“ഭീ​ഷ്മ​രു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ സൈ​ന്യം നയി​ച്ചു് വി​രാ​ട​ത്തി​ലെ നാൽ​ക്കാ​ലി​ക​ളെ തട്ടി​യെ​ടു​ക്കാൻ മാ​ത്രം കടു​ത്ത ഗോ​മാം​സ​ക്ഷാ​മം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൗരവ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ മി​ത​ഭാ​ഷി​യാ​യി പു​തു​വ​ക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മൂ​ന്നാം ലിംഗ നൃ​ത്താ​ധ്യാ​പി​ക​യായ ബൃ​ഹ​ന്ന​ള​യു​മാ​യു​ള്ള പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ തോറ്റ കൗ​ര​വ​സൈ​ന്യം ലക്ഷ്യം​നേ​ടാ​തെ ഹസ്തി​ന​പു​രി കോ​ട്ട​യി​ലേ​ക്കു് തി​രി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന സമയം.

“ഒരു യു​ദ്ധ​മ​ല്ലേ വരു​ന്ന​തു്? നി​ങ്ങൾ അതിനെ വി​ല​കു​റ​ച്ചു കാ​ണി​ക്കാൻ സ്വ​ത്തു​തർ​ക്ക​മെ​ന്നു പറയും ഞങ്ങൾ അതിനെ കൗ​ര​വ​ന​ന്മ​ക്കെ​തി​രെ പാ​ണ്ഡ​വ​തി​ന്മ എന്നും. ഉന്നം തെ​റ്റാ​തെ ശത്രു​ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു കു​ന്തം എറി​യേ​ണ്ട കൗ​ര​വ​പോ​രാ​ളി​കൾ നി​ത്യ​വും രാ​വി​ലെ കഴി​ക്കേ​ണ്ട​തു് പാട കെ​ട്ടിയ തണു​ത്ത കഞ്ഞി​യോ അതോ, പൊ​രി​ച്ച മാ​ട്ടി​റ​ച്ചി​യോ?”, മൃ​ഗ​മാം​സ​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള ഈ ധർ​മ​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ തോൽ​വി​സാ​ധ്യത നേ​ര​ത്തെ അറി​ഞ്ഞി​ട്ടും, ഭീ​ഷ്മർ ഈ ഐതി​ഹാ​സിക ആക്ര​മ​ണ​ത്തി​ന്റെ പോ​ഷ​കാ​ഹാ​ര​ല​ക്ഷ്യം നീണ്ട യാ​ത്ര​യി​ലു​ട​നീ​ളം സൈ​ന്യ​ത്തിൽ സജീ​വ​മാ​യി നി​ല​നിർ​ത്തി എന്ന​തു്, തീൻ​ശാ​ല​യിൽ എന്നെ​ന്നും മാം​സ​ഭ​ക്ഷ​ണം വി​ള​മ്പാൻ മോ​ഹി​ക്കു​ന്ന സമാ​ധാ​ന​പ്രി​യ​രായ മനു​ഷ്യ​വം​ശ​ത്തി​നു എന്തോ മഹ​ത്തായ സൂചന തരു​ന്നി​ല്ലേ?”

“പെ​ണ്ണു​ട​ലി​നെ പുളകം കൊ​ള്ളി​ച്ചു പരി​ലാ​ളി​ക്കാ​നാ​വു​ന്ന​ത്ര ഭം​ഗി​യും മി​നു​സ​വും ഉള്ള ഈ കൈ​വി​ര​ലു​കൾ കൊ​ണ്ടാ​ണോ നി​ങ്ങൾ നൂറു കൗ​ര​വ​രെ​യും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ കൊ​ന്ന​തു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​ന്റെ കൈ വി​ടർ​ത്തി.

“മസ്തി​ഷ്ക​പ​രി​മി​തി​യു​ള്ള എന്ന അർ​ത്ഥ​ത്തിൽ അർ​ജ്ജു​നൻ എന്നെ മന്ദൻ എന്നു് പരാ​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു് കേൾ​ക്കു​മ്പോൾ അവൻ എന്റെ അനുജൻ അല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ എന്നു് ഞാൻ ഈ കൈകൾ കൂ​ട്ടി​പ്പി​ഴി​ഞ്ഞു മോ​ഹി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ദി​വ്യാ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കാ​യി അവൻ സാ​ഹ​സ​യാ​ത്ര​കൾ ചെ​യ്യു​ന്ന​തൊ​ക്കെ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളി​ലും വഴി​യോ​ര​ഭ​ക്ഷ​ണ​ശാ​ല​ക​ളി​ലും വാർ​ത്ത​യാ​വ​ണ​മെ​ന്നു മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വർ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​മ്പോൾ ഞാൻ പല്ലു ഞെ​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. പ്ര​കൃ​തി തന്ന കാ​യി​ക​ബ​ല​ത്തി​ലാ​ണു് ഞാൻ ആശ്ര​യി​ച്ച​തു്, ഇളം​കാ​റ്റി​ന്റെ മക​നാ​ണെ​ങ്കി​ലും കൈ​കൾ​ക്കു കാ​രി​രു​മ്പി​ന്റെ കരു​ത്തു​ണ്ടാ​വ​ണം എന്നു് പെ​റ്റ​ത​ള്ള പ്രാർ​ത്ഥി​ച്ചു. പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി​യിൽ എനി​ക്കു് നേരെ വന്ന കു​ടി​ല​കൗ​ര​വ​രെ ഈ കൈകൾ പ്രാ​കൃ​ത​മാ​യി പെ​രു​മാ​റി. ആയു​ധ​മി​ല്ലാ​തെ​യാ​ണു് ഒന്നു​ര​ണ്ടു​പേ​രൊ​ഴി​കെ എല്ലാ​വ​രെ​യും കക്ഷ​ത്തിൽ കഴു​ത്തി​റു​ക്കി ഞാൻ ശ്വാ​സം മു​ട്ടി​ച്ചു കൊ​ന്ന​തു്. അവർ കണ്ണു് തു​റി​ച്ചു നാവു പു​റ​ത്തി​ട്ടു ചാ​വു​ന്ന​തു് കണ്ടു ഞാൻ രസി​ച്ചു. ചി​ല​രു​ടെ കരൾ പറി​ച്ചു ഞാൻ രൗ​ദ്ര​ഭീ​മ​നാ​യി. പ്ര​ണ​യി​നി​യു​ടെ മു​ടി​യിൽ ശത്രു​ചോര പു​ര​ട്ടി കൊ​ടു​ത്ത ഞാൻ ആ സവി​ശേഷ കേ​ശ​പ​രി​ച​ര​ണ​രീ​തി​യാൽ വി​ശ്വ​പ്ര​സി​ദ്ധി​നേ​ടു​മെ​ന്നു വ്യാ​സൻ പ്ര​വ​ചി​ച്ച​പ്പോൾ ഈ പത്തു​വി​ര​ലു​കൾ​ക്കു മു​ട്ടു​കു​ത്തി ഞാൻ പ്ര​ണാ​മം അർ​പ്പി​ച്ചു. നാളെ തു​ട​ങ്ങാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന വാ​ന​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​നു​മു​മ്പു് ഒരു മഹാ​യു​ദ്ധം കൂടി തര​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ ആയിരം പൂർ​ണ​ച​ന്ദ്ര​ന്മാ​രെ കണ്ടു കഴി​ഞ്ഞ ഈ വാർ​ദ്ധ​ക്യ​ത്തി​ലും കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മായ എന്റെ വി​ര​ലു​കൾ ഈ ലോ​ക​ത്തി​നെ​ത്ര വി​ല​പ്പെ​ട്ട​തു് എന്നു നി​ങ്ങൾ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രെ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താ​മാ​യി​രു​ന്നു.”

“ചരി​ത്ര​കാ​ര​നെ നി​ങ്ങൾ പ്ര​തി​ഷേ​ധം അറി​യി​ച്ചു എന്നാ​ണ​ല്ലോ ചാർ​വാ​ക​പ്ര​ച​ര​ണം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു “പാവം വ്യാ​സൻ മെ​ന​ക്കി​ട്ടി​രു​ന്നു ഇതി​ഹാ​സ​മെ​ഴു​തി​യ​തു് മഹാ​റാ​ണി​ക്കു് ഇഷ്ട​ക്കേ​ടാ​യോ?”

“പനയോല കര​ടു​കെ​ട്ടു​കൾ കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ ഞാ​നൊ​ന്നോ​ടി​ച്ചു​നോ​ക്കി. വസ്ത്രാ​ക്ഷേപ കേ​ന്ദ്രി​ത​മാ​യി എന്റെ സ്വ​ത​ന്ത്ര​വ്യ​ക്തി​ത്വ​ത്തെ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ദു​രി​ത​ജീ​വി​താ​വ​സ്ഥ​യു​മാ​യി ഈ വിധം ബന്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു് അസ്വീ​കാ​ര്യ​വും അവ​ഹേ​ള​ന​പ​ര​വു​മാ​ണെ​ന്നു വ്യാ​സ​ശി​ക്ഷ്യ​ന്മാ​രോ​ടു് ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു. എക്കാ​ല​വും പെ​ണ്ണു​ട​ലി​ന്റെ അഴ​ക​ള​വു​ക​ളിൽ ആകൃ​ഷ്ട​രാ​യി​രു​ന്ന കൗരവർ, നിർ​ണാ​യ​ക​ദി​വ​സം എന്റെ വി​വ​സ്ത്ര​ശ​രീ​ര​ത്തെ മുൻ​നിർ​ത്തി പാ​ണ്ഡ​വ​രെ അടി​മ​പ​ദ​വി​യി​ലേ​ക്കു നട​പ​ടി​ക്ര​മ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു നയി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അപ്പോൾ വി​ദു​ര​രും ഭീ​ഷ്മ​രും ലജ്ജി​ച്ചു തല താ​ഴ്ത്തി​യോ കഴു​ത്തു വെ​ട്ടി​യോ ചെവി പൊ​ത്തി​യോ എന്ന​തൊ​ന്നും എന്നെ അല​ട്ടു​ന്ന ശരീ​ര​ഭാ​ഷ​യ​ല്ല. എന്നോ​ടൊ​ര​ക്ഷ​രം മു​ഖ​ത്തു​നോ​ക്കി സം​സാ​രി​ക്കാൻ മെ​ന​ക്കെ​ടാ​തെ, വ്യാ​സൻ വെ​റു​മൊ​രു ആണ​ധി​കാര ഭാ​വ​ന​യിൽ പെ​ണ്ണി​നെ അനു​ക​മ്പ​യു​ടെ കെ​ണി​യിൽ വീ​ഴ്ത്തി​യ​തിൽ എനി​ക്കു് പ്ര​തി​ഷേ​ധ​മു​ണ്ടെ​ന്നു ഞാൻ അല്ലാ​തെ ആരാ​ണു് ഈ ലോ​ക​ത്തിൽ എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി പറ​യാ​നു​ള്ള​തു്? എതിർ​ത്ത​തി​നു ശി​ക്ഷ​യാ​യി നി​ന്റെ അന്ത്യം ഞാൻ ഏകാ​ന്ത​മാ​ക്കും എന്നു് വ്യാ​സൻ ഭീഷണി മു​ഴ​ക്കി​യ​തു് ഞാൻ പു​ച്ഛ​ത്തോ​ടെ തള്ളു​ന്നു.”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ പിടി വി​ട്ടു പാ​ഞ്ചാ​ലി, വരി നി​ന്നി​രു​ന്ന ചാർ​വാ​ക​നെ കൈ​കൊ​ടു​ത്തു സ്വീ​ക​രി​ച്ചു.

“എന്തു് വി​ശേ​ഷം പറ​ഞ്ഞു കു​ന്തി?” ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ അതി​ഥി​യാ​യി വന്ന ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​നു ഞാ​നി​വി​ടെ ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി വന്ന​പ്പോൾ അമ്മ​യെ പോയി കണ്ടു. നല്ല നി​ല​യിൽ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന മക്ക​ളെ കണ്ട​പ്പോൾ ആഹ്ലാ​ദി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം പഴയ പരാ​തി​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ കു​ന്തി പരി​ഭ​വി​ച്ചു. അതു് പി​ന്നെ​യും സഹി​ക്കാം. പക്ഷെ ദുഃ​സ്സൂ​ച​ന​യോ​ടെ അമം​ഗ​ള​ക​ര​മായ പ്ര​വ​ച​നം ചെ​യ്തു.

“ഇന്നു് രാ​ത്രി ചൂ​താ​ട്ട പരാ​ജ​യ​ത്തി​ലൂ​ടെ നി​ങ്ങൾ തി​രി​ച്ച​റി​യും, പെറ്റ തള്ള​യെ ശത്രു​പാ​ള​യ​ത്തിൽ പണയം വച്ചു് ഭാ​ഗ്യാ​ന്വേ​ഷി​ക​ളാ​യി ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു പോ​യ​തി​ന്റെ പെ​രും​പിഴ.” “ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണോ മാ​താ​ക്കൾ മി​ണ്ടി​പ്പ​റ​യേ​ണ്ട​തു്?”

“ആരുടെ ഓർ​മ്മ​ക്കാ​യാ​ണു് മൺ​ചെ​രാ​തു് തി​രി​കൊ​ളു​ത്തി പ്രാർ​ത്ഥി​ക്കു​ന്ന​തു്?”, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“അഖ​ണ്ഡ​ത​ക്കു് വെ​ല്ലു​വി​ളി​യാ​യി വന്ന അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​രർ​ക്കെ​തി​രെ ജീ​വി​ത​കാ​ലം പ്ര​തി​രോ​ധി​ച്ചും സമ​ര​മു​ഖം തു​റ​ന്നും നയ​ത​ന്ത്ര​ചർ​ച്ച​കൾ പരാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ കായിക ബല​ത്തി​ലൂ​ടെ പാപി പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ സം​ഘ​ടിത ആക്ര​മ​ണ​ത്തെ അവസാന ചോ​ര​ത്തു​ള്ളി വീ​ഴും​വ​രെ പോ​രാ​ടി ജീ​വ​ത്യാ​ഗം ചെയ്ത ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ജ്വ​ലി​ക്കു​ന്ന ഓർ​മ്മ​ക്കു്.” പെ​ട്ടെ​ന്ന​വി​ടെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ട നകു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ ഇരു​വ​ശ​ങ്ങ​ളും അമർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ചു​യർ​ത്തി തൂ​ക്കി കൊ​ട്ടാ​ര​ക്കെ​ട്ടി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​വു​മ്പോൾ ഒന്നു് തി​രി​ഞ്ഞു നോ​ക്കി വി​ലാ​പ​സ്വ​ര​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു, “ഓർ​മ്മ​ക്കു​റ​വു​ണ്ടു്, ഇട​യ്ക്കി​ടെ വി​ങ്ങി​പ്പൊ​ട്ടും, പരി​സ​ര​ബോ​ധ​വും കു​റ​ഞ്ഞു. പൊ​ലി​പ്പി​ച്ചെ​ഴു​തി പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​ത്തെ പാ​ഴ്‌​വാ​ക്കാ​ക്ക​രു​തേ.”

“കഴു​ത്തു​കു​ടു​ങ്ങി, തല പു​റ​ത്തെ​ടു​ക്കാ​നാ​വാ​തെ പര​വ​ശ​നായ കൗ​മാ​ര​പോ​രാ​ളി​യെ, വട്ടം​ചു​റ്റി പീ​ഡി​പ്പി​ച്ചു ജഢം വലി​ച്ചെ​റി​യാ​മെ​ന്നു കരു​തിയ കു​ടി​ല​കൌ​ര​വ​നീ​ക്ക​ത്തെ കട​പു​ഴ​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു വാൾ അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ ഇട​നെ​ഞ്ചി​ലി​റ​ക്കി പ്രാ​ണ​നെ​ടു​ത്ത​തെ​ന്നു് കർണൻ മരി​ക്കും മു​മ്പു് എറ്റു​പ​റ​യു​ന്ന​തു ഞാനും കേ​ട്ടു. എന്തു് തോ​ന്നു​ന്നു കർ​ണ​മൊ​ഴി​യെ കു​റി​ച്ചു്?” ഭീ​മ​പ്ര​ഹ​ര​ത്തിൽ തു​ട​യെ​ല്ലു് പൊ​ട്ടി ചളി​യിൽ പു​ത​ഞ്ഞ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ ചോ​ദി​ച്ചു.

“സൂ​ത​പു​ത്ര​ന​ല്ല, കു​ന്തി​യു​ടെ കന്യാ​പു​ത്ര​നാ​ണു്, ആ വിധം അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ പി​തൃ​സ​ഹോ​ദ​ര​നും കൂ​ടി​യാ​ണു് എന്നു് നാവു പി​ഴ​യി​ല്ലാ​തെ നമ്മെ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി!. ചോ​ര​ക്കു സൌ​ഹൃ​ദ​ത്തെ​ക്കാൾ മൂ​ല്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നു കർണൻ മരണ മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തി​ലും തെ​ളി​യി​ച്ചു. വ്യാ​സൻ എഴു​താൻ പോ​വു​ന്ന ഇതി​ഹാ​സ​ത്തിൽ ഉത്ത​മ​പു​രു​ഷ​നെ​ന്ന ഇടം നേടാൻ ആജീ​വ​നാ​ന്ത സു​ഹൃ​ത്തു് കർണനു സാ​ധി​ക്ക​ട്ടെ.”

ഒരി​റ്റു വെ​ള്ള​ത്തി​നു് നാവു പു​റ​ത്തി​ട്ടു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കെ​ഞ്ചി. തി​ര​ക്കു് നടി​ച്ചു യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ സ്ഥലം വി​ട്ടു.

“സത്യ​ത്തെ കു​റി​ച്ചും അർ​ദ്ധ​സ​ത്യ​ത്തെ കു​റി​ച്ചും അസ​ത്യ​ത്തെ കു​റി​ച്ചും നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അന്തിമ സന്ദേ​ശം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

മഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ന്റെ അവ​സാ​ന​നി​മി​ഷം.

“കൗ​ര​വ​രു​മാ​യു​ള്ള ചൂ​തു​ക​ളി​യിൽ ഞാൻ സത്യം പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ എനി​ക്കു് ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ സാ​മ്രാ​ജ്യം നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തിൽ ഞാൻ ദ്രോ​ണ​രു​ടെ മകനെ കു​റി​ച്ചു് അർ​ദ്ധ​സ​ത്യം “अश्वत्थामा हता: इति । नरोवा कुञ्जरोवा ॥” പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ യു​ദ്ധം ജയി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി കു​ഴ​ഞ്ഞു വീണു മരി​ച്ച​തി​നെ കു​റി​ച്ചു് ഞാൻ അസ​ത്യം പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ സ്വർ​ഗ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കെ​ന്നെ കൊ​ണ്ടു​പോ​വാൻ ആകാ​ശ​ചാ​രി​കൾ ഇതാ കാ​ത്തു നി​ല്ക്കു​ന്നു. ബാ​ക്കി​യൊ​ക്കെ വരും യു​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ വ്യാ​സ​ഭാ​രത കഥ​യു​ടെ വൈ​വി​ധ്യ അപ​നിർ​മാ​ണം വഴി നി​ങ്ങൾ വാ​യി​ച്ച​റി​യും.”

“പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ നി​ങ്ങൾ​ക്കു് ഒരു ‘പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വൻ’ ഉണ്ടോ? ആരാ​ണു്? അഥവാ, ആയി​രു​ന്നു?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും ലജ്ജാ​ശീ​ല​നായ സഹ​ദേ​വൻ. മറ്റു​ള്ള​വർ ഊഴ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു അക്ഷ​മ​യോ​ടെ കാ​ത്തി​രു​ന്നു കാ​ര്യം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അവി​ഹി​ത​ങ്ങൾ തേടി പടി​വി​ട്ടി​റ​ങ്ങി. ഭാ​വി​യ​റി​യു​ന്ന സഹ​ദേ​വൻ എന്റെ വർ​ത്ത​മാ​ന​കാ​ല​ത്തെ പരി​ലാ​ളി​ക്കാൻ ഗർ​ഭ​കാല ശു​ശ്രൂ​ഷ​യിൽ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം കൊ​ട്ടാര സമു​ച്ച​യ​ത്തിൽ പണിത ശു​ദ്ധ​ജ​ലാ​ശ​യ​ത്തിൽ എന്നോ​ടൊ​പ്പം നീ​ന്തി ആ കൊടിയ വേനൽ അതി​ജീ​വി​ക്കാൻ തു​ണ​ച്ചു. മക​നാ​വാ​നു​ള്ള പ്രാ​യ​മേ അവ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളു എങ്കി​ലും അവ​നെ​ന്നെ പരി​ലാ​ളി​ക്കു​ന്ന​തു് എന്നെ എന്നും വി​സ്മ​യി​പ്പി​ച്ചു. അന്തർ​മു​ഖ​നായ അവ​ന്റെ കണ്ണു​ക​ളിൽ നോ​ക്കാൻ ഭയ​മാ​യി​രു​ന്നു, കാരണം അവ​ന​റി​യാ​തെ അതിൽ നി​ഴ​ലി​ച്ച ദൃ​ശ്യ​ങ്ങൾ അശാ​ന്ത​മായ ഭാ​വി​യെ കു​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ മറ്റു നാലു പാ​ണ്ഡ​വർ എനി​ക്കോർ​മ്മി​ക്കാൻ തന്ന​തു് അഭി​ശ​പ്ത​മായ ഭൂ​ത​കാ​ല​വും.”

“പത്താം ദി​വ​സ​മാ​യി​ട്ടും ഭീ​ഷ്മർ മരി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. ദ്രോ​ണർ, കർണൻ, ശല്യൻ, അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വു് സേ​നാ​ധിപ പദ​വി​യേ​റ്റെ​ടു​ക്കാൻ ഇപ്പോ​ഴേ നിൽ​പ്പു​ണ്ടു്. ഇങ്ങ​നെ പോയാൽ അന​ന്ത​മാ​യി നീ​ണ്ടു പോ​വി​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ദ്ധ​നിർ​വ്വ​ഹണ ചു​മ​ത​ല​യു​ള്ള പ്ര​വി​ശ്യാ ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ഉയർ​ത്തി​ക്കെ​ട്ടിയ നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ഗോ​പു​ര​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു അവർ.

“ആശങ്ക വ്യ​ക്ത​മാ​യി. ഇനി ഒരു വഴിയേ ഉള്ളു. പകൽ മാത്ര പോ​രാ​ട്ട സമ​യ​ക്ര​മം മാ​റ്റി രാവും പക​ലു​മാ​ക്കുക. നി​ലാ​വു​ള്ള ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളാ​ണു് വരു​ന്ന​തു്. വെ​ളു​ക്കു​വോ​ളം പോ​രാ​ടുക എന്ന സാ​ധ്യത പരി​ഗ​ണി​ക്കു​ന്നു. ഈ യു​ദ്ധ​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ തൊ​ഴിൽ​പ​ര​മാ​യി എടു​ത്ത രാ​ജ്യ​താ​ല്പ​ര്യ​ത്തെ മാ​നി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് പറ​യ​ട്ടെ, യു​ദ്ധം കഴി​ഞ്ഞു എന്നു് ഞങ്ങൾ ഈ ഗോ​പു​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഉറ​ക്കെ വി​ളി​ച്ചു പറ​യു​മ്പോൾ തല​യാ​ട്ടാ​നോ കു​ലു​ക്കാ​നോ ഇള​ക്കാ​നോ ആരും ജീ​വ​നോ​ടെ ഇവിടെ ഉണ്ടാ​വി​ല്ല.”

“എന്താ ഒരു പകച്ച നോ​ട്ടം?” ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം രാ​ജ​ധാ​നി​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തി​ന്റെ ചുമതല വഹി​ക്കു​ന്ന യു​വ​സർ​വാ​ധി​കാ​രി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഞെ​ട്ടൽ മാ​റി​യി​ട്ടി​ല്ല. ഇന്ന​ലെ ഈ സമ​യ​ത്താ​ണു് ചക്ര​വർ​ത്തി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും കൂ​ട്ട​രും ചൂ​താ​ടാൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു പോ​യ​തു്. നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​നു് കഴു​ത​പ്പു​റ​ത്താ​യി കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്ക​ളു​ടെ രത്ന​ശേ​ഖ​ര​വു​മാ​യി മട​ങ്ങി​വ​രു​മെ​ന്നു ഭീമൻ പറ​ഞ്ഞ​തു് അക്ഷ​രാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ വി​ശ്വ​സി​ച്ചു. രാ​ത്രി ആ സു​ന്ദ​ര​സ്വ​പ്ന​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. ഇന്നു് രാ​വി​ലെ പക്ഷെ കണ്ണു് തു​റ​ന്ന​പ്പോൾ മു​ഖ​പ​രി​ച​യ​മു​ള്ള മൂ​ന്നു നാലു് കൗരവർ സൈ​നി​ക​വേ​ഷ​ത്തിൽ മു​മ്പിൽ. സാ​യു​ധ​രായ അവർ വാ​ളോ​ങ്ങു​ന്നു. ഞാൻ വി​ധേ​യ​ത്വ​ത്തോ​ടെ കൈ​കൂ​പ്പി. യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും കു​ടും​ബ​വും സ്വ​ത്തെ​ല്ലാം കളി​യിൽ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു നി​യ​മ​പ്ര​കാ​രം കൗരവ അടി​മ​ക​ളാ​യി കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് പോയ സ്ഥി​തി​ക്കു് ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ഇനി ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ അധീ​ന​ത​യി​ലാ​ണെ​ന്ന​വർ വാൾ മേ​ലോ​ട്ടു​യർ​ത്തി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. പൊട്ട സ്വ​പ്ന​മെ​ന്നു കരുതി ഞാൻ രണ്ടു കണ്ണും അമർ​ത്തി തു​ട​ച്ചു. ഇനി ഞങ്ങൾ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ഭരി​ക്കു​മെ​ന്നു് കൗരവർ പറ​ഞ്ഞ​പ്പോ​ഴും എനി​ക്കു് പൂർ​ണ​മാ​യും ബോ​ധ്യ​മാ​യി​ല്ല. ഇപ്പോൾ നീ കോ​ട്ട​വാ​തിൽ കട​ന്നു ചക്ര​വർ​ത്തി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് ജയു് വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തി​നു് പകരം ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു് വി​ജ​യാ​ശംസ ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് കണ്ട​പ്പോൾ എന്റെ കരൾ കല​ങ്ങി”, തക്ഷ​ശി​ല​യി​ലെ ആ പഴയ സഹ​പാ​ഠി വി​വ​ശ​നാ​യി.

“എന്തു് പറ്റി മകനേ, ഇന്നും ശി​ക്ഷി​ച്ചു​വോ?”, മകൻ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നെ ചേർ​ത്തു് പി​ടി​ച്ചു അഭി​മ​ന്യു വിധവ ചോ​ദി​ച്ചു.

യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തിൽ ആഭ്യ​ന്തര മന്ത്രാ​ല​യ​ത്തി​ന്റെ ചുമതല വഹി​ക്കു​ന്ന അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യായ പരീ​ക്ഷി​ത്തു്.

“നി​ന്റെ അമ്മ ഉത്തര സ്വ​ന്തം കൈ കൊ​ണ്ടു് വളർ​ത്തു​മൃ​ഗ​ത്തെ കൊ​ന്നു മാംസം വര​ട്ടി വാ​ഴ​യി​ല​യിൽ പൊ​തി​ഞ്ഞു നീ എനി​ക്കു് രാ​വി​ലെ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, നീ രാ​ജാ​വായ ശേഷം പാ​മ്പു​ക​ടി​ച്ചു നീ മരി​ക്ക​ട്ടെ എന്നു് കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ ഭീ​ഷ​ണി​പ്പെ​ടു​ത്തി അമ്മാ.”

“പ്ര​തി​ച്ഛായ പോലെ പവി​ത്ര​മാ​ണോ പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ കൊല ചെ​യ്യു​ന്ന രീ​തി​യും?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഒരർ​ദ്ധ​സ​ത്യം കൊ​ണ്ടു് ദ്രോ​ണ​രെ വധി​ക്കാൻ സാ​ധി​ച്ച സം​തൃ​പ്തി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു രാ​ത്രി യമു​ന​യിൽ നീ​രാ​ടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ.

“വി​നീ​ത​മാ​യി​രി​ക്കും. ആർ​മാ​ദി​ക്കി​ല്ല. കു​ന്ത​മാ​ണെ​ന്റെ പ്രി​യ​ആ​യു​ധം. ശത്രു​വി​ന്റെ ഇട​നെ​ഞ്ഞു​നോ​ക്കി ആഞ്ഞെ​റി​ഞ്ഞാൽ പി​ന്നെ സാ​വ​ധാ​നം നട​ന്നു ചെ​ന്നു് അതു് വലി​ച്ചൂ​രി​യെ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ ഇര​യു​ടെ ശ്വാ​സം നി​ല​ക്കു​ന്ന​തു കാണും. അട​യു​ന്ന കണ്ണു​കൾ നോ​ക്കി ഞാൻ മന്ത്രി​ക്കും വീ​ര​മൃ​ത്യു വരി​ച്ച നി​ന​ക്കു് സ്വർ​ഗ്ഗ​രാ​ജ്യം ഇനി എളു​പ്പം. ആ നി​ല​യിൽ നോ​ക്കി​യാൽ ചോ​ര​ക്ക​റ​യു​ള്ള കു​ന്ത​വു​മാ​യി ഞാൻ അടു​ത്ത ശത്രു​സം​ഹാ​ര​ത്തി​നാ​യി തി​രി​ഞ്ഞു നട​ക്കു​മ്പോൾ യാത്ര പറ​ഞ്ഞു പി​രി​ഞ്ഞ പോലെ ശാ​ന്തി തോ​ന്നും.”

“ഇനി​യും ഒരു യു​ദ്ധ​ത്തി​നു് തയ്യാ​റെ​ടു​ക്കു​ക​യാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു, “എവിടെ തി​രി​ഞ്ഞൊ​ന്നു നോ​ക്കി​യാ​ലും ഒടി​ഞ്ഞ മു​ഖ​ങ്ങ​ളും ഒട്ടിയ വയറും കാ​ണു​ന്ന ഈ നാ​ടി​നു രണ്ടാ​മ​തൊ​രു യു​ദ്ധ​ക്കെ​ടു​തി സഹി​ക്കാ​നാ​വു​മോ?”

“അടി​ച്ചേൽ​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണു് ഞങ്ങ​ളിൽ യു​ദ്ധം എന്നു് വച്ചാൽ? കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ കൗ​ര​വർ​ക്കൊ​പ്പം യു​ദ്ധം ചെയ്ത നാ​ട്ടു​രാ​ജ്യ​ങ്ങൾ സം​ഘ​ടി​ച്ചി​രി​ക്ക​യാ​ണു്. കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട സൈ​നി​ക​രു​ടെ വി​ധ​വ​കൾ​ക്കും അവ​രു​ടെ കു​ടും​ബ​ങ്ങൾ​ക്കും ആയു​ഷ്കാല ചെ​ല​വു് ഹസ്തി​ന​പു​രി ഏറ്റെ​ടു​ക്കു​മെ​ന്നു് വാ​ഗ്ദാ​നം കൊ​ടു​ത്താ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഓടി നട​ന്നു സൈ​നി​ക​രെ കൂ​ട്ടി​യ​തു്. നഷ്ട​പ​രി​ഹാര അവ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി നി​ത്യ​വും ഓരോ നാ​ട്ടിൽ നി​ന്നു് അവ​രു​ടെ പ്ര​തി​നി​ധി​കൾ ഇവിടെ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന കഥ​ക​ളൊ​ന്നും നി​ങ്ങൾ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ കേൾ​ക്കാ​റി​ല്ല? അതോ, കൊ​ട്ടാ​രം ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ ഗോ​മാ​സം പൊ​രി​ച്ച​തും തി​ന്നു കഥ മെ​ന​യു​ക​യാ​ണോ? ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ അഖ​ണ്ഡ​ത​ക്കു വേ​ണ്ടി ജീ​വ​ത്യാ​ഗം ചെ​യ്ത​വർ എന്നാ​ണ​വർ മേനി പറ​യു​ന്ന​തു്. യു​ദ്ധ​ത്തിൽ തോറ്റ രാ​ജ്യ​ത്തിൽ നി​ന്നു് ജേ​താ​ക്കൾ കപ്പം നേ​ടു​ന്ന​തു് പതി​വാ​യി​രി​ക്കാം പക്ഷെ തോറ്റ രാ​ജ്യ​ങ്ങൾ സം​ഘ​ടി​ച്ചു ജേ​താ​ക്ക​ളിൽ നി​ന്നു് നഷ്ട​പ​രി​ഹാ​രം തേ​ടു​മ്പോൾ ഞങ്ങൾ അഹിംസ ഉപ​ദേ​ശി​ച്ചു താ​ടി​ക്കു​ക​യ്യും വച്ചി​രി​ക്കാ​നോ?”

“ഞങ്ങ​ളു​ടെ നാ​വിൻ​തു​മ്പിൽ തത്തി​ക്ക​ളി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു് ആ വൃ​ത്തി​കെ​ട്ട​വ​ന്റെ പേരും നാളും എന്നാൽ അതു് നാ​ട​കീ​യ​മാ​യി വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി അവനെ നാണം കെ​ടു​ത്താൻ നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്താ​ണി​ത്ര മടി?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു, “ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മം ചെ​യ്തു പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ ഞെ​ളി​യു​ന്ന​വ​നെ പി​ന്നെ എങ്ങ​നെ ശി​ക്ഷി​ക്കാ​നാ​ണു് നി​ങ്ങൾ?”

നഗ്ന​പാദ പാ​ണ്ഡ​വർ അഞ്ചു​പേ​രു​മൊ​ത്തു മു​ടി​യ​ഴി​ച്ചി​ട്ട പാ​ഞ്ചാ​ലി പന്ത്ര​ണ്ടു വർഷ വന​വാ​സ​ത്തി​നു പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന നേരം.

“നി​യ​മ​വാ​ഴ്ച​യു​ള്ള പരി​ഷ്കൃ​ത​സ​മൂ​ഹ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും ഹസ്തി​ന​പു​രി സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തിൽ അടി​മ​വ്യാ​പാ​ര​വും ചൂ​താ​ട്ട​വും തു​ട​രു​ന്ന​ത​ല്ലേ ഇതി​നൊ​ക്കെ കാരണം? ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​യാ​ണോ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തി​ലൂ​ടെ അപ​മാ​നി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തു്? അതോ അടിമ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ? എന്നെ അടി​മ​യാ​ക്കിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നാ​ണോ പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടിൽ പൊ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​തു്? അതോ നി​യ​മ​വി​ധേ​യ​മാ​യി അടി​മ​യു​ടെ ഉടു​തു​ണി​യിൽ കൈ​വ​ച്ച ഉട​യോ​നോ?”

“കെ​ണി​യെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞി​ട്ടും കു​ട്ടി​യെ പദ്മ​വ്യൂ​ഹ​ത്തി​ലേ​ക്കു തള്ളി​യി​ട്ട നി​ങ്ങൾ അവ​ന്റെ മര​ണ​വി​ളി കേ​ട്ട​പ്പോ​ഴും കു​തി​ച്ചു ചെ​ന്നു് രക്ഷി​ച്ചി​ല്ലേ?”

അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ ജഢം ചി​ത​യിൽ ദഹി​ക്കു​ന്ന​തു നോ​ക്കി നിന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൗ​മാ​ര​ത്തി​ന്റെ കു​തി​പ്പു് എന്നേ കരു​തി​യു​ള്ളൂ. നീ​ണ്ട​സ​മ​യം നി​ശ​ബ്ദ​മാ​യി പു​റ​ത്തു സു​ര​ക്ഷിത താ​വ​ള​ത്തിൽ കാ​ത്തി​രു​ന്ന​പ്പോ​ഴും അവൻ ഇരു​കൈ​ക​ളിൽ കൗ​ര​വ​ത​ല​ക​ളു​മാ​യി പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടെ പു​റ​ത്തു ചാ​ടു​മെ​ന്നു ഞങ്ങൾ പ്ര​തീ​ക്ഷ​യർ​പ്പി​ച്ചു. അഭി​മ​ന്യു​വി​നു് പദ്മ​വ്യൂ​ഹ​ര​ഹ​സ്യം പകു​തി​യെ​ങ്കി​ലും അറി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു എങ്കിൽ ഞങ്ങ​ളാ​വ​ട്ടെ പൂർ​ണ​മാ​യും അജ്ഞർ. ഉച്ച കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ പു​റ​ത്തേ​ക്കു കൗരവർ എറി​ഞ്ഞ​തു് അവ​ന്റെ അവ​ഹേ​ളി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ജഡ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഒന്നും പൊ​ലി​പ്പി​ച്ചു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കി​ട​യിൽ ശത്രുത നി​ങ്ങൾ പടർ​ത്ത​രു​തേ. അവ​ന്റെ പി​താ​വും മാ​തൃ​സ​ഹോ​ദ​ര​നും പകൽ മു​ഴു​വൻ വേ​റൊ​രു യു​ദ്ധ​മു​ഖ​ത്തു പെ​ട്ട​തു് കൊ​ണ്ടു് ഞാ​നാ​യി​രു​ന്നു രക്ഷാ​കർ​ത്താ​വു്.”

യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ നി​ല​ത്തു ചമ്രം പടി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു മൗ​ന​പ്രാർ​ത്ഥ​ന​യിൽ മു​ഴു​കി.

“പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ ഉടു​തു​ണി വലി​ച്ചൂ​രു​ന്ന ഭീ​ക​ര​കൌ​ര​വ​നെ നി​സ്സ​ഹാ​യ​ത​യിൽ നോ​ക്കി വി​റ​ച്ചു നി​ന്നു അല്ലേ? ഭീ​മാ​കാ​ര​ന്മാ​രായ അഞ്ചു ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ വി​രൽ​ച​ല​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ ചൊൽ​പ്പ​ടി​യിൽ നിർ​ത്താൻ ആജ്ഞാ​ശ​ക്തി​യു​ള്ള നി​ങ്ങൾ, ഇന്ന​ലെ​വ​രെ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി, വല​തു​കൈ പൊ​ക്കി ആ കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത​വ​ന്റെ ചെ​കി​ട്ട​ത്തു ഒന്നാ​ഞ്ഞ​ടി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ.”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ പതി​മൂ​ന്നു കൊ​ല്ലം മു​മ്പു് ഇതേ രാ​ജ​സ​ഭ​യി​ലെ അമം​ഗ​ള​സ​ന്ധ്യ​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി.

“അതു് പീ​ഢ​ക​നാ​യി​രു​ന്നു​വോ? അതു് കൗ​ര​വ​രാജ സഭ​യാ​യി​രു​ന്നു​വോ? അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ പു​തു​ത​ല​മുറ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​കു​മാ​രി​കൾ​ക്കു് സൌ​ന്ദ​ര്യ​പ​രി​പാ​ല​ന​ത്തിൽ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​ശി​ക്ഷ​ണം കൊ​ടു​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്ന എന്നെ പ്ര​ണ​യ​ത്താൽ പര​വ​ശ​നായ കൌരവൻ ഇടി​ച്ചു കയറി വാ​രി​പ്പു​ണർ​ന്നു പു​റ​ത്തേ​ക്കു പാ​ഞ്ഞ​തോർ​മ്മി​ക്കു​ന്നു. വേ​നൽ​പു​ഴു​ക്ക​ത്തിൽ നന​ഞ്ഞി​രു​ന്ന മേൽ​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ ഒന്നൊ​ന്നാ​യി അവൻ വേർ​പെ​ടു​ത്തി​യ​തു് കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ ഓർ​മ്മി​ക്കു​ന്നു. എല്ലാം കണ്ടു് അസൂ​യ​യിൽ മുഖം കരു​വാ​ളി​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വർ പരി​ഭ്ര​മി​ച്ചു പത​റു​ന്ന​തു് ഓർ​മ്മി​ക്കു​ന്നു.”

മഹാ​റാ​ണി​യു​ടെ മി​ഴി​കൾ പതു​ക്കെ ഓർ​മ​ക്കൊ​പ്പം വി​ദൂ​ര​ത​യി​ലേ​ക്കു് നീ​ങ്ങി.

“പതി​മൂ​ന്നു​കൊ​ല്ല​മാ​യി, അതോ മൊ​ത്തം ജീ​വ​കാ​ല​മോ, ഞാ​ന​തൊ​രു പ്രാർ​ത്ഥ​ന​യാ​യി, ഭീ​മ​പ്ര​തി​ജ്ഞ​യാ​യി, കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ന്നു. ഇന്നു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര കനി​ഞ്ഞു. പ്ര​തി​കാ​ര​ബോ​ധ​ത്തിൽ നീ അന്നു് ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യി​ലെ ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​കോ​പ​ന​ത്തിൽ, കെ​ട്ട​ഴി​ച്ചി​ട്ട മു​ടി​യിൽ തേ​ക്കാൻ ഇതാ, പ്രി​യ​പാ​ഞ്ചാ​ലീ, ചുടു കൗ​ര​വ​ചോര”,

കൈ​കു​മ്പി​ളിൽ നി​ന്നു് പു​റ​ത്തു​ചാ​ടു​ന്ന കൊ​ഴു​ത്ത ദ്രാ​വ​ക​വു​മാ​യി, വി​വ​സ്ത്ര​നും മു​റി​വേ​റ്റ​വ​നു​മായ ഭീമൻ, കി​ത​ച്ചോ​ടി പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി​യി​ലെ പാ​ണ്ഡവ പാ​ള​യ​ത്തിൽ, പ്ര​ണ​യി​നി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ, കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​യെ പോലെ അഭി​ന​ന്ദ​ന​ത്തി​നാ​യി കാ​ത്തു.

“ആല​ങ്കാ​രി​ക​മാ​യി ഞാ​നെ​ന്നോ എവി​ടെ​യോ പറ​ഞ്ഞു​പോയ ഒരു ചോ​ര​ക്കാ​ര്യം ഇത്ര​യും കാലം അക്ഷ​രാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ ഓർ​മ​യിൽ വച്ചു് അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്റെ കരൾ തു​ര​ന്നു ചോര കോരി വരു​ന്ന നി​ങ്ങൾ രൂ​പ​ത്തി​ലെ​ന്ന പോലെ ഭാ​വ​ത്തി​ലും എത്ര മന്തൻ. നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​മോ, എന്റെ ആരാ​ധ​ക​രാ​യി​രു​ന്നു, ചവി​ട്ടി​യും ക്ഷ​ത​മേൽ​പ്പി​ച്ചും നി​ങ്ങൾ ജീ​വ​നെ​ടു​ത്ത ആ ധീ​ര​കൌ​ര​വർ.”

നി​ന്ദ​യോ​ടെ ഭർ​ത്താ​വി​നെ ഒന്നു് നോ​ക്കി മുടി കെ​ട്ടി​വ​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി തി​രി​ച്ചു കൂ​ടാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു് കയറി കി​ട​പ്പ​റ​യു​ടെ വാതിൽ അട​ച്ചു. നോ​ക്കി നിന്ന മറ്റു നാലു് പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ എട്ടു കണ്ണു​കൾ അപ​മാ​ന​ത്തിൽ അട​ഞ്ഞു.

“കു​ടി​വെ​ള്ള​വും ധാ​ന്യ​വും നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു് പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ത്തി​നി​റ​ങ്ങിയ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ മഹാ​രാ​ജാ​വി​നെ നേ​രി​ട്ടു് കണ്ടു പ്ര​തി​ഷേ​ധം അറി​യി​ക്കാൻ അര​മ​ന​യിൽ വന്ന​പ്പോൾ കൂ​ട്ട​ത്തി​ലൊ​രു ഇള​മു​റ​രാ​ജ​കു​മാ​രി​യു​ടെ കവി​ളിൽ ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മ​മെ​ന്നു ശത്രു​ക്കൾ​ക്കു തോ​ന്നും വിധം യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ തോ​ണ്ടു​ക​യോ തലോ​ടു​ക​യോ ചെ​യ്തു എന്നാ​ണു നഗ​ര​ത്തി​ലെ വഴി​യോര കു​ന്നാ​യ്മ​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങ​ളു​ടെ പു​ത്തൻ കൗ​തു​ക​വാർ​ത്ത. ഇക്കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ രാ​ജ​പ​ദ​വി വഹി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കൊ​ക്കെ ഒരു മാ​തൃ​കാ പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ട​മൊ​ന്നു​മി​ല്ലേ.”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ധാ​ന്യ​വും വി​റ​കും ആയി​രു​ന്നോ അവ​രു​ടെ ആവ​ശ്യ​ങ്ങൾ? ‘എന്റെ അച്ഛ​നു ഒര​ച്ഛൻ മാ​ത്ര​മേ ഉള്ളു എന്നാൽ നി​ങ്ങൾ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ വൈ​വി​ധ്യ​പി​തൃ​ത്വം കു​രു​വം​ശ​ത്തി​നു അപ​മാ​നം’ എന്ന​വൾ എന്റെ ചെ​വി​യിൽ മന്ത്രി​ച്ച ശേഷം പെ​ട്ടെ​ന്നു് നാ​ട​കീ​യ​മാ​യി ഒച്ച​വെ​ച്ചു “ധാ​ന്യം തരൂ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ പട്ടി​ണി​യ​ക​റ്റൂ” എന്നു് ആം​ഗ്യ​വി​ക്ഷേ​പ​ങ്ങ​ളോ​ടെ നി​ല​വി​ളി​ച്ചു. ആവി​ഷ്കാ​ര​സാ​മർ​ത്ഥ്യം കണ്ട​നു​മോ​ദി​ച്ചു കവി​ളി​ലൊ​ന്നു തലോ​ടി​യ​താ​ണോ സക​ല​വിധ രതി പരീ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും കൂ​ത്ത​ര​ങ്ങായ ഹസ്തി​ന​പു​രി തെ​രു​വു​ക​ളിൽ പര​ദൂ​ഷ​ണ​വി​ഷ​യം? ആജീ​വ​നാ​ന്ത ബ്ര​ഹ്മ​ചാ​രി​യെ​ന്നു നേരം വെ​ളു​ത്താ​ലു​ടൻ അട്ട​ഹ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന പി​താ​മ​ഹൻ (ഭീ​ഷ്മ​നാ​മം തങ്ക​ലി​പി​യിൽ കോ​റി​യി​ട​ട്ടെ വേദ വ്യാ​സൻ) പുതു തലമുറ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​കു​മാ​രി​ക​ളെ ഇരു​വ​ശ​ത്തും കൈ​ത്താ​ങ്ങാ​യി കൂടെ കൂ​ട്ടി മണി​ക്കൂ​റു​ക​ളോ​ളം ഈ തെ​രു​വു​ക​ളിൽ നട​ക്കു​ന്ന​തു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്തക സു​ഹൃ​ത്തു​ക്കൾ കണ്ട ഓർ​മ​യി​ല്ലേ?”

“യു​ദ്ധ​വാർ​ത്ത​കൾ പറ​ഞ്ഞു രസി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക സഞ്ജ​യ​നോ​ടു് ഉപ​ചാ​ര​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു.

“നേരിൽ കണ്ട​പോ​ലെ പറ​യ​ണ​മെ​ന്നു് വ്യാ​സൻ വിരൽ ചൂ​ണ്ടി താ​ക്കീ​തു തന്ന​തു് ആദ്യ​ത്തെ ഒന്നു​ര​ണ്ടു ദിവസം കു​ഴ​പ്പ​ത്തി​ലാ​ക്കി. ആരോ​ടു് ചോ​ദി​ക്കും? മൂ​ന്നാം ദിവസം നി​ങ്ങ​ളു​ടെ യു​ദ്ധ​വാർ​ത്ത​കൾ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യിൽ വന്നു തു​ട​ങ്ങി​യ​തോ​ടെ സംഗതി എളു​പ്പ​മാ​യി. നി​ത്യ​വും പോയി ‘പത്രിക’യുടെ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു പതി​പ്പു​കൾ നോ​ക്കി വ്യാ​സൻ പറഞ്ഞ പോലെ കൗ​ര​വർ​ക്ക​നു​കൂ​ല​മാ​യി നി​റ​വും ഒച്ച​യും ചേർ​ത്തു് വി​ള​മ്പും. ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തിൽ ചേർ​ക്കാ​നു​ള്ള പു​ത്തൻ വധ​വാർ​ത്ത​കൾ കൈ​വ​ശ​മു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ തരൂ. ഉറ​ക്കം വരാതെ ഞെ​ളി​പി​രി​യി​ലാ​ണു് അന്ധൻ.” സഞ്ജ​യൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യെ പ്രീ​ണ​ന​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കി.

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തെ കു​റി​ച്ചു് കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്കൾ പരി​ഭ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ പ്ര​സ​ക്തി? “ഒരു ദാ​മ്പ​ത്യം ഒരു ഭർ​ത്താ​വു്” എന്ന തത്വ​സം​ഹി​ത​യു​ടെ ബലി​യാ​ടു​ക​ളായ നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ന്ത​റി​യാം അഞ്ചു ദേ​വ​സ​ന്ത​തി​ക​ളെ നി​ത്യ​വും പരി​ലാ​ളി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ലെ പ്ര​യാ​സ​ങ്ങൾ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധു​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു കു​ടി​യേ​റും മു​മ്പു് പാ​ണ്ഡ​വർ നവ​വ​ധു​വു​മൊ​ത്തു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ കഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന ഒരു ഇടവേള.

“ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം പാ​ഞ്ചാ​ലി ആഘോ​ഷി​ക്ക​ട്ടെ എന്നാ​ണു അന്തഃ​പു​ര​യോ​ഗ​ത്തിൽ മറ്റു കൗ​ര​വ​വ​ധു​ക്ക​ളു​മാ​യി ഹൃദയം തു​റ​ക്കു​മ്പോൾ ആശം​സി​ച്ച​തു്. എന്നാ​ല​വൾ യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ ചെ​യ്യു​ന്ന​തോ? അഞ്ചു കു​റ്റി​യ​ടി​ച്ചു ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ കെ​ട്ടി​യി​ട്ടു ഒന്നൊ​ന്നാ​യി തന്നി​ഷ്ട​ത്തിൽ മാ​ത്രം കെ​ട്ട​ഴി​ക്കു​ന്ന​തിൽ, സേ​വ​ന​ദാ​താ​വായ ഒരു ഭാര്യ എന്ന നി​ല​യിൽ ഞാൻ പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. അറി​യാ​മോ, പര​സ്പ​രം പാ​ണ്ഡ​വ​രെ പോ​ര​ടി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണ​വൾ. തൊ​ണ്ണൂ​റ്റി​ഒ​മ്പ​തു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​ക​ളും ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു് രഹ​സ്യ​മാ​യി ‘കപ്പം’ കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു് എന്നെ​നി​ക്ക​റി​യാം. അതെ​ന്തി​നെ​ന്നോ? പരി​പൂർ​ണ​സ​ഹ​വർ​ത്തി​ത്വം ഉറ​പ്പു വരു​ത്താൻ. ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എന്റെ അം​ഗീ​കൃത ഇണ​യാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും, നൂറു കൗ​ര​വ​രും അവ​രു​ടെ നൂറു ഇണ​ക​ളും പാ​ര​സ്പ​ര്യ​ത്തോ​ടെ പായിൽ കി​ട​ന്നു​ള്ള ഗു​ണ​ഭോ​ക്താ​ക്ക​ളാ​ണു് എന്ന വസ്തുത പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ വി​ല​യി​രു​ത്തു​മ്പോൾ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തി. അതു് രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹ​മാ​യി പൊ​ക്കി​ക്കാ​ട്ടേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മൊ​ന്നു​മി​ല്ല.”

“അന്തി​മ​പ​ദ​യാ​ത്ര​യി​ലും, നി​ങ്ങൾ​ക്കു നട​ക്കാൻ അവ​സാ​ന​മാ​ണ​ല്ലോ ഇടം? മു​ന്നിൽ നട​ക്കു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പി​ന്നിൽ ആരെ​ല്ലാം കൂ​ടെ​യു​ണ്ടു് എന്നു് തി​രി​ഞ്ഞൊ​ന്നു നോ​ക്കാ​തെ കാൽ മു​ന്നോ​ട്ടെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തിൽ ആണ​ധി​കാ​ര​പർ​വ്വം തു​ടി​ച്ചു നിൽ​ക്കു​ന്ന​തു് നി​ങ്ങൾ എപ്പോ​ഴു​മെ​ന്ന പോലെ ഇപ്പോ​ഴും കാ​ണാ​തെ പോയോ?”

അൽ​പ്പ​വ​സ്ത്ര​യും നഗ്ന​പാ​ദ​യു​മായ പാ​ഞ്ചാ​ലി, ജീ​വി​താ​ന്ത്യ​ത്തി​ലെ ഹി​മാ​ലയ വന​വാ​സ​ത്തി​നു പടി​യി​റ​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. പുതിയ മഹാ​റാ​ണി​യും, അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ വി​ധ​വ​യും പട്ടാ​ഭി​ഷേ​കം ചെ​യ്തു തലേ​ന്നു് അധി​കാ​ര​ത്തിൽ കയറിയ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​ന്റെ അമ്മ​യു​മായ ഉത്തര, മട്ടു​പ്പാ​വിൽ ഉദാ​സീ​ന​ത​യോ​ടെ അവരെ യാ​ത്ര​യാ​ക്കു​ന്ന ഔപ​ചാ​രി​ക​ത​യിൽ ഒതു​ങ്ങി നി​ന്നു.

“മു​ന്നേ നട​ക്കു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ മനഃ​പൂർ​വ്വം ചെ​യ്ത​താ​യി​രി​ക്കാം പക്ഷെ ആലോ​ചി​ച്ചു നോ​ക്കു​മ്പോൾ എനി​ക്ക​തു സ്വീ​കാ​ര്യ​മാ​യി. പി​ന്നിൽ നട​ക്കു​ന്ന ഞാൻ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ഴു​മ്പോൾ എന്നെ വാ​രി​ക്കോ​രി​യെ​ടു​ത്തു മര​ണ​ദേ​വത പരി​ലാ​ളി​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു​വേ​ണം, എനി​ക്കു് ഈ ലോ​ക​വു​മാ​യു​ള്ള ബന്ധം എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി വിടാൻ. അപ്പോൾ ആ പത്തു പാ​ണ്ഡ​വ​ക്ക​ണ്ണു​കൾ എന്നെ തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രി​ക്കും എന്റെ മര​ണ​മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തി​ലെ അമം​ഗ​ള​കാ​ഴ്ച.”

“തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ രാ​ഷ്ട്ര​മീ​മാംസ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി ജീ​വി​ത​ത്തിൽ പല​കു​റി കേട്ട പദ​മാ​ണു് മഹാ​ഭാ​ര​ത​യു​ദ്ധം. യു​ദ്ധ​ക​ഥ​യു​ടെ ഏക​പ​ക്ഷീ​യ​മായ പു​ന​രാ​ഖ്യാ​നം വ്യാ​സ​ന്റെ വരു​തി​യി​ലാ​ണെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞു. നി​ങ്ങ​ള​ഞ്ചു പേ​രു​ടെ​യും യു​ദ്ധ​കാ​ല​സ്മ​ര​ണ​കൾ വാ​യി​ക്കാൻ വരും​ത​ല​മു​റ​യ്ക്കു് കൗ​തു​കം ഉണ്ടാ​വി​ല്ലേ? മൂ​ന്നു ദശാ​ബ്ദ​ക്കാല ഭര​ണ​ത്തിൽ മഹാ​റാ​ണി​യു​ടെ ഉത്സാ​ഹ​ത്തിൽ സം​ഭ​വി​ച്ച സാ​ക്ഷ​രത ഞങ്ങ​ളു​ടെ ചു​വർ​പ​തി​പ്പു​ക​ളു​ടെ എണ്ണം മൂ​ന്നിൽ നി​ന്നു് ഇരു​പ​ത്തി രണ്ടി​ലേ​ക്കു​യർ​ത്തി. വാ​യ​ന​ക്കാ​രൊ​ക്കെ വഴി​യിൽ നി​ന്നു് അന്തം വി​ട്ടു ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു, ആരാ​ണു് ഈ പാ​ണ്ഡ​വർ?, എന്താ​ണ​വർ​ക്കു കു​രു​വം​ശ​വു​മാ​യി കൂ​ട്ടു​കെ​ട്ടു്?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഞങ്ങൾ​ക്കു് ഓർ​മ്മ​കൾ അല്ല ഉള്ള​തു്, മറി​ച്ചു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മുൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​കൾ ദശാ​ബ്ദ​ങ്ങ​ളാ​യി ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​ണു്. എന്നു് വച്ചാൽ, നി​ങ്ങൾ ചോ​ദ്യം നിർ​ത്തി​യാൽ ഞങ്ങ​ളു​ടെ സ്മ​ര​ണ​ക​ളു​ടെ പ്ര​വാ​ഹം നി​ല​ക്കും.”

“പു​ര​സ്കാര വി​ത​ര​ണം വി​വാ​ദ​ത്തി​ലാ​യെ​ന്നു കേ​ട്ടു? നാ​ട്ടിൽ പോയി ഇന്നു് രാ​വി​ലെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ​ത്തിയ ഞാൻ കേ​ട്ട​തു് കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യിൽ നി​ന്നു് പു​ര​സ്കാ​രം സ്വീ​ക​രി​ക്കാൻ വി​സ​മ്മ​തി​ച്ചു എന്നാ​ണു്. മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ സ്ഥ​ല​ത്തി​ല്ലാ​ഞ്ഞ​തു് കൊ​ണ്ടാ​ണോ പു​ര​സ്കാ​ര​വി​ത​ര​ണ​ത്തി​നു പാ​ഞ്ചാ​ലി വേ​ദി​യിൽ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. സം​ഘർ​ഷ​ഭ​രി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു രാ​ജാ​ങ്ക​ണം.

“ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ ധാർ​മി​ക​രോ​ഷം സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മ​ല്ലേ? യു​ദ്ധ​ത്തിൽ കൗ​ര​വ​ചോര പു​ര​ളാ​ത്ത കൈകൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് മാ​ത്ര​മെ​ന്ന​റി​യു​ന്ന കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളോ​ടു് യു​ധി​ഷ്ഠിര കാ​ര്യാ​ല​യ​ത്തി​ന്റെ ചുമതല വഹി​ക്കു​ന്ന സഹ​ദേ​വൻ ഇട​പെ​ട്ടു് പറ​ഞ്ഞു, പു​ര​സ്കാ​ര​വേ​ദി​യിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ സിം​ഹാ​സ​ന​മി​ട്ടു് ഇരി​ക്കാം, പക്ഷെ നൂറു വി​ധ​വ​കൾ​ക്കും അവ​രു​ടെ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ വീ​ര​മൃ​ത്യു​വി​ന്റെ പേ​രി​ലു​ള്ള മര​ണാ​ന​ന്തര ബഹു​മ​തി​പ​ത്ര​ങ്ങൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യാ​ണു് കൈ​മാ​റുക..

“പ്രി​യ​കൗ​ര​വ​രു​ടെ നെ​ഞ്ചു് പി​ളർ​ന്ന ചു​ടു​ചോര തേ​ച്ചു മി​നു​ക്കാ​തെ മുടി കെ​ട്ടി​വ​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു പ്ര​തി​ജ്ഞ​യെ​ടു​ത്ത പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ പ്രീ​തി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ വേ​ണ്ടി​യ​ല്ലേ ഭീമൻ ധീ​ര​ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി​ക​ളായ ഞങ്ങ​ളു​ടെ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ ഞെ​ക്കി​പ്പി​ഴി​ഞ്ഞു ചോ​ര​യൂ​റ്റി​യ​തു എന്നു് നെ​ഞ്ച​ത്ത​ടി​ച്ചു വി​ല​പി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു് വി​ധ​വ​ക​ളിൽ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വും ചട​ങ്ങു ബഹി​ഷ്ക​രി​ച്ചു. എന്നാൽ ‘വർഷം മു​ഴു​വൻ ധാ​ന്യം’ എന്ന പു​ര​സ്കാ​ര​സൗ​ജ​ന്യം അവർ സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. മാ​ത്ര​മ​ല്ല ബഹു​മ​തി​യു​ടെ മറ്റൊ​രു സൗ​ജ​ന്യ​മായ പൂർണ പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​വും അവർ നി​ല​നിർ​ത്തി. ബഹു​മ​തി പത്രം സ്വീ​ക​രി​ച്ച​വർ​ക്കെ​തി​രെ നാ​ടൊ​ട്ടു​ക്കു് ബഹി​ഷ്ക​ര​ണം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു അവരെ പു​ന​ര​ധി​വാ​സം ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​ന്ന ഗ്രാ​മ​ത്തി​നു തന്നെ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ ഊരു​വി​ല​ക്കു് കല്പി​ച്ചി​രി​ക്ക​യാ​ണു്. ഈ പ്ര​തി​സ​ന്ധി തരണം ചെ​യ്യാൻ, നി​ങ്ങൾ​ക്കു് കഴി​യു​മോ, ഇട​ഞ്ഞു​നിൽ​ക്കു​ന്ന തൊ​ണ്ണൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​ക​ളെ നയ​ത​ന്ത്ര​ത്തി​ലൂ​ടെ പറ​ഞ്ഞു​പ​റ്റി​ച്ചു ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ കൂടെ നിർ​ത്തു​വാൻ? എങ്കിൽ രാ​ജ്യ​ര​ത്നാ പു​ര​സ്കാ​രം നി​ങ്ങ​ള്ക്കു് എന്നു് ഞാൻ ഉന്ന​താ​ധി​കാ​ര​സ​മി​തി​യിൽ നിർ​ദ്ദേ​ശി​ക്കാൻ അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടാം.”

“ദൂരെ നി​ന്നു് നി​ങ്ങൾ രണ്ടു​പേ​രെ​യും ഒരു നോ​ക്കു് കണ്ട​പ്പോൾ തന്നെ ഞാൻ ഒഴി​ഞ്ഞു​മാ​റി കു​ര​ക്കു​ന്ന പത്രാ​ധി​പർ​ക്കു് മു​മ്പിൽ പരു​ങ്ങു​ന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക. എന്തു് പറ്റി?” യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ കൂ​ട്ടു​കാ​രി​യു​ടെ നേരെ കൈകൾ രണ്ടും ഉയർ​ത്തി.

“ഇന്നും കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന​തു ഒരു കെ​ട്ടു് പാ​ണ്ഡവ പാ​ഞ്ചാ​ലി ദാ​മ്പ​ത്യ​വി​ഴു​പ്പാ​ണോ?, പനയോല നോ​ക്കി പത്രാ​ധി​പർ മുഖം ചു​ളി​ച്ചു, ചു​ണ്ടു​കൾ പി​ളർ​ത്തി, ചെ​വി​യിൽ വി​ര​ലി​ട്ടു, പന​യോ​ല​കൾ എനി​ക്കു് നേരെ തി​രി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞു. എന്നി​ട്ട​യാൾ എന്നെ പി​ടി​ച്ചു നിർ​ത്തി ഇരു​തോ​ളി​ലും കൈകൾ അമർ​ത്തി ഗു​ണ​ദോ​ഷി​ച്ചു, പാ​ണ്ഡ​വർ അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് മതി​യാ​വോ​ളം വാ​രി​ത്തി​ന്നു മര​ച്ചു​വ​ട്ടി​ലി​രു​ന്നു ചൂ​താ​ട്ട​ത്തിൽ നൈ​പു​ണ്യ​വി​ക​സ​ന​ത്തി​നു ഉറ​ക്ക​മി​ള​ച്ചാൽ മാ​ത്രം പോരാ, പാ​തി​രാ മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തു നു​ഴ​ഞ്ഞു കയറി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രെ ബന്ദി​യാ​യി പി​ടി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി രഹസ്യ സങ്കേ​ത​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു​മാ​യി വി​ല​പേ​ശാൻ പഠി​ക്ക​ണം. അതി​നാ​ണു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വനാ​ശ്രമ സന്ദർ​ശ​ന​ങ്ങൾ ഇന്നു് മുതൽ വി​നി​യോ​ഗി​ക്കേ​ണ്ട​തു്. അല്ലാ​തെ പാ​ണ്ഡ​വ​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ലെ ‘അടി​യ​ഴു​ക്കു’കൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക പോ​ലൊ​രു അന്താ​രാ​ഷ്ട്ര പ്ര​ശ​സ്തി​യു​മു​ള്ള ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​ത്ര​ത്തിൽ ഉള്ള​ട​ക്ക​മാ​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ചാൽ നി​ങ്ങൾ എന്ന​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി തി​രി​ച്ചു​പോ​വുക തക്ഷ​ശി​ല​യി​ലേ​ക്കാ​യി​രി​ക്കും.”

“ദുർ​മേ​ദ​സ്സു​ള്ള ഒരാൾ പു​ണ്യ​ന​ദി​യിൽ അതി​രാ​വി​ലെ കു​ളി​ച്ചു വരു​ന്ന​തു് കണ്ട​വ​രു​ണ്ടു്. കാ​ര്യം തി​ര​ക്കി​യ​പ്പോൾ ഒന്നും​പ​റ​യാ​തെ പൊ​ട്ടി​ക്ക​ര​ഞ്ഞു എന്നാ​ണു സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി. എന്തു​ണ്ടാ​യി പു​തു​ഭ​രണ കൂ​ട​ത്തിൽ പ്ര​തി​രോ​ധ​മ​ന്ത്രാ​ല​യ​ത്തി​നു പുറമെ കൗ​ര​വ​രാജ വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​ത്തി​ന്റെ അധി​ക​ച്ചു​മ​തല കൂടി വഹി​ക്കു​ന്ന ഭീ​മ​നി​ങ്ങ​നെ പര​സ്യ​വി​കാ​ര​പ്ര​ക​ട​നം ചെ​യ്തു വി​വാ​ദ​മാ​വാൻ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഹസ്തി​ന​പു​രി അര​മ​ന​യു​ടെ ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളോ​ടു് വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം ചോ​ദി​ച്ചു. അറി​ഞ്ഞി​ട​ത്തോ​ളം ഭീ​മ​ന്റെ അല​സ​വ​സ്ത്ര​ധാ​ര​ണ​ത്തെ​ക്കാൾ ഒട്ടും കു​റ​വ​ല്ല ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ ശ്ര​ദ്ധാ​പൂർ​വ്വ​മായ നഗ്ന​താ​രോ​പ​ണ​വും. പതി​വാ​യി പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ പോയി നിർ​മ്മാണ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​നു് നേ​തൃ​ത്വം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന ഭീമൻ, ഇത്ത​വണ ശാ​സി​ച്ചു സം​സാ​രി​ച്ച​തി​നു​ള്ള ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ തി​രി​ച്ച​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു പു​തു​ത​ല​മുറ കൗ​ര​വ​പ്പെൺ​കു​ട്ടി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ ഭീമൻ നഗ്നത പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ച്ചു എന്ന കെ​ട്ടി​ച്ച​മ​ച്ച ആരോ​പ​ണം. സാ​ക്ഷി​കൾ കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ. സ്വ​ത​വേ അല്പ​വ​സ്ത്ര​ധാ​രി​യായ ഭീമൻ സം​ഭ​വ​ദി​വ​സം വി​വ​സ്ത്ര​നാ​ണെ​ന്ന കാ​ര്യം മറ​ന്നു പു​ന​ര​ധി​വാസ കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ പ്ര​വേ​ശി​ച്ചി​രി​ക്കാം എന്ന വി​ദൂ​ര​സാ​ധ്യത തള്ളി​ക്ക​ള​യു​ന്നി​ല്ല. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര വി​ധ​വ​കൾ എന്ന നി​ല​യിൽ കൊ​ട്ടാ​ര​ക്കെ​ട്ടി​ലെ ജലാ​ശ​യ​ത്തിൽ മൂ​ന്നു നേരം കു​ളി​ക്കാൻ അവർ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന അവ​കാ​ശം പു​നഃ​സ്ഥാ​പി​ച്ചു കൊ​ടു​ത്ത​തോ​ടെ ലൈം​ഗി​കാ​രോ​പ​ണം പിൻ​വ​ലി​ക്കാൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ തയ്യാ​റാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. വസ്ത്ര​ധാ​ര​ണം ‘അൽപ്പ’മാ​വ​രു​തു്, വാ​ക്കു​കൾ അൽ​പ്പം കു​റ​ച്ചു​പ​യോ​ഗി​ച്ചാ​ലും എന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വിൽ ഭീമൻ തീർ​ത്ഥ​യാ​ത്ര​ക്കാ​യി വി​ട്ടു നിൽ​ക്ക​ണം എന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ചു. ഒന്നും നി​ങ്ങൾ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ പൊ​ലി​പ്പി​ക്ക​രു​തു്. സൗ​ജ​ന്യ വസ​തി​യു​ടെ കാ​ലാ​വ​ധി അടു​ത്ത​മാ​സം തീ​രു​മെ​ന്ന കാ​ര്യം മറ​ക്ക​ണ്ട.”

“പെ​ണ്ണു​ടൽ കളി​പ്പാ​ട്ട​മെ​ന്നു ആണു​ങ്ങൾ കരു​ത​രു​തെ​ന്നു് ഞങ്ങൾ സാ​ധാ​രണ സ്ത്രീ​കൾ നി​സ്സ​ഹാ​യ​ത​യിൽ പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്ന​തൊ​ക്കെ നി​ത്യ​ക്കാ​ഴ്ച. പക്ഷെ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പദവി വഹി​ക്കു​ന്ന നി​ങ്ങൾ അത്ത​രം പരു​ക്കൻ പദ​ങ്ങൾ ഉച്ച​രി​ക്കു​മ്പോൾ, ഒന്നു​കിൽ അതൊരു പൊ​തു​പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ വെ​ട്ടി​ക്ക​ള​യേ​ണ്ട ഭാഗം, അല്ലെ​ങ്കിൽ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​വേ​ദന പി​ടി​വി​ട്ടൊ​ഴു​കു​ന്ന രോഷം.”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മു​മ്പിൽ മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി.

“പെ​റ്റ​ത​ള്ള​യു​ടെ പരി​ലാ​ള​ന​യി​ല്ലാ​തെ ദൂരെ പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ വള​രു​ന്ന അഞ്ചു പാ​ണ്ഡ​വ​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ, ഓരോ കൊ​ല്ലം ഞങ്ങൾ ഊഴം വച്ചു് കൂടെ താ​മ​സി​ച്ചു വാ​ത്സ​ല്യം പക​ര​ട്ടെ എന്നു് അവർ നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ചു കണ്ടി​ട്ടി​ല്ല. ‘ഠ’ വട്ടം വലി​പ്പ​മു​ള്ള ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ, ഒന്നും ചെ​യ്യാ​നി​ല്ലാ​തെ പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ചിലർ, നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​മോ, വി​വാ​ഹേ​ത​ര​വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളിൽ ചെ​ന്നു​വീ​ഴാൻ തീർ​ത്ഥ​യാ​ത്ര​യെ​ന്ന പേരിൽ ദൂ​ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ ചു​റ്റി​ക്ക​റ​ങ്ങു​ക​യാ​ണു്. അത്താ​ഴം കഴി​ഞ്ഞാൽ നാളെ രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ സാ​മ്പ​ത്തിക സ്ഥി​തി​യെ​ന്തു് എന്ന ആശ​ങ്ക​യി​ല്ലാ​തെ, എന്റെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​നു് വെ​ളി​യിൽ ആരാ​ദ്യം ഉള്ളിൽ ചെ​ല്ലും എന്ന ഊഹ​വു​മാ​യി ഒറ്റ​ക്കാ​ലിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ നിൽ​ക്കു​ന്ന​തു് ലിം​ഗ​പ​രി​മി​തി​യു​ള്ള കാ​വൽ​ക്കാർ എന്നെ രഹ​സ്യ​മാ​യി അറി​യി​ക്കും. അവരെ ആവു​ന്ന​ത്ര ഞാൻ അങ്ങ​നെ അക്ഷ​മ​യിൽ നിർ​ത്തി​പ്പോ​രി​പ്പി​ക്കും. ഒരാൾ​ക്കു് പ്ര​വേ​ശി​ക്കാൻ കത​കൽ​പ്പം തു​റ​ന്നാൽ മതി, കയ്യൂ​ക്കു​ള്ള​വൻ കു​തി​ച്ചു​ക​യ​റി ‘സുഖമോ ദേവീ’ എന്ന ഔപ​ചാ​രിക ആശം​സ​യോ​ടെ കളി​പ്പാ​ട്ട​ത്തിൽ കയ​റി​പ്പി​ടി​ക്ക​യാ​യി. ഉടലവർ കോ​രി​യെ​ടു​ത്തു വന്യ​പു​രുഷ കാ​മ​ന​യു​ടെ കെ​ട്ട​ഴി​ക്കു​ക​യാ​യി. അവ​രു​ടെ മാ​റി​മാ​റി​യു​ള്ള നഖ​ക്ഷ​ത​ങ്ങ​ളിൽ കളി​പ്പാ​ട്ടം പൊ​ട്ടി​ത്ത​ക​രു​മെ​ന്നാ​വു​മ്പോൾ, എന്റെ വി​ശ്വ​സ്ത കാ​വൽ​ക്കാർ മുൻ​ധാ​ര​ണ​യിൽ അക​ത്തു​ക​യ​റി പീ​ഢ​ക​പാ​ണ്ഡ​വ​രെ വലി​ച്ചു പു​റ​ത്തെ​റി​യും.”

“തി​ള​ങ്ങു​ന്ന കണ്ണു​ക​ളും ഒട്ടിയ കവിളും-​അങ്ങനെയാണു് ഞാൻ വഴി​ന​ട​ക്കു​മ്പോൾ നി​ങ്ങ​ളെ കണ്ടി​രു​ന്ന​തു്. ഇപ്പോൾ കണ്ണിൽ പെ​ടു​ന്ന​തു് ചോര കട്ട പി​ടി​ച്ച ചു​ണ്ടു​കൾ. ഈറൻ നേ​ത്ര​ങ്ങൾ. എന്തു​പ​റ്റി സഹോ​ദ​രാ, കൗ​ര​വ​രെ​യൊ​ക്കെ എത്ര നി​ങ്ങൾ വി​മർ​ശി​ച്ച​പ്പോ​ഴും “ഇതൊരു സ്വ​ത​ന്ത്ര സമൂഹം കൗ​ര​വ​രെ എങ്ങ​നെ വേ​ണ​മെ​ങ്കി​ലും വി​മർ​ശി​ക്കാം” എന്നു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ആശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന ആ കാ​ല​മൊ​ക്കെ പോയോ?”

യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​ക​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ലഘു​ഭ​ക്ഷ​ണ​ശാ​ല​യിൽ നി​ന്നൊ​രു മൺ​പാ​ത്ര വെ​ള്ളം കൈ​വെ​ള്ള​യി​ലെ​ടു​ത്തു ചു​ണ്ടു​കൾ കഴുകി ചോ​ര​ക്കറ നീ​ക്കി. ബാ​ക്കി വെ​ള്ളം അയാ​ളു​ടെ ശി​ര​സ്സിൽ സാ​വ​ധാ​നം ഒഴി​ച്ചു കൊ​ടു​ത്തു.

“മൂ​ന്നു നേരം ഭക്ഷ​ണം കഴി​ച്ചു ശീ​ലി​ച്ച കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ വി​ധ​വ​ക​ളാ​യ​പ്പോൾ ഒരു നേ​ര​ത്തെ കഞ്ഞി​ക്കു വേ​ണ്ടി കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ നെ​ഞ്ച​ത്ത​ടി​ച്ചു നി​ല​വി​ളി​ക്കേ​ണ്ടി വരു​ന്നു. രാ​ജ​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളി​ലെ സു​ര​ക്ഷ​യിൽ നി​ന്ന​വ​രെ പു​ക​ച്ചു പു​റ​ത്തു ചാ​ടി​ച്ചു പന്നി​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങൾ അല​ഞ്ഞു നട​ക്കു​ന്ന വെ​ളി​യിട വി​സർ​ജ്ജന കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സൂ​ക്ഷി​പ്പു​കാ​രാ​ക്കു​ന്നു. കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്റെ ഭൂഗർഭ രഹ​സ്യ​അറ തു​റ​ന്നു പു​റ​ത്തെ​ടു​ത്ത കു​രു​വം​ശ​നി​ധി കാഴ്ച വി​രു​ന്നാ​ക്കി രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഇതാണോ കു​രു​വം​ശ​നീ​തി? എന്നു് യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ക്കു​മ്പോൾ കണ്ടി​ല്ല, പി​ന്നിൽ നി​ന്നി​രു​ന്ന ഭീ​മ​ന്റെ ഉരു​ക്കു​വി​ര​ലു​കൾ എന്റെ ചു​ണ്ടി​ലും മൂ​ക്കി​ലും മാ​റി​മാ​റി വീ​ഴു​ന്ന​ത്.”

ചാർ​വാ​കൻ ആ ഭീ​മ​പ്ര​ഹ​ര​ത്തി​ന്റെ ഓർ​മ്മ​യിൽ ചു​ളു​ങ്ങി.

“കു​റ്റ​വി​ചാ​രണ ചെ​യ്തു ശി​ക്ഷി​ക്കാൻ മാ​ത്രം മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എന്തു് പാപം ചെ​യ്തു എന്നാ​ണു കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ല​യി​രു​ത്തൽ? ബാ​ല​ചാ​പ​ല്യം വി​ടാ​ത്ത നി​ങ്ങ​ളെ കൊ​ണ്ടു് ചു​ടു​ചോ​റു് മാ​ന്തി​ക്കു​ന്ന​തു് അമ്മ ഉത്ത​ര​യാ​ണെ​ന്ന ചോ​ദ്യം ഉദിക്കുന്നുണ്ടു്-​കുരുവംശം പി​ളർ​ക്കാൻ നി​യോ​ഗ​മേ​റ്റെ​ടു​ത്തി​രി​ക്ക​യാ​ണോ അഭി​മ​ന്യു വിധവ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഗർ​ഭ​ശ്രീ​മാ​നായ എന്നെ പതി​നെ​ട്ടു​വ​യ​സ്സെ​ത്തി​യാൽ മഹാ​രാ​ജാ​വാ​ക്കാ​മെ​ന്നു നെ​ഞ്ചിൽ കൈ​വ​ച്ചു സത്യം ചെ​യ്താ​ണു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അഭി​മ​ന്യു​വി​നെ അർ​ജ്ജു​ന​നൊ​ഴി​കെ ബാ​ക്കി മൂ​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടൊ​ത്തു ഗൂ​ഢാ​ലോ​ച​ന​ക്കു​ശേ​ഷം ചാ​വേ​റാ​യി ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തി​ലേ​ക്കു തള്ളി​യി​ട്ട​തു്. എന്റെ അമ്മ​യു​ടെ നി​ല​വി​ളി കേ​ട്ടു് ഞാൻ വേ​ദ​നി​ച്ചു. ഇപ്പോ​ളെ​നി​ക്കു് പ്രാ​യം മു​പ്പ​ത്തി​യാ​റു്, എന്നാൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി മഹാ​റാ​ണി പദ​വി​യിൽ നി​ന്നി​റ​ങ്ങാ​തെ ഉത്ത​ര​ക്കു് ആ പദ​വി​യേ​റ്റെ​ടു​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത വിധം യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അധി​കാ​ര​ത്തിൽ അള്ളി​പ്പി​ടി​ച്ചി​രി​ക്ക​യാ​ണു്. ഞങ്ങൾ ഇതൊരു മന​സി​ക​രോ​ഗ​മാ​യി കാ​ണു​ന്നു. ചി​കി​ത്സ​ക്കു് വി​ധേ​യ​നാ​യി, രോഗം തീർ​ത്തും മാറി എന്നു് ശു​ശ്രൂ​ഷ​ക​ന്റെ പേരിൽ വ്യാ​ജ​പ്ര​സ്താ​വ​ന​യും നേടി പി​ന്നെ​യും സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ചു​രു​ണ്ടു​കൂ​ടി​യി​രി​ക്കു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ മേ​ലെ​യി​പ്പോൾ തൂ​ങ്ങു​ന്ന​തു് സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​കാ​രി എന്ന മു​ദ്ര​യാ​ണു്. കൂടെ നിൽ​ക്കി​ല്ലേ? യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ പു​ക​ച്ചു പു​റ​ത്തു​ചാ​ടി​ച്ചാൽ എന്റെ മാ​ധ്യമ ഉപ​ദേ​ശക നീ.”

