ലാ​ക്ഷ​ണി​ക​സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള ഒരു കഥ പറയാം: “തിര പത​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു് ശി​ല​യ്ക്കു ചു​റ്റും കറ​ങ്ങി. രാ​ത്രി​യും പകലും അതിനെ ഉമ്മ​വ​ച്ചു. വെ​ളു​ത്ത കൈകൾ കൊ​ണ്ടു കെ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു് അവ​ളു​ടെ അടു​ത്തേ​യ്ക്കു ചെ​ല്ലാൻ യാ​ചി​ച്ചു. ഇങ്ങ​നെ സ്നേ​ഹി​ച്ചും ചു​റ്റി​ക്ക​റ​ങ്ങി​യും തിര പാറയെ ദുർ​ബ്ബ​ല​മാ​ക്കി. അങ്ങ​നെ ഒരു ദിവസം അടി​വ​ശം തകർ​ന്ന ശില തി​ര​യു​ടെ കൈ​ക​ളിൽ വീണു. അതോടെ അതു കട​ലി​ന്റെ അടി​ത്ത​ട്ടി​ലു​മാ​യി. തി​ര​യ്ക്കു ആശ്ലേ​ഷി​ക്കാ​നോ ചും​ബി​ക്കാ​നോ പാ​റ​യി​ല്ലാ​തെ​യാ​യി. സമു​ദ്ര​ത്തി​ന്റെ അടി​ത്ത​ട്ടിൽ ഒരു ശി​ലാ​ഖ​ണ്ഡം മാ​ത്രം. തി​ര​യ്ക്കു നൈ​രാ​ശ്യം. അതു വേ​റൊ​രു പാറ അന്വേ​ഷി​ച്ചു പോയി”. പാറയെ സ്നേ​ഹി​ച്ച് തി​ര​യി​ലൂ​ടെ ഇക്കഥ എഴു​തിയ ആൾ സ്ത്രീ​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച ഒരു സാ​മാ​ന്യ തത്ത്വം പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. പു​രു​ഷ​നെ തന്നി​ലേ​യ്ക്കു ആകർ​ഷി​ക്കുക, സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നു് ഭാ​വി​ക്കുക, അവൻ വീണു എന്നു കണ്ടാൽ അവനെ ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടു് മറ്റൊ​രു​ത്ത​നെ തേ​ടി​പ്പോ​വുക—ഇതാ​ണു് ആ തത്ത്വം. അമേ​രി​ക്ക​യി​ലെ പ്ര​സി​ദ്ധ​നായ ഒര​ഭി​ഭാ​ഷ​കൻ പ്ര​ഭാ​ഷ​ക​ന്മാർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി എഴു​തിയ ഒരു ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തി​ലെ ഒരു പ്ര​സ്താ​വം കൂടി ഓർ​മ്മ​യി​ലെ​ത്തു​ന്നു (അഭി​ഭാ​ഷ​ക​ന്റെ​യും പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ​യും പേ​രു​കൾ സ്മ​ര​ണ​യി​ലി​ല്ല. കോ​ട​തി​യി​ലെ ജീ​വി​ത​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു സു​ന്ദ​ര​മായ ആത്മ​ക​ഥ​യും രചി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹം). മഞ്ഞു​ക​ട്ട​യു​ടെ തണു​പ്പും അഗ്നി​യു​ടെ ചൂടും വ്യാ​ഘ്ര​ത്തി​ന്റെ ക്രൂ​ര​ത​യും വജ്ര​ത്തി​ന്റെ കാ​ഠി​ന്യ​വും കലർ​ന്ന​വ​ളാ​ണു് സ്ത്രീ എന്നു് ആ അഭി​ഭാ​ഷ​കൻ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. പൊ​തു​വേ സ്ത്രീ കാ​രു​ണ്യ​ശാ​ലി​നി​യാ​ണു്. എങ്കി​ലും ക്രൂ​ര​സ്വ​ഭാ​വം ഉണ്ടാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ കാ​രു​ണ്യം തി​രി​ച്ചു​വ​രാ​ത്ത വി​ധ​ത്തിൽ അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​കും. ക്രൂ​ര​നായ പു​രു​ഷ​നെ നല്ല വാ​ക്കു പറ​ഞ്ഞ് കാ​രു​ണ്യ​മു​ള്ള​വ​നാ​ക്കാം. സ്ത്രീ​യോ​ടു് അതു പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ക​യി​ല്ല. സാ​മ​ദാ​ന​ഭേ​ദ​ദ​ണ്ഡ​ങ്ങൾ നി​ഷ്ഫ​ല​ങ്ങ​ളാ​ണു്. അവളെ എത്ര വേ​ണ​മെ​ങ്കി​ലും പ്ര​ശം​സി​ക്കൂ. പണ്ടു് ഏതെ​ങ്കി​ലു​മൊ​രു സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ പു​രു​ഷൻ പ്ര​തി​കൂ​ല​മാ​യി പറഞ്ഞ ഒരു വാ​ക്കു് ഓർ​മ്മി​ച്ചു വച്ചു​കൊ​ണ്ടു് അവൾ അതിനു മറു​പ​ടി പറയും. പ്ര​ശംസ താ​നർ​ഹി​ക്കു​ന്നു എന്ന മട്ടിൽ അതു് അവ​ഗ​ണി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യും. ഇതു സ്ത്രീ​യു​ടെ സ്വ​ഭാ​വ​സ​വി​ശേ​ഷത. മറ്റൊ​ന്നു് അവ​ളു​ടെ പ്രാ​യോ​ഗിക ബു​ദ്ധി​യാ​ണു്. ഇതു് സ്വാർ​ത്ഥ​താ​ല്പ​ര്യ​ത്തോ​ടു ബന്ധ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. കാ​ല്പ​നിക പ്രേ​മ​ത്തിൽ വലയം കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴും പ്രാ​യോ​ഗി​ക​ത്വം കൈ​വി​ട്ടു​ക​ള​യു​ന്നി​ല്ല, സ്ത്രീ. അതി​നാ​ലാ​ണു് ജേൻ ഓസ്റ്റിൻ പെൺ​മ​ക്ക​ളു​ടെ വി​വാ​ഹ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു നോ​വ​ലെ​ഴു​തി​യ​തു് (Pride and Prejudice) ഷൊർ​ഷ്സാ​ങ് (George Sand) അഭ്യാ​സ​ജ​നി​ത​ങ്ങ​ളായ (Practical) നോ​വ​ലു​കൾ രചി​ച്ച​തു്. കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ അനാ​ഗ​താർ​ത്ത​വ​ങ്ങ​ളും ആഗ​താർ​ത്ത​വ​ങ്ങ​ളും പൈ​ങ്കി​ളി​ക്ക​ഥ​കൾ എഴു​തു​ന്ന​തി​ന്റെ ഹേ​തു​വും വേ​റൊ​ന്ന​ല്ല. മുൻ​പും ഇതു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലേ എന്ന ചോ​ദ്യ​മു​ണ്ടാ​കാം. പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. സമ്മ​തി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ ഇതിലെ ആശ​യ​ങ്ങൾ​ക്കു പു​ന​രു​ക്ത ദോ​ഷ​മി​ല്ല.

