൊ​ക്കെ ഭീ​ഷ്മർ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു് സന്മ​ന​സ്സി​നെ​ക്കാൻ മുൻ​വി​ധി മാ​ത്രം. എന്തു​കാ​ര്യ​വും ഭീ​ഷ്മർ കൈ​വീ​ശി സമ്മ​തി​ക്ക​ണം. സഭയിൽ സം​ഭ​വി​ച്ച​തു് അധാർ​മ്മിക ചൂ​താ​ട്ട​മെ​ന്നും, സത്സം​ഗ​മ​ല്ലെ​ന്നും പി​താ​മ​ഹൻ ഇനി​യെ​ങ്കി​ലും അറി​യ​ണം. ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭാ​ധ്യ​ക്ഷ​നാ​യി ഭീ​ഷ്മ​രെ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ നാ​മ​നിർ​ദേ​ശം ചെ​യു​മ്പോൾ വേ​ണ്ടാ എന്നു് ശബ്ദ​മു​യർ​ത്തി പറ​ഞ്ഞു​വോ? “ഒരു നീ​തി​മാ​നെ പോലെ ഞാൻ നി​രീ​ക്ഷി​ക്കാം” എന്നു് പറ​ഞ്ഞാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ ദന്ത സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ കയ​റി​പ്പ​റ്റി​യ​തു്? എന്നി​ട്ടി​പ്പോൾ പറ​യു​ന്നോ, വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം കു​രു​വം​ശ​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ ഒരു കറു​ത്ത അധ്യാ​യം!”

“കണ്ടാൽ കുലീന! അവൾ​ക്കെ​തി​രെ പരാതി ഗു​രു​ത​രം എന്നാ​ണു് നീ​തി​പീ​ഠ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം. എന്തു് ‘ഗു​രു​ത​രം’ ആ ‘കുലീന വനിത’ ചെ​യ്തു എന്നാ​ണു നാം മന​സ്സി​ലാ​ക്കേ​ണ്ട​തു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചാർ​വാ​ക​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“നീ​രാ​ടാൻ ആകാ​ശ​ചാ​രി​കൾ മനു​ഷ്യ​രൂ​പ​മെ​ടു​ത്തു ഉച്ച​മ​യ​ങ്ങും നേ​ര​ത്തു താ​ഴ്‌​വ​ര​യി​ലെ ജലാ​ശ​യ​ത്തിൽ വരാ​റു​ണ്ടെ​ന്നു് നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​മോ എന്നാ​ണു്, ഞാൻ അന്വേ​ഷി​ച്ച​പ്പോൾ കു​ന്തി പറ​ഞ്ഞ​തു്. സൗ​ഹൃ​ദ​മ​ത്സ​ര​ത്തിൽ അവർ​ക്കൊ​പ്പം പ്ര​സ​ന്ന​യാ​യി നീ​ന്തി പ്ര​ശം​സ​നേ​ടു​മ്പോൾ, നീ​ന്തൽ​ക്കാ​രി​ലൊ​രാ​ളെ പ്രീ​ണി​പ്പി​ച്ച​വൾ ബീജം യാ​ചി​ക്കും. ദുർ​ബ​ല​നി​മി​ഷ​ത്തിൽ ആകാ​ശ​ചാ​രി​കൾ തയ്യാ​റാ​വു​മ്പോൾ, ദി​വ്യ​ഗർ​ഭ​ത്തി​ന​വൾ വഴ​ങ്ങി​ക്കൊ​ടു​ക്കും. മൂ​ന്നു പ്രാ​വ​ശ്യം ഈ ദുരൂഹ ബീ​ജ​സം​ഭ​ര​ണം ഫല​പ്രാ​പ്തി​യിൽ സു​ഖ​പ്ര​സ​വ​ത്തി​ലേ​ക്കു നയി​ച്ച​പ്പോൾ, കു​ന്തി പി​ന്നീ​ടു് നീ​ന്താൻ മറ്റൊ​രു സു​ന്ദ​രി​യെ പറ​ഞ്ഞ​യ​ച്ചു. ഒറ്റ​ത്ത​വ​ണ​ഗർ​ഭ​ത്തിൽ ഇര​ട്ട​ക്കു​ഞ്ഞു​ങ്ങൾ​ക്കു​വേ​ണ്ട ബീജം സഹോ​ദ​ര​ദാ​താ​ക്ക​ളിൽ​നി​ന്ന​വൾ സം​ഭ​രി​ച്ചു. ‘മംഗലം ചെയ്ത പു​രു​ഷൻ ആളൊരു ഷണ്ഡൻ’ എന്നു് മു​ദ്ര​കു​ത്തി​യാ​ണ​വർ മാ​തൃ​ത്വം എന്ന പെ​ണ്ണ​വ​കാ​ശ​ത്തി​നു അസാ​ധാ​രണ ബീ​ജ​സ്രോ​ത​സ്സു​ക​ളെ കണ്ടെ​ത്തി​യ​തു്. സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും സ്ത്രീ വേറെ വഴി നോ​ക്കും എന്നൊ​രു അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മായ പ്ര​തി​ക​ര​ണം മാ​ത്ര​മേ കു​ന്തി, വി​ചാ​ര​ണ​യിൽ പറ​ഞ്ഞു​ള്ളു. ഇപ്പോൾ അവൾ സ്വ​ത​ന്ത്ര എന്നാ​ണ​റി​ഞ്ഞ​തു്. നട്ടാൽ കി​ളിർ​ക്കാ​ത്ത കെ​ട്ടു​ക​ഥ​കൊ​ണ്ട​വർ സ്വർ​ഗ്ഗ​ജാ.”