“കു​തി​ര​വ​ണ്ടി​ക്കാ​ര​ന്റെ മകനായ നി​ങ്ങൾ, കൗ​ര​വ​നാ​ട​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ അം​ഗ​രാ​ജാ​വാ​യി എന്നു് കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. എന്താ​യി​രു​ന്നു ഗൂഢ ലക്ഷ്യം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. തി​ര​ക്കു​പി​ടി​ച്ച കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​നി​ട​യിൽ നീ​രാ​ടാൻ വന്ന​താ​യി​രു​ന്നു ദു​രൂ​ഹ​ജ​ന്മ​ഐ​തി​ഹ്യ​ത്തിൽ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന ധീര പോ​രാ​ളി.

“അര​ങ്ങേ​റ്റ മന്ദി​ര​ത്തിൽ പ്ര​തി​യോ​ഗി​ഭീ​മൻ എന്റെ പി​തൃ​ത്വം വി​ല​കു​റ​ച്ചു കണ്ട​പ്പോൾ, സ്വ​കാ​ര്യ ചെ​ല​വി​നു ഒരു ലോ​ഹ​നാ​ണ​യം പോലും പി​താ​വിൽ നി​ന്നു് അക്കാ​ല​ത്തു കി​ട്ടാ​നി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, കാ​ണി​ക​ളെ കബ​ളി​പ്പി​ച്ചു. പട്ടാ​ഭി​ഷേ​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ എന്നെ രാ​ജാ​വാ​ക്കി. എന്തു് ചെ​യ്യ​ണം പകരം, എന്നു് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ ഒടു​ങ്ങാ​ത്ത സഖ്യം ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ആ വാ​ക്കു് ഞാൻ എന്നും, ഇനി മരണം വരെ​യും, പാ​ലി​ക്കാൻ ബാ​ധ്യ​സ്ഥൻ. അം​ഗ​രാ​ജ്യം എവി​ടെ​യാ​ണു് സു​ഹൃ​ത്തേ എന്നു് തി​രി​ച്ചു ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ക്കാ​തി​രു​ന്ന അനാ​ഥ​നായ എന്റെ അധൈ​ര്യ​മാ​ണു് എന്നെ ഇക്കാ​ല​വും തി​ന്മ​യു​ടെ മൂർ​ത്തി​യായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ അടി​മ​യാ​യി, കൊ​ള്ള​രു​താ​യ്മ​കൾ​ക്കു കൂ​ട്ടു​പ്ര​തി​യാ​യി ഈ ജന്മം വ്യർ​ത്ഥ​മാ​ക്കാൻ കാ​ര​ണ​മാ​യ​തു്.”

അർ​ജ്ജു​ന​നു​മാ​യു​ള്ള അന്ത്യ​യു​ദ്ധം വി​ഭാ​വന ചെ​യ്യു​ന്ന പോലെ ആ ക്ഷീ​ണി​ച്ച മുഖം ജല​പ്പ​ര​പ്പിൽ ഇരു​ണ്ടു.

“അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ഇട​നാ​ഴി​ക​ളി​ലൊ​ന്നു​മ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, പരാ​തി​ക്കാ​രൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി പൗ​ര​ന​ല്ലേ? മഹാ​രാ​ജാ​വി​നെ കു​റ്റ​വി​ചാ​രണ ചെ​യ്യാ​വു​ന്ന​ത്ര വി​ശി​ഷ്ട​മാ​കു​ന്നു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ഭര​ണ​ഘ​ടന എന്നു് തക്ഷ​ശില രാ​ഷ്ട്ര​മീ​മാംസ അധ്യാ​പ​കർ വാ​തു​റ​ന്നു അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ട​ത​ല്ലേ? എന്നി​ട്ടും, പൊ​ള്ളു​ന്ന ആരോ​പ​ണ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി രാ​ജ​സ​ഭ​യി​ലെ​ത്തിയ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നെ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ‘ആട്ടി​യോ​ടി​ച്ചു’ എന്ന അമർഷം ഇന്നു് പൊ​തു​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ലു​ണ്ടു്.”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മാ​ധ്യ​മ​സ​മ്മേ​ള​ന​ത്തിൽ ആഞ്ഞ​ടി​ച്ചു.

“കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി കൂ​ടി​യായ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നു് ആരോ​പ​ണ​ങ്ങൾ അക്ക​മി​ട്ട​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കാ​നാ​വ​സ​രം മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ കാ​ര്യാ​ല​യം നൽകി എന്നു് നി​ങ്ങൾ മു​ക്കി​യും മൂ​ളി​യും സമ്മ​തി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും, എന്തു​കൊ​ണ്ടു് കു​റ്റ​വി​ചാ​രണ നി​ല​നിൽ​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു് ഉന്ന​താ​ധി​കാര സമിതി നൽകിയ വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​ല്ലെ​ന്നു നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ചോ​ദ്യ​ത്തിൽ നി​ന്ന​റി​യാം. അർ​ജ്ജു​നൻ വേണം ആരോ​പ​ണ​ങ്ങൾ ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി പരി​ഗ​ണി​ച്ചു വിധി പറ​യാ​നെ​ന്നു അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ മകൻ കൂ​ടി​യായ പരീ​ക്ഷി​ത്തു് ഉപാ​ധി​വ​ച്ചാൽ നീതി ന്യാ​യ​ത്തി​ലെ നട​പ​ടി​ക്ര​മം സമ്മ​തി​ക്കു​മോ? പരീ​ക്ഷി​ത്തി​ന്റെ അപേ​ക്ഷ അന്നു് തന്നെ പരി​ഗ​ണി​ക്കാ​മെ​ന്നു് അർ​ജ്ജു​നൻ സമ്മ​തി​ച്ച​താ​ണു് വി​ചി​ത്ര​മാ​യി തോ​ന്നി​യ​തു് കാരണം, ഉന്ന​താ​ധി​കാ​ര​സ​മി​തി​യി​ലെ ഒരംഗം മാ​ത്ര​മാ​ണു് അഭി​വ​ന്ദ്യ അർ​ജ്ജു​നൻ. സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും, പരീ​ക്ഷി​ത്തി​ന്റെ പരാ​തി​യിൽ ‘എലിയെ മണ’ത്ത യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, ഭര​ണ​ഘ​ട​നാ​നു​സൃ​ത​മാ​യി തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു. അർ​ജ്ജു​നൻ ഒഴി​കെ​യു​ള്ള മറ്റു മൂ​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ഉൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി പുതിയ സമി​തി​ക്കു രൂപം നൽകി. “തെ​ളി​വു് അപ​ര്യാ​പ്തം” എന്ന കാരണം പറ​ഞ്ഞു ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ​യു​ള്ള പരീ​ക്ഷി​ത്തി​ന്റെ കു​റ്റ​വി​ചാ​രണ അപേ​ക്ഷ തള്ളാ​നെ​ടു​ത്ത ആ മനഃസാന്നിധ്യം-​അതാണു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യെ സമാ​ന​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത പ്ര​തി​സ​ന്ധി​യിൽ നി​ന്നു് രക്ഷി​ച്ച​തു്. പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നു രഹ​സ്യ​പി​ന്തുണ നൽകിയ അമ്മ ഉത്ത​ര​യെ​യും, അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ അമ്മ സു​ഭ​ദ്ര​യേ​യും ഇരു​പ​ത്തി​നാ​ലു മണി​ക്കൂർ നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നാ​യി കാലിൽ തങ്ക​വ​ള​യ​ണി​യി​ക്കാൻ മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി ഇറ​ക്കിയ ഉത്ത​ര​വും നി​ങ്ങൾ ഇതു​വ​രെ കണ്ടി​ല്ലെ​ന്നാ​ണോ?”

“മാ​ദ്രി മരി​ച്ചി​ട്ടു കാലം കു​റെ​യാ​യി എന്ന​റി​യാം, എങ്കി​ലും ഓർമ്മ വല്ല​തു​മു​ണ്ടോ വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​മാ​യി പങ്കി​ടാൻ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി. കൊ​ട്ടാ​ര​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തി​നു പി​ന്നി​ലെ ജലാ​ശ​യം. സന്ധ്യ.

“എന്തോ മലി​ന​ജ​ലം കു​ടി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്നു പി​ന്നീ​ട​റി​ഞ്ഞു, രണ്ടു മാസം ഞാൻ രോ​ഗ​ബാ​ധി​ത​നാ​യി കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലിൽ കി​ട​ന്നു. പാ​ണ്ഡു കി​ട​ന്നി​രു​ന്ന മു​റി​യോ​ടു് ചേർ​ന്നൊ​രു ചാ​ച്ചു​കെ​ട്ടി​യിൽ. യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ മു​റി​യിൽ വന്ന ഓർ​മ്മ​യി​ല്ല. അർ​ജ്ജു​നൻ കൈ​ക്കു​ഞ്ഞാ​യി​രു​ന്ന​തു് കൊ​ണ്ടു് കു​ന്തി, മുൻ​ക​രു​തൽ എന്ന നി​ല​യിൽ ഒഴി​ഞ്ഞു മാറി. മാ​ദ്രി​യെ​ന്നെ പരി​ച​രി​ക്കും, ശു​ദ്ധ​ജ​ലം വായിൽ മൃ​ദു​ച​ല​ന​ത്തോ​ടെ ഒഴി​ച്ചു​ത​രും, സ്നേ​ഹ​വ​ച​ന​ങ്ങൾ ചൊ​ല്ലും. പനി മാ​റി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ ഒരി​ക്കൽ മാ​ദ്രി പറ​ഞ്ഞു, ഇനി നീ അതി​വേ​ഗം വളർ​ന്നു വലു​താ​വും, ശക്തി​യു​ടെ പ്ര​തീ​ക​മാ​വും. പി​ന്നീ​ടാ​ണു് മാ​ദ്രി പര​പു​രുഷ രതി​ക്കാ​യി പടി​യി​റ​ങ്ങി​പ്പോ​വാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​തു്. രാ​ത്രി വരു​മ്പോൾ വസ്ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ കോ​രി​ത്ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സു​ഗ​ന്ധ​മു​ണ്ടാ​വും. ആ പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ത്തിൽ വീണ പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ രതി​പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നു വഴ​ങ്ങിയ മാ​ദ്രി, പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ ശാ​പ​മ​ര​ണ​ത്തി​നു കാ​ര​ണ​മെ​ന്നു് പറ​ഞ്ഞു കു​ന്തി മാ​ദ്രി​യോ​ടു് ചി​ത​ത്തീ​യിൽ ചാടാൻ ഒച്ച​വെ​ച്ചും വിരൽ ചൂ​ണ്ടി​യും നിർ​ബ​ന്ധി​ച്ച​തോർ​ക്കു​ന്നു. മാ​ദ്രി സമ്മ​തി​ച്ചി​ല്ല. പെ​ട്ടെ​ന്നു് കു​ന്തി എന്നെ വി​ളി​ച്ചു ചെ​വി​യിൽ കർ​ശ​ന​മാ​യി ആജ്ഞാ​പി​ച്ച​തു ഞാൻ വി​റ​യ്ക്കു​ന്ന കൈ​ക​ളോ​ടെ ചെ​യ്തു. പ്രിയ മാ​ദ്രി​യെ വാ​രി​ക്കോ​രി​യെ​ടു​ത്തു ആളി​ക്ക​ത്തു​ന്ന പാ​ണ്ഡു​ചി​ത​യിൽ എറി​ഞ്ഞു. ഈ പാപം ചെയ്ത കൈകൾ ഈ ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കൈകൾ.” പറ​ഞ്ഞു പറ​ഞ്ഞു ഭീമൻ വാ​വി​ട്ടു കര​ഞ്ഞു. പല​യി​ട​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നാ​യി പാ​റാ​വു​കാർ ഓടി വന്നു ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ച​യാ​ളു​ടെ വാ​പൊ​ത്തി കൊ​ട്ടാ​ര​ക്കെ​ട്ടി​ലേ​ക്കു വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു പോയി.

“എന്താ ഇങ്ങ​നെ ‘മോ​ങ്ങു​ന്ന’തു്? കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ മക​ളോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര യു​ധി​ഷ്ഠിര ഭര​ണ​കൂ​ടം.

“ചതി​ച്ചു​കൊ​ന്നു അച്ഛ​നെ അവർ, പക്ഷെ ഞങ്ങൾ ഒന്നും പറ​ഞ്ഞി​ല്ല. ഇന്ന​ലെ പൊ​തു​യോ​ഗ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി എന്റെ അമ്മ​യെ അവ​മ​തി​ക്കു​ന്ന​തു നി​ങ്ങൾ കേ​ട്ടി​ല്ലേ? കലിം​ഗ​ദേ​ശ​ക്കാ​രി​യായ അമ്മ പതി​നെ​ട്ടു​വ​യ​സ്സിൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധു​വാ​യി വന്ന ശേഷം, ഗം​ഗ​യാ​റും യമു​ന​യും ഒഴു​കു​ന്ന ഈ കാർ​ഷി​ക​ഭൂ​മി​യെ മാ​തൃ​ഭൂ​മി​യാ​യി അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച​ത​ല്ലേ? മറ്റു തൊ​ണ്ണൂ​റ്റി ഒമ്പ​തു കൗരവ രാ​ജ​സ്ത്രീ​ളോ​ടും അമ്മ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ നാ​ടൻ​ഭാ​ഷ​യിൽ ഇട​പ​ഴ​കി. വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​ത്യാ​ഗം ചെ​യ്തു. രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡത രക്ഷി​ക്കാ​നാ​യി ചെയ്ത വി​ശു​ദ്ധ​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ ഭർ​ത്താ​വു് കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടു. രാ​ജ​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഞങ്ങ​ളെ പു​തു​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം പു​ക​ച്ചു പു​റ​ത്തു ചാ​ടി​ച്ചു. അടി​സ്ഥാന സൗ​ക​ര്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ പൊ​റു​ക്കാൻ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ചു. കു​ടി​വെ​ള്ളം ചോ​ദി​ച്ചു കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തു ചെ​ന്ന​പ്പോൾ വേ​ട്ട​പ്പ​ട്ടി​ക​ളെ വി​ട്ടു വി​ര​ട്ടി. ഇപ്പോൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി പറ​യു​ന്നു, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധ​ത്തി​നു് മു​മ്പു് ഭൂ​ഗർ​ഭ​അ​റ​യി​ലെ രത്ന​ശേ​ഖ​രം കലിം​ഗ​നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് രഹ​സ്യ​മാ​യി കട​ത്തി എന്നു്. ഇതാണോ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യെ കു​റി​ച്ചു് ചു​രു​ങ്ങിയ മാ​സ​ങ്ങൾ മാ​ത്രം ഈ നാ​ട്ടിൽ താ​മ​സി​ച്ച പാ​ഞ്ചാ​ലി പറ​യേ​ണ്ട​തു്? ഈ ദുഃ​ഖ​ത്തിൽ പങ്കു​ചേ​രാ​തെ ഞങ്ങ​ളു​ടെ ശത്രു​ക്ക​ളെ പോലെ ആഹ്ലാ​ദി​ക്കാൻ എങ്ങ​നെ മന​സ്സു് വരു​ന്നു? എന്തെ​ല്ലാം സൗ​ജ​ന്യ​ങ്ങ​ളും പാ​രി​തോ​ഷി​ക​ങ്ങ​ളും ഞങ്ങ​ളു​ടെ സു​വ​ര്ണ​കാ​ല​ത്തു അച്ഛൻ തന്ന​താ​ണു്.”

“അമ്മ​യും വി​ദു​ര​രും ഞങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പം എന്നു് നി​ങ്ങൾ കു​ന്തി​യെ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ചി​ല്ലേ? അതോ ആ കഠി​ന​ഹൃ​ദയ വഴ​ങ്ങി​യി​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക സഹ​ദേ​വ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി.

“കു​ന്തി​യു​ടെ മനം മാ​റ്റാൻ എന്നെ​യാ​ണു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ നി​യോ​ഗി​ച്ച​തു്. മൂ​ന്നു ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളിൽ സം​ഭാ​ഷ​ണം നട​ന്നു. അഥവാ, കു​ന്തി​യെ സം​സാ​രി​ക്കാൻ വി​ട്ടു. പാ​ണ്ഡു​വു​മൊ​ത്തു​ള്ള പഴയ വന​വാ​സ​ക്കാ​ലം പോലെ പര​പു​രു​ഷ​ര​തി​യു​ടെ ‘ഞര​മ്പു​ക​ളിൽ ജീ​വി​താ​സ​ക്തി’യുള്ള വന​വാ​സ​മ​ല്ല ഗാ​ന്ധാ​രി​യും കു​ന്തി​യും വി​ദു​ര​രും ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും ഉൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന നാൽവർ സംഘം ഇനി കാ​ണേ​ണ്ടി വരി​ക​യെ​ന്നു ഓർ​മ്മി​പ്പി​ച്ചു. വയോ​ജ​ന​ങ്ങൾ എന്ന നി​ല​യിൽ പര​സ​ഹാ​യ​മി​ല്ലാ​തെ അന്ന​ന്ന​ത്തെ അപ്പം നേ​ടാ​നാ​വർ​ക്കാ​വാ​തെ​യാ​വും ഒന്നൊ​ന്നാ​യി പട്ടി​ണി​മ​ര​ണ​ത്തി​നു കീ​ഴ്പെ​ടുക എന്ന സാ​ധ്യത കു​ന്തി​ക്കു​ണ്ടെ​ന്നു വ്യ​ക്ത​മാ​യി. ജീ​വി​ച്ചു മതി​യാ​യി ഇനി ഈ ശരീരം പ്ര​കൃ​തി​യെ ഏൽ​പ്പി​ക്ക​ണം. നി​ന​ക്കു് ഭാവി പ്ര​വ​ചി​ക്കാ​നാ​വു​മോ?, അങ്ങ​നെ​യ​ല്ലേ മാ​ദ്രീ​പു​ത്ര​നെ​ന്ന നി​ല​യിൽ എക്കാ​ല​വും പ്ര​തി​ച്ഛായ, എന്നു് കു​ന്തി ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ ഒഴി​ഞ്ഞു മാറാൻ ശ്ര​മി​ച്ചി​ല്ല. കാരണമുണ്ടു്-​കൊച്ചു കു​ഞ്ഞാ​യി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്താ​ണു് മാ​ദ്രി​യെ ഭീമൻ, കു​ന്തി​യു​ടെ ആജ്ഞ​യിൽ പാ​ണ്ഡു​ചി​ത​യി​ലെ​റി​യു​ന്ന​തി​നു ഞാൻ സാക്ഷിയായതു്-​അമ്മാ അമ്മാ എന്നു് ഞാൻ കൈകൾ നീ​ട്ടി നി​ല​വി​ളി​ച്ച​പ്പോൾ കു​ന്തി വന്നെ​ന്റെ വായ പൊ​ത്തി ശാ​സി​ച്ചു കു​ടി​ലി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി മൂ​ല​യിൽ ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ത്തി. അമ്മാ എന്നു് മന്ത്രി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ പി​റ്റേ​ന്നു് ഒറ്റ​യ്ക്കു് പോയി ചി​ത​യി​ലെ ചാ​ര​ക്കൂ​ന​ക്കു മു​മ്പിൽ പരി​ഭ്ര​മി​ച്ചു നിന്ന ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. ആരോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചാ​ണു് നീ ഇവിടെ വന്ന​തു് എന്നു് പറ​ഞ്ഞു യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കൈ പി​ടി​ച്ചു വലി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​പോ​യ​തോർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. അമ്മാ എന്നു് വി​ളി​ച്ചു ബാ​ല്യ​ത്തിൽ അല​ഞ്ഞു നട​ന്ന​തും ഓർ​ക്കു​ന്നു. അമ്മ​യെ ചി​ത​യിൽ തള്ളാൻ ഭീ​മ​നു് ആജ്ഞ നൽകിയ കു​ന്തി​യി​പ്പോൾ ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു, നി​ന​ക്കെ​ന്റെ അന്ത്യം പ്ര​വ​ചി​ക്കാൻ ആവുമോ? പ്ര​കൃ​തി നി​ങ്ങൾ​ക്കൊ​രു കാ​ട്ടു​തീ മരണം അന്നേ വി​ധി​പ​റ​ഞ്ഞു കഴി​ഞ്ഞ​താ​ണു്. വി​ധി​ന​ട​പ്പു​മാ​യി സഹ​ക​രി​ക്കൂ എന്നു് യാത്ര പറ​ഞ്ഞ​വ​രെ ഞങ്ങൾ പടി​യി​റ​ങ്ങാൻ വി​ട്ടു.”

“നി​ത്യോ​പ​യോഗ സാ​ധ​ന​ങ്ങൾ ന്യാ​യ​വി​ല​യ്ക്കു് പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളിൽ പതി​വാ​യി കി​ട്ട​ണം എന്ന ന്യാ​യ​മായ ആവ​ശ്യ​വു​മാ​യി കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​കൾ കറു​ത്ത​തു​ണി കൊ​ണ്ടു് ശി​ര​സ്സു് മൂടി കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ രാ​വി​ലെ മുതൽ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​പ്ര​ക​ട​നം ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ഒരാൾ പോലും അവിടെ ചെ​ന്നു് പ്ര​യാ​സ​ങ്ങൾ​ക്കു് ചെവി കൊ​ടു​ത്തു കണ്ടി​ല്ല എന്നാ​ണ​വർ പറ​ഞ്ഞ​തു്. അതെ​ന്താ അങ്ങ​നെ? മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഇന്നു് ആകെ അവർ​ക്കു കൊ​ടു​ത്ത വാ​ഗ്ദാ​നം രക്ത​സാ​ക്ഷി ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ദീർ​ഘ​കായ ലോ​ഹ​പ്ര​തിമ കൗ​ര​വ​രു​ടെ അടു​ത്ത ആണ്ടു​ശ്രാ​ദ്ധ​ത്തി​നു മു​മ്പു് പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കു​മെ​ന്നും. മരി​ച്ചു​പോ​യ​വ​രു​ടെ പ്ര​തിമ കണ്ടാൽ തീ​രു​മോ ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ വി​ശ​പ്പും ദാ​ഹ​വും?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പത്ര​വാർ​ത്ത പോലെ എല്ലാം നി​ങ്ങൾ നീ​ണ്ട​നീ​ണ്ട വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഞങ്ങ​ളെ പറ​ഞ്ഞു​ഫ​ലി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മി​ല്ല. ഒരു ജന്മം കൊ​ണ്ടു് കൊ​ഴി​ഞ്ഞു​പോ​വു​ന്ന കൗ​ര​വ​ധൂ​മ​കേ​തു​ക്ക​ള​ല്ല പാ​ണ്ഡ​വർ. പാ​ണ്ഡവ ജന്മ​ത്തി​നു ആകാ​ശ​ചാ​രി​ക​ളു​ടെ കൂ​ടി​യാ​ലോ​ച​ന​യു​ണ്ടു്. അതീ​ത​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ നി​യോ​ഗം കി​ട്ടിയ വി​ശി​ഷ്ട​ജ​ന്മ​ങ്ങ​ളാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വർ എന്നു് പറ​ഞ്ഞ​തു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യ​ല്ല വേ​ദ​വ്യാ​സ​നാ​ണു്. പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ജീ​വി​ത​പാ​ത​യി​ലൂ​ടെ ഒന്നു് നി​ങ്ങൾ രഥ​മോ​ടി​ച്ചു നോ​ക്കി​യാൽ അറി​യാം, എന്തെ​ന്തു പ്ര​തി​സ​ന്ധി​ക​ളിൽ തള​രാ​തെ പി​ടി​ച്ചു​നി​ന്നാ​ണു് കു​ടും​ബ​സ്വ​ത്തു തി​രി​ച്ചു​പി​ടി​ച്ച​തെ​ന്നു. യു​ദ്ധം ജയി​ച്ചാൽ യു​ദ്ധ​ക്കെ​ടു​തി​യു​ണ്ടു്, ധാ​ന്യ​ക്ഷാ​മ​മു​ണ്ടു്, കു​ടി​നീ​രി​നു പോലും, അത്ഭു​തം, ഗം​ഗ​യും യമു​ന​യും ഒഴു​കു​ന്ന ഈ നാ​ട്ടിൽ കടി​പി​ടി​യു​ണ്ടു്. സൗ​ജ​ന്യ​ധാ​ന്യ​വി​ത​ര​ണം, ശു​ചി​മു​റി നിർ​മ്മി​തി, അത്യാ​വ​ശ്യ​സാ​ധ​ന​ങ്ങൾ വി​ല​കു​റ​ച്ചു വിൽ​പ്പന, ഇതൊ​ന്നു​മ​ല്ല സു​ഹൃ​ത്തേ പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ടം നേ​രി​ടു​ന്ന വെ​ല്ലു​വി​ളി. ഇതി​ഹാസ സമാ​ന​മായ പാ​ണ്ഡവ ജീ​വി​തം, വരും യു​ഗ​ത്തി​ലും സാ​ക്ഷ​ര​ലോ​കം താ​ളി​യോ​ല​യിൽ വാ​യി​ച്ചും നാ​ട​ക​മാ​യി കണ്ടും കാ​ലാ​തി​വർ​ത്തി​യാ​യി മാ​റേ​ണ്ട​തി​നെ കു​റി​ച്ചു് ഞങ്ങൾ വി​ല​യി​രു​ത്തു​മ്പോൾ, കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ ഞങ്ങ​ളെ എന്താ​ണു് ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്? ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ തള​ച്ചി​ടു​ന്നു. കഷ്ട​മ​ല്ലേ ഇതൊ​ക്കെ?”

“ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ലെ അഞ്ചു​പേ​രും കൗ​ര​വ​രു​ടെ ആണ്ടു​ശ്രാ​ദ്ധ​ത്തി​നു പു​ണ്യ​ന​ദി​യിൽ പോ​യി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. നി​ങ്ങ​ളെ​ങ്ങ​നെ ഓർ​ത്തെ​ടു​ക്കു​ന്നു, വികാര വി​ക്ഷോ​ഭ​ത്താൽ വഴി​വി​ട്ടു പലതും ചെയ്ത ആ നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​രെ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

ശീ​ത​കാ​ല​മാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും നേ​ര​ത്തെ കു​ളി​ച്ചു ഈറൻ മാ​റാ​തെ പൂ പറി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു പാ​ഞ്ചാ​ലി.

“വി​വേ​ച​ന​ര​ഹി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു എന്നോ​ടു​ള്ള കൗ​ര​വ​ആ​രാ​ധന. എനി​ക്കും അവർ​ക്കും ഇടയിൽ അമം​ഗ​ള​ക​ര​മാ​യി തോ​ന്നിയ ഒരു വഴി​ത​ട​സ്സ​മേ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. നി​ങ്ങൾ​ക്കൂ​ഹി​ക്കാം, പാ​ണ്ഡ​വർ.”

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​യാ​ണോ, നി​ങ്ങൾ ഒറ്റ​ക്കെ​ട്ടാ​യാ​ണോ പറ​ഞ്ഞ​തു് വയ​സ്സായ കു​ന്തി കാ​ട്ടിൽ പോ​ട്ടെ എന്നു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മറ്റു മൂ​ന്നു വയോ​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പം പാ​ണ്ഡു​വി​ധവ.

“ജീ​വി​ത​സാ​യാ​ഹ്നം വന​ത്തിൽ” എന്ന തീ​രു​മാ​നം അനു​സ​രി​ച്ചു കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കു​ന്ന​തു് മട്ടു​പ്പാ​വിൽ നി​ന്നു് നോ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ഇരു​വ​രും.

“അര​ക്കി​ല്ല​ത്തിൽ ആദി​വാ​സി കു​ടും​ബ​ത്തെ ബലി​കൊ​ടു​ത്തു​തു​ര​ങ്കം വഴി രക്ഷ​പ്പെ​ടാ​നു​ള്ള സാ​ഹ​സി​ക​യാ​ത്ര​ക്കു് നേ​തൃ​ത്വം കൊ​ടു​ത്ത ധീര, നി​ഷ്ടൂര കു​ന്തി​യ​ല്ല പി​ന്നീ​ടു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വി​തം താ​റു​മാ​റാ​ക്കിയ സ്ത്രീ. കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​തി​യു​ള്ള ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​ദ​മ്പ​തി​കൾ, കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത നൂറു കൗ​ര​വർ​ക്കു വേറെ വേറെ രാ​ജ​വ​ധു​ക്ക​ളെ കണ്ടെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ, കു​ന്തി ഞങ്ങ​ളെ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ തൊ​ഴു​ത്തിൽ കെ​ട്ടി. അതൊ​ര​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡ​വാ​ഭി​മാ​ന​ബോ​ധ​ത്തി​നു്. ഭാ​വി​ജീ​വി​ത​ത്തി​നാ​യി ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം എന്ന കൊ​ടും​കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു ഭാ​ഗ്യാ​ന്വേ​ഷി​ക​ളാ​യി ഞങ്ങൾ യാത്ര തി​രി​ച്ച​പ്പോൾ ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ നല്ല​ന​ട​പ്പി​നു് ജാ​മ്യ​മാ​യി ഞാൻ ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ തോ​ഴി​യാ​യി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ കഴി​യും’ എന്നു് കു​ന്തി വിരൽ ചൂ​ണ്ടി പറ​ഞ്ഞ​തു്, ‘പാ​ണ്ഡ​വർ പ്ര​തി​കൾ’ എന്ന ഊന്ന​ലോ​ടെ ആയി​രു​ന്നു എന്നാൽ പ്രി​യ​പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ? കു​ടി​യേ​റ്റ ഭൂ​മി​യെ പരി​ഷ്കൃത നഗ​ര​മാ​ക്കു​ന്ന​തിൽ നഗ​ര​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ നിർ​മി​തി​യിൽ രാ​ജ​സൂയ യാ​ഗ​ത്തിൽ ഔദ്യോ​ഗിക ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പദവി ഏറ്റെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തിൽ, ഒപ്പം ഞങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് കൃ​ത്യ​മാ​യൂ​ഴം അനു​സ​രി​ച്ചു ഗർഭം ധരി​ച്ചു നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​ക്ക​ളെ പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ പരി​ച​ര​ണ​ത്തി​ന​യ​ക്കു​ന്ന​തിൽ എല്ലാ​റ്റി​ലും കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു കു​ന്തി​ക്കൊ​ന്നും എത്തി​നോ​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത കാ​ര്യ​ശേ​ഷി, മി​ക​വു്. കു​ന്തി​യെ ഒട്ടും ആശ്ര​യി​ക്കാ​തെ ഞങ്ങ​ളു​ടെ അഭി​ലാ​ഷ​ങ്ങൾ പൂ​വ​ണി​യാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ, കു​ന്തി ഇനി കാ​ട്ടിൽ പോ​വു​ന്നെ​ങ്കിൽ പോ​ട്ടെ എന്ന ഏക​ക​ണ്ഠ​മായ അഭി​പ്രാ​യം ഞങ്ങൾ ആറു പേ​രി​ലു​ണ്ടാ​യ​തു് ഒരു സു​പ്ര​ഭാ​ത​ത്തി​ല​ല്ല, കാ​ല​ക്ര​മേ​ണ​യാ​ണു്. പു​രു​ഷ​ന്റെ വി​ജ​യ​ത്തി​നു് പി​ന്നിൽ സ്ത്രീ​യു​ണ്ടു് എന്ന കവി​വ​ച​ന​ത്തെ സാർ​ത്ഥ​ക​മാ​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു ഞങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തിൽ നി​ന്നു് കു​ന്തി​യു​ടെ എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യു​ള്ള തി​രോ​ധാ​നം. പോ​ട്ടെ തി​ര​ക്കു​ണ്ടു്. തു​ന്നൽ​ക്കാ​ര​നെ കണ്ടു നാളെ വൈ​കു​ന്നേ​ര​ത്തെ വി​രു​ന്നി​നു മു​മ്പു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പട്ടു​ടു​പ്പു​കൾ കി​ട്ട​ണം എന്നു​ടൻ പോയി പറ​യ​ട്ടെ, ഇന്നു് രാ​ത്രി ഊഴം എനി​ക്കാ​ണു്.

“ബലാൽ​ക്കാ​ര​ത്തി​നു പാ​ണ്ഡ​വ​സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ ഇരയായ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് വേ​ണ്ടി ഹസ്തി​ന​പു​രി ന്യാ​യാ​ല​യ​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​നെ പ്ര​തി​യാ​ക്കി വാ​ദി​ക്കാൻ വെ​ളി​നാ​ട്ടി​ലെ പ്ര​ഭാ​ഷണ യാത്ര വെ​ട്ടി​ച്ചു​രു​ക്കി ഓടി​വ​ന്ന​പ്പോ​ഴാ​ണു് ചാർ​വാ​കൻ അറി​യു​ന്ന​തു കു​ന്തി​യു​ടെ ആവ​ശ്യ​പ്ര​കാ​രം പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ മാ​ന​സി​ക​രോഗ ചി​കി​ത്സ എന്ന പേരിൽ ഹി​മാ​ല​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് ഒളി​ച്ചു​ക​ട​ത്തി എന്നു്. വി​വ​ര​മ​റി​ഞ്ഞ ആളാകെ സ്തം​ഭി​ച്ചു. കോട്ട വാ​തി​ലി​ലെ പാ​റാ​വു​കാർ​ക്കു കൊ​ട്ടാ​രം സർ​വ്വാ​ധി​കാ​രി നിർ​ദ്ദേ​ശം കൊടുത്തിരിക്കുകയാണു്-​ശല്യക്കാരൻ വ്യ​വ​ഹാ​രി ചാർ​വാ​ക​നെ കണ്ടാൽ അക​ത്തേ​ക്കു് വി​ട​രു​തു് തല്ലി​യോ​ടി​ക്ക​ണം. ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​സ​മു​ച്ച​യം ഇന്നു് ഒരു സംഘം സാ​മൂ​ഹ്യ​വി​രു​ദ്ധ​രു​ടെ പി​ടി​യി​ലാ​ണെ​ന്നു ചാർ​വാ​കൻ” പാ​ണ്ഡവ വനാ​ശ്ര​മ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പറ​ഞ്ഞു. വി​ടാ​തെ മഴ പെ​യ്തു മുൻ​വ​ശ​ത്തെ കൈ​ത്തോ​ടി​ലൂ​ടെ കല​ക്ക​വെ​ള്ളം കു​ത്തി​യൊ​ലി​ക്കു​ന്ന ശബ്ദം മാ​ത്രം.

“കള്ള​ച്ചൂ​തിൽ ഇര​യാ​വാൻ ആന​പ്പു​റ​ത്തു പോയ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​ക്കു് കി​ട്ടേ​ണ്ട​തു് കിട്ടി-​പ്രകൃതിക്കു സ്വ​സ്തി. കൂടെ പൊ​റു​ക്കു​ന്ന പെ​ണ്ണി​നെ പണയം വച്ചു് കളി​ച്ച​വർ​ക്കി​തൊ​രു യു​ഗാ​ന്തര പാ​ഠ​വു​മാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ. പ്ര​ശ്ന​ര​ഹി​ത​മാ​യി​രു​ന്ന ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ അല്ല​ലി​ല്ലാ​തെ സ്വ​സ്ഥ​ജീ​വി​തം നയി​ച്ച ഞങ്ങൾ രാ​ജ​സൂയ പാ​ണ്ഡ​വർ, ദു​ര്യോ​ധന ദാ​ക്ഷി​ണ്യ​ത്തിൽ നേടിയ ഈ അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​ത്തിൽ മൂ​ന്നു​നേ​രം കൈ​മു​ക്കി കൗ​ര​വ​ഊ​ട്ടു​പു​ര​യി​ലെ ഇച്ചിൽ വാ​രി​യെ​ടു​ത്തു് തി​ന്നു​മ്പോൾ, അത്താ​ഴ​പ്പ​ട്ടി​ണി​ക്കു് വി​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഈ ‘മാ​ന​സി​ക​രോ​ഗി’ അടി​വ​സ്ത്രം ഒന്നു​കൂ​ടി കെ​ട്ടി മു​റു​ക്ക​ട്ടെ.”

“പരു​ക്കൻ തറയിൽ പുൽ​പ്പായ വി​രി​ച്ചു ഒറ്റ​മു​റി​യിൽ, കണ്ടാ​ല​റി​യാ​വു​ന്ന നാലു വയോ​ജ​ന​ങ്ങൾ മരണം കാ​ത്തു കി​ട​ക്കു​ന്നു. അങ്ങ​നെ​യാ​ണോ തി​രി​ച്ചു നാ​ട്ടി​ലെ​ത്തി ഞാൻ വാർ​ത്ത കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ട​തു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക വി​ദു​ര​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വന​വാ​സ​ത്തി​നാ​യി ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ ഗാ​ന്ധാ​രി കു​ന്തി വി​ദു​രർ എന്നി​വർ കൊ​ട്ടാ​രം വി​ട്ടു പോയി മാസം മൂ​ന്നു കഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ഒരാ​ഴ്ച അല​ഞ്ഞ​ശേ​ഷം അവൾ അവ​രു​ടെ കുടിൽ കണ്ടെ​ത്തി.

“നി​ങ്ങൾ ഇവിടെ വരു​മ്പോൾ കാ​ണു​ന്ന​തു് ചോ​രു​ന്ന മേൽ​ക്കൂ​ര​യും മണ്ണി​ള​കിയ ചു​വ​രും മു​ഷി​ഞ്ഞ തു​ണി​ക​ളും ഒഴി​ഞ്ഞ വയറും-​എന്നാൽ സ്വയം അന്ത്യ​നി​മി​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കാ​യി തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത ഈ കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലിൽ പക്ഷെ നാ​ലു​പേർ നീണ്ട തി​ര​ക്കു് പി​ടി​ച്ച ജീ​വി​ത​ത്തി​നു ശേഷം ഇപ്പോൾ അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​തു് മൗ​ന​ത്തി​ന്റെ സങ്കീർ​ത്ത​നം, കവി പാടിയ പോലെ ശൂ​ന്യ​മാ​കെ മു​ഴ​ക്കു​ന്ന പ്ര​ണ​വ​ത്തി​ന്റെ മര്‍മ്മ​രം”.

“തി​ന്മ​യു​ടെ മേൽ നന്മ​യു​ടെ വി​ജ​യ​മാ​ണു് ഇക്ക​ഴി​ഞ്ഞ കു​രു​ക്ഷേ​ത്രം എന്നു് ജേ​താ​വായ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അര​ങ്ങേ​റ്റ​മൈ​താ​ന​പൊ​തു​യോ​ഗ​ത്തിൽ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​പ്പോൾ, അനു​മോ​ദ​ന​സ​ദ​സ്സു് എഴു​ന്നേ​റ്റു അര​നി​മി​ഷ​ത്തോ​ളം നേരം കയ്യ​ടി​ക്കു​ന്ന​തു് ഞങ്ങൾ വി​സ്മ​യ​ത്തോ​ടെ കണ്ടു. പക്ഷെ വേ​ദി​യിൽ ഇരു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി അപ്പോൾ മുഖം താ​ഴ്ത്തി. എന്താ സംഗതി?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ കൂ​നി​പ്പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​രെ കണ്ടെ​ത്തി.

“തി​ന്മ​ക്കു മേൽ തി​ന്മ​യു​ടെ വിജയം എന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി താ​ളി​യോ​ല​യിൽ നാ​രാ​യം കൊ​ണ്ടു് എഴു​തി​ക്കൊ​ടു​ത്ത​തു് അർ​ദ്ധ​സാ​ക്ഷ​ര​ത​യു​ടെ ആൾ​രൂ​പ​മായ അഭി​വ​ന്ദ്യ​യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ ഒര​ക്ഷ​രം തെ​റ്റി.”

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ഹരി​ത​ച​ട്ടം നട​പ്പാ​ക്കു​ന്നു എന്നാ​ദ്യം കേ​ട്ട​പ്പോൾ, അതൊരു ഭര​ണ​കൂ​ട​നി​യ​ന്ത്ര​ണ​മെ​ന്നു ധരി​ച്ചു അവ​ഗ​ണി​ച്ച ഞാ​നി​പ്പോൾ ഓടി​ക്കി​ത​ച്ചു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നു് ഇവിടെ വന്ന​തു് സംഗതി പരി​ലാ​ള​ന​മാ​ണു് എന്ന​റി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ. ആരാ​ണു് നി​ങ്ങൾ? എന്താ​ണു് ഈ കാ​ണു​ന്ന​തൊ​ക്കെ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​പ്ര​വി​ശ്യ​യു​ടെ യു​വ​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ നി​ന്നു് പഠനം കഴി​ഞ്ഞെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അയാളെ പ്ര​വി​ശ്യാ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ താ​ക്കോൽ സ്ഥാ​ന​ത്തു നി​യ​മി​ച്ച​തു് അന്നു് വി​വാ​ദ​മാ​യി​രു​ന്നു.

“ഒരു കൊ​ച്ചു ഗ്രാ​മ​ത്തി​ന്റെ കൃ​ഷി​യി​ട​ത്തോ​ളം പോന്ന ഈ കു​റ്റി​ക്കാ​ടു് വെ​ട്ടി​യാ​ണു് ഒരു ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ത്തി​ന്റെ ജന​സം​ഖ്യ​യു​ടെ പാ​തി​യോ​ളം യു​വാ​ക്ക​ളെ പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ കൊ​ണ്ടു് രണ്ടു കു​ടും​ബ​ക്കാർ ഹോ​മി​ച്ച​തു്. ഈ ചരി​ത്ര​പ​ശ്ചാ​ത്ത​ലം ഭാ​വി​ത​ല​മു​റ​ക്കെ​ങ്ങ​നെ രൂ​പ​മാ​റ്റ​ത്തി​ലൂ​ടെ വരു​ത്തി​യെ​ടു​ക്കാ​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു യു​ദ്ധാ​വ​സാ​നം മുതൽ എന്റെ മന​സ്സിൽ. എല്ലാ ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ളും പല വൻ​കു​ഴി​കൾ തോ​ണ്ടി ഒന്നൊ​ന്നാ​യി അടു​ക്കി​യി​ട്ടു മേലെ മണ്ണി​ട്ടു് മൂടിയ സമ​ത​ല​ത്തി​ലാ​ണു് നാ​മി​പ്പോൾ കാൽ​വ​ക്കു​ന്ന​തു്. കു​ഴി​മാ​ട​ഭീ​തി​യൊ​ന്നും തോ​ന്നു​ന്നി​ല്ല അല്ലേ? അവി​ടെ​യാ​ണു് ഹരി​ത​ച​ട്ടം ‘ചട്ട’പ്ര​കാ​ര​ത്തേ​ക്കാൾ മി​ക​വു് തെ​ളി​യി​ച്ച​തു്. ചു​റ്റും നോ​ക്കൂ, നി​ങ്ങ​ളെ തു​റി​ച്ചു നോ​ക്കു​ന്ന​തു് ഗതി​കി​ട്ടാ​തെ കൗ​ര​വ​പാ​ണ്ഡവ പ്രേ​ത​ങ്ങ​ളാ​ണോ? അല്ല? പി​ന്നെ? ഔഷ​ധ​സ​സ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ വൻ​ശേ​ഖ​രം, പി​ടി​ച്ചാൽ പിടി കി​ട്ടാ​ത്ത വളർ​ച്ച. ഓരോ സൈ​നി​ക​ന്റെ​യും യു​ദ്ധാ​ഭി​ലാ​ഷ​ങ്ങ​ളു​ടെ അന്തി​മ​സാ​ക്ഷാ​ത്കാ​രം എന്നൊ​ക്കെ തോ​ന്നി​യാൽ അതാ​യി​രി​ക്കും സത്യ​ത്തോ​ട​ടു​ത്ത സംഗതി. ജഡ​ങ്ങൾ ചീ​യു​ന്ന ഗന്ധം? ഇല്ലേ​യി​ല്ല അല്ലെ? അതാ​ണു് കാ​ര്യം. വരും യു​ഗ​ത്തിൽ വിനോദ സഞ്ചാ​രി​കൾ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലെ ഔഷ​ധ​സ​സ്യ​ങ്ങൾ വരി നി​ന്നു് വി​ല​കൊ​ടു​ത്തു മട​ങ്ങു​മ്പോൾ, ആർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി​യെ​ന്തി​നെ​ന്ന​റി​യാ​തെ ജീ​വ​ത്യാ​ഗം ചെയ്ത ഓരോ സൈ​നി​ക​ന്റെ ആത്മാ​വും മന്ത്രിക്കും-​ഇതെനിക്കു് നി​ത്യ​ശ്രാ​ദ്ധം, കു​ടുംബ സ്വ​ത്തു തർ​ക്ക​ത്തി​നു് പ്ര​തി​വി​ധി പോർ​ക്ക​ള​മാ​ണെ​ന്ന നാ​ടു​വാ​ഴി​അ​ഹ​ന്ത​ക്കു് കി​ട്ടിയ ജന​കീ​യ​പ്ര​ഹ​രം.”

“തരം കി​ട്ടി​യാൽ തു​ട​യി​ലും അടി​ക്കും എന്ന് ഭീമനെ കു​റി​ച്ചു് സംശയം തോ​ന്നി​യി​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര അവസാന ദിവസം. നീണ്ട ദ്വ​ന്ദ​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ മാ​ര​ക​മായ ഗദാ​പ്ര​ഹ​ര​മേ​റ്റു പൊ​ട്ടിയ തു​ട​യെ​ല്ലു​മാ​യി ചളി​നി​റ​ഞ്ഞ ചതു​പ്പു​നി​ല​ത്തിൽ, ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി കൊ​ണ്ടു​മാ​ത്രം ഇരി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ആ ധീര കൗ​ര​വ​പോ​രാ​ളി.

“വെ​ള്ള​ത്തിൽ നി​ന്നു് മു​ടി​യിൽ വലി​ച്ചു എന്നെ കര​യി​ലേ​ക്കു് കൊ​ണ്ടു​വ​രു​മ്പോൾ ഭീ​മ​നോ​ട്ട​വും ശരീ​ര​ച​ല​ന​ങ്ങ​ളും അസാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യി. ഭീ​തി​യും പ്ര​തി​കാ​ര​വും, ഒന്നും നഷ്ട​പ്പെ​ടാ​നി​ല്ലെ​ന്ന ഭാ​വ​വും, അവ​ന്റെ ശി​ശു​മു​ഖ​ത്തെ ക്രൂ​ര​മൃ​ഗ​മു​ഖ​മാ​ക്കി. പ്ര​ണ​യി​ക്കു​ന്ന പെ​ണ്ണിൽ നി​ന്നു് പതി​വാ​യി ആട്ടും തു​പ്പും കി​ട്ടു​ന്ന പു​രു​ഷ​നിൽ നി​ന്നു് അവളെ തട്ടി​യെ​ടു​ത്ത​വൻ എന്ന നി​ല​യിൽ എന്നെ പ്ര​തി​സ്ഥാ​ന​ത്തു പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ച്ചു ആയു​ധ​മോ​ങ്ങി. അവ​ന്റെ പെ​ണ്ണി​നെ ഉടു​തു​ണി​യൂ​രി​യ​തി​ലാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല ഭീ​മ​നൊ​മ്പ​രം. സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തി​ലി​രു​ന്ന ഞാൻ, തുടകൾ നഗ്ന​മാ​ക്കി അവൾ​ക്കി​രി​ക്കാൻ ഇടം കൊ​ടു​ത്ത​താ​യി​രു​ന്നു കോപം ജ്വ​ലി​പ്പി​ച്ച​തു്. “രോമം നി​റ​ഞ്ഞ ഈ വെ​ളു​ത്ത തുടകൾ കാ​ണി​ച്ചു എന്റെ പെ​ണ്ണി​നെ നീ ഇനി ഈ ജന്മം മോ​ഹി​പ്പി​ക്ക​രു​തു്” എന്നു് പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട​വൻ ഗദ അതി​ന്റെ ലക്ഷ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കെ​ടു​ത്ത​തോർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. കു​റു​ന​രി​ക​ളും കഴു​ക​നും കൊ​ത്തി​പ്പ​റി​ക്കും മു​മ്പു് പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ വം​ശ​നാ​ശ​ത്തി​നു് വേ​ണ്ടി ചെ​യ്യാ​വു​ന്ന അവസാന തന്ത്ര​വും മെ​ന​ഞ്ഞു മാ​ത്ര​മേ ഞാൻ ഈ ലോ​ക​ത്തിൽ നി​ന്നു് യാ​ത്ര​യാ​വൂ.”

“പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം നി​ങ്ങൾ പരി​ഗ​ണി​ച്ചി​ല്ലെ​ന്ന പരാതി വ്യാ​പ​കം. എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?” പാ​ണ്ഡവ പാ​ള​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് ആന​ന്ദ​നൃ​ത്തം ചെ​യ്തു, ഗദ കു​ലു​ക്കി നീ​ങ്ങിയ ഭീ​മ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

പരാതി വ്യാ​പ​കം? പാ​ണ്ഡ​വ​രെ അല്ലാ​തെ കൗ​ര​വ​പ​ക്ഷ​ത്തു വാ തു​റ​ക്കാൻ ജീ​വ​നു​ള്ള​വ​രു​ണ്ടോ? ഇനി പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം. പി​ന്തു​ടർ​ന്നു് ഞങ്ങൾ ചെ​ന്ന​പ്പോൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യാ​ണു് ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ച​തു്, വെ​ള്ള​ക്കെ​ട്ടിൽ കഴു​ത്ത​റ്റം ഒളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ. പമ്മി​ച്ചെ​ന്ന​വ​ന്റെ നീണ്ട മുടി പി​ടി​ച്ചു വലി​ച്ചു കരയിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു ആദ്യം കൊ​ടു​ത്ത​തു് നഗ്നത മറ​യ്ക്കാൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഉടു​തു​ണി​യി​ലൊ​രു ഭാ​ഗ​മാ​ണു്. ഒരു ഞെ​ണു​ങ്ങാ​ത്ത ഗദ സമ്മാ​നി​ച്ചാ​ണു് പോ​രി​നു ഞാ​ന​വ​നെ വി​ളി​ച്ച​തു്. മരി​ച്ചാൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ പൂർ​ണ്ണ​കായ ലോ​ഹ​പ്ര​തിമ ആദ്യ ആണ്ടു ശ്രാ​ദ്ധ​ത്തിൽ തന്നെ പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കാ​മോ എന്ന​വൻ ചോ​ദി​ച്ചു. ഉവ്വെ​ന്നു യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ വാ​ക്കു കൊ​ടു​ത്തു. ജീ​വി​ച്ചു മതി​യാ​യി. മനു​ഷ്യ​ജ​ന്മം വ്യർ​ത്ഥം എന്നെ​ന്നെ തി​രി​ച്ച​റി​വി​ലെ​ത്തി​ച്ചി​രു​ന്നു ജല​ത്തിൽ മു​ങ്ങി​ക്കി​ട​ന്നു​ള്ള ധ്യാ​നം. പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ പോ​രാ​ടി തളർ​ന്ന നി​ന​ക്കെ​ന്നെ എളു​പ്പം കൊ​ല്ലാൻ ഉപായം പറ​ഞ്ഞു തരാം. എന്റെ തു​ട​യിൽ ഒരൊ​റ്റ ഗദാ​പ്ര​യോ​ഗം മതി. ഊർ​ജ്ജം നഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്താ​തെ നി​ന​ക്കെ​ന്നെ കൊ​ല്ലാം. “അസ്തി​ത്വ​ദുഃ​ഖ​വാ​ദി” യുടെ അവ​സാ​ന​ത്തെ ആഗ്ര​ഹം ഞാൻ കർ​ത്ത​വ്യ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ സാ​ധി​ച്ചു കൊ​ടു​ത്ത​താ​ണോ നി​ങ്ങൾ ‘പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​ലെ പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ട ലംഘനം’ എന്നു് പറ​ഞ്ഞു എനി​ക്കു് നേരെ നനഞ്ഞ കമ്പി​ളി​യെ​റി​യു​ന്ന​തു്?

“എന്താ​ണി​പ്പോൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു​മാ​യി വീ​ണ്ടും സൗ​ന്ദ​ര്യ​പ്പി​ണ​ക്കം? അതും കി​ട​ങ്ങിൽ ചാടി ഇര​യാ​വു​മെ​ന്ന ആത്മ​ഹ​ത്യ​ഭീ​ഷ​ണി മു​ഴ​ക്കാൻ മാ​ത്രം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആളു​യ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള പഞ്ച​ലോ​ഹ​പ്ര​തിമ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ആണ്ടു​ശ്രാ​ദ്ധ​ത്തി​നു മു​മ്പു് തന്നെ പണി​യും എന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​പ്ര​തി​ജ്ഞ ഇപ്പോൾ പ്ര​തിമ എന്നു് ഭീമൻ ചു​രു​ക്കി. വാ​ക്കു​ക​ളിൽ മി​ത​ത്വം പാ​ലി​ക്കാ​ന​ല്ല, ദു​ഷ്ട​ബു​ദ്ധി​യോ​ടെ​യാ​ണു് എന്നു് ഉള്ളം നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്നു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ക്കു പു​റ​ത്തൊ​രു ചെ​ളി​ക്കു​ണ്ടിൽ കാ​ണാ​തായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ജ​ഢം തേ​ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു യമു​ന​യു​ടെ തീ​ര​ത്തു ശക്തി​സ്ഥ​ലി എന്ന സ്മൃ​തി​മ​ണ്ഡ​പ​ത്തിൽ അട​ക്കം ചെ​യ്യ​ണ​മെ​ന്ന ആവ​ശ്യ​ത്തെ ഭീമൻ നേ​രി​ട്ട​തു്, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര വി​ധ​വ​ക​ളും അവ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്ന അം​ഗ​ങ്ങ​ളും ചെ​ന്നു് തി​ര​ഞ്ഞു കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​മെ​ങ്കിൽ സം​സ്കാ​ക​ര​ച്ചെ​ല​വു് ഭര​ണ​കൂ​ടം വഹി​ക്കും എന്നാ​ണു്. നൂറു കൗ​ര​വ​രെ​യും ഞാ​ക്കി​ക്കൊ​ന്നു ആർ​മാ​ദി​ച്ച ഭീമൻ ഞങ്ങ​ളു​ടെ പു​ന​ര​ധി​വാസ ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം വഹി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്തോ​ളം ജീ​വ​ത്യാ​ഗം ചെയ്ത കൗ​ര​വാ​ത്മാ​ക്കൾ​ക്കു ശാ​ന്തി കി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു് തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞാൽ, മരണം ഇരുൾ മൂടിയ താ​ഴ്‌​വ​ര​യ​ല്ല സാ​ന്ത്വ​നം തരു​ന്ന സ്നേഹ സ്പർ​ശ​ന​മാ​ണു്. അധി​കാ​രം കയ്യിൽ കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ആളാകെ മാറി. ആ കു​പ്ര​സി​ദ്ധ മു​ഖം​മൂ​ടി​യിൽ എക്കാ​ല​വും ഭ്ര​മി​ച്ച ഹസ്തി​ന​പു​രി അറി​യ​ട്ടെ, നാ​ടി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡത കാ​ത്തു​സൂ​ക്ഷി​ക്കാൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ സ്വയം ബലി നൽകിയ കൗ​ര​വ​രു​ടെ കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളെ ഈ ഭര​ണ​കൂ​ടം എങ്ങ​നെ​യാ​ണു് ആത്മ​ഹ​ത്യ​യി​ലേ​ക്കു തള്ളി​യി​ട്ട​തെ​ന്നു്.”

“കൗ​ര​വ​രിൽ ചില പ്ര​മു​ഖർ ഒരു വി​ഴു​പ്പു​കെ​ട്ടു് കൊ​ട്ടാ​ര​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി പാ​ണ്ഡ​വ​പ​ക്ഷ​ത്തേ​ക്കു കൂ​റു​മാ​റാ​നി​ട​യു​ണ്ടെ​ന്നു കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ അട​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ച വർ​ത്ത​മാ​ന​മു​ണ്ട​ല്ലോ. യു​ദ്ധ​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങൾ പു​റ​ത്തു പോ​വാ​തി​രി​ക്കാൻ പു​റം​ലോ​ക​വു​മാ​യി ബന്ധം നി​ഷേ​ധി​ച്ചു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അവ​രെ​യൊ​ക്കെ അജ്ഞാ​ത​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ ബന്ദി​ക​ളാ​ക്കി എന്നാ​ണു വഴി​യ​മ്പ​ല​ങ്ങ​ളിൽ കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു്” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൗരവ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​രോ​ധ​വ​കു​പ്പു് വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കടു​ത്ത മാ​ന​സിക പീ​ഡ​ന​വും അപ​മാ​ന​വും സഹി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്നു കൗരവർ പറ​ഞ്ഞ​താ​യി കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ കേ​ട്ടി​രു​ന്നു എന്നു് കൂടി വി​സ്ത​രി​ച്ചു പറയൂ. വി​ശ്വാ​സം തോ​ന്നും. തീർ​ത്തും മനു​ഷ്യ​ത്വ രഹി​ത​മായ രീ​തി​യി​ലാ​ണു് കൗരവർ സ്വ​ന്തം സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ ഒളി​വിൽ പാർ​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് എന്നും, ജീവിത പങ്കാ​ളി​യെ ഒന്നു് കാണാൻ പോലും സമ്മ​തി​ക്കാ​തെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ വി​ല​ങ്ങി​ട്ടി​രി​ക്ക​യാ​ണെ​ന്നും പറ​ഞ്ഞു​നോ​ക്കൂ. സു​ഹൃ​ത്തേ, കൗരവർ ഇപ്പോൾ സു​ഖ​ചി​കി​ത്സ​യി​ലാ​ണു്. നീ​ണ്ട​തും കഠി​ന​വു​മായ സൈനിക പരി​ശീ​ല​ന​ത്തി​നു ശേഷം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ കൗ​ര​വ​യു​ദ്ധ​ക്ഷ​മത ഇര​ട്ടി​യാ​കും എന്ന പ്ര​തീ​ക്ഷ​യാ​ണു് ഞങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള​തു്. പന്ത്ര​ണ്ടു വർഷം പാ​ണ്ഡ​വർ വനാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ ‘തി​ന്നും കളി​ച്ചും’ കഴി​ഞ്ഞ പോലെ അല്ല, ശരീ​ര​ത്തി​ന്റെ കാ​യി​ക​ച​ല​ന​ശ​ക്തി നാ​ലി​ര​ട്ടി​യാ​ക്കു​ന്ന അപൂർ​വ്വ​യി​നം ഭക്ഷ​ണ​രീ​തി. അതും പൂർ​ണ്ണ​ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യ​ത്തോ​ടെ. അവരെ പാർ​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് ശ്വാ​സം കി​ട്ടാ​ത്ത ഭൂ​ഗർ​ഭ​അ​റ​യി​ല​ല്ല, സു​ഖ​ശീ​തള ഹി​മാ​ലയ താ​ഴ്‌​വ​ര​യി​ലെ ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ.”

“ആരോ​രു​മ​റി​യാ​തെ അജ്ഞാ​ത​വാ​സം ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വർ ഇപ്പോൾ ആതി​ഥേ​യ​രാ​ജ്യ​മായ വി​രാ​ട​യി​ലെ ഉപ​പ്ലാ​വ്യ സൈ​നി​ക​പാ​ള​യ​ത്തിൽ യു​ദ്ധ​സ​ന്നാ​ഹ​ത്തി​ലാ​ണു്. എല്ലാം ചാ​ര​സ​ന്ദേ​ശം വഴി നേ​ര​ത്തെ നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാം. വമ്പി​ച്ച ആൾ​നാ​ശ​മു​ണ്ടാ​ക്കാ​വു​ന്ന മഹാ​യു​ദ്ധ​ത്താൽ പരി​ഹ​രി​ക്കേ​ണ്ട​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​ത​ല്ല കു​രു​വം​ശ​കൂ​ട്ടു​കു​ടുംബ സ്വ​ത്തു​തർ​ക്കം എന്ന ബോ​ധ്യ​ത്തിൽ, അവ​സാ​ന​വ​ട്ട സമാ​ധാ​ന​ചർ​ച്ച​ക്കു​വേ​ണ്ടി​യാ​ണു് ഞാ​നി​പ്പോൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തി​യ​തു്” ദൂതൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ നോ​ക്കി രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ പറ​ഞ്ഞു. കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കി.

“പാ​ണ്ഡവ ചാ​ര​സം​ഘ​ടന നകു​ല​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ എന്തെ​ല്ലാം വി​വ​ര​സ​മാ​ഹ​ര​ണം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ നി​ന്നു് കട​ത്തി​യോ അതൊ​ക്കെ ശരി​വെ​ക്കു​ന്ന​താ​ണു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യു​ദ്ധ​ത്തി​നു​ള്ള അടി​സ്ഥാന സൗ​ക​ര്യ​വി​ക​സ​നം. ചേ​ര​യും മു​ള്ളൻ പന്നി​യും നി​റ​ഞ്ഞ കു​റ്റി​ക്കാ​ടു് വെ​ട്ടി നി​ര​പ്പാ​ക്കി എത്ര​വേ​ഗ​മാ​ണു് കൗ​ര​വ​ത്തൊ​ഴി​ലാ​ളി​കൾ ക്ര​മീ​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ​ക്കു് രൂപം കൊ​ടു​ത്ത​തു്. ഭക്ഷ്യ​യോ​ഗ്യ​മായ നാൽ​ക്കാ​ലി​കൾ മുതൽ അമ്പൊ​ടു​ങ്ങാ​ത്ത ആവ​നാ​ഴി​കൾ വരെ എല്ലാ​റ്റി​ലും കൗ​ര​വ​നി​രീ​ക്ഷ​ണം സൂ​ക്ഷ്മ​വും കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​വും ആയി എന്നു് രണ്ടു​നാൾ നീണ്ട പരി​ശോ​ധ​ന​ക്കു് ശേഷം ഞങ്ങ​ളെ അഭി​ന​ന്ദി​ച്ച​തു് വി​ദു​രർ അല്ല, കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ. കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​ത്തു ഞങ്ങ​ളെ ചൂരൽ കൊ​ണ്ടു് അടി​ക്കാൻ അധി​കാ​ര​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ആ കൊ​ട്ടാ​ര​ഗു​രു ഒന്നേ അവ​സാ​നം പറഞ്ഞുള്ളു-​ഉപപ്ലാവ്യയിൽ നി​ന്നു് പാ​ണ്ഡ​വർ കൈ​വീ​ശി വന്നാൽ മതി-​ജയിച്ചാൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി മരി​ച്ചാൽ സ്വർ​ഗ്ഗ​രാ​ജ്യം.”

“നി​ങ്ങൾ പരു​ഷ​മാ​യി പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്ന പോലെ തോ​ന്നി. അന്യാ​യ​മായ ആവ​ശ്യ​ങ്ങൾ വല്ല​തും കു​ന്തി ഉന്ന​യി​ച്ചു​വോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കർ​ണ്ണ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

പു​ഴ​യോ​ര​ത്തെ പ്ര​ഭാ​ത​വെ​യിൽ വീണ ആ സു​ന്ദ​ര​മു​ഖം അശാ​ന്ത​മാ​യി​രു​ന്നു. ചു​ണ്ടു​കൾ വി​റ​ച്ചി​രു​ന്നു. കണ്ണു​കൾ ഈറ​നാ​യി​രു​ന്നു.

“എന്നെ പ്ര​സ​വി​ച്ച സ്ത്രീ എന്ന​വർ സ്വയം പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി. നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​വി​നെ പു​ലർ​ച്ച​യിൽ നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ മരി​ക്കാൻ വിട്ട ആ കഠി​ന​ഹൃ​ദ​യ​യെ ഞാൻ ഞെ​ട്ടി, തു​റി​ച്ചു നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ അവർ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ചു, ആക​സ്മി​ക​മാ​യി വഴി​യിൽ കണ്ടെ​ത്തിയ പെറ്റ തള്ള​യോ​ടു​ള്ള നിർ​വ്യാ​ജ​സ്നേ​ഹ​മാ​ണെ​ന്നു. അതിൽ പി​ടി​ച്ച​വർ എന്റെ അനു​ജ​ന്മാ​രാ​ണു് പഞ്ച​പാ​ണ്ഡ​വർ എന്ന അപൂർ​വ്വ സാ​ഹോ​ദ​ര്യം എന്നിൽ ചെ​ലു​ത്താൻ ശ്ര​മി​ച്ചു. എക്കാ​ല​വും ഹസ്തി​ന​പു​രി വി​ദ്യാ​ല​യ​ങ്ങ​ളിൽ എന്നെ കീ​ഴ്ജാ​തി​ക്കാ​ര​നെ​ന്നു് വാ​ക്കും നോ​ക്കും പ്ര​വർ​ത്തി​യും കൊ​ണ്ടു് പര​സ്യ​മാ​യി അവ​മ​തി​ക്കു​ക​യും സാ​മൂ​ഹ്യ​മാ​യി പാർ​ശ്വ​വൽ​ക്ക​രി​ക്ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്ന അർ​ജ്ജു​ന​നെ​യും നി​ങ്ങൾ പെ​റ്റ​താ​ണോ എന്നു് ചോ​ദി​ക്കാൻ ഞാൻ അവർ​ക്കു നേരെ മുഖം ഉയർ​ത്തി​യ​പ്പോൾ, അവർ കരുതി സാ​ഹോ​ദ​ര്യം തളി​രി​ട്ടു എന്നു്. ആസ​ന്ന​മായ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ യു​ദ്ധ​കാ​ല​സു​ര​ക്ഷ ഞാൻ ഉറ​പ്പു​കൊ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു കു​ന്തി അപ്പോൾ സാ​ഹ​ച​ര്യം ചൂഷണം ചെ​യ്തു വൈ​കാ​രി​ക​ത​യോ​ടെ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. എന്റെ മു​ഖ​ത്തു് നി​ന്നു് നോ​ട്ടം മാ​റ്റാ​തെ, മാ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ​യും സാ​ഹോ​ദ​ര്യ​ത്തി​ന്റെ​യും മൃദുല വി​കാ​ര​മു​പ​യോ​ഗി​ച്ച​വർ, കുളി കഴി​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്ന എന്റെ ശാ​ന്തത അവർ​ക്ക​നു​കൂ​ല​മാ​യി തര​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ശ്ര​മി​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ ഇടപെട്ടു-​ഒടുങ്ങാത്ത സൗ​ഹൃ​ദം ജീ​വ​നൊ​ടു​ങ്ങും വരെ നി​ല​നിർ​ത്തു​മെ​ന്നു് വാ​ക്കു കൊ​ടു​ത്താ​ണു് ഞാൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ കൂ​ട്ടാ​ളി​യാ​യ​തു്. അതാ​ണെ​നി​ക്കു് അഭി​മാ​നം. പെറ്റ കു​ഞ്ഞി​നെ പു​ഴ​യൊ​ഴു​ക്കിൽ മരി​ക്കാൻ വിട്ട തള്ള​യ​ല്ല എന്റെ ‘അമ്മ മാതൃക’, അര​ങ്ങേ​റ്റ​മൈ​താ​ന​ത്തി​ലെ പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ എന്നെ അവ​ഹേ​ളി​ക്കു​ക​യും നി​സ്സാ​ര​വൽ​ക്ക​രി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് അവിടെ കൂ​ടി​യി​രു​ന്ന ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ അഭി​ജാ​ത​സ​ദ​സ്സു കണ്ടി​ട്ടും കണ്ടി​ല്ലെ​ന്ന​മ​ട്ടിൽ ഇരു​ന്ന​പ്പോൾ, അവ​സ​രോ​ചി​ത​മാ​യി ഇട​പെ​ട്ടു എന്റെ മാനം കാ​ത്ത​തു നി​ങ്ങൾ കൊ​ല്ലാൻ കരു​തി​വ​ച്ച ദു​ര്യോ​ധ​ന​നാ​ണു്. അവൻ എനി​ക്കു് സം​ര​ക്ഷ​കൻ, എന്നെ​ന്നും വേ​ണ്ട​പ്പെ​ട്ട​വൻ, അവ​ന്റെ ശത്രു​ക്കൾ എനി​ക്കും യു​ദ്ധ​ത്തിൽ പ്ര​തി​യോ​ഗി​കൾ.”

“ബാ​ല്യം കള​ങ്കി​ത​മാ​ക്കി? രമ​ണീ​യ​മാ​യി​രി​ക്കേ​ണ്ട വി​ദൂ​ര​ഭൂ​ത​കാ​ലം അങ്ങ​നെ​യാ​ണോ?” യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. വാ​ന​പ്ര​സ്ഥം.

“സു​ന്ദ​രി​ക​ളാ​യി​രി​ക്കാം കു​ന്തി​യും മാ​ദ്രി​യും. വാൽ​സ​ല്യ​നി​ധി​ക​ളായ അമ്മ​മാ​രാ​യി അനു​ഭ​വ​മി​ല്ല. പൂ ചൂടി പു​റ​ത്തു​പോ​വു​ന്ന കേ​മി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. പരു​ക്കൻ നി​ല​ത്തു കി​ട​ന്നു ഈ രതി​സാ​ഹ​സ​ങ്ങൾ മൌ​ന​മാ​യി പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡു​വും എന്റെ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക ബാ​ല്യം വി​ഷ​മ​യ​മാ​ക്കി.”

“സത്യ​പ്ര​തി​ജ്ഞ കഴി​യു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും തു​ട​ങ്ങി​യോ നി​ങ്ങൾ അസ​ത്യ​പ്ര​ചാ​ര​ണം? യു​ദ്ധം ജയി​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വർ അവി​ശു​ദ്ധ കൂ​ട്ടു​കെ​ട്ടാ​ണെ​ന്നൊ​ക്കെ നി​ങ്ങൾ ഇങ്ങ​നെ പു​ന​ര​ധി​വാസ കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ ഒച്ച​വെ​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ യു​ക്തി?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചാർ​വാ​ക​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. നീണ്ട മു​ടി​യും ഒട്ടിയ വയ​റു​മാ​യി ആ അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്ന​നാ​ണു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ മനഃ​സ്സാ​ക്ഷി​യെ​ന്നു കരു​തിയ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ ചു​റ്റും നി​ന്നു് വി​മ​ത​യു​ക്തി​വാ​ദി​ക്കു പ്രോ​ത്സാ​ഹ​നം കൊ​ടു​ത്തു.

“ആ പന്ത്ര​ണ്ടു​കൊ​ല്ല​വും നി​ങ്ങൾ കാ​ട്ടിൽ പോയി പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ഒറ്റ​ക്കും തെ​റ്റ​ക്കും കണ്ടു സം​സാ​രി​ച്ചു ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യുടെ വാ​ണി​ജ്യ​വീ​ഥി​ചു​വർ​പ​തി​പ്പിൽ എഴു​തി​യി​രു​ന്ന​തൊ​ക്കെ വാ​യി​ച്ചു ഞാൻ ഇവിടെ നി​ര​ക്ഷ​ര​ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​നു അർ​ത്ഥ​വും പര​മാർ​ത്ഥ​വും പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്ത​ത​ല്ലേ. പര​സ്പ​രം ദു​സ്സം​ശ​യ​ത്തി​ന്റെ കരി​നി​ഴ​ലു​ക​ളിൽ കാ​ണു​ക​യും, ഒരാ​ളു​ടെ അഭി​പ്രാ​യ​ത്തെ രോ​ഗാ​തു​ര​ഭാ​വ​ന​യോ​ടെ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടെ വി​വ​രി​ച്ചു കൊ​ടു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്ന​വർ ഇപ്പോൾ അധി​കാ​ര​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി ഉപ​ചാ​ര​പ​ദ​ങ്ങ​ളാൽ അന്യോ​ന്യ​വും സദ​സ്സി​നു മു​മ്പി​ലും വീർ​പ്പു​മു​ട്ടി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന സ്ഥാ​ന​മോ​ഹി​ക​ളാ​യി. ഞാ​ന​ല്ലാ​തെ ആരു​ണ്ടു് യു​ദ്ധ​ക്കെ​ടു​തി​യിൽ വല​യു​ന്ന കൗ​ര​വ​രാ​ജാ​വി​ധ​വ​ക​ളെ ഇതൊ​ക്കെ അറി​യി​ക്കാൻ? നി​ങ്ങ​ളും കൂ​ട്ടു​കൂ​ടി​യി​ല്ലേ ഈ കപട വേ​ഷ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി? പതി​മൂ​ന്നി​നും അറു​പ​തി​നും ഇട​ക്കു​ള്ള സർവ്വ പു​രു​ഷ​ന്മാ​രും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടും, പാ​ണ്ഡ​വർ മാ​ത്രം പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ നഖ​ത്തി​നു് കൂടി പോ​റ​ലേൽ​ക്കാ​തെ ഒരു കാ​യ​കൽ​പ്പ​ചി​കി​ത്സ കഴി​ഞ്ഞ​പോ​ലെ മി​ന്നി​ത്തി​ള​ങ്ങു​ന്ന​തു്, വരും​യു​ഗ​ത്തി​ലും ഒരു ദു​രൂ​ഹ​ത​യെ​ന്നു് സം​ശ​യി​ക്ക​പ്പെ​ടും.”

പൂർ​ത്തി​യാ​വും മു​മ്പു് നകു​ല​ന്റെ ചാ​ര​സം​ഘം ചാർ​വാ​ക​നെ കയർ​കു​രു​ക്കിൽ വലി​ച്ചു ഒരു കഴു​ത​പ്പു​റ​ത്തി​രു​ത്തി നഗരി കാ​ണി​ക്ക​ലി​നു് ചാ​ട്ട​വാർ വീശി.

“ഇങ്ങോ​ട്ടു വരു​മ്പോ​ഴാ​ണു് തടാ​ക​തീ​ര​ത്തെ മര​ങ്ങൾ​ക്കു താഴെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലൊ​ന്നും കണ്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത തരം ചു​വ​ന്ന പഴ​ങ്ങൾ കണ്ട​തു്. ഒന്നെ​ടു​ത്തു കടി​ച്ചു നോ​ക്കി. എത്ര​മേൽ ഹൃ​ദ്യം അതി​ന്റെ രു​ചി​യും മണവും. നി​ങ്ങൾ​ക്കും ഇട​ക്കൊ​ക്കെ കു​റ​ച്ചു പെ​റു​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു​കൂ​ടെ, കൂ​ട്ടം​കൂ​ടി​യി​രു​ന്നു സം​സാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഓരോ​ന്നു് വാ​യി​ലേ​ക്കെ​റി​യാൻ? അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് വാ​രി​ത്തി​ന്നു​ന്ന ധാ​ന്യ​ഭ​ക്ഷ​ണം കൊ​ണ്ടു് തി​ക​യു​മോ കായിക ക്ഷ​മ​ത​ക്കു​വേ​ണ്ട പോഷണം? അതോ വവ്വാ​ലു​കൾ കടി​ച്ച പഴം തി​ന്നാൽ പനി​വ​രു​മെ​ന്നു സന്യ​സ്ഥർ പേ​ടി​പ്പി​ച്ചു​വോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൂട നിറയെ പഴം കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന​ശേ​ഷം നാലു പാ​ണ്ഡ​വ​രും കൈകൾ എറി​ഞ്ഞു പറ​ഞ്ഞു, ഇനി​യി​ല്ല പഴം പെ​റു​ക്കാൻ. കാരണം ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, മണ്ണിൽ ചി​ത​റി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന ഓരോ പഴം പെ​റു​ക്കാ​നും ഭൂ​മി​യോ​ളം നി​ങ്ങൾ താഴണം. ഭൂ​മി​യിൽ ആധി​പ​ത്യം സ്ഥാ​പി​ക്കാൻ അതീ​ത​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ അധി​കാ​ര​പ്പെ​ടു​ത്തൽ കി​ട്ടിയ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​ങ്ങ​നെ കഴി​യും, നി​വർ​ന്നു നിൽ​ക്കേ​ണ്ട പാ​ണ്ഡ​വർ നാലാൾ കാൺകെ കു​നി​ഞ്ഞു നി​ന്നു് പെ​റു​ക്ക​ണം ഓരോ പഴവും എന്നു് വച്ചാൽ?” വന​വാ​സ​ത്തി​ലും സ്വയം പ്ര​വാ​സി മഹാ​രാ​ജാ​വാ​യി അഭി​ന​യി​ക്കു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഒരു പിടി ഭക്ഷ​ണം വാ​യി​ലേ​ക്കെ​റി​ഞ്ഞു നി​ശ​ബ്ദ​നാ​യി അമു​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി.

“ഇതൊ​ക്കെ ബാ​ല​പീ​ഡ​ന​മ​ല്ലേ? പതി​മൂ​ന്നു വയ​സ്സു​ള്ള കു​ട്ടി​ക​ളെ സൈ​നി​ക​സേ​വ​ന​മെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു തൂക്കിക്കൊണ്ടുപോവുക-​ചാർവാകൻ തെ​രു​വിൽ ഉറ​ഞ്ഞു തു​ള്ളു​ന്ന​തൊ​ന്നും നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ചാ​ര​ന്മാർ അറി​യി​ക്കാ​റി​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൗരവ വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“സ്ഥി​ര​ബു​ദ്ധി​യു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ ചാർ​വാ​ക​നെ​യും പ്രാ​യ​പ​രി​ധി നോ​ക്കാ​തെ സൈ​നി​ക​സേ​വ​ന​ത്തി​നെ​ടു​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു. യു​ദ്ധം ചെ​യ്യാ​ന​ല്ല, യോ​ദ്ധാ​ക്ക​ളു​ടെ വി​ഴു​പ്പ​ല​ക്കാൻ. കൗരവ ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി പൊ​രി​ച്ച കാ​ള​ത്തു​ട​കൾ കടി​ച്ചു​മു​റി​ക്കു​ന്ന​തു പോലെ എളു​പ്പ​മ​ല്ല ചു​റ്റും കു​ന്ത​വും അമ്പും വീ​ഴു​മ്പോൾ ഉയിർ പോ​വാ​തെ പി​ടി​ച്ചു​നിൽ​ക്കാൻ. സൈ​നി​കർ വി​ദ​ഗ്ധ തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളാ​ണെ​ന്നും, അവർ​ക്കു വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​സേ​വ​നം രാവും പകലും ചെ​യ്യാ​നാ​ണു് രാ​ജ്യ​താൽ​പ്പ​ര്യ​ത്തിൽ പി​ഞ്ചു കു​ട്ടി​ക​ളെ കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തെ​ന്നും അറി​യാ​വു​ന്ന​വർ​ക്കൊ​ന്നും അങ്ക​ലാ​പ്പി​ല്ല​ല്ലോ. ശത്രു​പ​ക്ഷ​ത്തു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വർ ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് ചാർ​വാ​ക​ന​റി​യാ​മോ, തട്ടി​ക്കൂ​ട്ടിയ സഖ്യ സൈ​ന്യ​ത്തിൽ പാ​തി​യും പോ​രാ​ട്ട​രംഗ പരി​ശീ​ല​നം നേ​ടേ​ണ്ട ദി​വ​സ​ക്കൂ​ലി ഏഴകൾ. സ്വ​ന്തം കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു് മൂ​ന്നു നേരം ഭക്ഷ​ണം കൊ​ടു​ക്കാ​ത്ത ചാർ​വാ​ക​നു് എന്തി​നാ​ണു് മറ്റു കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ ഇത്ര ഉൽ​ക്ക​ണ്ഠ? മനു​ഷ്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​നു് മനു​ഷ്യൻ കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന അർ​ത്ഥ​മ​ല്ലേ ഉള്ളൂ എന്ന​ല്ലേ അയാൾ പറ​യു​ന്ന​തു്. എങ്കിൽ പോ​ര​ടി​ച്ചു അർ​ഹ​ത​യു​ള്ള​വർ യു​ദ്ധം അതി​ജീ​വി​ക്ക​ട്ടെ. എന്നാൽ ഞങ്ങൾ ഭാ​വി​യെ കു​റി​ച്ചു് പ്ര​ത്യാ​ശാ​ഭ​രി​ത​മാ​യാ​ണു് ചി​ന്തി​ക്കു​ന്ന​തു്. അറി​യാ​മോ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഇപ്പോൾ പോ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് നീർ​ത്ത​ടാ​ധി​ഷ്ഠിത വി​ക​സ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ യമു​ന​യു​ടെ വീ​ണ്ടെ​ടു​പ്പാ​ണു്, അതെ പുനരുജ്ജീവനം-​അഭിവന്ദ്യ കു​ടും​ബ​നാഥ സത്യ​വ​തി വല​യെ​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന പു​ണ്യ​ന​ദി ഇപ്പോൾ അവ​ളു​ടെ അസാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ മരി​ക്കു​ക​യാ​ണു്.”

