മത്സ്യച്ചന്തയുടെ സന്താനമായ പൊക്കലെങ്ങിൽ [1] ആ കുട്ടിയുടെ ഏതാണ്ടൊന്നുണ്ടു്; ബൊമെർഷെയ്ക്ക് [2] അവന്റെ ഒരു ഭാഗമുണ്ടു്. പണ്ടത്തെ ഫ്രാൻസിന്റെ ഒരു നിഴലാണു് തെമ്മാടിത്തം. ബുദ്ധിയോടു കൂടിച്ചേർന്നാൽ, അതു വീഞ്ഞിനു റാക്കെന്നപോലെ, ഫ്രാൻസിന്റെ ഉശിരിനു ശക്തി കൂട്ടുന്നു. ചിലപ്പോൾ അതൊരു കേടായി എന്നും വരും. ഹോമർ എന്നെന്നും തന്നെത്താനാവർത്തിക്കുന്നു. സമ്മതം; വോൾത്തെയർ തെമ്മാടിച്ചെക്കന്റെ വേഷമാടുന്നു എന്നു പറയാം. കമിൽ ദെമുലെങ് [3] ഉപനഗരങ്ങളിലെ ഒരു താമസക്കാരനാണു്. ക്രിസ്തുവിന്റേയും മറ്റും അത്ഭുതകർമങ്ങളെ നിർദ്ദയം അധിക്ഷേപിച്ചുവിട്ട ഷാംപിയോനെ [4] കൽവിരികളിൽ നിന്നാണു് പൊന്തിവന്നതു്; ഒരു ചെറുകുട്ടിയായിരുന്ന കാലത്തു് അയാൾ സാങ്ഴാങ് ദു് ബൊവെയുടെയും സാങ് എതിയെൻദ്യുമോങ്ങിന്റെയും പൂമുഖങ്ങളിൽ പാഞ്ഞു നടന്നിരുന്നു; ഴനൂറിയുവിന്റെ കുപ്പിക്ക് ആവശ്യപ്പെടുവാൻ അവർ അതിപരിചയത്തോടുകൂടി സാംങ് ഗെനെവിയെവു് പള്ളിയിൽ ചെന്നു പറയും. പാരിസ്സിലെ തെമ്മാടിച്ചെക്കൻ മാന്യനും നിന്ദാസ്തുതിക്കാരനും അധികപ്രസംഗിയുമാണു്. അവന്റെ പല്ലുകൾ വികൃതിപ്പല്ലുകളാണ്-എന്തുകൊണ്ടെന്നാൽ, അവന്റെ ഭക്ഷണം മോശവും വയറു തകരാറിലുമത്രേ; അവന്റെ കണ്ണുകൾ സുഭഗങ്ങളാണ്-എന്തുകൊണ്ടെന്നാൽ, അവന്നു ഫലിതം കൂടും.
സർവ്വേശ്വരൻതന്നെ മുൻപിലുണ്ടെങ്കിലും, അവൻ സ്വർഗത്തിലേക്കുള്ള കോണിപ്പടികൾ ഒറ്റക്കാലിന്മേൽ കൊക്കിച്ചാടിക്കയറും. അവൻ കയ്യാംകളിയിൽ സമർഥനാണു്. എല്ലാ വിശ്വാസങ്ങളും അവന്നാവാം. അവൻ ഓവുചാലിൽ കളിക്കും; ചുണയോടുകൂടി നിവർന്നു നില്ക്കും; വെടിയുണ്ടകൾക്കു മുൻപിലും അവന്റെ ധിക്കാരം എതിർത്തുനില്ക്കും; അതേവരെ അവൻ ആഭാസനായിരുന്നു, അതാ അപ്പോൾ അവൻ ധീരോദാത്തനാവുന്നു; തീബ്സ്കാരൻ [5] കുട്ടിയെ പ്പോലെ, അവൻ സിംഹത്തിന്റെ മേൽനിന്നു തൊലി പിടിച്ചു വലിക്കുന്നു; പട്ടാളച്ചെണ്ടകൊട്ടുകാരൻ ബാര [6] പാരിസ്സിലെ ഒരു തെമ്മാടിച്ചെക്കനായിരുന്നു; വേദപുസ്തകത്തിലെ കുതിര ‘ബോ!’ എന്നു പറയുംപോലെ, അവൻ കൂക്കിവിളിക്കുന്നു: ‘മുമ്പോട്ട്!’ ഉത്തരക്ഷണത്തിൽ അവൻ ചെറുചെക്കനിൽനിന്നു കടന്നു, ഒരു രാക്ഷസനായി.
ഈ ചേറ്റുകുണ്ടിന്റെ കുട്ടി ആദർശത്തിന്റേയും കുട്ടിയാണു്. മോളിയെറിൽനിന്നു ബാരയിലോളം നീണ്ടുനില്ക്കുന്ന ചിറകുകളുടെ ആ പരപ്പു് ഒന്നളന്നു നോക്കുക.
എല്ലാംകൂടി ഒരു വാക്കുകൊണ്ടു് പറകയാണെങ്കിൽ, എപ്പോഴും കളിച്ചു നടന്നു കഴിയുന്ന ഒരുവനത്രേ തെമ്മാടിച്ചെക്കൻ. എന്തുകൊണ്ടു? അവൻ ദുഃഖിതനാണു്.
[1] അത്ര പ്രസിദ്ധനല്ല.
[2] ഫ്രാൻസിലെ ഒരു പ്രസിദ്ധ ധനശാസ്ത്രജ്ഞനും നാടകകർത്താവും.
[3] ഒരു ഫ്രഞ്ച് ഭരണപരിവർത്തകൻ, ഗ്രന്ഥകാരൻ, ഒടുവിൽ മരണശിക്ഷ വിധിക്കപ്പെട്ടു.
[4] ഒരു ഫ്രഞ്ചു സേനാപതി.
[5] തീബ്സു് യവനപുരാണങ്ങളിൽ ധൈര്യത്തിന്റേയും സാഹസത്തിന്റേയും ആവാസഭൂമിയായി വർണ്ണിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള ഒരു പ്രധാന നഗരമാണ്.
[6] അത്ര പ്രസിദ്ധനല്ല.