സം​സ്കൃ​ത​ത്തിൽ ഗോധാ എന്നും ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ സാ​ല​മാ​ണ്ടർ എന്നും മല​യാ​ള​ത്തിൽ ഉടു​മ്പു് എന്നും വി​ളി​ക്കു​ന്ന വി​ചി​ത്ര ജീ​വി​യു​ടെ നീളം പല​ത​ര​ത്തി​ലാ​ണു്. ചി​ല​തി​നു് ആറി​ഞ്ചു നീളം; മറ്റു ചി​ല​തി​നു് അഞ്ച​ടി. വഴു​ക്ക​ലു​ള്ള മൃ​ദു​ല​മായ തൊ​ലി​യാ​ണു് ഉടു​മ്പി​ന്റെ സവി​ശേ​ഷത. കര​യി​ലും വെ​ള്ള​ത്തി​ലും ജീ​വി​ക്കു​ന്ന ഇതി​നു് കൊ​ച്ചു ഗു​ഹ​ക​ളിൽ പാർ​ക്കാ​നാ​ണു കൗ​തു​കം. രാ​ത്രി സമ​യ​ത്തേ ഉടു​മ്പു് പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങൂ. ഇറ​ങ്ങി​യാൽ ഒറ്റ​ക്കു സഞ്ച​രി​ക്കി​ല്ല. പറ്റം പറ്റ​മാ​യി​ട്ടാ​ണു് അവ​യു​ടെ പോ​ക്കു്. ഈ ജീവി ഏറ്റ​വും പേ​ടി​ക്കു​ന്ന​തു് സൂ​ര്യ​പ്ര​കാ​ശ​മാ​ണു്. മറ്റൊ​രു വസ്തുത കൂ​ടി​യു​ണ്ടു്. ഉടു​മ്പു് അതി​ന്റെ വാൽ കടി​ച്ചു് പരി​പൂർ​ണ്ണ വൃ​ത്ത​മാ​യി​ത്തീ​രാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​മ​ത്രേ. ഉടു​മ്പി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ആലോ​ചി​ക്കു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ചില സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്മാ​രു​ടെ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങൾ എന്റെ ഓർ​മ്മ​യി​ലേ​ക്കു് ഓടി വരും. അവരെ സാ​മൂ​ഹിക സൗ​ഹൃ​ദ​ത്തോ​ടെ മാ​ത്ര​മേ കാണാൻ പറ്റൂ. അതും രാ​ത്രി​കാ​ല​ത്തു്. അസ്തി​ത്വ ദുഃ​ഖ​ത്തി​ന്റെ ദിവ്യ സന്ദേ​ശം പാ​വ​പ്പെ​ട്ട നമു​ക്കു് ഉരു​ള​യാ​യി എറി​ഞ്ഞു തരു​ന്ന ഇവർ മഹോ​ന്ന​ത​ങ്ങ​ളായ മാ​ളി​ക​ക​ളിൽ താ​മ​സി​ക്കു​ന്നു. അവർ​ക്കു് ഏറ്റ​വും പേടി സത്യ​ത്തി​ന്റെ അർ​ക്ക​കാ​ന്തി​യാ​ണു്. ഇരു​ട്ടു് ഒരു​മി​ച്ചു കൂ​ടി​ക്കൊ​ണ്ടു് ഓരോ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​നും സ്വ​ന്തം വാലു കടി​ക്കു​ന്നു. വാലു കടി​ക്കു​മ്പോൾ അയാൾ വൃ​ത്ത​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. കൂ​ടു​തൽ കൂ​ടു​ത​ലാ​യി വാൽ അക​ത്തേ​ക്കു് ആക്കു​മ്പോൾ വൃ​ത്ത​ത്തി​നു് അന്യൂ​ന​സ്വ​ഭാ​വം വരു​ന്നു. കു​റ്റ​മ​റ്റ ആ വൃ​ത്തം കണ്ടു് ‘എന്തു നല്ല സാ​ഹി​ത്യ​കാ​രൻ!’ എന്നു് ചില അല്പ​ജ്ഞ​ന്മാർ ഉദ്ഘോ​ഷി​ക്കു​ന്നു. സ്വ​ന്തം വാൽ കടി​ച്ചാ​ണു് ആ വി​ധ​ത്തിൽ വൃ​ത്തം ഉണ്ടാ​ക്കി​യ​തെ​ന്നു് സാ​ഹി​ത്യ​കാ​രൻ ഭാ​വി​ക്കി​ല്ല. അവ​രു​ടെ സ്തോ​താ​ക്ക​ളൊ​ട്ടു് അറി​യു​ക​യു​മി​ല്ല.

