1969-ൽ ചി​ന്മ​യാ​ന​ന്ദ​സ്സ്വാ​മി ചി​റ്റൂ​രെ സർ​ക്കാർ കലാ​ശാ​ല​യിൽ പ്ര​സം​ഗി​ക്കാൻ വന്നു. ആധു​നിക സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ജീർ​ണ്ണ​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറ​യു​ന്ന​തി​ന്നി​ട​യിൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ നാവിൽ നി​ന്നു ഇങ്ങ​നെ​യും ഒരു വാ​ക്യം ഉണ്ടാ​യി. Low-​necked garments come down and miniskirts go up (കഴു​ത്തി​ന്റെ ഭാഗം താ​ഴ്ത്തി​വെ​ട്ടിയ ഉടു​പ്പു​കൾ കൂ​ടു​തൽ താ​ഴു​ന്നു. ഇറ​ക്കം കു​റ​ഞ്ഞ പാ​വാ​ട​കൾ ഉയ​രു​ന്നു). സെ​ക്സി​ന്റെ സൂചന മതി കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു ചി​രി​ക്കാൻ. അന്നു പെൺ​കു​ട്ടി​ക​ളേ​റെ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ചി​റ്റൂർ കോ​ളേ​ജി​ലെ ആൺ​കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ ഭാ​ഗ​ത്തു നി​ന്നു പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി ഉയർ​ന്നു. സം​സ്ക്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ജീർ​ണ്ണ​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറ​യു​ന്ന സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ സം​സ്ക്കാര ഭദ്ര​മ​ല്ലാ​ത്ത ഈ വാ​ക്യം ഒരാ​ചാ​ര്യൻ പറ​യേ​ണ്ട ആവ​ശ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നോ എന്നു ഇന്നും ഞാൻ സം​ശ​യി​ക്കു​ന്നു. ആ സംശയം അങ്ങ​നെ​ത​ന്നെ​യാ​യി​രി​ക്ക​ട്ടെ. ഇറ​ക്കം കു​റ​ഞ്ഞ പാവാട ഉയർ​ന്നാൽ എത്ര​ത്തോ​ളം ഉയരാം? കഴു​ത്തി​ന്റെ ഭാഗം താ​ഴ്ത്തി വെ​ട്ടിയ ബ്ലൗ​സ് താണാൽ എത്ര​ത്തോ​ളം താഴാം? രണ്ടി​നും പരി​ധി​യു​ണ്ടു്. അതു ലം​ഘി​ച്ചാൽ പോ​ലീ​സ് പി​ടി​കൂ​ടും. അത്യ​ന്ത​ത​യ്ക്കും അതി​രു​ണ്ടു്. ആ അതിരു കട​ക്കാൻ ആവി​ല്ല. ചി​ത്ര​കല രൂ​പ​ത്തേ​യും സാ​ഹി​ത്യം ഘട​ന​യേ​യും എത്ര​ത്തോ​ളം അത്യ​ന്ത​ത​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു ചെ​ല്ലാ​മോ അത്ര​ത്തോ​ളം കൊ​ണ്ടു ചെ​ന്നു. അതി​ന്റെ ഫല​മാ​യി രൂപം തകർ​ന്നു. രാം കു​മാ​റി ന്റെ Cityscape എന്ന ചി​ത്രം നോ​ക്കുക. (ലളി​ത​ക​ലാ അക്കാ​ഡ​മി പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ Ram Kumar എന്ന ഗ്ര​ന്ഥം, പ്ലേ​റ്റ് 17.) അല്ലെ​ങ്കിൽ Varanasi എന്ന ചി​ത്രം കണ്ടാ​ലും (പ്ലേ​റ്റ് 14). കുറെ തക​ര​ക്ക​ഷ​ണ​ങ്ങൾ അടു​ക്കി​വ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന പ്ര​തീ​തി​യ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും ഉണ്ടാ​കു​ന്നി​ല്ല. അമേ​രി​ക്കൻ പെ​യി​ന്റർ ജാ​ക്ക്സൺ പൊ​ള​ക്കി ന്റെ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ രൂ​പ​മേ​യി​ല്ല. ഡ്രി​പ്പ് ടെ​ക്നി​ക്ക് ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു വരച്ച അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ചി​ത്ര​ങ്ങൾ ചി​ത്ര​ക​ല​യു​ടെ പരി​ധി​ക്കു​ള്ളിൽ വർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന​വ​യാ​ണോ എന്നു തന്നെ സം​ശ​യ​മു​ണ്ടു്. ഘടന തകർ​ന്ന സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​നു് ഉദാ​ഹ​ര​ണ​മേ ആവ​ശ്യ​മി​ല്ല. കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ ഇന്ന​ത്തെ കവി​ക​ളു​ടെ ‘കാ​വ്യ​ങ്ങ’ളും കഥാ​കാ​ര​ന്മാ​രു​ടെ ‘കഥ’കളും നോ​ക്കി​യാൽ മതി. വ്യാ​മി​ശ്ര​സ്വ​ഭാ​വ​മാർ​ന്ന കൂ​മ്പാ​രം മാ​ത്ര​മാ​ണു ഓരോ കാ​വ്യ​വും ഓരോ കഥയും. കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ പുതിയ നാ​ട​ക​വും പുതിയ ചല​ച്ചി​ത്ര​വും രൂ​പ​ത്തെ​യും ഘട​ന​യെ​യും തകർ​ത്തു ശൂ​ന്യ​ത​യി​ലേ​ക്കു് അവയെ കൊ​ണ്ടു ചെ​ന്നു കഴി​ഞ്ഞു. ഇനി ഭാ​വ​ന​യു​ടെ സന്ത​തി​ക​ളായ കലാ​സൃ​ഷ്ടി​കൾ എന്നാ​ണാ​വോ ആവിർ​ഭ​വി​ക്കുക! ഇതു​ത​ന്നെ​യാ​ണു എസ്. ജയ​ച​ന്ദ്രൻ നായർ മറ്റൊ​രു വി​ധ​ത്തിൽ പറ​യു​ന്ന​തു്. “കലാ​കാ​രൻ സത്യ​സ​ന്ധ​നാ​യാ​ലേ കല സത്യ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​മാ​കൂ. ‘മു​ഖാ​മു​ഖം’ സത്യ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​മ​ല്ല. എന്തെ​ന്നാൽ ‘മു​ഖാ​മുഖ’ത്തി​ന്റെ സ്ര​ഷ്ടാ​വു് സത്യ​സ​ന്ധ​ന​ല്ല എന്ന​തു തന്നെ. ഈ തല​മു​റ​യു​ടെ ധർ​മ്മ​സ​ങ്ക​ട​വും ഇതാ​ണു്. ഇതു മാ​ത്ര​മാ​ണു്.” (കലാ​കൗ​മു​ദി, ഒരു വി​യോ​ജ​ന​ക്കു​റി​പ്പു്).