“കു​റ്റ​വാ​ളി​കൾ പെ​രു​കി​യോ? ആവ​ശ്യ​ത്തി​നു് തി​ക​യു​ന്നി​ല്ല കൈ വി​ല​ങ്ങു​കൾ എന്നാ​ണ​ല്ലോ ക്ര​മ​സ​മാ​ധാന ചുമതല വഹി​ക്കു​ന്ന ഭീ​മ​ന്റെ പരാതി!”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭര​ണ​കൂട വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആറു വി​ല​ങ്ങു​ക​ളാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധന കാ​ര്യാ​ല​യ​ത്തിൽ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു്. പാ​ണ്ഡ​വ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും തി​രി​ച്ചു വന്നാൽ കയ്യോ​ടെ പി​ടി​ച്ചു അക​ത്തി​ടാൻ. ഇന്നു് സ്ഥി​തി അതാണോ? നി​ത്യ​വും കോട്ട വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ കാ​ണാ​റി​ല്ലേ, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ പ്ര​ക്ഷോ​ഭം അക്ര​മാ​സ​ക്ത​മാ​വു​ന്ന​തു്? ഒന്നും ഞാൻ വി​സ്ത​രി​ക്കേ​ണ്ട​ല്ലോ നി​ങ്ങൾ സാ​ക്ഷി​യ​ല്ലേ. കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തിൽ എത്തി​ക്കും മു​മ്പു് പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​കാ​രി​ക​ളെ കൂ​ച്ചു​വി​ല​ങ്ങി​ടേ​ണ്ടേ? കള്ള​ച്ചൂ​തിൽ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട​വ​രെ കൗരവർ അങ്ങ​നെ ചെയ്ത കീ​ഴ്‌​വ​ഴ​ക്ക​മി​ല്ലേ? എങ്കി​ലും, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളോ​ടു് ഞങ്ങൾ അങ്ങ​നെ ചെ​യ്യാ​മോ? ഇപ്പോൾ ഉള്ള ആറു വി​ല​ങ്ങു​കൾ ഒന്നു് മു​റു​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ചാൽ കാണാം, അഴി​യു​ന്ന​തു്. ഭക്ഷ്യ​ക്ഷാ​മം കാരണം മെ​ലി​ഞ്ഞ കൈ​ത്ത​ണ്ട​യു​ള്ള കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു എളു​പ്പം കൈ ഊരി​യെ​ടു​ത്തു ഓടി രക്ഷ​പ്പെ​ടാൻ കഴി​യു​ന്ന​ത​രം വി​ല​ങ്ങു​ക​ളും കൊ​ണ്ടു് ഇനി നട​ക്കു​ന്ന​തു് നാ​ണ​ക്കേ​ട​ല്ലേ. ഈ സ്ഥി​തി നാം മാ​റ്റ​ണം. കൗ​ര​വ​സ്ത്രീ കളുടെ മൃ​ദു​കൈ​ത്ത​ണ്ട​യിൽ മു​റി​വു​ണ്ടാ​ക്കാ​ത്ത​തും, ഭാരം കു​റ​ഞ്ഞ​തും, സ്വർ​ണ​വ​ള​യു​ടെ നി​റ​മു​ള്ള​തും, ഇരു​വ​ശ​ത്തും പൂ​ട്ടി​ടാ​വു​ന്ന​തു​മായ നവ​ത​ല​മുറ വി​ല​ങ്ങു​കൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി ഭീമൻ കർ​ത്ത​വ്യ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ നഗര പണി​ശാ​ല​ക​ളിൽ ഓടി​ന​ട​ക്കു​മ്പോൾ, നി​ങ്ങൾ അതൊരു പരി​ഹാ​സ​വി​ഷ​യ​മാ​ക്കു​ന്ന​തു രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹ​ത്തി​നു സമ​മ​ല്ലേ? യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ പ്ര​തി​രോ​ധ​ത്തി​ലാ​ക്കു​ന്ന വിധം ക്ര​മ​സ​മാ​ധാന പ്ര​ശ്നം നി​ങ്ങൾ തു​ടർ​ന്നും വക്രീ​ക​രി​ച്ചാൽ, കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തെ സൗ​ജ​ന്യ​വ​സ​തി​യും ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ ഭക്ഷ​ണ​വും പു​നഃ​പ​രി​ഗ​ണ​ന​ക്കു വി​ധേ​യ​മാ​കു​മേ!”