ഹാ​സ്യ​ത്തി​ന്റെ വഴു​ക്ക​ലും പദ​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ മാർ​ദ്ദ​വ​വും ആഖ്യാ​ന​ത്തി​ന്റെ തെ​ന്നി​ക്കു​തി​ക്ക​ലും ഒരു​മി​ച്ചു ചേർ​ന്ന ഒരു​ടു​മ്പാ​ണു് എം. ആർ. മനോഹര വർ​മ്മ​യു​ടെ ‘കോ​ള​നി​യി​ലെ പ്ര​ഭാ​തം’ എന്ന ചെ​റു​കഥ (മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു്). കു​ട​വ​യ​റു കു​റ​ക്കാൻ എന്നും ഓടു​ന്ന ഒരു പ്രൊ​ഫ​സ​റെ​യാ​ണു് കഥാ​കാ​രൻ ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. അശ്ലീ​ല​സ്പൃ​ഷ്ട​മായ ആരം​ഭ​മാ​ണു് ഇതി​നു്. “വയ​റി​ങ്ങ​നെ വലു​താ​യാൽ… അശ്ലീ​ലം പറ​യു​ന്ന സ്വ​ര​ത്തി​ലാ​ണു ഭാര്യ… മു​ഴു​വൻ പറ​യ​ണ്ട.” എന്ന പ്ര​സ്താ​വം ഉദ​ര​വൈ​പു​ല്യം കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​കു​ന്ന അസൗ​ക​ര്യ​ത്തെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. എന്നും ഓട്ടം കഴി​ഞ്ഞു് ഭർ​ത്ത​വു് വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തു​മ്പോൾ ഭാ​ര്യ​ക്കു് ഒര​ശ്ലീല കഥ​യെ​ങ്കി​ലും കേൾ​ക്ക​ണം. യഥാർ​ത്ഥ സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ തീർ​ന്ന​പ്പോൾ ഭാ​വ​നാ​ശാ​ലി​യായ പ്രൊ​ഫ​സർ ഇല്ലാ​ത്ത സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​ക്കി പറ​ഞ്ഞു. ഒടു​വിൽ പെൻഷൻ പറ്റിയ ഒരു സ്വാ​മി​യു​ടെ സാ​ങ്ക​ല്പിക രോഗം കാണാൻ അയാൾ പോ​കു​മ്പോൾ കഥ പരി​സ​മാ​പ്തി​യി​ലെ​ത്തു​ന്നു. ഉള്ളു കു​ളിർ​ക്കെ ചി​രി​ക്കും നമ്മൾ. ‘കഥാ​ഗോധ’യെ ഒന്നു തൊ​ട്ടു നോ​ക്കൂ. “നവ​നീ​ത​തി​നു നാ​ണ​മ​ണ​യ്ക്കും” മൃ​ദു​ലത തന്നെ. പക്ഷേ, ഉടു​മ്പു് ജല​ത്തി​ലൂ​ടെ നീ​ങ്ങു​ന്ന​തു് എങ്ങോ​ട്ടേ​ക്കു്? കര​യി​ലൂ​ടെ നീ​ങ്ങു​ന്ന​തു് എങ്ങോ​ട്ടേ​ക്കു്? നമു​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. ലക്ഷ്യം ഇല്ലാ​തെ​യു​ള്ള സഞ്ചാ​രം ഉടു​മ്പി​നു നല്ല​താ​യി​രി​ക്കാം. പോ​യി​ന്റി​ല്ലാ​ത്ത കഥ​യു​ടെ പോ​ക്കു് അതിനു തീരെ കൊ​ള്ളി​ല്ല. വാ​ലൊ​ന്നു അടി​ച്ചു് അതു വൃ​ത്ത​മെ​ങ്കി​ലു​മാ​യെ​ങ്കിൽ!

ഈഡോ​മി​ലെ രാ​ജാ​വു് ബേ​ല​യാ​ണോ അതോ ഹം​ഗ​റി​യി​ലെ രാ​ജാ​വു് ബേ​ല​യാ​ണോ എന്നു് അറി​യി​ല്ല. അവരിൽ ആരോ ഒരാൾ ഒരു മന്ത്ര​വാ​ദി​നി​യെ പി​ടി​ച്ചു് കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ലി​ട്ടു. അവൾ​ക്കു് ഭക്ഷ​ണം കൊ​ടു​ക്ക​രു​തെ​ന്നു് അയാൾ ആജ്ഞാ​പി​ച്ചു. വി​ശ​പ്പു സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ അവൾ സ്വ​ന്തം കാൽ കടി​ച്ചു തി​ന്നു. കെ​ണി​യിൽ എലി​യു​ടെ കാ​ലു​മാ​ത്രം പെ​ട്ടു​പോ​യാൽ അതു് കാൽ കടി​ച്ചു മു​റി​ച്ചി​ട്ടു് രക്ഷ​പ്പെ​ടു​മെ​ന്നു കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. കു​ട്ടി ഗൗ​ളി​യു​ടെ വാൽ പി​ടി​ച്ചു വലി​ച്ചാൽ അതു് വാൽ ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടു് ഓടി​പ്പോ​കും. നല്ല വരി​ക​ളു​ള്ള ‘ഉച്ച​ത്ത​ണൽ’ എന്ന കാ​വ്യ​ത്തി​ന്റെ (ഏറ്റു​മാ​നൂർ സോ​മ​ദാ​സൻ, മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു്) കാലോ വാലോ ഇല്ലാ​താ​ക്കി​യ​താ​രു്? ഹൃ​ദ​യ​പ​രി​പാ​കം വന്ന കവിയോ അതോ പരി​പാ​ക​മൊ​ട്ടു​മി​ല്ലാ​ത്ത കവി​യി​ലെ ശി​ശു​വോ?