കാ​ളി​ദാ​സൻ മരി​ച്ചു. കണ്വ​മാ​മു​നി മരി​ച്ചു. ശകു​ന്തള മരി​ച്ചി​ല്ല എന്നു സി​നി​മാ​പ്പാ​ട്ടു്. ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും സാ​മു​വൽ ബക്ക​റ്റ് മരി​ച്ചു. ‘വെ​യി​റ്റി​ങ് ഫോർ ഗദോ’യും മരി​ച്ചു. ടി. എസ്. എല്യ​റ്റ് മരി​ച്ചു. ‘വേ​സ്റ്റ്ലൻ​ഡും’ മരി​ച്ചു. ഷേ​ക്സ്പി​യർ മരി​ച്ചി​ല്ല. ‘ഹാം​ല​റ്റും’ മരി​ച്ചി​ല്ല.

യു. എസ്. ഫെ​മി​നി​സ്റ്റായ കേ​റ്റ് മി​ല​റ്റ് എല്ലാ അധി​കാ​ര​ങ്ങ​ളും ‘ജെൻഡ’റിൽ (ലിം​ഗ​ത്തിൽ) അടി​യു​റ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നു വാ​ദി​ക്കു​ന്നു. മനു​ഷ്യ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ എല്ലാ മണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളി​ലും പു​രു​ഷ​നാ​ണു് അധി​കാ​രം, അതു ജന്മ​സി​ദ്ധ​മാ​ണു് എന്നു അവർ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ഈ അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ഫല​മാ​യി വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം, മനഃ​ശാ​സ്ത്രം, മതം, സാ​മ്പ​ത്തി​ക​ശാ​സ്ത്രം, രാ​ഷ്ട്ര​വ്യ​വ​ഹാ​രം, ഇവ​യി​ലെ​ല്ലാം പു​രു​ഷൻ ആധി​പ​ത്യം പു​ലർ​ത്തു​ക​യും സ്ത്രീ​യെ ബലി​മൃ​ഗ​മാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണു് അവ​രു​ടെ സെ​ക്ഷ്വൽ പൊ​ളി​റ്റി​ക്സ്.

ഓസ്ട്രേ​ലി​യൻ ഫെ​മി​നി​സ്റ്റായ ജർമേൻ ഗ്രീർ The Female Eunuch എന്ന ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തിൽ പു​രു​ഷ​ന്മാർ സ്ത്രീ​ക​ളെ “വൃ​ഷ​ണ​ച്ഛേ​ദം” ചെ​യ്തു അടി​മ​ക​ളാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നു എഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. മി​ല​റ്റി​ന്റെ​യും ഗ്രീ​റി​ന്റെ​യും പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ വി​ഖ്യാ​ത​ങ്ങ​ള​ത്രേ. വാ​യി​ച്ചു​തീർ​ക്കാൻ പ്ര​യാ​സ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും വാ​യി​ക്കേ​ണ്ട ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളാ​ണവ. കലാ​കൗ​മു​ദി വാ​രി​ക​യിൽ “സെ​ക്ഷ്വൽ പൊ​ളി​റ്റി​ക്സ് മലയാള സാ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ” എന്ന ലേ​ഖ​ന​മെ​ഴു​തിയ ശ്രീജ ഭാ​ഗി​ക​മാ​യി രണ്ടു​പേ​രോ​ടും യോ​ജി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ എഴു​ത്തു​കാ​രി​ക​ളു​ടെ പൈ​ങ്കി​ളി നോ​വ​ലു​ക​ളെ വരെ നീ​തി​മ​ത്ക​രി​ക്കു​ന്നു; പു​രു​ഷ​മേ​ധാ​വി​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പേരിൽ ‘കാലം’, ‘ഖസാ​ക്കി​ന്റെ ഇതി​ഹാ​സം’ എന്ന നോ​വ​ലു​ക​ളെ കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. എന്നാൽ ‘കാ​ല​ത്തെ’ക്കാൾ ‘ഖസാ​ക്കി​ന്റെ ഇതി​ഹാസ’ത്തെ​ക്കാൾ രമ​ണീ​യ​മായ ഒരു നോ​വ​ലും ഒരു സ്ത്രീ​ക്കും എഴു​താൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല എന്ന സത്യ​വും അവർ വി​സ്മ​രി​ക്കു​ന്നു.

പു​രു​ഷ​ന്റെ ആധി​പ​ത്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് എത്ര തൊ​ണ്ട​കീ​റി വാ​ദി​ച്ചാ​ലും ജീ​വ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മാ​യി സ്ത്രീ​യും പു​രു​ഷ​നും തമ്മി​ലു​ള്ള വ്യ​ത്യാ​സ​ത്തി​ന്റെ നേർ​ക്കു് ആർ​ക്കും കണ്ണ​ട​യ്ക്കാൻ കഴി​യു​ക​യി​ല്ല. പെ​റ്റു​വീണ പെൺ​കു​ഞ്ഞി​ന്റെ മു​ഖ​ത്തു് പു​ഞ്ചി​രി​യു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും. ആൺ​കു​ഞ്ഞി​ന്റെ മു​ഖ​ത്തു് പാ​രു​ഷ്യ​വും. ഈ പു​ഞ്ചി​രി സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ പൊ​തു​വേ​യു​ള്ള ശാ​ലീ​ന​ത​യെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു; പാ​രു​ഷ്യം പു​രു​ഷ​ന്റെ ആക്ര​മ​ണോ​ത്സു​ക​ത​യെ​യും. ബസ്സി​നു കൈ​കാ​ണി​ക്കു​മ്പോൾ ഡ്രൈ​വർ നി​റു​ത്താ​തെ​പോ​യാൽ സ്ത്രീ ചി​രി​ക്കു​ക​യേ​യു​ള്ളു, പു​രു​ഷൻ തെറി വി​ളി​ക്കും. ഇതു് ഒരു വ്യ​ത്യാ​സം മാ​ത്രം. ജീ​വ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മായ ഈ വ്യ​ത്യാ​സം കൊ​ണ്ടാ​ണു സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തിൽ സോ​ക്ര​ട്ടീ​സ്, പ്ലേ​റ്റോ, ഹോമർ, ഷേ​ക്സ്പി​യർ, സോ​ഫോ​ക്ലി​സ്, വാൽ​മീ​കി, വ്യാ​സൻ, ഐൻ​സ്റ്റൈൻ, ന്യൂ​ട്ടൻ, ഡാർ​വിൻ, പോൾ റോ​ബ്സൺ, ത്യാ​ഗ​രാ​ജൻ, ഡാ​വി​ഞ്ചി, മൈ​ക്ക​ലാ​ഞ്ച​ലോ, ടോൾ​സ്റ്റോ​യി, ദസ്തെ​യെ​വ്സ്കി, കാ​ളി​ദാ​സൻ, ടാഗോർ, ഗാ​ന്ധി​ജി ഇവർ ഇല്ലാ​ത്ത​തു്. ഇനി​യൊ​ട്ടു് ഉണ്ടാ​വു​ക​യു​മി​ല്ല. പു​രു​ഷ​ന്റെ ആധി​പ​ത്യം സെ​ക്സിൽ നി​ന്നു ജനി​ക്കു​ന്ന​തു കൊ​ണ്ടു് സ്ത്രീ സ്വ​വർ​ഗ്ഗാ​നു​രാ​ഗി​ണി​യാ​ക​ണ​മെ​ന്നു് മി​ല്ല​റ്റ് പറ​യു​ന്നു. ഭാ​ഗ്യം കൊ​ണ്ടു് ശ്രീജ അങ്ങ​നെ വാ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.