“നി​ങ്ങൾ കയ്യോ​ടെ പി​ടി​കൂ​ടി കൗരവ പാ​ള​യ​ത്തിൽ ബന്ദി​യാ​ക്കിയ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പി​ന്നീ​ടു് മോ​ചി​പ്പി​ച്ചു എന്നോ? സ്ഥി​ര​ബു​ദ്ധി​യു​ള്ള ആ കൗ​ര​വ​നേ​താ​വിൽ നി​ന്നു് പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​മോ ഈ ബു​ദ്ധി​മോ​ശം? പാ​ണ്ഡ​വ​രെ മു​ട്ടു​കു​ത്തി​ക്കാ​നു​ള്ള വി​ല​പേ​ശ​ലി​നു സഹാ​യി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എന്ന ജാ​മ്യ​ത​ട​വു​കാ​രൻ?” യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യിൽ യോ​ദ്ധാ​ക്ക​ളെ അഭി​മു​ഖം ചെ​യ്തു ഓടി​ക്കി​ത​ച്ചെ​ത്തിയ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൗരവ സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നായ ഭീ​ഷ്മ​പി​താ​മ​ഹ​നോ​ടു്, ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ള​യ​ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ ഈറൻ കാ​റ്റു് വീ​ശി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന വൈകിയ രാ​ത്രി. നി​ലാ​വിൽ പു​ഴ​വെ​ള്ളം മദി​ക്കു​ന്ന​തു് അവ്യ​ക്ത​മാ​യെ​ങ്കി​ലും കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു.

“തട​വു​പു​ള്ളി​യെ ചോ​ദ്യം ചെ​യ്ത​തു് ഞാ​ന​ല്ല ദു​ര്യോ​ധ​നൻ മാ​ത്രം. മറു​പ​ടി പറയാൻ കി​ട്ടിയ രണ്ടു നി​മി​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി, ജീ​വ​നോ​ടെ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം വി​ട്ടാൽ ദീർ​ഘ​കാല കു​രു​വം​ശ​സം​ര​ക്ഷ​ണം ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്താ​മെ​ന്നു. ‘കൗരവർ തന്നെ കു​രു​വം​ശം, കു​രു​വം​ശം തന്നെ കൗരവർ’ എന്നു് കു​ട്ടി​ക്കാ​ലം മുതൽ നി​ത്യ​വും കൊ​ട്ടാ​ര​ഗു​രു കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നിൽ നി​ന്നു് കേ​ട്ടു​വി​ശ്വ​സി​ച്ച ആ കൗ​ര​വ​പ്ര​മാ​ണി​ക്കു പറ്റിയ വേ​റൊ​ര​മ​ളി. സാ​ര​മി​ല്ല, അന്ത്യ​ദി​വ​സ​ത്തി​നു മു​മ്പു് തന്നെ അഞ്ചു​പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ​യും കഴു​ത്തിൽ കു​ന്ത​മി​റ​ക്കു​മെ​ന്നു നൂറു കൗ​ര​വ​രും അവ​ന​വ​ന്റെ ചു​ടു​ചോ​ര​യിൽ തൊ​ട്ടു സത്യം ചെ​യ്ത​തോ​ടെ, ‘നേരിയ തോതിൽ’ ഓട്ടം നി​ല​ച്ചി​രു​ന്ന മറ്റു കൗ​ര​വർ​ക്കും കി​ട്ടി പാർ​ത്ഥ​നു് ആദ്യ​ദി​നം സാ​ര​ഥി​യിൽ നി​ന്നു് കി​ട്ടി​യ​പോ​ലൊ​രു വി​ഷാ​ദ​മു​ക്തി.”

“മി​ണ്ടി​പ്പ​റ​യാൻ സാ​വ​കാ​ശം കി​ട്ടി​യാൽ ഉത്ത​രം കി​ട്ടേ​ണ്ട ചോദ്യമുണ്ടു്-​പൊതുവെ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ രാ​ഗ​ദ്വേ​ഷ​ങ്ങൾ ആദ്യ​ത്തെ മൂ​ന്നു് പാ​ണ്ഡ​വ​വേ​ഷ​ങ്ങ​ളോ​ടാ​ണു്. നി​ങ്ങൾ ഈ ഗർ​വ്വി​ട​ങ്ങ​ളിൽ എവിടെ നിൽ​ക്കു​ന്നു?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക സഹ​ദേ​വ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വേനൽ വറ്റി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങിയ ജലാ​ശ​യ​ത്തി​നു ചു​റ്റു​മു​ള്ള മര​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങ​ളിൽ അവർ നട​ന്നു.

“ഒന്നും അവൾ വി​ട്ടു​പ​റ​യി​ല്ല, ആഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളും അഭി​ലാ​ഷ​ങ്ങ​ളും ഒന്നും. എത്ര സൂ​ക്ഷ്മ​മാ​യി അവ​ളു​ടെ കണ്ണു​കൾ പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ നി​ങ്ങൾ ശ്ര​മി​ച്ചാ​ലും, പ്ര​ലോ​ഭ​ന​മോ തി​ര​സ്കാ​ര​മോ, വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ ഉള്ള​ട​ക്ക​ത്തി​ലൊ​ന്നും അവ​ളു​ടെ യഥാർ​ത്ഥ മാ​ന​സിക ആവി​ഷ്കാ​ര​മു​ണ്ടാ​വി​ല്ല. കൈ​വി​രൽ ചല​ന​ങ്ങ​ളും, മു​ഖ​ഭാവ പ്ര​ക​ട​ങ്ങ​ളും ഒരു പരി​ഷ്കൃത വനിത എന്ന നി​ല​യിൽ അവൾ പ്ര​തി​ക​ര​ണോ​പാ​ധി​ക​ളാ​യി ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. കു​റെ​യൊ​ക്കെ നി​ങ്ങ​ളും അതൊ​ക്കെ കാ​ണു​ന്ന​ത​ല്ലേ. പക്ഷെ ഞങ്ങൾ അവ​ളു​ടെ ഉദാ​ത്ത പ്ര​ണ​യ​ത്തി​ന്റെ ഉപ​ഭോ​ക്താ​ക്ക​ളാ​വാൻ പാ​ടു​പെ​ടു​മ്പോൾ അവ​ളു​ടെ എണ്ണി​ച്ചു​ട്ട പ്ര​തി​ക​ര​ണം, നി​ങ്ങൾ തൊ​ഴിൽ​പ​ര​മാ​യി, പൊ​റു​ക്ക​ന്ന പോലെ ഞങ്ങൾ​ക്കാ​വി​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ട​വൾ എന്താ​ണെ​നി​ക്കു് വി​ധി​ക്കു​ന്ന ശിക്ഷ എന്നോ? ഞാൻ അടി​യ​റ​വു പറയും വരെ എന്നെ ആധി​പ​ത്യ​ത്താ​ലും അവ​ഗ​ണ​ന​യാ​ലും, ചി​ല​പ്പോൾ കെ​ണി​വ​ച്ച രതി സമ്മാ​ന​ങ്ങ​ളാ​ലും, രാ​പ്പ​കൽ പ്ര​കോ​പി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കും.”

“ഭാ​ര്യ​യു​ടെ കു​ത്തു​വാ​ക്കു​കൾ പാ​ണ്ഡ​വർ വി​വേ​ക​പൂർ​വ്വം സ്വീ​ക​രി​ച്ചു എന്ന​തി​നു് തെ​ളി​വ​ല്ലേ ദാർ​ശ​നിക കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടി​ലൂ​ടെ വൈ​കാ​രിക ആഘാതം കു​റ​ക്കാൻ ഇളമുറ സഹ​ദേ​വ​നെ​പ്പോ​ലു​ള്ള​വർ നി​ങ്ങ​ളു​മാ​യു​ള്ള അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളിൽ എടു​ക്കു​ന്ന തർ​ക്കിക നി​ല​പാ​ടു്? അസം​തൃ​പ്ത ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ഇര​ക​ളായ പാ​ണ്ഡ​വർ കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലി​ലെ അടി​മ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ സ്വ​വർഗ ലൈം​ഗി​കാ​ഭി​രു​ചി​യു​ടെ പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ത്തി​നു വഴ​ങ്ങാ​നി​ട​യു​ണ്ടു് എന്നി​നി​യും പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് സംശയം തോ​ന്നു​ന്നി​ല്ലേ? ഇണകളെ ഭി​ന്നി​പ്പി​ച്ചു കീ​ഴ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന ദാ​മ്പ​ത്യ​ത​ന്ത്രം പാ​ഞ്ചാ​ലി ഇനി​യെ​ങ്കി​ലും പു​നഃ​പ​രി​ശോ​ധി​ക്കു​മോ?” പത്രാ​ധി​പ​രു​ടെ താൽ​ക്കാ​ലിക ചുമതല വഹി​ക്കു​ന്ന യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​കൻ അധി​കാ​ര​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഗതി​കെ​ട്ട പാ​ണ്ഡ​വർ വി​ശ​പ്പി​ന്റെ വി​ളി​കേ​ട്ടു് സ്വ​വർ​ഗ്ഗ അഭി​രു​ചി​യിൽ ആകൃ​ഷ്ട​രാ​വു​ന്ന​തിൽ എന്തി​നു ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’ സദാ​ചാ​ര​ത​ട​സ്സം ഉന്ന​യി​ക്ക​ണം? കാ​യി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യു​ള്ള അഞ്ചു സു​ന്ദ​ര​പു​രു​ഷ​ന്മാർ കാനന മേ​ഖ​ല​യി​ലെ ഏകാ​ന്ത തടവിൽ മൂ​ന്നു നേരം അക്ഷയ പാ​ത്ര​ഭ​ക്ഷ​ണം സമൃ​ദ്ധ​മാ​യി കഴി​ച്ചു വി​ശ്ര​മി​ക്കു​മ്പോൾ ചു​റ്റും കാ​ണു​ന്ന ഉട​ലു​കൾ ഭാ​വ​നാ​പ​ര​മാ​യി ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു് ശരീര ദാ​ഹ​വും ശമി​പ്പി​ക്കി​ല്ലേ? പായിൽ കി​ട​ക്കു​മ്പോ​ഴും ഇണ​ക​ളോ​ടു് പെൺ​രാ​ഷ്ട്രീ​യം കളി​ക്കു​ന്ന സ്വാർ​ത്ഥ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് അതി​ലൊ​ന്നും അശേഷം പ്ര​തി​ഷേ​ധ​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ പത്രാ​ധി​പ​രി​ല്ലാ​ത്ത നേ​ര​ത്തു ആ പദ​വി​യി​ലി​രു​ന്നു നി​ങ്ങ​ളെ​ന്തി​നു ആശങ്ക കാ​ണി​ക്ക​ണം?” നീണ്ട ഹി​മാ​ലയ യാത്ര കഴി​ഞ്ഞു ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യിൽ എത്തിയ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പു​റ​ത്തേ​ക്കു കട​ക്കും മു​മ്പു് അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളു​ടെ പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​കൾ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​ക​ന്റെ നേ​രെ​യെ​റി​ഞ്ഞു.

“നി​ങ്ങൾ വാ​ക്കു തെ​റ്റി​ച്ച​ല്ലോ. വഴി​നീ​ളെ അമർഷം പു​ക​യു​ന്നു. ‘അരുതേ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര’ എന്ന നി​ല​വി​ളി കേട്ട കൗരവർ എല്ലാ ആയു​ധ​പ്പു​ര​ക​ളും അത്യാ​ധു​നിക പരീ​ക്ഷ​ണ​ശാ​ല​ക​ളും കൂ​ര​മ്പു​ക​ളു​ടെ​യും കു​ന്ത​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും സമ്പു​ഷ്ടീ​ക​ര​ണ​ശാ​ല​ക​ളും ശാ​ന്തി​പ്രിയ സന്യ​സ്ഥ​രു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ നശി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ, അതാ നൊ​ണ്ടി വരു​ന്നു, പാ​ണ്ഡ​വ​പാ​ള​യ​ത്തിൽ നി​ന്നൊ​രു യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​മു​ദ്ര​യു​ള്ള അറിയിപ്പു്-​കൗരവരുമായി നി​ശ്ച​യി​ച്ച സമാ​ധാ​ന​ചർ​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വർ ബഹി​ഷ്ക​രി​ക്കും. അതി​നു​ള്ള കാ​ര​ണ​മാ​ണു് വി​ചി​ത്രം: ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ശത്രു​താ​നി​ല​പാ​ടും വിദ്വേഷമനോഭാവവും-​ഇക്കാലത്തു അതൊ​ക്കെ കു​ടും​ബ​രോ​ഗ​മ​ല്ലേ എന്നാ​ണു പൗ​ര​സ​മൂ​ഹം പു​ച്ഛി​ച്ചു തള്ളു​ന്ന​തു്”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ണ്ഡവ വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അജ്ഞാ​ത​വാ​സം കഴി​ഞ്ഞു വി​രാ​ട​റു​മാ​യി സഖ്യ​ത്തിൽ എത്തിയ പാ​ണ്ഡ​വർ, യു​ദ്ധ​മു​ന്ന​ണി​യൊ​രു​ക്കാൻ ഉപ​പ്ലാ​വ്യ സൈ​നി​ക​പാ​ള​യ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

“ആയു​ധ​പ്പു​ര​കൾ യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ നശി​പ്പി​ച്ചു​വോ എന്നു് പറ​യേ​ണ്ട​തു് കൗ​ര​വാ​നു​കൂ​ല്യം പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന സന്യ​സ്ഥ​രോ? പാ​ണ്ഡവ സൈ​നി​ക​മേ​ധാ​വി​ക​ളോ? നശി​പ്പി​ച്ചു എന്നു​ത​ന്നെ തർ​ക്ക​ത്തിൽ സമ്മതിക്കുക-​ആർക്കു തട​യാ​നാ​വും ഇനി​യു​മൊ​രു കള്ള​ച്ചൂ​തു​ക​ളി​യു​ടെ തനി​യാ​വർ​ത്ത​നം? ഞങ്ങൾ പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ത്തി​നു വഴ​ങ്ങി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വർ. വയ്യ ഇനി​യും ഒരു വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല വന​വാ​സം ഈ ജന്മ​ത്തിൽ എന്നാ​ണു പാ​ണ്ഡ​വർ ഒറ്റ​ശ​ബ്ദ​ത്തിൽ വി​കാ​രാ​ധീ​ന​രാ​യി പറ​ഞ്ഞ​തു്.”

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ സമ​ര​മു​ഖ​ത്തെ സജീ​വ​മാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന മു​ന്ന​ണി​പ്പോ​രാ​ളി​യാ​യി​രു​ന്ന നി​ങ്ങൾ ഇപ്പോൾ കി​ട​പ്പു​രോ​ഗി​യാ​ണെ​ന്നു് കാ​ണു​മ്പോൾ വല്ലാ​യ്മ തോ​ന്നു​ന്നു. വി​ശ​ന്നു കര​യു​ന്ന കൊ​ച്ചു കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു് അന്നം തയ്യാ​റാ​ക്കാൻ പോ​ലു​മാ​വാ​തെ വി​ങ്ങു​മ്പോ​ഴും നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കണ്ണു​ക​ളിൽ ഒരു മിന്നലാട്ടമുണ്ടല്ലോ-​അതെന്താണു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പായിൽ ഇരു​ന്നു രോ​ഗി​യെ സാ​ന്ത്വ​ന​സ്പർ​ശം ചെ​യ്തു മൃ​ദു​വാ​യി ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഞങ്ങൾ നൂറു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​ക​ളെ പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ കൊ​ണ്ടു് അനാ​ഥ​വി​ധ​വ​ക​ളാ​ക്കിയ കൊടും ഭീകരൻ ഭീമനെ പി​ന്നിൽ നി​ന്നു് ഞാൻ തല വഴി കയർ കു​രു​ക്കി​ട്ടു് മു​റു​ക്കി തല മു​ണ്ഡ​നം ചെ​യ്തു പു​ള്ളി​കു​ത്തി കഴു​ത​പ്പു​റ​ത്തു നാ​ഗ​രി​കാ​ണി​ക്ക​ലി​നു് കൊ​ണ്ടു​പോ​വാൻ പു​തു​ത​ല​മുറ കൗ​ര​വ​ക്കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു വി​ജ​യാ​ശംസ നേ​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ഇത്ര​യും നേരം. പ്രിയ മി​ത്ര​മേ. എത്ര​യെ​ത്ര സന്തോ​ഷ​ക​ര​മായ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ നി​ങ്ങൾ ഞങ്ങ​ളു​ടെ കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ചെ​യ്തു കമ​നീ​യ​മാ​യി ഞങ്ങ​ളെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​ക്കു് പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​താ​ണു്. ഇരി​ക്കൂ എന്നു് ക്ഷ​ണി​ക്കാൻ ഇവിടെ ഒരു ഇരി​പ്പി​ടം പോലും ഇല്ല​ല്ലോ.”

“ഞങ്ങ​ളെ മോ​ഹി​പ്പി​ച്ച​തു് ആളു​യ​ര​ത്തിൽ പഞ്ച​ലോഹ വി​ഗ്ര​ഹ​മെ​ന്ന നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഔദ്യോ​ഗിക പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. ദേ​ശ​ര​ത്ന പു​ര​സ്കാ​രം പു​തു​ത​ല​മുറ മറ​ന്നു പോ​യാ​ലും, ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്റെ പൂ​മു​ഖ​ത്തു പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ക്കും ധീ​ര​ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി​യു​ടെ പൂർ​ണ​കായ പ്ര​തി​മ​യെ​ന്ന​തു് ഞങ്ങൾ​ക്കൊ​രു സ്വ​കാ​ര്യ അഹ​ങ്കാ​ര​വു​മാ​യി. അതു് നി​ങ്ങൾ തകർ​ത്തു. ഇതാണോ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ അഖ​ണ്ഡ​ത​ക്കു് വെ​ല്ലു​വി​ളി​യു​യർ​ത്തിയ ഛി​ദ്ര​ശ​ക്തി​കൾ​ക്കെ​തി​രെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ പട​ന​യി​ച്ച സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മര മു​ന്ന​ണി​പ്പ​ട​യാ​ളി​ക്കു പാ​ണ്ഡ​വർ ഒരു​ക്കു​ന്ന ഓർ​മ്മ​ബ​ലി? ഈ കളിമൺ പ്ര​തിമ?”

ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ ദു​ഖ​വും കോ​പ​വും കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ തടി​ച്ചു​കൂ​ടിയ പൊ​തു​സ​മൂ​ഹ​ത്തെ സാ​ക്ഷി​ക​ളാ​ക്കി​യാ​യി​രു​ന്നു.

“കളി​മൺ​പ്ര​തി​മ​ക്കെ​ന്താ​ണു് കു​ഴ​പ്പം? യു​ദ്ധ​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഒളി​ച്ചോ​ടി നീർ​ക്കെ​ട്ടിൽ മു​ങ്ങി​ക്കി​ട​ന്ന ആ ഭീ​രു​വി​നെ തി​ര​ഞ്ഞു ഞങ്ങൾ പാ​ണ്ഡ​വ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും ഒത്തി​രി അല​ഞ്ഞ​ശേ​ഷ​മാ​ണു്, പതു​ങ്ങി​യി​റ​ങ്ങി ചെ​ന്ന​വ​ന്റെ മു​ടി​ക്കെ​ട്ടിൽ വലി​ച്ചു ഞാൻ കരയിൽ കയ​റ്റി കശാ​പ്പു ചെ​യ്ത​തു്. അമ്മാ അമ്മാ എന്നാ​ണ​വ​ന​പ്പോൾ വി​ല​പി​ച്ച​തു്. അവനു പ്ര​തിമ കളിമൺ മതി. അതു് പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ക്കുക ഈ കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്ത​ല്ല നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വെ​ളി​യി​ട​വി​സർ​ജ്ജ​ന​ഭൂ​മി​യിൽ. വി​ധാ​താ​വു് അവനു അനു​വ​ദി​ച്ച ഇടം അതു്”, കൈ​വീ​ശി ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തെ ഭീമൻ ആട്ടി ഓടി​ച്ചു.

“വിരൽ സ്വയം മു​റി​ച്ചു നി​ങ്ങൾ ഗു​രു​ദ​ക്ഷി​ണ​യാ​യി കൊ​ടു​ത്തു എന്നോ? അതോ, ഗുരു നി​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു വിരൽ കടി​ച്ചു മു​റി​ച്ചെ​ടു​ത്തു എന്നോ? ദ്രോ​ണ​രിൽ നി​ന്നു് സൈനിക വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം സൗ​ജ​ന്യ​മെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ ധരി​ച്ചു​വോ? അതോ, ഒളി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു ചു​ളു​വിൽ പഠി​ച്ചാൽ ഗുരു കണ്ടു പി​ടി​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു് കരു​തി​യോ? സത്യം എന്നോ​ടു് തു​റ​ന്നു പറ​ഞ്ഞ​തി​നു് ഈ വെ​ള്ളി നാണയം പ്ര​തി​ഫ​ല​മാ​യി ഇരി​ക്ക​ട്ടെ, ‘ശി​ഷ്യ​ന്റെ തള്ള​വി​രൽ വെ​ട്ടി​യെ​ടു​ത്തു ചവ​ച്ചു തി​ന്നു വി​ശ​പ്പ​ട​ക്കു​ന്ന ബ്രാ​ഹ്മണ സൈനിക പരി​ശീ​ല​കർ കു​രു​വം​ശ​ത്തിൽ’ എന്ന ഒരു ലേ​ഖ​ന​ത്തി​നു് വഴി​യു​ണ്ടോ എന്നു് ഞാൻ പത്രാ​ധി​പ​രു​മാ​യി ആലോ​ചി​ച്ചു നോ​ക്കാം, അത്ത​രം വി​ചി​ത്ര സം​ഭാ​വ​മാ​യാ​ലേ വ്യാ​സൻ മഹാ​ഭാ​രത ഇതി​ഹാ​സ​ത്തിൽ ഈ കഥ തു​ന്നി​ച്ചേർ​ക്കാൻ തു​നി​യൂ.”

വി​ര​ലി​ല്ലാ​ത്ത നി​ഷാ​ദ​യു​വാ​വി​നോ​ടു് വില പേ​ശു​ന്ന പോലെ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദൂരെ നി​ന്നു് നോ​ക്കി.

“നി​ങ്ങ​ള​പ്പോൾ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ പക്ഷം ചേർ​ന്നോ? നൂറു കൗ​ര​വ​വ​ധ​ങ്ങ​ളും നേരിൽ കണ്ട കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​കഥ ആദ്യം വാ​യ​ന​ക്കാ​രി​ലേ​ക്കെ ത്തി​ക്കു​മെ​ന്നു വാശി പി​ടി​ച്ച നി​ങ്ങൾ ഇനി പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ത​ശ​ത്രു​വി​നു പി​ന്തുണ നൽകും?” തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ സഹ​പാ​ഠി​യും ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രി​ക​യിൽ സഹ​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​നും ഒഴി​വു​സ​മയ കൂ​ട്ടു​കാ​ര​നു​മായ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​ക​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“തൊഴിൽ പി​ടി​ച്ചു​നിർ​ത്ത​ണ്ടേ? നീ രാ​ജ​ത​ന്ത്രം പഠി​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ യു​ദ്ധ​ത​ന്ത്രം തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​താ​ണെ​ന്റെ നോ​ട്ട​പ്പിഴ. അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​ലും ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലും രാ​ജ​സ​ഭ​യി​ലും നി​യ​ന്ത്ര​ണ​മി​ല്ലാ​തെ നീ കയ​റി​ച്ചെ​ന്നു എരി​വും പു​ളി​യു​മു​ള്ള വാർ​ത്ത നി​ത്യ​വും മെ​ന​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, യു​ദ്ധ​മി​ല്ലാ​ത്ത കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​പൂർ​വ്വ കാ​ല​ത്തു ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തിൽ വന്ന വാർ​ത്ത​കൾ​ക്കു് പന​യോ​ല​പ്പ​തി​പ്പു​കൾ മെ​ന​യേ​ണ്ട ഗതി​കേ​ടി​ലാ​യി ഞാൻ. കുരുക്ഷേത്രം-​ആ പതി​നെ​ട്ടു നാ​ളു​കൾ തന്ന ഊർ​ജ്ജം എനി​ക്കു് മറ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഇപ്പോൾ ചെ​ങ്കോൽ പി​ടി​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​രണ കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ തീ​രു​മാ​നം എന്നെ ഞെ​ട്ടി​പ്പി​ച്ചു. പ്ര​തി​രോധ മന്ത്രാ​ല​യം അട​ച്ചു​പൂ​ട്ടും. ഇനി എന്തു് ചെ​യ്യ​ണം എന്ന അസ്തി​ത്വ​ഭീ​തി എന്നെ പാ​ണ്ഡ​വ​വി​രു​ദ്ധ​സ​ഖ്യ​ങ്ങ​ളിൽ ചേ​ക്കേ​റാൻ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ചു എന്ന​തൊ​രു വസ്തുത മാ​ത്രം. ഇന്നു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നെ പോ​ലു​ള്ള പര​ദൂ​ഷ​ണ​പ​ത്ര​പ്ര​വർ​ത്തർ​ക്കു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യുൾ​പ്പെ​ടെ ആരെ​യും വാ​തു​റ​ന്നു അവ​ഹേ​ളി​ക്കാൻ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​മു​ണ്ടു്. കു​ലീ​ന​സ​ദ​സ്സു​ക​ളിൽ മതി​പ്പു​ണ്ടു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് നകു​ല​ന്റെ ചാ​ര​ന്മാർ തൂ​ക്കി വലി​ച്ചു ഇരു​ട്ട​റ​യിൽ മരി​ക്കാൻ വി​ടു​മെ​ന്ന ഭീതി വേണ്ട. എന്റെ തൊ​ഴിൽ​കു​ഴ​പ്പം ‘യു​ദ്ധ​മി​ല്ലാ​ത്ത ലോകം’ എന്ന അവ​സ്ഥ​യാ​ണു്. അപ്പോ​ഴാ​ണു് ഞാൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യെ കണ്ടു കാ​ര്യം അവ​ത​രി​പ്പി​ച്ച​തു്. നി​ല​വി​ലു​ള്ള പാ​ണ്ഡ​വ​ദുർ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ​യും ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി​രാ​ഷ്ടം’ എന്ന കാ​ലാ​തി​വർ​ത്തി​യായ സത്യ​ത്തെ​യും രണ്ടാ​യി കാണാൻ. കലിം​ഗ​ദേ​ശ​ക്കാ​രി​യായ ആ മഹ​തി​ക്ക​തു് ബോ​ധി​ച്ചു. അങ്ങ​നെ അഭി​വ​ന്ദ്യ​ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​വി​രു​ദ്ധ​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ സർ​വ​ക​ക്ഷി​ര​ഹ​സ്യ​സ​മ്മേ​ള​ന​ത്തിൽ രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ പു​ര​സ്കാ​രം തന്നു അവ​രു​ടെ കൂടെ ചേരാൻ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്ത​പ്പോൾ ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു, നാ​ല​തിർ​ത്തി​ക്ക​പ്പു​റ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് ആക്ര​മ​ണ​സാ​ധ്യത ഇല്ലെ​ങ്കിൽ, അല​സ​രാ​വ​രു​തു് ആഭ്യ​ന്ത​ര​ക​ലാ​പ​ത്തി​നു് വഴി​മ​രു​ന്നി​ട​ണം. ശു​ചി​മു​റി, വെ​ള്ളം, ധാ​ന്യം എന്നി​ങ്ങ​നെ​യു​ള്ള നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​ദു​രി​ത​ങ്ങൾ ഉയർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ക്കു​മ്പോൾ തന്നെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​രാ​ഷ്ട്രം അധാർ​മി​ക​പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ നി​ന്നു് നേ​രി​ടു​ന്ന അപചയം ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി കർ​ഷ​ക​രെ കലാ​പ​ത്തി​ലേ​ക്കു് നയി​ക്കാൻ, വഴി​യ​മ്പ​ല​ങ്ങ​ളും കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളും രഹ​സ്യ​വി​വ​ര​വി​നി​മ​യ​ത്തി​നു നി​ത്യ​വും ഉപ​യോ​ഗി​ക്ക​ണം. കു​ന്തി, പാ​ണ്ഡു, മാ​ദ്രി, മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി എന്നി​വ​രെ ഇര​ക​ളാ​ക്കി കേ​ട്ടാൽ ചെ​വി​പൊ​ത്തു​ന്ന തര​ത്തിൽ ലൈം​ഗി​കാ​പ​വാ​ദ​ങ്ങൾ പൊതു ഇട​ങ്ങ​ളിൽ പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്ക​ണം. പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​ളേ, നീയും കൂടെ പോ​രു​ന്നോ? നേ​രി​ട്ട​ല്ല, ചാ​ര​യാ​യി? നി​ല​വിൽ നി​ന​ക്കു​ള്ള കൊ​ട്ടാ​ര​സൗ​ജ​ന്യ​ങ്ങൾ തു​ട​രാം, ഭാ​വി​യിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ അധി​കാ​രം പി​ടി​ച്ചാൽ, രഹ​സ്യാ​ന്വേ​ഷണ മന്ത്രാ​ല​യ​ത്തി​ന്റെ മേ​ധാ​വി​യാ​യി വനിത എന്ന വി​ശ്വ​പ്ര​ശ​സ്തി​യും?”

“നി​ങ്ങൾ ശിൽ​പ്പി ആളു കൊ​ള്ളാ​മ​ല്ലോ. ധീ​ര​ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ പൂർ​ണ​കായ പ്ര​തിമ ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ ഒരു നോ​ക്കു് ഞാൻ ഇന്ന​ലെ കണ്ടു. ഒരു വശ​ത്തു​നി​ന്നും നോ​ക്കി​യാൽ ഭീ​മ​ന്റെ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക മുഖം, മറു​വ​ശ​ത്തു​നി​ന്നു നോ​ക്കി​യാൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ കാ​പ​ട്യ മുഖം. എങ്ങ​നെ ഇതൊ​ക്കെ നി​ങ്ങൾ​ക്കാ​യി?” കൊ​ച്ചു​കു​ടി​ലി​നു മു​മ്പി​ലു​ള്ള പണി​പ്പു​ര​യിൽ വി​ഷ​ണ്ണ​നാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന യു​വാ​വി​നെ ഉച്ച​യോ​ടെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക തി​ര​ഞ്ഞു​പി​ടി​ച്ചു കണ്ടെ​ത്തി.

“ആരുടെ പ്ര​തിമ എന്നു് കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​നോ​ടു് ചേർ​ന്ന ആളൊ​ഴി​ഞ്ഞ രാ​ജ​വ​സ​തി​യിൽ രഹ​സ്യ​മാ​യി പ്ര​തിമ പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കാൻ കൊ​ണ്ടു​പോയ, തടി​ച്ച ശരീ​ര​വും കു​ഞ്ഞി​ന്റെ മു​ഖ​വു​മു​ള്ള മന്ദ​ബു​ദ്ധി​യെ​ന്നു തോ​ന്നിയ ആൾ എന്നോ​ടു് പറ​ഞ്ഞി​ല്ല. കു​റ​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞു പ്രാ​യം ചെന്ന ഒരു നാ​ട്യ​ക്കാ​രൻ വന്നു എന്നെ കു​റ​ച്ചു​നേ​രം സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കി ഒന്നും മി​ണ്ടാ​തെ പോയി. ഞാൻ പ്ര​തിമ പൂർ​ത്തി​യാ​ക്കി, മി​നു​ക്കു​പ​ണി​ക്കു വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ ആളെ വി​ട്ടു വി​ളി​ച്ചാൽ ഉടൻ വരാ​മെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു ഇവിടെ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി പ്ര​തി​ഫ​ലം കൊ​ണ്ടു് നാൽ​ക്കാ​ലി​ക​ളെ വാ​ങ്ങി പുതു കൃ​ഷി​ജീ​വി​തം തു​ട​ങ്ങി. ഈയിടെ അടു​ത്തു​ള്ള കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​യിൽ ക്ഷീ​രോൽ​പ്പ​ന്ന​ങ്ങൾ വിൽ​ക്കാൻ പോ​യ​പ്പോ​ളാ​ണു് വിവരം അറി​യു​ന്ന​തു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ജ്വ​ലി​ക്കു​ന്ന ഓർ​മ്മ​യാ​വാൻ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​സ​മ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത പ്ര​തി​മ​ക്കു, പക്ഷെ, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ​യും ഭീ​മ​ന്റെ​യും രൂ​പ​സാ​ദൃ​ശ്യ​മാ​ണു്. നി​ങ്ങൾ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രെ പോലെ അല്ല ഞങ്ങൾ. നി​ങ്ങൾ​ക്കു് കൗരവർ പാ​ണ്ഡ​വർ ഇവ​രെ​യൊ​ക്കെ കണ്ടും മി​ണ്ടി​യ​യും അടു​ത്ത​റി​യും. എനി​ക്ക​റി​യു​ന്ന​തു പ്ര​കൃ​തി തന്ന കര​വി​രു​തു് മാ​ത്രം. രണ്ടു കു​ട്ടി​ക​ളും ഭാ​ര്യ​യും അമ്മ​യു​മു​ള്ള ദരി​ദ്ര​നാ​ണു് ഞാൻ. എന്റെ കഴു​ത്തിൽ രാ​ജാ​വി​ന്റെ വാൾ വീ​ണാ​ലും അനാ​ഥ​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ ശാ​പ​വാ​ക്കു​കൾ വീ​ഴ​രു​തേ.”

വി​തു​മ്പി​ക്കൊ​ണ്ടു് ശി​ല്പി ഏങ്ങ​ല​ടി​ച്ചു. രണ്ടു പകച്ച കു​ട്ടി​കൾ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യെ തു​റി​ച്ചു നോ​ക്കി.

“രക്ത​ര​ഹി​ത​പീ​ഡ​ന​ത്തി​നു് പറ്റിയ എളു​പ്പ​വ​ഴി യൊ​ന്നും ഗു​രു​കാ​ര​ണ​വ​ന്മാർ പറ​ഞ്ഞു തന്നി​ല്ലേ?”

പാ​ഞ്ചാ​ലീ​വ​സ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം നട​ത്തിയ ക്രൂ​ര​കൗ​ര​വ​രെ, പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി​യി​ലെ ഏറ്റു​മു​ട്ട​ലിൽ തകർ​ന്ന നെ​ഞ്ചിൽ നി​ന്നു് കൈ​ക്കു​മ്പിൾ ചു​ടു​ചോര കോരി, കൊ​ന്നു കൊ​ല​വി​ളി​ക്കേ​ണ്ടി വന്ന ഭീമനെ, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ണ്ഡവ പാ​ള​യ​ത്തിൽ സമീ​പി​ച്ചു. ഇര​ക​ളു​ടെ വെ​ട്ടും കു​ത്തു​മേ​റ്റ് വശം കെട്ട ഭീ​മ​മേ​നി​യിൽ ഒരു ഭി​ന്ന​ലിംഗ പാ​റാ​വു​കാ​രൻ തൈലം പു​ര​ട്ടി ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. കെ​ടാ​റായ പന്തം പു​ക​ഞ്ഞു കത്തി. അവൾ​ക്കു ശ്വാ​സം മു​ട്ടി.

“അന്നേ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ഞാൻ മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞ​താ​ണു്, നൂറു കൗ​ര​വ​രെ​യും യു​ദ്ധ​ത്ത​ട​വു​കാ​രാ​യി പി​ടി​ച്ചു തു​ണി​യു​രി​ച്ചു് മലർ​ത്തി​ക്കി​ട​ത്തി, നീ നേർ​സാ​ക്ഷി​യാ​യി, ഓരോ കൗ​ര​വ​നെ​യും വരി​യു​ട​ച്ചു് ഒന്നൊ​ന്നാ​യി മധുര പ്ര​തി​കാ​രം ചെ​യ്യാ​മെ​ന്നു്. പക്ഷെ അവൾ കു​പി​ത​യാ​യി എന്നെ താ​ക്കീ​തു് ചെ​യ്തു: എന്റെ ആരാ​ധ​ക​രാ​യി​രു​ന്ന​വ​രെ ധർ​മ്മ​യു​ദ്ധ​ത്തിൽ കൊ​ല്ലു​ന്നെ​ങ്കിൽ നി​ങ്ങൾ ഗദാ​പ്ര​ഹ​ര​ത്താൽ തല​യി​ല​ടി​ച്ചു വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ കൊ​ല്ലൂ, പക്ഷെ അവ​രു​ടെ പു​രു​ഷ​ത്വം നി​ങ്ങൾ മാ​നി​ക്കൂ.”

“നവ​വ​ധു​വാ​യി വന്നു്, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ക്കും ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​നും ഇട​ക്കു​ള്ള ചു​രു​ങ്ങിയ കാ​ല​യ​ള​വിൽ പരി​ച​യ​പ്പെ​ട്ട നൂറു കൌ​ര​വ​രേ​യും നി​ങ്ങൾ പേർ പറ​ഞ്ഞു അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ലെ സ്വീ​ക​ര​ണ​മു​റി​യി​ലേ​ക്കു ഊഷ്മ​ള​മാ​യി സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്തി​രു​ന്നു എന്നാ​ണു അക്കാ​ല​ത്തെ സ്ത്രീ പരി​ചാ​ര​കർ പറ​യു​ന്ന​തു്. കൊ​ള്ളാം, പെറ്റ തള്ള ഗാ​ന്ധാ​രി​ക്കു് പോലും ആവുമോ, ആ നൂറു മക്ക​ളെ മക്ക​ളെ തെ​റ്റാ​തെ പേർ വി​ളി​ക്കാൻ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി.

“കീ​റ​ത്തു​ണി കൊ​ണ്ടു് കണ്ണു് കെ​ട്ടി സ്വയം കാഴ്ച നി​ഷേ​ധി​ച്ചു മനഃ​പൂർ​വ്വം മക്ക​ളെ കാ​ണ​ണ്ട എന്നു് വച്ച ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ പോ​ലെ​യാ​ണോ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ക്ഷ​മ​മായ പഞ്ചേ​ന്ദ്രി​യ​ങ്ങൾ ഉള്ള ഒരു പ്ര​ണ​യി​നി?”

“ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കാൻ അനു​മ​തി കി​ട്ടിയ ഏക വനിത ഞാ​നാ​യി​രു​ന്നു. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​വ​സ​തി​യിൽ ഇരു​ന്നു പോ​രാ​ട്ടം നി​ങ്ങൾ നേരിൽ കണ്ടു എന്ന അവ​കാ​ശ​വാ​ദം, ഈ പ്ര​പ​ഞ്ചം എങ്ങ​നെ ഉണ്ടാ​യി എന്നാ​രും ഇക്കാ​ല​ത്തു ചോ​ദി​ക്കാ​ത്ത​തു് പോലെ, ഞാനും വി​ടു​ന്നു. ചോ​ദ്യം ഇതാ​ണു്: എങ്ങ​നെ​യാ​ണു് അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ മര​ണ​വാർ​ത്ത നി​ങ്ങൾ അന്ധ​രാ​ജാ​വി​നെ അറി​യി​ച്ച​തു്?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര ഭൃ​ത്യ​നായ സഞ്ജ​യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൗ​ര​വ​ഊ​ട്ടു​പു​ര​യിൽ മൂ​ന്നു നേരം തിന്ന ‘ഉപ്പി​നു നന്ദി കാ​ണി​ക്കാ​ത്ത’ സൂതൻ എന്നു് നാളെ ഞാൻ ആരോ​പ​ണം നേ​രി​ടേ​ണ്ടി വന്നാ​ലും, ഇപ്പോൾ ഏറ്റു​പ​റ​യ​ട്ടെ, ആ കൗ​മാ​ര​പോ​രാ​ളി കൗ​ര​വാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ പൂ​പോ​ലെ ഞെ​രി​യു​ന്ന​തു ഞാൻ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രെ വി​തു​മ്പി​ക്കൊ​ണ്ട​റി​യി​ച്ച​പ്പോൾ ‘ബലേ ഭേഷു്, എന്നു് പറ​ഞ്ഞു സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ നി​ന്നു് ചാ​ടി​യെ​ണീ​റ്റു തു​ട​ങ്ങിയ ‘ഇള​കി​യാ​ട്ടം’ നി​ല​ക്കാൻ വി​ദു​രർ നേ​രി​ട്ടു് ഇട​പെ​ടേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. അവ​സാ​നം കർ​ണ്ണൻ അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ ഇട​നെ​ഞ്ചി​ലേ​ക്കു വാൾ കയ​റ്റി​യ​പ്പോൾ, “ശവ​ത്തിൽ കു​ത്താ​തെ​ടാ തന്ത​ക്കു പി​റ​ക്കാ​ത്ത​വ​നേ” എന്നു് ഞാൻ സ്വ​യ​മ​റി​യാ​തെ വി​ങ്ങി​പ്പൊ​ട്ടി വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു പോയി.”

“കു​റ്റ​വാ​ളി​കൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ പെ​രു​കി​യോ? എപ്പോൾ കണ്ടാ​ലും ക്ര​മ​സ​മാ​ധാന ചുമതല വഹി​ക്കു​ന്ന ഭീ​മ​ന്റെ പരാതി: ഇനി​യും വി​ല​ങ്ങു​കൾ വേണം” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചാ​ര​മേ​ധാ​വി​യോ​ടു് ആഭ്യ​ന്ത​ര​സു​ര​ക്ഷ​യു​ടെ അധി​ക​ച്ചു​മ​തല ഏറ്റെ​ടു​ത്ത ഭീമനെ കു​റി​ച്ചു് പരാ​തി​യു​ടെ സ്വ​ര​ത്തിൽ ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആറു വി​ല​ങ്ങു​ക​ളാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ കാ​ര്യാ​ല​യ​ത്തിൽ ഞങ്ങൾ ആകെ കണ്ട​തു്. ഇന്നു് സ്ഥി​തി അതാണോ? നി​ത്യ​വും കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ കാ​ണാ​റി​ല്ലേ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ പ്ര​ക്ഷോ​ഭം അക്ര​മാ​സ​ക്ത​മാ​വു​ന്ന​തു്? ഒന്നും ഞാൻ വി​സ്ത​രി​ക്കേ​ണ്ട​ല്ലോ നി​ങ്ങൾ സാ​ക്ഷി​യ​ല്ലേ. കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തിൽ എത്തി​ക്കും മു​മ്പു് പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​കാ​രി​ക​ളെ കൂ​ച്ചു​വി​ല​ങ്ങി​ടേ​ണ്ടേ? അരയിൽ കയ​റു​കെ​ട്ടി കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​ക​ളെ വലി​ക്കാ​മോ? കള്ള​ച്ചൂ​തിൽ പൗ​രാ​വ​കാ​ശം നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ ആറു​പേ​രെ കൗരവർ അങ്ങ​നെ ചെ​യ്തു എങ്കി​ലും ഞങ്ങൾ അതു് കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​ക​ളോ​ടു് ചെ​യ്യാ​മോ? ഇപ്പോൾ ഉള്ള ആറു വി​ല​ങ്ങു​കൾ മു​റു​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ചാൽ കാണാം അഴി​യു​ന്ന​തു്. ഭക്ഷ്യ ക്ഷാ​മം കാരണം മെ​ലി​ഞ്ഞ കൈ​ത്ത​ണ്ട​യു​ള്ള കൗരവ വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു എളു​പ്പം ഊരി​യെ​ടു​ത്തു ഓടി രക്ഷ​പ്പെ​ടാൻ കഴി​യു​ന്ന വി​ല​ങ്ങു​ക​ളും കൊ​ണ്ടു് ഇനി ഞങ്ങൾ നട​ക്കു​ന്ന​തു് നാ​ണ​ക്കേ​ട​ല്ലേ. ഇതു് നാം മാ​റ്റ​ണം. കൗ​ര​വ​സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ കൈ​ത്ത​ണ്ട​യിൽ മു​റി​വു​ണ്ടാ​ക്കാ​ത്ത​തും, ഭാരം കു​റ​ഞ്ഞ​തും, സ്വർ​ണ​വ​ള​യു​ടെ നി​റ​മു​ള്ള​തും, ഇരു​വ​ശ​ത്തും പൂ​ട്ടി​ടാ​വു​ന്ന​തു​മായ നവ​ത​ല​മുറ വി​ല​ങ്ങു​കൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി ഭീമൻ കർ​ത്ത​വ്യ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ ഓടി​ന​ട​ക്കു മ്പോൾ നി​ങ്ങൾ അതൊരു പരി​ഹാ​സ​വി​ഷ​യ​മാ​ക്കു​ന്ന​തു രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹ​ത്തി​നു സമ​മ​ല്ലേ? യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ പ്ര​തി​രോ​ധ​ത്തി​ലാ​ക്കു​ന്ന വിധം ക്ര​മ​സ​മാ​ധാ​ന​പ്ര​ശ്നം നി​ങ്ങൾ വക്രീ​ക​രി​ച്ചാൽ, കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തെ സൗ​ജ​ന്യ​വ​സ​തി​യും ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ സമൃ​ദ്ധ​ഭ​ക്ഷ​ണ​വും പു​നഃ​പ​രി​ഗ​ണ​ന​ക്കു വി​ധേ​യ​മാ​കു​മേ.”

“മത്സ​രം ജയി​ച്ച അർ​ജ്ജു​നൻ ഭർ​ത്താ​വാ​യ​പ്പോൾ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കണ്ണു​ക​ളിൽ മി​ന്നിയ പ്ര​ണ​യോർ​ജ്ജം ഞാൻ ഓർ​ക്കു​ന്നു. പി​ന്നെ എപ്പോ​ഴാ​ണു് അയാ​ളു​ടെ പേർ പറ​യു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും നി​ങ്ങൾ മുഖം തി​രി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​തു്? യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ ഭാര്യ എന്ന നി​ല​യിൽ രാ​ജ​സൂയ യാ​ഗ​ത്തിൽ പങ്കാ​ളി​യാ​യാൽ മാ​ത്ര​മേ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​യാ​വൂ എന്ന ആചാര വി​ധി​യിൽ കു​ടു​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ, പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​നെ നി​ങ്ങൾ സ്വാർ​ത്ഥ​ത​യു​ടെ പേരിൽ പാർ​ശ്വ​വൽ​ക്ക​രി​ച്ചു​വോ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അന്തഃ​പുര ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു, കാ​ല​വർ​ഷ​ത്തി​ന്റെ കു​ത്തൊ​ഴു​ക്കിൽ പെട്ട യമു​ന​യു​ടെ തീ​ര​ത്തെ വൻ​മ​ര​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങൾ.

“ഊഴം വച്ചു് ബീ​ജ​ദാ​ന​ത്തി​നാ​യി അവ​നെ​ന്റെ കൂടെ കി​ട​ന്ന കു​റ​ച്ചു ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നു് ഞാൻ ഈർ​ഷ്യ​യോ​ടെ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു, നവ​വ​ധു​വാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോൾ എനി​ക്കു തന്നി​രു​ന്ന കേ​ശാ​ദി​പാ​ദ​പ​രി​ലാ​ളന ഇപ്പോൾ തരു​ന്നി​ല്ല. പകരം, ശബ്ദ​ത്തിൽ പക. മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ നി​ന്നെ​ന്ന പോലെ പ്ര​ത്യേക പരി​ഗ​ണ​ന​യൊ​ന്നു മി​ല്ലാ​തെ​യാ​ണു് ഞാ​ന​വ​നിൽ നി​ന്നും ബീ​ജ​സം​ഭ​ര​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന​തെ​ന്ന അറി​വാ​ണ​വ​നെ അവ​ശ​നാ​ക്കി​യ​തെ​ന്നു​ണ്ടോ? ദാ​മ്പ​ത്യ​വ​ഞ്ച​ന​യാ​ണു് ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം എന്ന​വൻ മു​ന​വ​ച്ചു സൂ​ചി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ, ശരി​ക്കും കു​ന്തി​യു​ടെ കു​ബു​ദ്ധി​യ​ല്ലേ അതെ​ന്നു ഞാൻ തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു. ഇണ ചേ​രു​മ്പോ​ഴും നീ അമ്മ​യെ വലി​ച്ചി​ഴ​ക്കു​ന്നോ എന്നു് പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ചു കി​ട​പ്പ​റ​യു​ടെ ഇരു​ട്ടിൽ എനി​ക്കെ​തി​രെ വെ​ളി​ച്ച​പ്പെ​ടാൻ തു​ട​ങ്ങി. എന്റെ നാവിൽ നി​ന്നു് എന്തൊ​ക്കെ പു​റ​ത്തു​വ​ന്നു എന്ന​റി​യാൻ സ്വ​ന​ഗ്രാ​ഹി​യ​ന്ത്ര​മൊ​ന്നും ഇല്ലാ​ത്ത​തു കൊ​ണ്ടു് ഓർ​മ്മ​യെ മാ​ത്രം ആശ്ര​യി​ക്ക​ണം. അവ​ന്റെ പു​രു​ഷ​ത്വ​ത്തെ ഞാൻ പരി​ഹ​സി​ച്ചു എന്നാ​ണോർ​മ്മ. നി​ന്നെ​ക്കാൾ സ്പർ​ശ​ന​മി​ക​വോ​ടെ എന്നോ​ടു് കി​ന്ന​രി​ക്കാൻ ഇളമുറ മാ​ദ്രി​മ​ക്കൾ നകു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും ഉണ്ടെ​ന്ന തി​രി​ച്ച​ടി​യിൽ അവ​ന്റെ പു​രു​ഷ​ത്വം തകർ​ന്നു എന്നു് വ്യ​ക്തം. അവൻ പി​ന്നെ ഊഴ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു​ള്ള പ്ര​ത്യുൽ​പ്പാ​ദ​ന​ര​തി​യിൽ കാ​ലാ​വ​ധി പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ത്താ​തെ, ഒരു പു​രു​ഷ​നു് ഭാ​ര്യ​യോ​ടു് ചെ​യ്യാ​വു​ന്ന ഏറ്റ​വും ഹീ​ന​മായ പ്ര​തി​കാ​ര​ത്തി​നു് വേ​ണ്ടി പടി​യി​റ​ങ്ങി, പി​ന്നെ കേ​ട്ട​തു് പടി​ഞ്ഞാ​റൻ കടലോര നഗ​ര​മായ ദ്വാ​ര​ക​യിൽ സു​ഭ​ദ്ര​യെ​ന്നൊ​രു വധു​വി​നെ തര​പ്പെ​ടു​ത്തി എന്നാ​ണു്. അറി​ഞ്ഞു എന്നു് ഞാൻ അന്നു് നടി​ച്ചി​ല്ല ഇന്നും നടി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. അന്തഃ​പുര വി​ഴു​പ്പു​കെ​ട്ടു ചു​മ​ന്നു വശം കെ​ട്ടു എങ്കിൽ, പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​കൾ മാ​റ്റി മണ്ണി​ള​ക്കി​കൾ പി​ടി​ക്കൂ ഇന്നു് പകൽ മു​ഴു​വൻ യമു​ന​യു​ടെ തീ​ര​ത്തു ഗർ​ഭ​കാ​ല​ശു​ശ്രൂ​ഷ​ക്കു​ള്ള പച്ചി​ല​മ​രു​ന്നു ചെ​ടി​ക​ളു​ടെ മഴ​ക്കാല പരി​ച​ര​ണ​മാ​ണു്.

“ദശാ​ബ്ദ​ങ്ങ​ളോ​ളം നി​ങ്ങൾ​ക്കു് കൂ​ട്ടു​കാ​രാ​യി​രു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ നി​ങ്ങ​ളെ തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കാ​തെ അവ​രു​ടെ ഭാ​ഗ​ദേ​യം തേടി കാൽ മു​ന്നോ​ട്ടു വെ​ക്കു​മ്പോൾ, അവർ നി​ങ്ങൾ​ക്കി​ക്കാ​ല​വും എന്താ​യി​രു​ന്നു എന്നാ​ണു ഞാൻ വരും​കാല വാ​യ​ന​ക്കാ​രോ​ടു് പറ​യേ​ണ്ട​തു്?”

മണ്ണിൽ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണ​പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കയ്യി​ലി​രു​ന്ന മൺ​പാ​ത്ര​ത്തിൽ നി​ന്ന​വൾ ശു​ദ്ധ​ജ​ലം തു​ള്ളി​തു​ള്ളി​യാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ നെ​റ്റി​യിൽ വീ​ഴ്ത്തി. സന്ധ്യാ​ദീ​പ്തി ഈറൻ മു​ഖ​ത്തു് തെ​ളി​ഞ്ഞു. ഒരു വി​ലാ​പം പോലെ, ആ ഹി​മാ​ലയ താ​ഴ്‌​വ​ര​യിൽ ഇളം​കാ​റ്റു വീശി. ചു​റ്റും ഭീ​തി​ത​മായ നി​ശ്ശ​ബ്ദത നി​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. പാ​ണ്ഡ​വർ മല​യി​ടു​ക്കിൽ മറ​ഞ്ഞു. സന്ധ്യ കന​ക്കു​ക​യാ​ണു്.

“അവർ​ക്കി​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട എന്റെ ശരീ​ര​ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ അവ​രെ​ന്നും മത്സ​രി​ച്ചു ഓമ​നി​ച്ചു അവർ​ക്കു് വേ​ണ്ടാ​തി​രു​ന്ന എന്റെ മന​സ്സു് ഇവിടെ എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി പ്ര​കൃ​തി​യിൽ അവ​സാ​നി​ക്ക​ട്ടെ. എന്നിൽ​നി​ന്നു് കേ​ട്ട​തും കണ്ട​റി​ഞ്ഞ​തും നീ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യെ അറി​യി​ക്കുക.”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ കൈ പി​ടി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി കണ്ണ​ട​ച്ചു.

“വി​വാ​ഹ​സ്മ​ര​ണക.ൾ പങ്കി​ടാൻ പറ​യു​മ്പോൾ നി​ങ്ങൾ മുഖം കറു​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തി​നാ​ണു്?” പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ജഢം ആവു​ന്ന​ത്ര കുഴി തോ​ണ്ടി മറ​വു​ചെ​യ്തു കു​ളി​ച്ചു പാ​ണ്ഡ​വ​രെ വി​ടാ​തെ പി​ന്തു​ടർ​ന്നെ​ത്തിയ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, വഴി​യിൽ വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വി​പൽ​സൂ​ച​ക​മാ​യി​രു​ന്നു ആ വി​വാ​ഹം. എന്നി​ട്ടും വധു​വി​ന്റെ ഭംഗി കണ്ടു ഞങ്ങൾ അവളെ സ്വ​ന്ത​മാ​ക്കാൻ രഹ​സ്യ​മാ​യി കൊ​തി​ച്ചു എന്ന​താ​ണു് ആദ്യ​ദു​ര​ന്തം. അവളെ പങ്കി​ടാൻ കു​ന്തി നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ച​താ​യി​രു​ന്നു രണ്ടാ​മ​ത്തെ ദു​ര​ന്തം. ആണു​ങ്ങൾ അഞ്ചു​പേ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ ഊഴം കാ​ത്തു കി​ട​പ്പ​റ​ക്കു വെ​ളി​യിൽ ഒറ്റ​ക്കാ​ലിൽ നിൽ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന​വൾ നട​പ​ടി​ക്ര​മം ഉണ്ടാ​ക്കി​യ​പ്പോൾ അപ​മാ​ന​മാ​ണി​തെ​ന്നു പറയാൻ പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ആരും മു​തിർ​ന്നി​ല്ല. കൗ​ര​വ​രു​മൊ​ത്തു ഞങ്ങൾ ചൂ​താ​ടു​മ്പോൾ ‘ഞാൻ രജ​സ്വല എന്നാൽ ഞാൻ അല്പ​വ​സ്ത്ര’ എന്നു് നിർ​ല്ല​ജ്ജം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു് കൗ​ര​വ​ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ അന​ധി​കൃ​ത​മാ​യി ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി, ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ത്തി​നു വഴ​ങ്ങി നഗ്ന​തു​ട​യിൽ കയ​റി​യി​രി​ക്കാൻ മു​തിർ​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി പി​ന്നീ​ടു്, ഞങ്ങ​ളു​ടെ അടി​മ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ, കൗ​ര​വ​ചാ​ര​യാ​യി പന്ത്ര​ണ്ടു​വർഷ വന​പർ​വ്വ​ത്തിൽ മാ​ന​സി​ക​പീ​ഡ​ന​ത്താൽ ഞങ്ങൾ​ക്കു് നി​ത്യോ​പ​ദ്രവ പീ​ഢ​ക​യാ​യി എന്ന​താ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വ​സ​ഹോ​ദ​രർ​ക്കേ​റ്റ കൊടും മാ​ന​സി​ക​യാ​തന. അവൾ സ്വ​ന്തം പാ​പ​ഭാ​ര​ത്താൽ വഴി​ന​ട​ക്കു​മ്പോൾ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു മരി​ച്ചു എന്ന​താ​ണു് മു​ക​ളി​ലൊ​രു ന്യാ​യാ​ധി​പ​നു​ണ്ടെ​ന്ന​തി​ന്റെ ദൃ​ഷ്ടാ​ന്തം. ഇനി ഞങ്ങ​ളെ വെ​റു​തെ വിടൂ. ഞങ്ങൾ ഈ ഭൂ​മി​യു​മാ​യു​ള്ള ബന്ധം വി​ച്ഛേ​ദി​ക്ക​ട്ടെ.”

അപ​മാ​ന​ബോ​ധ​ത്താൽ ഭീമൻ മുഖം പൊ​ത്തി. മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വർ അവരിൽ നി​ന്നു് ദൂരം പാ​ലി​ച്ചു.

ഒമ്പ​തു് ദിവസം നി​ങ്ങൾ വി​ടാ​തെ അമ്പെ​യ്തി​ട്ടും, ഒരു പാ​ണ്ഡ​വ​തല പോലും വീ​ണി​ല്ല എന്ന ആരോ​പ​ണ​വു​മാ​യി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, ആളും തരവും നോ​ക്കാ​തെ പാ​ള​യ​ത്തിൽ ഇടി​ച്ചു കയറി ഒച്ച​വെ​ച്ചു ഇപ്പോ​ഴും ശല്യം ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. ചെ​ന്നു് കണ്ടു ആശ്വ​സി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ടേ?” കൗരവ സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നായ ഭീ​ഷ്മ​രോ​ടു് യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ ചോ​ദി​ച്ചു.

ഇരു​ണ്ട നദീ​തീ​ര​ത്തെ ആളും തി​ര​ക്കും കു​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. വട​ക്കൻ മല​ക​ളിൽ നി​ന്നു് തണു​ത്ത കാ​റ്റു് വീ​ശു​ന്ന കാലം.

“ദരി​ദ്ര ബന്ധു​ക്കൾ എന്ന നി​ല​യിൽ മാ​ത്ര​മേ കൌരവർ സ്വ​ത്തു​തർ​ക്ക​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​രെ കണ്ടി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ഇപ്പോൾ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ കാ​ണു​ന്ന​തു്, ക്രൂ​ര​ബ​ന്ധു​ക്കൾ എന്ന, നമു​ക്കി​തു​വ​രെ ബോ​ധ്യം വരാ​ത്ത, പുതു പാ​ണ്ഡവ പ്ര​തി​ച്ഛാ​യ​യാ​ണു്.” അപ​മാ​ന​ഭാ​ര​ത്തോ​ടെ പി​താ​മ​ഹൻ യമു​ന​യി​ലേ​ക്കു് ചാടി.

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അസാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ, യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അഭി​മ​ന്യു​വി​നെ ചക്ര​വ്യൂ​ഹ​ത്തി​ലേ​ക്കു പി​രി​ക​യ​റ്റി വി​ട്ട​തു് ദു​ഷ്ട​ലാ​ക്കോ​ടു കൂ​ടി​യാ​ണെ​ന്ന ആരോ​പ​ണം പാ​ണ്ഡ​വ​പാ​ള​യ​ത്തിൽ പര​പ​ര​പ്പു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​ല്ലോ. ഞര​മ്പു് തി​ള​പ്പി​ക്കു​ന്ന കു​ത്തു​വാ​ക്കു് പറ​യാ​മോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ ശവ​ദാ​ഹം കഴി​ഞ്ഞു കു​ളി​ച്ചു കയ​റു​ന്ന രാ​ത്രി.

“ഭീ​രു​ത്വം എന്ന വാ​ക്കാ​ണെ​ന്റെ നാവിൻ തു​മ്പിൽ വന്ന​തു്. പക്ഷെ സാ​ഹോ​ദ​ര്യം ഓർ​ത്തു ഞാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നിൽ ആരോ​പി​ച്ച​തു് തൊ​ഴിൽ​പ​ര​മായ ഒരു വീഴ്ച എന്ന അർ​ത്ഥം വരു​ന്ന കൃ​ത്യ​വി​ലോ​പം. കൃ​ത്യ​മാ​യി പറ​ഞ്ഞാൽ, കൃ​ത്യ​വി​ലോ​പ​ത്തി​ന്റെ ഉള്ള​ട​ക്കം യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ​തി​രെ​യു​ള്ള ആരോ​പ​ണ​ത്തിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ തൽ​പ​ര​ക​ക്ഷി​കൾ ശ്ര​മി​ക്കി​ല്ലേ എന്ന ആശ​ങ്ക​യാ​ണു് ഞാൻ പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ച​തു് അല്ലാ​തെ അന്വേ​ഷ​ണ​വി​ധേ​യ​മാ​യി യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ സൈ​നി​ക​സേ​വ​ന​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഉടൻ സർവ്വ സൈ​ന്യാ​ധി​പ​ച്ചു​മ​തല വഹി​ക്കു​ന്ന ധൃ​ഷ്ട​ധ്യു​മ്നൻ പിൻ​വ​ലി​ക്ക​ണം എന്ന​ല്ല. മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ത്ത​കർ ഉച്ച​രി​ക്കു​ന്ന വാ​ക്കിൽ ശ്ര​ദ്ധി​ക്ക​ണ്ടേ? ഞങ്ങൾ ആയു​ധ​ത്തിൽ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​ന്ന പോലെ? വൈ​കാ​രി​ക​ത​യി​ലൂ​ന്നി നി​ങ്ങൾ അഭി​മ​ന്യു​വ​ധം ആഗോ​ള​ത​ല​ത്തിൽ ഉയർ​ത്തി​ക്കാ​ണി​ച്ച​തൊ​ക്കെ ശരി, പക്ഷെ യുദ്ധ കേ​ന്ദ്രി​ത​മായ ഈ പാ​ണ്ഡ​വ​കെ​ട്ടു​റ​പ്പിൽ നി​ങ്ങൾ വി​ള്ള​ലു​ണ്ടാ​ക്കാൻ ഇനി ശ്ര​മി​ച്ചാൽ? ഉച്ച​രി​ച്ച വാ​ക്കു നി​ങ്ങൾ​ക്കു് പി​ഴ​ച്ച പോലെ ഈ കൈ​ക​ളും ചി​ല​പ്പോൾ പി​ഴ​ച്ചു​പോ​വും.” ഇരു​ട്ടിൽ അവ​ളു​ടെ മു​ഖ​മ​ട​ച്ചു ആ യോ​ദ്ധാ​വി​ന്റെ ഈറൻ കൈ​പ്പ​ത്തി പി​ടി​മു​റു​ക്കി

“കഷ്ട​മു​ണ്ടു് പറയാൻ. കൗ​ര​വ​പ​ക്ഷ​ത്തെ സൈ​നി​ക​രിൽ ചിലർ ഗു​രു​ത​ര​മാ​യി പരു​ക്കേ​റ്റ​യി​ട​ത്തേ​ക്കു അത്യാ​വ​ശ്യ​മ​രു​ന്നു​മാ​യി ഓടി​ക്കി​ത​ച്ചെ​ത്തിയ വനിതാ ആരോ​ഗ്യ​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​യെ കു​ന്ത​മെ​റി​ഞ്ഞു കൊ​ന്ന​തിൽ മനു​ഷ്യ​ത്വ​മു​ള്ള​വ​രെ​ല്ലാം കോപം കൊ​ണ്ടു് ജ്വ​ലി​ക്കു​ന്ന​ല്ലോ. യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എറി​ഞ്ഞ കു​ന്തം കയ​റി​യാ​ണ​വ​ളു​ടെ നെ​ഞ്ചു് പി​ളർ​ന്ന​തെ​ന്ന വാ​സ്ത​വം എങ്ങ​നെ ഞങ്ങൾ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്താ​തി​രി​ക്കും? മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വർ​ത്ത​നം ശരി​ക്കും മാരകം.”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ണ്ഡവ സൈ​നി​ക​വ​ക്താ​വായ നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“എന്തി​നു മാ​ധ്യ​മ​സ​ത്യ​ങ്ങൾ മു​ഴു​വൻ പറ​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ? കൺ​വെ​ട്ട​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന സ്ത്രീ​യാ​ണു് കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​തു്. അവൾ നീ​ല​യും ചു​വ​പ്പും ധരി​ക്കു​ന്ന കൗരവ പാ​ണ്ഡവ സൈ​ന്യ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് വ്യ​ത്യ​സ്ത​മാ​യി, വെ​ളു​ത്ത വസ്ത്ര​മാ​ണു് ഉടു​ത്തി​രു​ന്ന​തു്. അവൾ പക്ഷം നോ​ക്കാ​തെ രാ​പ്പ​കൽ മു​റി​വേ​റ്റ​വർ​ക്കു മരു​ന്നും സാ​ന്ത്വ​ന​വും നൽകി. ഇനി ഞങ്ങ​ളു​ടെ വസ്തു​ത​കൾ നി​ങ്ങൾ അറി​യ​ണം. യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ ബന്ദി​യാ​യി പി​ടി​ക്കാൻ ഒരു ഭ്രാ​ന്തൻ കൗരവ സംഘം ഓടി​വ​രു​മ്പോൾ നി​ങ്ങൾ പരാ​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന ഈ ശു​ഭ്ര​വ​സ്ത്ര​ധാ​രി അവർ​ക്കു പ്രോ​ത്സാ​ഹ​നം നൽകി യു​ദ്ധ​കാ​ഹ​ള​മാ​ണു​യർ​ത്തി​യി​രു​ന്ന​തു്. ഉച്ച​ഭ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നു പോ​രാ​ട്ടം നിർ​ത്തി​യി​രു​ന്ന വി​ശ്ര​മ​വേ​ള​യി​ലാ​ണു് ഈ അക്ര​മം. സ്ഥി​തി നയ​ത​ന്ത്ര​ത്തി​നു നിൽ​ക്കു​ന്ന​ത​ല്ലെ​ന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കയ്യിൽ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന കു​ന്തം ആത്മ​ര​ക്ഷ​യിൽ കൊ​ല​യാ​ളി സം​ഘ​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ എറി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ഉന്നം തെ​റ്റി അതു് ചെ​ന്നു് തറ​ച്ച​തു് പരേ​ത​വ​നി​ത​യു​ടെ നെ​ഞ്ചിൽ ആയി​രു​ന്നു എന്ന ആക​സ്മി​ക​ത​യെ നി​ങ്ങൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ ഒരു സ്ത്രീ​വി​രു​ദ്ധ​നാ​ക്കാൻ ഉറ​ച്ചു എന്ന​തി​ന്റെ തെ​ളി​വ​ല്ലേ? പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി​യി​ലെ ഗോ​പു​ര​ത്തി​നു് മു​ക​ളിൽ നാ​ലി​ട​ത്താ​യി യുദ്ധ നിർ​വ​ഹണ ചു​മ​ത​ല​യു​ള്ള പ്ര​വി​ശ്യാ​ഭ​രണ കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​നി​ധി​കൾ തരു​ന്ന സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി​ക​ളിൽ വൈ​രു​ധ്യ​മു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അപ്പോൾ നമു​ക്കു് വീ​ണ്ടും കാണാം. ഞങ്ങൾ ജീ​വി​ച്ചി​രു​പ്പു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ.”

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മാ​യി സ്വ​ര​ച്ചേർ​ച്ച​യി​ല്ല എന്ന പതി​വു് കാരണം-​അതാണോ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു പോവാൻ ശരി​ക്കും വഴി​ത​ട​സ്സ​മാ​യ​തു്?, അതോ…”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ രാ​ജാ​വാ​യി​ട്ടും, രാ​ജ​മാ​താ പദ​വി​യി​ല്ലാ​തെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ മുൻ​മ​ഹാ​റാ​ണി ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ വ്യ​ക്തി​ഗത തോ​ഴി​യാ​യി തു​ട​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡു​വി​ധവ.

“ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു പോ​വു​ന്ന​തി​ന്റെ തലേ​ന്നു് രാ​ത്രി ഉടു​തു​ണി പെ​റു​ക്കി സഞ്ചി​യിൽ വെ​ക്കു​മ്പോൾ, മു​ന്ന​റി​യി​പ്പി​ല്ലാ​തെ ഒര​സാ​ധാ​രണ സന്ദർ​ശ​കൻ വാതിൽ തള്ളി​ത്തു​റ​ന്നു അക​ത്തു​വ​ന്നു. കയ്യി​ലി​രു​ന്ന പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു അഴി​ച്ചു​നീ​ട്ടി. മങ്ങി​ക്ക​ത്തി​യി​രു​ന്ന പന്ത​ത്തി​ന്ന​രി​കെ ചെ​ന്നു് ഞാൻ ഓരോ ഓലയും പരി​ഭ്ര​മം മറ​ച്ചു നോ​ക്കു​മ്പോൾ, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ മാറി നി​ന്നെ​ന്നെ ഇടം​ക​ണ്ണെ​റി​ഞ്ഞു ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കു​ന്തീ​ഭോ​ജ​ന്റെ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലെ കൗ​മാ​ര​കാല, വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ്വ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ സാ​ഹ​സി​ക​മായ ഒരു രതി പരീ​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ, തേ​ജോ​മ​യ​നായ ഒരു ആകാശ ചാ​രി​യിൽ നി​ന്നു് ആഹ്ലാ​ദ​പൂർ​വ്വം ഗർഭം ധരി​ച്ച ഞാൻ, പ്ര​സ​വ​ത്തി​നു ശേഷം ചോ​ര​ക്കു​ഞ്ഞി​നെ പനം​കു​ട്ട​യിൽ വച്ചു് പു​ഴ​യിൽ ഒഴു​ക്കാൻ ഉറ​ച്ച​പ്പോൾ, സഹാ​യ​ത്തി​നു കൂടെ നിന്ന രണ്ടു വി​ശ്വ​സ്ത​ദാ​സി​ക​ളു​ടെ, നി​യ​മ​സാ​ധു​ത​യു​ള്ള സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു അവ. സൂ​ക്ഷ്മ​മാ​യി വാ​യി​ച്ചു ഞാൻ രണ്ടും കൽ​പ്പി​ച്ചു മു​ഖ​മു​യർ​ത്തി​യ​പ്പോൾ, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പറ​ഞ്ഞു, ഒഴു​ക്കിൽ വിട്ട നിർ​ഭാ​ഗ്യ​വാ​നായ ആ കു​ഞ്ഞി​പ്പോൾ ജീ​വി​ച്ചി​രു​പ്പു​ണ്ടു്, ഇവിടെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ. എനി​ക്കു് വേ​ണ്ട​പ്പെ​ട്ട​വ​നു​മാ​ണു്. ജീ​വി​ക്കാ​നു​ള്ള മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശം നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു എന്ന പരാതി, നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​വി​നെ നിർ​ദ്ദ​യം പു​ഴ​യി​ലൊ​ഴു​ക്കിയ അമ്മ-​രണ്ടിലും രണ്ടു ന്യാ​യാ​ധി​പ​രു​ടെ മു​മ്പിൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി ശി​ക്ഷാ​നി​യ​മം, ബാ​ല​നീ​തി നിയമം ഇവ​യ​നു​സ​രി​ച്ചു തു​റ​ന്ന വി​ചാ​രണ നേ​രി​ടേ​ണ്ടി വരും. വർ​ഷ​ങ്ങൾ തു​റു​ങ്കിൽ കി​ട​ത്താൻ വകു​പ്പു​ള്ള​തു്. ഞാ​നി​പ്പോൾ പക്ഷെ നി​ങ്ങ​ളെ ഓർ​മ്മി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു്, ഒരു ധാ​ര​ണ​യിൽ എത്താൻ മാ​ത്രം. നി​ങ്ങൾ ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലേ​ക്കു പോ​വ​രു​തു്. ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ തോ​ഴി​യാ​യി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ കഴി​യ​ണം. വര​ണാ​വ​തം അര​ക്കി​ല്ല ത്തിൽ ആദി​വാ​സി​കു​ടും​ബ​ത്തെ കത്തി​ച്ചു കൊ​ന്നു രക്ഷ​പ്പെ​ട്ട​തൊ​ക്കെ ധീ​ര​വ​നി​താ​പ​രി​വേ​ഷം നി​ങ്ങൾ​ക്കു് തന്ന​തു് ആവർ​ത്തി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ നി​ങ്ങൾ വഴ​ങ്ങ​ണം. അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ ഒതു​ങ്ങ​ണം. ഈ ഒത്തു​തീർ​പ്പു​മാ​യി നി​ങ്ങൾ സഹ​ക​രി​ച്ചാൽ, ഈ ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​കൾ എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി പൂ​ഴ്ത്തി​വെ​ക്കാം. വളർ​ന്നു വലു​തായ അവി​ഹി​ത​സ​ന്ത​തി നി​ങ്ങ​ളെ കാ​ണാ​തി​രി​ക്കാ​നും, ആരെ​ന്ന​റി​യാ​തി​രി​ക്കാ​നും സാ​ഹ​ച​ര്യം ഒരു​ക്കാം. എന്നു് പറ​ഞ്ഞ​വൻ തി​രി​ഞ്ഞു നട​ക്കു​മ്പോൾ പെ​ട്ടെ​ന്നു് അം​ശ​യ​ക​ര​മായ രീ​തി​യിൽ അവിടെ വന്ന ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ കൈ പി​ടി​ച്ചു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ആശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചു, “അമ്മ​ക്കു് ഇനി എന്നും കൂ​ട്ടു് കു​ന്തി. അവർ മക്കൾ​ക്കൊ​പ്പം ഖാ​ണ്ഡ​വ​പ്ര​സ്ഥം കു​ടി​യേ​റ്റ​ത്തി​നു പോവാൻ ഇഷ്ട​മി​ല്ലെ​ന്നു എന്നെ ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി അറി​യി​ച്ചു, വി​ധ​വ​യായ ഇള​യ​മ്മ​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ അവ​രു​ടെ ആഗ്ര​ഹം എനി​ക്കു് നി​ഷേ​ധി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല.”

“വ്യാ​സ​നു​മാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലി എന്താ​യി​രു​ന്നു പട്ടാ​പ്പ​കൽ ഒരു വാ​ക്കു തർ​ക്കം? ഒന്നു​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ​യൊ​ക്കെ ഔദ്യോ​ഗിക ജീ​വ​ച​രി​ത്ര​കാ​ര​നാ​വാൻ നി​യോ​ഗം കി​ട്ടിയ ദാർ​ശ​നിക കവി​യ​ല്ലേ?

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“അതു് തന്നെ​യാ​ണു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് പറ​ഞ്ഞു​തീർ​ക്കാ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന തർ​ക്കം. ദശാ​ബ്ദ​ങ്ങൾ നീണ്ട അവ​ളു​ടെ സഹ​ന​ജീ​വി​തം ഒരു സാം​സ്കാ​രിക പഠനം എന്ന നി​ല​യിൽ വേണം വ്യാ​സൻ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കാൻ എന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി നി​ല​പാ​ടു് കന​പ്പി​ച്ചു. വെ​റു​തെ ഒരൊ​ഴു​ക്കൻ ജീ​വി​താ​നു​ഭ​വം എന്ന നി​ല​യി​ലു​ള്ള വ്യാ​സ​ര​ച​നാ​രീ​തി അസ്വീ​കാ​ര്യ​മെ​ന്നും അറി​യി​ച്ചു. ഒരു വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തിൽ ഊരി​പ്പോ​കു​ന്ന​ത​ല്ല പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ രണോർ​ജ്ജം എന്നു​മ​വൾ പറ​ഞ്ഞു. നി​ല​ത്തു ചമ്രം പടി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന വേ​ദ​വ്യാ​സൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു നി​ന്നാ​ണു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് ചെവി കൊ​ടു​ത്ത​തും, തലയിൽ കൈ​വ​ച്ച​നു​ഗ്ര​ഹി​ച്ച​തും. പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മാ​യി കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചെയ്ത അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളു​ടെ പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​കൾ എന്റെ ആശം​സ​ക​ളോ​ടെ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്ക​ട്ടെ ഈ ദ്വാ​പ​ര​യു​ഗ​ത്തിൽ, അല്ലെ​ങ്കിൽ വരും യു​ഗ​ത്തിൽ എന്നും പറ​ഞ്ഞു വ്യാ​സൻ അനു​ഗ്രഹ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​വേ​ദി​യി​ലേ​ക്കു പോയി. വേറെ കു​ടുംബ പ്ര​ശ്ന​മൊ​ന്നു​മി​ല്ല”, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ എല്ലാ ഗു​രു​കു​ല​ങ്ങ​ളും ഹരി​ത​ച​ട്ടം പാ​ലി​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന പുതിയ പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ ആജ്ഞ​യു​മാ​യി ഓടി നട​ക്കു​ക​യാ​ണു്, യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ പരി​ക്കു​കൾ ഇനി​യും പൂർ​ണ​മാ​യി തേ​ഞ്ഞു മാ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ശരീ​ര​വു​മാ​യി ഇളമുറ പാ​ണ്ഡ​വൻ നകുലൻ

“അല്ല, എപ്പോ​ഴാ​ണു് നി​ങ്ങൾ അഞ്ചു​പേർ​ക്കും, ഭാ​വി​യിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യൊ​രു ഭീ​തി​യു​ണർ​ത്തു​ന്ന ദാ​മ്പ​ത്യ​പ്ര​തി​യോ​ഗി​യാ​വും എന്ന സംശയം തോ​ന്നി​യ​തു്? കു​റ​ച്ചു​നേ​ര​മാ​യി അവളെ നി​ങ്ങൾ അപ​നിർ​മ്മാ​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് അങ്ങ​നെ അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കാം.”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ഉടൻ പത്തു കണ്ണു​കൾ ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ ഇട​വ​ഴി​യി​ലേ​ക്കു് നീ​ങ്ങി പാ​ഞ്ചാ​ലി കു​ളി​ക​ഴി​ഞ്ഞു എത്താ​റാ​യി​ട്ടി​ല്ല എന്നു​റ​പ്പു വരു​ത്തി​യെ​ങ്കി​ലും, സമ്മ​ത​ത്തി​നു ഭീമൻ തല​യെ​റി​ഞ്ഞു.

“നവവധു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്തു ഞങ്ങൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്തു​മ്പോൾ, പ്ര​ത്യാ​ശ​യെ​ക്കാൾ പേ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു. അര​ക്കി​ല്ലം കത്തി​ച്ചു പൊ​തു​മു​തൽ നശി​പ്പി​ച്ച​തി​നു് ഞങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി​കൾ എന്നു് വഴി​യ​മ്പ​ല​ങ്ങ​ളി​ലും കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി കളി​ലും ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു പര​സ്യ​ങ്ങൾ കൊ​ടു​ത്ത​ത​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഇവിടെ വന്ന​പ്പോൾ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ ഒരു​നോ​ക്കു കണ്ട കൗരവർ, അവൾ​ക്കു താ​മ​സി​ക്കാൻ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്റെ അതിഥി മന്ദി​രം പൂർ​ണ​മാ​യി വി​ട്ടു കൊ​ടു​ത്തു. അന്നു് രാ​ത്രി ഞങ്ങൾ ആറു​പേ​രും (അമ്മ​യെ സം​ശ​യ​ക​ര​മായ അടു​പ്പ​ത്തോ​ടെ വി​ദു​രർ സ്വ​ന്തം ആശ്ര​മ​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി) അല്ല​ലി​ല്ലാ​തെ സം​സാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പന്തം കെ​ടു​ത്തി, ഇരു​ട്ടിൽ മുഖം കാ​ണാ​തെ ഇരി​പ്പി​ടം മാറാൻ പറ​ഞ്ഞു. പാ​ഞ്ചാ​ലി ആരെ ഇനി ആദ്യം തൊ​ടു​ന്നു​വോ അയാൾ​ക്കു് മാ​ത്രം ആഡം​ബ​ര​കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ അവളെ ഇന്നു​രാ​ത്രി സന്തോ​ഷി​പ്പി​ക്കാം. ഇതു് കേൾ​ക്കേ​ണ്ട താമസം, പാ​ഞ്ചാ​ലി ശബ്ദ​മു​യർ​ത്തി. നി​ങ്ങൾ കു​റ​ച്ചു​പേ​രു​ടെ സൗ​ജ​ന്യ​ത്തി​ലും വി​നോ​ദ​ത്തി​ലും അനു​വ​ദി​ച്ചു കി​ട്ടേ​ണ്ട ഒന്ന​ല്ല എനി​ക്കു് രതി. അതു് നി​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നെ​നി​ക്കു ഏതു​സ​മ​യ​ത്തും പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കാ​വു​ന്ന അത്യാ​വ​ശ്യ, വ്യ​ക്തി​ഗത, ശാ​രീ​രിക, ആസ്വാ​ദന സേ​വ​ന​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ഇനി​യൊ​രി​ക്ക​ലും അതു് നി​ങ്ങൾ പര​സ്യ​ചർ​ച്ച​ക്കു വി​ഷ​യ​മാ​ക്ക​രു​തു്. അവി​വേ​ക​മാ​യി ഇക്കാ​ര്യം നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ച യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഇന്നു് എനി​ക്കു് പായ പങ്കി​ടാ​നു​ള്ള കൂ​ട്ടാ​ളി​യ​ല്ല.”