എന്നു ഭേ​ദ​പ്പെ​ട്ട രീ​തി​യിൽ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന ആ കാ​വ്യ​ത്തി​നു് ഒരു ‘ഗ്രാ​ഡ്വൽ ഫാ​ലി​ങ് ഓഫ്’ പടി​പ്പ​ടി​യാ​യി​ട്ടു​ള്ള അധഃ​പ​ത​നം. ഏതാ​നും വരികൾ കൊ​ണ്ടു് കു​റ്റ​മ​റ്റ വൃ​ത്തം (വട്ടം എന്ന അർ​ത്ഥ​ത്തിൽ) കാ​വ്യ​ത്തി​നു നൽകാം. കേ​ട്ടാ​ലും: ഞാൻ വൃ​ദ്ധ​നാ​യെ​ന്നു കണ്ട​പ്പോൾ എന്റെ തല നര​ച്ചെ​ന്നു കണ്ട​പ്പോൾ എന്നിൽ നി​ന്നു് അകലാൻ ആഗ്ര​ഹി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് അവൾ പറ​ഞ്ഞു: ‘പ്ര​ഭാ​തം അങ്ങ​യു​ടെ ശി​ര​സ്സിൽ വന്നെ​ത്തി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഞാൻ ചന്ദ്ര​നാ​ണു്. പ്ര​ഭാ​തം എന്റെ ഔജ്ജ്വ​ല്യ​ത്തെ പലാ​യ​നം ചെ​യ്യി​ക്കു​ന്നു’. ഞാൻ മറു​പ​ടി നൽകി: ‘അയ്യോ, അല്ല. നീ സൂ​ര്യ​നാ​ണു്. ദിവസം മു​ഴു​വൻ ഒളി​ച്ചി​രി​ക്കാൻ കഴി​യി​ല്ല എന്ന​തു നി​ന്റെ സ്വ​ഭാ​വ​മ​ത്രെ’ അപ്പോൾ അവൾ പറ​ഞ്ഞു: ‘പ്രേ​മാ​നു​ധാ​വ​ന​ത്തി​നു് അങ്ങേ​യ്ക്കി​നി ശക്തി​യി​ല്ല. ഞാൻ തു​ടർ​ന്നു് ഇവിടെ കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് എന്തു പ്ര​യോ​ജ​നം?’ ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു: ‘നി​ന്റെ ഇച്ഛ​ക്ക​നു​സ​രി​ച്ചു പ്ര​വർ​ത്തി​ക്ക​ത്ത​ക്ക വി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള സിംഹ ശക്തി എനി​ക്കു​ണ്ടു്. എന്റെ ബാ​ഹ്യാ​കൃ​തി​യ​ല്ലാ​തെ മറ്റൊ​ന്നും മാ​റി​യി​ട്ടി​ല്ല.’ അതു കേ​ട്ടു് അവൾ മറു​പ​ടി നൽകി: ‘അങ്ങു സിംഹം തന്നെ​യാ​ണു്. പക്ഷേ, ഞാൻ മാൻ​പേട. അതി​നാ​ലാ​ണു് എനി​ക്കു് സിം​ഹ​ത്തോ​ടൊ​രു​മി​ച്ചു ജീ​വി​ക്കാൻ പേടി.’ (ആബു​ലാ​ഫിയ എന്ന ഹീ​ബ്രു കവി.)

ഇത്ര​യും എഴു​തി​യ​പ്പോൾ ഒര​ത്യ​ന്താ​ധു​നിക കാ​വ്യം രചി​ക്കാൻ എനി​ക്കു കൊതി. ശ്ര​മി​ക്ക​ട്ടെ.

സാർ​വ്വ​ലൗ​കിക സ്വ​ഭാ​വ​വും സാർ​വ്വ​ജ​നീന സ്വ​ഭാ​വ​വും ഉള്ള​വ​യാ​ണു് മനു​ഷിക മൂ​ല്യ​ങ്ങൾ. അവയെ പ്ര​കീർ​ത്തി​ക്കു​മ്പോൾ, അവ​യ്ക്കു് സമു​ന്ന​ത​സ്ഥാ​നം കല്പി​ക്കു​മ്പോൾ മനു​ഷ്യ​വം​ശം ഉയരും മൂ​ല്യ​ങ്ങൾ​ക്കു ച്യു​തി സം​ഭ​വി​പ്പി​ക്കു​ന്ന മട്ടിൽ ആരെ​ന്തു പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ചാ​ലും മനു​ഷ്യ വർ​ഗ്ഗം അധഃ​പ​തി​ക്കും. കൊ​ല​പാ​ത​ക​ങ്ങ​ളെ​യും ആത്മ​ഹ​ത്യ​ക​ളെ​യും പട​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി സ്തോ​ഭ​ജ​ന​ക​മാ​യി വർ​ണ്ണി​ക്കു​മ്പോൾ മൂ​ല്യ​ച്യു​തി സം​ഭ​വി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. ‘റ്റൈം’, ‘ന്യൂ​സ് വീ​ക്ക്’ ഈ അമേ​രി​ക്കൻ വാ​രി​ക​ക​ളിൽ ചി​ല​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ കൊ​ല​പാ​ത​ക​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള വർ​ണ്ണ​ന​ങ്ങൾ വരാ​റു​ണ്ടു്. പക്ഷേ, അവ​യൊ​രി​ക്ക​ലും വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​ടെ വി​കാ​ര​ത്തെ ഇള​ക്കി വി​ടാ​റി​ല്ല. സമു​ദാ​യ​ത്തി​ന്റെ ആരോ​ഗ്യം സം​ര​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​താ​ണെ​ന്ന വി​ചാ​ര​ത്തോ​ടെ മാ​ത്ര​മേ വാ​യ​ന​ക്കാർ പാ​രാ​യ​ണ​ത്തി​നു ശേഷം ആ വാ​രി​ക​കൾ അട​ച്ചു​വ​യ്ക്കു​ന്നു​ള്ളു. അതല്ല മംഗളം വാ​രി​ക​യിൽ വരു​ന്ന കൊ​ല​പാ​തക വർ​ണ്ണ​ന​ക​ളു​ടെ അവസ്ഥ. അവ വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​ന്റെ അബോധ മന​സി​ലെ കു​ത്സിത വാ​സ​ന​ക​ളെ ഉദ്ദീ​പി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ‘ല്യൂ​റി​ഡാ’യ ആ വി​വ​ര​ങ്ങ​ളും അതി​നോ​ടു ചേർ​ന്നു വരു​ന്ന ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും കൊ​ല​പാ​ത​ക​ത്തി​ന്റെ​യും ആത്മ​ഹ​ത്യ​യു​ടെ​യും ബീ​ഭ​ത്സത കു​റ​ക്കു​ന്നു. ഒര​ള​വിൽ ആ ഹീ​ന​കൃ​ത്യ​ങ്ങൾ നട​ത്താ​നു​ള്ള പ്ര​വ​ണത വാ​യ​ന​ക്കാ​രിൽ ഉള​വാ​ക്കു​ന്നു. മനു​ഷ്യ​ന്റെ മൂ​ല്യ​ബോ​ധ​ത്തെ തകർ​ക്കു​ന്ന ഈ വർ​ണ്ണ​ന​കൾ ദ്രോ​ഹ​പ​ര​ങ്ങ​ളാ​ണെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞാൽ വാ​രി​ക​യു​ടെ അധി​കാ​രി​കൾ എന്നോ​ടു പി​ണ​ങ്ങു​മോ എന്തോ? മനു​ഷ്യ​നി​ലു​ള്ള ആധ്യാ​ത്മി​കാം​ശ​ത്തെ തകർ​ക്കു​ന്ന, അവനെ മൃ​ഗ​മാ​ക്കി മാ​റ്റു​ന്ന ഇത്ത​രം കൊ​ല​പാ​തക വർ​ണ്ണ​ന​ങ്ങൾ സം​സ്കാ​ര​സ​മ്പ​ന്ന​രായ നമ്മൾ പര​സ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൂ​ടാ.