രാ​മ​ക​ഥാ​പ്പാ​ട്ടും രാ​മ​ച​രി​ത​വും:

മല​യാ​ള​ഭാ​ഷ​യി​ലെ രണ്ടു മണൽ​ക്കാ​ടു​കൾ. മല​യാ​ളം എം. എ. വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​കൾ അവ​യി​ലെ ചു​ട്ടു​പ​ഴു​ത്ത മണലിൽ ചവി​ട്ടി നട​ന്നേ മതി​യാ​കൂ.

ഭാ​ര​ത​പ​ര്യ​ട​നം:

മഹാ​ഭാ​ര​ത​ത്തിൽ ധർ​മ്മം എവി​ടെ​യു​ണ്ടോ അതെ​ല്ലാം അധർ​മ്മ​മാ​യും അധർ​മ്മം എവി​ടെ​യു​ണ്ടോ അതെ​ല്ലാം ധർ​മ്മ​മാ​യും മനോ​ഹ​ര​മായ ഭാ​ഷ​യിൽ ആവി​ഷ്ക​രി​ച്ചു​ട്ടു​ള്ള ഒരു ഗ്ര​ന്ഥം.

അന്നാ​ക​രേ​നിന:

പത്തൊൻ​പ​താം ശതാ​ബ്ദ​ത്തി​ലെ ഒരു മഹാ​ത്ഭു​തം.

വൃ​ത്ത​ശി​ല്പം:

പടി​ഞ്ഞാ​റൻ ദേ​ശ​ത്തു് ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചെ​ങ്കിൽ കു​ട്ടി​ക്കൃ​ഷ്ണ​മാ​രാർ ക്കു് ഡി. ലി​റ്റ് കി​ട്ടു​മാ​യി​രു​ന്ന ഗ്ര​ന്ഥം.

കെ. എം. പണി​ക്കർ:

മു​ല​ക്ക​വി (കേ​ശ​വ​ദേ​വ് നൽകിയ വി​ശേ​ഷ​ണം. ആരു​മ​ല്ലാ​ത്ത ഞാനും ദേ​വി​നോ​ടു് യോ​ജി​ക്കു​ന്നു.)

കു​ഞ്ചു​പി​ള്ള:

ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ മഹാ​ക​വി ആകു​മാ​യി​രു​ന്ന വ്യ​ക്തി.

ഏതൽ ഫൂ​ഗാർ​ഡ്:

ഈ ദക്ഷി​ണാ​ഫ്രി​ക്കൻ നാടക കർ​ത്താ​വി​ന്റെ നാ​ട​ക​ങ്ങൾ വാ​യി​ക്കാ​ത്ത​വർ സാ​ഹി​ത്യ​മെ​ന്തെ​ന്നു് അറി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.

വെർ​ജി​ലി​ന്റെ മരണം:

ഹെർ​മ്മൻ ബ്രോ​ഹി ന്റെ അതി​സു​ന്ദ​ര​മായ നോവൽ. മറ്റൊ​രു മഹാ​ത്ഭു​തം.

എറ​ണാ​കു​ളം:

പച്ച​നി​റ​മു​ള്ള അവിയൽ, നീല സാ​മ്പാർ, മഞ്ഞ​ത്തോ​രൻ, വെ​ളു​ത്ത തീയൽ, വേ​കാ​ത്ത ചോറു് ഇവ കി​ട്ടു​ന്ന സ്ഥലം.

മഹാ​രാ​ജാ​സ് കോ​ളേ​ജ്, എറ​ണാ​കു​ളം:

അന്ത​സ്സു് ഉള്ള കലാ​ല​യം.

ഉച്ചാ​രണ വൈ​ക​ല്യം:

അതി​സു​ന്ദ​രി​യായ യു​വ​തി​യിൽ നി​ന്നു​ണ്ടാ​കു​മ്പോൾ ആകർ​ഷ​ക​വും, വൈ​രൂ​പ്യ​മു​ള്ള​വ​രിൽ നി​ന്നു​ണ്ടാ​കു​മ്പോൾ ജു​ഗു​പ്സാ​വ​ഹ​വു​മാ​യ​തു്.

വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു മുൻ​പാ​ണി​തു് സം​ഭ​വി​ച്ച​തു്. ഒരു ക്ഷേ​ത്ര​ത്തിൽ നി​ന്നു് ചി​ല​തൊ​ക്കെ മോഷണം പോയി. പൂ​ജാ​രി ഒരു നാ​യ​രാ​യി​രു​ന്നു. അയാൾ കാ​ല​ത്തു് അമ്പ​ല​ത്തി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണു് മോ​ഷ​ണ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ​തു്. നേരെ പോ​ലീ​സ് സ്റ്റേ​ഷ​നി​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു് ആ നി​ര​പ​രാ​ധൻ ഇൻ​സ്പെ​ക്ട​റോ​ടു് പരാതി പറ​ഞ്ഞു.

അദ്ദേ​ഹം മീശ പി​രി​ച്ചി​ട്ടു് പൂ​ജാ​രി​യോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു: ആങ്ഹാ, മോ​ട്ടി​ച്ചി​ട്ടു് കേറി വന്നി​രി​ക്കു​ന്നു, വേറെ ആരോ മോ​ട്ടി​ച്ചു എന്നു് പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു്. അല്ലേ​ടാ റാ​സ്കൽ? പര​മേ​ശ്വ​രൻ പി​ള്ളേ, ഇവനെ അങ്ങോ​ട്ടു് തട്ടി​ക്ക​യ​റ്റു്.

