കറു​ത്തി​രു​ണ്ട ദുർ​ഗ്ഗാ​ഷ്ട​മി​രാ​വിൽ, ആകാശം കർ​പ്പൂ​ര​ത്ത​ട്ടെ​രി​യി​ച്ചു് നിൽ​ക്കു​മ്പോൾ മഹാ​ന​ഗ​ര​ത്തിൽ അത്ഭു​ത​വാർ​ത്ത​യു​ടെ ഉരുൾ​പൊ​ട്ട​ലു​ണ്ടാ​യി.

“യോ​ഗി​വ​ര്യൻ ഒന്നാ​യും രണ്ടാ​യും മൂ​ന്നാ​യും വേഷം പി​രി​ഞ്ഞു നാ​ട്ടിൻ​പു​റ​ത്തു് സഞ്ച​രി​ക്കു​ന്നു നഗ​ര​ത്തിൽ സഞ്ച​രി​ക്കു​ന്നു. ആയി​ര​ക്ക​ണ​ക്കിൽ ഭക്ത​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ നടു​വിൽ സമാ​ധി​യി​രി​ക്കു​ന്ന യോ​ഗി​വ​ര്യ​നെ ഏണി​ത്തല പഞ്ച​യാ​ത്ത​തിർ​ത്തി​യി​ലെ കരി​യാ​ത്തൻ കു​ന്നി​ന്റെ അടി​വാ​ര​ത്തു് കാ​ണു​ന്നു!”

മഹാ​ന​ഗ​ര​മെ​വി​ടെ, ഏണി​ത്തല പഞ്ചാ​യ​ത്തെ​വി​ടെ? വി​സ്മ​യം!

ജനം സ്തം​ഭി​ച്ചു. അത്ഭു​ത​സി​ദ്ധി!

സി​ദ്ധി അവി​ടെ​യും അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.

കടൽ മീൻ​പി​ടി​ക്കാൻ പോയവർ യോ​ഗി​വ​ര്യ​നെ കാ​ണു​ന്നു! നി​റ​പാ​തി​ര​ക്കു തി​ര​മാ​ല​ക​ളി​ലൂ​ടെ യോ​ഗി​വ​ര്യൻ നട​ക്കു​ന്നു.

ജന​ത്തി​ന്റെ ശ്വാ​സ​ഗ​തി നി​ല​യ്ക്കു​ന്നു. ശ്വാ​സ​ഗ​തി നി​ല​ച്ച ജനം ബോ​ധം​കെ​ട്ടു നി​ലം​പ​തി​യ്ക്കു​ന്നു. ശീ​തോ​പ​ചാ​ര​ങ്ങൾ​ക്കു​ശേ​ഷം ബോ​ധാ​വ​സ്ഥ തി​രി​ച്ചു കി​ട്ടിയ ജനം വാ​സു​മു​ത​ലാ​ളി​യു​ടെ ബം​ഗ്ലാ​വി​ന്നു ചു​റ്റും ഓടി​ക്കൂ​ടി സ്തു​തി​ഗീ​തം മു​ഴ​ക്കു​ന്നു.

“ഒന്നായ നി​ന്നെ​യിഹ രണ്ടെ​ന്നു കണ്ട​ള​വി​ലു​ണ്ടാ​യൊ​രി​ണ്ടൽ ബത ചൊ​ല്ലാ​വ​ത​ല്ല മമ-”

സ്തു​തി​ഗീ​തം കേ​ട്ടു് വാ​സു​മു​ത​ലാ​ളി മന​സ്സിൽ ചി​രി​ച്ചു.

“നി​യൊ​ക്കെ എവിടെ പോ​യാ​ലും തി​രി​ച്ചു വരു​മെ​ടോ. നി​ന്റെ ഒക്കെ പാപം കഴു​കി​ക്ക​ള​യാൻ മറ്റെ​വി​ടെ​യു​ണ്ടു് സ്ഥലം?”

മന​സ്സു് ചി​രി​ക്കു​മ്പോൾ ആത്മീ​യ​തേ​ജ​സ്സു​കൊ​ണ്ടു് വാ​സു​മു​ത​ലാ​ളി​യു​ടെ മുഖം തു​ടു​ത്തു. കണ്ണു​കൾ പാ​തി​യ​ട​ഞ്ഞു.

അത്ഭു​ത​സി​ദ്ധി​കൾ പുതിയ ഭക്ത​ന്മാ​രെ ആകർ​ഷി​ച്ചു. ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളും പൗ​ര​മു​ഖ്യ​ന്മാ​രും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രും എണ്ണ​ത്തിൽ പെ​രു​കി. അവർ അവി​ട​വി​ടെ സം​ഘം​ചേർ​ന്നു നി​ന്നു അത്ഭു​ത​സി​ദ്ധി​യെ വാ​ഴ്ത്തി.

“സയൻസ് വള​രു​ന്നു​പോ​ലും!”

ഒരു (ഭക്ത) സബ്ബ്ക​ല​ക്ടർ ശബ്ദ​മൊ​തു​ക്കി പു​ച്ഛി​ച്ചു.

“യു​ക്തി​വാ​ദി​ക​ളു​ടെ ഒരു പൊ​ടി​പോ​ലും ഇവി​ടെ​യെ​ങ്ങും കാ​ണാ​നി​ല്ല. കണ്ടെ​ങ്കിൽ നന്നാ​യി​രു​ന്നു.”

“അട്ടർ നോൺ​സൻ​സ്”

ഒരു (ഭക്ത) ന്യാ​യാ​ധി​പ​നു് അരിശം വന്നു. നി​രീ​ശ്വ​ര​വാ​ദ​ത്തോ​ടു് വി​ട്ടു​വീ​ഴ്ച​യി​ല്ലാ​ത്ത സമരം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു് ജീ​വി​ത​മൊ​രു ഭക്തി​ഗീ​ത​മാ​ക്കി മാ​റ്റിയ ന്യാ​യാ​ധി​പൻ ഉറ​ച്ച​സ്വ​ര​ത്തിൽ തു​ടർ​ന്നു:

“സയൻ​സി​ന്റെ പിറകെ പോ​കു​ന്ന ഇവ​റ്റ​ക്കു ഹൃ​ദ​യ​മി​ല്ല, ബു​ദ്ധി​മാ​ത്രം! പി​ന്നെ​ങ്ങി​നെ ആത്മീ​യാ​നു​ഭൂ​തി​യു​ണ്ടാ​വും? ഐഹിക ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ തടവിൽ നി​ന്നു​ള്ള മോചനം—മു​ക്തി—ഹൃ​ദ​യം​കൊ​ണ്ടാ​ണു് സാ​ധി​ക്കേ​ണ്ട​തു്, ബു​ദ്ധി​കൊ​ണ്ട​ല്ല.”