1984 ഡി​സം​ബർ 6-ആം തിയതി ഇതെ​ഴു​തു​ന്നു. “ഇന്നു കാ​ല​ത്തു് തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ വെ​ള്ള​യ​മ്പ​ലം എന്ന സ്ഥ​ല​ത്തു​വ​ച്ച് ഒരു കാറ് ഓട്ടോ​റി​ക്ഷാ​യിൽ ഇടി​ച്ച് ഓട്ടോ​റി​ക്ഷാ ഡ്രൈ​വ​റും അതി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന രണ്ടു​പേ​രും മരി​ച്ചു” എന്നെ​ഴു​തി​യാൽ അതു കഥ​യാ​വി​ല്ല (അപ​ക​ട​വും മര​ണ​വും സാ​ങ്കൽ​പ്പി​കം). കാർ അതി​വേ​ഗം ഓടി​ച്ചു വരു​ന്ന​തു് വർ​ണ്ണി​ക്ക​ണം. ഡ്രൈ​വ​റും യാ​ത്ര​ക്കാ​രും പി​ട​ഞ്ഞു മരി​ച്ച​തു് ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്ക​ണം. അവ​രു​ടെ മരണം നി​മി​ത്തം കു​ടും​ബ​ങ്ങൾ അനാ​ഥ​മാ​കു​ന്ന​തു് ധ്വ​നി​പ്പി​ക്ക​ണം. അപകടം എന്ന പ്ര​ത്യ​ക്ഷ സത്യ​ത്തി​ന്റെ പി​റ​കിൽ അനേകം പരോ​ക്ഷ സത്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടു്. അവയെ സ്ഫു​ടീ​ക​രി​ക്ക​ണം. ഇത്ര​യും ചെ​യ്യു​മ്പോൾ ആ വർ​ണ്ണ​നം ഭാ​വ​നാ​ത്മ​ക​മായ അനു​ഭ​വ​മാ​യി മാറും. അപ്പോൾ നമ്മു​ടെ ജീ​വി​താ​വ​ബോ​ധം തീ​ക്ഷ്ണ​ത​ര​മാ​കും. ഇതി​നൊ​ന്നും കഴി​വി​ല്ലാ​ത്ത​വർ തൂ​ലി​ക​യെ​ടു​ത്തു് ‘സു​ജാ​ത​യും എലി​ക​ളും ഞാനും’ പോ​ലെ​യു​ള്ള കഥാ​സാ​ഹ​സ​ങ്ങൾ പട​ച്ചു​വ​യ്ക്കു​ന്ന​തു് കഷ്ട​മാ​ണു് (പാ​ങ്ങിൽ ഭാ​സ്ക​രൻ എഴു​തിയ ഈ ‘സാഹസം’ ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യിൽ). സർ​ക്കാ​രു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​യായ സു​ജാ​ത്യ്ക്കു സന്താ​ന​മി​ല്ല. അവൾ എലി​ക​ളെ സ്നേ​ഹി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി. എലികൾ ഓഫീസ് ഫയ​ലു​ക​ളിൽ കയ​റി​നി​ന്നു് നൃ​ത്തം വച്ചു. അപ്പോൾ കഥ പറ​യു​ന്ന ആൾ സു​ജാ​ത​യെ മറ​ന്നു​പോ​കും. പ്ര​തി​രൂ​പാ​ത്മ​ക​മായ എന്തോ മഹ​ത്തായ രചന പാ​വ​പ്പെ​ട്ട നമ്മൾ​ക്കു നല്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണു് പാ​ങ്ങിൽ ഭാ​സ്ക​ര​ന്റെ മട്ടു്. പക്ഷേ, പ്ര​തി​രൂ​പ​ത്തി​ന്റെ പി​ന്നി​ലു​ള്ള അർ​ത്ഥ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചോ ആ അർ​ത്ഥ​ത്തെ മൂർ​ത്ത​മാ​ക്കി മാ​റ്റു​ന്ന വി​ദ്യ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചോ രച​യി​താ​വി​നു തന്നെ ഒരു പി​ടി​യു​മി​ല്ല. നമ്മു​ടെ കാ​ര്യം പി​ന്നെ​ന്തു പറയാൻ? മല​യാ​ള​ഭാ​ഷ​യിൽ ആവിർ​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന ഇത്ത​രം കഥ​ക​ളു​ടെ പാ​രാ​യ​ണം നര​കീ​യ​നു​ഭ​വ​മാ​യി മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഞാൻ ആല​പ്പുഴ സനാ​ത​ന​ധർ​മ്മ വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തി​ലെ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​യാ​യി​രു​ന്ന കാലം. എം. കെ. ത്യാ​ഗ​രാ​ജ​ഭാ​ഗ​വ​ത​രും എസ്. ഡി. സു​ബ്ബ​ല​ക്ഷ്മി യും ആ പട്ട​ണ​ത്തിൽ നാടകം കളി​ക്കാ​നെ​ത്തി. എന്റെ വീ​ട്ടി​ന​ടു​ത്തു് ഒരു രണ്ടു​നില കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ലാ​ണു് അവർ താ​മ​സി​ച്ച​തു്. ഞാൻ തി​ടു​ക്ക​ത്തിൽ വള്ളി​നാ​യ​ക​ത്തി​ന്റേ​യും ഷേ​ണാ​യി​യു​ടെ​യും ബാ​ഡ്മി​ന്റൻ കളി കാണാൻ ഓടി​പ്പോ​കു​മ്പോൾ ആ കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ രണ്ടാ​മ​ത്തെ നി​ല​യിൽ നി​ന്നു് സു​ബ്ബ​ല​ക്ഷ്മി താ​ഴോ​ട്ടു നോ​ക്കു​ന്നു. അവ​രെ​ക്ക​ണ്ട​യു​ട​നെ ‘ഇതാ മാ​ളി​ക​യിൽ ചന്ദ്രൻ’ എന്നു് ആല​ങ്കാ​രി​ക​ന്റെ മട്ടിൽ സ്വയം ഉദ്ഘോ​ഷി​ച്ച് ഞാ​ന​വി​ടെ​ത്ത​ന്നെ നി​ന്നു​പോ​യി. ബാ​ഡ്മി​ന്റൻ കളി കാണാൻ പോ​യ​തേ​യി​ല്ല. ഇങ്ങ​നെ നമ്മെ പി​ടി​ച്ചു നിർ​ത്തു​ന്ന​താ​യി​രി​ക്ക​ണം സാ​ഹി​ത്യ രചനകൾ.