ഒരു സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്റെ കൃതി വാ​യി​ച്ചാ​ലു​ണ്ടാ​കു​ന്ന അനു​ഭ​വം അതേ രീ​തി​യിൽ മറ്റോ​രു സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്റെ കൃതി വാ​യി​ച്ചാ​ലു​ള​വാ​യാൽ, ആ രണ്ടാ​മ​ത്തെ കൃതി അനു​ക​ര​ണ​മാ​ണെ​ന്നു പറയാം. വി. കെ. എന്നി ന്റെ കൃ​തി​കൾ വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ നമ്മൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പേ​ഴ്സ​ണാ​ലി​റ്റി​യി​ലേ​ക്കു്—സ്വ​ത്വ​ത്തി​ലേ​ക്കു്—ചെ​ല്ലു​ന്നു. മാർ​ഷ​ലി​ന്റെ ഹാസ്യ കൃ​തി​കൾ വാ​യി​ക്കൂ. വി. കെ. എന്നി​ന്റെ കൃ​തി​കൾ വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ ജനി​ക്കു​ന്ന അനു​ഭ​വ​മാ​ണു് ആ പാ​രാ​യ​ണം ഉള​വാ​ക്കു​ന്ന​തു്. മാർ​ഷ​ലി​ന്റെ കൃ​തി​ക​ളി​ലൂ​ടെ ചെ​ന്നെ​ത്തു​ന്ന​തു് മാർ​ഷ​ലി​ന്റെ പേ​ഴ്സ​ണാ​ലി​റ്റി​യി​ലേ​ക്ക​ല്ല, വി. കെ. എന്നി​ന്റെ പെ​ഴ്സ​ണാ​ലി​റ്റി​യി​ലേ​ക്കാ​ണു്. ഇക്കാ​ര​ണ​ത്താൽ ദീപിക ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ ‘അനു​പാ​ത​ങ്ങൾ’ എന്ന ഹാസ്യ കഥ​യെ​ഴു​തിയ മാർഷൽ അനു​കർ​ത്താ​വാ​ണു് എന്നു പറയാം. ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി മു​ന്നി​ട്ടു നിൽ​ക്കു​ന്ന പ്ര​ക​ട​നം എന്നു് വി. കെ. എന്നി​ന്റെ കൃ​തി​ക​ളെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാം. ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ Willed writing എന്നു പറ​യു​ന്ന​താ​ണു് ഈ സവി​ശേ​ഷത. ഹാസ്യ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​നെ​ന്ന നി​ല​യിൽ മാർ​ഷ​ലി​നു് വിജയം കൈ​വ​രി​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ ഈ അനു​ക​ര​ണം അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്ക​ണം അദ്ദേ​ഹം.

എന്റെ യൗ​വ​ന​കാ​ല​ത്തു് കവി അക്കി​ത്ത​ത്തെ അനു​കർ​ത്താ​വാ​യി ഞാൻ കണ്ടി​രു​ന്നു. അന്ന​ത്തെ ആ കാ​ഴ്ച​യ്ക്കു് നീ​തി​മ​ത്ക​ര​ണം ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം. എന്നാൽ ഇന്നു് അദ്ദേ​ഹം തി​ക​ച്ചും മൗ​ലി​ക​ത​യു​ള്ള കാ​വ്യ​ങ്ങൾ രച്ചി​ക്കു​ന്നു എന്നാ​ണു് എന്റെ പക്ഷം. ‘എക്സ്പ്ര​സ്സ്’ ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ അദ്ദേ​ഹ​മെ​ഴു​തിയ ‘അഗ്നി​ഹോ​ത്രി​യും വി. ടി.-യും’ എന്ന മനോ​ഹ​ര​മായ കാ​വ്യം ഈ മത​ത്തി​നു് ഉദാ​ഹ​ര​ണ​മ​ത്രേ. വി​ര​സ​മെ​ന്നു് നമ്മ​ളെ​ല്ലാ​വ​രും ഒരു​പോ​ലെ സമ്മ​തി​ക്കു​ന്ന വി​ഷ​യ​ങ്ങൾ അക്കി​ത്ത​ത്തി​ന്റെ കൈയിൽ കി​ട്ടി​യാൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സ്പർ​ശം കൊ​ണ്ടു തന്നെ അവ കാ​ഞ്ച​ന​ശോ​ഭ​യു​ള്ള​താ​യി ഭവി​ക്കും. മീ​ദ​സി​ന്റെ സ്പർ​ശം കൊ​ണ്ടു് ഏതും സ്വർ​ണ്ണ​മാ​യി​ത്തീർ​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാ​ണി​തു്. കണ്ടാ​ലും:

ആ കാ​ക്ക​യു​ടെ ഇരി​പ്പു നോ​ക്കൂ. കറു​ത്ത നി​റ​മ​ല്ല അതി​നു്. കാ​വ്യാ​ത്മ​ക​ത്വ​ത്തി​ന്റെ സ്വർ​ണ്ണ​നി​റ​മാ​ണു്. മഹാ​വ്യ​ക്തി​യായ വി. ടി. ഭട്ട​തി​രി​പ്പാ​ടി നെ അനു​സ്മ​രി​ക്കു​ന്ന ഈ കാ​വ്യ​ത്തിൽ ക്ഷു​ദ്ര വി​ഹം​ഗ​മ​ങ്ങൾ പോലും പ്രാ​ധാ​ന്യ​മാർ​ജ്ജി​ക്കു​ന്നു. സെൻ​സി​ബി​ലി​റ്റി കൂടിയ കവി​ക്കേ ഇതി​നൊ​ക്കെ കഴിയൂ. ഈ കാ​വ്യ​ത്തി​ന്റെ പി​ന്നിൽ സ്പ​ന്ദി​ക്കു​ന്ന വി​കാ​രം യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​മാ​ണു്. ആ യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​മാ​ണു് ഇതി​നു് മൗ​ലി​ക​ത​യു​ടെ നാദം നൽ​കു​ന്ന​തു്.

സർ​ക്കാ​രി​ന്റെ സാം​സ്കാ​രിക പ്ര​സാ​ധ​ന​മായ ‘സം​സ്കാ​ര​കേ​ര​ളം’ രണ്ടു മാ​സ​മാ​യി എനി​ക്കു് കി​ട്ടാ​റി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ‘സം​സ്കാ​ര​കേ​ര​ളം’ എന്ന പേരു് വ്യാ​ക​രണ സമ്മ​ത​മ​ല്ല, അതി​ന്റെ ഉള്ള​ട​ക്കം കേരള സം​സ്കാ​ര​ത്തെ പ്ര​തി​ഫ​ലി​പ്പി​ക്കു​ന്നി​ല്ല, അതിൽ വരു​ന്ന ഓരോ ലേ​ഖ​ന​വും ഉമി​ക്ക​രി ചവ​ച്ച​പോ​ലെ വി​ര​സ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നൊ​ക്കെ ഞാ​നെ​ഴു​തി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് ‘ഫ്രീ ലി​സ്റ്റി’ൽ നി​ന്നു് എന്റെ പേരു് വെ​ട്ടി​ക്ക​ള​ഞ്ഞി​രി​ക്കും എന്നു ഞാൻ വി​ചാ​രി​ച്ചു. ഭാ​ഗ്യ​മാ​യി എന്നും കരുതി. എന്നാൽ ഏപ്രിൽ ലക്കം വന്നു ചേർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. അതിനു കാരണം കാ​ണാ​തി​രി​ക്കി​ല്ല എന്ന അനു​മാ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി തു​റ​ന്നു നോ​ക്കി​യ​പ്പോൾ ആ അനു​മാ​നം ശരി​യാ​ണെ​ന്നു് ഗ്ര​ഹി​ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞു. ഉന്നത സ്ഥാ​ന​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​നും, ശ്ലാ​ഘ​നീ​യ​ങ്ങ​ളായ ഗു​ണ​ഗ​ണ​ങ്ങ​ളു​ള്ള​വ​നും, വീ​ഴ്ച്ച​യൊ​ന്നും വരു​ത്താ​തെ മന​സ്സി​രു​ത്തി ജീ​വി​തം നയി​ക്കു​ന്ന​വ​നും ആയ വ്യ​ക്തി​യെ അപ​വ​ദി​ക്കു​ന്ന കശ്മ​ല​ന്മാ​രെ നി​ന്ദി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് പത്രാ​ധി​പർ എഴു​തിയ ‘വി​ഹ​ഗ​വീ​ക്ഷ​ണം’ ഈ ലക്ക​ത്തി​ലു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം ദയാ​പൂർ​വ്വം അതെ​നി​ക്കു് അയ​ച്ചു തന്ന​തെ​ന്നു് മന​സ്സി​ലാ​ക്കി. ഒടു​ങ്ങാ​ത്ത രക്ത​പി​പാ​സ​യു​മാ​യി മൂ​ളി​പ്പ​റ​ക്കു​ന്ന നി​രൂ​പ​ക​മ​ശ​ക​ന്മാ​രെ അദ്ദേ​ഹം ഇതി​ലൂ​ടെ താ​റ​ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഈ കൊ​തു​കു​കൾ എത്ര രക്തം കു​ടി​ച്ചാ​ലും, ധീ​ര​ന്മാർ നീ​തി​മാർ​ഗ്ഗ​ത്തിൽ നി​ന്നു് വ്യ​തി​ച​ലി​ക്കു​ക​യി​ല്ല എന്നു് മു​ന്ന​റി​യി​പ്പു് നൽ​കു​ന്നു. ഈ ക്ഷു​ദ്ര ജീ​വി​കൾ അനു​ക​മ്പ​യ്ക്കു് മാ​ത്രം അർ​ഹ​രാ​ണെ​ന്നു് പ്ര​സ്താ​വി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് പത്രാ​ധി​പർ വി​ഹ​ഗ​വീ​ക്ഷ​ണം അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.