ന്യാ​യാ​ധി​പ​ന്റെ വേ​ദാ​ന്തം ദഹി​ച്ചി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഒരു (ഭക്ത)ഡെ​പ്യൂ​ട്ടി സൂ​പ്ര​ണ്ടി​ന്നു് ആ ചർ​ച്ചാ​യോ​ഗ​ത്തിൽ പങ്കു​കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നു മോഹം.

“സയൻ​സി​ന്റെ സഹാ​യ​ത്തോ​ടെ സ്പെ​യ്സ് യാത്ര സൗ​ക​ര്യ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ യു​ക്തി​വാ​ദി​കൾ​ക്കു പു​തി​യൊ​രാ​യു​ധം കി​ട്ടി.”

ആസ്തി​ക​വാ​ദ​ത്തി​ലേ​ക്കു് ഡെ​പ്യൂ​ട്ടി സു​പ്ര​ണ്ടി​ന്റെ സം​ഭാ​വന അതാ​യി​രു​ന്നു.

“ശരി​യാ​ണു്.”

സബ്ബ്ക​ള​ക്ടർ ഡെ​പ്യൂ​ട്ടി സൂ​പ്ര​ണ്ടി​ന്റെ ഭാഗം ചേർ​ന്നു.

“ചന്ദ്ര​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തെ ചു​റ്റി​ക്ക​റ​ങ്ങി മനു​ഷ്യൻ മണ്ണി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ യു​ക്തി​വാ​ദി​കൾ ഒത്തു​ചേർ​ന്നു് മണ്ണ​ട്ട​ക​ളെ​പോ​ലെ ആർ​പ്പു​വി​ളി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അവ​രു​ടെ ഒരാ​ചാ​ര്യൻ ഇയ്യി​ടെ ഒരു വെ​ല്ലു​വി​ളി നട​ത്തി.”

“എന്താ​ണു്?”

ന്യാ​യാ​ധി​പൻ ചോ​ദ​ച്ചു.

“കേൾ​ക്ക​ട്ടെ.”

“ഒന്നിൽ ചന്ദ്രൻ, രണ്ടിൽ ശനി, മൂ​ന്നിൽ വ്യാ​ഴം! കവിടി നി​ര​ത്തു​മ്പോൾ ഇനി​യ​ങ്ങി​നെ പറ​യി​ല്ല. ചന്ദ്ര​നെ ഞങ്ങൾ രാ​ശി​ച​ക്ര​ത്തിൽ​നി​ന്നു പി​ടി​ച്ചു പു​റ​ത്താ​ക്കി. ഇതു​പോ​ലെ ചൊ​വ്വ​യേ​യും വ്യാ​ഴ​ത്തേ​യും ഞങ്ങൾ ചെ​വി​പി​ടി​ച്ചു പു​റ​ത്താ​ക്കും.”

“വെ​ല്ലു​വി​ളി കൊ​ള്ളാ​മ​ല്ലോ.” ഡെ​പ്യൂ​ട്ടി സു​പ്ര​ണ്ടു് പറ​ഞ്ഞു.

“ഞാൻ പറ​ഞ്ഞി​ല്ലേ?” ന്യാ​യാ​ധി​പൻ സനാതന തത്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഗ്ര​ന്ഥ​ക്കെ​ട്ട​ഴി​ച്ചു.

“അവർ ബു​ദ്ധി​കൊ​ണ്ടു് പകിട കളി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണു്. ഹൃ​ദ​യ​മി​ല്ലാ​ത്ത വക. ഏതു റോ​ക്ക​റ്റി​ന്റെ ശക്തി​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു നാ​ര​ദ​മു​നി പണ്ടു് മേ​ഘ​മാ​ല​കൾ​ക്കി​ട​യി​ലൂ​ടെ നട​ന്ന​തു്? ഞൊ​ടി​യി​ട​കൊ​ണ്ടു് കൈ​ലാ​സ​ത്തിൽ​നി​ന്നു് സത്യ​ലോ​ക​ത്തി​ലും, സത്യ​ലോ​ക​ത്തിൽ​നി​ന്നു് സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ലും സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തിൽ​നി​ന്നു് വൈ​കു​ണ്ഠ​ത്തി​ലു​മെ​ത്തി​യ​തു്?”

ഡെ​പ്യൂ​ട്ടി സൂ​പ്ര​ണ്ടും സബ്ബ്ക​ള​ക്ട​രും സന്തു​ഷ്ട​രാ​യി. യു​ക്തി​വാ​ദി​ക​ളെ കാ​ച്ചാ​നു​ള്ള ഒരു വരാ​യു​ധ​മാ​ണു് ന്യാ​യാ​ധി​പൻ സമ്മാ​നി​ച്ച​തു്. ന്യാ​യാ​ധി​പൻ തു​ടർ​ന്നു.

“സൂ​ര്യ​നേ​യും ചന്ദ്ര​നേ​യും, ചന്ദ്ര​നെ ചു​റ്റി​ത്തി​രി​ഞ്ഞ മനു​ഷ്യ​രേ​യും ഈ ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഡ​ക​ടാ​ഹ​ത്തേ​യും സൃ​ഷ്ടി​ച്ചു് സം​ര​ക്ഷി​ച്ചു​പോ​രു​ന്ന ഒരു മഹാ​ശ​ക്തി​യു​ള്ള കാ​ര്യം ആരും മറ​ന്നു​ക​ള​യ​രു​തു്. ആ ശക്തീ​യു​ടെ പര​മാ​ണു​പ്രാ​യ​ത്തി​ലു​ള്ള സ്ഫു​ര​ണ​മാ​ണു് യോ​ഗീ​ശ്വ​ര​ന്മാർ​ക്കു് അത്ഭു​ത​സി​ദ്ധി​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​തു്. യു​ക്തി​ക്കും വാ​ക്കി​നും അതീ​ത​മാ​ണാ ശക്തി.”