പാവം ഒരു ദിവസം മു​ഴു​വൻ ലോ​ക്ക​പ്പിൽ കി​ട​ന്നു. അയാളെ ജാ​മ്യ​ത്തി​ലി​റ​ക്കാൻ ഞാനും യത്നി​ച്ച കൂ​ട്ട​ത്തി​ലാ​ണു്.

പണ്ടു് ഒര​മേ​രി​ക്കൻ വാ​രി​ക​യിൽ വാ​യി​ച്ച​താ​ണു്. കള്ള​ന്മാർ ബാ​ങ്കിൽ കയറി, പൂ​ട്ടിൽ വെടി വച്ചു. പൂ​ട്ടു് തകർ​ന്നെ​ന്നു് കണ്ട​പ്പോൾ അവർ വാതിൽ പി​ടി​ച്ചു വലി​ച്ചു​നോ​ക്കി. എത്ര ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടും അതു് തു​റ​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു് കണ്ടു് കള്ള​ന്മാർ തി​രി​ച്ചു പോയി. അവ​രൊ​ന്നു് കതകു് അക​ത്തേ​ക്കു് തള്ളി​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ അതു തു​റ​ന്നേ​നെ. ഈ കള്ള​ന്മാ​രെ​യും പൂ​ജാ​രി​യെ​യും ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ ‘losers’ എന്നാ​ണു് വി​ളി​ക്കുക. ഇമ്മ​ട്ടി​ലൊ​രു ‘ലൂസറെ’യാണു് വി​ശ്വ​വി​ഖ്യാ​ത​നായ ആർ. കെ. നാ​രാ​യൺ ‘Other Word’ എന്ന ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് ചെ​റു​ക​ഥ​യിൽ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു്. സാരി മോഷണം പോ​യ​പ്പോൾ കട​ക്കാ​രൻ പോ​ലീ​സി​നു് പരാതി കൊ​ടു​ത്തു. പോ​ലീ​സി​ന്റെ ഉപ​ദ്ര​വം കൊ​ണ്ടു് അയാൾ കാ​ണാ​ത്ത കള്ള​ന്റെ വി​വ​ര​ണം നൽകി. ദൗർ​ഭാ​ഗ്യ​ത്താൽ അതേ മട്ടി​ലൊ​രു​ത്ത​നെ പോ​ലീ​സി​നു കി​ട്ടി. മജി​സ്ട്രേ​റ്റ് ‘ശീല’ മോ​ഷ്ടി​ച്ചോ എന്നു് അയാ​ളോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. ‘ശീല’ എന്ന​തു് ‘ശില’ (വി​ഗ്ര​ഹം) എന്നു കേട്ട അവൻ താൻ മോ​ഷ്ടി​ച്ച ഹനു​മാ​ന്റെ വി​ഗ്ര​ഹം എടു​ത്തു കൊ​ടു​ത്തു. ഈ കള്ളൻ ലൂസർ തന്നെ. സം​ശ​യ​മി​ല്ല. എന്നാൽ എന്റെ സംശയം, ഇമ്മ​ട്ടി​ലൊ​രു ‘ബോറൻ’ കഥ​യെ​ഴു​തിയ നാ​രാ​യൺ എങ്ങ​നെ ലോ​ക​പ്ര​ശ​സ്ത​നാ​യി എന്നാ​ണു്. ഹി​ന്ദു ദി​ന​പ്പ​ത്ര​ത്തി​ന്റെ പ്ര​സാ​ധ​കർ പ്ര​സാ​ധ​നം ചെയ്ത ‘Frontline’ എന്ന മനോ​ഹ​ര​മായ മാ​സി​ക​യി​ലാ​ണു് ഈ കഥാ​സാ​ഹ​സം. പൂ​ജാ​രി​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച യഥാർ​ത്ഥ സം​ഭ​വ​വും സത്യ​മെ​ന്ന മട്ടിൽ അമേ​രി​ക്കൻ വാ​രി​ക​യിൽ വന്ന സം​ഭ​വ​വും ഈ വി​ശ്വ​വി​ഖ്യാ​തൻ എഴു​തിയ കഥ​യെ​ക്കാൾ എത്ര​യോ മെ​ച്ചം. ഫ്ര​ണ്ട് ലൈനിൽ വന്ന ഈ കഥ​യ്ക്കു് സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്റെ റി​യർ​ലൈ​നി​ലാ​ണു് സ്ഥാ​നം. ചില ഉപമകൾ പറയാം. കേ​ട്ടാ​ലും, ഭം​ഗി​യു​ള്ള ഉപമകൾ അല്ല.

ഇരു​വ​ശ​വും വൈ​ദ്യു​ത​ദീ​പ​ങ്ങ​ളും ചോ​ല​മ​ര​ങ്ങ​ളു​മു​ള്ള ടാ​റി​ട്ട രാ​ജ​വീ​ഥി​യു​ടെ മദ്ധ്യ​ത്തി​ലൂ​ടെ ചക്ക​ടാ​വ​ണ്ടി പോ​കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ചു​വ​ന്നു​ചു​വ​ന്ന പനി​നീർ​പ്പൂ നര​ച്ച​ത​ല​യിൽ വച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു പോലെ, സു​ന്ദ​രി​യായ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രി​യെ കഷ​ണ്ടി​ക്കാ​ര​നായ കിഴവൻ പ്രേ​മ​പൂർ​വം കടാ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, സു​ന്ദ​ര​നായ യു​വാ​വു് വൈ​രൂ​പ്യ​മു​ള്ള​വ​ളോ​ടു കൂടി പോ​കു​ന്ന​തു പോലെ ഫ്ര​ണ്ട് ലൈനിൽ ആർ. കെ. നാരായൺ-​ന്റെ ചെ​റു​കഥ.