“വയോ​ജ​ന​ങ്ങ​ളെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര സൈ​ന്യാ​ധിപ പദ​വി​ക​ളിൽ നി​ന്നു് നീ​ക്കി​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, അവ​രു​ടെ കീഴിൽ പോ​രാ​ടാൻ തന്നെ കി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു് കർ​ണ്ണൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് പറ​യു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. അയാൾ ഉന്നം വക്കു​ന്ന​തു് പി​താ​മ​ഹ​നാ​ണെ​ങ്കി​ലും, ഉരു​ളാ​വു​ന്ന തല​ക​ളിൽ നി​ങ്ങ​ളും ദ്രോ​ണ​രും പെ​ടി​ല്ലേ?”

കു​രു​വംശ രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്മാ​രു​ടെ ആദ്യാ​ക്ഷ​ര​ഗു​രു, ചി​ര​ഞ്ജീ​വി, ദ്രോ​ണ​രു​ടെ ഭാ​ര്യാ​സ​ഹോ​ദ​രൻ, യോ​ദ്ധാ​വു് എന്ന നി​ല​യിൽ കൗ​ര​വർ​ക്കൊ​പ്പം ആയി​രു​ന്ന കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധ​സ​ന്നാ​ഹ​ത്തി​നാ​യി പോ​രാ​ട്ട ഭൂ​മി​യി​ലെ​ത്തിയ മഹാ​ര​ഥ​ന്മാ​രു​ടെ നി​രാ​യുധ സാ​ന്നി​ധ്യം ആ ശീ​ത​കാല പ്ര​ഭാ​ത​ത്തിൽ ഒരു​ത്സ​വ​ഛായ പകർ​ന്നു.

“അഭി​മ​ന്യു​വാ​ണു് വയോ​ജ​ന​ങ്ങൾ എന്ന വാ​ക്കു​ച്ച​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ നമു​ക്കു് മന​സ്സി​ലാ​ക്കാം. എന്നാൽ കർ​ണ്ണൻ? കർ​ണ്ണ​നൊ​ക്കെ വയ​സ്സെ​ത്ര​യാ​യി എന്നാ​ണു നി​ങ്ങൾ കരു​തി​യ​തു്? യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കണ്ടു കഴി​ഞ്ഞി​ല്ലേ ആയി​ര​ത്തിൽ താഴെ പൂർ​ണ​ച​ന്ദ്ര​ന്മാ​രെ? അച്ഛൻ അതി​ര​ഥ​നോ​ടും അയാൾ പറ​യു​മോ വീ​ട്ടിൽ നി​ന്നി​റ​ങ്ങി​പ്പോ​വാൻ?” കർ​ണ​നോ​ടു​ള്ള അറ​പ്പു ചു​ണ്ടിൽ നി​ന്നും തേ​ച്ചെ​ടു​ത്ത കീ​റ​ത്തു​ണി അയാൾ അതി​ര​ഥ​പു​ത്രൻ നിൽ​ക്കു​ന്ന​യി​ടം നോ​ക്കി ആഞ്ഞെ​റി​ഞ്ഞു.

“ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യിൽ ഇന്നു് വന്ന കത്തു്:

പ്രിയ പത്രാ​ധി​പർ:

ഇന്ന​ലെ​യും നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ര്യാ​ല​യ​ത്തി​ന്ന​രി​കെ, ഒന്നു് കൂടി സൂ​ക്ഷ്മ​ത​യോ​ടെ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​യാൽ, രാ​പ്പ​കൽ സാ​യു​ധ​പാ​റാ​വു​കാ​രു​ള്ള കോട്ട വാ​തി​ലി​ന​രി​കെ,ഒരു കൗ​ര​വ​വി​ധവ ബലാൽ​ക്കാ​ര​ത്തി​നു വി​ധേ​യ​യാ​യി. ആരു ഭരി​ച്ചാ​ലും ഭര​ണ​കൂട സൗ​ജ​ന്യ​ങ്ങൾ തര​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പറയും, ബലാൽ​ക്കാ​ര​ശ്ര​മം മാ​ത്ര​മെ​ന്നു്. ഈ മാസം ആറു​ദി​വ​സം കഴി​യു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും, നാലു വി​ധ​വ​കൾ പട്ടാ​പ്പ​കൽ​പീ​ഡ​ന​ത്തി​നു് ഇര​ക​ളാ​യി. എന്നി​ട്ടും മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ പറ​യു​ന്നു, പു​തു​പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം അധി​കാ​ര​ത്തിൽ കയറിയ ശേഷം, ക്ര​മ​സ​മാ​ധാ​ന​വും സ്ത്രീ സു​ര​ക്ഷ​യും മെ​ച്ച​പ്പെ​ട്ടു എന്നു്. കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ ഈ വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നും പെ​ടി​ല്ലേ? രാ​ജ​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് പാ​തി​രാ കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്ക​ലി​ലൂ​ടെ അറു​നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​വ​നി​ത​ക​ളെ​യാ​ണു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പു​റ​ത്താ​ക്കി​യ​തു്. ഒഴി​ച്ചു​മേ​ടി​ച്ച വീ​ടു​ക​ളിൽ രാ​വേ​റെ ചെ​ന്നാൽ ഭീകര നി​ല​വി​ളി കേൾ​ക്കു​ന്നു എന്നു് പരാതി പറ​ഞ്ഞ​തു് കാ​വൽ​ക്ക​ര​ല്ല, നൂറു കൗ​ര​വ​രെ​യും ചതച്ച രൗ​ദ്ര​ഭീ​മ​നാ​ണു്. ആ വസ​തി​ക​ളിൽ ഇപ്പോൾ കൂ​ട്ടി​യി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​തു ആയു​ധ​മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ളും. മുൻ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം വി​മ​ത​രെ പീ​ഡി​പ്പി​ക്കാൻ ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന ഇരു​ട്ട​റ​കൾ​ക്കു കു​പ്ര​സി​ദ്ധ​മായ ഭൂ​ത​ക്കെ​ട്ടി​ലാ​ണു്, ഒരി​ക്കൽ കുലീന ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ആരാ​ധ​നാ​മൂർ​ത്തി​ക​ളാ​യി​രു​ന്ന കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​ളെ​യും അവ​രു​ടെ പു​തു​ത​ല​മുറ കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം പു​ന​ര​ധി​വ​സി​പ്പി​ച്ച​തു്. ധാ​ന്യ​വും കു​ടി​വെ​ള്ള​വും ശു​ചി​മു​റി​ക​ളു​മി​ല്ലാ​തെ അവർ നി​ല​വി​ളി​ക്കു​മ്പോൾ, മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി വെ​ള്ള​ക്കു​തി​ര​കൾ വലി​ക്കു​ന്ന രഥ​ത്തിൽ ‘ഹരിത ഹസ്തി​ന​പു​രി’ എന്ന ഉത്സ​വം നാ​ടെ​ങ്ങും കാണാൻ യാ​ത്ര​പോ​കു​ന്നു. രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡ​ത​യും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​വും അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​രിൽ നി​ന്നു് ഭീഷണി നേ​രി​ട്ട​പ്പോൾ, വി​മ​ത​സ​ഖ്യ​സൈ​ന്യ​ത്തോ​ടു പോ​രാ​ടി കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ജീവൻ ബലി കൊ​ടു​ത്ത ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ വിധവ, ഈ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ മഹാ​റാ​ണി​യാ​വേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന മഹതി, രോ​ഗ​ബാ​ധി​ത​യാ​യ​പ്പോൾ ചാ​ര​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി പറ​ഞ്ഞു​പ​ര​ത്തു​ന്നു അവർ കലിം​ഗ​യി​ലേ​ക്കു പോ​യ​തു് ചി​കി​ത്സ​ക്ക​ല്ല ഇവിടെ നി​ന്നു മോ​ഷ്ടി​ച്ച രത്ന​ശേ​ഖ​രം ഒളി​ച്ചു​ക​ട​ത്താ​നാ​ണെ​ന്നു. ഇതാണോ പേ​ക്കി​നാ​വു് എന്നു് പറ​യു​ന്ന അവസ്ഥ?

“കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ന്റെ കീ​ഴി​ലു​ള്ള പ്ര​വി​ശ്യ​മാ​ത്ര​മ​ല്ലേ കു​രു​ക്ഷേ​ത്രം? പി​ന്നെ എന്താ നി​ങ്ങൾ ഒരി​ട​ഞ്ഞ അയൽ​രാ​ജ്യ​ത്തെ പോലെ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പ്ര​വി​ശ്യാ ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​യു​ടെ നേരെ വിരൽ ചൂ​ണ്ടി.

“ആകെ​യു​ള്ള കു​ടി​നീർ സ്രോ​ത​സ്സായ യമു​ന​യു​ടെ തീ​ര​ത്തു് പത്തു പതി​നെ​ട്ടു ദിവസം അഴി​ഞ്ഞാ​ടിയ ആ വഴ​ക്കാ​ളി അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​രർ വരു​ത്തി​വ​ച്ച പരി​സ്ഥി​തി​നാ​ശം, ശവം എണ്ണു​ന്ന തി​ര​ക്കിൽ നി​ങ്ങൾ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കാ​ഞ്ഞ​തു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ തക​രാ​റാ​ണോ? പുതിയ പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം നീ​ണ്ട​കാല നഷ്ട​പ​രി​ഹാ​രം തര​ണ​മെ​ന്ന തദ്ദേ​ശീയ വി​കാ​രം ഞാ​നൊ​ന്നു് വള​ച്ചു​കെ​ട്ടി​ല്ലാ​തെ തു​റ​ന്നു പറ​ഞ്ഞ​തി​നാ​ണോ രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹ​കു​റ്റം ചു​മ​ത്തി വാ​യ​ട​പ്പി​ക്കാൻ ശ്രമം?”

“പോ​രാ​ട്ട​നേ​ട്ടം വെ​ട്ടി​ച്ചു​രു​ക്കാൻ ശ്രമം ഉണ്ട​ല്ലോ. ചളി​യിൽ താണ രഥ​ച​ക്രം പണി​പ്പെ​ട്ടു​യർ​ത്തു​ന്ന കർ​ണ​നെ​യാ​ണു് നി​ങ്ങൾ തരം നോ​ക്കി തല​വെ​ട്ടി​യ​തെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞ​തു് സൈ​നി​ക​വ​ക്താ​വു് നകു​ല​നാ​യി​രു​ന്നു. അങ്ങ​നെ വെ​ട്ടി​ത്തു​റ​ന്നു പറ​യ​രു​താ​യി​രു​ന്നു എന്നു് പി​ന്നീ​ടു് ശാ​സി​ച്ചു​വോ?” ശവ​സം​സ്കാ​ര​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ഒഴു​ക്കു​വെ​ള്ള​ത്തിൽ മു​ങ്ങി​ക്കു​ളി​ച്ചു​ക​യ​റിയ അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. വൈകിയ രാ​ത്രി.

“അവൻ പറ​ഞ്ഞ​തു് കൃ​ത്യ​മ​ല്ലേ? പത്തു നാ​ല്പ​തു ലക്ഷം പോ​രാ​ളി​കൾ പര​സ്പ​രം ചവി​ട്ടി തേ​ച്ചി​ട്ടും മണ്ണി​ള​കാ​ത്ത കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തിൽ, കർ​ണ​ന്റെ രഥ​ച​ക്രം മാ​ത​മെ​ങ്ങ​നെ താഴാൻ വേണ്ട ചളി കണ്ടെ​ത്തി? കർണൻ ഒറ്റ​യ്ക്കു് ചക്ര​മു​യർ​ത്തു​മ്പോൾ ഞാൻ കൈ​കൂ​പ്പി വി​ജ​യാ​ശം​സ​കൾ നേരണോ? അതോ, തക്കം നോ​ക്കി ശത്രു​വി​ന്റെ കഴു​ത്തു വെ​ട്ട​ണോ? നി​ല​ത്തു​വീണ അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ കു​ട​ലിൽ വാ​ളി​റ​ക്കാൻ പ്ര​കൃ​തി​യ​വ​നു് അവസരം നൽ​കി​യ​പ്പോൾ, ‘അരു​തു് ഇവൻ എന്റെ അനു​ജ​ന്റെ മകനെ’ന്നവൻ മാ​പ്പു​കൊ​ടു​ത്തു​വോ? അസാ​ധാ​രണ സാ​ഹ​ച​ര്യ​മ​ല്ലേ അതീ​ത​ശ​ക്തി​യെ​നി​ക്കു് അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു തന്ന​തു്? സാ​ര​ഥി​ശ​ല്യൻ കർ​ണ​നോ​ടു് നി​സ്സ​ഹ​ക​ര​ണം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു മാറി നി​ന്നു് അവ​ന്റെ പെ​ടാ​പ്പാ​ടു കണ്ടു അർ​മാ​ദി​ക്കു​ന്ന​തൊ​ക്കെ നി​ങ്ങ​ളും കണ്ട​ത​ല്ലേ? എന്റെ സാ​ര​ഥി​യ​പ്പോൾ കൺ​കോ​ണു കൊ​ണ്ടെ​ന്നെ കർമധീരനാക്കി-​എന്റെ ആയുധം അതി​ന്റെ ഉന്നം കണ്ടു.”

“പാ​ണ്ഡ​വ​പ​ക്ഷ​ത്തേ​ക്കു കൂറു് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കാൻ വന്ന മാ​ദ്ര​രാ​ജാ​വു് ശല്യ​നെ നി​ങ്ങൾ എത്ര ലാ​ഘ​വ​ത്തോ​ടെ കൗ​ര​വ​സ​ഖ്യ​ക​ക്ഷി​യാ​ക്കി. എങ്ങ​നെ ഒപ്പി​ച്ചെ​ടു​ത്തു ഈ നയ​ത​ന്ത്ര വിജയം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധ​മേ​ഘ​ങ്ങൾ നി​റ​ഞ്ഞു​തു​ട​ങ്ങിയ ആകാശം.

“പ്രി​യ​അ​നു​ജ​ത്തി മാ​ദ്രി​യെ പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ ചി​ത​യിൽ തള്ളിയ കു​ന്തി​യോ​ട​യാൾ​ക്കു ദശാ​ബ്ദ​ങ്ങൾ പഴകിയ പക​യു​ണ്ടു്. മാ​ദ്രി​പു​ത്ര​ന്മാ​രായ നകു​ല​നെ​യും സഹ​ദേ​വ​നെ​യും സഹാ​യി​ക്കാൻ കു​ടുംബ പരമായ ചു​മ​ത​ല​യു​മു​ണ്ടു്. ഭീ​മ​നെ​പ്പോ​ലെ ആളൊരു മന്ദ​നു​മാ​ണു്. ആദ്യ​സ​ന്ദർ​ശ​ന​ത്തിൽ ഞാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നാ​ണെ​ന്ന അയാ​ളു​ടെ തകർ​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത മുൻ​വി​ധി ഞാൻ പി​ന്നെ തി​രു​ത്തി​യി​ല്ലെ​ന്ന താ​ണെ​ന്റെ അട്ടി​മ​റി വിജയം. കൂടെ നിൽ​ക്കാം എന്ന അയാ​ളു​ടെ വാ​ക്കു ഒരു​ട​മ്പ​ടി പോലെ ഞാൻ ഇരു​കൈ​ക​ളും നീ​ട്ടി സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. പ്ര​തീ​കാ​ത്മ​ക​മാ​യി കൈ കൊ​ടു​ത്ത​ശേ​ഷം, ഇനി വാ​ക്കു​മാ​റ്റി​യാൽ അപ്പോൾ അറി​യും കു​രു​വം​ശ​സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ തനി​നി​റം. ഒന്നേ അയാൾ വി​ചി​ത്ര​മായ മു​ഖ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ സ്വരം താ​ഴ്ത്തി ചോദിച്ചുള്ളൂ-​കർണന്റെ സാ​ര​ഥി​യാ​വ​ണം. ഒരു മഹാ​രാ​ജാ​വു് സാ​ര​ഥി​യാ​വു​ന്ന​തിൽ പാർ​ശ്വ​വ​ത്കൃ​ത​കർ​ണ്ണൻ ആഹ്ലാ​ദി​ക്കു​മെ​ന്ന പൊ​തു​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ന്റെ യു​ദ്ധ​മോ​ഹ​വും അങ്ങ​നെ പൂ​വ​ണി​യ​ട്ടെ. മാ​ദ്രി​പു​ത്ര​ന്മാ​രായ നകു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും മാ​തൃ​സ​ഹോ​ദ​ര​നായ ശല്യ​ന്റെ മു​മ്പിൽ വരാ​ത്ത​വി​ധം വേണം യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യിൽ സൈ​നി​ക​വി​ന്യാ​സം എന്നൊ​രു കഠിന പരീ​ക്ഷ​ണം കൂടി ജയി​ച്ചാൽ”, കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ നി​ന്നു് കു​തി​ര​പ്പു​റ​ത്തു അതി​വേ​ഗം വന്ന ചാരനെ കണ്ട​തോ​ടെ പെ​ട്ടെ​ന്നു് സം​ഭാ​ഷ​ണം മു​റി​ഞ്ഞു

“ആദ്യ​രാ​ത്രി തന്നെ എനി​ക്കു് കു​ന്തി പണി തന്നു എന്നാ​ണു് കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ പത്തു പാ​ണ്ഡ​വ​ക്ക​ണ്ണു​കൾ ഇമ​ത​ല്ലാ​തെ കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് കണ്ട​തി​നെ കു​റി​ച്ചു് പി​ന്നീ​ടൊ​രി​ക്കൽ ‘നവവധു’ പറ​ഞ്ഞ​തു്. ശരി​ക്കും അതൊരു ദാ​മ്പ​ത്യ​ഭാ​ര​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ നി​ങ്ങൾ ചൊ​രി​ഞ്ഞ​തു്? ലജ്ജാ​ക​ര​മ​ല്ലേ അടി​ച്ചേൽ​പ്പി​ക്കു​ന്ന ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഹസ്തി​ന​പു​രി അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​ലെ ജീ​വി​ത​സാ​യാ​ഹ്നം.

“വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ്വ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ വീ​ണ്ടു​വി​ചാ​ര​മി​ല്ലാ​ത്ത അവി​ഹി​ത​ര​തി​യും, അനാ​വ​ശ്യ ഗർ​ഭ​ധാ​ര​ണ​വും, ചോ​ര​ക്കു​ഞ്ഞി​നെ പു​ഴ​യി​ലൊ​ഴു​ക്ക​ലും, കു​റ്റ​ബോ​ധ​ത്താൽ നീ​റു​ന്ന മനസും ഒക്കെ ഉള്ള​പ്പോ​ഴും ഒരു കാ​ര്യ​ത്തിൽ എനി​ക്കു് വി​വാ​ഹ​ജീ​വി​താ​നു​ഭ​വം പരി​ഗ​ണി​ക്കു​മ്പോൾ ഉള്ളിൽ മതി​പ്പു തോ​ന്നി. ഞാൻ വന്ധ്യ​യ​ല്ല. പാ​ണ്ഡു​വി​നു കാ​യി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, എനി​ക്കു് അമ്മ​യാ​വാം. അങ്ങ​നെ ഔദ്യോ​ഗിക അം​ഗീ​കാ​ര​മു​ള്ള ആൺ​മ​ക്കൾ എന്ന ലക്ഷ്യം​തേ​ടി ഞാൻ പര​പു​രു​ഷ​ന്മാ​രെ പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ക്കാൻ പൂ​ചൂ​ടി പടി​യി​റ​ങ്ങിയ ആ ജീ​വി​താ​വ​സ്ഥ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു​ണ്ടാ​വാ​തി​രി​ക്കാൻ അഞ്ചു പു​ത്ര​ന്മാ​രെ ഞാൻ പായിൽ അവൾ​ക്കൊ​പ്പം കി​ട​ത്തി​യ​തി​ന്റെ ചേ​തോ​വി​കാ​രം അവൾ കൃ​ത​ജ്ഞ​ത​യോ​ടെ തി​രി​ച്ച​റി​യു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, ആ കഠി​ന​ഹൃ​ദ​യ​യെ പ്ര​കൃ​തി പാഠം പഠി​പ്പി​ച്ചു എന്ന​തി​ന്റെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ തെ​ളി​വ​ല്ലേ അവൾ പെറ്റ അഞ്ചു​മ​ക്ക​ളും ഇന്നു് ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പി​ല്ല എന്ന​തു്?”

“തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ ആദ്യ​പ​തി​പ്പി​റ​ങ്ങി ആഴ്ച​യൊ​ന്നു കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല വ്യാ​സ​ഭാ​ര​ത​ത്തി​ന്റെ പന​യോ​ല​പ്പ​കർ​പ്പെ​ടു​ക്കു​ന്ന തി​ര​ക്കി​ലാ​ണ​ല്ലോ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ അറി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന സാ​ക്ഷ​ര​രെ​ല്ലാം. ഇന്ന​ലെ വഴി​യിൽ കണ്ട​പ്പോൾ ചാർ​വാ​ക​നും പറ​ഞ്ഞു, ആസ്വാ​ദ​നം എഴു​തു​ന്ന തി​ര​ക്കി​ലാ​ണെ​ന്നു്. എങ്ങ​നെ വാ​യി​ച്ചെ​ടു​ത്തു കു​രു​വം​ശ​ഗാഥ? വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം വ്യാ​സൻ വി​വ​രി​ച്ച​തൊ​ക്കെ നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ ഇട​നെ​ഞ്ചു് കല​ങ്ങി​യോ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“സം​ഭ​വ​ബ​ഹു​ല​മായ മൂ​പ്പി​ള​മ​ത്തർ​ക്കം പച്ച​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ നേ​ര​റി​വി​ല്ലാ​ത്തൊ​രു ഗു​ഹാ​ജീ​വി അവ​ത​രി​പ്പി​ച്ച​തിൽ ശി​ശു​സ​ഹ​ജ​മാ​യൊ​ര​ജ്ഞത കണ്ട​പ്പോ​ളാ​ണു് നെ​ഞ്ചു് വി​ങ്ങി​യ​തു്. എന്നെ മഹ​ത്വ​വൽ​ക്ക​രി​ക്കാൻ വ്യാ​സൻ പെ​ടാ​പ്പാ​ടു് പെ​ടു​ന്ന​തു, പ്ര​തി​യോ​ഗി​ക​ളാ​യി കൗ​ര​വ​രെ കറു​ത്ത ചാ​യ​ത്തിൽ തേ​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു. മനു​ഷ്യ​മ​ന​സ്സി​നെ വെ​ളു​പ്പി​ലും കറു​പ്പി​ലും പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഇവ​രൊ​ക്കെ എന്തു് പരി​ത്യാ​ഗി​കൾ. യു​ദ്ധ​രം​ഗ​ങ്ങൾ വ്യാ​സൻ വർ​ണി​ച്ച​തു വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ, പതി​നെ​ട്ടു​നാ​ളും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​പാ​ള​യ​ത്തിൽ കഴി​ഞ്ഞ ഞാൻ സ്വ​യ​മ​റി​യാ​തെ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു​പോ​യി. വി​ക​ല​ര​ചന മന​സ്സി​ലാ​ക്കാം, എന്നാൽ അറി​വി​ല്ലാ​ത്ത കാ​ര്യ​ങ്ങൾ ആധി​കാ​രി​ക​ത​യോ​ടെ വ്യാ​സൻ നെ​ഞ്ചു​വി​രി​ച്ചു പറ​യു​മ്പോൾ ഓർ​ത്തു, ഒരി​ക്ക​ലെ​ങ്കി​ലും വ്യാ​സൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ദ്ധം കണ്ടി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ. വൈ​കു​ന്നേ​രം ചോ​ര​യും ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ​വും നി​റ​ഞ്ഞ ശരീ​ര​ങ്ങ​ളും ഇടി​ഞ്ഞ മന​സു​മാ​യി കൂ​ടാ​ര​ത്തി​ന്ന​ക​ത്തേ​ക്കു അഞ്ചു ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രും അഞ്ചു ആണ്മ​ക്ക​ളും വരു​മ്പോൾ അവർ​ക്കു സാ​ന്ത്വ​നം നൽ​കേ​ണ്ട സ്ത്രീ​യു​ടെ നി​സ്സ​ഹാ​യത വ്യാ​സൻ കണ്ടി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ. ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര ഭൃ​ത്യൻ സഞ്ജ​യ​നു് കൊ​ടു​ത്തു എന്നു് മഹാ​ഭാ​ര​തം അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്ന ദി​വ്യ​ദൃ​ഷ്ടി​കൊ​ണ്ടു് യു​ദ്ധം മു​ഴു​വൻ സ്വയം കാണാൻ വ്യാ​സൻ സം​യ​മ​നം കാ​ണി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ. എന്നാൽ എന്റെ ഖേദം വ്യാ​സ​നെ​കു​റി​ച്ചൊ​ന്നു​മ​ല്ല, ഭാ​വി​യിൽ, ഒരു പക്ഷെ അടു​ത്ത യു​ഗ​ത്തി​ലും, ഈ വി​ല​ക്ഷണ വ്യാ​സ​ഭാ​ഷ്യം വാ​യി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന​വ​രെ ഓർ​ത്താ​ണു്. ആർ​ക്ക​റി​യാം, ഒരു പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യും വന​മേ​ഖ​ല​ക​ളും പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി​യും സന്ദർ​ശി​ച്ചു് അസാ​ദ്ധ്യ ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളാൽ ഞങ്ങ​ളെ വീർ​പ്പു​മു​ട്ടി​ച്ച നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങൾ തന്നെ​യാ​യി​രി​ക്കും സൂ​ക്ഷ്മ​വാ​യ​ന​ക്കു വരും​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​ണ്ടാ​വുക.”

“എന്തു് പാഠം പഠി​ച്ചു പതി​നെ​ട്ടു നാൾ ചത്തും കൊ​ന്നും? തർ​ക്കം പരി​ഹ​രി​ക്കാൻ മാ​ത്രം നയ​ത​ന്ത്രം തു​ണ​ച്ചി​ല്ലേ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ചാ​വ​ലും കൊ​ല്ല​ലും പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ പതി​വ​ല്ലേ? മഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ ഉദാ​ത്ത​ല​ക്ഷ്യ​ങ്ങൾ ഇത്ത​രം ചത്തും കൊ​ന്നും പദ​പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളാൽ കള​ങ്ക​പ്പെ​ടു​ത്ത​രു​തേ. നമ്മു​ടെ ആൾ​നാ​ശം ചു​രു​ക്കി​പ്പ​റ​യ​ണം, ശത്രു​വി​ന്റെ നാ​ശ​ന​ഷ്ട​ങ്ങൾ അത്യു​ക്തി​യിൽ അഭി​ര​മി​ക്ക​ണം. പ്ര​തി​കാ​ര​ക്കൊ​ല​യും പോ​രാ​ട്ട​വ​ധ​വും നി​ങ്ങൾ കൂ​ട്ടി​ക്കു​ഴ​ക്ക​രു​തു്. പക​യു​ടെ സ്വ​ര​ത്തി​ല​ല്ല ഞങ്ങൾ പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ സം​സാ​രി​ക്കുക. കർ​ണ്ണൻ മരി​ക്കു​ന്ന അന്നു് രാ​വി​ലെ ഞാനും അവനും കൂ​ടി​യാ​ണു് പ്രാ​ത​ലി​നു കാളയെ വെ​ട്ടി മു​റി​ച്ചു തോലും കു​ട​ലും നീ​ക്കി കഷ​ണ​ങ്ങ​ളാ​ക്കി കഴുകി ഉപ്പും മു​ള​കും തേ​ച്ചു എണ്ണ​യിൽ പൊ​രി​ച്ചു ഒരു പാ​ത്ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് തി​ന്ന​തു്. ഇന്നു് സന്ധ്യ​യോ​ടെ ഗാ​ണ്ഡീ​വം നി​ന്റെ കഴു​ത്തു വെ​ട്ടും എന്നൊ​ക്കെ ഭീമൻ അപ്പോൾ കട​ന്നു​വ​ന്നു പറ​ഞ്ഞാൽ ഞങ്ങൾ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ക്കും. ചു​രു​ക്കി​പ്പ​റ​യാം യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യി​ലെ പ്ര​ശ​സ്ത​വ​ധ​ങ്ങൾ മനു​ഷ്യ​നിർ​മ്മി​ത​മ​ല്ല അതി​ലൊ​ക്കെ അതീ​ത​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ കൈ​ക​ട​ത്ത​ലു​കൾ ഉണ്ടു്. നി​ങ്ങൾ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ​ക്കു് വേ​ണ്ട​തു് ഉടനടി നി​ഗ​മ​ന​ങ്ങൾ, എന്നാൽ എത്ര രണോർ​ജ്ജം നി​ങ്ങൾ പ്ര​സ​രി​പ്പി​ച്ചാ​ലും ഫലം വേ​ദ​നാ​ജ​ന​ക​മാ​വും. ഞങ്ങൾ​ക്കു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യിൽ ഉണ്ടായ മി​ടു​ക്കൻ കു​ട്ടി​കൾ കൗ​മാ​ര​സ​ഹ​ജ​മായ പ്ര​ത്യാ​ശ​യോ​ടെ​യാ​ണു് ജേ​താ​ക്ക​ളാ​യി മട​ക്ക​യാ​ത്ര​ക്കു തയ്യാ​റാ​യ​തു്. പക്ഷെ പാ​തി​രാ​മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വു് അവരെ ചവി​ട്ടി​ക്കൊ​ന്നു. അതി​നു​ടൻ പ്ര​തി​കാ​രം ചെ​യ്യാൻ ഞങ്ങൾ വാ​ളെ​ടു​ത്ത​പ്പോൾ സാരഥി പറ​ഞ്ഞു ഇതു് യു​ദ്ധം. ഇതിൽ പ്ര​തി​കാ​ര​മി​ല്ല. അപ്പോൾ കൗ​ര​വ​രെ കൊ​ന്നു കരൾ പറി​ച്ചു ഭീമൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് കൊ​ടു​ത്ത​തു്? അതു് യു​ദ്ധ​വി​രോ​ധി​കൾ കൂ​ട്ടി​ച്ചേർ​ത്ത പ്ര​ക്ഷി​പ്തം. ഓരോ കൗ​ര​വ​നെ​യും ബഹു​മാ​നി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് അഭി​ജാ​ത​പെ​രു​മാ​റ്റ മു​റ​യോ​ടെ ഭീമൻ ഗദാ​പ്ര​ഹ​ര​ത്തോ​ടെ​യാ​ണു് യാ​ത്ര​യ​യ​ച്ച​തു് എന്നു് വേണം വ്യാ​സൻ എഴു​താൻ. ജേ​താ​ക്ക​ളാ​ണു് ചരി​ത്രം എഴു​തുക, വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ തി​രു​ത്തുക എന്ന​തു് നാം നി​ല​നിർ​ത്ത​ണം.

“മകനു് പതി​നാ​റു തി​ക​ഞ്ഞി​ല്ല എന്നു് പറ​ഞ്ഞ​തു് ഉത്ത​ര​യാ​ണു്. പക്ഷെ നി​ങ്ങൾ അഭി​മ​ന്യു​വി​നു് തി​ര​ക്കിൽ വധു​വി​നെ കണ്ടെ​ത്തി. കൗരവ പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​നു് സഖ്യ​ക​ക്ഷി​ക​ളെ കൂ​ട്ടേ​ണ്ട പാ​ണ്ഡ​വർ വി​വാ​ഹ​വി​രു​ന്നി​നാ​ണോ കൊ​ടു​ക്കുക മുൻ​ഗ​ണന?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

വി​രാ​ട​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ ഉപ​പ്ല​വ്യ സൈനിക പാളയം. മാനം നീ​ലി​ച്ചു തു​ട​ങ്ങിയ പ്ര​ഭാ​തം.

“സഖ്യ​ക​ക്ഷി​ക​ളെ തേ​ടു​ന്ന ശത്രു​കൗ​ര​വർ ആദ്യം വല​യി​ടുക വി​രാ​ട​നെ​യ​ല്ലേ? അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തെ ഞങ്ങൾ ആറു​പേ​രു​ടെ ഓരോ നീ​ക്ക​വും രഹ​സ്യ​സം​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ രേ​ഖ​യാ​ക്കി മാ​റ്റിയ ‘കീ​ച​ക​ന്റെ കു​പ്ര​സി​ദ്ധ പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​കൾ’ ഇന്നു് വി​രാ​ട​ന്റെ രഹ​സ്യ​അ​റ​യി​ലാ​ണു്. അതു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ തട്ടി​യെ​ടു​ത്താൽ, ഉയ​രാ​നാ​വാ​ത്ത വിധം താ​ണു​പോ​വും പാവം പാ​ണ്ഡ​വ​ശി​ര​സ്സു​കൾ. വി​രാ​ട​നെ കൂടെ നിർ​ത്താൻ യു​ധി​ഷ്ട​ര​ന്റെ ഹസ്ത​ദാ​നം പോരാ, വി​രാ​ട​പു​ത്രി​യെ അഭി​മ​ന്യു​വി​നു് കന്യാ​ദാ​നം ചെ​യ്യി​ക്ക​ണം. ഉത്ത​രാ​സ്വ​യം​വ​രം പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ​ക്കു് വി​രു​ന്നു​ണ്ണാ​ന​ല്ല പാ​ണ്ഡവ ശക്തി​പ്ര​ക​ട​ന​മാ​യാ​ണു്. ചാ​ഞ്ചാ​ട്ട​സാ​ധ്യ​ത​യു​ള്ള വി​രാ​ട​ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ പാ​ണ്ഡ​വ​സ​ഖ്യ​ക​ക്ഷി​യാ​ക്കി വേണം കൗ​ര​വ​വി​രു​ദ്ധ സൈനിക സഖ്യ​ങ്ങൾ യാ​ചി​ക്കാൻ.”

യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഉൾ​പ്പെ​ടെ മറ്റു നാലു പാ​ണ്ഡ​വർ കഠിന കാ​യി​ക​പ​രി​ശീ​ല​നം മൈ​താ​ന​ത്തു ചെ​യ്യു​മ്പോൾ, അർ​ജ്ജു​നൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ടെ ഒരു കല​മാ​നി​നെ കശാ​പ്പു ചെ​യ്തു തൊ​ലി​യു​രി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി. അരികെ കത്തി​ത്തു​ട​ങ്ങിയ നെ​രി​പ്പോ​ടിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി ഉണ​ക്ക​വി​റ​കു​കൾ ചേർ​ത്തു.

“പോർ​ക്ക​ള​ത്തിൽ പു​ഴ​യോര ഊട്ടു​പു​ര​ക​ളും അനു​ബ​ന്ധ തൊ​ഴു​ത്തി​ട​ങ്ങ​ളും ഒന്നോ​ടി​ച്ചു നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ തോ​ന്നിയ സംശയം-​ഈ നാൽ​ക്കാ​ലി​കൾ മതിയോ മൊ​ത്തം സൈ​നി​കർ​ക്കു വി​ശ​പ്പ​ക​റ്റാൻ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര. ആഘോ​ഷാ​ന്ത​രീ​ക്ഷം നി​റ​ഞ്ഞ യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി. വാ​ളെ​ടു​ക്കാൻ ഇനി ഒന്നോ രണ്ടോ ദി​വ​സ​ങ്ങൾ മാ​ത്രം. ഉപ​പ്ലാ​വ്യ​യിൽ നി​ന്നു് പാ​ണ്ഡ​വ​സ​ഖ്യ​സൈ​ന്യ​വും എത്തി പാ​ള​യ​മ​ട​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

“രാ​വി​ലെ പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​നു് പോ​വു​മ്പോൾ ധാ​ന്യാ​ഹാ​ര​മ​രു​തു് പാതി വേ​വി​ച്ച മാംസം മതി​യെ​ന്ന ഇരു​പ​ക്ഷ ധാ​ര​ണ​യാ​യി. ആ നി​ല​ക്കു് നോ​ക്കി​യാൽ നമ്മു​ടെ കൈ​വ​ശ​മു​ള്ള നൽ​ക്കാ​ലി​കൾ പത്തു​ദി​വ​സ​ത്തി​നു​ണ്ടു്. അതി​ന​കം നിർ​ണാ​യ​ക​വി​ജ​യം നേ​ടാ​തെ പോ​രാ​ളി​കൾ ‘നി​ര​ങ്ങുക’യാ​ണെ​ങ്കിൽ,ഭക്ഷ​ണ​ക്ര​മ​ത്തിൽ മാ​റ്റം വരും. മൃ​ഗ​മാം​സ​ക്ഷാ​മ​ത്തി​നു് പരി​ഹാ​രം യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യിൽ നി​ന്നു് തന്നെ കണ്ടെ​ത്താൻ സൈ​നി​കർ അപ്പോൾ തയ്യാ​റാ​വ​ണം. മേ​നി​ക്കൊ​ഴു​പ്പു​ള്ള സൈ​നി​ക​രെ തല​വെ​ട്ടാ​തെ ബന്ദി​യാ​ക്കി പി​ടി​കൂ​ടി ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള മാം​സ​ല​ഭ്യത നി​ല​നിർ​ത്താൻ സഹ​ക​രി​ക്ക​ണം. മനു​ഷ്യ​മാം​സം മൃ​ഗ​മാം​സ​ത്തി​നു തു​ല്യ​മാ​ണോ എന്നോ? അതു് പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​നി​ട​യിൽ പ്രാ​യോ​ഗി​ക​ത​ല​ത്തിൽ പരീ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട​ട്ടെ. അപ്പോൾ അതൊ​രു​ത്തമ കീ​ഴ്‌​വ​ഴ​ക്ക​മാ​വും. നിലം ഉഴു​വാ​നും പാ​ലുൽ​പ്പ​ന്ന​ങ്ങൾ​ക്കു​മാ​യി വേ​ണ്ടി കർഷകർ വളർ​ത്തു​ന്ന വീ​ട്ടു​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ കൊ​ണ്ടു് തന്നെ സൈ​നി​ക​ഭ​ക്ഷ​ണം മാം​സ​ഭ​രി​ത​മാ​ക്ക​ണം എന്ന വാശി നട​ക്കു​മോ? ആരോ​ഗ്യ​വും ശരീ​ര​ക്കൊ​ഴു​പ്പു​മു​ള്ള താൽ​ക്കാ​ലിക സൈ​ന്യ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് നേടണം അന്ന​ന്ന​ത്തെ അപ്പം എന്നു് നി​ബ​ന്ധ​ന​വ​ച്ചാൽ തീരും നി​ങ്ങൾ കെ​ട്ടി​പ്പൊ​ക്കു​ന്ന മാം​സ​ദൗർ​ല​ഭ്യം. ഒരു നേ​ര​ത്തെ തീൻ​ശാ​ല​മാം​സ​സ​മൃ​ദ്ധി​യ​ല്ല ഒരു യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ വി​ജ​യ​മാ​ണു് ഉന്നം. ഞങ്ങ​ളു​ടെ ആയു​ധ​പ്ര​ദർ​ശ​നം കാണാൻ വരൂ. എല്ലാം മനു​ഷ്യ​നിർ​മ്മി​തം പാ​ണ്ഡ​വ​രെ പോലെ ‘ദി​വ്യാ​യുധ’ങ്ങൾ ഇവിടെ ഇല്ല.”

“കല​ഹി​ക്കു​ന്ന കൗരവ-​പാണ്ഡവ പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചു, കാ​ന​ന​ഛാ​യ​യിൽ ആടു​മേ​ക്കാൻ നി​ങ്ങ​ളി​രു​വ​രും ഒരു​ങ്ങി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞോ?”

വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യ​വി​ധ​വ​ക​ളും, പാണ്ഡു-​ധൃതരാഷ്ട്ര മാ​താ​ക്ക​ളും ആയ അംബിക, അം​ബാ​ലിക എന്നി​വ​രോ​ടു് കരു​ണ​യി​ല്ലാ​തെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“പ്ര​കൃ​തി ഞങ്ങൾ മൂ​ന്നു സഹോ​ദ​രി​മാർ​ക്കും തന്ന സ്വ​യം​വ​രം തട്ടി​ത്തെ​റി​പ്പി​ച്ചു നി​സ്സ​ഹാ​യ​മായ ഈ പെ​ണ്ണു​ട​ലു​ക​ളെ എടു​ത്തു പന്താ​ടിയ ഭീ​ഷ്മ​രി​ന്നും മഹാ​രാ​ജാ​വി​നൊ​പ്പം രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ ഞെ​ളി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഞങ്ങൾ ഈ പടി​യി​റ​ങ്ങു​ന്ന​തു പ്ര​തി​ഷേ​ധ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യാ​ണു്. ക്ഷ​യ​രോ​ഗി​യായ വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യ​ന്റെ കഫവും രക്ത​വും തെ​റി​ച്ച കി​ട​പ്പ​റ​യി​ലേ​ക്കു് ഞങ്ങ​ളെ വലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞ സത്യ​വ​തി​യോ​ടൊ​പ്പ​മാ​ണു് ഞങ്ങൾ കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് പോ​വു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും, അവരെ പച്ച​ക്കു കത്തി​ച്ച ശേഷം മാ​ത്ര​മേ കരി​മ്പു​ലി​കൾ​ക്കു തി​ന്നാൻ ഞങ്ങൾ സ്വയം എറി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കു​ക​യു​ള്ളു. വൃ​ത്തി​കെ​ട്ട ഒരു കു​ള്ളൻ​മു​നി ഞങ്ങ​ളെ ബലാൽ​ക്കാ​രം ചെ​യ്യാൻ ശ്ര​മി​ച്ച​പ്പോൾ, ഞങ്ങ​ളു​ടെ ശരീ​ര​ങ്ങൾ പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ച​പ്പോൾ, അയാൾ തന്ന ശാ​പ​മാ​ണു് ലൈം​ഗി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത പാ​ണ്ഡു​വും കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​തി​യു​ള്ള ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും. സത്യം മു​ഖ​ത്തു് നോ​ക്കി പറയാൻ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ട്ട​തി​നു വ്യാ​സൻ ഞങ്ങൾ​ക്കു് സത്യ​വ​തി​യി​ലൂ​ടെ തന്ന ശി​ക്ഷ​യാ​ണു് ഈ കാ​ന​ന​വാ​സം. നീ​ണ്ട​കാല പു​രു​ഷാ​ധി​പ​ത്യ​ത്താൽ അൽ​പ്പം പരി​ക്ഷീ​ണ​രെ​ങ്കി​ലും ഉച്ച​ത്തിൽ പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ക്കാ​തെ ഞങ്ങ​ളു​ടെ പ്രാ​ണൻ വി​ടി​ല്ല.”

മു​ന്നിൽ അകലം പാ​ലി​ച്ചു നട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന മുൻ രാ​ജാ​മാ​താ​വു് സത്യ​വ​തി, ഇരു പു​ത്ര​വ​ധു​ക്ക​ളെ​യും മുഖം തി​രി​ച്ചൊ​ന്നു തു​റി​ച്ചു നോ​ക്കി. അതോടെ ആ നിർ​ഭാ​ഗ്യ​വ​തി​കൾ നി​ശ​ബ്ദ​രാ​യി.

“വഴി​യിൽ കു​ഴ​ഞ്ഞു വീണു കഥാ​വ​ശേ​ഷ​യായ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ മറവു ചെയ്ത ശേ​ഷ​മാ​ണു് ഓടി​പി​ട​ഞ്ഞെ​ത്തിയ ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ ഇപ്പോൾ കണ്ടു മു​ട്ടി​യ​തു്. എങ്ങ​നെ ഓർ​ക്കു​ന്നു ആ വി​ചി​ത്ര സ്ത്രീ​യെ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ടി​ര​നോ​ടു് കി​ത​ച്ചു കൊ​ണ്ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. “ആക​സ്മി​ക​മാ​യി ഞങ്ങ​ളു​ടെ ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തിൽ അവൾ വന്നു. വന്നു പെ​ട്ടു എന്ന​താ​ണ് കൂ​ടു​തൽ ശരി. നീ​ണ്ട​കാല ദു​ര​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ പാ​ഞ്ചാ​ലീ പാ​ണ്ഡവ ദാ​മ്പ​ത്യം കട​ന്നു പോയി എന്ന അടി​സ്ഥാന വസ്തുത മാ​റ്റി വച്ചാൽ, ആ സ്ത്രീ​യു​ടെ ജന്മാ​ന്ത​ര​ങ്ങ​ളെ കു​റി​ച്ചെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും പറയാൻ ഞാൻ ഇപ്പോ​ഴും അശ​ക്തൻ. തി​ര​ക്കു​ണ്ട്. ഇനി​യും വട​ക്കോ​ട്ടു​ള്ള വഴി​യിൽ ആരും നോ​ക്കാ​നാ​ളി​ല്ലാ​തെ കൊ​ഴി​ഞ്ഞു പോ​വേ​ണ്ട​വർ ഞങ്ങൾ പാ​ണ്ഡ​വർ. വിട.”

കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​കൾ​ക്കും ആൺ​മ​ക്ക​ളെ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട വയോ​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്കും ഒരു​നേ​രം സൗ​ജ​ന്യ​ഭ​ക്ഷ​ണം, അത​ല്ലേ യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ​പ​രി​ഗ​ണന?” മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്റ മു​മ്പിൽ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി.

“അടിമത്തനിർമാർജ്ജനം-​അതാണു് മുൻ​ഗ​ണന. വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല വന​ജീ​വി​തം അതെ​ന്തെ​ന്നു രാവു പകൽ പഠി​പ്പി​ച്ചു. ഇനി​യ​തു, ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു് ഉണ്ടാ​വ​രു​തു്. അവർ​ക്കു് ഭൂ​താ​തു​ര​ത​യു​മാ​യി അഭി​ര​മി​ക്കാൻ ഗം​ഗ​യാ​റൊ​ഴു​കു​ന്ന ഉൾ​നാ​ട്ടിൽ വൃ​ദ്ധ​സ​ദ​ന​ങ്ങൾ പണി​യും. ആടി​യും പാ​ടി​യും അവ​ര​വി​ടെ ജീവിത സാ​യാ​ഹ്ന​ത്തി​ലെ ഓരോ നാളും കഴി​ക്കും.” ഔദ്യോ​ഗി​ക​രാ​ജ​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളെ ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്കു​ന്ന കർ​മ​പ​രി​പാ​ടി തു​ട​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു നന്നേ രാ​വി​ലെ പുതിയ ഹസ്തി​ന​പു​രി ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​യും കൂ​ട്ടാ​ളി ഭീ​മ​നും.

“പുതിയ ഭര​ണ​കൂ​ട​പ​ദ​വി​യേ​റ്റ ശേഷം യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഞങ്ങ​ളെ കണ്ടാൽ മി​ണ്ടി​പ്പ​റ​യാ​റൊ​ന്നു​മി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, ചു​ണ്ടു​വി​ടർ​ത്തി ഒന്നു് പു​ഞ്ചി​രി​ക്കാ​റു​ള്ള മഹാ​രാ​ജാ​വു് കഴി​ഞ്ഞ ഒരാ​ഴ്ച​യാ​യി കണ്ടാൽ പെ​ട്ടെ​ന്നു് മുഖം തി​രി​ക്കും. ഔദ്യോ​ഗി​ക​വ​ക്താ​വി​നെ കാ​ത്തു് ചി​ല​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ അര​മ​ണി​ക്കൂർ കൊ​ട്ടാ​ര​മു​റ്റ​ത്തു കാ​ത്തു​നിൽ​ക്കു​മ്പോൾ ഇത്ത​രം ‘രാ​ജ​കീ​യ​അ​വ​ഗ​ണന’ ആദ്യ​മാ​ണു്. ദു​ര്യോ​ധ​ന​നൊ​ക്കെ എപ്പോൾ കണ്ടാ​ലും ‘എന്തു​ണ്ടു് വി​ശേ​ഷം’ എന്നു് ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന സൗ​ഹാർ​ദ്ദം ഇവിടെ നി​ല​നി​ന്നു എന്നോർ​ക്ക​ണം. യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് എന്തെ​ങ്കി​ലും കു​ഴ​പ്പം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

ചാ​ലു​കീ​റി കോ​ട്ട​ക്കു​ള്ളി​ലെ പുതിയ മഴ​ക്കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കു മഴ​വെ​ള്ളം തി​രി​ച്ചു​വി​ടാ​നു​ള്ള തി​ര​ക്കി​ലാ​യി​രു​ന്നു മി​ന്നു​ന്ന ശരീ​ര​മു​ള്ള ആ അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്നൻ. ‘എന്തു് ജോ​ലി​യും പാ​ണ്ഡ​വർ ചെ​യ്യും’ എന്ന പദ്ധ​തി​യു​ടെ പ്ര​ചാ​ര​ക​നും.

“നമ്മ​ളൊ​ക്കെ നി​സ്സാ​ര​മ​നു​ഷ്യ​ജ​ന്മ​ങ്ങൾ എന്നൊ​ക്കെ ഉന്ന​താ​ധി​കാ​ര​സ​മി​തി യോ​ഗ​ത്തിൽ അഭി​പ്രായ വ്യ​ത്യാ​സം വന്നാൽ ഞങ്ങ​ളെ ഒതു​ക്കാൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ പറ​യു​മെ​ങ്കി​ലും, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ അതി​ഭാ​വു​ക​ത്വ​ത്തി​ന്റെ അതി​പ്ര​സ​ര​ത്തിൽ പറഞ്ഞ അന്തി​മാ​ഭി​ലാ​ഷ​മാ​ണു് അന​വ​സ​ര​ത്തി​ലാ​യ​തു. പെ​ട്ടെ​ന്നു് ഞാൻ മരി​ക്ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ നീ അനു​സ്മ​ര​ണ​പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തിൽ ഏങ്ങ​ല​ടി​ച്ചു പറയണം, ഏറ്റ​വും ഒടു​വിൽ നിൽ​ക്കു​ന്ന നിർ​ദ്ധ​നൻ പോലും നമ്മെ പോലെ മൂ​ന്നു നേരം കാ​ള​യി​റ​ച്ചി കൂ​ട്ടി ഊണു​ക​ഴി​ക്കാ​നാ​വു​ന്ന ദിവസം വരെ ഞാൻ അസ​ന്തു​ഷ്ട​നാ​യി​രി​ക്കും. മഹാ​രാ​ജാ​വു് രാ​ത്രി കി​ട​ക്കും മു​മ്പു്, നി​ല​ത്തു മു​ട്ടു് കു​ത്തി പ്രാർ​ത്ഥി​ക്കു​ന്ന​തി​നു ഞാൻ സത്യ​സാ​ക്ഷി എന്നു്. ആർ​ത്തു ചി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട​വൾ മുറി വി​ട്ടു പു​റ​ത്തു പോ​യ​താ​ണു് ആ പ്ര​ജാ​ക്ഷേ​മ​ത​ല്പ​ര​ന്റെ ദു​ഖ​ത്തി​നു് കാരണം, പി​ന്നെ അവൾ അയാ​ളു​ടെ മു​റി​യിൽ പോ​വാ​റി​ല്ല. അതോടെ മി​ണ്ടാ​ട്ടം നി​ല​ച്ചു. മൃ​ദു​ല​വി​കാ​ര​ങ്ങൾ​ക്കു മു​റി​വേ​റ്റാൽ നമ്മു​ടെ പെ​രു​മാ​റ്റ​ത്തി​ലും അതു് നി​ഴ​ലി​ക്കി​ല്ലേ?” മഴ നി​ന്നെ​ങ്കി​ലും പെ​ട്ടെ​ന്നു​യർ​ന്ന ജല​നി​ര​പ്പു സമർ​ത്ഥ​മാ​യൊ​രു ‘ഭീമ’നീ​ക്ക​ത്തി​ലൂ​ടെ മഴ​ക്കു​ഴി​യി​ലേ​ക്കു അയാൾ തി​രി​ച്ചു​വി​ട്ടു.

“എന്തോ നേ​ടി​യെ​ന്ന മട്ടിൽ ജേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ കെ​ട്ടി​പ്പൊ​ക്കിയ ആവേ​ശ​ത്തോ​ടെ, ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ ഹസ്തി​ന​പു​രി കോട്ട പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ അടു​ത്ത പടി മാ​റി​നി​ന്നു ആസൂ​ത്ര​ണം ചെ​യ്യു​മ്പോൾ, നി​ങ്ങൾ, നി​ങ്ങൾ മാ​ത്രം, ഭീ​മ​ഗ​ദാ​പ്ര​ഹ​ര​ത്തിൽ തു​ട​യെ​ല്ലു് തകർ​ന്നു കി​ട​ക്കു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് എന്തോ മൃ​ദു​വാ​യി ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന പോലെ ദൂരെ നി​ന്നു് എനി​ക്കു് തോ​ന്നി.” യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​കൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“നി​ങ്ങൾ, നി​ങ്ങൾ തന്നെ​യ​ല്ലേ ജീ​വ​കാ​ലം മു​ഴു​വൻ എന്നെ തു​ണി​യു​ടി​പ്പി​ച്ചും അഴി​ച്ചും വേ​ട്ട​യാ​ടിയ ശത്രു എന്നു് ഞാൻ വിരൽ ചൂ​ണ്ടി ചോ​ദി​ച്ചു. അപ്പോൾ ഇരു​കൈ​ക​ളും നീ​ട്ടി ‘എന്നും ഞാൻ നി​ന്റെ ആരാ​ധ​കൻ’ എന്നു് പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട​വൻ ഒരി​റ്റു കു​ടി​നീ​രി​നു യാ​ചി​ച്ച​പ്പോൾ, മേൽ​വ​സ്ത്രം നീ​ക്കി മു​ല​പ്പാൽ ഇറ്റി​റ്റാ​യി അവ​ന്റെ ചു​ണ്ടിൽ ഞാൻ ഒഴി​ച്ചു കൊ​ടു​ത്തു. അതു് വി​റ​യ്ക്കു​ന്ന ചു​ണ്ടു​ക​ളോ​ടെ നു​ണ​ച്ചു കൊ​ണ്ട​വൻ ശാ​ന്ത​നാ​യി. ഒരു പെ​ണ്ണെ​ന്ന നി​ല​യിൽ അത്ര​യും ചെ​യ്യാൻ എനി​ക്ക​വ​നോ​ടു് ബാ​ധ്യ​ത​യു​ണ്ടു്.” ഭാ​ര്യ​യെ അന്വേ​ഷി​ച്ചു മാ​ദ്രി​പു​ത്രൻ നകുലൻ ഓടി​ക്കി​ത​ച്ചെ​ത്തു​ന്ന​തു് കണ്ട പാ​ഞ്ചാ​ലി യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​ക​നോ​ടു് യാത്ര പറ​ഞ്ഞു.

“ഒളി​പ്പോ​രാ​ളി​ക​ളായ പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ നി​ന്നു​ള്ള ആക്ര​മ​ണം ചെ​റു​ക്കാൻ കൗ​ര​വ​സൈ​ന്യം പതി​മൂ​ന്നു വയ​സ്സു് കഴി​ഞ്ഞ ആൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ സൈനിക ബാ​ല​വേ​ല​ക്കു നി​യ​മി​ക്കും എന്നു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഔദ്യോ​ഗിക വി​ജ്ഞാ​പ​ന​ത്തിൽ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടും, നി​ങ്ങൾ എന്തി​നാ​ണു് ശത്രു​ക്കൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി കൗ​ര​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ ഈ പരീ​ക്ഷ​ണ​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ വി​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു്?” കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പി​ലു​ള്ള പ്ര​തി​ഷേ​ധ​വേ​ദി​യിൽ നി​രാ​ഹാ​ര​സ​മ​രം ചെ​യ്യു​ന്ന യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​ക​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നീ​ര​സ​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു.

“പതി​മൂ​ന്നു എന്നൊ​ക്കെ ഒരു പൊ​തു​സ​മ്മ​തി​ക്കു വേ​ണ്ടി അയാൾ പറ​യു​ന്ന​ത​ല്ലേ? ഇന്ന​ലെ രാ​ത്രി എന്റെ രണ്ടു​കു​ട്ടി​ക​ളെ കൗ​ര​വ​സം​ഘം തട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു പോ​യ​തു് അത്താ​ഴം കൊ​ടു​ത്തു അവരെ ഉറ​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു്. ഒന്നി​നു് എട്ടും ഒന്നി​നു് പത്തും. കൊ​ച്ചു ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​കു​ട്ടി​ക​ളെ അങ്ങ​നെ നിർ​ബ​ന്ധി​ക്കാ​മോ എന്നു് അമ്മ ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, അവ​ളു​ടെ കവി​ളിൽ വിരൽ കൊ​ണ്ടു് കു​ത്തി അവർ പറ​ഞ്ഞു, ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​യോ​ദ്ധാ​ക്ക​ളു​ടെ ഭൃ​ത്യ​ന്മാ​രാ​യി മാ​ത്ര​മേ ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ സേവനം വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കൂ എന്നു് നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യി​ല്ലേ? ദ്രോ​ണർ, കൃപർ, അശ്വ​ത്ഥാ​മാ​വു് എന്നി​ങ്ങ​നെ കു​പ്ര​സി​ദ്ധ യോ​ദ്ധാ​ക്ക​ളു​ടെ പേ​രു​ക​ളും പു​റ​ത്തു​വി​ട്ടു.

ഇതു് ചാർ​വാ​ക​ന്റെ​യോ ദ്രോ​ണാ​ദി​ക​ളു​ടെ​യോ മാ​ത്രം പ്ര​ശ്ന​മാ​യി നി​ങ്ങൾ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ ചു​രു​ക്കി​ക്കാ​ണ​രു​തു്. ഇതു് ബാ​ല​വേ​ല​ക്കെ​തി​രെ അന്താ​രാ​ഷ്ട്ര മനു​ഷ്യ മനഃ​സ്സാ​ക്ഷി​യെ ഒന്നു​ണർ​ത്താ​നു​ള്ള നി​രാ​ഹാ​ര​മാ​ണു്.” പറ​ഞ്ഞു​തീ​രു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും, ‘രാ​ജ്യ​വി​രോ​ധി രാ​വി​ലെ തു​ട​ങ്ങി​യോ കൊ​ട്ടാ​രം ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ നി​ന്നു് പൊ​രി​ച്ച മു​യ​ലി​റ​ച്ചി​യും തി​ന്നു, നി​റ​ഞ്ഞ വയ​റു​മാ​യി നീ ഈ കപട നി​രാ​ഹാ​രം?’ എന്നു് പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു് അശ്വാ​രൂ​ഢ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​പു​ത്രൻ, ചാർ​വാ​ക​നെ കഴു​ത്തി​ലൂ​ടെ കു​രു​ക്കെ​റി​ഞ്ഞു അരയിൽ കു​ടു​ക്കി, വലി​ച്ചു കഴു​ത​പ്പു​റ​ത്തി​ട്ടു അതി​വേ​ഗം പീ​ഡ​ന​കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ലേ​ക്കു പോയി.

“യു​ദ്ധ​കാ​ല​ത്ത്മ​ഹാ​രാ​ജാ​വു് ഒച്ച​വെ​ച്ചു ആഭാ​സ​ക​ര​മാ​യി നൃ​ത്തം ചെ​യ്യു​ക​യും,ഗാ​ന്ധാര ഭാ​ഷ​യി​ലൊ​രു ഉത്സ​വ​ഗീ​തം, മഹാ​റാ​ണി കൺ​കെ​ട്ട​ഴി​ച്ചു ആല​പി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് കണ്ടു എന്നാ​ണു നി​ങ്ങൾ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​മാ​യു​ള്ള അഭി​മു​ഖ​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു നിർ​ത്തി​യ​തു്. അവൾ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു കേൾ​ക്കാ​ത്ത​തു് കൊ​ണ്ടാ​ണോ, നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞ​തിൽ അവ്യ​ക്തത ഉള്ള​തു കൊ​ണ്ടാ​ണോ, അഭി​മു​ഖ​വാർ​ത്ത വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ ഇവിടെ വന്നു വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം ചോ​ദി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് തോ​ന്നി. ധൃതി വേണ്ട, ആ സന്ദർ​ഭം കൃ​ത്യ​മാ​യി ഒന്നോർ​ത്തെ​ടു​ക്കാ​മോ?”

യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​കൻ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​ഭൃ​ത്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​ര​ഹ​സ്തി​ന​പു​രി​യിൽ പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ടം അധി​കാ​ര​ത്തിൽ വന്ന​പ്പോൾ കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​രിൽ ഒരാ​ളാ​യി​രു​ന്നു, സ്ഥാ​ന​മൊ​ഴി​ഞ്ഞ മഹാ​രാ​ജാ​വു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രിൽ ഒരി​ക്കൽ ദുഃ​സ്വാ​ധീ​നം ചു​മ​ത്തി​യി​രു​ന്ന ഈ സൂ​ത​ഭൃ​ത്യൻ സഞ്ജ​യൻ.

“കൗ​ര​വ​രു​ടെ കു​ത്തും ചവി​ട്ടു​മേ​റ്റു അഭി​മ​ന്യു പി​ട​ഞ്ഞു നി​ല​ത്തു വീ​ണ​പ്പോൾ, അവ​ന്റെ കഴു​ത്തിൽ ചവു​ട്ടി കർണൻ, വി​ജ​യ​ചി​ഹ്ന​മാ​യി തള്ള​വി​ര​ല​ട​യാ​ളം കാ​ണി​ച്ചു് ശത്രു മരി​ച്ചു എന്നു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ അറി​യി​ച്ച വിവരം തത്സ​മ​യം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ കണ്ട ഞാൻ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രെ ശബ്ദം താ​ഴ്ത്തി അറി​യി​ച്ച​പ്പോൾ, അതു​വ​രെ കൂ​നി​പ്പി​ടി​ച്ചി​രി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്ന ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ സഹി​ക്ക​വ​യ്യാ​ത്ത ആഹ്ലാ​ദം കൊ​ണ്ടു് അടു​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ വലി​ച്ച​ടു​പ്പി​ച്ചു തി​രു​വാ​യിൽ തി​രു​വാ ചേർ​ക്കു​ന്ന ആ ജു​ഹു​പ്സാ​വ​ഹ​മായ കാഴ്ച-​അതാണോ നി​ങ്ങൾ പരാ​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന രാ​ജ​കീയ നൃ​ത്ത​വും ഗാ​നാ​ലാ​പ​വും? വനിതാ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​യാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് വാ​മൊ​ഴി​യിൽ അശ്ലീ​ലം വരാ​തി​രി​ക്കാൻ നേ​രി​യ​തോ​തിൽ ഭാഷ ഞാൻ മാ​റ്റി​യ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണോ എന്നും സം​ശ​യ​മു​ണ്ടു്. കണ്ട​തു് കൃ​ത്യ​മാ​യി പറയാൻ മുൻ​വി​ധി​കൾ അല്ലെ​ങ്കി​ലും നമ്മെ സമ്മ​തി​ക്കു​ക​യി​ല്ല​ല്ലോ.”

ഇതി​ഹാ​സ​ര​ച​ന​ക്കു് ഒരു പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​മാ​യി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ തമ്പ​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന വ്യാ​സ​നു മഹാ​ഭാ​ര​ത​യു​ദ്ധ​കഥ തത്സ​മ​യം കണ്ട​തും കേ​ട്ട​തും പറ​ഞ്ഞു കൊ​ടു​ക്കാൻ, ഇട​യ്ക്കി​ടെ ഇരു​ചെ​ന്നി​ക​ളി​ലും മു​ഷ്ടി​കൊ​ണ്ടു് ഇടി​ച്ചു ഓർ​മ​പ്പേ​ട​കം തു​റ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ജീ​വി​ത​സാ​യാ​ഹ്ന​ത്തിൽ ആ വൃ​ദ്ധ​ഭൃ​ത്യൻ.

“ജേ​താ​ക്ക​ളെ​ന്ന വ്യാ​ജേന ചെ​ങ്കോൽ പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ ഓടി​ക്കി​ത​ച്ചെ​ത്തിയ പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ആചാ​ര​വെ​ടി കൊ​ണ്ടു് ആന​യി​ക്കു​ക​യ​ല്ല, ആതു​രാ​ല​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​വു​ക​യാ​ണു് വേ​ണ്ട​തു് എന്നൊ​ക്കെ നി​ങ്ങൾ വലി​യ​വാ​യിൽ പ്ര​സം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തു് ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ പെ​ട്ടു. ജയി​ച്ച​വർ അവർ തന്നെ എന്ന​തി​നു് തെ​ളി​വ​ല്ലേ ഉയി​രോ​ടെ എത്തി എന്ന​തും നൂറു കൗ​ര​വ​രു​ടെ ജഢം തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ​തും? ക്ഷീ​ണ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ചി​ത്ത​ഭ്ര​മം?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

കൗ​ര​വാ​നു​കൂ​ലി​ക​ളു​ടെ സമ്മേ​ള​ന​ത്തിൽ ചെയ്ത വി​കാ​ര​ഭ​രി​ത​പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​നു് കി​ട്ടിയ കയ്യ​ടി​യിൽ സന്തു​ഷ്ട​നാ​യി​രു​ന്നു അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്ന യു​ക്തി​വാ​ദി ചാർ​വാ​കൻ.

“ഉടൻ ചി​കി​ത്സ കി​ട്ടി​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ സ്വയം ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി എന്നു് വീ​ണ്ടും വഴി​യിൽ ഓരോ​യി​ട​ത്തും അവ​രോ​ധി​ക്കും. ഭീമൻ രൗ​ദ്ര​ഭീ​മ​നാ​യി ഇരകളെ തേടും. വി​ഷാ​ദ​രോ​ഗി​യാ​യി അർ​ജ്ജു​നൻ അല​ഞ്ഞു​ന​ട​ക്കും. ചി​ത​യിൽ മാ​ദ്രി​യെ തള്ളി​യി​ട്ടു എന്ന പഴയ ആരോ​പ​ണം പൊ​ടി​ത​ട്ടി നകു​ല​നും അനു​ജ​നും കു​ന്തി​യെ വേ​ട്ട​യാ​ടും. വട​ക്കൻ മല​ഞ്ചെ​രു​വു​ക​ളി​ലെ സു​ഖ​വാസ കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ (അരു​തു് ഇനി​യൊ​രു വര​ണാ​വ​തം മാതൃക) മാ​റ്റി​പ്പാർ​പ്പി​ക്കൂ. കു​ന്ത​വും ഗദ​യു​മ​ല്ല മഴയും നി​ലാ​വും നി​റ​ഞ്ഞ വേ​റൊ​രു ലോ​ക​മു​ണ്ടെ​ന്ന കാ​ര്യം അവരിൽ തി​രി​ച്ചു​വ​ര​ണം. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര അവർ​ക്കു ആത്മ​പീ​ഡ​ന​കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. പന്ത്ര​ണ്ടു വർ​ഷ​ക്കാ​ല​ത്തെ ആ വന​വാ​സം, അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​വും പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ പോ​രാ​ട്ട​വും കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അവർ​ക്കോർ​മ്മ​യി​ല്ല. വേ​ണ്ട​തു് കൊ​ച്ചു​കൊ​ച്ചു കൈ​ത്തൊ​ഴി​ലു​ക​ളും അന്തി​യു​റ​ങ്ങാൻ വെ​വ്വേ​റെ കുടിലുകളും-​ഏറ്റവും പ്ര​ധാ​നം പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ അവർ​ക്കൊ​പ്പം ഇനി അയ​ക്ക​രു​തു്. സ്വ​ന്തം ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി കൊ​ണ്ട​വൾ ഇത്ര​യും കാലം പേ പി​ടി​ക്കാ​തെ പി​ടി​ച്ചു നി​ന്ന​തു പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ സൗ​ജ​ന്യം.

“സ്മൃ​തി​നാ​ശം വന്ന കു​ന്തി​യെ നി​ങ്ങൾ ആട്ടി​ത്തെ​ളി​യി​ച്ചു കാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക​യ​ച്ചു എന്നാ​ണു കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ പരി​ത​പി​ക്കു​ന്ന​തു്. വല്ല കഴ​മ്പു​മു​ണ്ടോ ആചാ​ര്യ​ന്റെ ആരോ​പ​ണ​ത്തിൽ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചാ​ര​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കു​ന്തി​യു​ടെ സ്മൃ​തി​നാ​ശം ഞങ്ങൾ ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു് കു​ടി​യേ​റും മു​മ്പു് തന്നെ കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​ന​ട​ക്കം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എല്ലാ​വർ​ക്കും വ്യ​ക്ത​മാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ. ഞങ്ങ​ളു​ടെ കൂടെ വരൂ അമ്മാ ഞാൻ എന്നു് ക്ഷ​ണി​ച്ച​പ്പോൾ, നീ എപ്പോ​ഴാ​ണു് എന്റെ മക​നാ​യ​തു്, എനി​ക്കൊ​രു മക​നേ​യു​ള്ളൂ അവൻ തേ​ജ​സ്വി​യായ സൂ​ര്യ​പു​ത്രൻ” എന്നാ​ണ​വർ മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞ​തു്. വയോ​ജ​ന​ന​ങ്ങൾ​ക്കും വേണം അന്ത്യ​ദി​ന​ങ്ങ​ളിൽ ഹി​മാ​ല​യ​ത്തിൽ വി​ശ്ര​മം എന്ന ഗു​രു​കുല സം​വാ​ദ​ത്തി​ലേ​ക്കു് പോവാൻ തേരിൽ കയ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ആയിരം പൂർ​ണ​ച​ന്ദ്ര​ന്മാ​രെ കണ്ട മാ​ദ്രി​പു​ത്രൻ.

“സ്മൃ​തി​നാ​ശം വന്ന കു​ന്തി​യെ നി​ങ്ങൾ ഗാ​ന്ധാ​രി​ക്കൊ​പ്പം ആട്ടി​ത്തെ​ളി​യി​ച്ചു കാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക​യ​ച്ചു എന്നാ​ണു കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ പരി​ത​പി​ക്കു​ന്ന​തു്. വല്ല കഴ​മ്പു​മു​ണ്ടോ ആചാ​ര്യ​ന്റെ ആരോ​പ​ണ​ത്തിൽ?”,

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചാ​ര​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കു​ന്തി​യു​ടെ സ്മൃ​തി​നാ​ശം ഞങ്ങൾ ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു് കു​ടി​യേ​റും മു​മ്പു് തന്നെ കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​ന​ട​ക്കം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എല്ലാ​വർ​ക്കും വ്യ​ക്ത​മാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ. ഞങ്ങ​ളു​ടെ കൂടെ വരൂ അമ്മാ ഞാൻ എന്നു് കു​ന്തി​യെ ഉപ​ചാ​ര​പൂർ​വ്വം ക്ഷ​ണി​ച്ച​പ്പോൾ, നീ എപ്പോ​ഴാ​ണു് എന്റെ മക​നാ​യ​തു്, എനി​ക്കൊ​രു മക​നേ​യു​ള്ളൂ അവൻ തേ​ജ​സ്വി​യായ സൂ​ര്യ​പു​ത്രൻ” എന്നാ​ണ​വർ മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞ​തു്.”

വയോ​ജ​ന​ന​ങ്ങൾ​ക്കും വേണം അന്ത്യ​ദി​ന​ങ്ങ​ളിൽ ഹി​മാ​ല​യ​ത്തിൽ വി​ശ്ര​മം എന്ന ഗു​രു​കുല സം​വാ​ദ​ത്തി​ലേ​ക്കു് പോവാൻ തേരിൽ കയ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ആയിരം പൂർണ ചന്ദ്ര​ന്മാ​രെ കണ്ട ആ ഇളമുറ പാ​ണ്ഡ​വൻ.

“പ്ര​തി​രോ​ധ​വ​ഴി​യാ​ണു് നി​ങ്ങൾ കാ​രു​ണ്യ​കൗ​ര​വർ ഹീ​ന​പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ആക്ര​മ​ണ​വാ​സ​ന​ക്കു പക​ര​മാ​യി തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത ജീ​വ​നോ​പാ​ധി​യെ​ങ്കിൽ, എന്തി​നി​ത്ര ഭാ​രി​ച്ച ചെ​ല​വേ​റ്റെ​ടു​ത്തു? ദൂരെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ പോ​രാ​ട്ട​വേ​ദി​യൊ​രു​ക്കി അവരെ കൊ​ല്ലാൻ ക്ഷ​ണി​ക്കേ​ണ്ട കാ​ര്യം? ഹസ്തി​ന​പു​രി കോ​ട്ട​യു​ടെ വി​ള്ള​ല​ട​ച്ചു അക​ത്തു കാ​ത്തി​രി​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ പാ​തി​രാ​മി​ന്ന​ലാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​നു വരു​ന്ന അർദ്ധ സഹോ​ദ​ര​രെ കയ്യോ​ടെ പി​ടി​കൂ​ടാൻ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. നടു​വൊ​ടി​ഞ്ഞു ചതു​പ്പു​നി​ല​ത്തിൽ മരണം കാ​ത്തു് തളർ​ന്നു​കി​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൂടെ കി​ട​ക്കു​ന്ന പെ​ണ്ണി​നെ പണയം വച്ചു് ചൂ​താ​ടു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രെ പോ​ലെ​യാ​ണോ കൗരവർ അവ​രു​ടെ രാ​ജ​സ്ത്രീ​ളെ എക്കാ​ല​വും പരി​ച​രി​ച്ച​തു്? പ്ര​തി​രോ​ധ​വ​ഴി​യി​ലെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും വീഴ്ച പറ്റി പാ​പി​പാ​ണ്ഡ​വർ ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി കൗ​ര​വ​രാ​ജ​സ്ത്രീ​ക​ളെ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തി​നു ശ്ര​മി​ച്ചാൽ ഏല്ലാ കൗ​ര​വ​കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളി​ലെ​യും മൊ​ത്തം വനി​ത​ക​ളും കൂട്ട ആത്മ​ഹ​ത്യ ചെ​യ്യു​മെ​ന്നു് ഭാര്യ എന്നെ താ​ക്കീ​തു ചെ​യ്തു. അതോടെ ഞങ്ങൾ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര എത്ര​യും വേഗം യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യാ​ക്കി. രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ ഭയ​മി​ല്ലാ​തെ കി​ട​ക്കാൻ, ഞങ്ങൾ ഈ കു​റ്റി​ക്കാ​ടു് വെ​ട്ടി നി​ര​പ്പാ​ക്കി ശത്രു​ക്കൾ​ക്കു പാളയം പോലും പണി​തു​കൊ​ടു​ത്തു.” ഭീ​ഷ​ണ​നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ രണ്ടു കഴു​ക​ന്മാർ ഇര​യു​ടെ ചു​റ്റും ചി​റ​ക​ടി​ച്ചു.

“വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ്വ രതി​സാ​ഹ​സ​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ​ക്കൊ​രു കു​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്ന വസ്തുത ഒളി​പ്പി​ച്ചു​വ​ച്ചാ​ണു് പാ​ണ്ഡു​വി​നെ ഭർ​ത്താ​വാ​യി സ്വീ​ക​രി​ച്ച​തെ​ന്ന കൊ​ട്ടാ​ര​ര​ഹ​സ്യം അങ്ങാ​ടി​പ്പാ​ട്ടാ​ക്കു​മെ​ന്നു ഗാ​ന്ധാ​രി പേ​ടി​പ്പി​ച്ചാ​ണു് മഹാ​രാ​ജ​പ​ദ​വി ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചു പാ​ണ്ഡു​വി​നെ കാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക​യ​ച്ചെ​ന്ന വാർ​ത്ത​യി​പ്പോ​ഴും കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ പ്ര​ച​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. എങ്ങ​നെ വേണം ഹസ്തി​ന​പു​രി പൊ​തു​സ​മൂ​ഹം ഇതിനെ കാണാൻ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പാ​ണ്ഡു​വി​ധ​വ​യും അഞ്ചു കു​ട്ടി​ക​ളും അഭ​യാർ​ഥി​ക​ളാ​യി വി​ദു​ര​ഗൃ​ഹ​ത്തിൽ കഴി​യു​ന്ന ഇടവേള.

“വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു​മു​മ്പു് പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ രതി​യ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ ആൾ​വി​വ​ര​പ്പ​ട്ടിക തന്നാൽ മാ​ത്ര​മേ അയാ​ളു​ടെ കൈ പി​ടി​ക്കൂ എന്ന നി​ബ​ന്ധന ഞാൻ വച്ചി​രു​ന്നു​വോ? ഭാ​ര്യ​യു​ടെ അവി​ഹി​ത​സ​ന്ത​തി​യെ കു​റി​ച്ചി​ത്ര മുൻ​വി​ധി​യു​ള്ള പാ​ണ്ഡു​വി​നു, സ്വ​ന്തം ഷണ്ഡ​ത്വ​ത്തെ കു​റി​ച്ചു് വാ തു​റ​ക്കാ​നെ​ന്താ​യി​രു​ന്നു മടി? കായിക ക്ഷ​മ​ത​യു​ള്ള​വ​നാ​യി​രി​ക്കും കു​രു​വം​ശ​രാ​ജാ​വെ​ന്ന പ്ര​തീ​ക്ഷ​യിൽ, മകളെ പാ​ണ്ഡു​വി​നു് ‘കന്യാ​ദാ​നം’ ചെയ്ത മാ​ദ്ര​രാ​ജാ​വ്അർ​പ്പി​ച്ച വി​ശ്വാ​സ​ത്തെ തകർ​ക്കാൻ വൈ​മ​ന​സ്യം പാ​ണ്ഡു കാ​ണി​ച്ചു​വോ? അതോ, സ്വ​ന്തം രതി​യ​നു​ഭ​വം നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തു് മു​നി​ശാ​പം കൊ​ണ്ടെ​ന്ന കാരണം കൊ​ട്ടാ​രം പാ​ട്ടു​കാ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടു് നാ​ടാ​കെ പാ​ടി​പ്പി​ച്ച​ല്ലേ അയാൾ വന​വാ​സ​ത്തി​നു ഞങ്ങ​ളെ​യും കൂ​ട്ടി പോ​യ​തു്? വംശം നി​ല​നിർ​ത്താൻ ‘പ്രാ​യോ​ഗിക പ്ര​തി​വി​ധി’ തേ​ടു​മെ​ന്ന പാ​ണ്ഡു​നിർ​ദ്ദേ​ശം എന്തു് ‘വഴി’യാണു് അയാൾ എനി​ക്കും മാ​ദ്രി​ക്കും തു​റ​ന്നി​ട്ട​തെ​ന്നു കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​യിൽ കേ​ട്ടു​വോ? കു​ട്ടി​കൾ അഞ്ചു തി​ക​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, ‘ബലേ ഭേഷു്, എന്നു് പറ​ഞ്ഞ​ല്ലേ ആ കി​ട​പ്പു​രോ​ഗി കഥാ​വ​ശേ​ഷ​നാ​യ​തു്? കൂ​ടു​തൽ പ്ര​കോ​പി​പ്പി​ച്ചാൽ ഒരു കഴു​ത​ച്ചു​മ​ടു് അന്തഃ​പുര വി​ഴു​പ്പു​കെ​ട്ടു​കൾ പു​റ​ത്തെ​ടു​ക്കാൻ കു​രു​വംശ ചരി​ത്ര​ത്തിൽ നി​ന്നെ​നി​ക്കു കി​ട്ടും. പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ മഹാ​റാ​ണി​യാ​യി ഞാ​നി​വി​ടെ കഴി​യു​മ്പോൾ ഗാ​ന്ധാ​രി എവിടെ ആയി​രു​ന്നു എന്നൊ​ന്നും ഇപ്പോൾ ഞാൻ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നി​ല്ല.”