“എന്തു് സം​ശ്യം?”

വേ​ദാ​ന്ത​ത്തിൽ തനി​യ്ക്കു​ള്ള പാ​ണ്ഡി​ത്യം അല്പ​മെ​ങ്കി​ലും പ്ര​ക​ടി​പ്പി​യ്ക്കാൻ കൊ​തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് ഇടയിൽ കട​ന്നു സബ്ബ് കല​ക്ടർ പറ​ഞ്ഞു.

“ആ ശക്തി​യു​ടെ ചെ​റി​യൊ​രൂ​ത്തു് കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റാ​ണു്. ഒരു തു​മ്മൽ ഭൂ​ക​മ്പ​മാ​ണു്.”

“അതെ. ഈ പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തിൽ അഹ​ങ്ക​രി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ ശി​ക്ഷി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടും.”

ന്യാ​യാ​ധി​പ​ന്നു ചേർ​ന്ന വാദം! ഡെ​പ്യൂ​ട്ടി സു​പ്ര​ണ്ടി​ന്നു്, പോ​ലീ​സ്സു് വകു​പ്പി​നും ഉപ​രി​യാ​യി മറ്റൊ​രു ശക്തി നി​ല​നി​ല്ക്കു​ന്ന​തു സമ്മ​തി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കാൻ വി​ഷ​മ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതു നാ​ട്ടി​ന്റെ സമാ​ധാ​ന​നില അപ​ക​ട​പ്പെ​ടു​ത്താ​നി​ട​യാ​വും അര​ക്ഷി​താ​വ​സ്ഥ സൃ​ഷ്ടി​യ്ക്കും ന്യാ​യാ​ധി​പ​ന​ല്ലേ പറ​യു​ന്ന​തു്? സഹി​ക്കാ​തെ​ന്തു ചെ​യ്യും.

“വി​ന​യ​മാ​ണു് മഹ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ലക്ഷ​ണം. പര​മാ​ന​ന്ദ​യോ​ഗീ​ശ്വ​ര​ന്റെ കാ​ര്യ​മെ​ടു​ക്കൂ! എന്തൊ​രു വിനയം! എന്തൊ​രാർ​ഷ​തേ​ജ്ജ​സ്സു്! അദ്ദേ​ഹം നമ്മു​ടെ​യി​ട​യി​ലേ​യ്ക്കി​റ​ങ്ങി​വ​ന്ന​തു നമ്മു​ടെ മഹാ​ഭാ​ഗ്യം.”

“അതെ, തീർ​ച്ച​യാ​യും! അടു​ത്ത രണ്ടോ മു​ന്നോ തല​മു​റ​വ​രെ ഈ ഭാ​ഗ്യം നി​ല​നി​ല്ക്കും.”

സബ് കല​ക്ടർ ഒരു ചു​വ​ടു് മു​മ്പി​ലേ​യ്ക്കു കയ​റി​നി​ന്നു!

“ആ മഹാ​ത്മാ​വി​ന്റെ സാ​ന്നി​ദ്ധ്യ​മി​വി​ടെ​യു​ണ്ടെ​ന്നു് മൂ​ഢ​രായ നമ്മൾ വി​ശ്വ​സി​യ്ക്കു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹ​മൊ​രു പക്ഷേ, ഹി​മാ​ല​യ​സാ​നു​വി​ലോ സമു​ദ്ര​ജ​ല​പ്പ​രി​പ്പി​ലോ ഇപ്പോൾ വി​ഹ​രി​യ്ക്കു​ക​യാ​വും.”

“ആന​ന്ദം.” സബ് കല​ക്ടർ പറ​ഞ്ഞു.

“പര​മാ​ന​ന്ദം.”

ന്യാ​ധി​പൻ പകരം പറ​ഞ്ഞു. ആ പറ​ഞ്ഞ​തു് ഭക്ത​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ബഹ​ള​ത്തിൽ മു​ങ്ങി​പ്പോ​യി. തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥം വി​ത​ര​ണം ചെ​യ്യാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണു് ബഹ​ള​മു​ണ്ടാ​യ​തു്. യോ​ഗീ​ശ്വ​ര​ന്റെ കാൽ കഴു​കിയ വെ​ള്ളം ഒരു പീ​പ്പ​യിൽ നി​റ​ച്ചു​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. പര​മു​വാ​ണു് വി​ത​ര​ണ​കർ​മ്മം നട​ത്തു​ന്ന​തു്. ഭക്ത​ജ​ന​ങ്ങൾ കു​പ്പി​യും കൂ​ജ​യും കി​ണ്ടി​യും മു​രു​ട​യു​മാ​യി പര​മു​വി​നെ വള​ഞ്ഞു. യോ​ഗീ​ശ്വ​ര​ന്റെ പാ​ദ​തീർ​ത്ഥം ഭക്ത​ജ​ന​ങ്ങൾ​ക്കു ഗം​ഗാ​ജ​ല​ത്തേ​ക്കാൾ പ്രി​യ​ത​ര​മാ​യി​ത്തീർ​ന്നി​രി​യ്ക്കു​ന്നു.

കഴു​ത്തി​ലെ സ്വർ​ണ്ണ​ച്ചെ​യി​നും കാ​തി​ലെ വൈ​ര​ക്ക​മ്മ​ലും നഷ്ട​പ്പെ​ടാ​തെ തി​ക്കി​ലും തി​ര​ക്കി​ലും പെ​ട്ടു് ഗു​സ്തി നട​ത്തി എട്ടൗൺ​സു് കു​പ്പി​യൊ​ന്നിൽ പാ​ദ​തീർ​ത്ഥം സമ്പാ​ദി​ക്കു​മ്പോ​ഴേ​യ്ക്കു ഗുരു ശങ്ക​ര​ദാ​സ്സ് തളർ​ന്നു പോയി. അല്പം വി​ശ്ര​മി​ച്ചു് കി​ത​പ്പാ​റ്റി. ഹനു​മാൻ പണ്ടു് പച്ച​മ​രു​ന്നു​ള്ള മലയും പു​ഴ​ക്കി ലങ്ക​യി​ലേ​യ്ക്കു​ന്ന പോലെ ഗുരു ‘അശ്വ​ഹൃ​ദയ’ത്തി​ലേ​യ്ക്കു നട​ന്നു.