കഥാ​കാ​ര​ന്മാ​രായ സക്ക​റിയ യും, വി. പി. ശി​വ​കു​മാ​റും, നി​സ്സാ​ര​നായ ഞാ​നു​മാ​ണു് ‘സം​സ്കാ​ര​കേ​രള’ത്തി​ന്റെ വ്യർ​ത്ഥ​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് എഴു​തി​യ​തു്. സാം​സ്കാ​രിക വകു​പ്പി​ന്റെ പ്ര​വർ​ത്ത​നം തൃ​പ്തി​ക​ര​മ​ല്ലെ​ന്നു് അടു​ത്ത​കാ​ല​ത്തു് മന്ത്രി പറ​ഞ്ഞ​താ​യി പത്ര​ത്തിൽ കണ്ടു. അപ്പോൾ ഈ നാ​ലു​പേ​രും ആകാം ക്ഷു​ദ്ര​ജീ​വി​കൾ.

ഇപ്പ​റ​ഞ്ഞ നാ​ലു​പേർ​ക്കും ‘സം​സ്കാ​ര​കേ​രള’ത്തോ​ടോ അതി​ന്റെ അധി​പ​രോ​ടോ ഒരു വി​രോ​ധ​വു​മി​ല്ല. മാ​സി​ക​യ്ക്കു് (മാ​സി​കം ശരി) പോ​രാ​യ്മ​യു​ണ്ടെ​ന്നു് മൂ​ന്നു​പേർ പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അതു ശരി​യാ​ണോ എന്നു് പരി​ശോ​ധി​ക്കാ​തെ അദ്ദേ​ഹം അവ​രു​ടെ നേർ​ക്കു് വി​ഷ​ലി​പ്ത​ങ്ങ​ളായ അമ്പു​കൾ അയ​യ്ക്കു​ക​യാ​ണു്. സർ​ക്കാ​രി​ന്റെ വക​യാ​യി വേ​റെ​യെ​ത്ര പ്ര​സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടു്! അവയിൽ ഒന്നി​നെ​പ്പോ​ലും ആരും വി​മർ​ശി​ക്കാ​റി​ല്ല. സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ പേരും പറ​ഞ്ഞു് വലിയ തുക മാസം തോറും ചെ​ല​വാ​ക്കു​ന്ന ഒരു പ്ര​സാ​ധ​ന​ത്തിൽ സം​സ്കാ​ര​ത്തോ​ടു് ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട ഒന്നും കാ​ണാ​ത്ത​തു കൊ​ണ്ടു് മാ​ത്ര​മാ​ണു് അവർ വി​മർ​ശ​ന​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഷ​യിൽ ചി​ല​തൊ​ക്കെ പറ​ഞ്ഞ​തു്. ആ ന്യൂ​ന​ത​കൾ ഒഴി​വാ​ക്കി ‘സം​സ്കാ​ര​കേ​ര​ള​ത്തെ’ നല്ല മാ​സി​ക​യാ​ക്കി ബഹു​ജ​ന​ത്തി​നു് കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു പത്രാ​ധി​പർ. അതി​നു് അദ്ദേ​ഹം സന്ന​ദ്ധ​നാ​വു​ന്നി​ല്ല, പകരം വി​മർ​ശ​ക​രെ ‘ക്ഷു​ദ്ര​ജീ​വി​കൾ’, ‘മശ​ക​ങ്ങൾ’, ‘അപ​വാ​ദ​വ്യ​വ​സാ​യി​കൾ’ എന്നീ പദ​പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടു് അസ​ഭ്യ​ത്തിൽ കു​ളി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഇരു​ട്ടിൽ നിൽ​ക്കു​ന്ന നി​ശാ​ഗ​ന്ധി​പ്പൂ​വി​നെ മി​ന്നൽ​പ്പി​ണർ കാ​ണി​ച്ചു തരു​ന്നു. അതു​പോ​ലെ കേ​ര​ള​സം​സ്കാ​ര​മെ​ന്ന മനോ​ഹ​ര​സു​മ​ത്തെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​ക്കി​ത്ത​രു​ന്ന​താ​വ​ണം മാസിക. ആ ‘റെ​വി​ലേ​ഷൻ’ ഉള​വാ​ക്കാൻ അസ​മർ​ത്ഥ​നാ​ണു് പത്രാ​ധി​പർ. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അവി​ദ​ഗ്ദ്ധ​ത​യ്ക്കു് ഈ വി​ഹ​ഗ​വീ​ക്ഷ​ണ​ത്തിൽ തന്നെ തെ​ളി​വു​ണ്ടു്. ‘അപവാദ പ്ര​ച​ര​ണം’ എന്നു് അദ്ദേ​ഹം എഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