ഭവതി ഈ ലോ​ക​ത്തു​നി​ന്നു് പൊ​ടു​ന്ന​നെ അന്തർ​ദ്ധാ​നം ചെ​യ്ത​പ്പോൾ ഉറ​ങ്ങാ​നാ​വാ​ത്ത രാ​ത്രി​കൾ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കണ്ണീർ തോ​രാ​ത്ത പക​ലു​ക​ളും രാ​ത്രി​ക​ളും. ഞാ​നി​തെ​ഴു​തു​മ്പോൾ, ഭവ​തി​യു​ടെ പഞ്ച​ഭൂ​താ​ത്മ​ക​മായ ശരീരം ഹി​മാ​ദ്രി​യിൽ വി​ല​യം​കൊ​ണ്ടി​ട്ടു് മു​പ്പ​ത്താ​റു ദി​ന​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. എങ്കി​ലും രാ​ത്രി​യിൽ ഞെ​ട്ടി​യു​ണ​രു​മ്പോൾ ഒരു ദൃ​ശ്യം മാ​ത്ര​മാ​ണു് എപ്പോ​ഴും മു​ന്നി​ലു​ള്ള​തു്. ഭാ​ര​ത​ന​ന്ദി​നീ, ഭവതി നട​ന്നു​വ​രു​ന്നു. ‘നമ​സ്തേ’ എന്നു പറ​ഞ്ഞു ഘാതകൻ മു​ന്നി​ലെ​ത്തു​ന്നു. അവൻ ഘാ​ത​ക​നാ​ണെ​ന്നു് മന​സ്സി​ലാ​ക്കാ​തെ ഭവതി ഹൃദയ വി​ശു​ദ്ധി​ക്ക് യോ​ജി​ച്ച വി​ധ​ത്തിൽ മന്ദ​സ്മി​തം പൊ​ഴി​ക്കു​ന്നു. നമ​സ്തേ എന്നു പറ​ഞ്ഞ് പ്ര​ത്യ​ഭി​വാ​ദ​നം ചെ​യ്യു​ന്നു. നരാ​ധ​മൻ വെ​ടി​യു​ണ്ട​കൾ വർ​ഷി​ക്കു​ന്നു. “ഓ, അവ​രെ​ന്നെ കൊ​ന്നു” (Aree Mar Diya) എന്ന വാ​ക്കു​കൾ പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു് ഭവതി മറി​ഞ്ഞു​വീ​ഴു​ന്നു. അതോടെ ഒരു യുഗം മറി​ഞ്ഞു​വീ​ഴു​ന്നു. ഏകാ​ന്ത​ത​യു​ടെ​യും ദുഃ​ഖ​ത്തി​ന്റെ​യും വീ​ഥി​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഞങ്ങൾ ഇപ്പോ​ഴും നട​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഈ ദുഃ​ഖ​ത്തി​ന്റെ തീ​വ്രത ഭവ​തി​യു​ടെ ആത്മാ​വി​നു് അറി​യ​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ടോ? എന്നാൽ ഞങ്ങ​ളൂ​ടെ ഒരു കവി—ബാ​ലാ​മ​ണി​യ​മ്മ പരി​ദേ​വ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് കേ​ട്ടാ​ലും.

(ഗൃ​ഹ​ല​ക്ഷ്മി—ചി​താ​ഗ്നി)

ഭവ​തി​യു​ടെ ഉജ്ജ്വ​ല​ത​യ്ക്ക് മങ്ങ​ലേ​ല്പി​ക്കാ​തെ​യാ​ണു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ കവി ഈ വരികൾ കു​റി​ക്കു​ന്ന​തു്. ആർ​ജ്ജ​വ​മാ​ണു് ഈ കാ​വ്യ​ത്തി​ന്റെ മുദ്ര.

കവി​ത​യി​ലെ ഈ ആർ​ജ്ജ​വം നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നാൽ നന്നു്. രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​നി​ധി​കൾ​ക്ക് അതി​ല്ലാ​തെ പോ​യ​തി​ന്റെ പേരിൽ, മര്യാദ ലം​ഘി​ച്ച് അവർ പെ​രു​മാ​റി​യ​തി​ന്റെ പേരിൽ ധർ​മ്മ​രോ​ഷം കൊ​ണ്ടു് ഡോ​ക്ടർ സു​കു​മാർ അഴീ​ക്കോ​ട് ഇരു​ന്നൂ​റു​പേ​രു​മാ​യി സത്യാ​ഗ്ര​ഹം നട​ത്തി​യ​ത്രേ. അതി​ന്റെ റി​പ്പോർ​ട്ട് ഡി. സി. കി​ഴ​ക്കേ​മു​റി നമു​ക്കു നൽ​കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു (“എം. എൽ. എ.മാരേ നി​ങ്ങ​ളെ​ച്ചൊ​ല്ലി ഞങ്ങൾ ലജ്ജി​ക്കു​ന്നു” എന്ന ലേഖനം—കു​ങ്കു​മം വാരിക).