തി​രു​വി​താം​കൂർ–കൊ​ച്ചി രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ തല​സ്ഥാ​ന​വും തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​മാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ? അന്ന​ത്തെ സെ​ക്ര​ട്ടേ​റി​യേ​റ്റിൽ എം. സി. തോമസ് എന്ന പ്ര​ഗൽ​ഭ​നായ അസി​സ്റ്റ​ന്റ് സെ​ക്ര​ട്ട​റി ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട കത്തു​ക​ളെ​ല്ലാം ദിവാൻ സർ. സി. പി. അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​ക്കൊ​ണ്ടാ​ണു് ഡ്രാ​ഫ്റ്റ് ചെ​യ്യി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു്. എം. സി. തോമസ് അസി​സ്റ്റ​ന്റ് സെ​ക്ര​ട്ട​റി ആയി​രു​ന്ന സെ​ക്ഷ​നിൽ ക്ലാർ​ക്കാ​യി​രു​നു ഞാൻ. ഒരു വാ​ക്കി​ന്റെ സ്പെ​ല്ലി​ങ് തെ​റ്റി​ച്ച​തു കണ്ടു് അദ്ദേ​ഹം ഒരി​ക്കൽ എന്നോ​ടു ദേ​ഷ്യ​പ്പെ​ട്ടു് ചോ​ദി​ച്ചു: “നി​ങ്ങൾ ഇവി​ട​ത്തെ കു​ന്നു​കു​ഴി യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യി​ലാ​ണോ പഠി​ച്ച​തു്?” (കു​ന്നു​കു​ഴി യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യെ​ന്നാൽ തി​രു​വി​താം​കൂർ യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി എന്നർ​ത്ഥം.)

ഞാൻ കൊ​ട്ടാ​ര​ക്കര ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് ഹൈ​സ്കൂ​ളിൽ സി​ക്സ്ത്ഫോ​മിൽ (ഇന്ന​ത്തെ ടെൻത് സ്റ്റാൻ​ഡേർ​ഡ്) ചേരാൻ ചെ​ന്ന​പ്പോൾ ഹെ​ഡ്മാ​സ്റ്റർ പറ​ഞ്ഞു: “ഓ തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ എസ്. എം. വി. സ്കൂ​ളിൽ നി​ന്നാ​ണു് വരു​ന്ന​തു് അല്ലേ? ആ സ്കൂ​ളി​ലെ കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ സ്വ​ഭാ​വ​മൊ​ന്നും ഇവിടെ കാ​ണി​ച്ചേ​ക്ക​രു​തു് കേ​ട്ടോ?”

മന്ത്രി മു​ഹ​മ്മ​ദ് കോയ പറ​ഞ്ഞ​ത​നു​സ​രി​ച്ചു് ഡോ​ക്ടർ കെ. ഭാ​സ്ക​രൻ നായർ സന്തോ​ഷ​പൂർ​വ്വം എന്നെ ചി​റ്റൂ​രെ കോ​ളേ​ജി​ലേ​ക്കു് മാ​റ്റി. അവി​ടെ​ച്ചെ​ന്നു് ഒരു വീടു് കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു. ഉട​മ​സ്ഥൻ പറ​ഞ്ഞു: “വീടു് വാ​ട​ക​യ്ക്കു് തരാം. പക്ഷേ, തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു​കാ​ര​നാ​യ​തു കൊ​ണ്ടു് ഒരു വർ​ഷ​ത്തെ വാടക മുൻ​കൂർ തരണം. സത്യ​സ​ന്ധ​ന്മാ​ര​ല്ല തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു​കാർ.”

ചങ്ങ​മ്പുഴ ചി​ല​തൊ​ക്കെ പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ചു​വെ​ന്നു് അറി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞാൻ അതെ​ല്ലാം ശരിയോ എന്നു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു. മറു​പ​ടി ഇങ്ങ​നെ​യാ​യി​രു​ന്നു: “നീ ഫ്രാ​യി​റ്റി ന്റെ പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടോ? അവയിൽ പറ​യു​ന്നു, മനു​ഷ്യൻ ഇങ്ങ​നെ​യൊ​ക്കെ ചെ​യ്യു​മെ​ന്നു്.” എം. സി. തോ​മ​സും, ഹെ​ഡ്മാ​സ്റ്റ​റും, വീ​ട്ടു​ട​മ​സ്ഥ​നും, ചങ്ങ​മ്പു​ഴ​യും പറ​ഞ്ഞ​തു ശരി. Unreadable ആയ കഥ എഴു​തി​ക്കൊ​ണ്ടു് ആരെ​ങ്കി​ലും എന്റെ അടു​ത്തെ​ത്തി​യാൽ ഞാൻ ചോ​ദി​ക്കും: ‘നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഗു​രു​നാ​ഥൻ മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ “പൊ​ന്നു​തു​ള്ളി” എന്ന കഥ​യെ​ഴു​തിയ യു. എ. ഖാദറാ ണോ?’