അപ്പോൾ യോ​ഗി​വ​ര്യ​ന്റെ പട​ത്തി​നു മു​മ്പി​ള്ള കർ​പ്പൂ​ര​ത്ത​ട്ടിൽ ഒരു ലോ​ട്ട​റി ടി​ക്ക​റ്റു വെ​ച്ചു് ജയ​കൃ​ഷ്ണൻ പ്രാർ​ത്ഥി​യ്ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

“മഹാ​ത്മാ​വേ, ഞാ​നൊ​രു പാവം! അച്ഛൻ മരി​ക്കു​മ്പോൾ വി​ട്ടേ​ച്ചു​പോയ കടം​കൊ​ണ്ടു് വല​യു​ന്ന​വൻ. കടം വീ​ട്ട​ണോ? വീ​ട്ടു​കാ​രെ പോ​റ്റ​ണോ? ഞാ​നെ​ന്തു വേ​ണ​മെ​ന്നു അങ്ങു​ത​ന്നെ പറയൂ. രണ്ടി​നും​കൂ​ടി എന്റെ ശമ്പ​ളം തി​ക​യി​ല്ല.”

കടം വീ​ട്ടാ​നും കു​ടും​ബ​ത്തെ പോ​റ്റാ​നും നി​രു​പ​ദ്ര​വ​മാ​യൊ​രു മാർ​ഗ്ഗം ഞാൻ കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇതാ​ണു് ലോ​ട്ട​റി ടി​ക്ക​റ്റു്. ഒന്നാം സമ്മാ​നം ഒരു ലക്ഷം മു​ഴു​വ​നും വേണ്ട. ഒന്നാം സമ്മാ​നം എനി​യ്ക്കു കി​ട്ടി​യാൽ പകുതി ഞാ​ന​വി​ടു​ത്തേ​യ്ക്കു തരാം. അങ്ങു് ദയ വി​ചാ​രി​ച്ചാൽ കാ​ര്യം എളു​പ്പ​മാ​ണു്. എനി​യ്ക്കെ​ന്റെ കടം വീ​ട്ടാം, മു​തൽ​മു​ട​ക്കി​ല്ലാ​തെ അമ്പ​തി​നാ​യി​രം അങ്ങ​നെ നേ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യാം. ഇതിൽ കളി​പ്പി​ക്ക​ലൊ​ന്നു​മി​ല്ല. ഗവർ​മ്മേ​ണ്ടു് ലോ​ട്ട​റി​യാ​ണു്. അങ്ങൊ​രു കരുണ കാ​ണി​യ്ക്കി​ല്ലേ. മഹാ​ത്മാ​വേ? എന്നെ അനു​ഗ്ര​ഹി​യ്ക്കി​ല്ലേ?”

ജയ​കൃ​ഷ്ണൻ നി​വേ​ദ​നം നട​ത്തി കണ്ണ​ട​ച്ചു മൗ​ന​പ്രാര്‍ത്ഥ​ന​യിൽ മു​ഴു​കി. കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി​യും മു​കു​ന്ദ​നും കാ​ത്തു നി​ന്നു.

നവ​രാ​ത്രി​യു​ടെ ആരം​ഭ​ത്തിൽ ഗു​രു​വാ​ണു് യോ​ഗി​വ​ര്യ​ന്റെ പടം കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന​തു്. കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ ആദ​ര​വോ​ടെ അതേ​റ്റു​വാ​ങ്ങി ഭി​ത്തി​യി​ലൊ​രി​ട​ത്തു് തൂ​ക്കി. അന്നു​മു​തൽ മു​ട​ങ്ങാ​തെ രണ്ടു നേ​ര​വും പൂജ നട​ക്കു​ന്നു. കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോ​നാ​ണു് പൂ​ജാ​രി.

ഫോ​ട്ടോ​തൂ​ക്കിയ ദിവസം കണ്ണൻ കു​ട്ടി​മേ​നോ​ന്റെ പ്ര​ഖ്യ​പ​ന​മു​ണ്ടാ​യി—

“ഇനി നവ​രാ​ത്രി കഴി​യു​ന്ന​തു​വ​രെ ഇവി​ടെ​യാ​രും മത്സ്യ​മാം​സം കഴി​യ്ക്ക​രു​തു്.”

പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം ഹി​ന്ദു​ക​ളോ​ടു മാ​ത്ര​യി​രി​യ്ക്കു​മെ​ന്നു കരുതി പീ​റ്റർ കേട്ട ഭാവം നടി​ച്ചി​ല്ല.

“ആർ​ക്കെ​ങ്കി​ലും അഭി​പ്രാ​യ​വ്യ​ത്യാ​സ​മു​ണ്ടോ?”

പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​ത്തെ തു​ടർ​ന്നു ചോ​ദ്യ​വും അത്ര​ത്തോ​ള​മാ​യ​പ്പോൾ പീ​റ്റർ​ക്കു മി​ണ്ടാ​തി​രി​യ്ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല.

“ഉണ്ടു്”

“എന്നാ​ല​തു് മന​സ്സി​ലി​രി​യ്ക്ക​ട്ടെ.”

പി​ര​ടി​യ്ക്ക​ടി​ച്ച മാ​തി​രി​യാ​യി​രു​ന്നു കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോ​ന്റെ ഉത്ത​രം.

“ഇവിടെ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം എന്റെ അഭി​പ്രാ​യ​ത്തോ​ടു് യോ​ജി​യ്ക്കു​ന്നു.”

ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​മെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞ​തു് ഗു​രു​വി​നേ​യും ജയ​കൃ​ഷ്ണ​നേ​യും മു​കു​ന്ദ​നേ​യും കൃ​ഷ്ണന്‍കു​ട്ടി​യേ​യും ഉദ്ദേ​ശി​ച്ചാ​ണു്. കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യെ എല്ലാ​വ​രും മറ​ന്നി​രി​യ്ക്കു​ന്നു. അപൂർ​വ്വ​മാ​യേ കു​ഞ്ചു​ണ്ണി ‘അശ്വ​ഹൃ​ദയ’ത്തിൽ വരാ​റു​ള്ളു. ആരോ​ടും വേ​ഴ്ച​യി​ല്ല.

ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​പ്ര​യോ​ഗം പീ​റ്റ​റു​ടെ മത​വി​കാ​ര​ത്തെ ഇള​ക്കി.

“അതെ​നി​യ്ക്കു മു​മ്പേ​യ​റി​യാം.”

“ഏതു്?”

വഴ​ക്കെ​ങ്കിൽ വഴ​ക്കു്, പി​ന്മാ​റാ​നൊ​രു​ക്ക​മി​ല്ല​ന്ന മട്ടിൽ കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ ചോ​ദി​ച്ചു.

“ഹി​ന്ദു ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം എന്നും അങ്ങി​നെ​ത​ന്നെ​യാ​ണു്.”

പീ​റ്റ​റും വിടാൻ ഭാ​വ​മി​ല്ല. പിറകെ വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം വന്നു.

“ഈ നാടു് സ്വ​ന്ത​മാ​ണെ​ന്നൊ​രു​ഭാ​വം.”

“നാ​ട്ടി​ന്റെ കാ​ര്യം ഇവി​ടെ​യാ​രും പറ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.”

മു​കു​ന്ദൻ വാ​ദ​പ്ര​തി​വാ​ദ​ത്തി​ലി​ട​പെ​ട്ടു.

“കുറേ വീ​ടു​കൾ ചേർ​ന്നാ​ണു് നാ​ടു​ണ്ടാ​വു​ന്ന​തു് മറ്റു​ള്ള​വ​രൊ​ക്കെ എവി​ടെ​നി​ന്നോ തെ​ണ്ടി​ത്തി​രി​ഞ്ഞു വന്ന​വ​രാ​ണെ​ന്നു ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം കരു​തു​ന്നു.”

“അത​ല്ലേ സത്യം?” കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ അട്ട​ഹ​സി​ച്ചു.

“പൂച്ച പു​റ​ത്തു ചാ​ടു​ന്നു നാവിൽ മതേ​ത​ര​ത്വം, മന​സ്സിൽ മൂ​രാ​ച്ചി​ത്തം.”

പീ​റ്റ​റും അട്ട​ഹ​സി​ച്ചു.

“കഴ​ക​ക്കാ​രൻ ഊരാ​യ്മ ചമ​യ​രു​തു്. ഞങ്ങ​ളാ​രും ഇവിടെ ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷ​ത്തെ മർ​ദ്ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. അവർ​ക്കി​വി​ടെ എല്ലാ​റ്റി​നും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​മു​ണ്ടു്. എന്നു വെ​ച്ചു് തലയിൽ കേറാൻ വര​രു​തു്.”

വാ​ദ​പ്ര​തി​വാ​ദം സഭ്യേ​ത​ര​മാ​കാൻ തു​ട​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

“തലയിൽ കേ​റാ​നൊ​ന്നും ആരും വരു​ന്നി​ല്ല. ഞങ്ങ​ളും മനു​ഷ്യ​രാ​ണു് അതു വക​വെ​ച്ചു തന്നാൽ മതി.” പീ​റ്റർ പരി​ഭ​വി​ച്ചു.

“മത്സ്യ​മാം​സം കഴി​ച്ചാ​ലേ മനു​ഷ്യ​രാ​വു​വെ​ന്നു​ണ്ടോ?”

“അതു കഴി​ച്ചാൽ മനു​ഷ്യ​ര​ല്ലാ​താ​വു​മോ?”

“ഞങ്ങൾ​ക്കു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ മതാ​ചാ​ര​ങ്ങ​ള​നു​ഷ്ഠി​യ്ക്കാൻ പാ​ടി​ല്ലേ?”

“പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നു് ഞാൻ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.”

“പറ​ഞ്ഞാ​ലും ഞങ്ങ​ള​നു​ഷ്ഠി​യ്ക്കും.”

“മത്സ്യ​മാം​സം കഴി​യ്ക്കാ​തി​രി​യ്ക്ക​ലാ​ണോ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മതാ​ചാ​രം?”

“അതെ.”

“എന്നാൽ ഞങ്ങ​ളു​ടെ മതാ​ച​രം മത്സ്യ​മാം​സം കഴി​യ്ക്ക​ലാ​ണു്.”

“അതി​വി​ടെ നവ​രാ​ത്രി കഴി​യു​ന്ന​വ​രെ നട​പ്പി​ല്ല.”

“എന്റെ മത​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ കയ്യി​ടാൻ നി​ങ്ങൾ​ക്ക​വ​കാ​ശ​മി​ല്ല.”

“ഇവിടെ താ​മ​സി​യ്ക്കു​ന്ന കാ​ല​ത്തോ​ളം അവ​കാ​ശ​മു​ണ്ടു്.”

“അതെ, അതു് മൃ​ഗീ​യ​ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ ശബ്ദ​മാ​ണു്.”

“എന്തു് ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​മാ​യാ​ലും ഇവിടെ താ​മ​സി​യ്ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ ഞങ്ങ​ളെ അനു​സ​രി​യ്ക്ക​ണം… ”

“ഇല്ലെ​ങ്കിൽ?”

പീ​റ്റർ ചാ​ടി​യെ​ഴു​നേ​റ്റു കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ന്റെ കൈ​തെ​റു​ത്തു കയ​റ്റി. കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു മു​ണ്ടു മട​ക്കി​ക്കു​ത്തി. കാ​ര്യം കു​ഴ​പ്പ​ത്തി​ലേ​യ്ക്കു നീ​ങ്ങു​ക​യാ​ണെ​ന്നു മന​സ്സി​ലാ​ക്കിയ മു​കു​ന്ദൻ സന്ധി സം​സാ​രി​ച്ചു.

“ഇതി​വി​ടെ വെ​ച്ച​വ​സാ​നി​പ്പി​യ്ക്കാം.”

കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ നന്നെ ക്ഷോ​ഭി​ച്ചി​രു​ന്നു. കന​പ്പി​ച്ചെ​ന്തോ പറയാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ മു​കു​ന്ദൻ വി​ല​ക്കി. പീ​റ്റർ മി​ണ്ടാ​തെ നി​ന്നു.