എപ്പോൾ ധർ​മ്മ​ത്തി​നു ഗ്ലാ​നി സം​ഭ​വി​ച്ച് അധർ​മ്മം ഉയ​രു​ന്നു​വോ അപ്പോൾ ജഗ​ത്സം​ബ​ന്ധി​യ​മായ ശക്തി​വി​ശേ​ഷം പ്രാ​ദുർ​ഭാ​വം കൊ​ള്ളു​ന്നു. ഈ ശക്തി​വി​ശേ​ഷം അല്ലെ​ങ്കിൽ ഈശ്വ​രൻ തന്നെ​യാ​ണു് സു​കു​മാർ അഴീ​ക്കോ​ടാ​യും ഡി. സി.യായും സെ​ക്ര​ട്ടേ​റി​യേ​റ്റ് നടയിൽ അവ​താ​രം കൊ​ണ്ടു് എം. എൽ. എ കൗ​ര​വ​ന്മാ​രു​ടെ നേർ​ക്ക് അമ്പു​ക​ള​യ​യ്ക്കാൻ ബഹു​ജ​ന​മെ​ന്ന ഗു​ഡാ​കേ​ശ​നോ​ടു് ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​തു്. ഗീ​തോ​പ​ദേ​ശ​ത്തി​നു ശേഷം സാ​യാ​ഹ്ന​ത്തിൽ “സ്റ്റു​ഡ​ന്റ്സ് സെ​ന്റ​റിൽ പൊ​തു​യോ​ഗ​വും ഉണ്ടാ​യി” പോലും. കം​സ​ചാ​ണു​ര​മർ​ദ്ദ​നം നേ​ര​ത്തേ നട​ത്തിയ സു​കു​മാ​ര​ക​ളേ​ബ​രൻ നിർ​വ്വ​ഹി​ച്ച “അധ്യ​ക്ഷ​പ്ര​സം​ഗം പല​ട​ത്തും ആഞ്ഞ​ടി​ച്ച​ത്രേ”. ഈ ആഞ്ഞ​ടി കലാ​കൗ​മു​ദി​യു​ടെ നേർ​ക്കും ആരു​മ​ല്ലാ​ത്ത ഒരു എം. കൃ​ഷ്ണൻ നാ​യ​രു​ടെ നേർ​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നു് പി​ന്നീ​ടു് പലരും പറ​ഞ്ഞ് ഇതെ​ഴു​തു​ന്ന ആൾ അറി​ഞ്ഞു. ജഗ​ദ്ഗു​രും വന്ദേ. ആഞ്ഞ​ടി നട​ത്തി​യ​തി​നു ശേഷം “പാളയം ജം​ഗ്ഷ​നി​ലെ ഫു​ട്പാ​ത്തു് ചാ​യ​ക്കട”യിൽ നി​ന്നു് ‘സൈസ് ചെ​റു​താ’യ ‘ചൂ​ടു​ദോശ’ വാ​ങ്ങി​ത്തി​ന്നി​ട്ടു് ഏമ്പ​ക്ക​മായ ശം​ഖ​നാ​ദം മു​ഴ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു് ഫു​ല്ലാ​ര​വി​ന്ദാ​യത പത്ര​നേ​ത്ര​നും ശി​ഷ്യ​നും നട​ന്നു പോയി.

ഇത്ര​യും വി​വ​ര​ങ്ങൾ കു​ങ്കു​മ​ത്തി​ലൂ​ടെ നൽകിയ ഡി. സി. കി​ഴ​ക്കേ​മു​റി​ക്ക് നന്ദി. യു​യു​ധാ​ന​ന്റെ​യും വി​രാ​ട​ന്റെ​യും ദ്രു​പ​ദ​ന്റെ​യും സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തിൽ ചാ​ഞ്ച​ല്യ​മ​രു​തു് എന്നു് ഉപ​ദേ​ശി​ച്ച സു​കു​മാർ അഴീ​ക്കോ​ടി​നും നന്ദി. പക്ഷേ താ​നു​പ​ദേ​ശി​ച്ച സന്മാർ​ഗ്ഗ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച മഹാ​ര​ഹ​സ്യ​ത്തി​നും, താൻ ഉപ​ന്യ​സി​ച്ച സ്വ​ഭാവ ശു​ദ്ധി കലർ​ന്ന പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​നും കട​ക​വി​രു​ദ്ധ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ ഡി. സി. ആഞ്ഞ​ടി​യാ​യി വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച അധ്യ​ക്ഷ​പ്ര​സം​ഗം?

കലാ​കൗ​മു​ദി​യു​ടെ ഒരു ലക്ക​ത്തിൽ സു​കു​മാർ അഴീ​ക്കോ​ടി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് നർ​മ്മം കലർ​ന്ന ഒരു പരാ​മർ​ശ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു (ചരി​ത്ര​രേ​ഖ​കൾ). വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​ടെ ചു​ണ്ടു​ക​ളിൽ മന്ദ​ഹാ​സം അങ്കു​രി​പ്പി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി മാ​ത്രം നട​ത്തു​ന്ന ആ പരാ​മർ​ശ​ങ്ങ​ളെ നർ​മ്മ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ വേണം സ്വീ​ക​രി​ക്കാൻ. നർ​മ്മ​ബോ​ധം തീ​രെ​യി​ല്ലാ​ത്ത സു​കു​മാർ അഴീ​ക്കോ​ടു് അതു​ക​ണ്ടു് ക്ഷോ​ഭി​ച്ചു. ആ പരാ​മർ​ശ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഒരു വാ​ക്യ​മെ​ഴു​തിയ എന്നോ​ടും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് കോ​പ​മു​ണ്ടാ​യി. ആ വി​കാ​ര​ങ്ങൾ ഇള​കി​പ്പോ​യ​തി​ന്റെ ഫല​മാ​ണു് ‘അധ്യ​ക്ഷ​പ്ര​സം​ഗം’. ഒരു ദുർ​ബ്ബല നി​മി​ഷ​ത്തിൽ കോപം ജ്വ​ലി​ക്കു​ന്ന​തു് ആർ​ക്കും “മന​സ്സി​ലാ​ക്കാം”. പക്ഷേ അതു് സം​മോ​ഹ​ത്തി​ലേ​ക്കും സം​മോ​ഹ​ത്തിൽ നി​ന്നു് സ്മൃ​തി വി​ഭ്ര​മ​ത്തി​ലേ​ക്കും സ്മൃ​തി​ഭ്രം​ശ​ത്തിൽ നി​ന്നു് ബു​ദ്ധി​നാ​ശ​ത്തി​ലേ​ക്കും പോ​കാ​മോ? പോ​യി​യെ​ന്നാ​ണു് ആ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം കേട്ട പലരും എന്നോ​ടു് പറ​ഞ്ഞ​തു്. അപ്പോൾ നേ​ര​ത്തേ നട​ത്തിയ ധർ​ണ്ണ​യ്ക്ക് എന്തർ​ത്ഥം? എം. എൽ. എമാരെ നേർ​വ​ഴി​ക്ക് നയി​ക്കാ​നു​ള്ള പ്ര​ച​ണ്ഡാ​ട്ട​ഹ​സ​ത്തി​നു് എന്തർ​ത്ഥം?