വി​വാ​ഹം കഴി​ഞ്ഞു് വധു​വും വരനും വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യാൽ മൗനം അല്പ​നേ​ര​ത്തേ​ക്കു് മാ​ത്രം. പി​ന്നെ സം​സാ​ര​മ​ങ്ങു തു​ട​ങ്ങു​ക​യാ​യി. വാ​തോ​രാ​തെ​യു​ള്ള വർ​ത്ത​മാ​ന​മാ​ണു്. ചെ​റു​ക്ക​ന്റെ ബന്ധു​ക്കൾ വി​ചാ​രി​ക്കും, ഇത്ര വളരെ സം​സാ​രി​ക്കാ​നെ​ന്തി​രി​ക്കു​ന്നു? എന്നു്. രാ​ത്രി പന്ത്ര​ണ്ടു് മണി കഴി​ഞ്ഞാ​ലും അട​ക്കിയ സ്വ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള സം​ഭാ​ഷ​ണം. കൂ​ടെ​ക്കൂ​ടെ ‘ക്കി​ക്കി‘ എന്ന ചി​രി​യും. സം​സാ​രം മു​ഴു​വൻ കഴി​ഞ്ഞ കാ​ല​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു്. “നി​ന്റെ കണ്ണു​കൾ ശാ​ര​ദ​യു​ടെ കണ്ണു​കൾ പോ​ലി​രി​ക്കു​ന്നു” എന്നു് അയാൾ കള്ളം പറ​യു​മ്പോൾ അതു സത്യ​മാ​ണെ​ന്നു് വി​ചാ​രി​ച്ചു​ള്ള ചി​രി​യാ​ണു് ‘ക്കി​ക്കി’ എന്നു് മറ്റു​ള്ള​വർ കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു്. ഇങ്ങ​നെ സം​സാ​രി​ച്ചു് സം​സാ​രി​ച്ചു് മന​സ്സി​ന്റെ ഐക്യം ഉണ്ടാ​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​ണു് അവർ. അതു​ണ്ടാ​യാൽ അയാൾ തന്റെ വീ​ട്ടു​കാ​രെ ക്ര​മേണ നി​ഷ്കാ​സ​നം ചെ​യ്തു തു​ട​ങ്ങും, മന​സ്സിൽ നി​ന്നു്. അതി​ലും വേഗം അവൾ അച്ഛ​ന​മ്മ​മാ​രെ മന​സ്സിൽ നി​ന്നു് പറ​ഞ്ഞ​യ​ക്കും. അച്ഛൻ അല്പം വൈ​കി​യാ​ണു് വീ​ട്ടിൽ എത്തു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ ‘അച്ഛ​നെ കണ്ടി​ല്ല​ല്ലോ’ എന്നു പറ​ഞ്ഞു് ഉത്ക​ണ്ഠ​യിൽ വീ​ഴു​ന്ന മകൾ വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു ശേഷം അച്ഛ​നു് സു​ഖ​ക്കേ​ടാ​ണെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞാൽ ‘വര​ട്ടെ, പോകാം. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് ഇന്നു് റ്റൂർ പോ​കേ​ണ്ട ദി​വ​സ​മ​ല്ലേ. തി​രി​ച്ചു വന്നി​ട്ടു് ഒരു​മി​ച്ചു പോകാം അച്ഛ​നെ അന്വേ​ഷി​ച്ചു്എ​ന്നാ​യി​രി​ക്കും കരു​തുക. മക​നു​മു​ണ്ടാ​കും ഈ ‘അന്യ​വ​ത്ക​ര​ണം’. ഇതി​ലൊ​ന്നും കു​റ്റം പറ​യേ​ണ്ട​തി​ല്ല. എല്ലാ​വ​രും ജീ​വി​ക്കു​ന്ന​തു തങ്ങൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി​യാ​ണു് മറ്റു​ള്ള​വർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി​യ​ല്ല. ശൈ​ശ​വ​ത്തി​ലും യൗ​വ​ന​ത്തി​ലും പ്രാ​രം​ഭ​ത്തി​ലും അച്ഛ​ന​മ്മ​മാർ വേണം. അതു കഴി​ഞ്ഞാൽ ഭർ​ത്താ​വു്; ഭർ​ത്താ​വു പോയാൽ മകനെ ആശ്ര​യി​ക്കും. ഓരോ കാ​ല​യ​ള​വി​ലും മുൻ​പു​ള്ള​വർ വി​സ്മ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടും. രാജി ശ്രീ​കു​മാ​രൻ തമ്പി കു​ങ്കു​മം വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ “സാ​യാ​ഹ്ന​ത്തി​ലൊ​രു സ്ഥലം മാ​റ്റം” എന്ന ചെ​റു​ക​ഥ​യിൽ ദു​ഷ്ട​ത​കൂ​ടിയ മക​നെ​യും മരു​മ​ക​ളെ​യു​മാ​ണു് കാണുക. തന്റെ വി​വാ​ഹം കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ മകൻ അമ്മ​യെ മറ​ന്നു. വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു ശേഷം അവനും ഭാ​ര്യ​ക്കും അമേ​രി​ക്ക​യിൽ പോ​കേ​ണ്ട​താ​യി വന്ന​പ്പോൾ വീടു നോ​ക്കാൻ അമ്മ​യെ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു വരു​ന്നു. സത്യം സത്യ​മായ മട്ടിൽ രാജി ശ്രീ​കു​മാ​രൻ തമ്പി പറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. പക്ഷേ, ഭാ​വ​ന​യു​ടെ പ്ര​കാ​ശ​ത്തിൽ പ്ര​തി​പാ​ദ്യ​വി​ഷ​യ​ത്തെ തീ​ക്ഷ്ണ​ത​യോ​ടെ കാ​ണി​ച്ചു തരാൻ അവർ​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. മകനും മരു​മ​ക​ളും അവ​ഗ​ണി​ക്കു​ന്ന അമ്മ​യു​ടെ തീ​വ്ര​വേ​ദന ഇതി​ലി​ല്ല. വി​ഷ​നി​ല്ല. ബ്ലോ​ട്ടി​ങ് പേ​പ്പർ വച്ചു് എഴു​തി​യ​തു ഒപ്പി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ രാജി ശ്രീ​കു​മാ​രൻ തമ്പി നിത്യ ജീ​വി​ത​യ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ത്തെ പകർ​ത്തി​വ​യ്ക്കു​ന്നു. ‘വി​ഷ​നി​ല്ലാ’ത്ത കഥ കല​യ​ല്ല, ജർ​ണ​ലി​സ​മാ​ണു്.

എപ്പോ​ഴു​മെ​ന്തി​നു ‘വിഷൻ’ എന്ന വാ​ക്കു പറ​യു​ന്നു എന്നു വാ​യ​ന​ക്കാർ ചോ​ദി​ച്ചേ​ക്കാം. വി​ഷ​നെ​ന്നാൽ അതു് ആഴ​ത്തി​ലു​ള്ള സത്യ​മാ​ണു്. ടോൾ​സ്റ്റോ​യി യുടെ ‘ഇവാൻ ഇലീ​ചി​ന്റെ മരണം’ എന്ന കഥ വാ​യി​ക്കൂ. മര​ണ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച അഗാ​ധ​ത​യാർ​ന്ന സത്യം അതിൽ വെ​ട്ടി​ത്തി​ള​ങ്ങു​ന്ന​തു കാണാം.