“പെറ്റ കു​ട്ടി​ക​ളെ പാ​ഞ്ചാ​ലി പോ​റ്റി വളർ​ത്താ​ത്ത​തു കണ്ടു മനം തപി​ച്ചാ​ണു് നി​ങ്ങൾ അവരെ പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ കൊ​ണ്ടു പോയി വളർ​ത്താൻ ഏൽ​പ്പി​ച്ച​തു് എന്നോ?” അവി​ശ്വാ​സം നി​ഴ​ലി​ക്കു​ന്ന ശബ്ദ​ത്തിൽ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“നേ​ര​ത്തി​നു ഭക്ഷ​ണം കൊ​ടു​ക്കാ​തെ​യും കു​ളി​പ്പി​ച്ചു് വസ്ത്രം മാ​റ്റാ​തെ​യും എന്തി​നാ​ണു് നീ കൊ​ച്ചു​കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ കഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു് എന്നു ഞാൻ വി​മ്മി​ഷ്ട​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചാൽ, ‘ഇതു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​ട്ടി​യ​ല്ല​ല്ലോ പി​ന്നെ​ന്താ?’ എന്ന​വൾ അഞ്ചു പേ​രോ​ടും ഊഴം വച്ചു തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കി തി​രി​ച്ച​ടി​ക്കും. കു​ട്ടി​കൾ ആരുടെ ആയാ​ലും അവർ വി​ശ​ന്നു വാ​വി​ട്ടു നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു് കാണാൻ ആവാതെ അവ​സാ​നം അവ​ള​റി​യാ​തെ കൊ​ണ്ടു പോയി ഞങ്ങൾ സു​ര​ക്ഷി​ത​സ്ഥാ​ന​ത്തു ഏൽ​പ്പി​ച്ചു.” പറ​ഞ്ഞു തീ​രു​മ്പോൾ നകു​ല​ന്റെ കണ്ണു​കൾ നി​റ​ഞ്ഞു ശബ്ദം ഇടറി. ചക്ര​വർ​ത്തി യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ മുഖം താ​ഴ്ത്തി. ജാ​ല​ക​ത്തി​ന്ന​പ്പു​റ​ത്തു രണ്ടു പെൺ​ക​ണ്ണു​കൾ ഇമ​ത​ല്ലാ​തെ ആ രംഗം രഹ​സ്യ​മാ​യി നി​രീ​ക്ഷി​ച്ചു.

“പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കി​ട​യിൽ പര​സ്പ​രം സ്പർ​ദ്ധ വളർ​ത്തി മാ​ന​സി​ക​മാ​യി തളർ​ത്താൻ കൌരവർ നി​യോ​ഗി​ച്ച ചാ​ര​വ​നിത എന്ന രഹസ്യ ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​വും നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​പ്ര​സി​ദ്ധ​ചൂ​താ​ട്ട​ത്തോൽ​വി​ക്കു് ശേഷം പാ​ഞ്ചാ​ലി ഏറ്റെ​ടു​ത്തു എന്ന ആരോ​പ​ണം രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ഹ​സ്തി​ന​പു​രി​ചർ​ച്ച​യിൽ ഈയിടെ കേ​ട്ട​ല്ലോ”, പ്ര​വാ​സി​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലും ചാ​ര​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി​യായ നകു​ല​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“മുൻ​വി​ധി​യി​ല്ലാ​തെ കാണാൻ ഞങ്ങ​ളും തയ്യാർ. ദു​ര്യോ​ധ​നൻ രഹ​സ്യ​മാ​യി അയ​ച്ചു കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന സു​ഗ​ന്ധ​തൈ​ലം അവൾ കു​ളി​ക​ഴി​ഞ്ഞു നഗ്ന​മേ​നി​യിൽ പു​ര​ട്ടു​മ്പോൾ, ഒറ്റ​മു​റി​ക്കു​ടി​ലിൽ എല്ലാം കണ്ടു നിൽ​ക്കു​ന്ന ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രിൽ പെ​ട്ടെ​ന്നു​ണ​രു​ന്ന ഊർ​ജ്ജം, ആ വല്ലാ​ത്ത തി​ടു​ക്കം, അന്ധ​മായ കി​ട​മ​ത്സ​രം, ഊഴം തെ​റ്റി​ച്ചും അവളെ ഉടൻ കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നു​ള്ള ആവേശം-​എല്ലാം വിരൽ ചൂ​ണ്ടു​ന്ന​തു്, കൌ​ര​വ​രു​ടെ അശ്ലീ​ല​രാ​ഷ്ട്രീയ ഉപ​ക​ര​ണം തന്നെ​യാ​വാം പാ​ഞ്ചാ​ലി. കള്ളി വെ​ളി​ച്ച​ത്ത​ക്കാ​നു​ള്ള തെ​ളി​വു് കൂ​ടു​തൽ കി​ട്ട​ട്ടെ, ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യു​മാ​യി പങ്കു വക്കാം.”

“അധി​കാ​ര​മേ​റ്റി​ട്ടു ആഴ്ച രണ്ടു കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല ആരോ​പ​ണ​ങ്ങൾ രണ്ടെ​ണ്ണം പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ പൊ​ളി​ച്ച​ടു​ക്കി​യ​ല്ലോ. ഇന്നു് രാ​വി​ലെ മുതൽ കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളും വാ​ണി​ജ്യ​ത്തെ​രു​വും ആകെ ചർ​ച്ചി​ക്കു​ന്ന​തു ഇവ രണ്ടും:

ഒന്നു്, ദു​ര്യോ​ധ​ന​പു​ത്ര​വ​ധു​വി​നെ കൊ​ണ്ടു് പാ​ഞ്ചാ​ലി വി​ഴു​പ്പ​ല​ക്കി​പ്പി​ച്ചു.

രണ്ടു്, ഭീ​മ​ന്റെ രഥ​യാ​ത്ര​ക്കു് ചാർ​വാ​കൻ വഴി​കൊ​ടു​ക്കാ​തെ തട​സ്സ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു ഭീ​മ​സാ​ര​ഥി​യി​റ​ങ്ങി​വ​ന്നു യു​ക്തി​വാ​ദി​യു​ടെ ചെ​കി​ട്ട​ത്ത​ടി​ച്ചു.

ഇത്ര ഹൃ​ദ​യ​വി​കാ​ര​മി​ല്ലാ​തെ എങ്ങ​നെ നി​ങ്ങൾ വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല ഹി​മാ​ലയ വന​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ നി​ന്നു് പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങി?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ദു​ര്യോ​ധ​ന​പു​ത്ര​വി​ധവ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ വസ​തി​യിൽ വന്ന​തു് സ്ത്രീ​ചർ​മ​പ​രി​പാ​ല​നം എന്ന പു​തു​തൊ​ഴി​ലിൽ നൈ​പു​ണ്യ​വി​ക​സ​ന​ത്തി​നാ​ണു്. ദേഹം വി​യർ​ക്കു​ന്ന ജോലി ചെ​യ്യു​ന്ന​തൊ​രു നല്ല കാ​ര്യ​മെ​ന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി സാ​ന്ദർ​ഭി​ക​മാ​യി പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, സ്വയം കുറെ വി​ഴു​പ്പെ​ടു​ത്തു ആ യു​വ​കൗ​ര​വ​വി​ധവ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​നു പി​ന്നി​ലെ ജലാ​ശ​യ​ത്തിൽ ആസ്വ​ദി​ച്ചു നീ​ന്തി​ക്കു​ളി​ക്ക​യും അതി​നി​ട​യിൽ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ തുണി കഴു​കി​യു​ണ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ വരാൻ വൈ​കി​യ​തി​ന്റെ കാ​ര​ണ​മാ​യി പറ​ഞ്ഞു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ വി​ഴു​പ്പു കണ്ടാൽ വി​ഴു​പ്പെ​ന്നു് തോ​ന്നി​ല്ല എന്നി​ട്ടും ഞാ​ന​തൊ​ന്നു പരീ​ക്ഷി​ക്കാൻ കഴു​കി​നോ​ക്കി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം തി​രി​ച്ചു കൊ​ടു​ത്തു. അതാരു പരാ​തി​യാ​ക്കി?

രഥ​യാ​ത്ര ചെ​യ്യു​ന്ന ഭീ​മ​നു് വഴി തട​യു​ന്ന പദ​യാ​ത്ര​യ​ല്ല അഭി​വ​ന്ദ്യ​ചാർ​വാ​കൻ ചെ​യ്ത​തു്. മത്സ​രി​ച്ചു മു​ട്ടി​യു​രു​മ്മി നട​ന്നു കു​തി​ര​ക​ളെ വിറളി പി​ടി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ പ്ര​കോ​പി​ത​കു​തി​ര​യാ​ണു് വാലു കൊ​ണ്ട​യാ​ളെ ശി​ക്ഷി​ച്ച​തു്. അടി കൊ​ണ്ടു് നി​ല​വി​ളി​ച്ച ചാർ​വാ​കൻ അതു് കണ്ട നാ​ട്ടു​കാ​രോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു, ഭീ​മ​സാ​ര​ഥി ചാട്ട വീശി. അതാരു പരാ​തി​യാ​ക്കി. പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​മ​ല്ല നി​ങ്ങൾ ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്, നാ​ട്ടു​കാ​രു​ടെ വി​ഴു​പ്പ​ല​ക്ക​ലാ​ണു്.”

“സ്ഥ​ല​ജ​ല​ഭ്ര​മം നി​റ​ഞ്ഞ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം​കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് പരു​ക്കൻ പ്ര​ത​ല​വും ചോർ​ച്ച​യു​മു​ള്ള ഈ കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലിൽ ഇനി​യൊ​രു വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാ​ലം കൗ​ര​വ​അ​ടിമ എന്ന കഠി​ന​കൗ​ര​വ​ശി​ക്ഷ നി​ങ്ങ​ളെ അലോ​സ​ര​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു​ണ്ടോ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ ദു​ര​ഭി​മാ​ന​ത്തിൽ തൂ​ങ്ങി​പ്പി​ടി​ക്കു​ക​യാ​ണു്, കാ​ലാ​തി​വർ​ത്തി​യാ​യി മാറാൻ സാ​ധ്യ​ത​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന മഹാ​ഭാ​രത ഇതി​ഹാ​സം എന്ന​താ​ണു് എന്നെ ചി​ന്താ​കു​ഴ​പ്പ​ത്തി​ലാ​ക്കു​ന്ന​തു് അല്ലാ​തെ കൗ​ര​വ​അ​ടിമ എന്ന അവ​സ്ഥ​യൊ​ന്നു​മ​ല്ല. പറ​ഞ്ഞു​വ​ന്നാൽ അവർ നൂ​റു​പേ​രും എന്റെ ആരാ​ധ​കർ.”

“മനു​ഷ്യാ​വ​സ്ഥ​യെ കു​റി​ച്ചെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും വെ​ളി​പാ​ടു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്രാ​നു​ഭ​വം നി​ങ്ങൾ​ക്കു് നൽ​കി​യോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​നു പി​ന്നി​ലെ ജലാ​ശ​യ​ത്തിൽ നീ​ന്തി​ക്കു​ളി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു സാ​യാ​ഹ്ന​വെ​യി​ലിൽ അവ​രി​രു​വ​രും. മൂ​ന്നാം ലിംഗ സൈ​നി​കർ കാവൽ നി​ന്നു.

“യു​ദ്ധാ​വ​സാ​ന​ദി​നം അഞ്ചു മക്കൾ പാ​തി​രാ ചതി​യാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടുക, പഞ്ച​പാ​ണ്ഡ​വർ പോ​റ​ലേൽ​ക്കാ​തെ പോ​രാ​ട്ട ഭൂ​മി​യിൽ നി​ന്നു് ജേ​താ​ക്ക​ളാ​യി പുറത്തുചാടുക-​ഇതെന്നെ ആകെ അട്ടി​മ​റി​ച്ചു. മറി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു യു​ദ്ധ​ഫ​ലം എന്നാ​ണു് ഞാൻ അപ്പോ​ഴും ഇപ്പോ​ഴും മോ​ഹി​ച്ച​തു്. ആ മാ​തൃ​മോ​ഹം പൂ​വ​ണി​ഞ്ഞി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, ഈ കാ​ണു​ന്ന പ്ര​പ​ഞ്ചം ദൈ​വ​സൃ​ഷ്ടി എന്നു് പോലും ഞാൻ ഇരു​കൈ​ക​ളും ഉയർ​ത്തി ഈ വെ​ള്ള​ത്തിൽ നി​ന്നു് കൊ​ണ്ടു് ആകാ​ശ​ത്തേ​ക്കു് നോ​ക്കി മഹ​ത്വ​പ്പെ​ടു​ത്തു​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഇന്നു് ഞാൻ ആൺ​വേ​ദി​യിൽ ഉടു​തു​ണി വലി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട അടിമ. പെ​റ്റ​കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളു​ടെ ശവ​മ​ട​ക്കി​നു സാ​ക്ഷി യാ​വേ​ണ്ടി വന്ന അമ്മ. അഞ്ചു​പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ ഭാരം ചു​മ​ക്കേ​ണ്ടി വന്ന പതിത. എന്റെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര ഇനി​യും തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു കരു​തു​ന്നൊ​രു പെൺ” അടി​ത്ത​ട്ടു് കാ​ണാ​വു​ന്ന ജലാ​ശ​യ​ത്തി​ലേ​ക്ക​വർ ആ മോ​ഹ​സാ​ക്ഷാ​ത്കാ​ര​ത്തി​നാ​യി ഇരു​വ​രും ഒരു​മി​ച്ചു ഊളി​യി​ട്ടു.

“അച്ഛ​നെ കു​റി​ച്ചൊ​രു ഓർമ വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​മാ​യി പങ്കി​ടാ​മോ?” പുതിയ ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കരി​ക്കു​ന്ന​നും കു​റ​യും പാ​യു​ന്ന ആ ഈറൻ കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലിൽ, പരു​ക്കൻ​ത​റ​യി​ലെ പായിൽ ചു​രു​ണ്ടു കി​ട​ന്ന അച്ഛ​നെ ഞാൻ എന്റെ പതി​നാ​റാം പി​റ​ന്നാ​ളി​നു്, കു​ളി​ച്ചു കു​റി​യി​ട്ടു് വന്ദി​ക്കാൻ അറ​ച്ച​റ​ച്ചു മു​ന്നോ​ട്ടു കാൽ​വ​ച്ചു ചെ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. എന്നെ കണ്ട​പ്പോൾ ആ മുഖം ഒന്നു് കൂടി ഇരു​ണ്ടു. ഇന്നെ​ന്റെ ജന്മ​ദി​ന​മെ​ന്നു ഞാൻ കൈ​കൂ​പ്പി അയാ​ളോ​ടു് പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, “ആരാടാ ശരി​ക്കും നി​ന്റെ ബീ​ജ​ദാ​താ​വ്?”

എന്നു അശ്ലീ​ല​മായ കൈ ചല​ന​ത്തോ​ടെ അപ​ശ​ബ്ദ മു​ണ്ടാ​ക്കി അയാൾ എന്നെ വെ​ല്ലു​വി​ളി​ച്ചു. യമൻ എന്നു ഞാൻ മേ​ലോ​ട്ടു​നോ​ക്കി മൃ​ദു​വാ​യി പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അയാൾ ആഭാ​സ​ക​ര​മാ​യി പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു. അൽ​പ്പ​വ​സ്ത്ര​യായ ചി​റ്റ​മ്മ മാ​ദ്രി ആ സമ​യ​ത്തു മു​റി​ക്ക​ക​ത്തു കട​ന്ന​പ്പോൾ, പു​റ​ത്തു പോവാൻ ഞാൻ തു​നി​ഞ്ഞു. അതാ മു​റ്റ​ത്തു വെ​ട്ടു​പോ​ത്തിൻ പു​റ​ത്തൊ​രു കരി​ങ്കാ​ലൻ പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ നേരെ എറി​യാ​നാ​യി കയർ കു​രു​ക്കി​ടു​ന്നു. പി​റ്റേ​ന്നു കു​ടി​ലി​ന്ന​രി​കെ ഉണക്ക വിറകു കൂ​ട്ടി പാ​ണ്ഡു​വി​നു് ചി​ത​ക​ത്തി​ക്കു​മ്പോൾ, ഞങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പം കൂ​ട്ടി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു് ദി​വ്യ​തേ​ജ​സ്സു​ള്ള തെ​ണ്ടി​പ്പ​ട്ടി മാ​ത്രം.” മൺ​മ​റ​ഞ്ഞ കു​രു​വം​ശാ​ധി​പൻ പാ​ണ്ഡു​വി​നു് സ്മാ​ര​കം നിർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന തീ​രു​മാ​നം രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ അറി​യി​ച്ചു ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലേ​ക്കു മറ്റു​നാ​ലു പേർ​ക്കൊ​പ്പം പോ​വു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ.

“ഇന്നു​മൊ​രു നവജാതശിശുമരണം-​ദരിദ്രകുടിലിലല്ല, ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ. അന്തഃ​പു​ര​വേ​ല​ക്കാ​രു​ടെ വസ​തി​യി​ല​ല്ല, മഹാ​റാ​ണി ഗം​ഗ​യു​ടെ പ്രസവത്തിൽ-​തുടർച്ചയായ ഏഴാ​മ​ത്തെ. ദു​രൂ​ഹ​ത​യൊ​ന്നും തോ​ന്നി​യി​ല്ലേ?” മഹാ​രാ​ജാ​വു് ശാ​ന്ത​നു​വി​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​ചോ​ദി​ച്ചു.

കണ്ണു​തു​റ​ന്നു നോ​ക്കി​യാൽ കാ​ണു​ന്ന ഈ ലോ​ക​ത്തിൽ എന്തെ​ങ്കി​ലും ദു​രൂ​ഹ​മ​ല്ലാ​തു​ണ്ടോ? തെ​രു​വായ തെ​രു​വെ​ല്ലാം ഓടി​ന​ട​ന്നു ഇല്ലാ​ത്ത കഥകൾ നെ​യ്യു​ന്ന നി​ങ്ങൾ നാളെ ഇതേ സമ​യ​ത്തു ഒരു പിടി ചാ​ര​മാ​യി മാ​റി​യാൽ അതും ദു​രൂ​ഹ​മാ​വു​മോ? ഇന്ന​ലെ ഈ സമ​യ​ത്തു ഗർ​ഭ​ശ്രീ​മാ​നാ​യി​രു​ന്ന കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി ഇപ്പോൾ നദി​യൊ​ഴു​ക്കി​ലെ​വി​ടെ​യോ പൊ​ങ്ങിയ കു​ഞ്ഞു​ജ​ഡ​മാ​യ​തിൽ ദു​രൂ​ഹ​ത​യി​ല്ലേ? ഉണ്ടു്. ഇനി അതി​ല​ധി​കം ദു​രൂ​ഹ​മ​ല്ലേ ഇന്നു് പു​ലർ​ച്ച ചോ​ര​ക്കു​ഞ്ഞി​നെ പു​ഴ​യിൽ കഴു​കി​യെ​ടു​ക്കും മു​മ്പു് കൈ​വി​ര​ലു​കൾ​ക്കി​ട​യി​ലൂ​ടെ ഒഴു​ക്കിൽ വീ​ണു​പോയ കു​ഞ്ഞി​നെ പ്ര​സ​വി​ച്ച ഗം​ഗ​യി​താ, കൊ​ട്ടാ​ര​ഉ​ദ്യാ​ന​ത്തിൽ വാ​സ​ന​പൂ​ക്കൾ പറി​ക്കു​ന്ന​തു നോ​ക്കൂ. രാ​ത്രി​യ​വൾ എന്റെ പായിൽ സു​ഗ​ന്ധി​യാ​യി കി​ട​ക്കു​മ്പോൾ വീ​ണ്ടു​മൊ​രു ഗർഭം ധരി​ക്കാൻ ശാ​രീ​രി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യു​ണ്ടാ​വും എന്നു​റ​പ്പു്. നാ​ളെ​യ​വൾ ഗർ​ഭ​വ​തി​യാ​കും. മറ്റ​ന്നാൾ വീ​ണ്ടും, പെറ്റ കു​ഞ്ഞി​നെ മുക്കിക്കൊല്ലും-​ഒന്നും ദു​രൂ​ഹ​മ​ല്ല. എന്തു് ഹീ​ന​പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കും നി​ങ്ങ​ളോ​ടു് വാ​തു​റ​ന്നു വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കാ​നു​ണ്ടാ​വും പി​ന്നാ​മ്പുറ കഥകൾ.

“ഗാർ​ഹി​ക​പീ​ഡ​ന​ത്തി​നു മകൾ ഇര​യെ​ന്ന ആരോ​പ​ണ​വു​മാ​യി പാ​ഞ്ചാ​ലൻ പീഢക പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​തി​രെ പടവാൾ ഉയർ​ത്തി​യ​ല്ലോ. ഭാ​ര്യാ​പി​താ​വി​ന്റെ ഭീ​ഷ​ണി​യിൽ ഭയ​ന്നു​പോ​യോ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വന​വാ​സ​ക്കാ​ലം.

“ദക്ഷി​ണ​യാ​യി ചി​ല​രിൽ നി​ന്നൊ​ക്കെ തള്ള​വി​രൽ കടി​ച്ചു​മു​റി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന ഗു​രു​ദ്രോ​ണർ എനി​ക്കൊ​രു അസാ​ധ്യ​പ​ണി തന്നു. സഹ​പാ​ഠി പാ​ഞ്ചാ​ല​നെ വരി​ഞ്ഞു​കെ​ട്ടി ദക്ഷി​ണ​യാ​യി മു​മ്പിൽ വക്ക​ണം. അന്നു് ഞാൻ കൗ​മാ​ര​വി​ദ്യാർ​ത്ഥി. എന്നി​ട്ടും ഏൽ​പ്പി​ച്ച ജോലി ചെ​യ്തു. പക്ഷെ പാ​ഞ്ചാ​ലീ​പ​രി​ണ​യ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലൻ എന്റെ ചെ​വി​യിൽ പറ​ഞ്ഞു, അന്നു് ഞാൻ നി​ന​ക്കു് ബന്ദി​യാ​യി വഴ​ങ്ങി​ത്ത​ന്ന​തു്, ദ്രോ​ണ​ശാ​പം നി​ന​ക്കു​ണ്ടാ​വാ​തി​രി​ക്കാ​നാ​ണെ​ന്നു്. അത്ര​മേൽ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട പാ​ഞ്ചാ​ല​നി​പ്പോൾ പര​സ്യ​മാ​യി ചൂ​ടാ​വ​ണ​മെ​ങ്കിൽ, ആരോ ഞങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു സത്യം പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​വും.

സന്യ​സ്ഥർ​ക്കു് സേവനം നൽകാൻ കൗ​ര​വാ​ജ്ഞ​യു​ള്ള​പ്പോൾ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ ആ പുറം ജോ​ലി​ക്കു നി​ത്യ​വും തള്ളി​വി​ടു​ന്ന​തു് കണ്ടു ഞാനും മു​ഷ്ടി​ചു​രു​ട്ടി പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​യാ​യി​രു​ന്ന​വൻ തന്നെ വേണം ആശ്ര​മ​മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങൾ സം​സ്ക​രി​ക്കാൻ അല്ലേ, എന്ന​യാൾ അപ്പോൾ വി​ലാ​പ​ത്തോ​ടെ തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ച​പ്പോൾ മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വർ അയാളെ പി​ന്തു​ണ​ച്ചു. ഞാൻ ചൂ​ളി​പ്പോ​യി. പീ​ഢ​ക​യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ ഗാർ​ഹി​ക​സ്ത്രീ​നീ​തി​യിൽ ബാ​ല​പാ​ഠം പഠി​പ്പി​ക്ക​ട്ടെ പാ​ഞ്ചാ​ലൻ. അതൊ​ക്കെ വി​ഭാ​വന ചെ​യ്യു​ന്ന​തിൽ പോ​ലു​മു​ണ്ടൊ​രു കാ​വ്യ​നീ​തി.”

“ആൺ​മ​ക്ക​ളെ യു​ദ്ധ​ത്തിൽ നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട വയോ​ജ​ന​ങൾ​ക്കു കു​ടി​വെ​ള്ള​വും ധാ​ന്യ​വും എത്തി​ച്ചു കയ്യ​ടി നേ​ടു​ന്ന ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നാ​ണു് ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ തേടി വരു​ന്ന​തു്. ഇങ്ങ​നെ ജീ​വി​ത​സാ​യാ​ഹ്നം ദു​രി​ത​ത്തിൽ കഴി​യേ​ണ്ട വരാണോ നി​ങ്ങൾ ഇതി​ഹാസ കഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങൾ?” എല്ലും തോ​ലു​മാ​യി ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ, ഗാ​ന​ധാ​രി, കു​ന്തി, വി​ദു​രർ എന്നി​വർ വനാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ ദു​രി​ത​മ​നു​ഭ​വി​ക്കു​മ്പോൾ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക വഴി​ന​ട​ന്നു അവ​സാ​നം അവരെ കണ്ടെ​ത്തി.

“കൊ​ന്നു തി​ന്നാൻ നേ​ര​ത്തേ വി​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട മാം​സ​ഭോ​ജി​കൾ, ഈ ശോ​ഷി​ച്ച ശരീ​ര​ങ്ങൾ കണ്ടു മടു​പ്പോ​ടെ മട​ങ്ങു​ന്നു. അങ്ങ​നെ​യൊ​രു അസ്തി​ത്വ പ്ര​തി​സ​ന്ധി നേ​രി​ടു​ക​യാ​ണി​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ. പര​സ്പ​രം ജീ​വ​നൊ​ടു​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ​ക്കി​ന്നു പേ​ശി​ക​ളിൽ കരു​ത്തി​ല്ല. ഒരു ആക​സ്മിക കാ​ട്ടു​തീ അതാ​ണു് അര​നൂ​റ്റാ​ണ്ടോ​ളം ഹസ്തി​ന​പു​രി ഭരി​ച്ച ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ ഈയി​ടെ​യാ​യി മോ​ഹി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഞങ്ങൾ ഉറ​ങ്ങു​ന്ന നേ​ര​ത്തു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉത്സാ​ഹ​ത്തിൽ മനു​ഷ്യ​നിർ​മ്മി​ത​മാ​യൊ​രു അഗ്നി​ബാ​ധ​യാ​യാ​ലും സ്വാ​ഗ​തം.”

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ജ​യ​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ​വാർ​ഷി​കം നി​ങ്ങൾ കു​ടും​ബ​സ​മേ​തം ആഘോ​ഷി​ക്കു​മ്പോൾ, വീഴ്ച പറ്റി​യോ? പത്തു വർഷം രാ​ജ​സൂയ ചക്ര​വർ​ത്തി​നി ആയി​രു​ന്ന ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം വരെ പോയി എന്തു​ണ്ട​വി​ടെ വി​ശേ​ഷം എന്നു് ഇതു് വരെ തി​ര​ക്കി​യി​ല്ലേ?” ആഘോഷ വേ​ദി​യിൽ നി​ന്നി​റ​ങ്ങി രഥ​ത്തിൽ കയ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക തട​ഞ്ഞു.

“ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം? ചക്ര​വർ​ത്തി​നി? അതൊ​ന്നും നി​ങ്ങൾ ഇനി​യും മറ​ന്നി​ല്ലേ? കാലിക പ്ര​സ​ക്തി മാ​ത്ര​മു​ള്ള ഒരു മാ​യൻ​നിർ​മി​തി മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ, വി​രു​ന്നു​വ​ന്ന​വ​രെ വഴു​ക്കി​വീ​ഴ്ത്തു​ന്ന ആ കൊ​ട്ടാ​ര​സ​മു​ച്ച​യം? ചക്ര​വർ​ത്തി​നി എന്ന​തു് വെ​റു​മൊ​രു ആല​ങ്കാ​രിക പദ​വി​യും. ആ ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട യമു​ന​തീ​ര​ന​ഗ​രി​യിൽ, കഴി​ഞ്ഞ പത്തു​പ​തി​നാ​ലു വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളിൽ വളർ​ന്ന കു​റ്റി​ക്കാ​ടു​കൾ വെ​ട്ടി നി​ര​പ്പാ​ക്കാ​നും, ജൈ​വ​വൈ​വി​ധ്യ​ങ്ങൾ നശി​പ്പി​ക്കാ​നും ഇനി ഞങ്ങൾ ആരെ​യും സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ല. അത്ര​യും പാ​രി​സ്ഥി​തിക പ്ര​തി​ബ​ദ്ധത ഹസ്തി​ന​പു​രി പൊ​തു​സ​മൂ​ഹം എന്നിൽ നി​ന്നു് പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്.”

“ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലെ സ്ഥ​ല​ജ​ല​ഭ്ര​മ​ത്തി​നും, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പ​ത്തി​നും ഇട​ക്കു​ള്ള കാ​ല​യ​ള​വിൽ കൌരവർ ചെയ്ത കു​ടി​ല​നീ​ക്ക​ങ്ങൾ പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ വി​ളി​ച്ചു പറ​യു​മെ​ന്ന്പാ​ഞ്ചാ​ലി. പ്ര​തി​കാ​ര​ബു​ദ്ധി​യോ​ടെ അടി​മ​ശി​ക്ഷാ​വി​ധി നി​ങ്ങൾ ആയു​ഷ്കാ​ലം നീ​ട്ടി​യാ​ലും പാ​ഞ്ചാ​ലി തള​രി​ല്ല എന്നു് അവളെ നേ​രി​ട്ട​റി​ഞ്ഞി​ട​ത്തോ​ളം ഈ പെൺ​മ​നം പറ​യു​ന്നു. എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ രഹ​സ്യ​കാ​ര്യാ​ല​യ​ത്തിൽ കണ്ടെ​ത്തി.

“സൌ​ന്ദ​ര്യ​വർ​ദ്ധക ഔഷ​ധ​ക്കൂ​ട്ടു​ക​ളും ഹി​മാ​ലയ പഴ​വർ​ഗ​ങ്ങ​ളും പു​ത്തൻ അടി​വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളും പ്ര​ത്യേ​കം സൈ​നി​കൻ വശം ഞാൻ അവൾ​ക്കു രഹ​സ്യ​മാ​യി കൊ​ടു​ത്ത​യ​ച്ച​തു് കി​ട്ടി നന്ദി എന്നു​ള്ള പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മറു​പ​ടി ഇതാ വന​ശ്ര​മ​ത്തിൽ നി​ന്നു്. ഞാൻ വാ​യി​ക്കാം.” മു​റി​യു​ടെ മൂ​ല​യിൽ പുക പര​ത്തു​ന്ന പന്തം വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ലേ​യ്ക്കു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പനയോല വാ​യി​ക്കാൻ നീ​ങ്ങി.

“കറവ വറ്റിയ മാ​ടു​കൾ​ക്കൊ​രു അറ​വു​ശാല? കൗരവർ ബഹു​സ്വ​ര​കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര ഊട്ടു​പു​ര​യെ മാ​റ്റി​മ​റി​ച്ചു​വെ​ന്ന ഗു​രു​തര ആരോ​പ​ണ​വു​മാ​യി പാ​ണ്ഡ​വർ പര​സ്യ​പ്ര​സ്താ​വ​ന​യി​റ​ക്കി​യ​ല്ലോ. ഇരു​സൈ​ന്യ​ങ്ങ​ളി​ലും മി​ണ്ടാ​പ്രാ​ണി​ക​ളോ​ടു് മമ​ത​യു​ണ്ടെ​ന്ന വസ്തുത തള്ളി​യാ​ണു് ധി​ക്കാ​രി കൗരവർ കർ​ഷ​ക​രിൽ നി​ന്നു് നാൽ​ക്കാ​ലി​ക​ളെ യു​ദ്ധ​സം​ഭ​വ​ന​യാ​യി തട്ടി​യെ​ടു​ത്ത​തെ​ന്നും യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ.

എങ്ങ​നെ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​ന്നു?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

യു​ദ്ധ​ത്ത​ലേ​ന്നു വൈകിയ രാ​ത്രി പു​ഴ​ക്ക​ട​വിൽ നീ​രാ​ടു​ന്ന നേരം.

“കൂടെ പൊ​റു​ത്ത പെ​ണ്ണി​നെ പണയം വച്ചു് തോ​റ്റു് അവ​ളു​ടെ പെ​ണ്ണ​വ​കാ​ശ​ങ്ങൾ നഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തിയ പു​രു​ഷാ​ധി​പ​ത്യ​പ്ര​മു​ഖൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ തന്നെ വേണം പെൺ​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ പരി​പാ​ല​ക​നാ​വാൻ. വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്ത​വർ​ക്കു ഞാൻ കൊ​ടു​ത്ത പണി അയ​ല്പ​ക്ക സന്യ​സ്ഥാ​ശ്ര​മ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള രാ​പ്പ​കൽ സം​ര​ക്ഷ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നി​ട്ടു​മ​വർ ആശ്ര​മ​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ പാ​തി​രാ​നീ​ക്ക​ത്തിൽ തട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി വെ​ട്ടി​തി​ന്നി​രു​ന്ന ഇറ​ച്ചി​ക്കഥ പു​റ​ത്താ​യ​പ്പോൾ, അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​ത്തി​ലെ ധാ​ന്യ​ഭ​ക്ഷ​ണം മൂ​ന്നു നേരം വെ​ട്ടി​വി​ഴു​ങ്ങി​യാൽ പോ​രാ​ട്ട​വീ​ര്യം പോ​വു​മെ​ന്ന പേടി കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്ന​ല്ലേ അയാൾ പറ​ഞ്ഞ​തു്? എന്നാൽ ഞാ​ന​യാൾ​ക്കി​പ്പോൾ ഉറപ്പുകൊടുക്കുന്നു-​കുരുക്ഷേത്ര അടു​ക്ക​ള​യിൽ വേവുക പോ​രാ​ട്ട​വീ​ര്യ​ത്തി​നു പറ്റിയ മൃ​ഗ​മാം​സ​മാ​യി​രി​ക്കും ഇന്നും എന്നെ​ന്നും.”

“ആദ്യ​ത്തെ കൗ​ര​വ​സ​ഖ്യ​ക​ക്ഷി സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പൻ ഭീ​ഷ്മർ പത്തു​ദി​വ​സം ആഞ്ഞു വെ​ട്ടി​യി​ട്ടും ഒരു പാ​ണ്ഡ​വ​തല പോലും വീ​ഴാ​ത്ത​തിൽ മനം നൊ​ന്തു നി​ങ്ങൾ, ദ്രോ​ണർ​ക്കു ചുമതല നൽകി ഒളി​ച്ചോ​ടാ​നി​ട​യു​ണ്ടെ​ന്നു പാ​ണ്ഡവ ചാ​ര​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി പറ​യു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“യു​ദ്ധ​കാ​ല​ത്തു വാർ​ത്താ​വി​ത​ര​ണ​ത്തിൽ നി​യ​ന്ത്ര​ണ​മേർ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു് സ്വ​ത​ന്ത്ര​സ​മൂ​ഹ​ങ്ങ​ളിൽ സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​ണു് എന്നു് തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്രം പഠി​ച്ച നി​ന​ക്ക​റി​യാം. എന്നാൽ ഈ ജീ​വ​ന്മ​ര​ണ​പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ കൗ​ര​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം ചാ​ര​വാർ​ത്ത​ക്കു​പോ​ലും വി​നി​മ​യം നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. നാ​ള​ത്തെ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യിൽ നി​ന്റെ ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞി​ല്ല എന്ന സൂചന മാ​ത്രം മതി, എന്റെ ആഗോ​ള​തല ആരാ​ധ​ക​രു​ടെ അകം നീറാൻ. അതു​കൊ​ണ്ടു്, വാർ​ത്ത തമ​സ്ക​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു് ആരോ​പ​ണം നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്ന​തി​നേ​ക്കാൾ സ്വീ​കാ​ര്യം. ഇനി കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ദ്ധം കഴി​യു​ന്ന​തു​വ​രെ നീ, കൗ​ര​വ​ഊ​ട്ടു​പു​ര​യിൽ അറ​വു​സ​ഹാ​യി​യാ​യി ജോലി ചെ​യ്യ​ണം. സസ്യാ​ഹാ​രി​യായ കാ​ശി​ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​കു​ല​ത്തിൽ ജനി​ച്ച​വ​ളെ​ന്ന ജാതി പരി​ഗ​ണ​ന​യി​ലാ​ണു്, ഒരൊ​റ്റ​വെ​ട്ടി​നു തല വെ​ട്ടാ​തെ രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹ​ത്തി​നു​ള്ള ശിക്ഷ മൃ​ഗ​വ​ധ​സ​ഹാ​യി എന്ന ഈ മൃ​ദു​ശി​ക്ഷ​യിൽ ഞാൻ ഒതു​ക്കി​യ​തു്”, ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ നേ​രി​യൊ​രു വിരൽ ചല​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ സ്വ​കാ​ര്യ​സു​ര​ക്ഷാ​ഭ​ടൻ ഒരു കൈ കൊ​ണ്ട​വ​ളു​ടെ വാ പൊ​ത്തി, മറുകൈ കൊ​ണ്ടു് ഉടൽ കൂ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു് പോയി.

“അഭ​യാർ​ത്ഥി​ക​ളോ​ടെ​ന്താ ഇത്ര വെ​റു​പ്പ്?

നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അച്ഛ​ന്റെ അനു​ജ​ന​ല്ലേ അവ​രു​ടെ പരേത ഭർ​ത്താ​വ്? ഒരി​ക്കൽ പാ​ണ്ഡു ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​രാ​ജാ​വാ​യി​രു​ന്ന എന്നും, പരി​ത്യാ​ഗി​യാ​യി കാ​ട്ടിൽ പോ​യ​താ​ണെ​ന്നും പറ​ഞ്ഞു​കേ​ട്ടി​ട്ടു​മു​ണ്ടു്. ഇപ്പോൾ അഞ്ചു​കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും കൊ​ണ്ടു് ഒര​ന്തി​ക്കൂര നോ​ക്കി കോ​ട്ട​വാ​തി​ലിൽ മു​ട്ടു​മ്പോൾ കട​ക്കു പു​റ​ത്തു എന്നു് പറ​യു​ന്ന​താ​ണോ കു​രു​വം​ശ​സം​സ്കാ​രം?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അന​ധി​കൃ​ത​മാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ കഴി​യു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട​ല്ല ആറംഗ കു​ടും​ബ​ത്തെ പാ​റാ​വു​കാർ പി​ടി​ച്ച​ക​ത്തി​ട്ട​തു്. തി​രി​ച്ച​റി​യൽ രേഖയോ സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി​യോ മറ്റു ഔദ്യോ​ഗിക പിൻ​ബ​ല​മോ ഇല്ലാ​തെ കയ​റി​വ​ന്നു,.

“ഞാൻ കു​ന്തി ഇവർ പാ​ണ്ഡ​വർ” എന്നു് നെ​ഞ്ച​ത്ത​ടി​ച്ചു ബഹളം വച്ചാൽ വക​വ​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കു​മോ കൗരവർ?

പര​പു​രു​ഷാ​തി​ക്ര​മ​ത്തി​നു ആവർ​ത്തി​ച്ചു ഇര​യാ​യി കു​ന്തി മൂ​ന്നും, മാ​ദ്രി രണ്ടും പ്ര​സ​വി​ച്ച കു​ട്ടി​ക​ളെ പാ​ണ്ഡു ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചു എന്നു് കു​ന്തി വാ​ക്കാൽ പറ​ഞ്ഞാൽ അഴി​യു​മോ പി​ന്തു​ടർ​ച്ച​യു​ടെ നി​യ​മ​ക്കു​രു​ക്കു്? പാ​ണ്ഡു​വി​ധവ എന്ന തർ​ക്ക​പ​ദ​വി​ക്കു് പരി​ഹാ​രം ന്യാ​യാ​ധി​പ​ന്റെ മു​മ്പിൽ തെ​ളി​വു് നി​ര​ത്ത​ലാ​ണു്. കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​തി​യു​ള്ള ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും ഗാ​ന്ധാ​രി​യും രണ്ടു ദശാ​ബ്ദം മു​മ്പു് കു​ന്തി​യെ അറി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു എന്ന പരി​ച​യം മതിയോ, എല്ലാം ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചു പോയ പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ പി​ന്തു​ടർ​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ഞങ്ങൾ പതി​ച്ചു​നൽ​കാൻ? അഭ​യാർ​ത്ഥി​കൾ എന്ന​ല്ല, അം​ഗീ​കൃത പി​തൃ​ത്വ​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രോ​ടും കൗരവർ കരു​ണ​കാ​ണി​ക്കു​മെ​ന്ന​തി​നു സാ​ക്ഷ്യ​മ​ല്ലേ, ആരോ​രു​മി​ല്ലാ​ത്ത കർണനു കൊ​ടു​ത്ത അം​ഗ​രാ​ജ​പ​ദ​വി? രഥ​മോ​ടി​ക്കേ​ണ്ട​വൻ ഇന്നു് കി​രീ​ടം വച്ച​ല്ലേ നട​ക്കു​ന്ന​തു്? രണ്ടു ഇളമുറ കൗ​ന്തേ​യ​രെ ശി​ശു​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ മാ​റ്റി​പ്പാർ​പ്പി​ച്ചു എന്ന ആരോ​പ​ണ​വും വസ്തു​ത​യു​ടെ ബല​മി​ല്ലാ​ത്ത​ത​ല്ലേ. ഇര​ട്ട​ക​ളു​ടെ അമ്മ മാ​ദ്രി​യെ പാ​ണ്ഡു​ചി​ത​യി​ലേ​ക്കു കു​ന്തി കു​റ്റ​ക​ര​മായ ഗൂ​ഢ​ല​ക്ഷ്യ​ത്തോ​ടെ തള്ളി​യി​ട്ടു​കൊ​ന്നു എന്ന ആരോ​പ​ണം വ്യ​വ​സ്ഥാ​പി​ത​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം അന്വേ​ഷി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി ആ കൊ​ച്ചു കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു് സം​ര​ക്ഷ​ണം കൊ​ടു​ത്ത​താ​ണോ ഞങ്ങ​ളു​ടെ അപ​രാ​ധം? കൊ​ടും​കു​റ്റ​വാ​ളി​ക്കു ചു​വ​ന്ന പര​വ​താ​നി വി​രി​ച്ചാ​ണു് കൗരവർ രാ​ജ​കീയ സ്വീ​ക​ര​ണം കൊ​ടു​ത്ത​തെ​ന്ന്നി​ങ്ങൾ തന്നെ എഴു​തി​ല്ലേ മു​ഖ്യ​വാർ​ത്ത​യാ​യി?”

“ജന്മ​നാ അന്ധ​നാ​യി​രു​ന്നോ? അതോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക വി​ദു​ര​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വ്യാ​സ​ന്റെ മൂ​ന്നു മക്ക​ളിൽ ഒരാ​ളെ​ന്നു സം​ശ​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട വി​ദു​രർ വിവേക വച​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ അക​ത്തു​ക​യെ​ന്നു ചാർ​വാ​കൻ സ്തു​തി ചെയ്ത കാ​ല​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

“കൊ​ട്ടാ​ര​ര​ഹ​സ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ഴു​പ്പു​കെ​ട്ടി​ലാ​ണു് നി​ങ്ങൾ തി​രി​ക​ത്തി​ച്ച​തു്. അതോ നാ​രാ​യ​മോ വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യ വി​ധ​വ​ക​ളും വ്യാ​സ​നും ‘സമ്മേ​ളി​ച്ച’പ്പോൾ ജനി​ച്ച അസാ​ധാ​രണ ജന്മ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും പാ​ണ്ഡു​വും. അവ​രു​ടെ ശാ​രീ​രിക പരി​മി​തി​കൾ ഇന്നു് കു​പ്ര​സി​ദ്ധം. ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ കാ​ഴ്ച​പ​രി​മി​തി പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ ശാ​പ​മാ​ണോ? അധി​കാ​ര​കേ​ന്ദ്രി​ത​മായ മനു​ഷ്യ​നിർ​മ്മി​തി​യാ​ണോ? നേർ​സാ​ക്ഷി​യ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും കാ​ര്യ​ങ്ങൾ കൂ​ട്ടി​വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ രണ്ടാ​മ​ത്തേ​തെ​ന്നു വേണം വി​ചാ​രി​ക്കാൻ. ആരാ​ണു് ചെ​യ്ത​തു് എന്നു് ചോ​ദി​ച്ചാൽ, അന്ധത ആർ​ക്കു പ്ര​യോ​ജ​നം ചെ​യ്തു എന്ന​ന്വേ​ഷി​ക്കാൻ ചു​ഴി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​ക​യൊ​ന്നും വേണ്ട. ന്യാ​യ​മാ​യും നി​ങ്ങൾ പറയും പാ​ണ്ഡു​വി​നു്. കായിക ക്ഷ​മ​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത​വ​നു് കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ ആരു​ചെ​യ്തു കൊ​ടു​ത്തു ഹീ​ന​സ​ഹാ​യം? അവി​ടെ​യാ​ണു്, തെ​ളി​വി​ന്റെ അസാ​ന്നി​ധ്യം. ഒരോ​ല​യിൽ ആരോ കു​റി​ച്ചു​വ​ച്ച സന്ദേ​ശം വാ​യി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. രാ​ജ​വം​ശ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും സാ​ക്ഷ​രത പരി​മി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു. എഴു​ത​പ്പെ​ട്ട​തൊ​ക്കെ എന്റെ ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ വന്ന​തു് ഔദ്യോ​ഗിക ജോ​ലി​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യും. എന്റെ ജോ​ലി​യെ​ന്തെ​ന്നു ചോ​ദി​ച്ചാൽ കു​ഴ​ങ്ങും: മന്ത്രി എന്നൊ​ക്കെ കൊ​ട്ടാ​രം രേ​ഖ​ക​ളിൽ കാണും എന്നാൽ ഞാ​നൊ​രു ആജ്ഞാ​നു​വർ​ത്തി. പാ​ണ്ഡു അധി​കാ​ര​മോ​ഹി​യെ​ന്നു ആവർ​ത്തി​ച്ചു വാ​ദി​ച്ചാ​ലും, മദ​യാ​ന​യു​ടെ കരു​ത്തു​ള്ള ജ്യേ​ഷ്ഠ​നെ പി​ടി​ച്ചു നി​ല​ത്തു മലർ​ത്തി​ക്കി​ട​ത്തി, ഇരു​കാ​ലു​ക​ളും വി​ടർ​ത്തി നെ​ഞ്ചിൽ കയ​റി​യി​രു​ന്നു, കണ്ണു​ര​ണ്ടും കു​ത്തി​പ്പൊ​ട്ടി​ച്ചു, ‘ഇനി നീ അന്ധൻ, രാ​ജാ​വാ​കാൻ അയോ​ഗ്യൻ’ എന്നു് പറ​ഞ്ഞു, കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ ആളെ​ക്കൂ​ട്ടാൻ പറ്റിയ കളി​ക്കാ​ര​നാ​ണോ പാ​ണ്ഡു? അവി​ടെ​യാ​ണു് കൊ​ട്ടാ​ര​അ​ട്ടി​മ​റി വെ​റു​മൊ​രു വി​ഴു​പ്പു​കെ​ട്ടാ​യി മാ​റു​ന്ന​തു്. എങ്കി​ലും സം​ശ​യ​ത്തി​ന്റെ തീ കെ​ടാ​തെ ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ ആവർ​ത്തി​ക്കൂ. ഭീ​രു​ത്വം മാ​റി​ക്കി​ട്ടി​യാൽ അഴി​ച്ചു​ത​രാം അപൂർ​വ്വ​യി​നം രഹ​സ്യ​ങ്ങൾ.”

“നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്രമ നേ​ര​ത്തു പാ​ണ്ഡ​വർ കു​ടി​ലിൽ ഇല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും വി​വ​ര​മ​റി​ഞ്ഞു വന്നു കാ​ര്യം മന​സ്സി​ലാ​യ​പ്പോൾ അവർ​ക്കാ​ശ്വാ​സ​മാ​യി എന്നാ​ണു ഭീമൻ പറ​ഞ്ഞ​തു്. അങ്ങ​നെ ആശ്വാ​സം തോ​ന്നാൻ മാ​ത്രം കു​റ്റ​വാ​ളി ജയ​ദ്ര​ഥ​നെ നി​ങ്ങൾ ഒറ്റ​യ്ക്കു് കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്തു എന്നാ​ണോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വനാ​ശ്ര​മ​ത്തി​നു ചു​റ്റും നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ഗോ​പു​ര​ങ്ങൾ പണിതു അന്തേ​വാ​സി​ക​ളു​ടെ ആഭ്യ​ന്തര സു​ര​ക്ഷ ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്താൻ അഞ്ചാ​ണു​ങ്ങ​ളും അപ്പോൾ പു​റ​ത്തു തി​ര​ക്കി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

“ജെ​യ​ദ്ര​ഥ​നു​മാ​യു​ണ്ടായ ആദ്യ​സ​മാ​ഗ​മം എനി​ക്കു് പീ​ഡാ​നു​ഭ​വം ആയി എന്നോ? പാ​ണ്ഡ​വർ പക്ഷ​പാ​ത​ത്തോ​ടെ അങ്ങ​നെ​യൊ​ക്കെ പറ​ഞ്ഞെ​ന്നി​രി​ക്കും. അതൊരു വന​മ​ഹോ​ത്സ​വം എന്നാ​ണെ​നി​ക്കു തോ​ന്നി​യ​തു്. മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​മു​ത്തി​യു​ള്ള സ്വയം പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലും ഉപ​ചാ​രം ചൊ​ല്ല​ലും ഒക്കെ ഓർ​ക്കു​മ്പോൾ, കു​ലീ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു ജയ​ദ്രഥ പെ​രു​മാ​റ്റം, ബലാൽ​ക്കാ​ര​ശ്ര​മ​ത്തിൽ പോലും കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു ആ പ്ര​ശ​സ്ത സൈ​ന്ധ​വ​വൈ​കാ​രി​കത. ആതി​ഥ്യ മര്യാ​ദ​യോ​ടെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പായിൽ ഇരു​ത്തി സൽ​ക്ക​രി​ച്ച ശേഷം പെ​ട്ടെ​ന്നു​ണ്ടായ കായിക കട​ന്നു​ക​യ​റ്റം പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചൊ​രു പരി​ഭ്ര​മ​വും കൂ​ടാ​തെ ഞാൻ ചെ​റു​ത്തു തോൽ​പ്പി​ച്ചു എന്ന വസ്തുത അയാൾ​ക്കെ​തി​രാ​യി ഒന്നും തെ​ളി​യി​ക്കാ​ന​ല്ല. ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തു് ഞാൻ ചെ​യ്തു എന്നു് പറ​യാ​നാ​ണു്. ഏതു​വി​ധം നോ​ക്കു​മ്പോ​ഴും അയാൾ പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടി​ല​ല്ല. വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ ‘ആന​ന്ദ​മാർഗ’ത്തി​ലൂ​ടെ എനി​ക്ക​യാ​ളെ എളു​പ്പം ബന്ദി​യാ​ക്കി, അരയിൽ കു​ടു​ക്കി​ട്ടു മര​യ​ഴി​ക്കൂ​ടിൽ കു​ന്തി​ച്ചി രു​ത്തി, ഭാ​ര്യാ​സ​ഹോ​ദ​ര​നായ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് മു​ഷി​ഞ്ഞു വി​ല​പേ​ശി ഈ പന്ത്ര​ണ്ടു​കൊ​ല്ല​വ​ന​വാ​സ​ത്തിൽ ഇളവു നേ​ടാ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ? അതൊ​ന്നും ഞാൻ ചെ​യ്തി​ല്ല, പാ​ണ്ഡ​വർ എന്റെ ചെ​ല​വിൽ സു​ഖി​ക്കേ​ണ്ട എന്നു തോ​ന്നി. ഭാ​ര്യ​യെ പണയം വച്ചു് കളി​ച്ചു തോറ്റ കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത ഭർ​ത്താ​വും കി​ങ്ക​ര​ന്മാ​രും കൊ​ടും​കാ​ട്ടിൽ കഴി​യ​ട്ടെ വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാ​ലം എന്നെ​നി​ക്ക​പ്പോൾ തോ​ന്നി​യാൽ, എന്നെ​യും കയ​റ്റു​മോ ജയ​ദ്ര​ഥ​നൊ​പ്പം പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടിൽ?”

“കഴു​ത്തു കടി​ച്ചു മു​റി​ച്ചു ചോര മാ​ത്രം ഊറ്റി​ക്കു​ടി​ച്ച നി​ങ്ങ​ളെ​ന്താ, പി​ട​ച്ചിൽ തീ​രാ​ത്ത കു​ഞ്ഞാ​ടി​നെ കഴു​ക​നു് വലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞ​തു്? തൊലി വലി​ച്ചു​നീ​ക്കി ഉടൽ പൊ​ളി​ച്ചു എണ്ണ​യിൽ പൊ​രി​ച്ചു കൂ​ട്ടം​കൂ​ടി മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കൊ​പ്പം യു​ദ്ധ​വി​ജ​യം ആർ​മാ​ദി​ച്ചു കൂടെ?” ദു​ര്യോ​ധ​ന​വ​ധ​ത്തി​നു ശേഷം പാ​ള​യ​ത്തി​ലെ​ത്തിയ ജേ​താ​ക്ക​ളെ അഭി​ന​ന്ദി​ക്കാൻ വന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഘാതകർ എന്നു നി​ങ്ങൾ പാ​ണ്ഡ​വ​രെ എക്കാ​ല​വും വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച​തും പോ​രാ​തെ​യാ​ണോ, മൃ​ഗ​മാം​സ​ഭോ​ജി എന്നവ മതി​ക്കാൻ കൊ​തി​ക്കു​ന്ന​തു്?”

“വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​കൾ​ക്കു മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി നൽകിയ സൽ​ക്കാ​ര​ത്തിൽ പങ്കെ​ടു​ക്കാ​തെ കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ മാറി നി​ന്ന​ല്ലോ. തു​ട​ങ്ങി​യോ പുതിയ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ സ്ഥാ​നാ​രോ​ഹ​ണ​ത്തിൽ തന്നെ കല്ലു​ക​ടി?”, അത്താ​ഴ​വി​രു​ന്നു​ണ്ടു് കൈ കഴു​കാൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു നട​ക്കു​മ്പോൾ കണ്ട പ്ര​തി​രോ​ധ​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൗ​ര​വ​രു​ടെ കൂടെ സകല കൊ​ള്ള​രു​താ​യ്മ​കൾ​ക്കും കൂ​ട്ടു് നിന്ന കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ, ആയു​സ്സി​ന്റെ ബലം കൊ​ണ്ടു മാ​ത്രം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യു​ദ്ധം അതി​ജീ​വി​ച്ചു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ഞങ്ങൾ​ക്കൊ​പ്പം തി​രി​ച്ചെ​ത്തി യപ്പോൾ, ആ കു​പ്ര​സി​ദ്ധ​ഗു​രു​നാ​ഥ​നെ വെ​റു​മൊ​രു അല​ങ്കാ​ര​പ​ദ​വി​യിൽ ഒതു​ക്ക​ണം എന്ന​തു് മൊ​ത്തം പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​വി​കാ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. ഊണു കഴി​ക്കാ​തെ അയാൾ ഇട​ഞ്ഞു മാറി നി​ന്നു എന്ന​തു് വസ്തു​ത​യാ​ണോ? എനി​ക്കു് സം​ശ​യ​മു​ണ്ടു്. ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​പാ​ച​കർ സു​ഭി​ക്ഷ​മാ​യി രഹ​സ്യ​അ​റ​യിൽ വി​ള​മ്പി​ക്കൊ​ടു​ത്ത കാ​ള​യി​റ​ച്ചി വെ​ടി​പ്പാ​യി തി​ന്നു ഇല നക്കി​ത്തു​ട​ച്ച​തൊ​ക്കെ ചാ​ര​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി നകു​ല​ന്റെ സം​ഘാം​ഗം രഹ​സ്യ​മാ​യി കണ്ടെ​ത്തി”, വാ​ക്കു​കൾ കു​റ​ച്ചു​പ​യോ​ഗി​ച്ച ഭീമൻ പക്ഷെ സമൃ​ദ്ധ​മാം​സ​ഭ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ ആസ്വാ​ദ​ന​ല​ഹ​രി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

“പരേ​തർ​ക്കു നി​ല​വിൽ അവ​കാ​ശി​ക​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ല​ല്ലോ?” കൊ​ട്ടാ​ര​ഗു​രു കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ മഹാ​പു​രോ​ഹി​ത​ന്റെ അത്യു​ക്തി​നി​റ​ഞ്ഞ ശരീര ഭാ​ഷ​യിൽ വി​ളി​ച്ചു​ചോ​ദി​ച്ചു, “പു​ണ്യ​ന​ദി​യിൽ ശ്രാ​ദ്ധം ചെ​യ്യാൻ രക്ത​ബ​ന്ധ​മു​ള്ള ആരെ​ങ്കി​ലും ഈ സദ​സ്സി​ലു​ണ്ടോ?” കൗ​ര​വ​രു​ടെ കൂടെ നിന്ന അം​ഗ​രാ​ജാ​വു് കർ​ണ്ണ​നിൽ കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​ന്റെ നോ​ട്ടം ഉട​ക്കി. ഇരു​കൈ​ക​ളും പി​ന്നിൽ ഒളി​പ്പി​ച്ചും നിൽ​പ്പു് ഒരു കാലിൽ നി​ന്നു് മറ്റൊ​ന്നി​ലേ​ക്കു മാ​റ്റി​യും കർ​ണ്ണൻ അസ്വ​സ്ഥത പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ചു.

“ജഡ​ങ്ങൾ ആറും അര​ക്കി​ല്ല​ത്തിൽ കണ്ട​തു് അസ്വാ​ഭാ​വി​ക​മ​ര​ണ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള നട​പ​ടി​ക്ര​മ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു് വൈ​ദ്യ​പ​രി​ശോ​ധ​ന​ക്കു വി​ധേ​യ​മാ​യി. ആക​സ്മിക അഗ്നി​ബാ​ധ​യിൽ മരി​ച്ച​തി​ന്റെ തെ​ളി​വു​കൾ അങ്ങ​നെ ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി സ്ഥി​രീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട. സ്ഥി​തി​ക്കു് രാ​ജ​കീയ ആചാ​ര​മ​നു​സ​രി​ച്ചു വീ​ണ്ടും ചി​ത​കൂ​ട്ടി ജഡ​ങ്ങൾ ഒന്നൊ​ന്നാ​യി സം​സ്ക​രി​ച്ചു. ഇനി പാ​ണ്ഡ​വർ എന്ന വാ​ക്കു വർ​ത്ത​മാ​ന​കാ​ല​സാ​ധുത ഇല്ലാ​ത്ത​താ​ണു് എന്നു് മഹാ​രാ​ജാ​വു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ രാ​ജ​മു​ദ്ര​യു​ള്ള പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​ത്തിൽ പറ​യു​ന്നു. ഇനി​യ​തി​നു ഭൂ​ത​കാല പരാ​മർ​ശം മാ​ത്രം.” കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ അതു് പറ​യു​മ്പോൾ ഭീ​ഷ്മ​രും ദു​ര്യോ​ധ​ന​നും “തന്നെ തന്നെ” എന്നു് അനു​കൂ​ല​മാ​യി പ്ര​തി​ക​രി​ച്ചു. കർ​ണ്ണൻ മുഖം പൊ​ത്തി പെ​ട്ടെ​ന്നു് ഇറ​ങ്ങി​പ്പോ​വു​ന്ന​തു കൃ​പാ​ചാ​ര്യൻ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു. ആ മു​ഖ​ത്തു അശാ​ന്ത​ഭാ​വം നി​റ​ഞ്ഞു.

“വേ​ട്ട​യാ​ടി​യും പാ​തി​വെ​ന്ത ഇറ​ച്ചി തി​ന്നും പരു​ക്കൻ തറയിൽ ഉറ​ങ്ങി​യും കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലിൽ കൗ​മാ​രം വരെ നി​ങ്ങൾ​ക്കൊ​ക്കെ കാ​ര​ണ​വ​രാ​യി കഴി​ഞ്ഞ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ പ്ര​കൃ​ത​ത്തിൽ എങ്ങ​നെ പെ​രു​മാ​റ്റ​കാ​പ​ട്യം മാ​യാ​ത്ത മു​ഖ​മു​ദ്ര​യാ​യി?” ഭീ​മ​ഗ​ദാ​പ്ര​ഹ​ര​ത്തിൽ തു​ട​യോ​ടി​ഞ്ഞു ചളി​യിൽ വീണ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ അടു​ത്തേ​ക്കു് “എന്തു് പറ്റി ഉണ്ണീ “ എന്നു് വി​ല​പി​ച്ചു അടു​ത്തേ​ക്കോ​ടി​ച്ചെ​ല്ലു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​മു​ഖ്യ​നെ കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കി കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കാ​പ​ട്യ​ത്തെ കാ​ര​ണ​വർ കണ്ട​തു് ജനി​ത​ക​വൈ​ക​ല്യ​മാ​യ​ല്ല, ജന്മ​സൗ​ഭാ​ഗ്യ​മാ​യാ​ണു്. വേ​ട്ട​മൃ​ഗ​മാം​സം ആരോരു മറി​യാ​തെ പൊ​രി​ച്ചു തി​ന്നു ചിറി കഴുകി,.

“ഞാൻ തീർ​ത്തും സസ്യാ​ഹാ​രി’ എന്നു മേനി പറ​യു​ന്ന ഒരു കൗ​മാ​ര​കാ​ല​യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ ഞാൻ ഓർ​ത്തെ​ടു​ക്കു​ന്നു.”

“ഇപ്പോൾ കേട്ട ‘ഗാ​ന്ധാ​രീ​വി​ലാ​പം എത്ര​യോ വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു മു​മ്പു് തന്നെ നി​ങ്ങൾ മഹാ​റാ​ണി ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ ചൊ​ല്ലി പരി​ശീ​ലി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു എന്നോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ഞെ​ട്ട​ലോ​ടെ ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര. മക്ക​ളു​ടെ ജഡ​മാ​ണു് ചു​റ്റും ചി​ത​റി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ ഗാ​ന്ധാ​രി കൺ​കെ​ട്ടു് നീ​ക്കി പൊ​ട്ടി​ക്ക​ര​ഞ്ഞു കൃ​ഷ്ണ​നെ ശപി​ച്ചു പാടിയ ഗാ​ന്ധാ​രീ​വി​ലാ​പ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ പക​ച്ചു​പോയ അന്ത​രീ​ക്ഷം.

“യു​ദ്ധ​മേ​ഘ​ങ്ങൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ആകാ​ശ​ത്തു കറു​ത്തു തു​ട​ങ്ങു​ന്ന ഒരു സന്ധ്യ​യിൽ ഞാൻ പി​തൃ​സ​ഹോ​ദ​രി കു​ന്തി​യെ കണ്ട​ശേ​ഷം ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് പു​റ​ത്തു​ക​ട​ക്കു​മ്പോൾ വി​ദു​രർ പറ​ഞ്ഞു, മഹാ​റാ​ണി ഗാ​ന്ധാ​രി​ക്കെ​ന്നെ കാ​ണ​ണ​മെ​ന്നു്. ഞങ്ങൾ കണ്ടു സം​സാ​രി​ച്ചു. അവി​ശ്വ​സ​നീ​യ​മെ​ന്നി​പ്പോൾ നാം കരു​താ​വു​ന്ന പലതും നാളെ സം​ഭ​വി​ക്കു​മെ​ന്നും, ഇപ്പോൾ മക്ക​ളെ പി​ന്തി​രി​യി​പ്പി​ക്കാൻ നി​ങ്ങൾ കൺ​കെ​ട്ട​ഴി​ച്ചു​ണർ​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ നാളെ നി​സ്സ​ഹാ​യ​യാ​യി വി​ല​പി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​മെ​ന്നും ഞാൻ ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ ഓർ​മ്മി​പ്പി​ച്ചു. പ്രേ​ര​ണ​ക്കു വഴ​ങ്ങു​ന്ന​വ​ര​ല്ല മക്കൾ എന്നും, എന്തു് ചെ​യ്യ​ണ​മെ​ന്നും ഗാ​ന്ധാ​രി ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, അത്ത​രം ഒരു ശോ​ക​സാ​ഹ​ച​ര്യം ഉണ്ടാ​യാൽ, എന്നെ ശപി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടൊ​രു വി​ലാ​പ​ഗീ​തം ഞാ​നി​പ്പോൾ നി​ങ്ങൾ​ക്കു് രഹ​സ്യ​മാ​യി ചൊ​ല്ലി​ത്ത​രാ​മെ​ന്നു ആ വ്യ​ഥിത മാ​തൃ​മ​ന​സ്സി​നെ ആശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചു. ആ ശോ​ക​മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തിൽ, കൃ​ത്യം വാ​ക്കു​കൾ ഓർ​മ്മി​ക്കാൻ, നി​ത്യ​വും സന്ധ്യ​ക്ക​തു നാ​മ​ജ​പ​ത്തി​നൊ​പ്പം വാ​ക്കു​തെ​റ്റാ​തെ ചൊ​ല്ലി പഠി​ക്ക​ണം എന്നു​പ​ദേ​ശി​ച്ച​ത​വർ ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​ത്തോ​ടെ ചെ​യ്തു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്ത​രം എന്നെ പര​സ്യ​ശാ​പ​ത്തി​നു നേ​രി​ട്ട​പ്പോൾ, ഒന്നേ എനി​ക്കു് പറ​യേ​ണ്ടി വന്നുള്ളൂ-​അമ്മാ, ഒരു വാ​ക്കു പോലും തെ​റ്റാ​തെ ഗാ​ന്ധാ​രീ​ശാ​പം ഉച്ച​രി​ച്ച​തി​നു നന്ദി.”

“അടി​മു​ടി നവീ​ക​രി​ക്കു​മെ​ന്നു താ​ങ്കൾ ആദ്യ​ദി​നം അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ട​ല്ലോ. എന്താ​യി?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി. കാ​യി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യു​ള്ള ആണു​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു കൊ​ണ്ടു് കോ​ട്ട​യ്ക്കു​ള്ളിൽ ആൾ​ച​ല​നം സാ​വ​ധാ​ന​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

“ഭര​ണ​കൂ​ടം എന്നു പറയാൻ നി​ല​വിൽ അഞ്ചു പാ​ണ്ഡ​വർ മാ​ത്ര​മ​ല്ലേ ഉള്ളൂ. സിം​ഹാ​സ​നം പൊ​ടി​ത​ട്ടി വൃ​ത്തി​യാ​ക്കു​ന്ന​തു് പോലും ഞങ്ങ​ളാ​ണു്. പതി​മൂ​ന്നു​വ​യ​സ്സി​നു മേലെ ഉള്ള​വ​രെ​യെ​ല്ലാം ദു​ഷ്ട​ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ബലി കൊ​ടു​ത്തി​ല്ലേ? പതി​മൂ​ന്നി​നു് താ​ഴെ​യു​ള്ള പുതു ജന​സം​ഖ്യ​യി​ലാ​ണു് ഭാ​വി​തൊ​ഴി​ലാ​ളി​മ​ണ്ഡ​ലം അണി​യി​ച്ചൊ​രു​ക്കേ​ണ്ട​തു്. ഞങ്ങൾ​ക്കും പ്രാ​യ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ശ്ന​മു​ണ്ട​ല്ലോ. ആരോ​ഗ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തു കാ​ട്ടിൽ അല​ഞ്ഞു​ജീ​വി​ച്ച​തൊ​ക്കെ നി​ങ്ങ​ളും ഒരു​പ​ക്ഷെ വാ​യി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടാ​വും. ആയിരം പൂർ​ണ​ച​ന്ദ്ര​ന്മാ​രെ കണ്ടി​ട്ടും, ആയു​സ്സി​ന്റെ ബലം കൊ​ണ്ടു നട​ന്നു വന്നു രക്ത​ച്ചൊ​രി​ച്ചിൽ ഇല്ലാ​തെ ചെ​ങ്കോൽ തട്ടി​യെ​ടു​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞ​താ​ണെ​ന്റെ ആദ്യ​ന​യ​ത​ന്ത്ര നേ​ട്ടം. പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി​യിൽ ജയി​ക്കാൻ പെട്ട പാ​ടൊ​ന്നും ഹസ്തി​ന​പു​രി കോട്ട പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ല്ല. ‘കൊ​ല്ല​രു​തു് എന്തു് ദാ​സ്യ​വൃ​ത്തി​ക്കും തയ്യാർ’ എന്നു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത​സേ​വന ദാ​താ​ക്കൾ ഇരു​കൈ​ക​ളും മലർ​ത്തി പറ​ഞ്ഞ​തു് മൊ​ത്തം അര​മ​ന​യു​ടെ അനു​മ​തി​യാ​യി. നി​ല​വിൽ നേ​രി​ടു​ന്ന വെ​ല്ലു​വി​ളി ഭാ​ര്യ​യു​ടേ​താ​ണു്. കു​ന്തി​യെ​യും ഗാ​ന്ധാ​രി​യെ​യും വന​വാ​സ​ത്തി​ന​യ​ച്ചു​വേ​ണം അവൾ​ക്കു രാ​ജ​മാ​താ​പ​ദ​വി ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടാൻ. എതി​രാ​ളി​യാ​യി അഭി​മ​ന്യു​വി​ധവ എത്തി​യ​താ​ണു് കഷ്ടം. കൈ​ക്കു​ഞ്ഞായ പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നെ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു​വേ​ണം ഉത്ത​ര​ക്കു് കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ അവ​കാ​ശ​ത്തോ​ടെ കാ​ലു​കു​ത്താൻ. അധി​കാര പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളു​ടെ നടു​ക്ക​ട​ലി​ലും ഒരു വെ​ള്ളി​വെ​ളി​ച്ചം ഞങ്ങൾ കാണുന്നു-​പാഞ്ചാലിയുടെ അഞ്ചു മക്കൾ മരി​ച്ചു​പോ​യ​തു കൊ​ണ്ടു ഭാ​വി​യിൽ പരീ​ക്ഷി​ത്തും അവരും തമ്മിൽ സം​ഘ​ട്ട​ന​സാ​ധ്യത ഒഴി​ഞ്ഞു​പോ​യി. ഒരാ​ലോ​ച​ന​യു​മി​ല്ലാ​തെ​യ​ല്ലേ ഭീ​ഷ്മർ കു​രു​വം​ശ​ത്തിൽ കൊ​ള്ള​രു​താ​ത്ത ഓരോരോ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ ചെ​യ്ത​തു്. ഇനി ശര​ശ​യ്യ​യിൽ ചെ​ന്നു​ക​ണ്ടു രാ​ജ​ഭ​രണ ബാ​ല​പാ​ഠ​ങ്ങൾ ഞാൻ നേ​രി​ട്ടു് പഠി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് കൃ​പാ​ചാ​ര്യർ. രഥ​മോ​ടി​ക്കാ​നു​ള്ള​വ​രെ​ല്ലാം കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​തു​കൊ​ണ്ടു് ഭീമൻ സാരഥി.” യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ട​ല്ല സം​സാ​രി​ച്ചു കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​തു്. ചെ​ന്നി​യിൽ തല്ലി​യും, കാ​ലു​കൾ മു​ന്നോ​ട്ടും പി​ന്നോ​ട്ടും ചലി​പ്പി​ച്ചും, സ്വയം സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ജാ​ല​ക​ത്തി​ന്ന​പ്പു​റ​ത്തു അയാ​ളു​ടെ കൗ​തു​ക​ചേ​ഷ്ട​കൾ മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വർ നീ​ര​സ​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കി.

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ചോ​ര​യു​ടെ​യും, ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ​യും രു​ചി​യ​റി​ഞ്ഞ മറ്റു നാലു പോ​രാ​ളി​പാ​ണ്ഡ​വർ നാളെ നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ തി​രി​ഞ്ഞാൽ? പാ​ഞ്ചാ​ലി അവ​രു​ടെ കൂടെ ചേർ​ന്നാൽ? അങ്ങ​നെ​യാ​ണു് ഞാൻ പുതിയ മഹാ​രാ​ജാ​വി​നെ നേ​രി​ട്ട​തു്” അഭി​മു​ഖ​ത്തി​ന്റെ പന​യോ​ല​രേഖ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​ക​നു കൈ​മാ​റിയ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അന്ന​ത്തെ തൊ​ഴി​ല​നു​ഭ​വം പങ്കി​ട്ടു.

“കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തിൽ അന്തഃ​ഛി​ദ്രം വി​ത​ക്കു​ന്ന ഇട​പെ​ടൽ​പ​ത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​യു​ടെ തെ​റി​ച്ച ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു് മറു​പ​ടി പറ​യാ​നാ​വാ​തെ തല ചൊ​റി​യു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ ഞാൻ ഇതാ മു​മ്പിൽ കാ​ണു​ന്നു.”

“അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം ഇല്ലെ​ങ്കിൽ?”, ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ ചമ്രം പടി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു ഭക്ഷ​ണം കഴി​ക്കു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കി കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കു​ഴി​മ​ടി​യ​നായ ഒരാളെ മറ്റു നാ​ലു​പേർ വള​ഞ്ഞു വീ​ഴ്ത്തി, വെ​ട്ടി, തൊ​ലി​യു​രി​ച്ചു ചു​ട്ടു​തി​ന്നും. ഒരാൾ മാ​ത്ര​മാ​വു​മ്പോൾ എന്നെ പച്ച​ക്കു് തി​ന്നും. അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം വയർ​നി​റ​ക്കുക മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഈ വീ​ട്ടിൽ നര​ഹ​ത്യ തട​യി​ടു​ന്നു എന്നു് കൂടി മന​സ്സി​ലാ​യ​ല്ലോ!”,

“രഹ​സ്യ​സ​ന്ത​തി എന്നൊ​ക്കെ നാം ഇക്കാ​ല​വും സം​ശ​യി​ച്ച കർ​ണ്ണ​ന്റെ പി​തൃ​ത്വം അപ്പോൾ ഭീ​ഷ്മ​രു​ടെ കു​തി​ര​വ​ണ്ടി ഓടി​ക്കു​ന്ന അതി​ര​ഥ​നു​ത​ന്നെ? ഔദ്യോ​ഗിക അം​ഗീ​കാ​ര​മു​ള്ള വൈ​ദ്യ​ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​രു​മാ​യി കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച​യിൽ ഞെ​ട്ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന വി​വ​ര​ങ്ങൾ: ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ ഇന്ന​ലെ പെയ്ത പേ​മാ​രി​യെ​ക്കാൾ ജന​ങ്ങ​ളെ വല​ച്ച​തു് ‘ജനി​ത​ക​ധാര’ എന്ന വൈ​ദ്യ​ശാ​സ്ത്ര പരീ​ക്ഷ​ണ​ശാ​ല​യു​ടെ ഈ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തൽ ആയി​രു​ന്നു. ഇതി​ന്റെ ഉടമ വേറെ ആരു​മ​ല്ല.

“വേണ്ട ഞങ്ങൾ​ക്കു് രാ​ജ​ഭ​ര​ണം” എന്ന വി​പ്ല​വ​സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ഒളി​പ്ര​വർ​ത്ത​കൻ ചാർ​വാ​കൻ അതി​ര​ഥൻ എക്കാ​ല​വും സം​ശ​യ​ത്തി​ന്റെ നി​ഴ​ലിൽ ആയി​രു​ന്നോ? രക്ത​പ​രി​ശോ​ധന നട​ത്തി​യ​തു് യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ കർ​ണ​നിൽ തന്നെ ആയി​രു​ന്നോ?, അതോ, അതി​ര​ഥ​ന്റെ രണ്ടാ​മ​ത്തെ മക​നി​ലോ? പരീ​ക്ഷ​ണം നടന്ന സമയം സൂ​ര്യ​ഗ്ര​ഹ​ണം ആയി​രു​ന്നു എന്ന വസ്തു​ത​ക്കു് പരി​ശോ​ധ​ന​ഫ​ല​ത്തിൽ സ്വാ​ധീ​ന​മു​ണ്ടോ? സം​ഭ​വ​വി​കാ​സ​ത്തെ പാ​ണ്ഡ​വർ എങ്ങ​നെ നേ​രി​ട​ണം എന്നാ​ണു കു​ന്തി പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തു്? പു​തു​താ​യി പൂ​ക്കാ​ര​ത്തെ​രു​വു​ക​ളി​ലെ ചു​വ​രു​ക​ളി​ലും ഇനി നി​ത്യ​വും വൈ​കു​ന്നേ​രം പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രി​ക​യിൽ.

“കർ​ണ​ന്റെ പി​തൃ​ത്വം” എന്ന പര​മ്പര നാളെ മുതൽ

“കൃഷി ചെ​യ്തു ജീ​വി​ക്കു​വിൻ എന്ന ആശീർ​വാ​ദ​ത്തോ​ടെ, സഹോ​ദ​ര​പു​ത്ര​ന്മാർ​ക്കു സ്വ​ന്ത​മാ​യൊ​രു പു​ര​യി​ട​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ, യമു​ന​യു​ടെ തീ​ര​ത്തെ ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം അന്ധ​രാ​ജാ​വു് ചാർ​ത്തി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ, കണ്ടു​നി​ന്ന​ത​ല്ലാ​തെ, കു​ര​ച്ചു പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ക്കേ​ണ്ട​ത​ല്ലേ കൗരവർ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു്. ചോ​ദി​ച്ചു.

“നൂറു കൗ​ര​വ​രും നി​ത്യ​വും പോയി ഗാ​ന്ധാ​രി​യോ​ടു് രാ​ജ​സ​മ്മ​തം കി​ട്ടാൻ വാ​ശി​പി​ടി​ക്കു​ന്ന കാലം. അവർ​ക്കു​ടൻ വേ​ണ്ട​തു് രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു പ്ര​ത്യേ​കം അരമന പണി​യാൻ സം​ര​ക്ഷി​ത​വ​നം മു​റി​ച്ചു മര​ത്ത​ടി വേണം. പരി​സ്ഥി​തി താ​റു​മാ​റാ​ക്ക​രു​തു് എന്ന മു​ട​ന്തൻ ന്യാ​യം പറ​ഞ്ഞു ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ സമ്മ​തി​ക്കാ​ത്ത​പ്പോ​ഴാ​ണു്, ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം മു​റി​ച്ചു കൃ​ഷി​യി​ടം കണ്ടെ​ത്താൻ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് അനു​മ​തി. ആധാ​ര​ത്തിൽ രാ​ജ​മു​ദ്ര ചാർ​ത്തും മു​മ്പു്, അച്ഛ​നെ കൊ​ല്ലാൻ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ സഹ​ക​ര​ണം തേടി. മദ്യ​ത്തിൽ വിഷം കലർ​ത്താൻ അമ്മ​യെ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ വത്സ​ല​മാ​താ​വു് സമ്മ​തം മൂളി. കാഴ്ച കു​റ​വെ​ങ്കി​ലും, രാ​ജാ​വു്, ഗാ​ന്ധാ​രി നീ​ട്ടിയ ദ്രാ​വ​ക​ത്തിൽ ‘ഒരെ​ലി​യെ’ മണ​ത്തു ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ വി​ളി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു, ഈ ലഘു​പാ​നീ​യം ആദ്യം നീ കു​ടി​ച്ചു വേണം എനി​ക്കു് കഴി​ക്കാൻ. കൗരവൻ കു​ഴ​ങ്ങി. എന്തോ മാ​ലി​ന്യം കണ്ടു, മാ​റ്റി വേറെ കൊ​ണ്ടു​വ​രാം എന്നു് പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, കൺ​കെ​ട്ടു് നീ​ക്കി ഗാ​ന്ധാ​രി സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ന്റെ സം​ഘർ​ഷം തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു സമ​സ്താ​പ​രാ​ധ​ങ്ങ​ളും പൊ​റു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു ഗാ​ന്ധാ​രി​യും മക്ക​ളും കാലിൽ വീ​ഴു​ന്ന​തി​നു ഞാൻ സാ​ക്ഷി. എന്നി​ട്ടും കൈകൾ വീശി പു​റ​ത്തു​വ​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​നൻ രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ ഉച്ച​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞു, പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം വി​ഭാ​വന ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് ഒരു​ത്തമ ഭാ​വി​ജീ​വി​ത​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും, അതി​ലോല പാ​രി​സ്ഥി​തിക പ്ര​ദേ​ശ​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ സം​ര​ക്ഷ​ണം അർ​ഹി​ക്കു​ന്ന ഇട​മാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു്, ഹസ്തി​ന​പു​രി​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ ഒരു കണ്ണു് അവി​ടേ​ക്കെ​ന്നും നീളും. കാടു് കത്തി​ക്കു​ക​യോ അവി​ടെ​യു​ള്ള ജീ​വ​ജാ​ല​ത്തി​നു നാശം വരു​ത്തു​ക​യോ അരു​തു് എന്ന നി​ബ​ന്ധന അനു​ബ​ന്ധ​മാ​യി ചേർ​ത്തി​ട്ടേ, രാ​ജ​മു​ദ്ര​യു​ള്ള ആധാരം മന്ത്രി വി​ദു​രർ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നു് കൈ​മാ​റി​യു​ള്ളു. തോ​റ്റു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വ​ന​ല്ല ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എന്നു് വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന ഇതു​പോ​ലെ എത്ര​എ​ത്ര സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ.”