ലോ​ക​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ജീ​വി​ക്കാം. തനി​ക്കു ജീ​വി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി ലോ​ക​ത്തെ ആക്ര​മി​ക്കാം. മഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി ലോ​ക​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി ജീ​വി​ച്ചു. ജീ​വി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി ലോ​ക​ത്തെ ആക്ര​മി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണു് സു​കു​മാർ അഴീ​ക്കോ​ടും, ഡി. സി. കി​ഴ​ക്കേ​മു​റി​യും, എം. കൃ​ഷ്ണൻ നാ​യ​രും. അവർ​ക്ക് എം. എൽ. എ.മാരെ ഉപ​ദേ​ശി​ക്കാ​നു​ള്ള അർ​ഹ​ത​യി​ല്ല. കാരണം എം. എൽ. എ.മാർ​ക്ക് ഉണ്ടെ​ന്നു് പറ​യു​ന്ന ദോ​ഷ​ങ്ങ​ളെ​ക്കാൾ കൂ​ടു​തൽ ദോ​ഷ​ങ്ങൾ അവർ​ക്കു​ണ്ടു് എന്ന​തു തന്നെ. സു​കു​മാർ അഴീ​ക്കോ​ടി​ന്റെ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം ഈ പ്ര​സ്താ​വ​ത്തി​ന്റെ സത്യാ​ത്മ​കത വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്നി​ല്ലേ? ഞാ​നി​ത്ര​യും എഴു​തി​യ​തു് സു​കു​മാർ അഴീ​ക്കോ​ടു് എന്റെ ഉപ​കർ​ത്താ​വാ​ണെ​ന്നു​ള്ള വസ്തുത വി​സ്മ​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട​ല്ല. കൂ​ട്ട​ത്തിൽ പറ​യ​ട്ടെ, ഡി. സി. കി​ഴ​ക്കേ​മു​റി​യു​ടെ ലേഖനം ഒരു തരം ‘ലോ ലെവൽ റൈ​റ്റി​ങ്’ എന്ന വി​ഭാ​ഗ​ത്തിൽ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ്ര​വർ​ത്ത​കർ മോ​ശ​ക്കാർ; സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്മാർ നല്ല​യാ​ളു​കൾ—ഈ വി​ചാ​രം പല സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്മാർ​ക്കു​മു​ണ്ടു്. എന്നാൽ ഇന്ന​ത്തെ ഏതു സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​നും ഏതു രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​നെ​ക്കാ​ളും തരം താ​ണ​വ​നാ​ണു്.

മൃ​ദു​ല​മാ​യി സം​സാ​രി​ക്കൂ എന്നു തു​ട​ങ്ങു​ന്ന ഒരു കാ​വ്യം ഞാൻ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഭയ​മു​ള​വാ​ക്കി ഭരി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാൾ നല്ല​തു് സ്നേ​ഹം കൊ​ണ്ടു് ഭരി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് സൗ​മ്യ​മാ​യി സം​സാ​രി​ക്കൂ. പ്രേ​മം അട​ക്കിയ സ്വ​ര​ത്തി​ലേ സം​സാ​രി​ക്കാ​റു​ള്ളൂ. സൗ​ഹൃ​ദ​ത്തി​ന്റെ നാ​ദ​വും മൃ​ദു​ല​മാ​യി ഒഴു​കു​ന്നു. കു​ഞ്ഞി​നോ​ടു സൗ​മ്യ​മാ​യി സം​സാ​രി​ച്ചാൽ അതു നി​ങ്ങ​ളെ സ്നേ​ഹി​ക്കും. യു​വാ​വി​നോ​ടും അങ്ങ​നെ മാ​ത്ര​മേ ആകാവൂ. ഉത്ക​ണ്ഠ നി​റ​ഞ്ഞ ഈ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലൂ​ടെ കട​ന്നു പോ​കേ​ണ്ട​വ​ര​ല്ല അവർ. പ്രാ​യം കൂ​ടി​യ​വ​രോ​ടും സൗമ്യ ഭാ​ഷ​ണ​മേ പാ​ടു​ള്ളൂ. ക്ലേ​ശ​മാർ​ന്ന അവ​രു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ വേ​ദ​നി​പ്പി​ക്ക​രു​ത​ല്ലോ. പാ​വ​ങ്ങ​ളോ​ടു മൃ​ദു​ല​മാ​യി സം​സാ​രി​ക്കൂ. ഒരു പരു​ക്കൻ ശബ്ദ​വും ഉയ​ര​രു​തു്. ദയാ​ശൂ​ന്യ​മായ വാ​ക്കി​ല്ലാ​തെ തന്നെ അവർ​ക്ക് ഈ ലോ​ക​ത്തു പലതും സഹി​ക്കാ​നു​ണ്ടു്. തെ​റ്റു് ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​നോ​ടും സൗ​മ്യ​മായ വാ​ക്കേ ആകാവൂ. ദയാ​ശൂ​ന്യ​മായ പെ​രു​മാ​റ്റ​മാ​കാം അവരെ അങ്ങ​നെ മാ​റ്റി​യ​തു്. മൃ​ദു​ല​മായ വാ​ക്കു കൊ​ണ്ടു് അവരെ നല്ല മാർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു വരൂ.