ആഭാ​സ​ന്മാർ മാന്യ ജീ​വി​തം നയി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ അപ​മാ​നി​ച്ചു ഹാസ്യ ചി​ത്ര​ങ്ങൾ വര​യ്ക്കു​ന്നു. വണ്ടി​ക്കാ​ള​കൾ റോഡു നീളെ ചാ​ണ​ക​മി​ടു​ന്നു എന്നു പറ​ഞ്ഞു് അവർ ആ കാ​ള​ക​ളെ അടി​ക്കാ​റു​ണ്ടോ? ചാ​ണ​ക​ത്തിൽ ചവി​ട്ടി വീ​ഴാ​തി​രി​ക്കാ​നാ​യി മാ​ന്യ​ന്മാർ മാറി നട​ക്കും. പി​ന്നെ റോഡിൽ അതു കി​ട​ന്നു പു​ഴു​ത്തു നാ​റു​മെ​ന്നേ​യു​ള്ളു. വാ​രി​ക​യാ​കു​ന്ന തെ​രു​വിൽ അതു വീ​ഴ​രു​തെ​ന്നു പത്രാ​ധി​പ​ന്മാർ​ക്കു നിർ​ബ്ബ​ന്ധ​മി​ല്ലാ​ത്തി​ട​ത്തോ​ളം കാലം ചി​ല​പ്പോൾ വി​ദേ​ശ​നാ​മ​ധേ​യ​മാർ​ന്ന ഈ മൂ​രി​കൾ നിർ​ബ്ബോ​ധം മല​വി​സർ​ജ്ജ​നം നട​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കും. അതിനെ ഹാസ്യ ചി​ത്ര​ര​ച​ന​യാ​യി കരു​തും. ഈ ചി​ന്ത​യോ​ടെ​യാ​ണു് ഞാൻ മനോരമ ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ലെ അസ്ത​മ​യം എന്ന കഥ വാ​യി​ച്ച​തു് (ജോൺ കു​ന്ന​പ്പ​ള്ളി എഴു​തി​യ​തു്). ആശു​പ​ത്രി​യിൽ കി​ട​ക്കു​ന്ന ഒരു​ത്തി​ക്കു് ആഹാരം കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന ഒരു പെൺ​കു​ട്ടി​യെ ചിലർ ബലാൽ​സം​ഗം ചെ​യ്തു കൊ​ല്ലു​ന്നു. ഓരോ രചന കാ​ണു​മ്പോ​ഴും ഓരോ പ്ര​തി​ക​ര​ണ​മു​ണ്ടാ​കു​മ​ല്ലോ. നമു​ക്കു് ഇക്കഥ വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ കാ​ള​ച്ചാ​ണ​കം കണ്ട അറ​പ്പും വെ​റു​പ്പു​മ​ല്ല Sharp rejection എന്ന​താ​ണു എനി​ക്കു​ണ്ടാ​യ​തു്. അത്ര​ക​ണ്ടു് ഇതു് സാ​ഹി​ത്യ​വു​മാ​യി അക​ന്നു നിൽ​ക്കു​ന്നു. ആ വി​കാ​രം മാ​റി​യ​തു് ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ലെ ടോംസി ന്റെ കാർ​ട്ടൂൺ കണ്ട​പ്പോ​ഴാ​ണു്. മര​ണ​പ്പാ​ച്ചിൽ നട​ത്തു​ന്ന ഒരു ലോ​റി​യെ കൈ കാ​ണി​ച്ചു നിർ​ത്താൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു പോ​ലീ​സു​കാ​രൻ. ലോറി നി​റു​ത്തു​ന്നി​ല്ല. അത്ഭു​ത​ങ്ങ​ളിൽ അത്ഭു​തം. അയാ​ളു​ടെ കൈയിൽ നൂറു രൂ​പ​യു​ടെ രണ്ടു നോ​ട്ടു്. പോ​ലീ​സു​കാ​ര​നെ​പ്പോ​ലും ചി​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നേ​ര​മ്പോ​ക്ക്. പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ അനു​ഗ്ര​ഹം സത്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു നമ്മെ കൊ​ണ്ടു ചെ​ല്ലും; സൗ​ന്ദ​ര്യ​ത്തി​ലേ​ക്കും. സത്യ​വും സൗ​ന്ദ​ര്യ​വും ഒന്നാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് ടോം​സി​ന്റെ കാർ​ട്ടൂൺ സു​ന്ദ​ര​മാ​ണു്.

കാ​ല​ത്തി​ന്റെ പ്ര​വാ​ഹ​ത്തി​നു് എതി​രാ​യി എനി​ക്കു സഞ്ച​രി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞെ​ങ്കിൽ! എന്തെ​ല്ലാം കാ​ഴ്ച​കൾ ഞാൻ കാ​ണു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല! ഇട​പ്പ​ള്ളി രാഘവൻ പിള്ള മു​റി​ക്കൈ​ഷർ​ട്ടി​ട്ടു്, മു​ഷി​ഞ്ഞ മു​ണ്ടു​ടു​ത്തു് തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ സയൻസ് കോ​ളേ​ജി​ന്റെ മുൻ​പിൽ ചി​ന്താ​ധീ​ന​നാ​യി നിൽ​ക്കു​ന്നു. സിൽ​ക്ക് ട്രൗ​സേ​ഴ്സ്, സിൽ​ക്ക് ഷർ​ട്ട്, സിൽ​ക്ക് കോ​ട്ട്, സിൽ​ക്ക് ടൈ ഇവ ധരി​ച്ചു സു​ന്ദ​ര​നായ ചങ്ങ​മ്പുഴ കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള. ഇട​പ്പ​ള്ളി സാ​ഹി​ത്യ​പ​രി​ഷ​ത്തിൽ കവി​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ പ്ര​സം​ഗി​ക്കു​ന്നു. ഇ. വി. കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം നട​ത്തു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഓരോ വാ​ക്യ​ത്തി​ലും നേ​ര​മ്പോ​ക്ക്. ആളുകൾ അതു​കേ​ട്ടു് തല​ത​ല്ലി ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഏ. ബാ​ല​കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള വെ​ള്ളി​ത്താ​ടി തട​വി​ക്കൊ​ണ്ടു് “എൻ. വി. കൃ​ഷ്ണ​വാ​ര്യർ നല്ല കവി​യാ​ണു്. നി​ങ്ങൾ മുൻ​പു് പറ​ഞ്ഞ​തു് തി​രു​ത്തി​യെ​ഴു​ത​ണം” എന്നു എന്നോ​ടു പറ​യു​ന്നു. എറ​ണാ​കു​ള​ത്തു് വള്ള​ത്തോൾ പ്ര​സം​ഗി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് നിൽ​ക്കു​ന്നു. ആയിടെ റഷ്യ​യിൽ പോ​യി​ട്ടു​വ​ന്ന അദ്ദേ​ഹം മോ​സ്കോ​യി​ലെ ഒരു ബാ​ലേ​നർ​ത്ത​കി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് “റോ​സാ​ദ​ലം കാ​റ്റിൽ പറ​ക്കു​മ്പോ​ലെ” എന്നു പറ​യു​ന്നു. കാലമേ, പി​റ​കോ​ട്ടു​പോ​കൂ. ഞാ​നി​വ​രെ​യൊ​ക്കെ കാ​ണ​ട്ടെ. അവർ പറ​യു​ന്ന​തു കേൾ​ക്ക​ട്ടെ.