“ഹസ്തിനപുരി-​കുരുക്ഷേത്ര ദേശീയ പാത വീതി കൂ​ട്ടു​ന്ന ശ്ര​മ​ദാ​ന​ത്തിൽ, കി​ള​ച്ചും മണ്ണു് ചു​മ​ന്നും കൌരവർ നൂ​റു​പേർ പണി ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് പോലെ അഭി​ന​യി​ക്കു​മ്പോൾ, അവരെ ഒന്നൊ​ന്നാ​യി പി​ന്നീ​ടു് ഓർ​ക്കാൻ മാ​ത്രം നി​ങ്ങൾ കൃ​ത്യ​മാ​യി തി​രി​ച്ച​റി​യു​മോ, കു​രു​വം​ശ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ലെ എന്തു​ത​രം കാർ​മി​കർ ആണെ​ന്നു്? സം​ശ​യ​മു​ണ്ടു് അല്ലെ? സാ​ര​മി​ല്ല, അവ​രു​ടെ മൊ​ത്തം പി​തൃ​ത്വം ഒന്നു്, അതാ​ണു് ആ മു​ഖ​സാ​മ്യ​ത്തി​നു മി​ത​മായ സമാ​ധാ​നം. എന്നാൽ ഞങ്ങൾ അഞ്ചു പേരെ നോ​ക്കൂ. ഓരോ​രു​ത്ത​രും ഓരോ വിധം അല്ലെ? കാരണം എന്തെ​ന്നോ? ഒരാൾ കാ​ല​ന്റെ മക​നാ​ണെ​ങ്കിൽ ഒരാൾ ഇന്ദ്ര​ന്റെ മകൻ. ഇര​ട്ട​ക്കു​ട്ടി​ക​ളായ നകു​ല​സ​ഹ​ദേ​വ​ന്മാർ​ക്കു് ഇര​ട്ട​പി​തൃ​ത്വ​മു​ണ്ടു്. എന്തൊ​രു വ്യ​ത്യാ​സ​മാ​ണു് ധാർ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും പാ​ണ്ഡ​വ​രും തമ്മിൽ അല്ലേ?” വേ​ട്ട​മാം​സം തി​ന്നും മദ്യം കഴി​ച്ചും ഭീമൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​മാ​യി കൂ​ട്ടം കൂടി. അജ്ഞാ​ത​വാ​സ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം വി​രാ​ട​ദേ​ശ​ത്തിൽ സൈ​നി​ക​സം​ഭ​രണ ചു​മ​ത​ല​യു​മാ​യി മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വർ ചു​റു​ചു​റു​ക്കോ​ടെ ഓടി​ന​ട​ന്നു.

“നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പൈ​തൃ​ക​മായ കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ലെ നാ​റു​ന്ന കി​ട​പ്പ​റ​ക്ക​ഥ​കൾ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യുടെ മു​മ്പിൽ കഴു​കി​യി​ട്ടു എന്തു് കാ​ര്യം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ സ്വരം കന​ത്തു.

“കഴു​കി​യ​ത​ല്ലേ ഉള്ളു ഇനി ഉണ​ക്കി​മ​ട​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു കട​ക്കാം. പന്ത്ര​ണ്ടു കൊ​ല്ലം കാ​ട്ടിൽ ശിക്ഷ നേ​രി​ട്ടെ​ങ്കി​ലും, പാ​ണ്ഡ​വർ നി​സ്സാ​ര​ന്മാ​ര​ല്ല എന്നു് നി​ങ്ങൾ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര അര​മ​ന​യിൽ ചെ​ന്നു് ശക്ത​മാ​യി പറയണം. പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രെ രാ​ജ​ധർ​മ​ത്തിൽ മധ്യ​വർ​ത്തി ആക്കു​ന്ന രീതി അടു​ത്ത യു​ഗ​ത്തിൽ സാർ​വർ​ത്രി​ക​മാ​വും എന്നു്, ഉത്ത​ര​യു​മാ​യു​ള്ള വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു് വന്ന അഭി​മ​ന്യു ഈയിടെ പറ​യു​ന്ന​തു് കേ​ട്ടു. കു​റ​ഞ്ഞ ചെ​ല​വിൽ കാ​ര്യം നട​ത്തി​ക്കി​ട്ടാൻ നി​ങ്ങ​ളെ​പോ​ലു​ള്ള​വർ​ക്കു നക്കാ​പ്പി​ച്ച തന്നാൽ മതി​യ​ല്ലോ.”

“ഉറ​ക്കം വരാതെ കി​ട​ക്കു​മ്പോൾ, കേൾ​ക്കാൻ കൊ​തി​ക്കു​ന്ന സ്വ​കാ​ര്യം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഇന്നു് മുതൽ നീ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ പു​രു​ഷാ​ധി​കാ​ര​പ​രി​ധി​യിൽ വരു​ന്ന പെ​ണ്ണ​ടി​മ​യ​ല്ല, പൂർ​ണ​സ്വ​ത​ന്ത്ര എന്നാ​രോ വന്യ​ഭാ​വ​ന​യിൽ ഉന്മാ​ദം പടർ​ത്തും. അതോടെ ഈ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തിൽ നി​ന്നു് പു​റ​ത്തു ചാടി കാ​ട്ട​രു​വി​യിൽ സ്വർ​ണ​മ​ത്സ്യ​മാ​യി ഒഴുകി രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു വി​ദൂ​ര​ത​യി​ലേ​ക്കു് പോവും.”

“അങ്ങ​നെ ഒഴു​കി​പ്പോ​യാൽ അനാ​ഥ​രാ​വി​ല്ലേ പ്രി​യ​പാ​ണ്ഡ​വർ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ജാ​ല​ക​ത്തി​നു് വെ​ളി​യിൽ ആയുധം മൂർ​ച്ച കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​വർ​ക്കു് നേരെ വിരൽ ചൂ​ണ്ടി.

“കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​ക​ളാ​യി ജീ​വി​താ​വ​സാ​നം വരെ ഇവിടെ ജീ​വി​ച്ചു കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു ആരോ​രു​മ​റി​യാ​തെ മരി​ക്കും.”

“പ്ര​കൃ​തി പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് നന്മ ചെ​യ്യു​മെ​ന്നു​റ​പ്പാ​യി” പ്ര​ശാ​ന്ത​മായ ആ വസ​ന്ത​കാ​ല​പ്ര​ഭാ​ത​ത്തിൽ വനാ​ശ്ര​മ​ത്തി​നു പു​റ​ത്തു, മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്തു നിൽ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ, ഒരു വി​നോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​രി​യു​ടെ ഉന്മേ​ഷ​ത്തോ​ടെ ചു​റ്റും നോ​ക്കി.

“എലി​യും കു​റു​ക്ക​നും ഓടു​ന്ന വനാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ പന്ത്ര​ണ്ടു വർഷം ശിക്ഷ പ്ര​കൃ​തി തന്നെ​യാ​ണോ പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് എർ​പ്പാ​ടാ​ക്കി തന്ന​തു്?”

“സഹ​ന​ത്തി​ന്റെ നീണ്ട പാത എന്നൊ​ക്കെ യോ​ദ്ധാ​ക്കൾ പറയും. അടി​മ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും ഒരു​നാൾ ഞങ്ങൾ അധി​കാ​രി​യാ​വും. അതാ​ണു് ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം കത്തി​ക്കു​മ്പോൾ പ്ര​കൃ​തി തന്ന വാ​ക്കു്. ഈ ദു​രി​ത​ജീ​വി​തം കുറെ ക്ഷ​മി​ക്കും. എല്ലാം ത്യാ​ഗം എന്നു് പോലും കരു​തും. ഒന്നും ഫലി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, ആയുധം കയ്യി​ലെ​ടു​ക്കും. തലകൾ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും ഉരു​ളും.”

“ഊഴം കാ​ത്തു അവസരം കി​ട്ടിയ പാ​ണ്ഡ​വ​രി​ലൊ​രാൾ പായ പങ്കി​ടാൻ ചങ്കി​ടി​പ്പോ​ടെ ഈ ഒറ്റ​മു​റി​യിൽ വരു​മ്പോൾ, മറ്റു നാലു പാ​ണ്ഡ​വർ നി​ങ്ങ​ളി​രു​വ​രു​ടെ രതി​സ്വ​കാ​ര്യത മാ​നി​ച്ചു കു​ടി​ലിൽ നി​ന്നു് പു​റ​ത്തു പോവണം എന്ന​ത​ല്ലേ നി​ല​വി​ലു​ള്ള പൊ​തു​ദാ​മ്പ​ത്യ പെ​രു​മാ​റ്റ​ച്ച​ട്ടം? അതോ അത്ത​രം പരി​ഷ്കൃത ധാ​ര​ണ​യൊ​ന്നും ഇല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“എന്തൊ​ക്കെ താ​റു​മാ​റാ​ക്കി​യാൽ കി​ട​പ്പു മു​റി​ക്ക​ക​ത്തെ ആൺ-​പെൺ ശാ​രീ​രിക പാ​ര​സ്പ​ര്യ​ത്തെ കല​ക്കി​മ​റി​ച്ചു മലി​ന​പ്പെ​ടു​ത്താ​മോ അതൊ​ക്കെ ബാ​ക്കി നാലു പേരും ഒളി​ഞ്ഞും തെ​ളി​ഞ്ഞും ചെ​യ്യും. അപ​മാ​ന​ബോ​ധ​തോ​ടെ കൂ​ട്ടു​കാ​ര​നും ഞാനും രണ്ടു മൂ​ല​യിൽ കമ​ഴ്‌​ന്നു കി​ട​ക്കും. അസ്ത്രം മറ​ന്നു​വ​ച്ച​തു് എടു​ക്കാൻ വന്ന​താ​ണു് എന്നു് ‘നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക’മായി പറ​ഞ്ഞു പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ഒരാൾ മു​റി​യിൽ ഇടി​ച്ചു കയ​റി​യ​തും, ‘കട​ക്കു പു​റ​ത്തു’ എന്നു് പറ​യാ​തെ തന്നെ, അയാൾ ഉടനടി പു​റ​ത്തു കട​ന്ന​തും ഇതു​വ​രെ ഞാൻ മറ​ന്നി​ട്ടി​ല്ല.”

“വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ​സ​ന്ത​തി​ക​ളും വി​വാ​ഹേ​തര രതി​യും കു​രു​വം​ശ​പ്പെ​രു​മ​ക്കു് ഒര​നു​ബ​ന്ധ അല​ങ്കാ​ര​മാ​യി മാ​ത്ര​മെ​ന്നു് കരു​തു​ന്ന വാ​ണി​ജ്യ മണ്ഡ​ലം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലു​ണ്ടു്. അവരെ പക്ഷെ ചി​ന്താ​ക്കു​ഴ​പ്പ​ത്തി​ലാ​ക്കു​ന്ന​തു്, വെ​ളു​ത്ത ദേ​വ​രൂ​പി​കൾ അഞ്ചു​പേർ നി​ങ്ങൾ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും, എന്തി​നൊ​രു ശ്യാമ യാദവൻ? ഒന്നും വേ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്നു് തോ​ന്നി​യോ വല്ല​പ്പോ​ഴും?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“എന്നെ കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്താ​നും പണ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി അടി​മ​യാ​ക്കാ​നും പാ​ടു​പെ​ടു​ന്ന കൌ​ന്തേ​യർ എവിടെ, ഞാൻ ആപ​ത്തിൽ പെ​ടു​മ്പോൾ, പടി​ഞ്ഞാ​റു് കടലോര നഗ​രി​യിൽ എനി​ക്കാ​യി സു​ര​ക്ഷി​ത​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ഒരാ​ലില, സത്യ​ഭാമ പോ​ലു​മ​റി​യാ​തെ, മറി​ച്ചി​ടു​ന്ന ആ പ്രി​യ​സു​ഹൃ​ത്തെ​വി​ടെ.” വനാ​ന്ത​ര​ത്തി​ലെ ആശ്ര​മ​മു​റി​യിൽ ശീ​ത​കാ​ല​സ​ന്ധ്യ​യു​ടെ ഭീ​തി​ത​മായ മൂ​ടു​പ​ടം മു​ഖ​മ​ട​ച്ചു വീണു എന്നി​ട്ടും, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ കണ്ണു​കൾ തു​ളു​മ്പു​ന്ന​തു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​ക്കു് ഇരു​ളിൽ കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു.

“ചൂ​താ​ട്ടം പരി​ശീ​ലി​ച്ചും, കൗ​ര​വ​രെ പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ തോൽ​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു് വി​ഭാ​വന ചെ​യ്തും, അല്ല​ലി​ല്ലാ​തെ വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല ശിക്ഷ കഴി​ക്കു​ക​യാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വർ എന്ന​തൊ​രു സാ​മാ​ന്യ​വ​സ്തു​ത​യാ​യി ഇതി​ന​കം കൗ​ര​വർ​ക്കി​ട​യിൽ പര​ക്കെ അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത​ല്ലേ? ഇതു് മറ​ച്ചു​വ​ച്ചു് നി​ങ്ങൾ എന്തി​നു അവ​ര​ഞ്ചു പേരും നി​ര​ന്ത​രം തലയിൽ തു​ണി​യി​ട്ടു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ രഹ​സ്യ​വി​വര ശേ​ഖ​ര​ണ​ത്തി​ലാ​ണെ​ന്ന വ്യാ​ജ​വാർ​ത്ത ആവർ​ത്തി​ച്ചു വി​ട്ടു കൌ​ര​വ​രെ പ്ര​കോ​പി​പ്പി​ക്കു​ന്നു?”, പത്രാ​ധി​പർ അനി​ഷ്ട​സൂ​ച​ക​മായ ഗോ​ഷ്ടി​യോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു.

“നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​മോ, നൂറിൽ പാതി കൗ​ര​വ​രും ഇപ്പോൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ അതിർ​ത്തി രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു​ള്ള ദേ​ശീ​യ​പാ​ത​ക​ളിൽ കാ​ണു​ന്ന കു​തി​ര​പ്പ​ന്തി​ക​ളിൽ നു​ഴ​ഞ്ഞു കയറി ചാ​ര​പ്പ​ണി നട​ത്തു​ക​യാ​ണു്. പാ​ണ്ഡ​വ​രും അപ്പോൾ കൌ​ര​വ​ര​റി​യാ​തെ ദി​വ്യാ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ തേടി ഒളി​വിൽ പോ​വു​ന്നു എങ്കിൽ എന്താ​ണു് കു​ഴ​പ്പം. തി​ന്നു​ന്ന ചോ​റി​നു രണ്ടു ശത്രു​നി​ര​ക​ളും അങ്ങ​നെ അദ്ധ്വാ​നി​ക്കു​ന്നു. രാ​ജ​വാ​ഴ്ച​ക്കാ​ല​ത്തെ പരി​മിത മാ​ധ്യമ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തിൽ ഇതിൽ കൂ​ടു​തൽ ഭര​ണ​കൂ​ട​ജാ​ഗ്രത ഒരു പെണ്‍പ​ത്ര​പ്ര​വർ​ത്തക എങ്ങ​നെ ഉറ​പ്പു വരു​ത്തും? പറ​ഞ്ഞേ​ക്കാം, ആണ്ടു​പി​റ​പ്പു മുതൽ വേ​ത​ന​സേ​വ​ന​പ​രി​ഷ്ക​ര​ണം വേണം. ഹി​മാ​ല​യ​ത്തി​ലെ വനാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ പോയി പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ അഭി​മു​ഖം ചെ​യ്തു ഒരു കെ​ട്ടു പന​യോ​ല​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളു​മാ​യാ​ണു് ഞാൻ തി​രി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന​തു്. കൗരവ-​പാണ്ഡവ പോ​രാ​ട്ട​ത്തെ​ക്കാൾ പൊ​തു​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​നു താൽ​പ്പ​ര്യം പാ​ഞ്ചാ​ലി എങ്ങ​നെ പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ഗാർ​ഹി​ക​പീ​ഡ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ ചില പാ​ഠ​ങ്ങൾ പഠി​പ്പി​ക്കു​ന്നു എന്ന​താ​യി​രി​ക്കും.”

“തർ​ക്ക​പി​തൃ​ത്വം തീർ​പ്പാ​യി​ല്ലെ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക സം​ശ​യ​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കി.

“വാ​ന​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​നു് പടി​യി​റ​ങ്ങും മു​മ്പു് മനഃ​സ്സാ​ക്ഷി​യെ ഉറ​ങ്ങാൻ അനു​വ​ദി​ക്ക​ണം എന്ന തോ​ന്ന​ലി​ലാ​ണു് സത്യം വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ അഭി​മു​ഖം തരു​ന്ന​തു്. പാ​ണ്ഡു​വു​മൊ​ത്തു ഞാനും മാ​ദ്രി​യും യാതന അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന കാലം. കാ​യി​ക​ക്ഷ​മ​ത​യോ ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി​യോ ഇല്ലാ​ത്ത ദുർ​ബ​ല​നായ പാ​ണ്ഡു, പരു​ക്കൻ തറയിൽ പായ വി​രി​ച്ചു കി​ട​ന്ന ഓർമ്മ. ഞങ്ങൾ രണ്ടു യു​വ​തി​കൾ മാ​തൃ​ത്വം എന്ന പെ​ണ്ണ​വ​കാ​ശ​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി വഴി നോ​ക്കു​ക​യാ​ണു്. സമീ​പ​ത്തെ സന്യ​സ്ഥാ​ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ സേ​വ​ന​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു് കൊ​ണ്ടു് ആശ്ര​മാ​ചാ​ര്യ​നു​മാ​യി അടു​ത്തു. സഹായം ആശ്ര​മ​ത്തിൽ നി​ന്നു് കി​ട്ടി. അവിടെ പോ​വു​ന്ന​തി​നി​ട​യിൽ അരു​താ​ത്ത​തെ​ന്തോ സം​ഭ​വി​ച്ചു എന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വിൽ, പി​റ്റേ​ന്നു് പോ​വാ​തെ വീ​ട്ടി​ലി​രി​ക്കു​മ്പോൾ. ആശ്ര​മ​ത്തിൽ നി​ന്നൊ​രു ‘ഹംസം’ ‘ഉടൻ വരൂ’ എന്ന സന്ദേ​ശം കൈ​മാ​റി. വഴ​ങ്ങി യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ‘ആചാ​ര്യ​സം​യോ​ഗം’ പൊ​തു​സ​മൂ​ഹം അറി​യു​മെ​ന്ന ഭീ​ഷ​ണി​യിൽ ഞങ്ങൾ മടി വി​ട്ടു വീ​ണ്ടും അയാൾ​ക്കു് വഴ​ങ്ങി. വി​ശ്വ​സ്ത അനു​യാ​യി​കൾ​ക്കും ഞങ്ങൾ​ക്കു മേൽ അധി​നി​വേ​ശം ഉണ്ടാ​യി എന്ന​തൊ​രു അനു​ബ​ന്ധ വസ്തുത. ഒന്നും ഞങ്ങൾ മറ​ച്ചു​പി​ടി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. മാ​ദ്രി​യും ഞാനും ഈ പീഡന ആശ്രമ പർ​വ്വം പാ​ണ്ഡു​വി​നെ അറി​യി​ച്ച​തു് സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും, വേ​റൊ​രു വി​ധ​ത്തി​ലാ​യി പോ​വു​മ​ല്ലോ. കു​ട്ടി​ക​ളി​ല്ലാ​തെ മരി​ച്ചു​പോ​യാൽ കു​രു​വം​ശ​ച​രി​ത്ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് നാം എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി തു​ട​ച്ചു​മാ​റ്റ​പ്പെ​ടു​മെ​ന്ന ഓർ​മ്മ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലിൽ, വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​സ്രോ​ത​സ്സു​കൾ വഴി​യെ​ങ്കി​ലും ബീ​ജ​സം​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ മാ​തൃ​ത്വം സാ​ധ്യ​മാ​ക്കൂ എന്നു ഞങ്ങ​ളോ​ടു് പാ​ണ്ഡു കെ​ഞ്ചു​ന്ന അവ​സ്ഥ​യു​ണ്ടാ​യി. ഗർഭ പാ​ത്ര​ത്തി​ന്റെ നി​ല​വി​ളി പാ​ണ്ഡു കേൾ​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, പട്ടി​ണി​ക്കി​ട്ടു കൊ​ല്ലാൻ പദ്ധ​തി​യി​ട്ട​തോ​ന്നും വേ​ണ്ടി വന്നി​ല്ല. കാ​ര്യം നയ​ത​ന്ത്ര​ത്തി​ലൂ​ടെ നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത ഞങ്ങൾ കു​ളി​ച്ചു പൂ ചൂടി സന്യ​സ്ഥ ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ത്യ​സ​ന്ദർ​ശ​ക​രാ​യി ആചാ​ര്യ​നെ​യും അനു​യാ​യി​ക​ളെ​യും നി​യ​ന്ത്രിത രതി​ലീല വഴി കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തി വരച്ച വരയിൽ വീ​ഴ്ത്തി. ഞാൻ മൂ​ന്നു പ്ര​സ​വി​ച്ചു. മാ​ദ്രി കു​റ​ച്ചു വൈകി രണ്ടും. ആചാ​ര്യ​ന്റെ ആത്മീ​യ​പി​ന്തു​ണ​യോ​ടെ, മനു​ഷ്യ​നേ​ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു പി​ടി​കി​ട്ടാ​ത്ത അതീ​ത​ശ​ക്തി​ക​ളാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പി​താ​ക്കൾ എന്നൊ​രു കെ​ട്ടു​കഥ സമർ​ത്ഥ​മാ​യി പൊ​തു​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തിൽ പാ​വ​ന​മാ​യി എത്തി​ച്ചു. ആശ്ര​മാ​ചാ​ര്യ​ന്റെ ആദ്യ​പീ​ഡ​ന​ശ്ര​മ​ത്തെ ഞങ്ങൾ, പെ​ണ്ണ​വ​കാ​ശ​മായ ആസ്വാ​ദ​ന​ര​തി​യി​ലേ​ക്കും, പാ​വ​ന​മായ മാ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലേ​ക്കും പരി​വർ​ത്തി​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞ​ശേ​ഷം പാ​ണ്ഡു​വി​നു് മരി​ക്കാൻ നേരിയ തോതിൽ ബല​പ്ര​യോ​ഗ​വും ഞങ്ങൾ ഏറ്റെ​ടു​ത്തു. ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തി​ലെ ഈ സത്യം ഈ കു​മ്പ​സാ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ ആരാ​ധ​ക​രെ അറി​യി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ആശ്വാ​സ​മു​ണ്ടു്. ഇനി​യെ​നി​ക്കു് തല​മു​ണ്ഡ​നം ചെ​യ്തു വന​വാ​സ​ത്തി​നു തയ്യാ​റെ​ടു​ക്ക​ണം. വിട.”

“കയർ​ത്തു് സം​സാ​രി​ക്കു​മോ പാ​ഞ്ചാ​ലി?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. വന​വാ​സ​ക്കാ​ലം.

“ഞങ്ങൾ ചെ​യ്യേ​ണ്ട പണി ഏൽ​പ്പി​ച്ച​പ്പോ​ഴൊ​ന്നും കയർ​ത്തി​ല്ല. അടിമ എന്ന നി​ല​യിൽ അവൾ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​ത​യോ​ടെ ചെ​യ്യും. എന്നാൽ ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യം ശേ​ഖ​രി​ച്ചു ദൂരെ കുഴി കു​ത്തി മൂടി വരു​മ്പോൾ, വെയിൽ പൊ​ങ്ങി മേ​ലാ​കെ മലി​ന​മാ​യി ക്ഷീ​ണി​ച്ചു വി​യർ​ത്തി​രി​ക്കും. ഞങ്ങൾ ഉറ​ക്ക​മു​ണർ​ന്നു് തണലിൽ, ഇട​ക്കി​ടെ അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​ത്തിൽ കയ്യി​ട്ടു​വാ​രി കളി​ക്കു​ക​യാ​വും. അതു് കണ്ടാൽ അവ​ളു​ടെ മു​ഖ​പേ​ശി​കൾ കന​ക്കും നോ​ട്ടം പി​ശ​കാ​കും ഒച്ച മാറും വിരൽ ചൂ​ണ്ടും. ഒന്നും ചെ​യ്യാൻ ഇല്ലെ​ങ്കിൽ ദി​വ്യാ​സ്ത്രം സം​ഘ​ടി​പ്പി​ക്ക​ണം, യു​ദ്ധ​മാ​ണു് വരാ​നു​ള്ള​തു്. എന്ന​വൾ എന്നോ​ടു് ആജ്ഞാ​പി​ക്കും പി​ന്നെ കു​ന്നി​റ​ങ്ങി താഴെ ജലാ​ശ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു കു​ളി​ക്കാൻ പോവും മു​മ്പു് ‘അമ്മാ അമ്മാ’ എന്നു് പൊ​ട്ടി​ക്ക​ര​യും. അതൊ​ന്നും കണ്ടു കേ​ട്ടു എന്നു നടി​ക്കാ​തെ ഞങ്ങൾ തീ​റ്റ​യും കളി​യും തു​ട​രും.”

“ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പ്ര​തി​സ്ഥാ​ന​ത്തു നിൽ​ക്കു​ന്നു എന്നു് കണ്ണും ചെ​വി​യു​മു​ള്ള കൗ​ര​വ​സ്ത്രീ​കൾ ആണ​യി​ടു​മ്പോൾ, കൊ​ട്ടാ​ര​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ ചുമതല നൽകി അയാളെ തി​രി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​വ​ര​ണ​മെ​ന്നു് വാ​ദി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ പൊരുൾ?” കൗ​ര​വ​സ​ഹോ​ദ​രി​യും, സൈ​ന്ധ​വ​നാ​ടു​വാ​ഴി ജയ​ദ്ര​ഥ​ന്റെ ഭാ​ര്യ​യും, ഹസ്തി​ന​പു​രി വനി​താ​വ​കാശ സമി​തി​യു​ടെ അധ്യ​ക്ഷ​യു​മായ ദു​ശ്ശ​ള​യോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​ചോ​ദി​ച്ചു.

“വാർ​ത്ത വരു​ന്ന​തെ​ല്ലാം വാ​സ്തവ വി​രു​ദ്ധ​മാ​ണു്. ഇര​ട്ട​പൗ​ര​ത്വ​മു​ള്ള​തു കൊ​ണ്ടു് ഞാ​നി​ട​ക്കു് സൈ​ന്ധ​വ​ത്തിൽ നി​ന്നി​വി​ടെ വന്നു വനി​താ​വ​കാശ പരാ​തി​ക​ളിൽ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​മെ​ങ്കി​ലും, എന്നോ​ടു് സം​ര​ക്ഷ​ണം തേ​ടു​ക​യോ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യോ ചെ​യ്യു​ന്ന ‘ഇന’മല്ല ദു​ര്യോ​ധ​നൻ. ഇന്ന​ലെ രാ​ജ​സ​ഭ​കൂ​ടി. പി​താ​മ​ഹൻ നി​സ്സാ​ര​കാ​ര്യ​ങ്ങൾ കെ​ട്ടി​പ്പൊ​ക്കി ഗൗ​ര​വ​ത്തിൽ സം​സാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ, ഞങ്ങൾ തല​താ​ഴ്ത്തി. യോഗം അവ​സാ​നി​ക്കാ​റായ സമ​യ​ത്തു് ഇനി ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ ബാ​ക്കി​യു​ണ്ടോ എന്നു് വേ​ദി​യി​ലു​ള്ള വി​ദു​രർ ആരാ​ഞ്ഞു. സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ എല്ലാ​വർ​ക്കും ആകാം​ക്ഷ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ എഴു​ന്നേ​റ്റു​നി​ന്നു ചോ​ദി​ക്കാൻ വയ്യ.

പമ്പാ​ന​ദീ തീ​ര​ത്തു പർ​ണ​ശാ​ല​ക്കെ​ട്ടി ജീ​വി​ക്കു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ദൂതനെ വി​ട്ടു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി​യും സർ​വ്വാ​ധി​കാ​രി​യു​മാ​യി തി​രി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ എന്നൊ​ക്കെ അറി​യാൻ താൽ​പ​ര്യ​വും അവർ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഈ പറ​യു​ന്ന കൗ​ര​വ​സ്ത്രീ​കൾ ആർ​ക്കും ഭീ​ഷ്മ​രെ നോ​ക്കി ചോ​ദി​ക്കാൻ ധൈ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ അധി​കാ​ര​വ​ഴി​യി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചെ​ടു​ക്കാൻ യോ​ഗ​ത്തിൽ ഞാൻ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നെ​ന്ന വാർ​ത്ത ശരി​യാ​ണു്.

എനി​ക്കു് മാ​ത്ര​മാ​ണു് ധൈ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യ​തു്. വീ​ട്ടി​ലെ ഒരംഗം രണ്ടു ദിവസം കാ​ണാ​തി​രു​ന്നാൽ അവൻ മട​ങ്ങി വരുമോ എന്ന ആശങ്ക നമു​ക്കൊ​ക്കെ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​ണു്. അത്ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള സം​ശ​യ​മാ​ണു് എന്റെ ഭാ​ഗ​ത്തു നി​ന്നു​ണ്ടാ​യ​തു്. കു​രു​വം​ശ​കു​ടുംബ യോ​ഗ​ത്തി​ലെ തീ​രു​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ന്ന നി​ല​യിൽ പു​റ​ത്തു വരു​ന്ന വാർ​ത്ത​ക​ളിൽ പലതും വാ​സ്തവ വി​രു​ദ്ധ​മാ​ണു്. ലൈം​ഗി​കാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തെ അതി​ജീ​വി​ച്ച മുൻ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​ക്കൊ​പ്പ​മാ​ണു് ഞാൻ. ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ (ഭീ​ഷ്മ​രു​ടെ എന്ന​ല്ല ഞാൻ പറ​ഞ്ഞ​ത്) അന്തിമ തീ​രു​മാ​നം എന്താ​ണെ​ന്നു് അറി​യാൻ താൽ​പ​ര്യ​മു​ണ്ടെ​ന്ന എന്റെ ചോ​ദ്യ​ത്തെ കയ്യ​ടി​ക​ളോ​ടെ​യാ​ണു് കൗ​ര​വ​സ്ത്രീ​കൾ സ്വീ​ക​രി​ച്ച​തു്. വൈ​കു​ന്നേ​രം ചേ​രു​ന്ന നിർ​വാ​ഹ​ക​സ​മി​തി യോ​ഗ​ത്തിൽ ഇക്കാ​ര്യം തീ​രു​മാ​നി​ക്കാ​മെ​ന്ന മറു​പ​ടി വി​ദു​രിൽ നി​ന്നു് ലഭി​ച്ചു. നാ​ലു​പേർ പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ത്തി​ലാ​ണെ​ന്ന വാദം തർ​ക്ക​ത്തി​നു് സമ്മ​തി​ച്ചാൽ പോലും, തൊ​ണ്ണൂ​റ്റി ആറു പേരും (ഞാൻ രേഖ പരി​ശോ​ധി​ച്ചു) ആദ്യാ​വ​സാ​നം അവിടെ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അവർ​ക്കി​ല്ലാ​ത്ത അന്തഃ​സം​ഘർ​ഷം പി​ന്നെ ഈ നാ​ലു​പേർ​ക്കെ​ന്തി​നു്? എന്നൊ​ന്നും ഞാൻ ചോ​ദി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. കാരണം, അവ​സാ​ന​ത്തെ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​സ്വ​ര​ത്തി​നും പൂർ​ണ​ശ്ര​ദ്ധ കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന രീ​തി​യാ​ണു് ഞങ്ങൾ തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ പഠി​ച്ച​തു്. വന​വാ​സ​ത്തി​നു പോയി എന്നു് ഞാൻ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ വി​ഭാ​വന ചെ​യ്യു​ന്നി​ല്ല. സു​ഖ​വാ​സ​ത്തി​നു പോയി എന്നാ​ണു്. അവർ ഇപ്പോൾ വീ​ടു​വ​ച്ച ഇട​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഞങ്ങൾ പോയി കണ്ട​താ​ണു്. വേ​നൽ​ക്കാല സു​ഖ​വാ​സ​ത്തി​നു ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പണിത ആഡം​ബ​ര​വ​സ​തി​യാ​ണു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് വി​ട്ടു കൊ​ടു​ത്ത​തു്. ഒന്നും വാർ​ത്ത​യിൽ ചോർ​ന്നു പോ​ക​രു​തു്. അഞ്ചു തടി​മാ​ട​ന്മാർ​ക്കു മൂ​ന്നു നേരം ഭക്ഷ​ണം പാചകം ചെ​യ്യുക വി​ള​മ്പുക ഇച്ചിൽ കഴു​കുക വിറകു കത്തി​പ്പി​ടി​പ്പി​ക്കുക തു​ട​ങ്ങി ഒരു പരി​ഷ്കൃ​ത​വ​നിത വെ​റു​ക്കു​ന്ന തീൻ​ശാ​ല​ദു​രി​ത​ത്തിൽ നി​ന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് മോ​ച​ന​മാ​യി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ സമ്മാ​ന​മാ​യി അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം കൊ​ടു​ത്ത​തും വാർ​ത്ത​ക​ളിൽ പൊ​ലി​പ്പി​ച്ചു കാ​ണു​ന്നി​ല്ല. തമ​സ്ക​ര​ണം അരു​തു് അതൊരു നല്ല വാർ​ത്താ പരി​ച​രണ രീ​തി​യ​ല്ല.

“അഴു​ക്കൊ​ക്കെ കല​ത്തിൽ ഇട്ടു​കൊ​ണ്ടു് പോ​വു​ന്ന ആ ഭം​ഗി​യു​ള്ള സ്ത്രീ ആരാ​ണ​മ്മാ?”, വി​ടർ​ന്ന കണ്ണു​ക​ളു​ള്ള കു​ട്ടി ചോ​ദി​ച്ചു.

“അതൊരു അടി​മ​യാ​ണു് മോനേ. യു​വ​രാ​ജാ​വു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പന്ത്ര​ണ്ടു കൊ​ല്ല​ത്തെ കഠി​ന​ശി​ക്ഷ കൊ​ടു​ത്തി​രി​ക്ക​യാ​ണു്”, അമ്മ ആശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചു.

“ഇങ്ങ​നെ മാ​ലി​ന്യം ചു​മ​ക്കു​ന്ന അടി​മ​യാ​വാൻ എന്തു് തെ​റ്റു് ആ സ്ത്രീ ചെ​യ്തു, അമ്മാ?”, കു​ട്ടി ചോ​ദി​ച്ചു.

“ലഹ​രി​യിൽ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ അവളെ കൗ​ര​വ​രു​മാ​യി രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ പര​സ്യ​ര​തി​ക്കു് നിർ​ബ​ന്ധി​ച്ച​പ്പോൾ, അവൾ എതിർ​ക്കാ​തെ നി​ന്നു് കൊ​ടു​ത്ത​തി​നു നീ​തി​മാ​നായ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കൊ​ടു​ത്ത മാ​തൃ​കാ​പ​ര​മായ ശിക്ഷ.”

“കൈ വി​റ​ച്ചി​ല്ലേ മനു​ഷ്യാ, കൗമാര അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ നെ​ഞ്ചിൽ കൊ​ടു​വാൾ കു​ത്തി​യി​റ​ക്കു​മ്പോൾ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കർ​ണ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര പതി​മൂ​ന്നാം ദിവസം.

“നി​ങ്ങൾ കാ​ര്യ​മ​റി​യാ​തെ​യാ​ണു് എന്നെ മാ​ത്രം പ്ര​തി​യാ​ക്കു​ന്ന​തു്. കൗ​ര​വ​രു​ടെ കു​ത്തും ചവി​ട്ടു​മേ​റ്റ ഈ കു​ഞ്ഞു നി​ല​ത്തു​വീ​ണി​ട്ടും, ശത്രു​ക്ക​ളാൽ ചവി​ട്ടി​മെ​തി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് കണ്ട​പ്പോൾ ‘അവ​ന്റെ ജന്മം അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കൂ’ എന്നു് പെ​റ്റ​ത​ള്ള സു​ഭ​ദ്ര​യു​ടെ യാചന കേട്ട പോലെ തോ​ന്നി. ആ വ്യാ​കു​ല​മാ​താ​വി​ന്റെ ആജ്ഞ അനു​സ​രി​ച്ചു ഞാൻ അഭി​മ​ന്യു​വി​ന്റെ ദു​രി​ത​ശ​രീ​ര​ത്തെ എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി നി​ശ്ച​ല​മാ​ക്കി.”

“തി​മിർ​പ്പി​ലാ​ണ​ല്ലോ പാ​ണ്ഡ​വ​രി​പ്പോൾ ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ. ഏതോ ദരി​ദ്ര ഹസ്തി​ന​പു​രി കർ​ഷ​ക​ന്റെ വി​ത്തു് കൊ​ള്ള​യ​ടി​ച്ചാ​ണ​വർ ഇന്നു് അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം നി​റ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. പത്തു കൈ​ക​ളും മത്സ​ര​ക്ഷ​മ​ത​യോ​ടെ ഭക്ഷ​ണം വാരി അഞ്ചു വാ​യ​ക​ളിൽ നി​റ​ക്കു​മ്പോൾ, നി​ങ്ങൾ ഇവിടെ ഒറ്റ​ക്കു അത്താ​ഴ​പ​ട്ടി​ണി, ഇതെ​ന്താ ഭക്ഷ​ണ​വി​ത​ര​ണ​ത്തിൽ ഈ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ അസ​മ​ത്വം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. വന​വാ​സ​ക്കാ​ലം.

“കർ​ഷ​ക​രു​ടെ വി​ത്തു​പെ​ട്ടി മോ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്ന ആ പാ​പ​ക്ക​നി​യിൽ എനി​ക്കു് പങ്കി​ല്ലെ​ന്നു് ഉടയോൻ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ എന്നോ എനി​ക്കു് ഉറ​പ്പു നൽ​കി​യി​രു​ന്നു. അതു് കൊ​ണ്ടാ​ണെ​നി​ക്കു് അത്താ​ഴ​പ്പ​ട്ടി​ണി. യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ വി​ങ്ങി​പ്പൊ​ട്ടു​മ്പോ​ലെ അതു് കൗരവർ എനി​ക്കു് തന്ന ശി​ക്ഷ​യ​ല്ല പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കെ​തി​രെ എന്റെ പ്ര​തി​രോ​ധ​മാ​ണു്. കർ​ഷ​ക​ന​റി​യാ​തെ ചോർ​ന്ന വി​ത്തു് പാ​ണ്ഡ​വർ വേ​വി​ച്ചു തി​ന്നു​ന്ന പോലെ പട്ടി​ണി കി​ട​ക്കു​ന്ന പെ​ണ്ണി​ന്റെ മേ​നി​യും തേ​യ്മാ​ന​വും അവർ തന്നെ വീ​തി​ച്ചെ​ടു​ക്ക​ട്ടെ.”

“വി​ത്തു് മോ​ഷ്ടി​ച്ചി​ട്ടാ​ണു് അക്ഷ​യ​പാ​ത്രം നി​റ​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു പാ​ഞ്ചാ​ലി പറ​യു​ന്ന​തിൽ കാ​ര്യ​മു​ണ്ടോ? ‘പാ​പ​ക്ക​നി’യിൽ പങ്കു​വേ​ണ്ടെ​ന്നു വച്ചാ​ണു് അത്താ​ഴ​പ്പ​ട്ടി​ണി​യു​മാ​യി അന്തി​യു​റ​ങ്ങു​ന്ന​തു് എന്ന​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ?” നകു​ല​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഈ ‘പാ​ത്രം’ വി​സ്മ​യ​മാ​ണു്. കയ്യി​ട്ടു നോ​ക്കൂ: ഒഴി​ഞ്ഞ​പാ​ത്രം? ഞാൻ കയ്യി​ട്ടാൽ? അപ്പ​വും വീ​ഞ്ഞും. മന​സ്സി​ലാ​യ​ല്ലോ എന്താ​ണു് ദി​വ്യാ​ത്ഭു​ത​മെ​ന്നു്? പാ​ഞ്ച​ലി​ക്ക​തു് വ്യ​ക്ത​മാ​വാ​ത്ത​തി​നു് കാരണമുണ്ടു്-​കൗരവസ്ത്രീകൾക്കു കഴി​ക്കാൻ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ സ്വ​ന്തം ശ്ര​മ​ത്തിൽ വാ​ങ്ങി​ക്കൊ​ടു​ത്ത ഉണ​ക്ക​പ്പ​ഴ​ങ്ങൾ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ആശ്ര​മം വഴി​പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കെ​ത്തി​ച്ചു കൊ​ടു​ക്കും. അതു് കഴി​ക്കു​ന്ന​വൾ ‘അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര’ത്തി​ലെ ‘ഇച്ചി​ലി’ൽ എന്തി​നു കയ്യി​ട്ടു​വാ​ര​ണം?”

“സങ്കീർ​ണ​മാ​ണു് രാ​ഷ്ട്രീ​യം എന്നു് അറി​വു​ള്ള​വർ നെ​റ്റി​ചു​ളി​ച്ചു പറ​യു​ന്നു. തൽ​പ​ര​ക​ക്ഷി​യ​ല്ലേ നി​ങ്ങ​ളും?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാര ഊട്ടു​പുര, മു​യ​ലി​റ​ച്ചി​യും വീ​ഞ്ഞു​മാ​യി എളു​പ്പം പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങാ​വു​ന്ന ഇട​ത്തിൽ ഇരു​ന്നു. അര​മ​ണി​ക്കൂ​റി​ന​കം രാജസഭ സമ്മേ​ളി​ക്കും. ആസന്ന യു​ദ്ധ​ത്തെ കു​റി​ച്ച​റി​യി​പ്പു​കൾ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കും.

“എനി​ക്ക​റി​യാ​വു​ന്ന ഈ ലോകം ലളി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു. നന്മ​തി​ന്മ​ക​ളാൽ നേർ​വ​ര​യി​ട്ടു വേർ​തി​രി​ച്ച കൂ​ട്ടു കു​ടും​ബം. ഞങ്ങ​ളെ ഉത്മൂ​ല​നം ചെ​യ്യാൻ തിന്മ തയ്യാർ എന്നും ഇപ്പോൾ കേ​ട്ടു. ദൂരെ വി​രാ​ട​ത്തി​ലെ ഉപ​പ്ല​വ്യ​യിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ തി​ന്മ​യു​മാ​യി കൂ​ട്ടു​കൂ​ടി ഞങ്ങ​ളെ കൊ​ല്ലാൻ മര​കാ​യു​ധ​ങ്ങൾ സം​ഭ​രി​ക്കു​ന്നു. ആൾ​രൂ​പ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​ക്കി കൗ​ര​വ​പ്ര​ധാ​നി​കൾ എന്നു് മന​സ്സാ സങ്കൽ​പ്പി​ച്ചു വാൾ ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ ആഴ്ത്തി ഭീമൻ പരി​ശീ​ല​നം നേ​ടു​ന്നു. കാ​യ്ക്കു​ന്ന മര​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു കു​ന്തം എറി​ഞ്ഞു യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ നൈ​പു​ണ്യ​വി​ക​സ​ന​ത്തിൽ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​ന്നു. എല്ലാ​വ​രും തി​ര​ക്കി​ലാ​ണു്. ഞങ്ങ​ളെ കൊ​ന്നു കു​ഴി​ച്ചു​മൂ​ടും മു​മ്പു് നി​ങ്ങ​ളെ വെ​ട്ടി​വീ​ഴ്ത്ത​ണം. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി ഒരു​ക്കി ഞങ്ങൾ പാ​ര​സ്പ​ര്യം കാ​ത്തി​രി​ക്ക​യാ​ണു്. അവർ​ക്ക​വി​ടെ ആയു​ധം​വ​ച്ചു് കീ​ഴ​ട​ങ്ങാം. രക്ത​സാ​ക്ഷി​ത്വം വരി​ച്ചാ​ലും ഒര​ച്ഛ​നു ഒര​മ്മ​യിൽ പി​റ​ന്ന കൌരവർ, വൈ​വി​ധ്യ പി​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ പി​റ​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ മു​മ്പിൽ മു​ട്ടു് മട​ക്കി​ല്ല.”

“വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​മ്പോൾ മൂ​ക​സാ​ക്ഷി ആയി​രു​ന്ന പ്ര​മു​ഖ​രെ, വി​ചാ​രണ ചെ​യ്യു​മെ​ന്നു അക്കാ​ല​ത്തൊ​ര​ഭി​മു​ഖ​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നി​ല്ലേ? എന്താ​യി?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര കഴി​ഞ്ഞു പു​തു​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം അധി​കാ​ര​ത്തിൽ കയറിയ നാ​ളു​കൾ.

“കാഴ്ച കണ്ടു രസി​ച്ച​വ​രിൽ ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ള്ള​തു് എന്റെ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ മാ​ത്രം.”

“ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളി​ലെ മാ​ലി​ന്യ​നീ​ക്കം എന്ന എട്ടി​ന്റെ പണി അടി​മ​പ്പെൺ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് ഉടയോൻ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ കൊ​ടു​ത്തു എന്നൊ​ക്കെ പതി​വാ​യി അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളിൽ കേൾ​ക്കു​ന്ന​ത​തിൽ എന്തെ​ങ്കി​ലും കാ​ര്യ​മു​ണ്ടോ? നി​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ സ്വാ​ശ്ര​യ​ശീ​ല​ര​ല്ലേ? മുൻ ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​യ​ല്ലേ പാ​ഞ്ചാ​ലി? നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യം സം​സ്ക​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു് അവ​ളാ​ണോ? പാ​ണ്ഡ​വർ വരാ​റി​ല്ലേ?” പാ​ണ്ഡ​വർ ശിക്ഷ അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന വന​മേ​ഖ​ല​യി​ലെ സന്യാ​സാ​ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളു​ടെ സം​ഘ​ട​ന​കാ​ര്യ​ദർ​ശി​യായ യോ​ഗി​നി​യോ​ടു് ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം കഴി​ഞ്ഞു ആരാ​ധ​കർ​ക്കു് ദർശനം നൽ​കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ആ സു​ന്ദ​രി.

“കർ​ത്ത​വ്യ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ നി​ത്യ​വും വന്നു പാ​ഞ്ചാ​ലി ശു​ചി​മു​റി മാ​ലി​ന്യം നീ​ക്കു​മെ​ങ്കി​ലും, പാ​ണ്ഡ​വർ പതി​വു് സന്ദർ​ശ​കർ അല്ല. നകുലൻ ചി​ല​പ്പോൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ കൂ​ട്ടാ​ളി​യാ​യി വരു​മാ​യി​രു​ന്നു. ആശ്ര​മ​വാ​സി​ക​ളിൽ ആരാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ചാരൻ എന്ന​യാൾ​ക്കു് അറി​യാ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി​യ​പ്പോൾ, വിവരം അറി​യി​ക്കേ​ണ്ട​വ​രെ ഞങ്ങൾ അറി​യി​ച്ചു. അടി​മ​ക​ളു​ടെ ഉട​യ​ത​മ്പു​രാൻ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഉണ്ടോ അട​ങ്ങു​ന്നു, ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ ശേ​ഖ​ര​ണം തു​ടർ​ന്നും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ചുമതല ആണെ​ങ്കി​ലും, കു​ഴി​ച്ചു മൂ​ടേ​ണ്ട പണി നകു​ല​നു നൽകി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നു് ഉത്ത​ര​വാ​യി. ഇപ്പോൾ ഞങ്ങ​ളെ കണ്ടാൽ നകുലൻ പല്ലു് ഞെ​രി​ക്കും. പാ​ണ്ഡ​വർ അധി​കാ​രം പി​ടി​ച്ച​ട​ക്കി​യാൽ മതേ​ത​ര​രാ​ജ്യ​മാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യെ ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു്, രാ​ഷ്ട്രീ​യം കളി​ക്കു​ന്ന ആശ്ര​മ​ങ്ങൾ​ക്കു് ധന​സ​ഹാ​യ​വും സു​ര​ക്ഷ​യും നിർ​ത്തു​മെ​ന്നു് ഞങ്ങ​ളെ ഇട​ക്കൊ​ക്കെ വി​ര​ലു​യർ​ത്തി ഭീ​ഷ​ണി​പ്പെ​ടു​ത്തും.”

“അതൃ​പ്തി​യ​വൾ​ക്കു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, പി​റു​പി​റു​ക്കു​ന്ന​തോ പ്രാ​കു​ന്ന​തോ കാ​ണേ​ണ്ടി വന്നി​ട്ടി​ല്ല. അതൊ​ക്കെ നോ​ക്കു​മ്പോൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ കു​ലീ​ന​പെ​രു​മാ​റ്റ​ത്തി​ന്റെ പേരിൽ മഹ​ത്വ​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​ത​ല്ലേ?”, ഇഷ്ട​മാം​സ​ദൗർ​ല​ഭ്യം കാരണം കാ​ട്ടു​കി​ഴ​ങ്ങു മാ​ന്തി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന ഭീ​മ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആദ്യ​രാ​ത്രി മുതൽ കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ രണ്ടു​പേ​രി​ല​ധി​കം കി​ട​ക്കാൻ പാ​യി​ലി​ട​മി​ല്ലെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു അധി​ക​പ്പ​റ്റായ നാ​ലു​പേ​രെ വിരൽ ചൂ​ണ്ടി​പു​റ​ത്തു ചാ​ടി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ​ക്കു് നേരെ വാ​ക്കു് കൊ​ണ്ടും ശരീരം കൊ​ണ്ടും അതി​രു​വി​ട്ട അവ​ഹേ​ള​ന​മാ​ണ​വൾ ചൊ​രി​ഞ്ഞ​തു്. അതി​ന്റെ ‘കു​ലീ​നത’യെ കു​റി​ച്ചൊ​ന്നും കു​ത്തി​ക്കു​ത്തി ചോ​ദി​ക്ക​രു​തേ. ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ ദു​രി​ത​ങ്ങൾ ഞങ്ങൾ​ക്കു​ണ്ടാ​യ​തു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പരു​ക്കൻ പരി​ച​ര​ണം കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എന്നു് പറ​ഞ്ഞാൽ നി​ങ്ങൾ, അവ​ളു​ടെ മു​ഖ​മെ​ത്ര ഓമന എന്നു് തി​രി​ച്ചു മന്ത്രി​ക്കും. കാ​ട്ടിൽ വളർ​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്ക​വൾ തന്ന അവമതി ഉള്ളിൽ അട​ക്കി ജീ​വി​ക്കാ​മെ​ങ്കിൽ ‘പരി​ഷ്കൃ​ത​വ​നിത’ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ന്ത​രാ​ള​ത്തിൽ ഞങ്ങ​ള​ഞ്ചു​പേർ​ക്കാ​യി വി​ഷ​സ​ഞ്ചി തു​ന്നാ​നാ​ണോ പാടു്? കാടായ കാ​ടൊ​ക്കെ എന്നെ ഓടി​പ്പി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന കല്യാ​ണ​സൗ​ഗ​ന്ധി​ക​ത്തെ കു​റി​ച്ചു് നി​ങ്ങൾ ചോ​ദി​ച്ചാൽ ഇട​നെ​ഞ്ചി​ലെ പളു​ങ്കു​പാ​ത്രം പൊ​ട്ടി​ച്ചി​ത​റും.” മണ്ണു​കു​തിർ​ന്ന തടി​ച്ച കൈ​പ്പ​ത്തി​കൾ കൊ​ണ്ടു് ഭീമൻ വി​തു​മ്പി.

“ചൂ​താ​ട്ടം നി​യ​മ​വി​ധേ​യ​മാ​ക്കു​മെ​ന്നോ? പതി​മൂ​ന്നു കൊ​ല്ലം മു​മ്പു് ആന​പ്പു​റ​ത്തു ആട്ടം കാണാൻ വന്ന നി​ങ്ങൾ രാ​ത്രി കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അടി​മ​ക​ളാ​യി കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് പോ​വേ​ണ്ടി​വ​ന്ന ശപി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ആ കളി, ദു​ര്യോ​ധ​ന​ഉ​ത്സാ​ഹ​ത്തിൽ പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു നി​രോ​ധി​ച്ച​തു് അന്നെ​ത്ര പ്ര​ശം​സി​ച്ച​താ​ണു് ചാർ​വാ​ക​നുൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന പ്ര​ബു​ദ്ധ പൊതു സമൂഹം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ണ്ഡവ വക്താ​വി​നെ നേ​രി​ട്ടു.

“അതി​വൈ​കാ​രി​കത! ഇതാ​ണു് മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രു​ടെ തക​രാ​റു്. ഉചി​ത​മ​ല്ല ചൂ​താ​ട്ടം എന്ന​തൊ​രു പു​തു​നി​രീ​ക്ഷ ണമൊന്നുമല്ല-​പരിഷ്കൃതസമൂഹം ചൂ​താ​ട്ട​ത്തെ കാ​ണേ​ണ്ട​തു്, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​ക്കു് ഉടു​തു​ണി നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു​വോ നഗ്ന​പാ​ദ​നാ​യി യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ വന​വാ​സ​ത്തി​നു പോ​വേ​ണ്ടി വന്നു​വോ എന്നൊ​ന്നും കൊ​ട്ടാര കഥകൾ നോ​ക്കി​യി​ട്ട​ല്ല. സ്വ​ത്തു​ള്ള​പ്പോൾ ഉള്ള​തു് പണയം വച്ചും സ്വ​ത്തു​പോ​യാൽ ഭാ​ര്യ​യെ പണയം വച്ചും കളി​ക്കും. ഇല്ലാ​ത്ത​വർ സ്വ​ത്തു​കൈ​മാ​റ്റം കണ്ടാ​സ്വ​ദി​ക്കും. ഭര​ണ​കൂട സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങൾ വരി​നി​ന്നും അവകാശ മായും വേ​ത​ന​മാ​യും കൈ​പ്പ​റ്റു​ന്ന​വർ​ക്കു ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​നു യോ​ഗ്യ​ത​യി​ല്ല എന്നു് നി​ബ​ന്ധ​ന​വ​ക്കു​ന്ന​തോ​ടെ ഒഴി​വാ​വി​ല്ലേ ഞാനും നി​ങ്ങ​ളും ഉൾ​പ്പെ​ടു​ന്നൊ​രു വൻ​കൊ​ള്ള സംഘം?”

“ആശ്ര​മ​ത്തി​നോ​ടു് ചേർ​ന്ന ശു​ദ്ധ​ജ​ല​സ്രോ​ത​സ്സു​ക​ളിൽ ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ​സാ​ന്നി​ധ്യം കണ്ടെ​ത്തിയ വിവരം ആളെ വി​ട്ടു് ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ അറി​യി​ച്ചു. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നു് വി​ദ​ഗ്ധ​സം​ഘം ഉടൻ അന്വേ​ഷ​ണ​ത്തി​നു് വരു​മെ​ന്നാ​ണു് കേ​ട്ട​തു്”, മു​നി​പ​ദ​വി​യി​ലേ​ക്കു് നീ​ങ്ങു​ന്ന ആശ്രമ അന്തേ​വാ​സി പറ​ഞ്ഞു. സ്വ​ന്ത​മാ​യി വി​ള​വു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന ആശ്ര​മ​പ​രി​സ​ര​ത്തു നട​ക്കു​മ്പോൾ ചു​മ​ലിൽ മൺ​വെ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

“നി​ങ്ങൾ​ക്കൊ​ക്കെ സം​സ്ക​രി​ച്ചു​കൂ​ടെ ശരീ​ര​വി​സർ​ജ്യം? ദൂരെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നു് ഹി​മാ​ല​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു് ആൾ വരണോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“അടി​മ​പാ​ഞ്ചാ​ലി ചെ​യ്യേ​ണ്ട ജോലി സന്യ​സ്ഥാ​ശ്രമ അന്തേ​വാ​സി​കൾ ചെ​യ്താൽ കു​രു​വം​ശ​സം​ര​ക്ഷ​ണ​യിൽ കഴി​യു​ന്ന ആശ്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ തൊ​ഴിൽ​വി​ഭ​ജ​ന​ത്തി​ന്റെ പൊ​രു​ളെ​ന്തു്? പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യ​സം​സ്ക​ര​ണം ക്ഷേ​മ​രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​ന്റെ ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​മാ​ണു്. ആശ്രമ സമു​ച്ച​യ​ത്തി​ലാ​ണെ​ങ്കിൽ സു​ര​ക്ഷി​ത​മാ​യും കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​വു​മാ​യും നീ​ക്കേ​ണ്ട​തു് ഭര​ണ​കൂ​ട​ശി​ക്ഷ അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന അടിമ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യാ​ണു്. ഇതി​ലൊ​ക്കെ എന്താ ഒരു തർക്ക പ്ര​ശ്നം? ആത്മീ​യ​ത​യി​ലും ഞാ​നൊ​ക്കെ അധ്വാ​നി​ക്കു​ന്നി​ല്ലേ? പാ​ഞ്ചാ​ലി കു​റ​ച്ചു കാ​ല​മാ​യി ഇവിടെ വരാ​റി​ല്ല. ഇതു് കരാർ ലം​ഘ​ന​മാ​കു​ന്നു. കൂ​ടു​തൽ തർ​ക്ക​ത്തി​നു് നി​ങ്ങൾ വന്നാൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​നു് പരാതി അയ​ക്കും. ആർ​ക്ക​റി​യാം നി​ങ്ങ​ളും ജൈ​വ​മാ​ലി​ന്യം കു​ട​ത്തിൽ സം​ഭ​രി​ച്ചു ദൂരെ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി കു​ഴി​വെ​ട്ടി മൂ​ടേ​ണ്ട അടി​മ​യാ​വും.”

“കൊ​ന്നു ചോ​ര​യൂ​റ്റി​ക്കു​ടി​ച്ചു ജഢം വലി​ച്ചു​കീ​റി നീ വേർ​പെ​ടു​ത്തി, അല്ലെ ഭീമാ?” കൺ​കെ​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ഗാ​ന്ധാ​രി വി​തു​മ്പു​ന്ന​തു കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക തൊ​ഴിൽ​പ​ര​മായ ജി​ജ്ഞാ​സ​യോ​ടെ നോ​ക്കി.

“ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ ഉടു​തു​ണി നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട പാ​ഞ്ചാ​ലി നി​ന്ന​നിൽ​പ്പിൽ ശപഥം ചെ​യ്താൽ വേറെ തര​മു​ണ്ടോ അമ്മാ? പൂ​ചൂ​ടാൻ കാടായ കൊ​ടും​കാ​ട്ടിൽ തപ്പി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രേ​ണ്ട കല്യാ​ണ​സൗ​ഗ​ന്ധി​ക​മാ​യാ​ലും, മു​ടി​യിൽ തേ​ക്കാൻ കൌ​ര​വ​നെ​ഞ്ചി​ലെ ചുടു ചോ​ര​യാ​യാ​ലും, അവൾ ചോ​ദി​ച്ച​തു് കൊ​ണ്ടു് വന്നു കൊ​ടു​ത്ത​ല്ലേ പറ്റൂ”, കൊ​ച്ചു കു​ഞ്ഞി​നെ പോലെ മഹാ​റാ​ണി​യു​ടെ വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തി​നാ​യി ഭീമൻ കൈകൾ വി​ടർ​ത്തി.

“നി​ന്നു് തി​രി​യാൻ ഇട​മി​ല്ലാ​ത്ത ഈ വനാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ, ഇവ​ര​ഞ്ചു​പേർ രാ​വു​പ​കൽ ഇവിടെ ചട​ഞ്ഞു​കൂ​ടു മ്പോൾ, എങ്ങ​നെ കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യും ഗാർ​ഹിക വിരസത?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“പറ​ഞ്ഞു പറ​ഞ്ഞു ഇന്നു് കി​ട്ടി ഭീമനു പണി. ഒരു പൂ​വി​ന്റെ പേർ പറ​ഞ്ഞു, അതും​കൊ​ണ്ടു് തി​രി​ച്ചു​വ​ന്നാൽ മതി എന്നു് ഞാൻ ചൂ​ണ്ടു​വി​രൽ ചു​ണ്ടിൽ വച്ചു. ഉടൻ പടി​യി​റ​ങ്ങിയ ആ മന്ദ​ബു​ദ്ധി കാ​ടി​ള​ക്കി വേ​രോ​ടെ ചെടിയ ടക്കം പറി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു് വരു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും ദി​വ​സ​ങ്ങൾ കഴി​യും.” ഭാ​ര്യ​യെ പ്രീ​തി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ ഓരോ വഴി​ക്കു് രാ​വി​ലെ തന്നെ പാ​ണ്ഡ​വർ പോ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും, പാ​ഞ്ചാ​ലി നന്നേ തി​ര​ക്കി​ലാ​യി​രു​ന്നു മന​സ്സി​ന​ക​ത്തും പു​റ​ത്തും.

“കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളെ പാ​തി​രാ​കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ക്ക​ലി​ലൂ​ടെ പു​ക​ച്ചു​പു​റ​ത്തു ചാ​ടി​ച്ച ഈ നൂ​റോ​ളം ആഡം​ബ​ര​വ​സ​തി​ക​ളെ എന്തു് ചെ​യ്യാ​നാ​ണു് ഭാവം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക വി​ജ​ന​മായ കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തേ​ക്കു നോ​ക്കി തലയിൽ കൈ വച്ചു.

“യു​ദ്ധ​സ്മാ​ര​കം ആക്ക​ണ്ടേ? ഭാ​വി​യോ​ടു നമു​ക്കു് പലതും പ്ര​വ​ച​ന​സ്വ​ര​ത്തിൽ പറ​യാ​നി​ല്ലേ? നി​ക്ഷി​പ്ത കു​ടും​ബ​താൽ​പ്പ​ര്യ​മു​ള്ള വ്യാ​സ​നു എല്ലാം അങ്ങ​നെ തു​റ​ന്നു പറയാൻ ആവുമോ?” ഭര​ണ​കൂ​ട​വ​ക്താ​വു് നകു​ല​ന്റെ ശബ്ദ​ത്തിൽ അക്ഷമ കലർ​ന്നു.

“ആണു​ങ്ങൾ അഞ്ചു പേരും. പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ യു​ദ്ധം ചെ​യ്തു ഹസ്തി​ന​പു​രി കോട്ട പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു അധി​കാ​ര​ത്തിൽ കയ​റി​യ​തോ​ടെ നി​ങ്ങൾ മഹാ​റാ​ണി പട്ടം തേടാൻ പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ മാ​ന​സി​ക​സ​മ്മർ​ദ്ദം വഴി കാ​ര്യം നേടി എന്നാ​ണു കൊ​ട്ടാ​രം നി​രീ​ക്ഷ​ക​നായ ചാർ​വാ​കൻ പറ​യു​ന്ന​തു്. അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ ഉൾ​പ്പെ​ടെ ഒരാ​ണി​നും മുൻ​കൂർ അനു​മ​തി​യി​ല്ലാ​തെ പ്ര​വേ​ശ​നം അരു​തെ​ന്നും നി​ങ്ങൾ കാ​വൽ​ക്കാർ​ക്കു കൽ​പ്പന കൊ​ടു​ത്തെ​ന്നും കേ​ട്ടു ഞെ​ട്ടി​യി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു് പ്ര​ഭു​ക്ക​ളും ഭൃ​ത്യ​രും. ഏത​റ്റം വരെ​യും പോകും സ്വ​ന്തം ആവ​ശ്യ​ങ്ങൾ നേടാൻ എന്നാ​ണോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യും മറ്റു കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളും കു​ടി​യൊ​ഴി​ഞ്ഞു പോ​യി​ട്ടും അതി​ഥി​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ തന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു പുതിയ മഹാ​റാ​ണി. അതു് ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​നു് എന്തോ സന്ദേ​ശം ആണെ​ന്നു് തോ​ന്നി.

“എന്നെ മഹാ​റാ​ണി​യാ​ക്കി മൂ​ല​യിൽ ഒതു​ക്കി​യ​വ​രെ​യാ​ണോ നി​ങ്ങൾ നിർ​ല​ജ്ജം പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കു​ന്ന​തു്? മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്റെ തല മൂത്ത ഭാ​ര്യ​ക്കു് കി​ട്ടു​ന്ന ഔദാ​ര്യം മാ​ത്ര​മായ മഹാ​റാ​ണി പദവി ആർ​ക്കു​വേ​ണം? ശാ​രീ​രി​ക​മാ​യോ മാ​ന​സി​ക​മാ​യോ എന്തെ​ങ്കി​ലും സമ്മർ​ദ്ദം ചെ​ലു​ത്തി​യി​ട്ടാ​ണോ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി പദ​വി​യും പന്ത്ര​ണ്ടു​വർഷ അടി​മ​പ​ദ​വി​യും എനി​ക്കു് കി​ട്ടി​യ​തു്? ഞാൻ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തു്, കു​രു​വം​ശാ​ധി​പ​യാ​യി സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരു​ന്നു കല്ലു് പി​ളർ​ക്കു​ന്ന രാ​ജ​കൽ​പ്പ​ന​കൾ കൊ​ടു​ക്കാ​നു​ള്ള പര​മാ​ധി​കാ​ര​മാ​കു​ന്നു. അതു് നേ​ടി​യെ​ടു​ക്കാൻ ഈ അഞ്ചു ആണു​ങ്ങൾ വഴി​തു​റ​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ഹസ്തി​ന​പു​രി കോ​ട്ട​യ്ക്ക​കം, പറ​ഞ്ഞേ​ക്കാം, വീ​ണ്ടും ഒരു കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യാ​വും.”

“കൃ​ഷി​യൊ​ക്കെ എങ്ങ​നെ? വി​ള​വെ​ടു​പ്പു് കഴി​ഞ്ഞു ധാ​ന്യ​പ്പു​ര​യൊ​ക്കെ നി​റ​ഞ്ഞോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഗ്രാമ മു​ഖ്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഗ്രാ​മീ​ണ​ഹ​സ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ വാ​മൊ​ഴി അവൾ​ക്കു ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു കേൾ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രും അർ​ത്ഥം ഏതാ​ണ്ടു് വ്യ​ക്ത​മാ​വാൻ.

“ഇത്ത​വണ വി​ത്തി​നു കി​ട്ടി. അടു​ത്ത വി​ള​ക്കു് പ്ര​കൃ​തി​ശ​ക്തി​കൾ തു​ണ​ച്ചാൽ ഭാ​ഗ്യം. ഗം​ഗ​യിൽ ഒഴു​ക്കു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്തു മെ​ച്ചം, കൃ​ഷി​യി​ട​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു് വഴി​തി​രി​ച്ചു​വി​ടാൻ ആളി​ല്ലെ​ങ്കിൽ. കഴി​ഞ്ഞ കൊ​യ്ത്തുൽ​സ​വ​ത്തി​നു ഭര​ണ​കൂട ഭീകരർ വന്നു വി​ള​വി​ന്റെ മൂ​ന്നിൽ രണ്ടു​ഭാ​ഗം യു​ദ്ധ​ച്ചെ​ല​വി​നെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു തട്ടി​യെ​ടു​ത്തു. പോ​വു​മ്പോൾ എന്റെ രണ്ടു ആൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും ബന്ദി​ക​ളാ​ക്കി. സേ​നാ​പ​തി​ക​ളു​ടെ ആയുധം മി​നു​ക്കാ​നാ​ണെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു. ആരും മട​ങ്ങി​വ​ന്നി​ല്ല. ഏതോ ഒരു സ്ത്രീ​യും അഞ്ചു പെൺ​കോ​ന്ത​ന്മാ​രായ ആണു​ങ്ങ​ളും ചേർ​ന്നു് പഴയ രാ​ജാ​വി​നെ ചതി​ച്ചു കാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക​യ​ച്ചു എന്നൊ​ക്കെ ഈ വഴി പോ​വു​ന്ന കച്ച​വ​ട​ക്കാർ പി​റു​പി​റു​ക്കു​ന്ന​തു കേ​ട്ട​വ​രു​ണ്ടു്. യു​ദ്ധം ആരാ​ണു് ജയി​ച്ച​തു് ഇപ്പോൾ ആരാ​ണു് ഭര​ണ​കൂ​ടം എന്നൊ​ന്നും ഞങ്ങൾ​ക്കാർ​ക്കും അറി​യി​ല്ല. ഉഴ​വു​കാ​ള​ക​ളെ അവർ തീൻ ശാ​ല​യി​ലേ​ക്കെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു കൊ​ണ്ടു​പോ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് ഞാനും പെൺ​മ​ക്ക​ളും വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു കൃ​ഷി​യി​ടം വി​ത​യോ​ഗ്യ​മാ​ക്കാൻ. കു​റ​ച്ചു കരി​മ്പു​നീർ തര​ട്ടെ?’

“ഇതി​ന​കം ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യുടെ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മാ​യു​ള്ള എന്റെ അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് പൊ​തു​സ​മൂ​ഹം പാ​ണ്ഡ​വ​രെ കു​റി​ച്ചു് വാ​യി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന ഒരു കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടു് വ്യ​ക്ത​മാ​ണു്. പ്രീ​ണി​പ്പി​ക്കാ​നും പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ക്കാ​നും നി​ങ്ങ​ള​ഞ്ചു​പേർ തല​കു​ത്തി ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടും, അണു​വിട വി​ട്ടു​ത​രാ​തെ അവൾ നി​ങ്ങ​ളെ അടി​മ​പ്പ​ണി ചെ​യ്യി​ക്കു​ന്നു എന്ന ഖേദം നി​ഴ​ലി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ ഇന്നും മന​സ്സിൽ?”

കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. നാ​യാ​ട്ടിൽ സ്വയം തല​ക്ക​ടി​ച്ചു വീ​ഴ്ത്തിയ കാ​ട്ടു​പോ​ത്തി​ന്റെ തോ​ലു​രി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്നു വൃ​കോ​ദ​രൻ.

“വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ പൊ​ട്ടി​മു​ള​ച്ച വി​ഷ​ബീ​ജ​മ​ല്ല പെ​ണ്ണാ​ഭി​മു​ഖ്യം. ദാ​മ്പ​ത്യ​ബാ​ഹ്യ​മാ​യി ഞങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ഓരോ വഴി​യിൽ പോയി കാ​ലാ​കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ പര​സ്ത്രീ​ബ​ന്ധം പു​ലർ​ത്തി എങ്കിൽ, കൂ​ട​ണ​യുക എന്ന​തൊ​രു പതി​വാ​ണു്. ഇതൊരു ദൗർ​ബ​ല്യ​മാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി പ്ര​ബു​ദ്ധ​സ​മൂ​ഹം കാ​ണു​ന്നു എന്നാ​ണോ നി​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു​വ​രു​ന്ന​തു്? എന്നാൽ ഞങ്ങൾ​ക്ക​തൊ​രു ഹരവും കൂ​ടി​യാ​ണു്. ഇനി എന്നെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞാൽ, ഒരു കയ്യിൽ ഗദയും മറു​ക​യ്യിൽ കല്യാ​ണ​സൗ​ഗ​ന്ധി​ക​വു​മാ​യി പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​ളെ തേടി ഓടി​ക്കി​ത​ച്ചു വരു​ന്ന​തി​ലൊ​രു സമാ​ന​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത പ്ര​ണ​യ​തീ​വ്ര​ത​യു​ണ്ടു്, പു​രു​ഷ​വൈ​വി​ധ്യ​ത​ല​ഭ്യ​ത​യാൽ രതി​യിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി ചി​ല​പ്പോ​ഴെ​ങ്കി​ലും നി​സ്സം​ഗത കാ​ണി​ച്ചു എന്ന​താ​ണോ നി​ങ്ങൾ ഇത്ര ദൂരം ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നു് പദ​യാ​ത്ര ചെ​യ്തു​വ​ന്നു നേടിയ ദാ​മ്പ​ത്യ​ര​ഹ​സ്യം?” പി​ട​ക്കു​ന്ന ആ മൃ​ഗ​ശ​രീ​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് തോൽ ഇരു​കൈ​ക​ളും കൊ​ണ്ടു് ഭീമൻ ആഞ്ഞു​വ​ലി​ച്ച​പ്പോൾ മൃ​ഗ​ത്തിൽ നി​ന്നു​യർ​ന്ന നി​ല​വി​ളി​യിൽ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഒന്നു് നടു​ങ്ങി.

“പി​ന്നിൽ നടന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി വഴി​യിൽ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു മരി​ച്ച​തൊ​ന്നും നി​ങ്ങൾ അറി​ഞ്ഞി​ല്ലേ? വന​വാ​സി​ക​ളു​ടെ സഹാ​യം​കൊ​ണ്ടു് തീ കൂ​ട്ടി കഷ്ടി​ച്ചു് ദഹി​പ്പി​ക്കാ​നാ​യി. കൂ​ടെ​പൊ​റു​ത്ത​വ​ളെ വെ​റു​ക്കാൻ കാരണം വല്ല​തും?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു മറ്റു നാലു പാ​ണ്ഡ​വ​രു​മൊ​ത്തു് അരു​വി​ക്ക​രി​കെ വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അന്തി​മ​പ​ദ​യാ​ത്രി​കർ.

“യു​ദ്ധം ജയി​ച്ചു കോ​ട്ട​പി​ടി​ച്ചു ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി മഹാ​രാ​ജാ​വു്’ എന്ന നി​ല​യിൽ അധി​കാ​ര​മേ​റ്റെ​ടു​ത്ത അന്നു് എന്റെ ആദ്യ​ത്തെ ഔദ്യോ​ഗിക ഉത്ത​ര​വു് “ചൂ​തു​ക​ളി നി​യ​മ​വി​രു​ദ്ധം” എന്നു് രാ​ജ​മു​ദ്ര ചാർ​ത്തി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ‘. രാ​ത്രി കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ എത്തി​യ​പ്പോൾ ഒര​ഭി​ന​ന്ദ​നം ന്യാ​യ​മാ​യും പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ചു. ‘കളി​ക്കേ​ണ്ട വി​ധ​ത്തിൽ ചൂതും യു​ദ്ധ​വും കൃ​ഷ്ണൻ കളി​ച്ചു​കാ​ണി​ച്ചി​ല്ലേ’ അരികെ കി​ട​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മു​ഖ​ഭാ​വം ഇരു​ട്ടിൽ എനി​ക്കു് കാണാൻ ആയി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, ആ വാ​ക്കു​കൾ പാ​ഞ്ചാ​ലി ഉച്ച​രി​ച്ച വിധം, അതു് ഇനി മറ​ക്കു​ക​യി​ല്ല എന്നു് ആ മു​ഹൂർ​ത്ത​ത്തിൽ എനി​ക്കു് ഞാൻ വാ​ക്കു കൊ​ടു​ത്തു. ഇന്നു് വാ​ക്കു പാ​ലി​ച്ചു.”

“വേ​ട്ട​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​പോ​ലെ​യാ​ണു് കൗരവർ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മേൽ ചാ​ടി​വീ​ണ​തെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​താ​യി കേ​ട്ട​പ്പോൾ ഒന്നു് ഞെ​ട്ടാ​നാ​ണു് തോ​ന്നി​യ​തു്. പി​താ​മ​ഹ​ന്റെ മഹനീയ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ കൗ​ര​വ​രു​ടെ കു​പ്ര​സി​ദ്ധ കള്ള​ചൂ​തു അതി​ന്റെ ഉദ്ദേ​ശ്യ​ല​ക്ഷ്യ​ങ്ങൾ നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത​തു്? അപ്പോൾ ആ സന്ധ്യ​യിൽ വേ​ട്ട​മൃ​ഗ​ങ്ങൾ​ക്കു പകരം കൗരവർ ആശ്ര​മ​മൃ​ഗ​ങ്ങൾ ആയി​രു​ന്നോ? സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ നി​വർ​ന്നി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴൊ​ന്നും തോ​ന്നാ​ത്ത നീ​തി​ബോ​ധം എങ്ങ​നെ നീ​ണ്ടു​മ​ലർ​ന്നു ശര​ശ​യ്യ​യിൽ കി​ട​ക്കു​മ്പോൾ ഉണ്ടാ​യി?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നുൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘം ഭീ​ഷ്മ​രിൽ നി​ന്നു് രാ​ഷ്ട്ര​ത​ന്ത്ര​ത്തിൽ ബാ​ല​പാ​ഠ​ങ്ങൾ നേടിയ ശേഷം ഹസ്തി​ന​പു​രി യി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങാൻ പു​റ​ത്തു കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര മൈ​താ​ന​ത്തു തയ്യാ​റെ​ടു​ക്കു​ന്ന ഇടവേള.

“ചൂ​താ​ട്ട​ദി​ന​ത്തിൽ കളി​യു​ടെ ചട്ട​പ​രി​പാ​ല​ന​ത്തി​ന്റെ പരി​മിത ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം മാ​ത്രം ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ എനി​ക്കു് തന്ന​പ്പോൾ, നീ​തി​ബോ​ധ​ത്തി​ന്ന​വി​ടെ എന്തു് പ്ര​സ​ക്തി. ഞാൻ അൽ​പ്പ​വ​സ്ത്ര എന്നു് ദ്രൗ​പ​ദി ഒരു താ​ക്കീ​തു പോലെ പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ, അതൊരു പ്ര​ലോ​ഭ​ന​മാ​യെ​ടു​ത്ത കൗ​ര​വ​രു​ടെ പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ത്തിൽ കണ്ട​തു് പരി​ഷ്കൃത സമൂ​ഹ​ത്തെ​യ​ല്ല പ്രാ​കൃ​ത​ബല പ്ര​യോ​ഗ​ത്തെ ആയി​രു​ന്നു എന്ന അർ​ത്ഥ​ത്തിൽ വേ​ട്ട​മൃ​ഗ​പ്ര​യോ​ഗം എന്നു് ഞാൻ ആല​ങ്കാ​രി​ക​മാ​യി പറ​ഞ്ഞ​തു് നി​ങ്ങൾ മു​ഖ​വി​ല​ക്കെ​ടു​ത്തു. ഇത്ര​യൊ​ക്കെ നി​ങ്ങൾ ഭാഷ ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടും ആശ​യ​വി​നി​മ​യ​സാ​മ​ഗ്രി​കൾ എത്ര അപ​ര്യാ​പ്തം.”

“നി​ര​നി​ര​യാ​യു​ള്ള ദാ​മ്പ​ത്യ​ബാ​ഹ്യ​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളിൽ ആദ്യ​ത്തെ ‘വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി’ എന്നു് കരു​ത​പ്പെ​ടു​ന്ന കാ​ല​ന​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നോ വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ്വ​ര​ഹ​സ്യ ബന്ധ​ത്തി​ലെ ആ ‘പകൽ​വെ​ളി​ച്ച​ങ്ങ​ളു​ടെ തമ്പു​രാ’നെ കു​റി​ച്ച്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. അർ​ഹി​ക്കു​ന്ന രാ​ജ​മാ​താ​പ​ദ​വി പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ​നി​ന്നു് കി​ട്ടാ​തെ തന്നെ, കാ​ട്ടു​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലേ​ക്കു പോവാൻ ഒരു​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു പാ​ണ്ഡു​വി​ധവ.