നല്ല ഉപ​ദേ​ശം. പക്ഷേ സാ​ഹി​ത്യ​വി​മർ​ശ​ന​ത്തിൽ ഇതു് അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. സാ​ഹി​ത്യം അധഃ​പ​തി​ച്ചാൽ സമു​ദാ​യം അധഃ​പ​തി​ക്കും. അതു​കൊ​ണ്ടു് പരു​ക്കൻ മട്ടിൽ​ത്ത​ന്നെ കു​ത്സിത സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​നു് എതിരേ സം​സാ​രി​ക്ക​ണം. ജോസ് പന​ച്ചി​പ്പു​റം സൗ​മ്യ​മാ​യി സം​സാ​രി​ച്ച് മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ളെ മാ​റ്റാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​നാ​ണു്. മലയാള മനോരമ ആഴ്ച്ച​പ​തി​പ്പിൽ അദ്ദേ​ഹ​മെ​ഴു​തിയ ‘കാ​വ്യ​നീ​തി’ എന്ന നർ​മ്മ​ഭാ​സു​ര​മായ മി​നി​ക്ക​ഥ​യി​ലും മൃ​ദു​ല​ഭാ​ഷ​ണ​മേ​യു​ള്ളൂ. പ്രാ​യം കൂടിയ എഴു​ത്തു​കാർ​ക്കെ​ല്ലാ​മു​ള്ള ഒരു ദൗർ​ബ്ബ​ല്യ​മാ​ണു് ചെ​റു​പ്പ​കാ​ല​ത്തെ ഫോ​ട്ടോ വാ​രി​ക​യിൽ അച്ച​ടി​പ്പി​ക്കാൻ. ആ ‘ക്ഷീ​ണ​വശ’ത്തെ മി​ത​മാ​യി, ഇണ​ക്കം കലർ​ന്ന മട്ടിൽ അദ്ദേ​ഹം പരി​ഹ​സി​ക്കു​ന്നു. മുൻപു പറഞ്ഞ കവി​ത​യ്ക്ക് എതി​രാ​യു​ള്ള വേ​റൊ​രു കവി​ത​യു​മു​ണ്ടു്. “നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​ഞ്ഞി​നോ​ടു് പരു​ക്കൻ മട്ടിൽ സം​സാ​രി​ക്ക. അവൻ തു​മ്മു​മ്പോൾ അടി കൊ​ടു​ക്കു. നി​ങ്ങ​ളെ ശല്യ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​ണു് അവൻ തു​മ്മു​ന്ന​തു്.” സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ കു​ട്ടി​ക​ളും യു​വാ​ക്ക​ന്മാ​രും വൃ​ദ്ധ​ന്മാ​രും പീ​ഡി​പ്പി​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന ഉദ്ദേ​ശ്യ​ത്തോ​ടെ തു​മ്മു​മ്പോൾ ഇതെ​ഴു​തു​ന്ന ആൾ അടി​കൊ​ടു​ക്കാ​റു​ണ്ടു്. അവർ തി​രി​ച്ചു തരു​ന്ന​തു വാ​ങ്ങാ​റു​മു​ണ്ടു്. എങ്കി​ലും “സൗ​മ്യ​മാ​യി സം​സാ​രി​ക്കൂ” എന്ന വി​ദ​ഗ്ദ്ധോ​പ​ദേ​ശ​മ​നു​സ​രി​ച്ചാ​ണു് ഞാൻ ജോസ് പന​ച്ചി​പ്പു​റ​ത്തോ​ടു സം​സാ​രി​ച്ച​തെ​ന്ന കാ​ര്യം പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട വാ​യ​ന​ക്കാർ സദയം ശ്ര​ദ്ധി​ക്ക​ണം.

എന്റെ മേ​ശ​യു​ടെ പു​റ​ത്തു് റി​സ്റ്റ് വാ​ച്ച് കി​ട​ക്കു​ന്നു. ഈ കസേ​ര​യി​ലി​രു​ന്നു നോ​ക്കു​മ്പോൾ അതി​നു് ഒരാ​കൃ​തി. ഇവിടെ നി​ന്നെ​ഴു​ന്നേ​റ്റു മറ്റൊ​രു വശ​ത്തു നി​ന്നു നോ​ക്കു​മ്പോൾ വേ​റൊ​രു​രൂ​പം. ഇമ്മ​ട്ടിൽ ആയിരം കോ​ണു​ക​ളി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കാ​മെ​നി​ക്ക്. ഓരോ നോ​ട്ട​വും നൽ​കു​ന്ന​തു് ഒരോ രൂ​പ​മാ​ണു്. ഈ വിവിധ രൂ​പ​ങ്ങ​ളെ സങ്ക​ല​നം ചെ​യ്തു​വ​ച്ചാൽ വാ​ച്ചി​ന്റെ യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യം കൂ​ടു​തൽ വെ​ളി​പ്പെ​ട്ടു​വ​രു​മെ​ന്നു് ക്യൂ​ബി​സ്റ്റു​കൾ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. ക്യൂ​ബിസ ത്തി​ന്റെ അടി​സ്ഥാ​ന​പ​ര​മായ തത്ത്വം ഇതാ​ണു്. പ്ര​തി​പാ​ദ്യ​വി​ഷ​യ​ത്തെ പല കോ​ണു​ക​ളിൽ​ക്കൂ​ടി വീ​ക്ഷി​ക്കുക എന്ന​താ​ണു് ഗർ​ട്രൂ​ഡ് സ്റ്റൈൻ എന്ന അമേ​രി​ക്കൻ എഴു​ത്തു​കാ​രി​യു​ടെ രീതി. അവ​രു​ടെ ചില ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ വാ​യി​ച്ചു നോ​ക്കാൻ ഞാൻ ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. വൈ​ര​സ്യ​ത്താൽ പാ​രാ​യ​ണം അവ​സാ​നി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​മു​ണ്ടു്. അതല്ല സ്റ്റൈ​നി​ന്റെ Three Lives എന്ന ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തി​ലെ Melanctha എന്ന കഥ​യു​ടെ സ്ഥി​തി. ക്യൂ​ബി​സ​ത്തി​ന്റെ ടെ​ക്നി​ക്കിൽ ഒരു നീ​ഗ്രോ സ്ത്രീ​യു​ടെ വി​ചാ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ലയം ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്ന കലാ​സൃ​ഷ്ടി​യാ​ണി​തു്. ആവർ​ത്ത​നം സ്റ്റൈ​നി​നു് വളരെ ഇഷ്ട​മു​ള്ള​താ​ണു്. It was summer now, and they had warm sunshine to wander. It was summer now and Jeff Campbell had more time to wander… It was summer now and there was a lovely silence… (p. 140). നവീന സാ​ഹി​ത്യം സ്റ്റൈ​നി​ന്റെ കൃ​തി​ക​ളി​ലാ​ണു് ആരം​ഭി​ക്കു​ന്ന​തു്.