2023-05-30

“അന്നു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​ണ​യോർ​ജ്ജം ഞാൻ ഓർ​ക്കു​ന്നു. സം​ഘർ​ഷ​ഭ​രി​ത​മായ സ്വ​യം​വര മത്സ​ര​ത്തിൽ തൽ​പ​ര​ക​ക്ഷി​ക​ളു​ടെ ഇട​പെ​ട​ലു​കൾ അതി​ജീ​വി​ച്ചു അസ്ത്ര​വി​ദ്യ​യിൽ അർ​ജ്ജു​നൻ ജയി​ച്ച​പ്പോൾ! പി​ന്നെ എപ്പോ​ഴാ​ണു് അയാളെ കാ​ണു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും നി​ങ്ങൾ മുഖം തി​രി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​തു്? രാ​ജ​സൂയ യാ​ഗ​ത്തിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ ജീ​വി​ത​പ​ങ്കാ​ളി​യാ​യാൽ മാ​ത്ര​മേ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​യാ​വൂ എന്ന ആചാ​ര​വി​ധി​യിൽ നി​ങ്ങൾ കു​ടു​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ, സ്വ​യം​വ​ര​ജേ​താ​വി​നെ നി​ങ്ങൾ ഏക​പ​ക്ഷീ​യ​മാ​യി തി​ര​സ്ക​രി​ച്ചു​വോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഊഴം വച്ചു് കി​ട​ന്ന ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളിൽ ഈർ​ഷ്യ​യോ​ടെ ഞാൻ ഒരു കാ​ര്യം ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു, നവ​വ​ധു​വാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോൾ അവ​നെ​നി​ക്കു് തന്ന കേ​ശാ​ദി​പാ​ദ​പ​രി​ലാ​ളന ഇപ്പോൾ ഇല്ല. മറ്റു നാലു പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ നി​ന്നെ​ന്ന പോലെ പ്ര​ത്യേക പരി​ഗ​ണ​ന​യൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ​യാ​ണു് ഞാ​ന​വ​നിൽ നി​ന്നും ബീ​ജ​സം​ഭ​ര​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന​തെ​ന്ന അറി​വാ​ണ​വ​നെ അവ​ശ​നാ​ക്കി​യ​തെ​ന്നു​ണ്ടോ? ‘ദാ​മ്പ​ത്യ​വ​ഞ്ച​ന​യാ​ണു് ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം’ എന്ന​വൻ മു​ന​വ​ച്ചു സൂ​ചി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ, കു​ന്തി കു​ബു​ദ്ധി​യ​ല്ലേ അതെ​ന്നു ഞാൻ തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു. ‘ഇണ​ചേ​രു​മ്പോ​ഴും നീ അമ്മ​യെ വലി​ച്ചി​ഴ​ക്കു​ന്നോ?’ എന്നു് പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ചു ഇരു​ട്ടിൽ എനി​ക്കെ​തി​രെ അവൻ ‘വെ​ളി​ച്ച​പ്പെ’ടാൻ തു​ട​ങ്ങി. നാവിൽ നി​ന്നു് അരു​താ​ത്ത കാ​ര്യ​ങ്ങൾ പു​റ​ത്തു​വ​ന്നു എന്ന​റി​യാൻ ഞാൻ ഓർ​മ്മ​യെ ആശ്ര​യി​ക്ക​ണം. അർ​ജ്ജു​ന​പു​രു​ഷ​ത്വ​ത്തെ കണ​ക്കി​നു് പരി​ഹ​സി​ച്ചു എന്നാ​ണോർ​മ്മ. നി​ന്നെ​ക്കാൾ സ്പർ​ശ​ന​മി​ക​വോ​ടെ കി​ന്ന​രി​ക്കാൻ നകു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും ഉണ്ടെ​ന്ന എന്റെ തി​രി​ച്ച​ടി​യിൽ പാർ​ത്ഥ​പു​രു​ഷ​ത്വം തകർ​ന്നു. ഊഴ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു. പ്ര​ത്യുൽ​പ്പാ​ദ​ന​ര​തി പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ത്താ​തെ, ഒരു പു​രു​ഷ​നു് ഭാ​ര്യ​യോ​ടു് ചെ​യ്യാ​വു​ന്ന ഹീ​ന​പ്ര​തി​കാ​ര​ത്തി​ന​വൻ പടി​യി​റ​ങ്ങി, പി​ന്നെ കേ​ട്ട​തു് കട​ലോ​ര​ദ്വാ​ര​ക​യിൽ കൃ​ഷ്ണ​സ​ഹോ​ദ​രി സു​ഭ​ദ്ര​യെ തര​പ്പെ​ടു​ത്തി! അറി​ഞ്ഞു എന്നു് നടി​ച്ചി​ല്ല ഇന്നും നടി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ‘വി​ഴു​പ്പു​കെ​ട്ടു’ ചു​മ​ന്നു നി​ങ്ങൾ വശം കെ​ട്ടു എങ്കിൽ, പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു മാ​റ്റി, മണ്ണി​ള​ക്കി ഒന്നു് പി​ടി​ക്കൂ. ഇന്നു് പകൽ മു​ഴു​വൻ യമു​ന​യു​ടെ തീ​ര​ത്തു എന്റെ ഗർ​ഭ​കാ​ല​ശു​ശ്രൂ​ഷ​ക്കു​ള്ള പച്ചില മരു​ന്നു ചെ​ടി​ക​ളു​ടെ മഴ​ക്കാ​ല​പ​രി​ച​ര​ണ​മാ​ണു്.”

“അപ്പോൾ ശരി​ക്കും, വഴു​ക്കി വീ​ണി​ല്ല ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എന്നാ​ണോ നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്ന​തു്”, ‘കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം മാ​യി​ക​സ​ഭാ​ത​ല​ത്തിൽ, ക്ഷ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി കൗ​ര​വ​രാ​ജ​കു​മാ​രൻ കാൽ​വ​ഴു​ക്കി വീണ’പ്പോൾ, ആതി​ഥേയ പാ​ഞ്ചാ​ലി പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു എന്ന വാർ​ത്ത ഹസ്തി​ന​പു​രി കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ ചൂടൻ സം​വാ​ദ​മാ​വു​ന്ന ദി​ന​ങ്ങൾ.

“ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു കാൽ​വ​ച്ച മുതൽ കൗ​ര​വ​മു​ഖം ‘കു​നു​ഷ്ടു്’ കൊ​ണ്ടു് കരു​വാ​ളി​ച്ചി​രു​ന്നു എന്നാ​ണു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ പാ​റാ​വു​കാർ നൽകിയ രഹ​സ്യ​വി​വ​രം. ചു​റ്റും​നോ​ക്കി തേ​രാ​ളി​യോ​ട​വൻ ഓരോ​ന്നു് വി​ളി​ച്ചു പറയും, തേ​രാ​ളി ചെ​വി​കൊ​ടു​ക്കാ​തെ, ആരാ​ധ​ന​യോ​ടെ വി​സ്മ​യ​ക്കാ​ഴ്ച ഓരോ​ന്നും മി​ഴി​ച്ചു നോ​ക്കും, തി​ള​യ്ക്കു​ന്ന അസ​ഹി​ഷ്ണു​ത​യിൽ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ തേ​രാ​ളി​ക്കു​നേ​രെ കു​ര​ച്ചു അപ​ശ​ബ്ദ​മു​ണ്ടാ​ക്കും. പി​റ്റേ​ന്ന​വൻ നൂ​റു​നൂ​റു വിദേശ രാജ്യ സന്ദർ​ശ​കർ​ക്കൊ​പ്പം മാ​യി​ക​സ​ഭാ​ത​ല​ങ്ങൾ കണ്ടു സ്തം​ഭി​ച്ച​പ്പോൾ, ഉണർ​ന്ന ‘കു​രു​ട്ടു​മന’ത്തി​ലാ​ണു് ‘വീഴ്ച’ എന്ന പ്ര​ഹ​സ​നം അര​ങ്ങേ​റി​യ​തു്. അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ സഹാ​യി​യാ​യി ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നൊ​രു കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രി​വ​നിത, ആ ‘വീഴ്ച’യുടെ ആപാ​ദ​ചൂഡ കൃ​ത്രി​മ​ത്തം കണ്ടു ഒന്നു് ചു​മ​ച്ചു എന്നേ​യു​ള്ളു, കൗ​ര​വ​പ്ര​മാ​ണി അതു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യാ​യി നി​രൂ​പി​ച്ചു കഥാ​നിർ​മ്മി​തി പ്ര​ച​രി​പ്പി​ച്ചു. പു​ത്തൻ​പു​തു ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു നല്ല​തൊ​ന്നും പറ​യി​ല്ലെ​ന്നൊ​രു ശാ​ഠ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു് പി​ന്തുണ കൊ​ടു​ക്കാൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ആരു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു? നി​ങ്ങൾ പോയി അന്വേ​ഷി​ക്കേ​ണ്ട കാ​ര്യം തന്നെ.”

2023-05-31

“നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​ക്ക​ളെ മു​ക്കി​ക്കൊ​ല്ലു​ന്നൊ​രു ഭീ​ക​ര​ജ​ല​ജീ​വി​യാ​യി മഹാ​രാ​ജാ​വു് ശന്ത​നു നി​ങ്ങ​ളെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ നീ​ര​സ​മു​ണ്ടോ? പ്ര​സ​വി​ച്ച ഏഴു കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ​യും നി​ങ്ങൾ സ്വയം വക​വ​രു​ത്തി എന്നാ​ണു് രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ, സ്തോ​ഭ​ജ​ന​ക​മായ ആം​ഗ്യ​ങ്ങ​ളോ​ടെ നി​ല​വി​ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട​ദ്ദേ​ഹം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​തു്! ആകാ​ശ​ചാ​രി​യെ​ന്ന​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്ന മഹാ​റാ​ണി​യെ ഗം​ഗ​യാ​റി​ന്റെ തീ​ര​ത്തു സം​ശ​യ​ക​ര​മായ രീതിൽ കണ്ട​പ്പോൾ ചോ​ദി​ച്ചു.”