“നിർ​ബ്ബ​ന്ധ​മാ​ണെ​ങ്കിൽ പീ​റ്റർ മത്സ്യ​മാം​സം കഴി​ച്ചോ​ളൂ.”

മു​കു​ന്ദൻ സന്ധി​നിർ​ദ്ദേ​ശം മു​മ്പോ​ട്ടു​വെ​ച്ചു.

“ഇവിടെ വഴ​ക്കി​ല്ലാ​തി​രു​ന്നാൽ മതി. കണ്ണൻ കു​ട്ടി​മേ​നോൻ വെ​റു​തെ പറ​ഞ്ഞ​താ​ണു്, സാ​ര​മി​ല്ല.”

“സാ​ര​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ഞാൻ കഴി​യ്ക്കും.” പീ​റ്റർ വാ​ശി​പി​ടി​ച്ചു.

“ആഹാ? നീ കഴി​യ്ക്ക്യോ?” കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ അല​റി​ക്കൊ​ണ്ടു് മു​മ്പോ​ട്ടു വന്നു.

“മേ​ന്നേ, മി​ണ്ട​രു​തു്.” മു​കു​ന്ദൻ കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​മോ​നെ പി​ടി​ച്ചു പി​റ​കോ​ട്ടു തള്ളി.

“ദയ​വു​ചെ​യ്തു ക്ഷ​മി​യ്ക്കു പീ​റ്റ​റേ.” മു​കു​ന്ദൻ അപേ​ക്ഷി​ച്ചു.

“ഈ വാ​ദ​പ്ര​തി​വാ​ദ​ത്തിൽ മതം കട​ന്നു​കൂ​ടി​യ​പ്പോൾ വി​വേ​കം നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു. അതു​കൊ​ണ്ടു് ഇനി ആരും ഒന്നും മി​ണ്ട​രു​തു്. കഴി​ഞ്ഞ​തൊ​ക്കെ മറ​ന്നു​ക​ള​യൂ. ഇവിടെ ആർ​ക്കും എന്തും കഴി​യ്ക്കാം. മന​സ്സി​ലാ​യോ?

മന​സ്സി​ലാ​യ​പോ​ലെ കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ അട​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു. പീ​റ്റർ പി​ന്മാ​റി.

വഴ​ക്ക​വ​സാ​നി​ച്ചു കു​റ​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ പീ​റ്റർ കു​രി​ശു വര​ച്ചു പ്രാർ​ത്ഥി​ച്ചു. കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ യോ​ഗീ​ശ്വ​ര​ന്റെ പട​ത്തി​നു​മു​മ്പിൽ ചെ​ന്നു കണ്ണ​ട​ച്ചു നി​ന്നു.

പി​ന്നീ​ടൊ​രി​യ്ക്ക​ലും അശ്വ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ വാ​ദ​പ്ര​തി​വാ​ദ​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. പീ​റ്റർ മത്സ്യ​മാം​സം കഴി​ച്ച​തി​നു തെ​ളി​വു​മി​ല്ല. തെ​ളി​വു​ണ്ടാ​ക്കാൻ കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ ശ്ര​മി​ച്ച​തു​മി​ല്ല. അന്നു​തൊ​ട്ടു മൂ​ന്നു നേ​ര​വും യോ​ഗീ​ശ്വ​ര​ന്റെ പട​ത്തി​നു മു​ട​ങ്ങാ​തെ പൂജ നട​ന്നു.

തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥ​വും​കൊ​ണ്ടു് ഗുരു അക​ത്തു കട​ക്കു​മ്പോൾ കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു പട​ത്തി​നു മു​മ്പിൽ. അവനും നി​വേ​ദ​നം സമർ​പ്പി​യ്ക്കാ​നു​ണ്ടു്. അവ​ന്റെ കയ്യി​ലും ലോ​ട്ട​റി ടി​ക്ക​റ്റു​ണ്ടു്. കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി പ്രാർ​ത്ഥി​യ്ക്കു​മ്പോൾ ഗു​രു​വി​ന്റെ ശബ്ദം കേ​ട്ടു.

“പു​ണ്യം! പര​മ​പു​ണ്യം!!”

തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥം നി​റ​ച്ച കു​പ്പി പൊ​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ചു് ആർ​ത്ത​ട്ട​ഹ​സി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് ഗുരു അക​ത്തു കട​ന്ന​തു്. കാ​ര്യ​മ​റി​യാ​തെ അന്തേ​വാ​സി​കൾ വി​ഷ​മി​ച്ചു. അവർ പലതും ചോ​ദി​ച്ചു ഉത്ത​ര​മി​ല്ല. പി​ന്നേ​യും ഗു​രു​വി​ന്റെ അരു​ള​പ്പാ​ടു​ണ്ടാ​യി.

“മൃ​ത​സ​ഞ്ജീ​വി​നി, സാ​ക്ഷാൽ മൃ​ത​സ​ഞ്ജീ​വി​നി.”

ജി​ജ്ഞാ​സ​കൊ​ണ്ടു്, പീ​റ്റ​റൊ​ഴി​ച്ചു മറ്റെ​ല്ലാ​വർ​ക്കും ശ്വാ​സം മു​ട്ടി. ഹി​ന്ദു​ക്ക​ളു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ തനി​യ്ക്കെ​ന്തെ​ന്ന മട്ടിൽ പീ​റ​റ്റി​രു​ന്നു. ഗുരു തു​റ​ന്നു പറ​യു​ന്നി​ല്ല. എല്ലാ​വ​രും വെ​വ്വേ​റെ തി​ര​ക്കി; കൂ​ട്ടാ​യും തി​ര​ക്കി.

“എല്ലാ രോ​ഗ​ത്തി​നും സി​ദ്ധൗ​ഷ​ധം.”

ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു​ത്ത​ര​മി​ല്ല അരു​ള​പ്പാ​ടു​ത​ന്നെ. ആർ​ക്കും ഒന്നു മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല.

“എല്ലാ പാ​പ​ങ്ങൾ​ക്കും ശാ​ശ്വ​ത​മോ​ച​നം.”

കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോ​ന്റെ ക്ഷമ നശി​ച്ചു.