ചൂ​ടാർ​ന്ന ദിവസം എം. എൻ. ഗോ​വി​ന്ദൻ നാ​യ​രു​ടെ ആത്മ​ക​ഥ​യു​ടെ ഒരു​ഭാ​ഗം ജന​യു​ഗം വാ​രി​ക​യിൽ വാ​യി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടു ഞാൻ മഹാ​നായ ആ നേ​താ​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച്, ആ നല്ല മനു​ഷ്യ​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ദുഃ​ഖ​ത്തോ​ടെ ഓർ​മ്മി​ക്കു​ന്നു. കാറും ബസ്സും ആളു​ക​ളും നി​റ​ഞ്ഞ തി​ര​ക്കു​ള്ള രാ​ജ​വീ​ഥി. പു​ളി​മൂ​ടു് എന്ന സ്ഥലം. എം. എൻ. സഹ​ജ​മായ ചി​രി​യോ​ടെ വരു​ന്നു. ഞാൻ കൈ​കൂ​പ്പി. തി​ടു​ക്ക​ത്തിൽ പോ​വു​ക​യാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം. എങ്കി​ലും നി​ന്നു. ഞാൻ വി​ന​യ​ത്തോ​ടെ പറ​ഞ്ഞു: “സാർ, ഞാൻ കലാ​കൗ​മു​ദി​യിൽ ആഴ്ച​തോ​റും ഒരു കോളം എഴു​തു​ന്നു​ണ്ടു്. ചി​ല​പ്പോൾ സാ​റി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചും എഴു​താ​റു​ണ്ടു്. അതു കാ​ണാ​റു​ണ്ടോ?” എം. എൻ. മറു​പ​ടി നൽകി. ഹൃ​ദ്യ​മാ​യി ചി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു്. “ഒര​ക്ഷ​രം വി​ടാ​തെ എല്ലാം വാ​യി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്.” അദ്ദേ​ഹം എന്റെ തോളിൽ സ്നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ ഒന്നു തട്ടി. യാത്ര ചോ​ദി​ച്ചു് നട​ന്നു. ഈ സംഭവം നട​ന്നി​ട്ടു് അധികം ദി​വ​സ​മാ​യി​ല്ല. പി​ന്നീ​ടും ഞാൻ പു​ളി​മൂ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. എം. എൻ. ഗോ​വി​ന്ദൻ നായരെ കണ്ടി​ട്ടി​ല്ല. ഇനി കാ​ണു​ക​യു​മി​ല്ല. ജന​ങ്ങൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി ജീ​വി​ച്ച പു​രു​ഷ​ര​ത്ന​മാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹം. ലോ​ക​ത്തി​നു പ്ര​യോ​ജ​ന​മി​ല്ലാ​ത്ത ഞാ​നെ​വി​ടെ? ഇവി​ടെ​യു​ണ്ടു്. ലോ​ക​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ജീ​വി​ച്ച എം. എൻ. എവിടെ? ഇവി​ടെ​യി​ല്ല. ഒറ്റ​യായ മരണം ട്രാ​ജ​ഡി​യും ലക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​നു​ള്ള ആളു​ക​ളു​ടെ മരണം സ്ഥി​തി​വി​വ​ര​ക്ക​ണ​ക്കു​മാ​ണെ​ന്നു സ്റ്റാ​ലിൻ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. കോ​ടാ​നു​കോ​ടി ആളുകൾ മരി​ച്ചാ​ലും എം. എൻ. ഗോ​വി​ന്ദൻ നാ​യ​രു​ടെ മരണം ട്രാ​ജ​ഡി​യാ​യി​ത്ത​ന്നെ ഹൃ​ദ​യ​മു​ള്ള​വർ​ക്കെ​ല്ലാം തോ​ന്നും.

പ്ര​ജാ​ധി​പ​ത്യ​മു​ള്ള രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ എന്തു​മാ​കാം എന്നാ​ണു് സങ്ക​ല്പം. വി​ശേ​ഷി​ച്ചു സാ​ഹി​ത്യ​ര​ച​ന​യിൽ. ഈ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം വി​പ​ത്തു​ണ്ടാ​ക്കു​മെ​ന്ന​തി​നു തെ​ളി​വു് നമ്മു​ടെ വാ​രി​ക​ക​ളിൽ വരു​ന്ന കഥകൾ തന്നെ. ഭാര്യ മരി​ച്ചു. ഭർ​ത്താ​വു് മൂ​ന്നു വയ​സ്സായ കു​ഞ്ഞി​നെ വളർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്നു. പക്ഷേ, മരി​ച്ച​വൾ കു​ഞ്ഞി​നെ അപ​ഹ​രി​ക്കാൻ രാ​ത്രി​യെ​ത്തു​ന്നു. അയാൾ വെ​ട്ടു​ക​ത്തി​യെ​ടു​ത്തു് അവളെ വെ​ട്ടു​ന്നു. നേരം വെ​ളു​ത്ത​പ്പോൾ മു​റ്റ​ത്തേ​ക്കു നോ​ക്കി. വാഴ വെ​ട്ടേ​റ്റു തു​ണ്ടം തു​ണ്ട​മാ​യി കി​ട​ക്കു​ന്നു. അയാൾ മനഃ​ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​നെ കാണാൻ പോ​കു​ന്നു. ഇതാ​ണു് കോ​ട്ട​യം രമ​ണ​ന്റെ “ഇനി​യും മരി​ക്കാ​ത്ത​വൾ” എന്ന കഥ (ദീപിക). തന്റെ ലക്ഷ്യ​ത്തി​ലെ​ത്താൻ കഴി​യാ​തെ​വ​രു​മ്പോൾ വ്യ​ക്തി​കൾ​ക്കു​ണ്ടാ​കു​ന്ന വി​കാ​ര​മാ​ണു് ലജ്ജ. സ്ത്രീ പെ​ട്ടെ​ന്നു ലജ്ജി​ക്കും. കോ​ട്ട​യം രമ​ണ​നും ലജ്ജി​ക്കാ​നു​ള്ള കഴി​വു് ഈശ്വ​രൻ നൽ​ക​ട്ടെ.

ക്യാൻ​സർ വരാൻ തു​ട​രെ​ത്തു​ട​രെ സി​ഗ​ര​റ്റ് വലി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല. അങ്ങ​നെ സി​ഗ​ര​റ്റ് വലി​ക്കു​ന്ന ആളു​ള്ള വീ​ട്ടിൽ താ​മ​സി​ച്ചാൽ മതി. റ്റാർ ശ്വാ​സ​കോ​ശ​ത്തിൽ ധാ​രാ​ളം കട​ന്നു ചെ​ല്ലും. ക്യാൻ​സർ വരി​ക​യും ചെ​യ്യും. സാ​ഹി​ത്യ​ത്തോ​ടു വി​രോ​ധം തോ​ന്നാൻ വാ​രി​ക​കൾ വാ​യി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല. കട​ക​ളിൽ അവ നി​ര​ത്തി വച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടാൽ മാ​ത്രം മതി.