“കർ​ണ്ണ​ന്റെ അച്ഛ​നെ കു​റി​ച്ചു മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ കായിക ക്ഷ​മ​ത​യെ​യും കു​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു അന്വേ​ഷ​ണം. അതൃ​പ്തി​സൂ​ച​ക​മാ​യി, ഇരു​വ​രെ​യും കു​റി​ച്ചു് ഊർ​ജ്വ​സ്വ​ല​യായ ഒരാ​തി​ഥേ​യർ​ക്കു സാ​ധി​ക്കു​ന്ന വിധം, എന്നാൽ സൂ​ച​ന​ക​ളിൽ മാ​ത്രം പി​ടി​ച്ചു തൂ​ങ്ങി പ്ര​തി​ക​ര​ണം ഞാൻ പരി​മി​ത​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​പ്പോൾ, വാഹന മൃ​ഗ​ത്തെ പു​റ​ത്തു​കെ​ട്ടി അതിഥി അക​ത്തു പ്ര​വേ​ശി​ച്ചു നീ​ണ്ട​ക​യർ പാ​ണ്ഡു​വി​ന്റെ കാ​ഴ്ച​വെ​ട്ട​ത്തി​ലി​ട്ടു ഉടു തു​ണി​യൂ​രും മു​മ്പെ​ന്നെ നേരിയ തോതിൽ അഭി​ന​ന്ദി​ച്ചു. പു​ലർ​ച്ച​യോ​ടെ പടി​യി​റ​ങ്ങും മു​മ്പു് അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മായ രീ​തി​യിൽ വാ​ക്കു​കൾ ഉച്ച​രി​ച്ചു എന്നെ അനു​ഗ​ഹി​ച്ചു, നീ ഗർഭം ധരി​ക്കു​ന്ന കു​ഞ്ഞു വി​ശ്വ​പ്ര​സി​ദ്ധ​നാ​വും, സത്യം പറ​യു​ന്ന​വ​നെ​ന്ന ഖ്യാ​തി നി​ല​നിൽ​ക്കു​മ്പോ​ഴും പെ​രു​മാ​റ്റ​കാ​പ​ട്യ​ത്തെ ഭാര്യ മാ​ത്രം അഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളിൽ തു​റ​ന്നു കാ​ട്ടും. നിർ​ണാ​യക ജീ​വ​ന്മ​രണ പോ​രാ​ട്ട​ങ്ങ​ളിൽ, വി​ശ്വാ​സ്യ​ത​ക്കു് കോ​ട്ടം വരാതെ അർ​ദ്ധ​സ​ത്യം പറ​ഞ്ഞു മു​ഖ്യ​ശ​ത്രു​ക്ക​ളെ കൊ​ല്ലാൻ അനു​കൂല സാ​ഹ​ച​ര്യം ഒരു​ക്കും. മറ്റാർ​ക്കും ലഭി​ക്കാ​ത്ത വിധം ധർ​മ്മ​പു​ത്രർ എന്നു് മാ​നി​ക്ക​പ്പെ​ടും.”

“ഇവിടെ അടി​സ്ഥാന സൗ​ക​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും, അഞ്ചു ആൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും ദൂരെ പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ കൊ​ണ്ടു പോയി പാർ​പ്പി​ക്കാൻ എന്താ​യി​രു​ന്നു പ്ര​കോ​പ​നം, അഥവാ പ്ര​ചോ​ദ​നം?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കൗ​ര​വ​ക്ഷ​ണ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു ചൂതു് കളി​ക്കാൻ തയ്യാ​റെ​ടു​ക്കു​ക​യി​രു​ന്നു ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ പാ​ണ്ഡ​വർ.

“അനാ​ഥ​കു​ട്ടി​കൾ എന്നു വി​ളി​ച്ചു പാ​ഞ്ചാ​ലി അവരെ ഞങ്ങൾ​ക്കു് മു​മ്പിൽ നിർ​ത്തി ദ്രോ​ഹി​ക്കും. സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ ഞങ്ങൾ ഒന്നു് ഇട​പെ​ട്ടാൽ, തു​റി​ച്ചു നോ​ക്കി ചൂ​ണ്ടു​വി​രൽ കണ്ണി​നു നേരെ നിർ​ത്തി അവൾ ഞങ്ങ​ളെ നി​ശ്ശ​ബ്ദ​രാ​ക്കും.”

“ഇന്നു് രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു് നിർ​ദ്ധി​ഷ്ട ചൂ​താ​ട്ട​നി​രോ​ധന നി​യ​മ​മാ​ണ​ല്ലോ. ഈ തെ​റ്റു​തി​രു​ത്തൽ ഒരു നല്ല മാതൃക എന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വു​ണ്ടോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ആകെ​യു​ള്ള ഒരു വി​ദ്യാർ​ത്ഥി പരീ​ക്ഷി​ത്തി​നു് ആദ്യാ​ക്ഷ​രം പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കാൻ പാ​ടു​പെ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ആ ചി​ര​ഞ്ജീ​വി.

“അതിനു മു​മ്പു് വേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​തു് വി​വാ​ഹ​ബാ​ഹ്യ​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾ മുൻ​കാ​ല​പ്രാ​ബ​ല്യ​ത്തോ​ടെ നി​യ​മ​വി​ധേ​യ​മാ​ക്ക​ണം എന്ന കു​ന്തി​യു​ടെ നിർ​ദ്ദേ​ശ​മ​ല്ലേ? വി​മ​ത​ബു​ദ്ധി​ജീ​വി ചാർ​വാ​കൻ തരം കാ​ത്തി​രി​ക്ക​യ​ല്ലേ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ പാ​ണ്ഡു​പി​തൃ​ത്വം കു​ന്തി കെ​ട്ടി​ച്ച​മ​ച്ച കഥ എന്നു് തെ​രു​വിൽ ആളെ​ക്കൂ​ട്ടി കൊ​ട്ടി​ഘോ​ഷി​ക്കാൻ? ആരോ​പ​ണ​ത്തി​നു് കരു​ത്തു​പ​ക​രാൻ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​നു് ‘കരി​നാ​വു’കൾ തെ​രു​വിൽ ഇറ​ക്കു​മെ​ന്നാ​ണു് കേ​ട്ട​തു്. കു​ന്തി​യു​ടെ വാ​ക്ക​ല്ലാ​തെ പാ​ണ്ഡ​വ​പി​തൃ​ത്വം ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​ക്കാൻ ആധി​കാ​രി​ക​ത​യു​ള്ള രേ​ഖ​യൊ​ന്നു​മി​ല്ല. കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു മരി​ച്ച പാ​ണ്ഡു, മര​ണ​പ​ത്ര​മെ​ഴു​തി മക്ക​ളിൽ കു​രു​വം​ശ​രാ​ജ​പ​ദ​വി​യു​ടെ ഒസ്യ​ത്തൊ​ന്നും അയൽ​പ​ക്ക സന്യ​സ്ഥ​രു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ ഒപ്പി​ട്ടു​മി​ല്ല. ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​നു ആരും വന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ ‘അന​ധി​കൃ​തൻ’ എന്നാ​ക്ഷേ​പി​ച്ചു താ​ഴെ​യി​റ​ക്കാൻ ദരി​ദ്ര​ചാർ​വാ​കൻ മതി.”

“എന്തൊ​രു പൊ​ളി​ച്ച​ട​ക്ക​ലാ​ണു്. സ്ത്രീ​ത്വ​ത്തെ അപ​മാ​നി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ആന​ന്ദം കണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​വർ കൗരവർ എന്നു് വി​ദു​രർ പറ​ഞ്ഞ​തിൽ കാ​ര്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നു വ്യ​ക്തം. പു​രു​ഷൻ പി​ഴ​ച്ച​തി​നു അവളെ അടി​മ​യാ​യി രാ​ജ​മു​ദ്ര ചാർ​ത്തി കാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക​യ​ക്കു​ന്നു, ആൺ​സാ​ന്നി​ധ്യം മാ​ത്ര​മു​ള്ള സന്യ​സ്ഥാ​ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ ചെ​ന്നു് മാ​ലി​ന്യം പെ​റു​ക്കി മൺ​ക​ല​ത്തിൽ സം​ഭ​രി​ച്ചു തല​ച്ചു​മ​ടാ​യി ദൂരെ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി കു​ഴി​കു​ത്തി സ്വയം സം​സ്ക​രി​ക്ക​ണം. ഇതു് മത്സ്യ​ക​ന്യക സത്യ​വ​തി സ്ഥാ​പി​ച്ച പു​തു​രാ​ജ​വം​ശ​മോ, അതോ കു​രു​പ്പു ബാ​ധി​ച്ച കു​രു​വം​ശ​മോ? ഏതാ​ണ്ടു് ഈ അർ​ത്ഥം വരു​ന്ന, എന്നാൽ മു​ഷ്ക്കു​ള്ള ശരീ​ര​ഭാ​ഷ​യിൽ ചാർ​വാ​കൻ തെ​രു​വായ തെ​രു​വോ​ക്കെ കൂ​ട്ടം കൂ​ടു​ന്ന​ത്ചാ​രൻ വഴി അറി​ഞ്ഞി​ല്ലേ? അതോ അട​ഞ്ഞു​പോ​യോ കൗ​ര​വ​നാ​വ്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഭാ​ര്യ​യും പത്തു കു​ട്ടി​ക​ളും ഒരു നേ​ര​ത്തെ അന്നം കൊ​ണ്ടു​വ​രു​മെ​ന്നു് കരുതി വലി​യൊ​രു ഭി​ക്ഷാ​പാ​ത്രം കൊ​ടു​ത്തു നി​ത്യ​വും ചാർ​വാ​ക​നെ യാ​ത്ര​യാ​ക്കു​ന്ന​തു് കാ​ണേ​ണ്ട കാ​ഴ്ച​യാ​ണു്. അവ​ന​വ​ന്റെ വയർ യാ​ച​ന​കൊ​ണ്ടു് നി​റ​ച്ചു​കി​ട്ടി​യാൽ, രാ​ജ​ഭ​ര​ണ​ത്തെ അവ​ഹേ​ളി​ക്കു​ന്ന​തു് ശീ​ല​മാ​ക്കിയ ചാർ​വാ​കൻ സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടിൽ ഇന്നും സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​പ​തി. ഉടു​തു​ണി നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ പട്ടു​വി​രി​ച്ച സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരി​ക്കാൻ ഓരം ചേർ​ന്നി​രു​ന്നു പാ​തി​യി​ല​ധി​കം ഇടം നൽ​കി​യ​വ​നാ​ണു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ. അവൾ​ക്കു കി​ട്ടിയ അടി​മ​ശി​ക്ഷ സത്യ​വ​തി മഹാ​റാ​ണി​യാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ എഴു​തി​യു​ണ്ടാ​ക്കിയ ചട്ട​മ​നു​സ​രി​ച്ചു ഭീ​ഷ്മർ വിധി പറ​ഞ്ഞ​തും. ഇനി മാലിന്യനീക്കം-​അതു് പാ​ണ്ഡ​വർ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു് പുറം കരാർ കൊ​ടു​ത്ത​ത​ല്ലേ. ഇപ്പോൾ പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ജോലി ഞാൻ സമ്മാ​നി​ച്ച അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​ത്തിൽ കയ്യി​ട്ടു​വാ​രി മൂ​ന്നു നേരം വയർ നി​റ​ക്കു​ന്ന യജ്ഞ​വും”, പി​തൃ​മാ​താ​വായ അം​ബി​ക​യു​ടെ സ്മ​ര​ണ​ക്കാ​യി അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​നു് മു​ന്നിൽ ഔഷ​ധ​സ​സ്യ​ത്തോ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ​ഘ​ട്ട നിർ​മ്മി​തി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു വെയിൽ കൊ​ണ്ടു് വി​യർ​ത്തി​രു​ന്ന കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി.

“നേ​ര​മി​രു​ട്ടു​മ്പോ​ഴാ​ണോ ചൂ​ടി​ക്ക​ട്ടി​ലി​രു​ന്നു കയ​റി​ന്റെ ബലം പരീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തു്? എന്താ, നാളെ നന്നേ രാ​വി​ലെ മരം മു​റി​ക്കു​ന്ന പണി​യു​ണ്ടോ?” അന്തി​യു​റ​ങ്ങാൻ വഴി​യ​മ്പ​ലം തേ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, വൃ​ദ്ധ​കർ​ഷ​ക​ന്റെ ഇരു​പ്പിൽ പന്തി​കേ​ടു് തോ​ന്നി​യ​പ്പോൾ നട​ത്തം നിർ​ത്തി. ഹസ്തി​ന​പു​രി ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ, പു​റം​വാ​തി​ലു​കൾ അട​ഞ്ഞു കി​ട​ന്ന ആ വീടു് അമം​ഗ​ള​ക​ര​മായ വി​ധ​ത്തിൽ നി​ശ​ബ്ദ​മാ​യി​രു​ന്നു.

“നി​ങ്ങൾ ആരാ​ണു് എന്നെ​നി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു കൂടാ, കണ്ടാൽ ഒരു യക്ഷി​ക്കു​ട്ടി​യു​ടെ സൗ​ന്ദ​ര്യ​മു​ണ്ടു്. ഈ കയർ? മു​റി​ക്കാ​നു​ള്ള മര​ത്തിൽ കെ​ട്ടാ​ന​ല്ല, എന്റെ ജീ​വ​നൊ​ടു​ക്കാൻ മക്കൾ തന്ന​താ​ണു്. യാ​ത്രാ​മൊ​ഴി പറ​ഞ്ഞു അവർ നേ​ര​ത്തെ വി​ള​ക്ക​ണ​ച്ചു കി​ട​ന്നു. കർ​ഷ​കാൽ​മ​ഹ​ത്യ​ക്കു നഷ്ട​പ​രി​ഹാ​ര​മാ​യി വി​ധ​വ​ക്കും മക്കൾ​ക്കും ഭര​ണ​കൂ​ടം ധന​സ​ഹാ​യം നൽകും എന്നു യു​വ​രാ​ജാ​വു് ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പറ​ഞ്ഞ​തു്, വീ​ട്ടി​ലെ ആവർ​ത്ത​ന​ച്ചെ​ല​വി​നു നാ​ണ്യ​ക്ഷാ​മം നേ​രി​ടു​ന്ന കൊ​ച്ചു​മ​ക്കൾ ഒരു സാ​ധ്യ​ത​യാ​യി കണ്ടു. ഭര​ണ​കൂ​ട​സ​ഹാ​യ​ത്തി​നു തട​സ്സം ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്ന ഒന്നും നി​ങ്ങൾ, പ്രിയ യക്ഷി​ക്കു​ട്ടീ, നാളെ ഗ്രാ​മ​പ്ര​ധാ​നു മു​മ്പിൽ മൊഴി കൊ​ടു​ക്ക​രു​തു്.” കു​രു​ക്കി​ട്ട കയർ വര​ണ​മാ​ല​യാ​യി കഴു​ത്തി​ല​ണി​ഞ്ഞു കർഷകൻ സാ​വ​ധാ​നം എഴു​ന്നേ​റ്റു് വീ​ടി​നു പി​ന്നി​ലെ മര​ത്തി​ലേ​ക്കു് കാൽ മു​ന്നോ​ട്ടു വച്ചു.

“ഉത്ത​ര​യെ വി​വാ​ഹം കഴി​ക്കു​ന്ന അഭി​മ​ന്യു കീചക കൊ​ല​യാ​ളി​യു​ടെ അനു​ജ​ന്റെ മക​നെ​ന്ന രഹ​സ്യം നേ​ര​ത്തെ അറി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു, അല്ലെ?”, ഉത്ത​രാ സ്വ​യം​വ​ര​ത്തിൽ സാ​ഹ​ച​ര്യം ഒത്തു​വ​ന്ന​പ്പോൾ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക വി​രാ​ട​രാ​ജ്ഞി സു​ദേ​ഷ്ണ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആ ‘കൊ​ല​യാ​ളി’ നേ​രി​ട്ടു് വി​വാ​ഹ​നി​ശ്ച​യ​ത്തിൽ വന്നു ഉത്ത​ര​ക്കു മധുരം കൊ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ ‘എന്നെ അറി​യാ​മോ നി​ന്റെ മാ​തൃ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്റെ ഘാതകൻ എന്നു് കൊ​ട്ടാ​ര​വാ​സി​കൾ ആരോ​പി​ക്കു​ന്ന ഭീമൻ’ എന്നു് കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​യു​ടെ നി​ര​പ​രാ​ധി​ത്വ​ത്തോ​ടെ പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഉത്തര മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഞങ്ങ​ളെ​ല്ലാം പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ചു​പോ​യി. നി​ങ്ങൾ ഞങ്ങ​ളു​ടെ അരമന തീൻ​ശാ​ല​യി​ലെ മി​ടു​ക്കൻ പാ​ച​ക​ക്കാ​ര​ന​ല്ലേ എത്ര രു​ചി​വി​ഭ​വ​ങ്ങൾ വാ​ത്സ​ല്യ​ത്തോ​ടെ വാ​രി​ക്കോ​രി നി​ങ്ങൾ വി​ള​മ്പി​യ​തു് ഞങ്ങൾ കഴി​ച്ചു രസി​ച്ചു എന്ന​വൾ ഭീ​മ​ന്റെ കൈ പി​ടി​ച്ചു ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, സം​ഘർ​ഷം അയ​ഞ്ഞു. കീ​ച​ക​വ​ധം നാ​ടൊ​ട്ടു​ക്കു് കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒര​സ്വ​ഭാ​വിക മര​ണ​മെ​ന്ന​തിൽ കവി​ഞ്ഞൊ​ന്നും അല്ലെ​ന്നു ഞങ്ങൾ​ക്ക​പ്പോൾ ബോ​ധ്യ​മാ​യി. നമ്മു​ടെ സമൂ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ശ്ന​മാ​ണ​തു് അപ​ല​പി​ക്കാൻ നമു​ക്കെ​ന്നും കു​റ്റ​വാ​ളി വേണം. കീചകൻ മരി​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​ന്ന നൃ​ത്ത​മ​ണ്ഡ​പ​ത്തിൽ പോയി കണ്ട​പ്പോൾ ആ മു​ഖ​ത്തു് കൊ​ല​യു​ടെ കറു​ത്ത പാ​ട​ല്ല കണ്ട​തു് പ്ര​ണ​യ​ത്തി​ന്റെ പാ​ര​വ​ശ്യം. ആരെ​യാ​ണു് ആ അവി​വാ​ഹി​ത​യു​വാ​വു് മോ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്ന​തെ​ന്നോ? അസ്വാ​ഭാ​വി​ക​മെ​ന്നു പറയും മു​മ്പു് ഒരു നി​മി​ഷം ഈ സൽ​ക്കാ​ര​ത്തിൽ ഏതു വസ്ത്ര​ങ്ങ​ളാ​ണു് എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി എന്റെ പ്രി​യ​തോ​ഴി സൈ​ര​ന്ധ്രി ഒരു​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു് ഒന്നു് ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ.”

“ഞാനും യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​ക​നും കൂടി രാ​വി​ലെ മുതൽ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര ചു​റ്റി​ന​ട​ന്നു​ക​ണ്ടു. എത്ര സൂ​ക്ഷ്മ​മായ അടി​സ്ഥാ​ന​സൗ​ക​ര്യ​നിർ​മ്മി​തി എന്നു് വി​സ്മ​യി​ക്കാ​തെ മട​ങ്ങി​വ​രാ​നാ​വി​ല്ല. അപ്പോൾ നി​ങ്ങൾ യു​ദ്ധം ചെ​യ്യാൻ തന്നെ ഉറ​ച്ചു? അക്ഷ​രാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ ഒരു മഹാ​ഭാ​ര​ത​യു​ദ്ധം തന്നെ അല്ലേ, എത്ര​യെ​ത്ര ഭാഷകൾ സം​സ്കാ​ര​ങ്ങൾ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യി​ലേ​ക്കു് ഒന്നു കൂടി വി​ശാ​ല​മാ​യി കണ്ണോ​ടി​ച്ചു നോ​ക്കി ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഇരു​വ​ശ​ത്തും നേ​ര​ത്തെ വന്നു ചേർ​ന്ന സൈ​ന്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ പാ​ള​യ​ങ്ങ​ളിൽ ഒരു ഗ്രാ​മീണ ഉത്സ​വ​ത്തി​ന്റെ ശമി​ക്കാ​ത്ത ആരവം നി​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ഹേ​മ​ന്ത​ത്തി​ലെ സൂ​ര്യൻ മാ​ത്രം പു​ക​മ​റ​ക്കു​ള്ളിൽ ഒളി​ഞ്ഞു.

“ഉദ്ദേ​ശ്യ​ല​ക്ഷ്യ​ങ്ങൾ നേ​ടി​ത്ത​രു​ന്ന വിധം ഫല​പ്ര​ദ​മായ യു​ദ്ധ​വി​ജ​യ​ത്തോ​ടെ നി​ല​വിൽ വരു​ന്ന സമാധാനകാലം-​ആ സാ​ധ്യ​ത​യാ​ണെ​ന്നെ അസ്വ​സ്ഥ​നാ​ക്കു​ന്ന​തു്.”

“നി​രു​പ​ദ്രവ പരാ​മർ​ശം മഹാ​രാ​ജാ​വു് യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ കു​റി​ച്ചെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും ചെ​യ്താ​ലു​ടൻ കാണാം, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ തടി​ച്ചു​രു​ണ്ട വല​തു​കൈ പെ​ട്ടെ​ന്നൊ​രു ഗദ പോലെ മാരക പ്ര​ഹ​ര​ശേ​ഷി​യു​ള്ള ആയു​ധ​മാ​യി ഉയർ​ന്നു പേ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഇത്ര​യും ആക്ര​മ​ണ​വാ​സന നി​ങ്ങൾ​ക്കെ​ങ്ങ​നെ നി​ല​നിർ​ത്താ​നാ​വു​ന്നു? അതും ജീ​വി​ത​സാ​യാ​ഹ്ന​ത്തിൽ പരി​ത്യാ​ഗി​യാ​വേ​ണ്ട ഈ അവ​സ്ഥ​യിൽ?” ഭീ​മ​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. വ്യാ​സ​ന്റെ ആര​ണ്യ​പർ​വ്വം ആദ്യ​ക​ര​ടു കി​ട്ടി​യ​തി​ന്റെ പന​യോ​ല​പ്പ​തി​പ്പു് പാ​ടു​പെ​ട്ടാ​ണെ​ങ്കി​ലും വാ​യി​ച്ചർ​ത്ഥ​മ​റി​യാ​നു​ള്ള വെ​മ്പ​ലി​ലാ​യി​രു​ന്നു അർ​ത്ഥ​സാ​ക്ഷ​രൻ എന്നു് സ്വയം പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തിൽ യു​വ​ത്വ​ത്തിൽ ആന​ന്ദം കണ്ടെ​ത്തി​യി​രു​ന്ന വൃ​കോ​ദ​രൻ.

“ആഹ്ലാ​ദ​വ​ഴി​കൾ അയാൾ അട​ച്ച​തു്, ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ അട​ക്കി​നിർ​ത്താ​നാ​വാ​ത്ത ദു​ര​ഭി​മാ​നം കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു നേരം മൃ​ഗ​മാം​സം പോലും തലയിൽ തു​ണി​യി​ട്ടു അയൽ​പ​ക്ക സന്യ​സ്ഥ​രു​ടെ വളർ​ത്തു​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ കട്ടു കൊ​ണ്ടു് പോയി രാ​ത്രി വെ​ട്ടി​ക്കൊ​ന്നു ഞാൻ ഒറ്റ​യ്ക്കു് ചു​ട്ടു​തി​ന്നേ​ണ്ടി വന്നു. അത്ര​യും ദു​രി​ത​മ​യ​മായ പന്ത്ര​ണ്ടു​വർഷ വന​വാ​സ​ത്തി​ലും മഹാ​രാ​ജാ​വു് എന്നു് ഉപ​ചാ​ര​ത്തോ​ടെ അഭി​സം​ബോ​ധന ചെ​യ്യാൻ അയാൾ എന്നോ​ടാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ഒരു വട്ടം കൂടി അയാളെ പറ​ഞ്ഞു​പ​റ്റി​ച്ചു ചൂ​താ​ട്ട​ത്തിൽ തോൽ​പ്പി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടു്. അതിനു ഞാൻ ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ ആത്മാ​വി​നെ ആഭി​ചാ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ തി​രി​ച്ചു​പി​ടി​ക്കും എന്നി​ട്ടു എന്നിൽ ആവാ​ഹി​ക്കും യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ എല്ലാം പണ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി ഒടു​വിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ പണ​യ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ വാ​തു​റ​ക്കു​മ്പോൾ ഞാൻ അയാളെ ആഞ്ഞ​ടി​ച്ചു മലർ​ത്തി​ക്കി​ട​ത്തി നെ​ഞ്ചിൽ കയറി കു​ന്തി​ച്ചി​രു​ന്നു ഇരു​കൈ​ക​ളും ആ കഴു​ത്തിൽ മു​റു​ക്കി നേർ​ക്കു​നേർ ഒരു കീ​ച​ക​വ​ധം കൂടി ചെ​യ്ത​ട്ട​ഹ​സി​ക്കും. പി​ന്നെ പാ​ഞ്ചാ​ലി എനി​ക്കു് മാ​ത്രം സ്വ​ന്ത​മാ​വും, ഞങ്ങൾ രാ​ജാ​വും രാ​ജ്ഞി​യു​മാ​വും.” മറ്റു​നാ​ലു പാ​ണ്ഡ​വ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും ഒരു ചി​ത്ത​ഭ്ര​മ​ക്കാ​ര​നെ​യെ​ന്ന​പോ​ലെ നോ​ക്കി​യും മുഖം വീർ​പ്പി​ച്ചും ഭീ​മ​നു് ചു​റ്റും കൂടി. അവരെ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കാ​തെ ഭീമൻ രണ്ടാം​കീ​ച​ക​വ​ധ​ത്തി​ന്റെ സൂ​ക്ഷ്മ​വി​ശ​ദാം​ശ​ങ്ങൾ ഒരു കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​യു​ടെ കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ ഒന്നൊ​ന്നാ​യി കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടെ പറയാൻ തു​ട​ങ്ങി.

“അന്തഃ​പു​ര​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തി​ലെ സ്വ​കാ​ര്യ വണ​ക്ക​മ​ന്ദി​ര​ത്തിൽ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ മു​ഖ്യ​പു​രോ​ഹി​ത​നെ വി​ശ്വാ​സ​ത്തോ​ടെ എല്പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ തി​രു​ശേ​ഷി​പ്പു കളവു പോയ വാർ​ത്ത​യാ​ണി​ന്നു തെ​രു​വിൽ അട​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ചു സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ പോ​യി​രു​ന്ന ഗാ​ന്ധാ​രി പെ​റു​ക്കി​യെ​ടു​ത്ത ശരീ​ര​ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ പട്ടിൽ പൊ​തി​ഞ്ഞു പു​രോ​ഹി​ത​നെ ഏൽ​പ്പി​ച്ച​താ​യി​രു​ന്നു ഓർ​മ​പ്പെ​രു​നാ​ളി​നു പ്ര​ദർ​ശ​ന​ത്തി​നു വക്കാൻ. അതാ​ണി​പ്പോൾ അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​യ​തു്.” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേ​ഖ​ക​നോ​ടു് പു​റ​ത്തേ​ക്കു വിരൽ ചൂ​ണ്ടി പറ​ഞ്ഞു. സന്ധ്യ. ജാ​ല​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ കച്ച​വ​ട​ത്തെ​രു​വു് കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷെ ഒച്ച​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. തി​രു​ശേ​ഷി​പ്പി​ന്റെ തി​രോ​ധാ​നം വി​ശ്വ​സ്ത​രു​ടെ മനം കല​ക്കി എന്നു് വ്യ​ക്തം.

“സങ്ക​ട​മു​ണ്ടു് കേൾ​ക്കാൻ. യു​ദ്ധാ​ന​ന്തര വി​ജ​യ​നിർ​വൃ​തി​യി​ലും ചാ​ര​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി നകു​ല​ന്റെ നു​ഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റ്റ​ങ്ങൾ, രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡ​ത​ക്കാ​യി സ്വയം ബലി​ദാ​നം ചെ​യ്ത​വ​രു​ടെ തി​രു​ശേ​ഷി​പ്പു​കൾ വരെ പോ​കു​മെ​ന്നു് ഇതോടെ നീ കണ്ട​ല്ലോ. ഒരാൾ ചത്തി​ട്ടും ഭൗ​തി​കാ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങൾ പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി​യിൽ തി​ര​ഞ്ഞു കി​ട്ടി​യ​തൊ​ക്കെ വാ​രി​ക്കൂ​ട്ടി ദഹി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടും, പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും ചാ​വാ​ത്ത ധീ​ര​യോ​ദ്ധാ​വി​ന്റെ ശവ​ഭാ​ഗ​മോ​ഷ​ണം.”

“ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഏതു ചോ​ദ്യ​ത്തി​നും വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം തരും, രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ ചർച്ച നയി​ക്കു​മ്പോൾ ആളെ​ങ്ങ​നെ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പ്രാ​യ​വ്യ​ത്യാ​സം മൂ​പ്പി​ള​മ​തർ​ക്ക​ത്തി​നു് വഴി​മ​രു​ന്നി​ട്ടു എന്നു് സമ്മ​തി​ച്ചാൽ പോലും, യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീയ കാ​പ​ട്യ​ത്തി​നൊ​ന്നും ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ രാ​ജ​സ​ഭാ​രീ​തി​യു​മാ​യി മത്സ​രി​ക്കാൻ ആവി​ല്ല. ചർച്ച നയി​ക്കു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​നൻ, ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രെ​യും വി​ദു​ര​രേ​യും നോ​ക്കു​കു​ത്തി​യാ​ക്കി, പി​ണ​ങ്ങു​ന്ന അം​ഗ​ത്തെ ‘കൈ​കാ​ലു​കൾ വേർ​പെ​ടു’ത്തി ഉയർ​ത്തി​ക്കാ​ട്ടും, അനു​കൂ​ലി​ക്കു​ന്ന​വ​നെ ഗാ​ഢ​മാ​യി ആലിം​ഗ​നം ചെ​യ്യും പ്ര​ലോ​ഭി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട​വ​നെ പാ​ലൂ​ട്ടും. കൂ​സ​ലി​ല്ലാ​തെ ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന നി​ങ്ങ​ളെ രാ​ജ​സ​ഭാം​ഗ​മാ​യി നാ​മ​നിർ​ദ്ദേ​ശം ചെ​യ്യ​ട്ടെ?”

“പ്ര​സ​വി​ച്ചു നടു​നി​വ​രും മു​മ്പു് മഹാ​റാ​ണി നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​വി​നെ നീ​രൊ​ഴു​ക്കിൽ മു​ക്കി​ക്കൊ​ന്നു എന്നോ? ഏതു വെ​ള്ള​രി​ക്കാ​പ​ട്ട​ണ​മാ​ണു് ഈ ഹസ്തി​ന​പു​രി?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ശാ​ന്ത​നു​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ആദ്യ​ശി​ശു​മ​ര​ണ​ത്തി​നും ഭാ​ര്യ​യു​ടെ രണ്ടാ​മ​ത്തെ ഗർ​ഭ​ധാ​ര​ണ​ത്തി​നു ഇട​യി​ലെ ദുഃ​ഖാ​ച​ര​ണ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു മഹാ​രാ​ജാ​വു്.

“അതു് ഗം​ഗാ​ദേ​വി​യും പ്ര​കൃ​തി​യും തമ്മി​ലു​ള്ള ദുരൂഹ ഉട​മ്പ​ടി​യാ​ണെ​ന്നു ഞാൻ ഊഹി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്നു പക്ഷെ വി​ശ​ദാം​ശ​ങ്ങൾ ചോ​ദി​ക്ക​രു​തേ. കു​ഴ​ഞ്ഞു​പോ​വും. അവൾ ആകാ​ശ​ചാ​രി​യെ​ന്ന സങ്കൽ​പ്പം ശക്ത​മാ​ണു് കാരണം പേ​റ്റു​മു​റി​യി​ലെ സഹാ​യി​ക​ളെ വെ​ട്ടി​ച്ചെ​ങ്ങ​നെ, അന്തഃ​പു​ര​ത്തി​നു് പു​റ​ത്തു കാവൽ നിൽ​ക്കു​ന്ന സു​ര​ക്ഷാ​ഭ​ട​ന്മാർ കാ​ണാ​തെ പു​ഴ​യി​ലെ​ത്തും? ആലോ​ചി​ച്ച​പ്പോൾ വി​സ്മ​യം തോ​ന്നി പി​ന്നെ മന​സ്സി​ലാ​യി. ഈ ഭൂ​മി​യിൽ വി​സ്മ​യം തോ​ന്നാ​ത്ത എന്തു​ണ്ടു്? അതോടെ എന്റെ രക്ത​പ്ര​വാ​ഹം ഊർ​ജ്വ​സ്വ​ല​മാ​യി. ഇനി എന്നെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ പോകാൻ അനുവദിക്കൂ-​ഗർഭധാരണത്തിനു് ആ ദേ​വ​സു​ന്ദ​രി ജൈ​വി​ക​ത​യ്യാ​റെ​ടു​പ്പി​ലെ​ന്നു വിവരം കി​ട്ടി.”

“പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ യു​ദ്ധ​ത്തി​ലൂ​ടെ ഹസ്തി​ന​പു​രി പി​ടി​ച്ചു കു​രു​വം​ശം പാ​ണ്ഡ​വ​രി​ലേ​ക്കു മാ​റ്റി​യ​തി​ന്റെ ആദ്യ വാർ​ഷി​ക​ത്തി​നു് എന്തു​ണ്ടു് സമ്മാ​നം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക യു​ധി​ഷ്ഠിര ഭര​ണ​കൂട വക്താ​വി​നെ സമീ​പി​ച്ചു.

“അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​രർ എന്ന സംജ്ഞ ഇനി കൌ​ര​വ​രെ കു​റി​ച്ചു് കാ​ണി​ല്ല. ജന്മ​നാ​ടി​നു വേ​ണ്ടി ജീ​വ​ത്യാ​ഗം ചെയ്ത ധീ​ര​കൗ​രവ യോ​ദ്ധാ​ക്ക​ളെ ധന്യ​സ്മൃ​തി​ക​ളി​ലൂ​ടെ ആദ്യ​വാർ​ഷി​കം ഓർ​മ​പ്പെ​രു​നാൾ ആയി ആച​രി​ക്കാൻ അത്യു​ന്നത പാ​ണ്ഡവ നയ​രൂ​പീ​ക​രണ സമി​തി​യിൽ തീ​രു​മാ​ന​മാ​യി. രക്ത​സാ​ക്ഷി​ക​ളായ മഹാ​ര​ഥ​ന്മാ​രു​ടെ ഛാ​യാ​ചി​ത്ര​ങ്ങൾ രാ​ജ​സ​ഭ​യു​ടെ ചു​വ​രു​ക​ളിൽ എന്നു് നി​ങ്ങൾ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യിൽ എഴു​തും. കൌ​ര​വ​രെ കു​റി​ച്ചു് അഹി​ത​ക​ര​മായ പരാ​മർ​ശ​ങ്ങൾ ഒഴി​വാ​ക്കാൻ യു​ദ്ധ​ച​രി​ത്ര​മെ​ഴു​തു​ന്ന വ്യാ​സ​നോ​ടു് യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ നേ​രി​ട്ടു് ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടും. തി​ര​ക്കു​ണ്ട്. അടു​ത്ത ഒരു ദിവസം ഞാൻ ചി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാ​രു​ടെ കൂ​ടെ​യാ​യി​രി​ക്കും. വര​യു​ടെ സൂ​ക്ഷ്മാം​ശ​ങ്ങ​ളിൽ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കും. കാ​ലാ​തി​വർ​ത്തി​യായ എന്തോ ഒന്നു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ ഈ ഹ്ര​സ്വ​കാല ഭൌമിക ജീ​വി​ത​ത്തിൽ ഉണ്ടു്, ഇല്ലേ?”

“രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ വരു​മ്പോ​ഴെ​ല്ലാം കാണാം, നി​ങ്ങ​ളും വി​ദു​ര​രും അടു​ത്ത​ടു​ത്തു്. കൃ​ത്യ​മാ​യും എന്താ​ണു് രക്ത​ബ​ന്ധം? അതോ അധി​കാ​ര​ബ​ന്ധം മാ​ത്ര​മേ​യു​ള്ളു?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​ഷ്മ​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അതിനു നി​ങ്ങൾ ഇങ്ങ​നെ അക്ഷ​മ​കാ​ണി​ച്ചു ഒന്നോ രണ്ടോ ചോ​ദ്യം ചോ​ദി​ച്ചാൽ പിടി കി​ട്ടി​ല്ല. ഗംഗ ആരെ​ന്ന​റി​യ​ണം എങ്ങ​നെ ആ ദേ​വാ​നർ​ത്ത​കി ശാ​ന്ത​നു​വി​ന്റെ ഭാ​ര്യ​യാ​യി ഞാൻ മക​നാ​യെ​ന്ന​റി​യ​ണം. ബ്ര​ഹ്മ​ച​ര്യം എനി​ക്കെ​ങ്ങ​നെ ശാ​പ​മാ​യി വന്നു​വീ​ണു എന്ന​റി​യ​ണം. സത്യ​വ​തി ആരെ​ന്നും മകൻ വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യൻ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ച അം​ബി​ക​ക്കും അം​ബാ​ലി​ക​ക്കും എന്തു​കൊ​ണ്ടു് അവ​രു​ടെ യുവ വൈ​ധ​വ്യ​ത്തിൽ സത്യ​വ​തി​യു​ടെ രഹ​സ്യ​പു​ത്രൻ വ്യാ​സ​നിൽ നി​ന്നു് ഗർ​ഭ​ധാ​ര​ണം വേ​ണ്ടി വന്നു എന്നും അറി​യ​ണം. ഒരു ദു​ര​ന്ത​മാ​യി മാറിയ ആ കു​പ്ര​സി​ദ്ധ വ്യാ​സ​ബീ​ജ​ദാ​നം എങ്ങ​നെ അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ കണ്ടു​മു​ട്ടിയ തോ​ഴി​യിൽ അനു​ഗ്ര​ഹീത സന്ത​തി​ക്കു കാ​ര​ണ​മാ​യി എന്ന​റി​യ​ണം അതിൽ ജനി​ച്ച വി​ദു​രർ എങ്ങ​നെ വി​വേ​ക​വ​ച​ന​ത്തി​ന്റെ കു​ത്ത​ക​യാ​യി എന്ന​റി​യ​ണം. ചു​രു​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാൽ നി​ങ്ങൾ മെ​ന​ക്കെ​ട​ണം. വെറും ചോ​ദ്യം ചോ​ദി​ച്ചു ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ സ്തോ​ഭ​ജ​ന​ക​വാർ​ത്ത​യാ​ക്കു​ന്ന മടിയൻ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​നം കൊ​ണ്ടു് പിടി കി​ട്ടി​ല്ല മഹാ​ഭാ​രത കഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ങ്ങ​ളു​ടെ ബന്ധ​വും ബന്ധ​ന​വും.” അത്യു​ക്തി നി​റ​ഞ്ഞ മു​ഖ​ഭാ​വ​ങ്ങ​ളാൽ ഊന്നി​യും ഇരുകൈ വി​ര​ലു​കൾ അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും അതി​വേ​ഗം തി​രി​ച്ചും ഇട​ക്കൊ​ന്നു വിരൽ പത്ര​പ്ര​വ​ത്ത​ക​ക്കു് നേരെ ചൂ​ണ്ടി​യും, കണ്ണു് വെ​ട്ടി​ച്ചും പി​താ​മ​ഹൻ ആ തി​ര​ക്കൊ​ഴി​ഞ്ഞ രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ നി​വർ​ന്നു നി​ന്നു. കു​റ​ച്ചു മാറി വി​ദു​രർ, വി​വേ​ക​വ​ച​ന​ത്തി​ന്റെ ആൾ​രൂ​പം, തല​താ​ഴ്ത്തി.

“കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി നി​ങ്ങൾ ഖാ​ണ്ഡവ വന​ത്തി​ലേ​ക്കു പോ​വു​മ്പോൾ കൂടെ വരാൻ വി​സ​മ്മ​തി​ച്ച കു​ന്തി എന്തു് കാ​ര​ണ​മാ​ണു് നി​ങ്ങ​ളോ​ടു് പറ​ഞ്ഞ​തു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു ജീ​വി​ത​സാ​യാ​ഹ്നം. കു​ന്തി​യും ഗാ​ന്ധാ​രി​യും ജീ​വി​താ​ന്ത്യം കാ​ട്ടിൽ കഴി​യാൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി വി​ട്ടി​രു​ന്ന സമാ​ധാ​ന​കാ​ലം.

“നി​ങ്ങൾ ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം വെ​ട്ടി​ത്തെ​ളി​യി​ക്കു​മ്പോൾ കയ്യും കെ​ട്ടി ഞാൻ നിൽ​ക്കി​ല്ല. ആ പു​ഴ​യോര ആവാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ തകിടം മറി​ച്ചു വന്മ​ര​ങ്ങൾ നി​ങ്ങൾ കട​പു​ഴ​ക്കു​മ്പോൾ അറി​യാ​തെ ഞാൻ ചി​ല​പ്പോൾ മഴു​വെ​ടു​ത്തു നി​ങ്ങ​ളി​ലൊ​രാ​ളെ കഴു​ത്തിൽ വെ​ട്ടി എന്നു് വരും. കൂടെ വരണോ ഞാൻ? അതോ ഹസ്തി​ന​പു​രി കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തു ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ ദാ​സി​യാ​യി കഴി​യ​ണോ? ഏറി​യും കു​റ​ഞ്ഞും ഈ വാ​ക്കു​ക​ളാ​ണു് എന്റെ ഭർ​ത്തൃ​മാ​താ​വു് അർ​ജ്ജു​ന​നെ നോ​ക്കി പറ​ഞ്ഞ​തു്. ഒരു പാ​ഴ്മ​രം രക്ഷി​ക്കാൻ, മക​ന്റെ കഴു​ത്തിൽ മഴു​കൊ​ണ്ടു് വെ​ട്ടാൻ മടി​യി​ല്ലാ​ത്ത ആ പ്ര​തി​കാര മൂർ​ത്തി കൂടെ വരാ​ഞ്ഞ​തു് കൊ​ണ്ടെ​നി​ക്കു് ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​യാ​വാ​നൊ​ത്തു. അല്ലെ​ങ്കിൽ രാ​ജ​മാ​താ പദവി ചോ​ദി​ച്ചു​വാ​ങ്ങി എന്റെ അധി​കാ​ര​വ​ഴി​യിൽ കു​ന്തി തു​ര​ങ്കം പണി​യു​മാ​യി​രു​ന്നു.”

“അന്തി​ക്കൂ​ര​ക്കു് ഇടം ചോ​ദി​ച്ച പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ആട്ടി​യോ​ടി​ച്ചു അല്ലേ? ഇതി​ലൊ​ന്നും മനഃ​സ്സാ​ക്ഷി​ക്കു​ത്തു് എന്നൊ​ന്നു് അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടാ​റി​ല്ല?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു യുദ്ധ മേ​ഘ​ങ്ങൾ നി​റ​ഞ്ഞ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ ആകാശം. ശീ​ത​കാ​ലം.

“പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടിൽ നിർ​ത്തി എന്നെ മനഃ​സ്സാ​ക്ഷി വി​സ്ത​രി​ച്ചു. വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നു് ചെവി തന്ന ശേഷം എഴുതി വിധി”, ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പറ​ഞ്ഞു.

“പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ സാ​മ്രാ​ജ്യ​മോ​ഹ​ത്തി​നു് നീ വെ​റു​മൊ​രു ഇര” കു​റ്റ​വി​മു​ക്ത​നാ​ക്കും മു​മ്പു് ന്യാ​യാ​ധി​പൻ എന്റെ തലയിൽ കൈ​വ​ച്ചു അങ്ങ​നെ​യാ​ണു് ധൈ​ര്യം തന്ന​തു്. ധൃ​തി​യു​ണ്ടു്. സർ​വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നെ കണ്ടെ​ത്ത​ണം, ഭീ​ഷ്മ​രും കർ​ണ​നും തമ്മി​ലു​ള്ള പി​ണ​ക്കം തീർ​ക്ക​ണം. യു​ദ്ധം എന്നാൽ വാളും പരി​ച​യും മാ​ത്ര​മ​ല്ല.”

“അക​ത്തി​ടും എന്നാ​ണോ പറ​ഞ്ഞ​തു്? അതോ, നമ്മു​ടെ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ കരി ഒഴി​ക്കു​മെ​ന്നോ?” യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​കൻ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ കള്ള​ക്ക​ഥ​കൾ പട​ച്ചു നഗ​ര​വാ​സി​ക​ളിൽ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ​തി​രെ ജന​വി​കാ​ര​മി​ള​ക്കാൻ പതി​ന​ഞ്ചോ​ളം ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​തി​പ്പു​കൾ ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’ ഇപ്പോൾ ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​യി നവ​പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​സ​മി​തി​യു​ടെ അത്യു​ന്നത കാ​ര്യാ​ലോ​ചന ഉപ​സ​മി​തി വി​ല​യി​രു​ത്തി. എതിർ പ്ര​ച​ര​ണ​ത്തി​നു് അത്ര തന്നെ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​കൾ ഭര​ണ​കൂ​ടം മെ​ച്ച​പ്പെ​ട്ട വാ​യ​നാ​സു​ഖ​ത്തോ​ടെ, ലളി​ത​ഭാ​ഷ​യിൽ സ്ഥാ​പി​ക്കു​മെ​ന്നും, യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​ക​നെ വൻ ആനു​കൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളോ​ടെ പത്രാ​ധി​പ​രാ​ക്കു​മെ​ന്നും, ചാ​ര​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി നകുലൻ ഭീ​ഷ​ണി​പ്പെ​ടു​ത്തി. വന​വാ​സ​ക്കാല പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മാ​യി ചെയ്ത അഭി​മുഖ പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​കൾ പൊ​തു​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​ര​ണോ എന്നു് ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, എന്റെ കവി​ളിൽ നു​ള്ളി, മധുരം നു​ള്ളി തന്നു.”

“പോർ​മു​ഖ​ത്തു​നി​ന്നു പു​ത്തൻ കൗ​തു​ക​വർ​ത്ത​കൾ ഒന്നും കേൾ​ക്കു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ.” കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര പ്ര​വി​ശ്യാ​ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യും യു​ദ്ധ​നിർ​വ​ഹണ സ്വ​ത​ന്ത്ര​സ​മി​തി​യു​ടെ അധ്യ​ക്ഷ​നും ആയ കൗ​ര​വ​ബ​ന്ധു​വി​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. വൈകിയ രാ​ത്രി​യി​ലും അയാൾ ഗോ​പു​ര​മേ​ട​യി​ലെ കാ​ര്യാ​ല​യ​ത്തിൽ, പി​റ്റേ​ന്നു് രാ​വി​ലെ തു​ട​ങ്ങേ​ണ്ട യു​ദ്ധ​ത്തി​നു​ള്ള സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങൾ ക്ര​മീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന തന്ത്ര​ജ്ഞ​രു​ടെ കൂടെ തി​ര​ക്കി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ശബ്ദ​മു​ഖ​രി​ത​മായ പകൽ​പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​നു് ശേഷം, ഇപ്പോൾ തണു​ത്ത അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തിൽ ആകെ കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു് പു​ഴ​യിൽ ചാ​ടി​ക്ക​ളി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ ഉല്ലാസ ആരവം മാ​ത്രം.

“ഉരു​ളു​ന്ന തല​യ്ക്കു പി​ന്നാ​ലെ പാ​യു​ന്ന നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉത്സാ​ഹ​ത്തിൽ, കൗ​തു​ക​വർ​ത്ത​ക​ളെ കു​റി​ച്ച​റി​യാൻ ആർ​ക്കെ​ന്തു കൗ​തു​കം അല്ലെ? അർ​ജ്ജു​ന​ന്റെ ഒഴി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്ന ആവ​നാ​ഴി​കൾ, ഉന്നം തെ​റ്റു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​കു​ന്ത​ങ്ങൾ, പൊ​ള്ള​യായ ഭീ​മ​ഗ​ദ​കൾ, വി​നി​മ​യ​ഭാഷ വ്യ​ക്ത​മാ​വാ​തെ ആയുധം വച്ചു് കീ​ഴ​ട​ങ്ങു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​സ​ഖ്യ​ക​ക്ഷി​സൈ​നി​കർ, പു​ലർ​ച്ചെ ഒഴി​ഞ്ഞു​കാ​ണു​ന്ന പോർ​ക്ക​ളം വെ​ളി​യിട വി​സർ​ജ്ജ​ന​ത്തി​നു​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന പഞ്ചപാണ്ഡവർ-​ഇത്തരം കൗ​തു​ക​ക്കാ​ഴ്ച​കൾ ഇല്ലാ​തെ നി​ങ്ങൾ എങ്ങ​നെ ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​പ​ത്ര​ങ്ങൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി യിലെ പ്ര​ബു​ദ്ധ​ന​ഗ​ര​വാ​സി​കൾ​ക്കു വാ​യ​നാ​യോ​ഗ്യ​മാ​ക്കും?”

“ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ​ക്കി​ട​യി​ലു​ള്ള കി​ട​മ​ത്സ​രം ദാ​മ്പ​ത്യ​സ്വ​കാ​ര്യ​ത​യിൽ വി​ള്ള​ലു​ണ്ടാ​ക്കാ​നു​ള്ള ഭീ​ഷ​ണ​സാ​ധ്യ​ത​യ​റി​ഞ്ഞ നി​ങ്ങൾ എങ്ങ​നെ കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്തു?”,കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“മറ്റു് നാലു ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രോ​ടു് നി​ങ്ങ​ളെ പറ്റി ഞാൻ സം​സാ​രി​ക്കാ​റി​ല്ലാ​ത്ത​തു് പോലെ, അവരെ പറ്റി നി​ങ്ങ​ളോ​ടും സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യി​ല്ല എന്നു് രതി​ലീ​ല​ക്കി​ട​യിൽ മന്ത്രി​ച്ചു. വി​വേ​ക​മു​ദി​ച്ച​വ​ര​ഞ്ചു പേരും അന്നു് വെ​ട്ടി​വീ​ഴ്ത്തി പര​ദൂ​ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ നാ​വു​മ​രം.”

“വി​വാ​ദ​പ​രാ​മർ​ശം നീ​ക്കാൻ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു എന്നോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വായ നകു​ല​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു, “ഏതു ഭാ​ഗ​മാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വ​പി​താ​മ​ഹൻ കൂ​ടി​യായ വേ​ദ​വ്യാ​സൻ നി​ങ്ങ​ളെ​യൊ​ക്കെ ഇത്ര​മാ​ത്രം മു​റി​പ്പെ​ട​ത്തു​ന്ന വിധം വി​വാ​ദ​മാ​യി എഴു​തി​യ​തു്?”

“അർ​ദ്ധ​ന​ഗ്ന​രാ​ക്കി കൗരവർ ഞങ്ങ​ളെ ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യിൽ നി​ല​ത്തി​രു​ത്തി എന്ന​തൊ​രു അവ​ഹേ​ള​ന​മാ​യി എടു​ത്തി​ട്ടി​ല്ല എന്നു് നി​ങ്ങൾ ഓർ​ക്ക​ണം. കാരണം അതു് ചൂ​താ​ട്ട ഭ്ര​മ​പു​രു​ഷ​ന്മാർ​ക്കു​ള്ള ഒരു കൊ​ട്ടാ​ണു് എന്നു് സൗ​ജ​ന്യ മനഃ​സ്ഥി​തി​യോ​ടെ കരു​തുക. എന്നാൽ വസ്ത്രാ​ക്ഷേ​പം പൊ​ലി​പ്പി​ക്കാൻ മാ​ന്യ​ത​ക്കു് നി​ര​ക്കാ​തെ വ്യാ​സൻ ചെയ്ത പരാ​മർ​ശം അടു​ത്ത പതി​പ്പിൽ നി​ന്ന്നീ​ക്ക​ണം എന്നാ​ണു യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ വ്യാ​സ​നോ​ടു് രേ​ഖാ​മൂ​ലം ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​തു്. ചൂ​താ​ട്ട​സ​ഭ​യി​ലേ​ക്കു പാ​ഞ്ചാ​ലി വലി​ച്ചി​ഴ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു എന്ന വി​വ​ര​ണം അടി​സ്ഥാ​ന​ര​ഹി​ത​മാ​ണെ​ങ്കിൽ, “ഞാൻ രജ​സ്വല ഞാൻ അൽ​പ്പ​വ​സ്ത്ര” എന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ലി​പ​രാ​മാർ​ശം നി​ന്ദി​ക്ക​പ്പെ​ട​ണം എന്നാ​ണു പാ​ണ്ഡ​വ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും സം​യു​ക്ത​മാ​യി കൊ​ടു​ത്ത നിർ​ദ്ദേ​ശം. പെ​രു​മാ​റ്റ​ത്തി​ലും വാ​മൊ​ഴി​യി​ലും, അച്ച​ട​ക്കം പാ​ലി​ക്കു​ന്ന പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ കൊ​ണ്ടു് ഈ വിധം ഗ്രാ​മീ​ണ​മാ​യ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം ചെ​യ്യി​ച്ച വ്യാ​സ​ര​ചന അപ​ല​പി​ക്കു​ന്ന​തോ​ടൊ​പ്പം വ്യാ​സൻ പശ്ചാ​ത്ത​പി​ച്ചി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, പി​താ​മ​ഹ​നെ​ന്നൊ​ന്നും നോ​ക്കാ​തെ, കയർ​ത്തു സം​സാ​രി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​മെ​ന്നും യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ അറി​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. പാ​ണ്ഡ​വർ അർ​ദ്ധ​സാ​ക്ഷ​രർ മാ​ത്ര​മെ​ന്ന പൊ​തു​ബോ​ധ​ത്തി​നും ഈ ശക്ത​മായ നി​ല​പാ​ടു് പ്ര​ഹ​ര​മാ​യി​രി​ക്കും.”

“കണ്ണു​കൾ ഞാൻ നഗ്ന​മാ​ക്ക​ണോ, തു​ണി​കെ​ട്ടി കാഴ്ച മറ​യ്ക്ക​ണോ ഇതൊ​ക്കെ ഒരു ദേശീയ പ്ര​ശ്ന​മാ​യി അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു് നി​ങ്ങൾ നിർ​ത്തൂ എന്നു ഗാ​ന്ധാ​രി വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​കൾ​ക്കു് മു​മ്പിൽ താ​ക്കീ​തു തന്ന​തു് നി​ന്നെ വേ​ദ​നി​പ്പി​ച്ചു അല്ലെ?” പത്രാ​ധിപ ചുമതല വഹി​ക്കു​ന്ന യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ ലേഖകൻ ആശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചു.

“കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ചി​ത​റി​ക്കി​ട​ന്ന കൗ​ര​വ​ശ​രീ​ര​ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ പരി​ശോ​ധി​ച്ചു് മക്ക​ളു​ടെ ജഡ​ങ്ങൾ തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ​തു് ഉൾ​ക്ക​ണ്ണി​ന്റെ ബലം കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​മോ എന്നു ഞാൻ തോളിൽ തട്ടി ചോ​ദി​ച്ച​തി​നു്, പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​ത്തിൽ ശ്വാ​സം മു​ട്ടി കഴി​യു​ന്ന ഒരു മുൻ​മ​ഹാ​റാ​ണി​യു​ടെ അനി​ഷ്ടം. അത​ല്ലാ​തെ താ​ക്കീ​തോ വേ​ദ​ന​യോ ഞങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ ഇല്ല. ‘വന​വാ​സ​ത്തി​നു പോവും മു​മ്പു് കുറെ കാര്യ ങ്ങൾ നി​ന്നോ​ടു് വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്താ​നു​ണ്ടു് വി​ളി​ക്കാം ഒരു നീണ്ട അഭി​മു​ഖ​ത്തി​ന്’ എന്നും പറ​ഞ്ഞാ​ണു് ഗാ​ന്ധാ​രി ആലിം​ഗ​നം ചെ​യ്തു പി​രി​ഞ്ഞ​തു്.

“അസ​ഹി​ഷ്ണു​ത​യാ​ണു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ അട​യാ​ള​മെ​ന്നു് തെ​ളി​യി​ക്കു​ന്ന​ല്ലോ പു​റ​ത്തു​വ​രു​ന്ന ആൾ​ക്കൂ​ട്ട ആക്ര​മ​ണ​വാർ​ത്ത? രാ​ജ​മാ​താ പദവി കൊ​ടു​ക്കാ​തെ കു​ന്തി​യെ പാ​ഞ്ചാ​ലി പാർ​ശ്വ​വൽ​ക്ക​രി​ച്ച​തി​ലു​ള്ള പരി​ഭ​വം കൊ​ണ്ടാ​ണു് കു​ന്തി വന​വാ​സ​ത്തി​നു മുൻകൈ എടു​ത്ത​തു് എന്നു് ചാർ​വാ​കൻ പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ പറ​ഞ്ഞു വാ​യ​ട​ച്ചി​ല്ല, തു​ട​ങ്ങി ആ പാ​വ​ത്തി​ന്റെ തല​പ്പാ​വു് വലി​ക്കാ​നും ഉടു​തു​ണി​യൂ​രാ​നും തല​ങ്ങും വി​ല​ങ്ങും തല്ലി ആ ദരി​ദ്ര​ബ്ര​ഹ്മ​ണ​നെ പാ​ണ്ഡ​വ​കി​ങ്ക​ര​ന്മാർ മർ​ദ്ധി​ച്ച​വ​ശ​നാ​ക്കാ​നും. പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്ക​ലോ​സ​ര​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​വ​രെ​യൊ​ക്കെ ‘കൈ​കാ​ര്യം’ ചെ​യ്താൽ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര കൊ​ണ്ടെ​ന്തു ഗുണം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ണ്ഡവ ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഭീമൻ എന്തു് ഊള​ത്ത​ര​വും സഹി​ക്കും പെ​റ്റ​ത​ള്ള​യെ ആരെ​ങ്കി​ലും അവ​മ​തി​ച്ചാൽ ആളാകെ പി​ശ​കാ​ണെ​ന്നു വി​മർ​ശ​കർ തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞെ​ങ്കിൽ. നി​ങ്ങൾ​ക്ക​റി​യാ​ത്ത ഔദ്യോ​ഗി​ക​വി​വ​രം വെളിപ്പെടുത്താം-​അടി കൊ​ണ്ടു് വീ​ണ​തു്, അല്ലെ​ങ്കിൽ വീണ പ്ര​തീ​തി ഉണ്ടാ​ക്കി​യ​തു്, യഥാർ​ത്ഥ ചാർ​വാ​ക​ന​ല്ല, മായിക കലാ​കാ​ര​നാ​ണു്. അസ്സൽ ചാർ​വാ​കൻ ഹി​മാ​ല​യ​ത്തിൽ സു​ഖ​വാ​സ​ത്തി​ലാ​ണു്. ചൂ​ട​യാൾ​ക്കു സഹി​ക്കാൻ മേലാ. കു​രു​വംശ അതി​ഥി​യാ​യി പുൽ​മേ​ടു​ക​ളിൽ കു​തി​ര​സ​വാ​രി പഠി​ക്കു​ക​യാ​ണു് യു​ക്തി​വാ​ദി.”

“ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രിൽ അവി​ശ്വാ​സം, അങ്ങ​നെ​യാ​ണോ പാ​ണ്ഡ​വ​ദാ​മ്പ​ത്യ​ത്തെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കുക?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഒറ്റ​ക്കോ കൂ​ട്ടാ​യോ എന്നെ പി​ണ​ക്കി​യാൽ, ഊട്ടു​പുര പു​റ​ത്തു നി​ന്നും കി​ട​പ്പറ അക​ത്തു നി​ന്നും താ​ഴി​ട്ടു ഞാൻ പൂ​ട്ടും.”

“വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​ക​ളെ മനഃ​പൂർ​വ്വം വഴു​ക്കി വീ​ഴ്ത്തു​ന്ന സഭാ​ത​ല​ങ്ങൾ ഉള്ള മാ​യി​ക​ന​ഗ​ര​മെ​ന്നാ​ണു്, നി​ങ്ങൾ ഒരു ദശാ​ബ്ദ​ത്തോ​ളം രാ​ജ​സൂ​യ​ച​ക്ര​വർ​ത്തി​നി​യാ​യി​രു​ന്ന ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ഇവിടെ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ കു​പ്ര​സി​ദ്ധി നേ​ടി​യ​തു്. കു​ന്തി​യും മക്കൾ​ക്കൊ​പ്പം അവിടെ വരാതെ ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ തോ​ഴി​യാ​യി കൂടി. കൊ​ല്ലം പതി​മൂ​ന്നു കഴി​ഞ്ഞു, യാത്ര ചോ​ദി​ക്കാ​തെ നി​ങ്ങൾ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം വി​ട്ടു ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​ലൂ​ടെ കാ​ന​ന​വാ​സ​ത്തി​നു പോ​യി​ട്ട്. യു​ദ്ധം ജയി​ച്ചു പാ​ണ്ഡ​വർ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ അധി​കാ​രം പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്ത​പ്പോ​ഴൊ​ന്നും, എവിടെ ഞങ്ങ​ളു​ടെ പ്രിയ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ജനത എന്ന ജി​ജ്ഞാസ ഉണ്ടാ​യി​ല്ല?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വി​വ​ര​മ​റി​ഞ്ഞു​വ​രാൻ നകു​ല​നെ വി​ട്ടി​രു​ന്നു. കു​റ​ച്ച ധികം സമ​യ​മെ​ടു​ത്തു് തി​രി​ച്ചെ​ത്തി. നദി യമു​ന​യു​ണ്ടു്. പക്ഷെ തല​സ്ഥാന നഗരി ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം കാ​ണാ​നി​ല്ല. ആകെ കാ​ണു​ന്ന​തു് പഴയ ഖാ​ണ്ഡ​വ​വ​നം വീ​ണ്ടും വളർ​ന്നു വലു​താ​യി, അതി​ന്റെ മുൻ ആവാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ തി​രി​ച്ചെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു. ഒരു മനു​ഷ്യ​ക്കു​ഞ്ഞു പോലും കൺ​വെ​ട്ട​ത്തി​ലി​ല്ല. നി​രാ​ശ​യെ​ക്കാൾ ഭീ​തി​യോ​ടെ, അവൻ തി​രി​ച്ചു വന്നു വിവരം പറ​ഞ്ഞ​ശേ​ഷം ഇപ്പോൾ വി​ദു​രാ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ മൗ​നി​യാ​ണു്. കൂട്ട പലാ​യ​നം ചെ​യ്തു​വോ നാ​ട്ടു​കാർ? യമു​ന​യി​ലെ വെ​ള്ള​പ്പൊ​ക്ക​ത്തിൽ നഗരം മു​ഴു​വൻ ഒലി​ച്ചു​പോ​യോ? അതോ, തു​ട​ക്ക​ത്തിൽ നി​ങ്ങൾ സൂ​ചി​പ്പി​ച്ച വെ​റു​മൊ​രു മാ​യി​ക​ന​ഗ​രി മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നോ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം? വരും യു​ഗ​ത്തിൽ പു​രാ​വ​സ്തു​ഗ​വേ​ഷക സംഘം ഉത്ഖ​ല​ന​ങ്ങൾ വഴി കണ്ടെ​ത്ത​ട്ടെ പര​മാർ​ത്ഥ​ങ്ങൾ.” കൗരവർ നീ​ണ്ട​കാ​ലം ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെയ്ത അന്തഃ​പു​ര​ങ്ങൾ അടി​ച്ചു​വൃ​ത്തി​യാ​ക്കു​ന്ന തി​ര​ക്കി​ലാ​യി​രു​ന്നു പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും പാ​ണ്ഡ​വ​രും.

“നിങ്ങ.ളെ പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടി​ലാ​ക്കു​ന്ന പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങൾ പതി​വാ​ണു്. രാ​ജ​സൂയ യാ​ഗ​ത്തിൽ ചക്ര​വർ​ത്തി​നി​പ​ദ​വി വഹി​ക്കേ​ണ്ട​യാൾ യാ​ഗ​ശാ​ല​യിൽ ആചാ​ര​മ​നു​സ​രി​ച്ചു ഇരി​ക്കേ​ണ്ട​യി​ട​ത്തു ഇരു​ന്നു എന്നേ പറയൂ ‘യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഭാ​ര്യ’ എന്നു് സമ്മ​തി​ക്കി​ല്ല. ഭർ​ത്താ​വു് അർ​ജ്ജു​നൻ എന്ന​വൾ പറ​ഞ്ഞു തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​തു് മറ്റു​നാ​ലു​പേർ അന​ധി​കൃ​ത​മാ​യി അധി​നി​വേ​ശം ചെ​യ്തു എന്നു മു​ന​വ​ച്ചു പരാതി പറ​യാ​നാ​വും. ആ നാ​ലു​പേർ അതി​നു​വേ​ണ്ടി ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തു് പ്ര​ലോ​ഭ​നം വശീ​ക​ര​ണം കാ​യി​ക​ബ​ലം കൗശലം, പി​ന്നെ അതൊ​ന്നും ഫലി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ നീ​ട്ടി യാചന എന്നീ ‘കു​ലീ​ന​പു​രുഷ’നു് യോ​ജി​ക്കാ​ത്ത ‘ഹീ​ന​കൃ​ത്യ’ങ്ങ​ളും. അഭി​മു​ഖം കഴി​യു​മ്പോൾ തോ​ന്നും അവൾ നി​ങ്ങ​ളാൽ എന്നും കള​ങ്കിത!. വാ​സ്ത​വം എത്ര​യു​ണ്ടു് ഈ അവ​മ​തി​യിൽ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഉഭ​യ​ക​ക്ഷി സമ്മ​ത​പ്ര​കാ​ര​മു​ള്ള ആസ്വാ​ദ​ന​ര​തി പൂർ​ത്തി​യാ​യാൽ, നന്ദി​പ്ര​ക​ട​ന​ത്തി​നൊ​ന്നും സമയം കള​യാ​തെ അവൾ കു​ളി​ച്ചു​വേ​ഷം മാറും. പി​ന്നെ അപ​രി​ചി​ത​യെ പോലെ പെ​രു​മാ​റും. ഭീ​മ​നെ​പ്പോ​ലു​ള്ള​വർ അവൾ​ക്കി​ഷ്ട പഴ​മൊ​ക്കെ സമ്മാ​നി​ച്ചു് ഭവ്യ​ത​യോ​ടെ പീ​തി​പ്പെ​ടു​ത്താൻ മുൻകൈ എടു​ക്കും. ഞങ്ങൾ കൗശലം വഴി അധി​നി​വേ​ശ​ത്തി​നു രൂപം കൊ​ടു​ക്കും.”

“ദു​ര്യോ​ധന ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​യോ​ഗം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“പ്ര​തി​ഷേ​ധം ഉണ്ടാ​വി​ല്ലേ? ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യുടെ യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​കൻ കൗ​ര​വ​രാജ സ്ത്രീ​ക​ളൊ​ടാ​ണൊ കൊ​മ്പു​കു​ലു​ക്കേ​ണ്ട​തു്? രാ​ജ​വ​സ​തി​ക്കു ചേർ​ന്നു മൈ​താ​ന​ത്തിൽ, ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര ഭാ​ര്യാ​സ​ഹോ​ദ​രൻ ‘ഗാ​ന്ധാ​ര​ഭൂ​പ​തി’ ചെ​യ്യു​ന്ന അനു​ഗ്രഹ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ലേ​ക്കു ഞങ്ങ​ളും, അവി​വാ​ഹിത പെൺ​മ​ക്ക​ളും രാ​ജ​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ ധരി​ച്ചു സു​ഗ​ന്ധ​പു​ഷ്പ​ങ്ങൾ ചൂടി പോ​വു​ന്ന​തു് ഭൂ​പ​തി​യു​ടെ ചു​റ്റും ചേർ​ന്നി​രു​ന്നു സ്പർ​ശ​ന​ചി​കി​ത്സ ചെ​യ്യാ​നാ​ണെ​ന്നു പര​സ്യ​വേ​ദി​യിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ ഗാ​ന്ധാ​രി​യും ഭൂ​പ​തി​യും പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ക്കി​ല്ലേ? അയാൾ വന്നു ഭൂ​പ​തി​യു​ടെ കാലിൽ വീണു് മാ​പ്പു ചോ​ദി​ക്കാ​ത്ത പക്ഷം യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​ക​നെ ഞങ്ങൾ അറ്റ​കൈ​യ്യി​നു് വാ​ര​ണാ​വ​തം അര​ക്കി​ല്ല​ത്തേ​ക്കു സു​ഖ​വാ​സ​ത്തി​നാ​യി​രി​ക്കും അയ​ക്കുക.”

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ അസ​ഹ​നീ​യ​മായ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​കാ​പ​ട്യ​ത്തി​ന്നെ​തി​രെ തെ​രു​വോര കു​ടും​ബ​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ത്യ​വും ആഞ്ഞ​ടി​ക്കു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യെ, ഹസ്തി​ന​പു​രി രാ​ജ​സ​ഭ​യി​ലേ​ക്കു് പ്ര​ത്യേക ക്ഷ​ണി​താ​വാ​യി ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീയ കാ​ര്യാ​ലോ​ച​ന​സ​മി​തി നാ​മ​നിർ​ദ്ദേ​ശം ചെ​യ്തെ​ന്നു ഇന്നു് രാ​വി​ലെ മുതൽ ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലൊ​ക്കെ ശ്രു​തി​യു​ണ്ട​ല്ലോ. എന്താ കാ​ര്യം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യ​ഗിക വക്താ​വി​നോ​ടു് ഞെ​ട്ട​ലോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു.

“നി​ങ്ങൾ കേട്ട ഊട്ടു​പുര വാർ​ത്ത​യിൽ തി​രു​ത്തു​ണ്ടു്. ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധവ എന്ന വ്യ​ക്തി​ഗത നി​ല​ക്ക​ല്ല, മൊ​ത്തം കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ ദേശീയ സംഘടന നേ​താ​വു് എന്ന നി​ല​യി​ലാ​ണു് പരി​ഗ​ണന. നേ​തൃ​സ്ഥാ​നം ഇന്നു് അവർ മാ​റി​യാൽ, അല്ലെ​ങ്കിൽ ഒഴി​ഞ്ഞാൽ, ആ “പ്ര​ത്യേക ക്ഷ​ണി​താ​വു്” എന്ന പദ​വി​ക്കും വരും സ്ഥാ​ന​ച​ല​നം”, രാ​ജ​സ​ഭ​യു​ടെ സമ്മേ​ള​ന​ത്തിൽ ഭര​ണ​കൂ​ടം സ്വീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ട തന്ത്രം മെ​ന​യു​ന്ന ഉന്ന​ത​തല സമി​തി​യു​ടെ അടി​യ​ന്തര യോ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കു് പോ​വു​ന്ന തി​ര​ക്കി​ലാ​യി​രു​ന്നു ചാ​ര​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി കൂ​ടി​യായ ആ ഇളമുറ മാ​ദ്രി​പു​ത്രൻ.

“പുതിയ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ ഒന്നു​ര​ണ്ടു പാഠം പഠി​പ്പി​ക്കാൻ പു​ത്തൻ ആയു​ധ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ലേ ആവ​നാ​ഴി​യിൽ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചാർ​വാ​ക​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. രാ​ജ​വീ​ഥി​യിൽ നി​ന്നു് കാഴ്ച മറ​യ്ക്കു​ന്ന പാ​ഴ്മ​ര​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​നു പി​ന്നി​ലെ ആശ്ര​മ​ത്തിൽ നി​ന്നാ​യി​രു​ന്നു കൗരവ-​പാണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ട​ങ്ങ​ളെ എക്കാ​ല​വും വി​റ​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന പ്ര​തി​പ​ക്ഷ ശബ്ദം ഉയർ​ന്നി​രു​ന്ന​തു് എന്ന​വൾ വി​സ്മ​യി​ച്ചു. കണ്ടാൽ ഓമ​ന​ത്തം തോ​ന്നു​ന്ന നാലു് ആൺ​കു​ട്ടി​കൾ അയാൾ​ക്കു് ചു​റ്റും ‘വി​ശ​ക്കു​ന്നു എനി​ക്കു് വല്ല​തും താ’ എന്നു് ഭീ​തി​ത​മായ നി​സ്സ​ഹാ​യ​ത​യോ​ടെ നി​ല​വി​ളി​ക്കു​മ്പോൾ പൂർ​ണ്ണ​ഗർ​ഭി​ണി​യായ ഭാര്യ ഒരു മൂ​ല​യിൽ വെറും നി​ല​ത്തു കി​ട​ന്നു ഏങ്ങ​ല​ടി​ച്ചു.

“നാണം കെ​ടു​ത്തു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ തന്നെ വേണം ഉന്നം വക്കാൻ എന്നു് മനനം ചെ​യ്ത​പ്പോൾ വ്യ​ക്ത​മാ​യി. ഒരു മണി​ക്കൂർ കഴി​ഞ്ഞാൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി ഈ വഴി​ക്കു രഥ​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യു​മാ​യി ഒത്തു​തീർ​പ്പു ചർ​ച്ച​ക്കു് പോ​വു​മെ​ന്നു് വിവരം കി​ട്ടി. രഥം ദൂരെ നി​ന്നു് കണ്ടാൽ ഒന്നു​ര​ണ്ടു കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും കൊ​ണ്ടു് മര​ത്തി​നു പി​ന്നിൽ കാ​ത്തി​രു​ന്നു് കൃ​ത്യം രഥ​ത്തി​നു മു​മ്പി​ലേ​ക്കെ​റി​യും. ആ ഏറി​ലാ​ണു് എന്റെ കര​വി​രു​തു് കാണുക. കുതിര ചവി​ട്ടി​യോ ചക്രം തട്ടി​യോ കു​ട്ടി​കൾ​ക്കെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും ആപ​ത്തു സം​ഭ​വി​ച്ചാൽ, ഭാ​ര്യ​യും മറ്റു കു​ട്ടി​ക​ളും അക​ത്തു നി​ന്നു് ഓടി വന്നു നെ​ഞ്ച​ത്ത​ടി​ച്ചു നി​ല​വി​ളി​ക്കും. വെ​ള്ളി​നാ​ണ​യം കൊ​ണ്ടു് തൃ​പ്ത​രാ​വാ​തെ അവർ വി​ല​പി​ച്ചു വഴി​പ്പോ​ക്ക​രെ കൂ​ട്ടും. ആൾ​ക്കൂ​ട്ടം മത്തു​പി​ടി​ച്ച രീ​തി​യിൽ മഹാ​റാ​ണി​യെ കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യും. രാ​ജ​വാ​ഴ്ച​ക്കൊ​രു കനത്ത പ്ര​ഹ​ര​മേ​ല്പി​ക്കാൻ ജനാ​ധി​പ​ത്യ​വി​ശ്വാ​സി​യായ എനി​ക്ക​ത്ര​യേ ത്യാ​ഗം ചെ​യ്യാ​നാ​വൂ. നി​ങ്ങൾ ഒന്നു് കാ​ത്തു നിൽ​ക്ക​ണം. ഓടി​പ്പോ​യി സാ​ര​ഥി​ക്കു് വിവരം കൊ​ടു​ത്താൽ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ലേ ഈ ചാർ​വാക യജ്ഞം.”

കു​ട്ടി​കൾ രണ്ടെ​ണ്ണ​ത്തെ കോ​പ​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കി.

“ഞാൻ പറഞ്ഞ പോലെ ചെ​യ്താൽ അത്താ​ഴം തരാം’ എന്നു് പറ​ഞ്ഞ​ശേ​ഷം അയാൾ, മര​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ലൂ​ടെ രാ​ജ​വീ​ഥി​യി​ലേ​ക്കു ഒളി​ക്ക​ണ്ണെ​റി​ഞ്ഞു കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

“രണ്ടു ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച​പ്പോ​ഴേ​ക്കും ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​വി​ധി​യു​ണ്ടാ​യ​ല്ലോ. ഭയ​ന്നോ അഭി​വ​ന്ദ്യ​വ്യാ​സൻ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൗരവ പാ​ണ്ഡവ നാൾ​വ​ഴി​യിൽ ഞാൻ മനഃ​പൂർ​വ്വം മായം കലർ​ത്തി​യെ​ന്നാ​രോ​പി​ച്ചു കൗ​ര​വ​രും പാ​ണ്ഡ​വ​രും ഒരു​പോ​ലെ എനി​ക്കെ​തി​രെ വാ​ളോ​ങ്ങു​മെ​ന്നാ​രോർ​ത്തു്? മീൻ​കാ​രി സത്യ​വ​തി​യെ ബലാ​ത്സം​ഗം ചെയ്ത വൃ​ദ്ധ​സ​ന്യാ​സി​യാ​ണു് എന്റെ ബീ​ജ​ദാ​നി എന്നും, കണ്ടാൽ അറ​പ്പു തോ​ന്നു​ന്ന കു​ള്ളൻ ആണു് കു​രു​വംശ പി​താ​വായ വ്യാ​സ​നെ​ന്നും ഉള്ള വസ്തുത അസ്വീ​കാ​ര്യ​മെ​ന്ന​വ​രു​ടെ ദു​ര​ഭി​മാ​നം ഒച്ച​വെ​ച്ചാൽ ചരി​ത്ര​ത്തെ വി​ക​ല​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​വാ​ത്ത ഞാൻ പി​ന്നെ എന്തു് ചെ​യ്യും? വി​ചി​ത്ര​വീ​ര്യ​വി​ധ​വ​ക​ളിൽ എനി​ക്കു​ണ്ടായ വി​ല​ക്ഷ​ണ​സ​ന്ത​തി​ക​ളാ​ണു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രും പാ​ണ്ഡു​വു​മെ​ന്ന പ്ര​തീ​തി​യു​ണർ​ത്തു​ന്ന കു​രു​വംശ കു​ടും​ബ​ച​രി​ത്ര​ര​ചന പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും ഉട​ച്ചു​വാർ​ത്തി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, എന്റെ ദേ​ഹ​സു​ര​ക്ഷ ഭര​ണ​കൂ​ടം ഏറ്റെ​ടു​ക്കി​ല്ലെ​ന്ന ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വി​ന്റെ പ്ര​സ്താ​വന ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രി​ക​യിൽ വന്ന​തോ​ടെ, ചാർ​വാ​കൻ എന്നെ വന​ശ്ര​മ​ത്തിൽ വന്നു ആലിം​ഗ​നം ചെ​യ്തു ഈ കു​ടി​ലി​ലേ​ക്കു് സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്തു. താ​ടി​യും മു​ടി​യും വടി​ച്ചു ഞാൻ വരു​ത്തിയ രൂ​പ​മാ​റ്റ​ര​ഹ​സ്യം അങ്ങ​നെ നിൽ​ക്ക​ട്ടെ, എന്നെ പോലെ നി​ങ്ങ​ളും അക്ഷ​രം കൊ​ണ്ടു് അന്ന​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന വ്യ​ക്തി​യ​ല്ലേ. കൗ​ര​വ​രും പാ​ണ്ഡ​വ​രും കൂ​ട്ടു​കൂ​ടി ഒരൊ​റ്റ വഞ്ചി​യിൽ ഇരു​ന്നാ​ണു് എന്നെ വല വീശി പി​ടി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തു്. ആദി​പർ​വ്വം പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും ഞാൻ പിൻ​വ​ലി​ച്ചു തീ​യി​ലി​ട്ടു എന്നു് നി​ങ്ങൾ സാ​ക്ഷ്യ​പ​ത്രം പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചാൽ ഞാൻ ധന്യൻ. അധി​കാ​ര​വ​ഴി​യിൽ പോ​ര​ടി​ച്ചു ഇവ​രു​ടെ​യൊ​ക്കെ ദു​ര​ന്തം സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന സാ​ഹ​ച​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യാൽ, മൊ​ത്തം പതി​നെ​ട്ടു പർ​വ്വ​ങ്ങ​ളിൽ ഞാൻ ഭാ​വി​യിൽ എഴു​തു​മ്പോൾ, നി​ങ്ങൾ വേണം വെ​ളി​ച്ചം കാ​ണി​ക്കാൻ.” ദക്ഷി​ണാ​പ​ഥ​ത്തിൽ നി​ന്നു് ചാർ​വാ​കൻ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു സൂ​ക്ഷി​ച്ച പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു​ക​ളി​ലേ​ക്കു വ്യാ​സ​നേ​ത്രം തി​രി​ഞ്ഞു.”