ജയ​കൃ​ഷ്ണ​നും മു​കു​ന്ദ​നും ഗു​രു​വി​നോ​ട​സു​ഖം തോ​ന്നി. ഇങ്ങി​നെ​യു​ണ്ടോ ഒരു കളി​പ്പി​യ്ക്കൽ! എന്തും കു​റ​ച്ചൊ​ക്കെ​യാ​വാം. ഏറി​യാൽ ഒന്നി​നും രസ​മി​ല്ല. മു​കു​ന്ദ​ന്റെ മു​ഖ​ത്തു് അസുഖം നി​ഴ​ലി​ച്ചു. ജയ​കൃ​ഷ്ണൻ വി​മ്മി​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു. കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ പരു​ങ്ങി.

ഗുരു ആരേ​യും ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​ല്ല. ആരുടെ ചോ​ദ്യ​വും കേ​ട്ടി​ല്ല. വാ​ളു​യർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ചു വെ​ളി​ച്ച​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒരു കോ​മ​ര​ത്തി​ന്റെ മട്ടിൽ ഗുരു പറ​ഞ്ഞു:

“എല്ലാ പാ​പ​ങ്ങൾ​ക്കും മോചനം.” ഗുരു എല്ലാ​വ​രേ​യും മാ​റി​മാ​റി നോ​ക്കി എന്നി​ട്ടു ഗുരു രഹ​സ്യം വെ​ളി​വാ​ക്കി: “തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥം! സാ​ക്ഷാൽ മൃ​ത​സ​ഞ്ജീ​വി​നി.”

അന്തേ​വാ​സി​കൾ തളർ​ന്നു​പോ​യി. ബം​ഗ്ലാ​വി​ന്റെ മു​റ്റ​ത്തെ പന്ത​ലി​ലി​രി​യ്ക്കു​മ്പോൾ ഏണി​ത്ത​ല​പ്പ​ഞ്ചാ​യ​ത്തി​ലെ കരി​യാ​ത്തൻ​കു​ന്നു് കയ​റു​ക​യം സമു​ദ്ര​ജ​ല​ത്തി​ലൂ​ടെ നട​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന സി​ദ്ധി​യിൽ സി​ദ്ധ​നായ യോ​ഗി​വ​ര്യ​ന്റെ തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥ​മാ​ണു് ഗു​രു​വി​ന്റെ കയ്യിൽ. പി​ന്നെ തളർ​ന്ന​തി​ലെ​ന്തു കു​റ്റം? കണ്ണൻ​കു​ട്ടി മേനോൻ കു​പ്പി തൊ​ട്ടു മൂർ​ദ്ധാ​വിൽ വെ​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു” “എന്റെ അമ്മ തളർ​വാ​തം പി​ടി​ച്ചു കി​ട​പ്പി​ലാ​ണു് തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥം കു​റ​ച്ചെ​നി​യ്ക്കു വേണം.”

ജയ​കൃ​ഷ്ണ​ന്റെ അമ്മ​യ്ക്കു കാ​സ​ശ്വാ​സം, കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി​യു​ടെ മൂത്ത പെ​ങ്ങൾ​ക്കു് ഒടു​ങ്ങാ​ത്ത വയ​റു​വേ​ദന, മു​കു​ന്ദ​നു സ്വ​ന്തം പേ​രിൽ​ത​ന്നെ ചെ​ല​വെ​ഴു​തി​ത്ത​ള്ളാൻ ഒന്നി​ലേ​റെ രോ​ഗ​ങ്ങൾ!

എല്ലാ​വർ​ക്കും തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥം വേണം.

ചെറിയ കു​പ്പി​കൾ വന്നു. ഒരൗൺ​സു് വീതം എല്ലാ​വ​രു​ടെ കു​പ്പി​യി​ലും ഒഴി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. കു​പ്പി​യി​ലൊ​ഴി​യ്ക്കു​മ്പോൾ തഴെ വീ​ഴാ​നി​ട​യു​ള്ള തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി അന്തേ​വാ​സി​കൾ ഭക്തി​പൂർ​വ്വം കൈ​കാ​ട്ടി നി​ന്നു.

തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥം കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോ​നു് നാ​ട്ടി​ലൊ​ന്നു പോയാൽ കൊ​ള്ളാ​മെ​ന്നാ​യി. മഹാ​ന​വ​മി​യും വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി​യും മു​ട​ക്ക​മാ​ണു്. തു​ടർ​ന്നു വരു​ന്ന​തു ഞാ​യ​റാ​ഴ്ച​യാ​ണു്. മൂ​ന്നു​ദി​വ​സം ഒരു​മി​ച്ചു കി​ട്ടു​ന്നു. പോയാൽ അമ്മ​യ്ക്കു തീർ​ത്ഥ​ജ​ല​മെ​ത്തി​ച്ചു കൊ​ടു​ക്കാം.

പേ​ഴ്സ് തു​റ​ന്നു നോ​ക്കി. രണ്ടു വാ​യു​ഗു​ളിക, സൂ​ട്ട് കേ​സി​ന്റെ താ​ക്കോൽ, ഒരു ലോ​ട്ട​റി ടി​ക്ക​റ്റു്, ഒന്നു രണ്ടു ബി​ല്ലു​കൾ; തീർ​ന്നു. പൈ​സ​യു​ടെ വം​ശ​ത്തിൽ പി​റ​ന്ന ഒരു കഴു​വേ​റി​യു​മി​ല്ല. മാ​സാ​വ​സാ​ന​മാ​ണു്. ആരോടു ചോ​ദി​യ്ക്കും, ആരു തരും?

“വണ്ടി​ക്കൂ​ലി​യ്ക്കു കാ​ശു​കി​ട്ടി​യാൽ നാ​ട്ടി​ലൊ​ന്നു പോ​വാ​യി​രു​ന്നു.”

എല്ലാ​വ​രും കേൾ​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള ഒരാ​ത്മ​ഗ​ത​മാ​യി​രു​ന്നു അതു്. അതു കേ​ട്ടു് ഗുരു ചി​ന്താ​ധീ​ന​നാ​യി; അല്പ​സ​മ​യ​ത്തേ​യ്ക്കു മാ​ത്രം. പി​ന്നെ ഗുരു പറ​ഞ്ഞു:

“വണ്ടി​ക്കൂ​ലി​യ്ക്കു​ള്ള കാശു് ഞാൻ തരാം.”

കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോ​നു സന്തോ​ഷ​മാ​യി. ജയ​കൃ​ഷ്ണ​നും മു​കു​ന്ദ​നും കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി​ക്കും ദുഃഖം. നാ​ട്ടിൽ പോകാൻ കല​ശ​ലായ മോ​ഹ​മു​ണ്ടു് അവി​ടേ​യും പ്ര​ശ്നം വണ്ടി​ക്കൂ​ലി. എല്ലാ​വ​രും ഉറ​ക്കെ ആത്മ​ഗ​തം ചെ​യ്തു. ഓരോ ആത്മ​ഗ​ത​വും കേ​ട്ടു ഗുരു ചി​രി​ച്ചു. ചി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ഗുരു എല്ലാ​വർ​ക്കും വണ്ടി​ക്കൂ​ലി കൊ​ടു​ത്തു.

ദുഃ​ഖ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും പീ​റ്റ​റ​തു പു​റ​ത്ത കാ​ണി​ച്ചി​ല്ല. ഉറ​ക്കെ ആത്മ​ഗ​തം ചെ​യ്ത​തു​മി​ല്ല. എന്തു​വ​ന്നാ​ലും ഹി​ന്ദു​ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തോ​ടു് കടം ചോ​ദി​യ്ക്കി​ല്ലെ​ന്നു് പീ​റ്റർ തി​രു​മാ​നി​ച്ചു.

പി​ന്നെ യാ​ത്ര​ക്കു​ള്ള ഒരു​ക്ക​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥം എല്ലാ​വ​രും ഭദ്ര​മാ​യി പൊ​തി​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തു. കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോ​ന്റെ സഞ്ചി​യിൽ പി​ന്നേ​യും അനവധി കു​പ്പി​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു ചെറിയ ഔഷ​ധ​ശാ​ല​യും കൊ​ണ്ട​ല്ലാ​തെ കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ എങ്ങും സഞ്ച​രി​ക്കി​ല്ല. വയ​റി​ന്റെ അസ്വാ​സ്ഥ്യ​ത്തി​നു പി​പ്പ​ല്യാ​സ​വ​വും കു​ട​ജാ​രി​ഷ്ട​വും ചേർ​ത്തു ഒരു രണ്ടൗൺ​സു് കരു​തും. കളി കഴി​ഞ്ഞു് മൂർ​ദ്ധാ​വിൽ തി​രു​മ്മാൻ രാ​സ്നാ​ദി​യും അല്പം കു​ഴ​മ്പും കു​റ​ച്ചു ബലാ​കു​ളു​ച്യാ​ദി​യും എപ്പോ​ഴും സഞ്ചി​യി​ലു​ണ്ടാ​വും.

എല്ലാ ഒരു​ക്ക​ങ്ങ​ളും കഴി​ഞ്ഞു പു​റ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ പൂ​ജ​യു​ടെ കാ​ര്യ​മോർ​ത്തു. എന്തു​വ​ന്നാ​ലും അതു് മു​ട​ങ്ങാൻ പാ​ടി​ല്ല. നവ​രാ​ത്രി കഴി​യു​ന്ന​വ​രേ​യെ​ങ്കി​ലും.

മു​കു​ന്ദ​നും കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി​യും ജയ​കൃ​ഷ്ണ​നും പടി കട​ന്നു് നി​ര​ത്തി​ലെ​ത്തി. പീ​റ്റർ​ക്കാ​വേ​ശം കയറി. ബാ​ഗെ​ടു​ത്തു് കക്ഷ​ത്തി​റു​ക്കി പീ​റ്റ​റും പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങി. എങ്ങോ​ട്ടും പോ​ക​ണ​മെ​ന്നൊ​ന്നും നി​ശ്ച​യി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. വെറും വാ​ശി​കൊ​ണ്ടി​റ​ങ്ങി​യ​താ​ണു്.

“അപ്പോൾ പൂ​ജ​യു​ടെ കാ​ര്യം?”

കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ വാ​തിൽ​പ്പ​ടി​യിൽ നി​ന്നു​കൊ​ണ്ടു് ഗു​രു​വി​നോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു.

“പരി​ഭ്ര​മി​യ്ക്കാ​തെ പൊ​യ്ക്കോ​ളു.” ഗുരു ആശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചു.

“പൂജ മു​ട​ങ്ങ​രു​തു്.”

“ഇല്ല.”

“വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി​വ​രെ കെ​ടാ​വി​ള​ക്കു​ണ്ടാ​വ​ണം”

“ശ്ര​ദ്ധി​യ്ക്കും. ആട്ടെ എന്നു തി​രി​ച്ചു​വ​രും?”

“തി​ങ്ക​ളാ​ഴ്ച രാ​വി​ലെ.”

“അപ്പോൾ വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി​ദി​വ​സം വരി​ല്ലേ? അന്നാ​ണു് അവ​ഭൃ​ത​സ്നാ​നം കാ​റു​ക​ളു​ടെ ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര. കാ​ണാ​ഞ്ഞാൽ വലിയ നഷ്ട​മാ​യി​രി​യ്ക്കും.”

“വരാൻ പറ്റി​ല്ല. പോ​കു​ന്ന​തിൽ കല​ശ​ലായ വ്യ​സ​ന​മു​ണ്ടു്.”

“വ്യ​സ​നി​യ്ക്കു​ന്ന​തിൽ തെ​റ്റി​ല്ല. വലിയ നഷ്ട​മാ​ണു് സം​ഭ​വി​യ്ക്കു​ന്ന​തു്.”

നഷ്ട​ത്തെ​പ്പ​റ്റി കൂ​ടു​തൽ വി​വ​രി​ച്ചു കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു വി​ഷ​മ​മു​ണ്ടാ​ക്കും. വിഷമം വർ​ദ്ധി​യ്ക്കു​മ്പോൾ യാ​ത്ര​മു​ട​ങ്ങും അതു​പ​റ്റി​ല്ല. അമ്മ​യ്ക്കു തൃ​പ്പാ​ദ​തീർ​ത്ഥ​മെ​ത്തി​യ്ക്ക​ണം… കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ ധൃ​തി​യി​ലി​റ​ങ്ങി നട​ന്നു.