‘സ്വയം പ്ര​ച​രി​ക്കു​ന്ന​തു്’ പ്ര​ച​ര​ണം. മറ്റൊ​രു​ത്തൻ ചെ​യ്യു​മ്പോൾ അതു് പ്ര​ചാ​ര​ണ​മാ​ണു്. അതി​നാൽ ‘അപ​വാ​ദ​പ്ര​ചാ​ര​ണ​മാ​ണു്’ ശരി. ‘വീ​ഴ്ച​ക​ളൊ​ന്നും സം​ഭ​വി​ക്കാ​തെ’ എന്നു വേ​റൊ​രു പ്ര​യോ​ഗം. ‘വീ​ഴ്ച​യൊ​ന്നും’ എന്നു വേണം. ‘സമ​കാ​ലീ​നർ’ എന്നു് നി​ഘ​ണ്ടു​വിൽ കണ്ടേ​ക്കും. ‘സമ​കാ​ലി​കർ’ എന്ന പ്ര​യോ​ഗ​മാ​ണു് നല്ല​തു്. കാ​ല​സം​ബ​ന്ധി​യാ​യ​തു് കാ​ലി​കം. “കാ​ലാ​ശ്രി​ത​വി​ശേ​ഷഃ കാ​ലി​കോ​വ​സ്ഥാ” എന്നു് അമ​ര​കോ​ശം. ഒരി​ക്കൽ കൂടി എഴു​തു​ന്നു: ‘സം​സ്കാ​ര​കേ​ര​ളം’ എന്ന പ്ര​സാ​ധ​നം കേ​ര​ളീ​യർ​ക്കും അവ​രു​ടെ സർ​ക്കാ​രി​നും അപ​മാ​ന​മാ​ണു്.

1. പ്ര​ബ​ല​ച​ന്ദ്രൻ വട്ട​പ്പ​റ​മ്പിൽ (മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ ‘ഇരു​പ​താം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ പെൺ​കു​ട്ടി’ എന്ന കഥ​യെ​ഴു​തിയ വ്യ​ക്തി)

—സാ​ഹി​ത്യ സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ കഴു​ത്തിൽ കത്തി താ​ഴ്ത്തു​ന്ന ആള്. ഇദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കണ്ടാൽ ഓടി രക്ഷ​പ്പെ​ടൂ.

2. തോമ വർ​ഗ്ഗീ​സ്സ് കൂ​ട്ടു​ങ്കൽ (മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ ‘സഹോ​ദ​രൻ’ എന്ന കഥ​യെ​ഴു​തിയ ആളു്)

—ഈ നി​ല​യിൽ കഥ​യെ​ഴു​തി​യാൽ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്റെ മണ്ഡ​ല​ത്തിൽ സകല വി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ളും വലി​ച്ചു​കൂ​ട്ടാ​നി​ട​യു​ള്ള വ്യ​ക്തി.

3. ഡോ​ക്ടർ പി. എം. ജോസഫ് (കു​ങ്കു​മ​ത്തിൽ ‘വാ​ക്കു വന്ന വഴി’ എന്ന പം​ക്തി കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യു​ന്ന മാ​ന്യൻ)

—സമു​ദാ​യ​ത്തി​നു് പ്ര​യോ​ജ​ന​മു​ള്ള ഒരു കാ​ര്യം അനു​ഷ്ഠി​ക്കു​ന്ന ആള്.

4. ഉണ്ണി​ക്കൃ​ഷ്ണൻ തേ​വ​ള്ളി (കു​മാ​രി വാ​രി​ക​യിൽ ‘ദുഃ​ഖി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി മാ​ത്രം’ എന്ന കഥ​യെ​ഴു​തിയ ആളു്)

—ചൂഷണം നട​ത്തു​ന്ന മു​ത​ലാ​ളി​യെ നോ​ക്കി തൊ​ഴി​ലാ​ളി ഷൗ​ട്ട് ചെ​യ്യു​ന്ന​തു പോലെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ നോ​ക്കി ‘കഥ​യെ​ഴു​ത്തു നി​റു​ത്തൂ’ എന്നു് ഷൗ​ട്ട് ചെ​യ്യൂ.

എൻ. വി. കൃ​ഷ്ണ​വാ​രി​യർ കു​മാ​രി വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ ‘ടെ​ലി​ഫോൺ മര്യാദ’ എന്ന ലേ​ഖ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു് മാ​ന്യ​വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ ഞാൻ സാദരം ക്ഷ​ണി​ക്കു​ന്നു. ടെ​ലി​ഫോ​ണി​ലൂ​ടെ സം​സാ​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു് എങ്ങ​നെ​യാ​ണെ​ന്നു് അദ്ദേ​ഹം വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​ത്ത​രു​ന്നു. എൻ. വി. യുടെ സ്വീ​ക​ര​ണീ​യ​ങ്ങ​ളായ നിർ​ദ്ദേ​ശ​ങ്ങൾ​ക്കു് പുറമേ ഞാനും സവി​ന​യം ചില നിർ​ദ്ദേ​ശ​ങ്ങൾ നൽ​ക​ട്ടെ:

1. ടെ​ലി​ഫോ​ണി​ന്റെ മണി​നാ​ദം വി​ളി​ക്കു​ന്ന ആളി​ന്റെ ശബ്ദ​മാ​യി കരു​ത​ണം. അതു​കൊ​ണ്ടു് റി​സീ​വ​റെ​ടു​ത്താ​ലു​ടൻ സ്വ​ന്തം നമ്പ​രോ പേരോ പറയണം. നമ്മു​ടെ നാ​ട്ടിൽ സ്ത്രീ​കൾ പേരു പറ​യാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു് നല്ല​തു്. അവർ​ക്കു് നമ്പർ പറയാം. ഞാൻ പണ്ടു് കെ. ബാ​ല​കൃ​ഷ്ണ​നെ ഫോണിൽ കൂ​ടെ​ക്കൂ​ടെ വി​ളി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം റി​സീ​വ​റെ​ടു​ത്താൽ ഉടൻ ‘ബാലൻ’ എന്നു പറ​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഈ മര്യാദ തി​ക​ച്ചും ആഹ്ലാ​ദ​ദാ​യ​ക​മാ​ണു്.
2. വീ​ട്ടി​ലെ കു​ട്ടി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു് ടെ​ലി​ഫോൺ എടു​പ്പി​ക്ക​രു​തു്. വല്ല മര​ണാ​വാർ​ത്ത​യോ മറ്റോ അറി​യി​ക്കാ​നാ​യി​രി​ക്കും നമ്മൾ തി​ടു​ക്ക​ത്തിൽ ഫോൺ ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്. അപ്പോൾ മറ്റേ​വ​ശ​ത്തു നി​ന്നു ഒരു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​ന്റെ വലി​ച്ചി​ഴ​ച്ച ശബ്ദം. അവൻ റീ​സി​വ​റൊ​ട്ടു തന്ത​യു​ടെ കൈയിൽ കൊ​ടു​ക്കു​ക​യു​മി​ല്ല.
3. ലോ​ക്കൽ കാ​ളി​നും ഡി​പ്പാർ​ട്ട്മെ​ന്റ് സമ​യ​പ​രി​ധി വയ്ക്ക​ണം. ചില പെ​ണ്ണു​ങ്ങൾ അർ​ത്ഥ​ശൂ​ന്യ​മാ​യി ഒരു മണി​ക്കൂ​റി​ല​ധി​കം നേരം സം​സാ​രി​ക്കും. ‘കല്യാ​ണി​ക്കു ഇതു എത്ര മാസം?’ ‘ആറു്’ ‘വയ​റൊ​ണ്ടോ?’ ‘ങ്ഹാ കു​റ​ച്ചു​ണ്ടു്’ ‘ഇന്നു എന്തു മീൻ കി​ട്ടി?’ ‘പരവ’ ‘വെ​യി​ലു​ണ്ടോ?’ ഇങ്ങ​നെ പോകും സം​ഭാ​ഷ​ണം.
4. വി​ളി​ക്കു​മ്പോൾ ‘റോങ് നമ്പർ’ എന്നു കേ​ട്ടാ​ലു​ടൻ റി​സീ​വർ വയ്ക്ക​ണം. അല്ലാ​തെ ‘സെ​ക്ര​ട്ടേ​റി​യ​റ്റ് അല്ലേ?’ ‘പി​ന്നെ എവിടെ?’ ‘വീടോ, ആരുടെ വീടു്’ എന്നും മറ്റും ചോ​ദി​ക്ക​രു​തു്.
5. ടെ​ലി​ഫോ​ണിൽ ആദ്യ​മാ​യി വി​ളി​ച്ച ആളി​നാ​ണു് (റി​സീ​വർ) ‘വച്ചേ​ക്ക​ട്ടോ’ എന്നു ചോ​ദി​ക്കാൻ അധി​കാ​രം. മറ്റേ​യാ​ളി​ന​ല്ല. കു​ട്ടി​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞ​തു ആവർ​ത്തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു ഞാൻ ഈ ചിന്ത നി​റു​ത്തു​ന്നു— കു​ട്ടി​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു ഫോൺ എടു​പ്പി​ക്ക​രു​തു്. യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യി​ലെ ഒരു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നെ ഞാൻ ഫോണിൽ വി​ളി​ച്ചു. ‘അച്ഛൻ ഇവി​ടെ​യി​ല്ല’ എന്നു ചെ​റു​ക്ക​ന്റെ മറു​പ​ടി. അദ്ദേ​ഹം ആരോടോ തട്ടി​ക്ക​യ​റു​ന്ന ശബ്ദം ഞാൻ ഫോ​ണിൽ​ക്കൂ​ടെ കേ​ട്ട​തു​കൊ​ണ്ടു കുറേ കഴി​ഞ്ഞു വീ​ണ്ടും വി​ളി​ച്ചു. “അച്ഛൻ ഇവി​ടെ​യി​ല്ലെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞി​ല്ലേ​ടോ” എന്നു പയ്യൻ എന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു. പി​ന്നെ ഇന്നു​വ​രെ ഞാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ വി​ളി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല.

കലാ​കൗ​മു​ദി​യിൽ സേതു എഴു​തിയ ത്രി​സ​ന്ധ്യ എന്ന കഥയെ eccentric and visionary story എന്നു വി​ളി​ക്ക​ട്ടെ. eccentric എന്ന​തു നല്ല അർ​ത്ഥ​ത്തി​ലാ​ണു ഞാൻ പ്ര​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തു്. പതി​ഞ്ചു വർഷം വീ​ട്ടി​ലി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന മകൻ തി​രി​ച്ചെ​ത്തു​ന്നു. അന്നു അമ്മ മരി​ച്ചു. അമ്മ​യെ സം​സ്ക​രി​ച്ച​തി​നു ശേഷം മകൻ പോ​കു​ന്നു. കഥ​കൾ​ക്കു അത്ഭു​ത​ത്തി​ന്റെ അന്ത​രീ​ക്ഷം നൽകാൻ സേ​തു​വി​നു അറി​യാം. ആ അന്ത​രീ​ക്ഷ​മാ​ണു ഈ രച​ന​യു​ടെ​യും സവി​ശേ​ഷത.

“നി​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ഴും അധ​മ​സാ​ഹി​ത്യം എന്നു പറ​യു​ന്നു. അങ്ങ​നെ​യു​മു​ണ്ടോ സാ​ഹി​ത്യം?” എന്നൊ​രു സു​ഹൃ​ത്തും ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു. “സം​ഭ​വി​ക്കാ​നി​ട​യി​ല്ലാ​ത്ത​തു സം​ഭ​വി​ച്ചു എന്ന മട്ടിൽ വർ​ണ്ണി​ച്ചു വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​നെ സം​ശ​യ​ത്തി​ന്റെ മണ്ഡ​ല​ത്തിൽ കൊ​ണ്ടു ചെ​ല്ലു​ന്ന​താ​ണു അധ​മ​സാ​ഹി​ത്യം” എന്നു ഉത്ത​രം.