“അതി​ക്ര​മ​ത്തി​നു് ശേഷം അര​നൂ​റ്റാ​ണ്ടു് കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടാ​ണോ​കു​റ്റാ​ന്വേ​ഷ​ണ​വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​നു മു​മ്പിൽ പരാ​തി​യു​മാ​യി വരു​ന്ന​തു്? ലൈം​ഗി​കാ​തി​ക്ര​മം ചെ​യ്ത​താ​രെ​ന്നു പരാ​തി​യിൽ പരാ​മർ​ശ​വു​മി​ല്ല. എങ്ങ​നെ നീതി കി​ട്ടു​മെ​ന്നാ​ണു് നി​ങ്ങൾ വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്ന​തു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കു​ന്തി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“പണ​സം​ബ​ന്ധ​മായ കൊ​ടു​ക്കൽ വാ​ങ്ങ​ലു​കൾ മാ​ത്ര​മ​ല്ലെ കാ​ല​ഹ​ര​ണ​പ്പെ​ടൂ? ഇതു് സ്ത്രീ​ത്വ​ത്തി​നു നേരെ കട​ന്നാ​ക്ര​മ​ണം, ആൾ​മാ​റാ​ട്ടം തു​ട​ങ്ങി, വധ​ശി​ക്ഷ കി​ട്ടാ​വു​ന്ന കു​റ്റ​കൃ​ത്യ​മാ​വു​മ്പോൾ തു​ടർ​ന​ട​പ​ടി വൈ​ക​രു​തെ​ന്നു നേരിൽ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. വ്യ​വ​സ്ഥാ​പിത നി​യ​മ​വാ​ഴ്ച​യു​ണ്ടോ കു​രു​വം​ശ​ത്തിൽ എന്നു് ഇര​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ എനി​ക്കു് കണ്ടെ​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്യാം. വി​വാ​ഹ​പൂർ​വ്വ​കാ​ല​ത്തെ നി​ഷ്ക​ള​ങ്കാ​വ​സ്ഥ​യിൽ, ശാ​രീ​രിക വളർ​ച്ച​യോ​ടു ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട ചോ​ര​യോ​ട്ട​ത്തിൽ ഞാൻ, അപ​രി​ചിത പു​രു​ഷ​പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ത്തി​നു വഴ​ങ്ങി എന്ന യാ​ഥാർ​ഥ്യം അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചാൽ പോലും, വേഷം മാറി വന്നു ശരീ​ര​ത്തിൽ അധീ​ശ​ത്വം പു​ലർ​ത്തി, ആസ്വാ​ദ​ന​ര​തി​യി​ലൂ​ടെ ഉദ്ദേ​ശ്യ​ല​ക്ഷ്യം നേടി ഒളി​ച്ചോ​ടി​യ​വ​നെ പ്ര​തി​ക്കൂ​ട്ടിൽ പൊ​രി​പ്പി​ക്കാൻ എനി​ക്കു​മു​ണ്ടാ​വി​ല്ലേ പ്രേ​രണ?, മനഃ​സ്സാ​ക്ഷി​യു​ടെ സമ്മർ​ദ്ദം?പു​രു​ഷ​ശ​രീ​ര​ത്തി​നു കീ​ഴ്പ്പെ ടു​മ്പോൾ സം​സാ​ര​ശേ​ഷി നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​തു കൊ​ണ്ടു് ‘ആരാ​ണു് നി​ങ്ങൾ’ എന്നു് മു​ഖ​ത്തു് നോ​ക്കി ചോ​ദി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, ‘വെ​ളി​ച്ച​ങ്ങ​ളു​ടെ തമ്പു​രാൻ’ എന്നാ​ണ​യാ​ളു​ടെ പദവി എന്ന​റി​യാൻ സൗ​ക​ര്യ​മാ​യി വന്നു സാ​ഹ​ച​ര്യം. കാ​ര്യം നട​ന്ന​യാൾ വസ്ത്രം ധരി​ച്ചു ധരി​ച്ചു രഥ​ത്തിൽ കയറും മു​മ്പെ​ന്റെ ചെ​വി​യിൽ മന്ത്രി​ച്ചു, പ്ര​സ​വി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ ചോ​ര​ക്കു​ഞ്ഞി​നെ മു​ല​പ്പാൽ കൊ​ടു​ക്കാ​തെ പനം കു​ട്ട​യി​ലി​ട്ടു നീ പു​ഴ​യി​ലൊ​ഴു​ക്ക​ണം. പ്ര​കു​തി കൊ​ടു​ക്ക​ട്ടെ നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​വി​നു പരി​പാ​ല​ന​വും പരി​ര​ക്ഷ​യും. കന്യ​ക​യ​ല്ലെ​ന്നു് നീ മനഃ​സ്സാ​ക്ഷി​യോ​ടു കു​മ്പ​സാ​രി​ക്കാ​തെ വേണം വി​വാ​ഹ​വ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ ധരി​ക്കാൻ. അങ്ങ​നെ മധു​ര​പ​ദ​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു, ഒരു പെ​ണ്ണു​ടൽ ചതി​ച്ചു​കീ​ഴ്പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​വൻ ഹസ്തി​ന​പു​രി നി​യ​മ​സം​ഹി​ത​യു​ടെ മു​മ്പിൽ കൈ​കെ​ട്ടി വേ​ണ്ടേ ശിക്ഷ സ്വീ​ക​രി​ക്കാൻ?”

“ഗൂ​ഢ​ല​ക്ഷ്യ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണ്ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​നു നി​ങ്ങൾ പാ​ണ്ഡ​വ​രെ ക്ഷ​ണി​ച്ച​തെ​ന്നൊ​ക്കെ ഇന്നു് കൊ​ട്ടാ​ര​ര​ഹ​സ്യ​മൊ​ന്നു​മ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, എന്താ​യി​രു​ന്നു കള്ള​ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​ലൂ​ടെ രാ​ജ​സൂ​യ​ച​ക്ര​വർ​ത്തി​യെ അടി​മ​യാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന ദൃ​ഢ​നി​ശ്ച​യ​ത്തി​നു പി​ന്നിൽ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. തെ​ളി​ഞ്ഞ പ്ര​ഭാത വെ​യി​ലിൽ കോ​ട്ട​ക്ക​പ്പു​റ​ത്തെ രാ​ജ​വീ​ഥി​യി​ലൂ​ടെ മര​വു​രി ധരി​ച്ചും, മുഖം മറ​ച്ചും, തല താ​ഴ്ത്തി കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് നഗ്ന​പാ​ദ​രാ​യി നട​ന്നി​രു​ന്ന ആറംഗ പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘ​ത്തെ മട്ടു​പ്പാ​വിൽ നി​ന്നു് അവർ​ക്കു കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു. പാ​ത​ക്കി​രു​വ​ശ​വും നിർ​ജ്ജ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു.

“ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലെ സഭാ​ത​ല​ത്തിൽ സ്ഥ​ല​ജ​ല​ഭ്ര​മ​ത്തിൽ വഴു​ക്കി വീ​ണ​തൊ​ക്കെ പൊ​റു​ക്കാൻ, സാ​മ​ന്ത​പ​ദ​വി​യി​ലേ​ക്കു താ​ഴ്ത്ത​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന ഞങ്ങൾ​ക്കാ​യി. പക്ഷെ പി​ന്നീ​ടു​ള്ള കഴി​ഞ്ഞ എട്ടൊ​മ്പ​തു വർ​ഷ​ങ്ങ​ളിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി ഞങ്ങ​ളെ പ്ര​കോ​പി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു കേ​ട്ടാൽ നി​ങ്ങൾ ഞെ​ട്ടും. കുറെ ഭര​ണ​കൂ​ട​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങൾ അല്ലാ​തെ വ്യ​വ​സ്ഥാ​പി​ത​രാ​ഷ്ട്രം ആയി​രു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം. നി​ങ്ങ​ളും അവി​ടെ​യൊ​ക്കെ ചു​റ്റി​ക്ക​റ​ങ്ങി​യ​ത​ല്ലേ. രാ​ഷ്ട്ര​നിർ​മ്മി​തി​ക്കു വേണ്ട വി​ദ്യാ​ഭാ​സ​മോ ധന​സ​മാ​ഹ​ര​ണ​മോ ഇല്ലാ​തെ, വഴി നട​ക്കു​മ്പോൾ രത്ന​ഖ​നി കി​ട്ടിയ നാ​ടോ​ടി​ക​ളെ പോ​ലെ​യാ​ണ​വർ കടി​ച്ചാൽ പൊ​ട്ടാ​ത്ത സമൃ​ദ്ധ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ കയ​റി​യ​തു്. അവ​രു​ടെ ഭാ​രി​ച്ച നി​ത്യ​ച്ചെ​ല​വൊ​ക്കെ ഹസ്തി​ന​പു​രി വഹി​ക്ക​ണം എന്നൊ​രു നയ​ത്തി​ല​വർ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥം ഊട്ടു​പുര ആഘോ​ഷ​മാ​ക്കാ​നും, കു​തി​ര​ക​ളെ വാ​ങ്ങാ​നും, ഗോശാല നി​റ​ക്കാ​നും പു​ത്തൻ ആവ​ശ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ പന​യോ​ല​പ​ട്ടി​ക​യു​മാ​യി രാ​ജ​ദൂ​തൻ വന്നു എന്റെ കാ​ര്യാ​ല​യ​ത്തിൽ ഇടി​ച്ചു​ക​യ​റി തട്ടി​ക്ക​യ​റും. പല്ലു ഞെ​രി​ക്കു​ന്ന ഇര​മ്പൽ പു​റ​ത്തു​വ​രാ​തെ ഞങ്ങ​ള​തൊ​ക്കെ ഏറ്റെ​ടു​ത്തു ചെ​യ്തു. എന്നി​ട്ടും അവർ വി​ട്ടി​ല്ല. അഞ്ചോ​ളം വരു​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​ക്കു​ട്ടി​ക​ളെ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ നി​ന്നു് പാ​ഞ്ചാ​ല​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​കാൻ കൗ​ര​വ​രാജ സ്ത്രീ​കൾ പത്തു​പേർ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കൊ​പ്പം കൂടെ പോണം എന്ന ആവ​ശ്യ​വു​മാ​യി ഭീമൻ ആളെ അയ​ച്ചു. അനു​സ​രി​ക്കേ​ണ്ടി വന്നു. ഒരു മാസം പി​ടി​ച്ചു, പത്തു കൗരവ രാ​ജ​സ്ത്രീ​കൾ ആദ്യം ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ പോയി കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ പരി​പാ​ലന ചു​മ​ത​യേ​റ്റെ​ടു​ത്തു, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ദാ​സി​പ​ദ​വി​യിൽ പാ​ഞ്ചാ​ല​യിൽ എത്തി, കു​ട്ടി​ക​ളെ ഏൽ​പ്പി​ച്ചു മട​ങ്ങി, വീ​ണ്ടും ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യെ എത്തി​ച്ചു, യാത്ര പറ​ഞ്ഞു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ എത്താൻ. എന്റെ ഭാര്യ പൊട്ടിക്കരഞ്ഞു-​ഇതിനാണോ കലിം​ഗ​ദേ​ശ​ത്തിൽ നി​ന്നു് എന്റെ അച്ഛൻ വധു​വാ​യി എന്നെ കു​രു​വം​ശ​ത്തി​ലേ​ക്ക​യ​ച്ച​തു്? കൗരവ രാ​ജ​സ​ഭ​യി​ലെ​ത്തി​യാ​ണ​വൾ കൈകൾ നീ​ട്ടി ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്രർ​ക്കു് മു​മ്പിൽ വാ​വി​ട്ടു വി​ല​പി​ച്ച​തു്. അന്നു് ഞാൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു നി​ന്നു് മഹാ​രാ​ജാ​വി​നു വാ​ക്കു കൊടുത്തു-​നിങ്ങൾ അനു​മ​തി തന്നാൽ അടു​ത്ത കറു​ത്ത വാ​വി​നു് മു​മ്പു് ഞാൻ പാ​ണ്ഡ​വ​രെ അടി​മ​ക​ളാ​ക്കി ഈ കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തു നി​ന്നു് തല മൊ​ട്ട​യ​ടി​ച്ചു, പു​ള്ളി​കു​ത്തി, കഴു​ത​പ്പു​റ​ത്തി​രു​ത്തി കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി യാ​ത്ര​യാ​ക്കും.”

നി​ങ്ങൾ അഭി​മു​ഖ​ത്തി​നു് വരു​ന്ന​തി​നു അൽ​പ്പം മു​മ്പു് ഭാര്യ എന്നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു,.

“വാ​ക്കു പാ​ലി​ച്ചി​ല്ല​ല്ലോ ഭീരൂ, എവിടെ കഴു​ത​പ്പു​റ​ത്തെ സവാരി? പാ​ഞ്ചാ​ലി​യോ​ടു​ള്ള പ്ര​ണ​യം കാരണം ആ അവമതി നി​ങ്ങൾ ഒഴി​വാ​ക്കി​യോ? ‘

“മറ്റു നാലു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു​ള്ളം നീ​റു​ക​യാ​ണു് എന്നോ? എന്തു​ണ്ടാ​യി? അക്ഷ​യ​പാ​ത്ര​ത്തിൽ അതീ​ത​ശ​ക്തി​കൾ എരി​വു് കൂ​ട്ടി​ക്ക​ലർ​ത്തി​യോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഇളമുറ മാ​ദ്രി​പു​ത്രൻ സഹ​ദേ​വ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഇന്നു് രാ​ത്രി​യും, പ്രി​യ​പാ​ഞ്ചാ​ലി ക്രമം തെ​റ്റി​ച്ചു എന്നോ​ടൊ​പ്പം തന്നെ പായ പങ്കി​ടു​ന്നു.”

“യു​ദ്ധ​ത്തിൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട ധീര ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി ദു​ര്യോ​ധ​ന​ന്റെ വി​ധ​വ​യ​ല്ലേ നി​ങ്ങൾ?” അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ നീ​ണ്ട​കാ​ലം കണ്ടും മി​ണ്ടി​യും പരി​ച​യി​ച്ചി​രു​ന്ന സ്ത്രീ​യെ ആക​സ്മി​ക​മാ​യി വൃ​ദ്ധ​സ​ദ​ന​ത്തിൽ കണ്ടു ഞെ​ട്ടിയ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അടു​ത്തു് ചെ​ന്നു് മു​ട്ടു​കു​ത്തി കൈ​പി​ടി​ച്ചു് ചോ​ദി​ച്ചു. “ഒരു കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​വി​ധവ.”

“പോ​രാ​ട്ട​വാർ​ത്ത​യെ​ത്തി​ക്കാൻ ഈ കാ​ണു​ന്ന ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​ക​ളൊ​ക്കെ മതിയോ? പു​ത്തൻ​ക്ര​മീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും ഇല്ലേ?”,ചാർ​വാ​കൻ ചോ​ദി​ച്ചു. നിർ​ബ​ന്ധി​ത​സേ​വ​ന​ത്തി​നു വി​ധേ​യ​രായ കൗ​ര​വ​സൈ​നി​കർ​ക്കു മുൻ​കൂർ വേതനം കി​ട്ടി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് കു​ടും​ബം മു​ഴു​വൻ തെ​രു​വിൽ ഇറ​ങ്ങിയ സന്ധ്യ. പടി​ഞ്ഞാ​റൻ ആകാ​ശ​ത്തു യു​ദ്ധ​മേ​ഘ​ങ്ങൾ നി​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

“വേ​ണ​മ​ല്ലോ. യു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ലേ​ഖ​ക​നും ഞാനും കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ ഓടി​ന​ട​ന്നു ഉരു​ളു​ന്ന തലയെണ്ണിക്കൊണ്ടിരിക്കും-​ഒരാൾ ഹസ്തി​ന​പു​രി വാ​ണി​ജ്യ​ത്തെ​രു​വിൽ ആകാം​ക്ഷ​യോ​ടെ കാ​ത്തു​നിൽ​ക്കു​ന്ന ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തെ തലേ​ന്നു് കണ്ട യു​ദ്ധം നേരിൽ അപ്പ​പ്പോൾ കാ​ണു​ന്ന കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ അവ​ത​രി​പ്പി​ച്ചു ഉടനടി കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യി​ലേ​ക്കു തി​രി​ക്കു​മ്പോൾ, ഞാൻ ഒരു​കൂ​ട്ടം പുതിയ തല​യെ​ണ്ണ​ലു​മാ​യി ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു് കു​തി​ക്കും. മാറി മാറി തെ​രു​വോ​ര​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ ജി​ജ്ഞാസ ശമി​പ്പി​ക്കും. കൂ​ട്ടം കൂടാൻ സൗ​ക​ര്യ​പ്പെ​ടാ​ത്ത​വർ​ക്കു നി​ല​വി​ലു​ള്ള ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു തു​ട​രും. ആർ​ക്ക​റി​യാം, വരും​യു​ഗ​ത്തിൽ യു​ദ്ധം കി​ട​പ്പ​റ​യി​ലി​രു​ന്നു തത്സ​മ​യം കാ​ണാ​വു​ന്ന കി​ണാ​ശ്ശേ​രി​യാ​ണെ​ന്റെ കി​നാ​വു്.”

“പെ​ണ്ണു​ടൽ പണയം വച്ചു​ള്ള ചൂ​താ​ട്ട​ത്തി​നു കു​രു​വം​ശ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ അനു​മ​തി​യു​ണ്ട​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ത്ഥ​ഗർ​ഭ​മായ നോ​ട്ട​ത്തോ​ടെ കി​രീ​ടാ​വ​കാ​ശി ദു​ര്യോ​ധ​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മട്ടു​പ്പാ​വിൽ നി​ന്നു് കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു, ആരോ​രും യാ​ത്ര​യ​യ​ക്കാ​നി​ല്ലാ​ത്ത ആറംഗ പാ​ണ്ഡ​വ​സം​ഘ​ത്തി​ന്റെ ദയ​നീ​യ​മായ പദ​യാ​ത്ര. ഇരു​പ​ത്തി​നാ​ലു​മ​ണി​ക്കൂർ മു​മ്പു് ആന​പ്പു​റ​ത്തു എഴു​ന്നെ​ള്ളി​യ​വ​രാ​യി​രു​ന്നു ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലെ രാ​ജ​സൂയ ചക്ര​വർ​ത്തി​യും കു​ടും​ബ​വും.

“ലിം​ഗ​വി​വേ​ച​ന​മി​ല്ലാ​ത്ത ദേശീയ വി​നോ​ദ​മെ​ന്നു ചൂ​തു​ക​ളി​യെ ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ രാ​ജ​മു​ദ്ര​യു​ള്ള ഔദ്യോ​ഗിക വി​ജ്ഞാ​പ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ നേ​ര​ത്തെ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചി​ല്ലേ? അതും പാ​ണ്ഡ​വർ ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ നി​ന്നു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു് പടി​യി​റ​ങ്ങും മു​മ്പു് തന്നെ?” ഓർ​മ്മി​പ്പി​ക്കാൻ ദു​ര്യോ​ധ​നൻ അവ​ളു​ടെ നെ​റ്റി​യി​ലേ​ക്കു് വിരൽ ചൂ​ണ്ടി.

“ചതി​ച്ചു കൊ​ന്നി​ട്ടും നി​ങ്ങൾ കർ​ണ്ണ​നു ബലി​യി​ടു​മോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് പതു​ക്കെ ചോ​ദി​ച്ചു. ഗംഗാ സ്നാ​ന​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലെ പ്ര​ഭാ​ത​വെ​യി​ലിൽ കു​ളി​ച്ചു ഈറ​നു​ടു​ത്ത പാ​ണ്ഡ​വർ പു​രോ​ഹി​താ​ജ്ഞ​ക്കാ​യി കാ​ത്തു​നിൽ​ക്കു​ന്ന നേരം. കു​ന്തി​യു​ടെ അഭി​ജാ​ത്യ​സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തി​ലും നേ​രി​യൊ​രു അക്ഷമ മക്ക​ളു​ടെ മു​ഖ​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

“പോ​രാ​ട്ട​ത്തിൽ ജീ​വ​ഹാ​നി​യു​ണ്ടാ​യ​തു് കർ​ണ്ണ​ശ​രീ​ര​ത്തി​ന​ല്ലേ? യു​ദ്ധ​ത്തിൽ രണ്ടി​ലൊ​രാൾ വധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തൊ​ക്കെ പതി​നെ​ട്ടു​നാൾ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര യജ്ഞ​ത്തിൽ കണ്ടു​പ​രി​ച​യി​ച്ച​ത​ല്ലേ? കൗ​ന്തേ​യ​രെ​ന്ന നി​ല​യിൽ എനി​ക്കും കർ​ണ്ണ​നും ഒരേ മാ​താ​വി​ന്റെ ജീ​വ​കോ​ശ​മ​ല്ലേ? വെ​റു​മൊ​രു പോ​രാ​ട്ട​വ​ധ​ത്തിൽ ഒതു​ങ്ങു​മോ മനു​ഷ്യ​നേ​ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു വഴ​ങ്ങാ​ത്ത സൂ​ക്ഷ്മ​ലോ​ക​ത്തിൽ എത്തിയ ജ്യേ​ഷ്ഠ​നു​മാ​യു​ള്ള രക്ത​ബ​ന്ധം? അമ്പും വി​ല്ലും ഉന്മൂ​ല​നം ചെ​യ്യാ​നാ​വു​മോ അന്ത​മി​ല്ലാ​ത്ത പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തിൽ എന്നും നി​ല​നിൽ​ക്കേ​ണ്ട ഈ ആത്മാ​ക്കൾ.”

“ഇന്നെ​ന്തു ന്യാ​യം പറ​ഞ്ഞാ​ണു് ഊട്ടു​പു​ര​യി​ലേ​ക്കു പ്ര​വേ​ശ​നം നി​ഷേ​ധി​ച്ച​തു്?”, ഹസ്തി​ന​പു​രി കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലെ രാജസഭ. വി​ശ​ന്നു നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്ന അഞ്ചു കു​ട്ടി കളെ​യും കൂ​ട്ടി നി​സ്സ​ഹാ​യ​മായ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​ത്തോ​ടെ, പാ​ണ്ഡ​വ​മാ​താ​വു് ധൃ​ത​രാ​ഷ്ട്ര​രു​ടെ മു​മ്പിൽ നെ​ഞ്ച​ത്ത​ടി​ച്ചു നി​ല​വി​ളി​ച്ചു. സു​ര​ക്ഷിത അകലം പാ​ലി​ച്ചു വി​ദു​ര​രും ഭീ​ഷ്മ​രും കു​ന്തി​യെ അനി​ഷ്ട​ത്തോ​ടെ ഒളി​ക​ണ്ണി​ട്ടു നോ​ക്കി.

“ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ സ്വ​പ്ന​പ​ദ്ധ​തി​യാ​യി​രു​ന്നു “ഹസ്തി​ന​പു​രി വഴി​യോര തണൽ.” രണ്ടു ദി​വ​സ​മാ​യി തര​ക്കേ​ടി​ല്ലാ​തെ മഴ കി​ട്ടി മണ്ണു് കു​തിർ​ന്ന​പ്പോൾ, കൗ​ര​വ​ക്കു​ട്ടി​കൾ ഫല​വൃ​ക്ഷ തൈകൾ നട്ട​തു് മു​ഴു​വൻ, രാ​ത്രി നി​ന്റെ അഞ്ചു മക്ക​ളും ചേർ​ന്നു് വലി​ച്ചു വാരി മണ്ണി​ട്ടു് മൂ​ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഹൃദയം തകർ​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​നൻ പ്ര​തി​ക​രി​ക്കി​ല്ലേ.”

“എങ്ങ​നെ സഹി​ക്കു​ന്നു നി​ങ്ങ​ള​ഞ്ചു പേരും ഭാ​ര്യ​യു​ടെ നിർ​ദ്ദ​യ​ഭാഷ?” വനാ​ശ്ര​മ​ത്തി​നു താഴെ അരു​വി​ക്ക​ര​യിൽ അസ്വ​സ്ഥ​രാ​യി പാ​ണ്ഡ​വർ അല​യു​ന്ന​തു് കണ്ട കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അനു​ക​മ്പ​യോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആരെ കു​റി​ച്ചാ​ണു് നി​ങ്ങൾ വഴി​വി​ട്ടു് ഞങ്ങ​ളോ​ടു് ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു്? പ്ര​തി​ഷേ​ധ​വും ഹർ​ഷോ​ന്മാ​ദ​വും മി​ത​മായ കൗ​ശ​ല​ത്തോ​ടെ രാ​പ്പ​കൽ ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്ന പ്രി​യ​പ​ത്നി പാ​ഞ്ചാ​ലി എവിടെ, അന്തഃ​പുര മട്ടു​പ്പാ​വിൽ നി​ലാ​വു് പെ​യ്യു​ന്ന വേ​നൽ​ക്കാല രാ​ത്രി​ക​ളിൽ വസ്ത്ര​ര​ഹിത ശരീ​ര​ങ്ങൾ ഇള​ക്കി​യും ആടി​യും, ഹി​മാ​ല​യ​നി​ര​ക​ളെ നോ​ക്കി ഉന്മാ​ദ​ത്തിൽ പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ക്ക​യും ഭീ​തി​ത​മാ​യി വാ​വി​ട്ടു നി​ല​വി​ളി​ക്ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ എവിടെ?”, ഇണയെ കാ​ണാ​തെ പരി​ഭ്ര​മി​ക്കു​ന്ന പേ​ട​മാ​നി​നു ഒരു പിടി ഇളം പു​ല്ലു നീ​ട്ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു മറ്റു നാലു പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ നി​ന്നു് കൂ​ട്ടം തെ​റ്റിയ നകുലൻ.

“സൗ​ജ​ന്യ​ധാ​ന്യം ചോ​ദി​ച്ച കൗരവ വി​ധ​വ​ക​ളു​ടെ പ്ര​ക്ഷോ​ഭം ഒരു വിധം അമർ​ച്ച ചെ​യ്ത​പ്പോ​ഴേ​ക്കും തു​ട​ങ്ങി​യോ കോ​ട്ട​വാ​തിൽ തള്ളി​ത്തു​റ​ന്നു അറ​വു​കാ​രു​ടെ ആക്രോ​ശം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭീ​മ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അന്നം മു​ട്ടി​യാൽ അറ​വു​കാർ​ക്കു ഇരി​പ്പു​റ​ക്കു​മോ? അം​ഗീ​കൃ​ത​രും അന​ധി​കൃ​ത​രും ഇപ്പോൾ ഒന്നാ​യി എന്ന​താ​ണു് കു​രു​ക്ഷേ​ത്രാ​ന​ന്തര മാം​സ​വി​പ​ണി​യു​ടെ സമര നി​ല​വാ​രം. ഉപ​യോ​ഗ​ര​ഹി​ത​മായ അറ​വു​ക​ത്തി​കൾ തു​രു​മ്പെ​ടു​ക്കു​ന്നു. മൂ​ന്നു് നേരം മൃ​ഗാ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളെ​ങ്കി​ലും നക്കാൻ കി​ട്ടി​യി​രു​ന്ന കു​ട്ടി​കൾ സസ്യാ​ഹാ​ര​ത്താൽ ശോ​ഷി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര ആവ​ശ്യ​ങ്ങൾ​ക്കാ​യി ദു​ര്യോ​ധ​നൻ സമ്മർ​ദ്ദം ചെ​ലു​ത്തി കർ​ഷ​ക​രിൽ നി​ന്നു് കറവ വറ്റിയ മാ​ടു​ക​ളെ ആട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു പോയി, പാ​ണ്ഡ​വ​തല കൊ​യ്യു​ന്ന മി​ടു​ക്കൻ​കൗ​ര​വ​സൈ​നി​കർ​ക്കു മാം​സ​ഭ​ക്ഷ​ണം ഒരു​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ത്തു. ഇന്നു് മഹാ​രാ​ജാ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ക്കാ​തെ തന്നെ ഹസ്തി​ന​പു​രി ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ ഉട​മ​സ്ഥ​ത​യി​ലു​ള്ള ഗോ​ശാ​ല​യിൽ നി​ന്നു് കറ​വ​യു​ള്ള നാൽ​ക്കാ​ലി​ക​ളെ ഓരോ അറ​വു​കാ​ര​നും വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു, മറ്റാ​രു​മ​റി​യാ​തെ ഉപാധി വച്ചു-​തുടകൾ കൊ​ട്ടാ​രം ഊട്ടു​പു​ര​ക്കു്, തലയും കു​ട​ലും അറ​വു​കാർ​ക്കു്. നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്ന കു​ടും​ബാം​ഗ​ങ്ങ​ളെ ഒരു നേ​ര​മെ​ങ്കി​ലും തൃ​പ്തി​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​വു​മെ​ന്ന പ്ര​തീ​ക്ഷ​യിൽ അവർ മു​ട്ടു​മ​ട​ക്കി, കത്തി മൂർ​ച്ച കൂ​ട്ടാൻ ആല​യി​ലേ​ക്കു പോയി.”

“യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ഭ​ര​ണ​നേ​ട്ട​ത്തെ കു​റി​ച്ചൊ​ന്നും ചോ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. എന്നാൽ, നീണ്ട വ്യ​ക്തി​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ വല്ല​തു​മു​ണ്ടോ പുതു തലമുറ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​മാ​യി ഒരു കൊ​ച്ചു രഹ​സ്യം പങ്കി​ടാൻ?” വാ​ന​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​നു പടി​യി​റ​ങ്ങു​മ്പോൾ പാ​ണ്ഡ​വ​രോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ആയിരം പൂർ​ണ​ച​ന്ദ്ര​ന്മാ​രെ കണ്ട ശേ​ഷ​വും ഞങ്ങൾ സു​ന്ദ​ര​രൂ​പി​ക​ളാ​യി നി​ങ്ങൾ​ക്കി​പ്പോ​ഴും തോ​ന്നു​ന്നെ​ണ്ടെ​ങ്കിൽ എന്താ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്ക​ണം ഞങ്ങ​ളു​ടെ തീ പി​ടി​ച്ച യു​വ​ത്വം? എന്നി​ട്ടും ഞങ്ങൾ, പെ​രു​മാ​റ്റ​ത്തിൽ കാറും മി​ന്ന​ലും കലർ​ന്ന, ഒരു കറു​ത്ത പെ​ണ്ണി​നെ നാ​ട്ടി​ലും കാ​ട്ടി​ലും കൂ​ട്ടാ​യി സ്വീ​ക​രി​ച്ചു ഒരാ​യു​ഷ്ക്കാ​ലം ആർ​മാ​ദി​ച്ചു എന്ന​തു്, പാ​ണ്ഡ​വ​ദാ​മ്പ​ത്യം ആണ്‍പെണ്‍ സഹ​വർ​ത്തി​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ഇതി​ഹാ​സ​മെ​ന്ന​തി​ന്റെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മ​ല്ലേ.”

“കൗരവർ രക്ത​സാ​ക്ഷി​കൾ എന്നു് ഒരു വശ​ത്തു പറ​ഞ്ഞു ധീ​ര​ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി പു​ര​സ്കാ​രം മര​ണാ​ന​ന്തര ബഹു​മ​തി​യാ​യി നി​ങ്ങൾ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു അനു​സ്മ​ര​ണ​യോ​ഗ​ങ്ങൾ നാ​ടൊ​ട്ടു​ക്കു് ആഘോ​ഷി​ക്കു​ന്നു മറു​വ​ശ​ത്തു വി​ധ​വ​ക​ളെ കു​ടി​യൊ​ഴി​പ്പി​ച്ചു ‘കൗ​ര​വ​ഗ​ന്ധ’മുള്ള എന്തും കൊ​ട്ടാ​ര​മാ​ലി​ന്യം എന്ന വകു​പ്പിൽ പെ​ടു​ത്തി ലേലം ചെ​യ്തു ഇടം കഴുകി അടി​ച്ചു​തു​ട​ച്ചു വൃ​ത്തി​യാ​ക്കു​ന്നു. ഈ വൈ​രു​ധ്യം ഒന്നു് വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കാ​മോ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഭര​ണ​കൂ​ട​വ​ക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അതിൽ എന്തു് വൈ​രു​ധ്യ​മാ​ണു് കാ​ണേ​ണ്ട​തു്? രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​ന്റെ അഖ​ണ്ഡ​ത​ക്കു​നേ​രെ വാ​ളു​യർ​ത്തിയ ദേ​ശ​വി​രു​ദ്ധ​രെ ഓടി​ക്കാൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ പോ​രാ​ടി രക്ത​സാ​ക്ഷി​ത്വം വരി​ച്ച​വ​രു​ടെ ജ്വ​ലി​ക്കു​ന്ന സ്മ​ര​ണ​യ്ക്കു് മു​മ്പിൽ പാ​ണ്ഡ​വ​രും പാ​ഞ്ചാ​ലി​യും ശി​ര​സ്സു് കു​നി​ക്കു​മ്പോ​ഴും, നൂ​റോ​ളം അര​മ​ന​ക​ളിൽ ദശാ​ബ്ദ​ങ്ങ​ളാ​യി കു​ന്നു​കൂ​ടിയ ഖര​മാ​ലി​ന്യം നീ​ക്കേ​ണ്ട​തു് വ്യ​വ​സ്ഥാ​പിത ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ നി​ല​വി​ലു​ള്ള ഹരി​ത​ച​ട്ടം പാ​ലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കേ​ണ്ടേ?”

“നമ്മു​ടെ പ്ര​ണ​യ​വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു ശേഷം കഴി​ഞ്ഞ ദശാ​ബ്ദ​ത്തിൽ ഏഴു പ്ര​സ​വ​ങ്ങ​ളി​ലെ​യും നവ​ജാ​ത​ശി​ശു​ക്ക​ളു​ടെ ദു​രൂ​ഹ​മ​ര​ണ​ത്തി​നു നീ വ്യ​ക്തി​പ​ര​മാ​യി ഉത്ത​ര​വാ​ദി അല്ലെ​ന്നോ? അപ്പോൾ നദി​യിൽ നീ അവരെ ഓരോ​രു​ത്ത​രെ​യും കരു​തി​ക്കൂ​ട്ടി മു​ക്കി​ക്കൊ​ല്ലു​ന്ന​തു കണ്ടി​രു​ന്ന തോ​ഴി​മാ​രു​ടെ സത്യ​സാ​ക്ഷി​മൊ​ഴി?” ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലെ കു​രു​വംശ രാ​ജാ​വു് ശന്ത​നു ഭാര്യ ഗം​ഗാ​ദേ​വി​യോ​ടു് ക്രു​ദ്ധ​നാ​യി.

“കൊ​ള്ളാം. ശി​ശു​പ​രി​ച​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി പു​ണ്യ​ന​ദി​യിൽ മു​ക്കി​യെ​ടു​ക്കാൻ കൊ​ണ്ടു​പോ​യ​പ്പോൾ കൈ​വ​ഴു​തി ഓരോ ചോ​ര​ക്കു​ഞ്ഞും യാ​ദൃ​ച്ഛി​ക​മാ​യി ഒഴു​ക്കിൽ മു​ങ്ങി ദുർ​മ​ര​ണ​മു​ണ്ടായ ആ ഏഴോളം ദുഃ​ഖ​സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ നേരിൽ കണ്ടു എന്നു് പറ​യു​ന്ന ചില അവി​ശ്വ​സ്ത തോ​ഴി​ക​ളെ സാ​ക്ഷി​ക​ളാ​ക്കി​യാ​ണോ എന്നെ നി​ങ്ങൾ മഹാ​റാ​ണി​പ​ദ​വി​യിൽ നി​ന്നു് നീ​ക്കാൻ പാ​ടു​പെ​ടു​ന്ന​തു്?”

“ദു​ര്യോ​ധ​ന​മ​കൻ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു ഓടി​വ​രു​ന്ന​തു് വി​ചി​ത്ര​മാ​യി തോ​ന്നി. സൗ​ജ​ന്യ​ധാ​ന്യ​ല​ഭ്യ​ത​യെ കു​റി​ച്ചെ​ന്തോ അപേ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യെ​ന്നു കരുതി. കെ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ ആലിം​ഗ​നം ചെ​യ്യു​ക​യ​ല്ലേ ചെ​യ്തു​ള്ളു? അത്ര​വ​ലിയ തെ​റ്റാ​ണോ? പി​ന്നെ​ന്താ ഭട​ന്മാ​രോ​ട​വ​നെ പി​ടി​കൂ​ടി ദേ​ഹ​പ​രി​ശോ​ധ​ന​ക്കു വി​ധേ​യ​മാ​ക്കാ​നും, രാ​ജാ​വി​നെ വൈ​ദ്യ​പ​രി​ശോ​ധ​ന​ക്കു് കൊ​ണ്ടു പോ​കാ​നും വി​ദു​രർ ആജ്ഞാ​പി​ച്ച​തു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. കു​രു​ക്ഷേ​ത്രാ​ന​ന്തര ഹസ്തി​ന​പു​രി.

“ചി​കി​ത്സ​യി​ലെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു സൈ​നി​ക​സേ​വ​ന​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഒഴി​വാ​ക്കി​യെ​ങ്കി​ലും, കണ്ടാൽ കോ​മ​ള​നായ മകനു് അമ്പ​തെ​ത്താ​റാ​യി. യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ സ്ഥാ​ന​ഭൃ​ഷ്ട​നാ​ക്കാൻ രാ​ജ​സ​ഭ​യിൽ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പൊ​ടി​ക്കൈ എന്നേ കരു​തി​യു​ള്ളൂ. നാവിൽ തട്ടി​യാൽ ബോധം നശി​ക്കു​ന്ന വി​ഷ​ക്കായ യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​വാ​യിൽ കു​ത്തി​ത്തി​രു​കി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണു് ‘ആലിം​ഗ​നം’ മാ​ര​ക​രു​ചി​ശേ​ഷി​യു​ള്ള​തെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ​തു്. ഭാ​ഗ്യം, വായിൽ വീണ വി​ഷ​ക്കായ ഉടൻ തെ​ളി​വി​നാ​യി തു​പ്പി, ഒരു കുടം വെ​ള്ളം കു​ടി​ച്ചു വി​ശ്ര​മി​ച്ചു. വി​ഷ​ക്കായ തെ​ളി​വാ​യും വധ​ശ്ര​മ​ത്തിൽ ദു​ര്യോ​ധ​ന​മ​കൻ പ്ര​തി​യാ​യും, കു​രു​വം​ശ​നീ​തി​ന്യായ വ്യ​വ​സ്ഥ മു​ന്നോ​ട്ട്.”

“അര​ക്കി​ല്ല​ത്തിൽ തീ​പ്പെ​ട്ട​തു പാ​ണ്ഡ​വ​രെ​ന്നു പൊ​തു​സ​മൂ​ഹ​ത്തെ തെ​റ്റി​ദ്ധ​രി​പ്പി​ക്കാൻ, അന്നം ചോ​ദി​ച്ചു വന്ന ആദി​വാ​സി​ക​ളെ കത്തി​ച്ചു കൊന്ന കു​ന്തി​യെ കു​റി​ച്ചു് മനഃ​സ്സാ​ക്ഷി ഇപ്പോ​ഴും കരളിൽ കു​ത്തു​ന്നു​ണ്ടോ?” വാ​ന​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​നു് പടി​യി​റ​ങ്ങു​ന്ന യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നോ​ടു് കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഞാ​നി​പ്പോൾ വെ​റു​ക്കു​ന്ന വാ​ക്കാ​ണു് മനഃ​സ്സാ​ക്ഷി. ഏറെ കാലം മു​ഖം​മൂ​ടി​യാ​യി ഞാനതു ഗാ​ന്ധാ​രി​യു​ടെ കൺ​കെ​ട്ടു് പോലെ പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ച്ചു ഒരു​പാ​ടു് പ്ര​തി​സ​ന്ധി​ക​ളെ അതി​ജീ​വി​ച്ചു. പക്ഷെ പി​ന്നീ​ടു് വലിയ വില കൊ​ടു​ത്തു. ഇന്നു് ഞാൻ സ്വയം കാ​ട്ടു​തീ മര​ണ​ത്തി​നു സ്വയം വധ​ശി​ക്ഷ​ക്കു് വി​ധേ​യ​നായ പരി​ത്യാ​ഗി. ഞങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വ​ച​രി​ത്രം എഴു​തു​ന്ന വ്യാ​സൻ, വി​ശ​ദ​ശാം​ശ​ങ്ങ​ളിൽ വസ്തു​താ​പ​ര​മായ കരു​ത​ലോ​ടെ ഒക്കെ ഓർ​ക്കും, ഓർ​മ​യു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്ക​ണം അയാൾ​ക്കു്. അത​ല്ലെ​ങ്കിൽ നി​ങ്ങ​ളെ പോ​ലു​ള്ള കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​കൾ വ്യാ​സ​നെ റദ്ദാ​ക്കി പന​യോ​ല​ക്കെ​ട്ടു തട്ടി​യെ​ടു​ത്തു വരും യു​ഗ​ത്തിൽ സത്യം തു​റ​ന്നു പറ​യ​ട്ടെ.”

“തീ​റ്റ​പ്പുൽ വെ​ട്ടി ക്ഷീ​ര​കർ​ഷ​കർ​ക്കു് വി​റ്റാ​ലും, ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ സൗ​ജ​ന്യ​ധാ​ന്യ​വി​ത​ര​ണ​മെ​ന്ന ഔദാ​ര്യ​ത്തി​നു കൈ​നീ​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു ശഠി​ക്കു​ന്ന പു​തു​ത​ല​മുറ കൗ​ര​വ​ബാ​ലിക പൊ​തു​സ​മൂ​ഹ​ത്തിൽ താ​ര​മാ​യ​ല്ലോ”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. പുൽ​മേ​ട്ടിൽ പി​റ്റേ​ന്നു​ള്ള ദശ​പു​ഷ്പ പ്ര​ദർ​ശ​ന​ത്തി​നു​ള്ള ഒരു​ക്ക​ങ്ങൾ പരി​ശോ​ധി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു മഹാ​റാ​ണി പാ​ഞ്ചാ​ലി.

“ഗം​ഗ​യാ​റൊ​ഴു​കു​ന്ന ഈ നാ​ട്ടിൽ, പണി​യെ​ടു​ത്തു വളർ​ത്തി​യാ​ലെ​ങ്കി​ലും തീ​റ്റ​പ്പുൽ, പു​ല്ലു​പോ​ലെ, വള​രു​മെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ, ആ കു​ഞ്ഞി​ന്റെ മുൻ​ഗാ​മി​ക​ളായ കൗരവർ തല പോയും നെ​ഞ്ചു് കല​ങ്ങി​യും ജഡ​ങ്ങൾ ആവാതെ, ഈ തെ​രു​വു​ക​ളിൽ പാലും തേനും ഒഴു​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ?”

“ഇതെ​ന്താ വി​സ്ത​രി​ച്ചൊ​രു തൈ​ലാ​ഭി​ഷേ​കം”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു പു​ര​ട്ടു​വാൻ അവ​ളു​ടെ ഇള​മു​റ​ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ പി​താ​ക്ക​ളായ അശ്വി​നി​ദേ​വ​ത​കൾ, സ്വർഗ രാ​ജ്യ​ത്തിൽ നി​ന്നു് കൊ​ടു​ത്ത​യ​ച്ച സു​ഗ​ന്ധ​തൈ​ലം. പക്ഷെ അവ​ള​തു് ഉപ​യോ​ഗി​ക്കാ​തെ ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളോ​ളം മാ​റ്റി​വ​ച്ച​പ്പോൾ ഇന്നു ഞങ്ങ​ളൊ​ന്നു തേ​ച്ചു നോ​ക്കി”, നീ​രാ​ടാൻ അർ​ജ്ജു​നൻ ജല​ജീ​വി​യു​ടെ മെ​യ്യൊ​തു​ക്ക​ത്തോ​ടെ കു​തി​ച്ചു ചാ​ടു​ന്ന കാ​ട്ട​രു​വി​യി​ലെ​ക്കി​റ​ങ്ങി.

“അതെ​ന്താ, ദേ​വ​ചി​കിൽ​സ​ക​രായ അശ്വി​നി​ദേ​വ​ത​ക​ളു​ടെ ദി​വ്യൗ​ഷ​ധം ഇള​മു​റ​പാ​ണ്ഡ​വ​രു​ടെ ഓമ​ന​യായ പാ​ഞ്ചാ​ലി​ക്കു വേ​ണ്ടേ?”

“കൌ​ര​വ​ച്ചോര പു​ര​ട്ടി കഴു​കി​യു​ണ​ക്കാ​തെ മു​ടി​യിൽ ഒരെ​ണ്ണ​ക്കും പ്ര​വേ​ശ​ന​മി​ല്ല”, ഭീമൻ മു​ര​ണ്ടു

“പരാ​ശ്ര​യ​ത്തിൽ കി​ട​ന്നാ​ലും ശര​ശ​യ്യ വി​ട്ടു​പോ​വാൻ മോ​ഹ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു എന്നോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക കൃ​പാ​ചാ​ര്യ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“നി​ത്യ​വും യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​യിൽ പോ​വു​ന്ന​തു് രാ​ഷ്ട്ര​മീ​മാം​സ​യിൽ ഭീ​ഷ്മ​രിൽ നി​ന്നു് ബാ​ല​പാ​ഠ​ങ്ങൾ പഠി​ക്കാ​നാ​ണെ​ന്നു കരു​തി​യോ? സ്വ​ച്ഛ​ന്ദ​മൃ​ത്യു എന്ന, ഉട​ലിൽ​നി​ന്നു് ഉയിർ വേർ​പെ​ടു​ത്തു​ന്ന തി​രു​കർ​മം, ഉടൻ തു​ട​ങ്ങ​ണം എന്നു് ഭീ​ഷ്മ​രിൽ പ്രേ​രണ ചെ​ലു​ത്തു​ന്ന​തി​നു പുറമെ, അതി​രു​വി​ട്ട കാ​യി​ക​സ​മ്മർ​ദ്ദ​ത്തി​നു ഭീമൻ ശ്ര​മി​ച്ച​തോ​ടെ, കൗ​ര​വ​സർ​വ്വ​സൈ​ന്യാ​ധി​പൻ നിൽ​ക്ക​ക്ക​ള്ളി​യി​ല്ലാ​തെ, കഴു​ത്തിൽ നി​ന്നൊ​രു അമ്പെ​ടു​ത്തു ഇട​നെ​ഞ്ചിൽ സ്വയം തറ​ച്ചു എന്ന​താ​ണു് ഞാൻ കണ്ട​തു്. നി​ങ്ങൾ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ ‘കാതു്’ കൊ​ണ്ടു കാ​ണു​ന്ന​വർ.”

“കൗരവ ചെ​വി​ക​ളു​ടെ ശ്ര​വ​ണ​പ​രി​ധി​ക്ക​പ്പു​റം, വിദൂര വനാ​ന്ത​ര​ത്തിൽ വ്യാ​ഴ​വ​ട്ട​ക്കാല കഠിന ശി​ക്ഷ​യ​നു​ഭ​വി​ക്കു​മ്പോ​ഴും നി​ങ്ങ​ളെ​ന്താ, ദു​ര്യോ​ധ​ന​നെ ‘ഉടയോൻ’ എന്നു് പരാ​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു്? മറ​ച്ചു​വ​ക്കാ​ത്ത വെ​റു​പ്പോ​ടെ വേ​ണ്ടേ, അതി​ക്ര​മി​യു​ടെ പേരു വി​ളി​ക്കാൻ?”, കൊ​ട്ടാ​രം​ലേ​ഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. കാ​ട്ടു​കു​ടി​ലിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ പീ​ഡ​ന​പർ​വ്വം.

“കു​ടി​ലി​നു ചു​റ്റും നി​ങ്ങൾ കണ്ടു വണ​ങ്ങിയ സന്യ​സ്ഥാ​ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളിൽ വേ​വു​ന്ന​തു് ‘ശു​ദ്ധ​ആ​ത്മീ​യത’ ആണെ​ന്നു് കരു​തി​യോ? ഗൂ​ഢ​വ്യ​ക്തി​ത്വ​ങ്ങ​ള​ല്ലേ? ഹസ്തി​ന​പു​രി​യിൽ നി​ന്നു് ചാരൻ അവർ​ക്കു് ഭക്ഷ്യ​വ​സ്തു​ക്ക​ളും പൂ​ജാ​സാ​മ​ഗ്രി​ക​ളും കൊ​ണ്ടു് വരും, പാ​ണ്ഡ​വ​വ​സ​തി​യി​ലെ അന്തർ​നാ​ട​ക​ങ്ങൾ എന്തെ​ന്നു് വി​ശ​ദ​മാ​യി ചു​ഴി​ഞ്ഞ​റി​യാൻ.”

“ആർ​ത്ത​ല​ച്ചു​യ​രു​ന്ന വെ​ള്ള​പ്പൊ​ക്ക​ത്തിൽ ഗം​ഗ​ക്കും യമു​ന​ക്കും ഇട​യി​ലു​ള്ള ദരി​ദ്ര​കർ​ഷ​കർ വീ​ടൊ​ഴി​ഞ്ഞു, നി​വൃ​ത്തി​കേ​ടു് കൊ​ണ്ടു് ഇട​ക്കാല താമസം കോ​ട്ട​ക്ക​ക​ത്തേ​ക്കു മാ​റ്റാൻ ഭാ​ണ്ഡം ചു​മ​ന്നു രാ​വി​ലെ മുതൽ രാ​ജ​വീ​ഥി​യിൽ വരി​നിൽ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. നൂ​റോ​ളം കൗ​ര​വ​രാ​ജ​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളൊ​ഴി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്ന ഇട​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക​വർ​ക്കു് പ്ര​വേ​ശ​നം നൽകി പ്ര​ള​യ​ജ​ലം താഴും വരെ ദു​രി​താ​ശ്വാ​സം കൊ​ടു​ക്കാൻ ഭര​ണ​കൂട ത്തി​നെ​ന്താ വി​മ്മി​ട്ടം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു.

“കൗരവ വി​ധ​വ​കൾ പോ​യ​ശേ​ഷം, ഒരാ​ഴ്ച വി​യർ​ത്തു പണി​തി​ട്ടാ​ണു്, ഇതു​പോ​ലെ ദു​ര്യോ​ധന ഭര​ണ​കാ​ല​ത്തു കൊ​ട്ടാ​ര​സ​മു​ച്ച​യം ദു​രി​താ​ശ്വാ​സ​പാ​ള​യ​ങ്ങ​ളാ​ക്കി​യ​തി​ന്റെ സക​ല​മാന ജൈ​വ​അ​ജൈവ മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ളും, ഭീ​മ​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ, ഞങ്ങൾ സ്വയം തൂ​ത്തു​വാ​രി വൃ​ത്തി​യാ​ക്കി​യ​തു്. ഇനിയവ യു​ദ്ധ​സ്മാ​ര​ക​ങ്ങൾ എന്ന നി​ല​യിൽ ഉൽ​ഘാ​ട​നം കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന നേ​ര​ത്തു നി​ങ്ങ​ളി​ങ്ങ​നെ അനാ​വ​ശ്യ​ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​നു് ജാള ്യത ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​തൊ​ന്നും ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’യുടെ പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ത്തി​നു് ചേർ​ന്ന​ത​ല്ല. വരി നിൽ​ക്കു​ന്ന​വർ കയ്യും കാലും തള​രു​മ്പോൾ തി​രി​ച്ചു പോവും. ഇതു് കു​രു​വംശ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ ഭര​ണ​സി​രാ​കേ​ന്ദ്ര​മാ​ണു്, വെ​ള്ള​പ്പൊ​ക്ക​ക്കെ​ടു​തി​ക്കു​ള്ള ആതു​രാ​ല​യ​മ​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളെ ഈ കു​രു​ട്ടു​ചോ​ദ്യ​വു​മാ​യി ഇങ്ങോ​ട്ടു പറ​ഞ്ഞ​യ​ച്ച ചാർ​വാ​കൻ, വി​ദു​രർ വഴി ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ തമ്പ​ടി​ച്ചു, ഗോ​മാം​സം ചു​ട്ട​തും തി​ന്നു കൂർ​ക്കം വലി​ച്ചു​റ​ങ്ങു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. കയ​റി​ട്ടു വലി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​പോ​വ​ണം അയാ​ളെ​യും നി​ങ്ങൾ.”

“ഞെ​ട്ടി ഉണ​രാ​റു​ണ്ടോ കീ​ച​ക​നെ ഓർ​ത്തു്?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. ആസ​ന്ന​മായ വാ​ന​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ന്റെ തയ്യാ​റെ​ടു​പ്പു​കൾ കഴി​ഞ്ഞു ആളൊ​ഴി​ഞ്ഞ മട്ടു​പ്പാ​വിൽ, പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ മുഖം ശാ​ന്ത​മാ​യി​രു​ന്നു. നാളെ ഈ സമ​യ​ത്ത​വർ ഹസ്തി​ന​പു​രി​യും വി​ട്ടു വട​ക്കൻ മല​ക​ളി​ലേ​ക്കു്.

“പ്ര​ണ​യി​നി​യെ കാ​ത്താ​യി​രു​ന്നി​ല്ലെ അവൻ ആ കൂ​രി​രു​ട്ടിൽ ചെ​ന്ന​തു്? രതി​ക്കു് യോ​ജി​ച്ച രമണീയ നൃ​ത്ത​മ​ണ്ഡ​പ​ത്തി​ലേ​ക്കു് ആരാ​ണ​വ​നെ ചതി​യിൽ വി​ളി​പ്പി​ച്ച​തു്? ആരുടെ ദു​ഷ്പ്രേ​ര​ണ​യി​ലാ​ണു് ഭീമൻ അവനെ ശ്വാ​സം മു​ട്ടി​ച്ചു കൊ​ന്ന​തു്? എങ്ങ​നെ ഭീമൻ കൊ​ല​ക്കു​റ്റ​ത്തിൽ നി​ന്നു് രക്ഷ നേടി? എന്നെ കീ​ച​ക​ചി​ത​യി​ലേ​ക്കു് എറി​യാൻ ആരാ​ണു് പാ​ണ്ഡ​വ​രിൽ ഉത്സാ​ഹി​ച്ച​തു്? പരു​ക്കൻ ഭീ​മ​ഹ​സ്ത​ങ്ങൾ വായും മൂ​ക്കും പൊ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ചു പ്രി​യ​കീ​ച​ക​നെ കൊ​ല്ലു​ന്ന​തു വി​ഭാ​വന ചെ​യ്യു​മ്പോ​ളെ​ല്ലാം, കൊ​ല​പ്പു​ള്ളി​യെ പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു ഞാൻ നി​സ്സാ​ര​കാ​ര്യ​ങ്ങൾ​ക്കു കഠി​ന​മാ​യി ശി​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. പാപം ചെയ്ത ആ കൈകൾ എന്റെ ശരീരം സ്പർ​ശി​ക്കാൻ സമ്മ​തി​ക്കാ​തെ, അക​ന്നു മാറി കി​ട​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടു്. അതൊ​ന്നും പോരാ എന്നു് തോ​ന്നും. അന്വേ​ഷ​ണ​ബു​ദ്ധി​യോ​ടെ തി​ര​ക്കി ഒരു​നാൾ വ്യാ​സൻ എല്ലാം പറ​യു​മോ? അതോ, നി​ങ്ങൾ കാ​ര്യം കണ്ടെ​ത്തി ഭാ​വി​ത​ല​മു​റ​യെ സത്യം അറി​യി​ക്കു​മോ?”

“നകു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നു​മാ​യി നി​ങ്ങൾ മൂ​ന്നു കൗ​ന്തേ​യർ​ക്കു് കു​ടി​പ്പക ഉണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്ന​ല്ലോ പെ​രു​മാ​റ്റം കാ​ണു​മ്പോൾ? ഒന്നു​മ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും അർ​ദ്ധ​സ​ഹോ​ദ​രർ അല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മു​തിർ​ന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“അമ്മ​യും അച്ഛ​നും വേറെ വേറെ ആയ ഞങ്ങൾ എങ്ങ​നെ അർ​ദ്ധ​രും പൂർ​ണ​രും ഒക്കെ ആവും? രണ്ടാ​മ​ത്തെ കാ​ര്യം, വീ​ട്ടി​ന​ക​ത്തു് പൊ​തു​ഭാ​ര്യ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യാൽ ഞങ്ങൾ ബന്ധി​ത​രാ​യി എന്ന​ത​ല്ലേ കൂ​ടു​തൽ ശരി? ഒരു ദിവസം ഞാൻ ഊഴ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു കി​ട​പ്പ​റ​യിൽ കയ​റി​യ​പ്പോ​ളു​ണ്ടു്, നകു​ല​നും സഹ​ദേ​വ​നും അവൾ​ക്കൊ​പ്പം പായിൽ കി​ട​ന്നു ആർ​മാ​ദി​ക്കു​ന്നു. എന്തു​ണ്ടു് വി​ശേ​ഷം എന്നു് ഞാൻ വെ​പ്രാ​ളം മറ​ച്ചു കുശലം ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ, “ഈ രണ്ടു മാ​ദ്രി​ക്കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ ഓരോ കു​സൃ​തി​കൾ” എന്നു് പറ​ഞ്ഞു അല​സ​മാ​യി തുണി വാ​രി​യു​ടു​ത്തു പാ​ഞ്ചാ​ലി മുറി വി​ട്ടി​റ​ങ്ങി. ആ രാ​ത്രി തകർ​ന്നു​ട​ഞ്ഞ​തു് എക്കാ​ല​വും കെ​ട്ടി​പ്പൊ​ക്കി നിർ​ത്തിയ എന്റെ അഭി​മാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു”, യു​ധി​ഷ്ഠി​രൻ വി​തു​മ്പി.

“വം​ശ​ഹ​ത്യ ചെ​യ്തു കൗ​ര​വ​രെ ഭൂ​മു​ഖ​ത്തു നി​ന്നു് തു​ട​ച്ചു​നീ​ക്കിയ നി​ങ്ങ​ളെ യു​ദ്ധ​ക്കു​റ്റ​വാ​ളി​ക​ളാ​യി പൊ​തു​നി​ര​ത്തിൽ വി​ചാ​രണ ചെ​യ്തു ആൾ​ക്കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​ക്കു ഇര​യാ​ക്കു​മെ​ന്നു ചാർ​വാ​കൻ പര​സ്യ​വേ​ദി​യിൽ ഇന്ന​ലെ രാ​ത്രി ആഞ്ഞ​ടി​ച്ച​തൊ​ന്നും ഭര​ണ​കൂ​ട​ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ പെ​ട്ടി​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യോ​ഗിക വക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“എന്നി​ട്ടും അയാൾ പ്ര​തി​കാര നട​പ​ടി​ക്കു് വി​ധേ​യ​മാ​യി​ല്ല എന്ന​തു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ തല​പ്പാ​വി​നു ഒരു പൊൻ​തൂ​വൽ തന്നെ എന്നു് നി​ങ്ങൾ​ക്കി​പ്പോൾ മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ലേ. അതാ​ണു് സ്വാ​ത​ന്ത്ര​സ​മൂ​ഹം എന്ന പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ഹ​സ്തി​ന​പു​രി എന്നു് പറ​യു​ന്ന​തു്. പത്തി​നു് താ​ഴെ​യു​ള്ള നാ​ലു​കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു നേ​ര​ത്തി​നു അന്നം കൊ​ടു​ക്കാ​തെ പട്ടി​ണി​ക്കി​ട്ടു നര​കി​ക്കു​ന്ന ചാർ​വാ​ക​നെ​യ​ല്ലേ കൊടും ഗാർ​ഹി​ക​കു​റ്റ​വാ​ളി എന്ന നി​ല​യിൽ വി​ചാ​രണ ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തു്? എന്നാൽ സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്താ​ണു്? കൊ​ട്ടാ​രം ഊട്ടു​പു​ര​യിൽ പൊ​രി​ച്ച കാ​ള​ത്തു​ട​കൾ തി​ന്നു ആടി​പ്പാ​ടി നട​ക്കും. അതാ​ണു് പണി​യെ​ടു​ക്കാ​ത്ത​വ​നും പര​ദൂ​ഷ​ണം പറ​യു​ന്ന​വൾ​ക്കും പര​മ​സു​ഖം കി​ട്ടു​ന്ന ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ സൗ​ജ​ന്യ​ഭ​ക്ഷ്യ​ന​യം.

“കൗ​ര​വ​രാ​ജ​വി​ധ​വ​കൾ എന്ന സം​ജ്ഞ​യിൽ നൂ​റോ​ളം വനി​ത​ക​ളെ മൂ​ല​ക്കൊ​തു​ക്കു​ന്ന​തു് പാ​ണ്ഡ​വ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം ഉടനടി നിർ​ത്ത​ണ​മെ​ന്നു് നി​ങ്ങൾ പൂ​ക്കാര തെ​രു​വു് പ്ര​ക​ട​ന​ത്തിൽ പറ​യു​ന്ന​തു് കേ​ട്ട​ല്ലോ. അങ്ങ​നെ പറ​ഞ്ഞാൽ എന്താ​ണു് കു​ഴ​പ്പം?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ദു​ര്യോ​ധ​ന​വി​ധ​വ​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“കാ​ട്ടിൽ ജനി​ച്ചു വളർ​ന്നു, ഇന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തിൽ ഒരി​ട​വേ​ള​യോ​ഴി​കെ, കാ​ട്ടിൽ വീ​ണ്ടും ജീ​വി​ച്ച യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നും മറ്റു പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കും ഹസ്ഥി​ന​പു​രി​യു​ടെ നവ സം​വേ​ദ​ന​ഭൂ​മി​ക​യു​മാ​യി വൈ​കാ​രിക ഇഴ​യ​ടു​പ്പം ഇല്ലെ​ന്നു, കു​റെ​യൊ​ക്കെ സൗ​ജ​ന്യ​മാ​യി ഞങ്ങൾ കണ്ടാൽ പോലും, ‘കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര ഇരകൾ’ എന്ന വി​ശേ​ഷ​ണ​ത്തിൽ കു​റ​ഞ്ഞ ഒന്നും ഞങ്ങൾ​ക്കു് ഇന്നു് മുതൽ സ്വീ​കാ​ര്യ​മ​ല്ല. അധി​കാര ദുർ​മോ​ഹ​ത്തിൽ കൌ​ര​വ​രെ വം​ശ​ഹ​ത്യ ചെയ്ത പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു് വി​ധി​ക്കേ​ണ്ട​തു് വധ​ശി​ക്ഷ​യ​ല്ലേ?”

“പച്ച​തു​രു​ത്തും വന്മ​ര​ക്കൂ​ട്ട​വും പരി​പാ​ലി​ച്ചി​രു​ന്ന കൌ​ര​വ​രാ​ജ​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളെ നോ​ക്കൂ. സം​ര​ക്ഷി​ത​വന പ്ര​കൃ​തി​യെ പരി​ലാ​ളി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു, നൂ​റോ​ളം ദേ​ശ​രാ​ഷ്ട്ര​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു് വന്ന രാ​ജ​വ​ധു​ക്കൾ, ഓരോ വസ​ന്ത​കാ​ല​ത്തും ഹൃ​ദ്യ​പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ വി​സ്മ​യ​ദൃ​ശ്യ​ങ്ങ​ളാൽ പൊ​ട്ടി​ത്ത​രി​ച്ച​തും കു​ട്ടി​കൾ​ക്കൊ​പ്പം നൃ​ത്തം ചെ​യ്തു പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​ച്ച​തും. പാ​ണ്ഡവ ഭര​ണ​കൂ​ടം കൗ​ര​വ​കു​ടും​ബ​ങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ കു​രു​ക്ഷേ​ത്രാ​ന​ന്തര പ്ര​തി​കാ​ര​ന​ട​പ​ടി​യിൽ രാ​ജ​വി​ധ​വ​ക​ളെ പാ​തി​രാ​വിൽ ബലം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു കു​ടി​യോ​ഴി​ച്ചു വസതി ആയു​ധ​പ്പു​ര​യാ​ക്കി​യ​പ്പോൾ എന്തു് സം​ഭ​വി​ച്ചു? അതു് ഞങ്ങൾ ഇന്നു് വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കാം. ‘ഹസ്തി​ന​പു​രി പത്രിക’ പന​യോ​ല​ക​ളിൽ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ സമീ​പ​കാല ചരി​ത്ര​മു​ണ്ടു്, ‘എന്റെ കൂടെ വരൂ’ കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക, തക്ഷ​ശി​ല​യിൽ നി​ന്നു് വന്ന മു​തിർ​ന്ന വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​ക​ളോ​ടു് പത്രിക കാ​ര്യാ​ല​യ​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു വിരൽ ചൂ​ണ്ടി. പെ​രു​മ​ര​ത്തി​ന്റെ മറവിൽ പാ​ണ്ഡവ ചാ​ര​വ​കു​പ്പു് മേ​ധാ​വി, വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​ക​ളു​ടെ പൊ​തു​വി​വ​ര​ങ്ങൾ കു​റി​ച്ചു.

“കി​ട​ങ്ങു നി​റ​ഞ്ഞു കവി​ഞ്ഞു ചീ​ങ്ക​ണ്ണി പു​റ​ത്തു​ചാ​ടി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണോ ഹസ്തി​ന​പു​രി പ്ര​ള​യ​ബാ​ധി​ത​മെ​ന്നു ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​നു് ബോ​ധ്യ​മാ​യ​തു്? ദു​രി​ത​മ​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ള​യ​ബാ​ധി​ത​രെ, ഒഴി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്ന നൂ​റോ​ളം കൗരവ രാ​ജ​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളിൽ താൽ​ക്കാ​ലി​ക​മാ​യി പു​ന​ര​ധി​വാ​സം ചെ​യ്തി​ല്ലെ​ന്നു മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ദു​രി​തം നേ​രി​ട്ട​റി​യാൻ ഒന്നു് പോയി കണ്ടു, ഇര​കൾ​ക്കു പങ്ക​പ്പാ​ടി​നെ​കു​റി​ച്ചു് മി​ണ്ടി​പ്പ​റ​യാൻ അവസരം കൊ​ടു​ത്തി​ല്ലെ​ന്നു നി​ങ്ങൾ വഴി​നീ​ളെ പി​റു​പി​റു​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ യു​ക്തി​യെ​ന്താ​ണു്? ദു​രൂ​ഹത തു​റ​ക്കേ​ണ്ട​തു് ഭക്തി​മാർ​ഗം കൊ​ണ്ട​ല്ല യു​ക്തി വി​ചാ​രം കൊ​ണ്ടാ​വ​ണ​മെ​ന്നു ബോധനം ചെ​യ്യു​ന്ന സാം​സ്കാ​രിക നാ​യ​ക​ന​ല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചാർ​വ​ക​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വെ​ള്ളം കണ്ടാൽ നിൽ​ക്കു​ന്ന കുതിര വലി​ക്കു​ന്ന രഥം മാ​റ്റി​വ​ച്ചു, നട​ന്നു ചെ​ന്നു​കൂ​ടെ പന്ത്ര​ണ്ടു വർഷം നഗ്ന​പാ​ദ​രാ​യി വന​മേ​ഖ​ല​യിൽ കൗ​ര​വ​അ​ടി​മ​ക​ളാ​യി രുന്ന പാ​ണ്ഡ​വർ​ക്കു്? നി​ങ്ങൾ പോയി കണ്ടി​രു​ന്നി​ല്ലേ അക്കാ​ല​ത്തെ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​ടെ ദു​രി​തം? വഴി​യോ​ര​ങ്ങ​ളിൽ കാ​ണു​ന്ന രോ​ഷ​വും ദു​ഖ​വും യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​നെ സ്ഥാ​ന​ഭ്രു​ഷ്ട​നാ​ക്കാൻ കൗ​ര​വ​വി​ധ​വ​കൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി പൊ​തു​സ​മൂ​ഹം ഗൂ​ഢാ​ലോ​ചന ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​ന്റെ ദു​ശ്യാ​വി​ഷ്കാ​ര​മാ​ണെ​ന്നു സ്വയം വി​ല​യി​രു​ത്തി, അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ പാ​ഞ്ചാ​ലി​യു​മൊ​ത്തു ചൂ​താ​ട്ട​ത്തിൽ നൈ​പു​ണ്യ​വി​ക​സ​നം നേ​ടു​ന്ന​വർ എന്തി​നു കാലിൽ ചെ​ളി​വെ​ള്ളം തട്ടി​ക്ക​ണം?” വാ​യ​ട​ക്കു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും, മു​ഖം​മൂ​ടി ധരി​ച്ച സൈ​നി​കൻ കഴു​ത്തി​ലൂ​ടെ കയ​റി​ട്ടു കു​രു​ക്കി ചാർ​വാ​ക​നെ കഴു​ത​പ്പു​റ​ത്തേ​ക്കെ​റി​ഞ്ഞു യാ​ത്ര​യാ​യി.

“തല​വെ​ട്ടാൻ കി​ട്ടിയ അവസരം എന്നാ​ണോ?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക അർ​ജ്ജു​ന​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. പു​ഴ​യോ​ര​ചി​ത​യിൽ കർ​ണ്ണൻ കത്തി​ത്തീ​രു​ന്ന വൈകിയ രാ​ത്രി. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര.

“കർ​ണ്ണ​വ​ധം എനി​ക്ക്സ്വ​ത്തു​തർ​ക്ക​മ​ല്ല. അഭി​മാന കൊ​ല​യാ​യി​രു​ന്നു.”

“പു​തു​ത​ല​മുറ കൗ​ര​വ​രാ​ജ​കു​മാ​രി​യെ പാ​ഞ്ചാ​ലി മു​ഖ​ത്തു് ചവി​ട്ടി എന്നൊ​രു പൊ​ള്ളു​ന്ന വാർ​ത്ത പര​ക്കു​ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ. അവി​ശ്വ​സ​നീ​യ​മാ​യി തോ​ന്നി​യെ​ങ്കി​ലും, ഇര പൊ​തു​വേ​ദി​യിൽ വി​ല​പി​ച്ചു​വ​ന്ന​പ്പോ​ഴാ​ണു് മഹാ​റാ​ണി​യു​ടെ പാ​ദ​ര​ക്ഷ കവി​ളിൽ പതി​ഞ്ഞ​തു് ബോ​ധ്യ​മാ​യ​തു്. കൗരവ രാ​ജ​സ്ത്രീ​ക​ളും പെൺ​കു​ട്ടി​ക​ളും രാ​ജ​വീ​ഥി​യി​ലൂ​ടെ ഇരയെ കഴു​ത​പ്പു​റ​ത്തി​രു​ത്തി നഗരം ചു​റ്റു​ന്നു. ഖേദം പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കാൻ ഒന്നും ഇല്ലേ?” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ഔദ്യോ​ഗി​ക​വ​ക്താ​വി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു.

“വസ്തു​ത​കൾ ചോ​ദി​ച്ച​റി​യാ​തെ പതി​വു് പോലെ നി​ങ്ങൾ കാള പെ​ട്ടെ​ന്നു് കേ​ട്ട​പ്പോൾ കയ​റെ​ടു​ക്കു​ന്ന പത്ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​മാ​ണ​ല്ലോ ഈ പരി​ഷ്കൃ​ത​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ലും ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്. ഹസ്തി​ന​പു​രി​യു​ടെ കു​രു​വംശ പഴ​മ​യിൽ നി​ന്നു് അളി​ഞ്ഞ​തി​നെ മാ​ത്രം തപ്പി​യെ​ടു​ത്തു് അതെ​ന്തോ വലിയ സം​സ്കാ​ര​മാ​ണെ​ന്നു് പറ​ഞ്ഞ് ഇക്കാ​ല​ത്തു അടി​ച്ചേൽ​പ്പി​ക്കാൻ നോ​ക്കു​ക​യാ​ണു് സത്യ​വ​തി നട​പ്പി​ലാ​ക്കിയ ഈ നി​ന്ദാർ​ഹ​മായ ആചാരം. യു​ദ്ധം കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും കൗ​ര​വ​ക്കു​ട്ടി​കൾ കൊ​ട്ടി​ഘോ​ഷി​ച്ചു് പു​ന​രാ​ന​യി​ക്കു​ന്ന പഴയ കാല ജീർ​ണ്ണി​പ്പു മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു അന്തഃ​പു​ര​ത്തിൽ വന്നു മഹാ​റാ​ണി​യു​ടെ കാൽ തൊടൽ. പു​ത്ത​നാ​ശ​യ​ങ്ങൾ പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സ്ത്രീ​പ​ക്ഷ​വാ​ദി പാ​ഞ്ചാ​ലി ഒരു മാ​തൃ​കാ ശിക്ഷ എന്ന നി​ല​യിൽ ആദ്യം വന്ന കു​ട്ടി​യു​ടെ മു​ഖ​ത്തൊ​രു ചവി​ട്ടു കൊ​ടു​ത്ത​തോ​ടെ അതു് നി​ല​വി​ളി​ച്ചു പാ​ഞ്ഞ​തു് ഉടനടി ഗുണം ചെ​യ്തു. നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​നു് കു​ട്ടി​കൾ ഭയ​ത്തിൽ വരി വി​ട്ടു തി​രി​ഞ്ഞു നട​ന്നു. ഇനി​യാ​രും കാലിൽ തൊ​ട്ടു വണ​ങ്ങേ​ണ്ട​തി​ല്ലെ​ന്നു രാ​ജ​മു​ദ്ര ചാർ​ത്തിയ കൽ​പ്പന ഇറ​ങ്ങി. ബഹു​മാ​നം കാ​ണി​ക്കാൻ മു​ട്ടു​കു​ത്തി നി​ന്നാൽ മതി. മു​ട്ടിൽ ഇഴ​യു​ന്ന​തും നി​രോ​ധി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല​ല്ലോ.”

“രഹ​സ്യ​സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള ദാ​മ്പ​ത്യ​പ്ര​ശ്ന​ങ്ങൾ നീ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യു​മാ​യി പങ്കു​വെ​ക്കു​ന്ന​തു് ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ പെ​ട്ടു. ഇതെ​ങ്ങ​നെ സാ​ധൂ​ക​രി​ക്കു​ന്നു? പരാ​ശ​ക്തി​യു​ടെ പ്ര​തി​നി​ധി​യൊ​ന്നു​മ​ല്ല​ല്ലോ പത്ര​പ്ര​വർ​ത്തക? എങ്കിൽ മന​സ്സി​ലാ​ക്കാം, പാ​പ​മോ​ച​ന​ത്തി​നാ​ണു് അവൾ​ക്കു മു​മ്പിൽ നീ ഉള്ളു തു​റ​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു. കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​യോ​ടു് സം​സാ​രി​ച്ചാൽ ഹൃ​ദ​യ​വി​ശു​ദ്ധീ​ക​ര​ണം തര​മാ​വു​മെ​ന്നു മോ​ഹി​ക്കാൻ മാ​ത്രം സര​ള​ഹൃ​ദ​യ​യ​ല്ല നീ​എ​ന്നു് അഞ്ചു ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ​ക്കും അറി​യാം. ആ യു​വ​ലേ​ഖി​ക​യു​ടെ നി​ത്യ​വൃ​ത്തി തന്നെ കൊ​ട്ടാ​രം വി​ഴു​പ്പു​കെ​ട്ടു പരി​ശോ​ധി​ക്കു​ക​യ​ല്ലേ? അവളതു പന​യോ​ല​ക​ളിൽ നാ​രാ​യം കൊ​ണ്ടെ​ഴു​തി ഔദ്യോ​ഗിക രേ​ഖ​യാ​ക്കി​യാ​ണു് ഹസ്തി​ന​പു​രി​യി​ലേ​ക്കു മട​ങ്ങി, പതി​ന​ഞ്ചോ​ളം ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു പതി​പ്പു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ‘വി​ഴു​പ്പിൽ’ കൗ​തു​ക​മു​ള്ള നഗ​ര​വാ​സി​ക​ളെ അറി​യി​ക്കു​ന്ന​തു്.” യു​ധി​ഷ്ഠി​ര​ന്റെ ശബ്ദ​ത്തിൽ രോ​ഷ​ത്തെ​ക്കാൾ ഖേ​ദ​മാ​യി​രു​ന്നു. വന​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ദു​രി​ത​പർ​വ്വം.

“ഞാൻ പറ​യു​ന്ന​തു് വസ്തു​ത​ക​ളും കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടു​ക​ളു​മാ​ണു്. നാളെ നി​ങ്ങൾ പന​യോ​ല​യും നാ​രാ​യ​വു​മാ​യി ബഹു​ഭർ​ത്തൃ​ത്വം സം​വാ​ദ​മാ​ക്കി​യാ​ലും, പ്ര​തി​ക​ര​ണം അതാ​യി​രി​ക്കും. നി​ങ്ങ​ള​തു് കു​ഴി​ച്ചി​ട്ടാ​ലും പറ​ക്കാൻ വി​ട്ടാ​ലും.”

“വെ​ട്ടി​യും ചവി​ട്ടി​യും കൊ​ല്ലാൻ പാ​ണ്ഡ​വർ, ചാവാൻ കൗരവർ. എന്തു് കണ​ക്കാ​ണി​തു്” കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക ചോ​ദി​ച്ചു. അന്ത്യ യു​ദ്ധ​ദി​നം, കു​രു​ക്ഷേ​ത്രം.

“കൂ​ട്ടി​യും കി​ഴി​ച്ചും ഞാനും കൗ​ര​വ​രും എത്ര സൂ​ക്ഷ്മ​ത​യോ​ടെ പാ​ണ്ഡ​വ​രെ വഴി​യാ​ധാ​ര​മാ​ക്കാൻ ജീ​വി​ത​കാ​ലം ശ്ര​മി​ച്ചു​വോ അത്ര​യും കു​ടി​ല​ത​യോ​ടെ പാ​ണ്ഡ​വർ വന​വാ​സ​ക്കാ​ല​ത്തു് ഞങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രെ കളം വര​ച്ചി​രു​ന്നു എന്നു് കണ്ടെ​ത്താൻ കൗരവ ചാ​ര​സം​വി​ധാ​ന​ത്തി​നു ഒത്തി​ല്ലെ​ന്ന​താ​ണെ​ന്റെ പാ​ളി​ച്ച”, തു​ട​യിൽ മാ​ര​ക​മായ ഭീ​മ​ഗ​ദ​പ്ര​ഹ​ര​മേ​റ്റു് ചളി​യിൽ​കി​ട​ന്നു നി​ല​വി​ളി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്ന ദു​ര്യോ​ധ​നൻ ഒരു നി​മി​ഷം ഹസ്തി​ന​പു​രി സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരി​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ കൊ​ട്ടാ​രം ലേ​ഖി​ക​ക്കു് മു​മ്പിൽ നടി​ച്ചു.

“മനു​ഷ്യർ​ക്കു് വയർ നിറയെ കഴി​ക്കാൻ വക​യി​ല്ലാ​ത്ത കാ​ല​ത്താ​ണോ നി​ങ്ങൾ അഞ്ചു സിം​ഹ​ങ്ങ​ളെ വളർ​ത്തു​ന്ന​തു്?”, കൊ​ട്ടാ​രം ലേഖിക മഹാ​റാ​ണി​യോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു, “കളി​ക്കു​ന്ന​തു കാ​ണാ​നൊ​ക്കെ രസ​മു​ണ്ടു് പക്ഷെ കൂ​ട്ടം കൂടി ഗർ​ജ്ജി​ച്ചാൽ എന്തു​കൊ​ടു​ക്കും വി​ശ​പ്പ​ട​ക്കാൻ?”

“ഗോവധം നി​രോ​ധി​ച്ച​തു് ഉപ​കാ​ര​മാ​യി. അടു​ത്ത ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളി​ലെ ക്ഷീ​ര​കർ​ഷ​കർ ആദ്യ​മൊ​ക്കെ പരി​ഭ​വി​ച്ചു പക്ഷെ സിം​ഹ​ങ്ങ​ളെ കണ്ട​പ്പോൾ മാ​ടു​ക​ളു​മാ​യി രാ​വി​ലെ തന്നെ കോ​ട്ട​വാ​തി​ലി​നു മു​മ്പിൽ വരി നിൽ​ക്കും. കറവ വറ്റി കർഷക കു​ടും​ബ​ത്തെ പെ​ടാ​പാ​ടി​ലെ​ത്തി​ച്ച മാ​ടു​ക​ളെ എന്തു് തീറ്റ കൊ​ടു​ത്തു ആയു​ഷ്കാ​ലം മു​ഴു​വൻ പരി​പാ​ലി​ക്കും എന്ന ഭയം ഇനി വേണ്ട. ഒരു സൗ​ജ​ന്യം മാ​ത്ര​മേ ആ നി​ഷ്ക​ള​ങ്ക ഗ്രാ​മീ​ണർ കാലിൽ വീണു നമ​സ്ക​രി​ച്ചു ചോ​ദി​ക്കൂ, വി​ശ​ന്നു വലഞ്ഞ സിം​ഹ​ങ്ങൾ ഗോ​ക്ക​ളെ പി​ച്ചി​ച്ചീ​ന്തി തി​ന്നു വാലും തൊ​ലി​യും ബാ​ക്കി​യാ​ക്കിയ ശേഷം വീ​ണ്ടും കളി​ക്കാൻ പോവും വരെ ആ ദൃ​ശ്യാ​നു​ഭ​വം അടു​ത്തു​നി​ന്നു കാണാൻ പാ​റാ​വു​കാർ അനു​വ​ദി​ക്ക​ണം.”