“ജാ​ല​ക​ക്കി​ളി ഇനി വരി​ല്ല. മല​മ​ണ്ട​യി​ലെ ഹിമം അവ​ന്റെ ശ്വാ​സ​നാ​ള​ത്തിൽ കഫം നി​റ​യ്ക്കും. കാ​റ്റിൽ തണു​ത്ത കൈകൾ അവനെ മര​വി​പ്പി​ച്ചു വധി​ക്കും. എന്നെ​ക്കാ​ണാൻ അടു​ത്ത വർഷം അവ​ന്റെ മകൻ മാ​ത്രം വരും.” ചെ​റി​യാൻ കെ. ചെ​റി​യാ​ന്റെ രച​ന​യി​ലെ ഒരു ഭാ​ഗ​മാ​ണി​തു് (കലാ​കൗ​മു​ദി—ജാ​ല​ക​ക്കി​ളി). കവി​യു​ടെ ദുഃഖം എന്റെ​യും – അല്ല നമ്മ​ളു​ടെ​യും – ദുഃ​ഖ​മാ​ണു്. ഇന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി പോയി. ഭോ​പ്പാ​ലിൽ ആയി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​കൾ പോയി. പലർ​ക്കും കാഴ്ച നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു. എം. എൻ. ഗോ​വി​ന്ദൻ​നാ​യർ പോയി. നമ്മെ ഞെ​ട്ടി​ക്കു​ന്ന ഈ ആക​സ്മി​ക​ത്വ​മാ​ണു് ഈ ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ അദ്ഭു​താം​ശം. എന്നാൽ കലയിൽ ഈ ആക​സ്മി​ക​ത്വം വരു​മ്പോൾ അതു് രസ​ക​ര​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. അതു വി​ര​ള​മാ​യി മാ​ത്ര​മേ നമു​ക്കു ലഭി​ക്കു​ന്നു​ള്ളൂ എന്ന​താ​ണു് ദുഃ​ഖി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സത്യം. പക്ഷേ ദുഃ​ഖി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സത്യ​ങ്ങൾ ദി​നം​പ്ര​തി കൂ​ടി​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ടാ​റി​ട്ട റോ​ഡി​ലാ​ണെ​ങ്കി​ലും വണ്ടി​ച​ക്ര​ങ്ങൾ നി​ര​ന്ത​രം ഉരു​ണ്ടാൽ അതിൽ പാ​ടു​കൾ വീഴും. നമ്മു​ടെ മന​സ്സു് അതു പോ​ലൊ​രു രാ​ജ​വീ​ഥി​യാ​ണു്. ആക​സ്മിക സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ ആഘാ​ത​മേ​റ്റു് അതിനു ക്ഷതം പറ്റു​ന്നു. എഴു​പ​തു​വ​യ​സ്സായ മനു​ഷ്യൻ ശാ​രീ​രി​ക​മാ​യി ക്ഷതം പറ്റാ​ത്ത​വ​നാ​യി​രി​ക്കും. എന്നാൽ അയാ​ളു​ടെ മന​സ്സു് വി​ണ്ടു​കീ​റി​യ​താ​യി​രി​ക്കും. ലൊർ​ക്ക യുടെ വധ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു എം. ജി. രാ​ധാ​കൃ​ഷ്ണ​നും ‘കല​ശ​ങ്ങ​ളു​ടെ സഞ്ചാ​ര​ത്തെ’ക്കു​റി​ച്ച് മാ​ധ​വി​ക്കു​ട്ടി യും എഴു​തു​മ്പോൾ നമ്മു​ടെ മന​സ്സി​ലേ​റ്റ മു​റി​വു​ക​ളെ​യാ​ണു് അവർ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ചു തരു​ന്ന​തു്. ഇന്ത്യ​യു​ടെ ഒന്നാ​മ​ത്തെ രാ​ഷ്ട്ര​പ​തി​യാ​യി​രു​ന്ന രാ​ജേ​ന്ദ്ര​പ്ര​സാ​ദ് 1963 ഫെ​ബ്രു​വ​രി 22-ആം തീയതി അന്ത​രി​ച്ച​പ്പോൾ ത്യാ​ഗോ​ജ്ജ്വ​ല​മായ ജീ​വി​തം നയി​ച്ച ഒരു മഹാ​വ്യ​ക്തി പോ​യ​ല്ലോ എന്നു കരുതി നമ്മൾ ദുഃ​ഖി​ച്ചു. ആ ദുഃ​ഖ​വും അതു​ള​വാ​ക്കിയ ക്ഷ​ത​വും ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ച് ഉത്കൃ​ഷ്ട​ത​മ​മാ​യി ജീ​വി​ക്കാൻ നമ്മ​ളോ​ടു് ആഹ്വാ​നം നട​ത്തു​ക​യാ​ണു് സു​കു​മാ​രൻ പൊ​റ്റ​ക്കാ​ട്ടു്. (മൂ​ന്നു ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ളും മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ). മഹ​ത്ത്വം എന്ന​തു നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു കഴി​ഞ്ഞു. ഇപ്പോൾ പ്ര​ശ​സ്ത​രേ​യു​ള്ളൂ. പ്ര​ശ​സ്തർ​ക്കു മഹ​ത്ത്വം വേ​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല. ഒളി​മ്പി​ക്സിൽ വേ​ഗ​ത്തി​ലോ​ടു​ന്ന​വ​രേ​യും ബോ​ക്സി​ങ് നട​ത്തി പ്ര​തി​യോ​ഗി​യു​ടെ മൂ​ക്കിൽ​നി​ന്നു രക്തം ചാ​ടി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ​യും നമ്മൾ ബഹു​മാ​നി​ക്കു​ന്നു. നമ്മു​ടെ സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ചക്ര​വാ​ളം വി​ക​സി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ നാം നി​ന്ദി​ക്കു​ന്നു.

ഇതു​വ​രെ പറ​ഞ്ഞ​തി​നോ​ടു് ഒരു ബന്ധ​വു​മി​ല്ലാ​ത്ത കാ​ര്യം. വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ അറി​യി​ക്കാ​നു​ള്ള താ​ല്പ​ര്യം മാ​ത്രം. വെ​ണ്ണി​ക്കു​ളം ഗോ​പാ​ല​ക്കു​റു​പ്പും ഇതെ​ഴു​തു​ന്ന ആളും തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ വാ​ട്ടർ വർ​ക്ക്സ് പാർ​ക്കിൽ ഇരി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന ഒരു ദിവസം വൈ​കു​ന്നേ​രം. കവി എന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: “മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി കു​മാ​ര​നാ​ശാ​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഇത്ര​യൊ​ക്കെ നല്ല​തു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടും കു​മാ​ര​നാ​ശാൻ നല്ല കവി തന്നെ​യാ​ണു്.