“പ്ര​സ​വാ​ന​ന്തര വി​ഷാ​ദ​രോ​ഗ​ത്തി​ലൂ​ടെ കട​ന്നു പോ​വു​ന്ന നിർ​ഭാ​ഗ്യ​വ​തി​ക​ളായ അമ്മ​മാ​രു​ടെ ശാ​രീ​രി​ക​വും വൈ​കാ​രി​ക​വു​മായ പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളെ​കു​റി​ച്ചെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും ആ മനു​ഷ്യ​നു അറിവോ അനു​ക​മ്പ​യോ ഉണ്ടോ? പെ​റ്റ​കു​ഞ്ഞി​നു പാ​ലൂ​ട്ടാ​നി​ഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്നോ​ര​മ്മ​യെ​ങ്ങ​നെ അയാ​ളു​ടെ കരി​ങ്ക​ണ്ണി​ലൊ​രു കൊ​ല​യാ​ളി​യാ​യി? തീവ്ര വൈ​കാ​രി​ക​വ്യ​തി​യാ​ന​മു​ണ്ടാ​കാൻ സാ​ധ്യ​ത​യു​ള്ള പ്ര​സ​വാ​ന​ന്ത​ര​പ്ര​തി​സ​ന്ധി​യെ ആ കി​രീ​ട​ധാ​രി എത്ര കൗ​ശ​ല​പൂർ​വ്വം ഭീ​ക​ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​നു ഭൂ​മി​ക​യാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു! തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന വയറും കറു​ത്തി​രു​ണ്ട കഴു​ത്തു​മൊ​ക്കെ കാ​ണു​മ്പോൾ, കാ​മാ​സ​ക്ത​നു​ണ്ടാ​വു​ന്ന നി​രാ​ശ​യാ​ണു് ആ വാ​ക്കു​ക​ളിൽ ഒളി​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു്. പെ​ണ്ണു​ട​ലി​നു​മാ​ത്ര​മ​ല്ല പെൺ​മ​ന​ത്തി​നും എന്തെ​ല്ലാം പ്ര​ശ്ന​ങ്ങൾ വരാ​മെ​ന്നൊ​ക്കെ ഒഴു​ക്കൻ രീ​തി​യിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ ഞാൻ നേ​രി​ട്ട പ്ര​ശ്ന​ത്തി​നു് പരി​ഹാ​ര​മാ​വു​മോ? ഗർ​ഭ​കാ​ല​ത്തെ​ല്ലാം വാ​രി​വ​ലി​ച്ചു കഴി​ച്ച എനി​ക്കു് പ്ര​സ​വം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ വി​ശ​പ്പു് തീ​രേ​യി​ല്ലെ​ന്ന അവ​സ്ഥ​യാ​യി എന്ന​യാൾ സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. എനി​ക്കു് അതി​നെ​ക്കാ​ളൊ​ക്കെ വിഷമം, മു​ല​പ്പാൽ കി​ട്ടു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ എന്നോർ​ത്താ​യി​രു​ന്നു. കു​ഞ്ഞു കി​ട​ന്നു​ക​ര​യു​മ്പോൾ പെ​റ്റ​ത​ള്ള​ക്കു നോ​വി​ല്ലേ. ബീ​ജ​ദാ​താ​വു് മാ​ത്ര​മായ രാ​ജാ​വി​നെ എന്റെ മു​ല​പ്പാൽ​പ്ര​ശ്നം ചടു​ല​മാ​യി ഓർ​മ്മി​പ്പി​ക്കാൻ കു​ഞ്ഞി​നെ പു​ഴ​യിൽ എടു​ത്തെ​റി​യു​മെ​ന്നു് ഞാ​നൊ​ന്നു് ഭീ​ഷ​ണി​പ്പെ​ടു​ത്തി. അരുതേ അരുതേ എന്നു് വി​ല​പി​ക്കാ​ന​ല്ലാ​തെ, രാ​ജാ​വു് ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തു് പി​ന്നെ അയാൾ എന്തു് ചെ​യ്തു എന്ന​ന്വേ​ഷി​ക്കൂ. ഓരോ പ്ര​സ​വ​ത്തി​നു ശേ​ഷ​വും ഞാൻ ആത്മ​ഹ​ത്യ​ക്കു ശ്ര​മി​ച്ചു. അപ്പോൾ അയാൾ നി​സ്സ​ഹാ​യത നടി​ച്ചു എന്റെ കാലിൽ വീഴും, പകരം കു​ഞ്ഞി​നെ പു​ഴ​യി​ലൊ​ഴു​ക്കാൻ പരോ​ക്ഷ​മാ​യി പ്രേ​രി​പ്പി​ക്കും. ശാ​രീ​രി​ക​ബ​ന്ധം കഴി​ഞ്ഞാൽ മാ​സ​മുറ തെ​റ്റി​യോ എന്ന പ്ര​ത്യാ​ശാ​ഭ​രി​ത​മായ ചോ​ദ്യ​വു​മാ​യി ഇട​യ്ക്കി​ടെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ എന്നെ പി​ടി​കൂ​ടും. എല്ലാ​റ്റി​നു​മി​ല്ലേ അതി​രു് ? ഏഴു കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തി​ലും അതു​ണ്ടാ​യി എന്ന​തിൽ കവി​ഞ്ഞൊ​രു ക്ഷ​മാ​പ​ണ​വും തരാൻ ഇപ്പോൾ ഞാ​നാ​ള​ല്ല. മാ​തൃ​ത്വ​ത്തേ​ക്കാൾ വലിയ മാ​ന​വ​സ​ങ്ക​ല്പ​ങ്ങൾ ഉണ്ടു്. അതൊ​ക്കെ മാ​ട​മ്പി ശന്ത​നു എങ്ങ​നെ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​നാ​ണു് അല്ലെ!”

Colophon

Title: Koṭṭāram lēkhikayuṭe abhimukhaṇgaḷ (ml: കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ).

Author(s): K P Nirmalkumar.

First publication details: Facebook as daily posts; Internet; 2023.

Deafult language: ml, Malayalam.

Keywords: Mahabharata retold, K P Nirmalkumar, Kottaram lekhikayude abhimughangal, കെ പി നിർ​മ്മൽ​കു​മാർ, കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ, Open Access Publishing, Malayalam, Sayahna Foundation, Free Software, XML.

Digital Publisher: Sayahna Foundation; JWRA 34, Jagthy; Trivandrum 695014; India.

Date: January 3, 2025.

Credits: The text of the original item is copyrighted to K P Nirmalkumar. The text encoding and editorial notes were created and​/or prepared by the Sayahna Foundation and are licensed under a Creative Commons Attribution By NonCommercial ShareAlike 4​.0 International License (CC BY-​NC-SA 4​.0). Commercial use of the content is prohibited. Any reuse of the material should credit the copyright holder and Sayahna Foundation and must be shared under the same terms.

Cover: The Pandavas in King Drupad’s Court, a watercolor painting on gold paper from Kangra by anonymous (na) The image is taken from Wikimedia Commons and is gratefully acknowledged.

Production history: Data entry: K P Nirmalkumar; Proofing: JN Jamuna; Typesetter: Sayahna Foundation; Encoding: CVR.

Production notes: The entire document processing has been done in a computer running GNU/Linux operating system and TeX and friends. The PDF has been generated using XeLaTeX from TeXLive distribution 2021 using Ithal (ഇതൾ), an online framework for text formatting. The TEI (P5) encoded XML has been generated from the same LaTeX sources using LuaLaTeX. HTML version has been generated from XML using XSLT stylesheet (sfn-​tei-html.xsl) developed by CV Radhakrkishnan.

Fonts: The basefont used in PDF and HTML versions is RIT Rachana authored by KH Hussain, et al., and maintained by the Rachana Institute of Typography. The font used for Latin script is Linux Libertine developed by Phillip Poll.

Web site: Maintained by KV Rajeesh.

Download document sources in TEI encoded XML format.

Download PDF.