കണ്ണൂ​രു നി​ന്നു് മിസ്. സി. സി. ഷക്കീല (സഹീറ കോ​ട്ടേ​ജ്, മര​യ്ക്കാർ​ക​ണ്ടി, കണ്ണൂർ 3) എഴു​തു​ന്നു:

“കലാ​കൗ​മു​ദി​യു​ടെ ഒരു വാ​യ​ന​ക്കാ​രി​യാ​ണു ഞാൻ. മാസിക കി​ട്ടി​യാൽ ആദ്യ​മാ​യി കത്തു​കൾ നോ​ക്കും. പി​ന്നെ ഒരോ​ട്ട പ്ര​ദ​ക്ഷി​ണം ചു​റ്റി​ലും. ബഹ​ള​മൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​ത്ത​പ്പോൾ സാ​റി​ന്റെ അല്പം പേ​ടി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന മു​ഖ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യു​ള്ള സാ​ഹി​ത്യ​വാ​ര​ഫ​ലം കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ വാ​യി​ക്കും…”

ആ പേ​ടി​ക്കും കൗ​തു​ക​ത്തി​നും നന്ദി. എന്റെ ‘സാ​ക്ഷാൽ’ മുഖം പട​ത്തിൽ കാ​ണു​ന്ന​തി​നേ​ക്കാൾ പേ​ടി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​താ​ണെ​ന്നു ഷക്കീ​ല​യെ അറി​യി​ക്കാൻ എനി​ക്കു കൗ​തു​ക​മു​ണ്ടു്. ‘കലാ​കൗ​മു​ദി’യുടെ സ്നേ​ഹ​സ​മ്പ​ന്ന​നായ ഫോ​ട്ടോ​ഗ്രാ​ഫർ ‘ടച്ച്’ ചെ​യ്താ​ണു് അതി​ന്റെ ഭയാ​ന​ക​ത്വം കു​റ​ച്ച​തു്. അതു​ന​ന്നാ​യി, അല്ലെ​ങ്കിൽ ഷക്കീല എന്റെ ശരി​യായ പടം കണ്ടു ബോ​ധം​കെ​ട്ടു​വീ​ണേ​നേ.

മാ​ന​വ​ധർ​മ്മ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉദ​യാ​സ്ത​മ​യ​ങ്ങൾ കണ്ട യു​ഗ​സ​ഞ്ചാ​രി​യായ കാ​ല​ത്തെ, എല്ലാ​റ്റി​നും സാ​ക്ഷി​യാ​യി നി​റു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു് ഞങ്ങ​ളു​ടെ ശക്ത – ഈ യു​ഗ​ത്തി​ലെ ദുർ​ഗ്ഗാ​ദേ​വി – പ്രി​യ​ദർ​ശി​നി ഉറ​ങ്ങു​ക​യാ​ണു്—ഹിമവൽ സാ​നു​ക്ക​ളു​ടെ മടി​യിൽ.

മേ​ഴ്സി രവി എഴു​തിയ “കേൾ​ക്കാ​ത്ത ശബ്ദം” എന്ന ഗദ്യ​ക​വി​ത​യി​ലെ ഒരു ഭാ​ഗ​മാ​ണി​തു്. ഇതു കു​റി​ച്ച കവി​യു​ടെ ശബ്ദം സഹൃ​ദ​യർ കേൾ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ഒരു സ്ത്രീ​യു​ടെ ആന്ത​ര​ശ​ബ്ദ​മാ​ണി​തു്. മഹ​തി​യായ മറ്റൊ​രു സ്ത്രീ​യു​ടെ വി​യോ​ഗ​ത്താ​ലു​ണ്ടായ തീ​വ്ര​വേ​ദ​ന​യിൽ നി​ന്നു​യർ​ന്ന ശബ്ദം. ആ ആന്ത​ര​ശ​ബ്ദം ഭാ​ര​തീ​യർ​ക്കാ​കെ – ലോ​ക​ത്തി​നാ​കെ – വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള​താ​ണു്. (ഗദ്യ​ക​വിത കേ​ര​ള​കൗ​മു​ദി​യു​ടെ വീ​ക്കെൻ​ഡ് മാ​ഗ​സി​നിൽ).

സർ​ഗ്ഗ​പ്ര​ക്രി​യ​യു​ടെ ഒരു തത്ത്വം വി. പി. ശി​വ​കു​മാർ ‘പ്ര​തി​ഷ്ഠ’ എന്ന കഥ​യി​ലൂ​ടെ ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്നു. അന്യാ​ദൃ​ശ്യ​സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള കഥ​യാ​ണി​തു്. (മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു്). പണ്ടു് ഒ. വി. വിജയൻ കലാ​കൗ​മു​ദി​യിൽ ഒരു കാർ​ട്ടൂൺ വര​ച്ചി​രു​ന്നു. ഒരു കൈ​പ്പ​ത്തി​യു​ടെ വി​ര​ലി​ന്ന​ടി​യിൽ ഒരു പാ​വ​പ്പെ​ട്ട​വൻ കി​ട​ന്നു പി​ട​യു​ന്നു. ജന​യു​ഗം വാ​രി​ക​യിൽ ‘പാര’ എന്ന ഓഫീസ് കഥ​യെ​ഴു​തിയ മണർ​കാ​ടു് വി​ജ​യ​ന്റെ വി​ര​ലി​ന്ന​ടി​യിൽ കി​ട​ന്നു ഞാൻ പി​ട​യു​ന്നു. സു​ഹൃ​ത്തേ, വിടൂ. എന്റെ പേന റി​വോൾ​വ​റാ​യെ​ങ്കിൽ അതു് എന്റെ നെ​ഞ്ചി​നു നേരേ ചൂ​ണ്ടി എനി​ക്കു കാ​ഞ്ചി വലി​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു. ദീപിക ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ ചന്ദ്ര​ശേ​ഖ​രൻ എഴു​തിയ “മന​സ്സി​ലെ മയിൽ​പ്പീ​ലി​കൾ” വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ തോ​ന്നി​യ​താ​ണി​തു്. അല്ലെ​ങ്കിൽ ചന്ദ്ര​ശേ​ഖ​രൻ റി​വോൾ​വ​റു​മാ​യി ഇങ്ങു വന്നാൽ മതി, ഞാൻ നെ​ഞ്ചു കാ​ണി​ച്ചു​ത​രാം.

ക്ലി​ക്കു​ക​ളിൽ അം​ഗ​മാ​യി​ക്കൊ​ള്ള​ട്ടെ എന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചാ​ണു് ബ്ര​ഹ്മാ​വ് എന്നെ തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു ജനി​പ്പി​ച്ച​തു്. അതു​കൊ​ണ്ടു വൈ​കാ​തെ ഞാനും ക്ലി​ക്കിൽ അം​ഗ​മാ​കും. കമ​ലാ​സ​ന്റെ ആജ്ഞ അലം​ഘ​നീ​യം.