തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി​യു​ടെ പ്ര​വർ​ത്ത​നം ആരം​ഭി​ച്ച​തു എനി​ക്കു നല്ല ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടു്. മുൻ​സി​പ്പാ​ലി​റ്റി​യു​ടെ കല്പ​ന​യ​നു​സ​രി​ച്ചു കത്തി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന മണ്ണെ​ണ്ണ വി​ള​ക്കു​കൾ തെ​രു​വു​ക​ളിൽ നി​ന്നു അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി. പകരം കമ്പി​ക്കാ​ലു​ക​ളി​ലെ രജത തളി​ക​ക​ളിൽ ചേർ​ന്ന സ്ഫ​ടി​ക​ഗോ​ള​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ളി​ലാ​യി വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി​യു​ടെ പ്ര​ഭാ​പൂ​രം. സന്ധ്യ​ക്കു വീ​ട്ടു​വാ​തിൽ​ക്കൽ നിൽ​ക്കു​മ്പോൾ മന്തു​കാ​ലു​ള്ള ഒരു പാവം കരി​ങ്കൽ​ത്തൂ​ണിൽ ഏണി​ചാ​രി പ്ര​യാ​സ​പ്പെ​ട്ടു കയറി മണ്ണെ​ണ്ണ ഒഴി​ച്ചു ഒര​വ്യ​ക്ത​ദീ​പ​ത്തി​നു ജനനം നൽ​കു​ന്ന​തു ഞാൻ പല തവണ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. അന്ന​ത്തെ ദിവസം അയാൾ വന്നി​ല്ല. സൂ​ക്ഷ്മം ആറു​മ​ണി​ക്കു വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി​ദീ​പം സ്വയം പ്ര​കാ​ശി​ച്ചു. ഇരു​ണ്ട പട്ട​ണ​മാ​കെ വെ​ള്ളി​വെ​ളി​ച്ചം. അതിൽ നീ​ന്തി​തു​ടി​ച്ചു പവർ ഹൗ​സി​നു സമീ​പ​ത്തെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ ആ സൗ​ധ​ത്തിൽ ലക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​നു ദീ​പ​ങ്ങൾ. എന്തൊ​രു അതു​ല്യാ​നു​ഭൂ​തി​യാ​യി​രു​ന്നു ആ ദർശനം പ്ര​ദാ​നം ചെ​യ്ത​തു്! നാൽ​ക്കാ​ലി​കൾ മാ​ത്രം പ്ര​തി​ദി​നം ആവിർ​ഭ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തു റൊ​മാ​ന്റി​ക് യുഗം കേ​ര​ള​ത്തിൽ പൊ​ട്ടി​വി​ടർ​ന്ന​തി​നു തു​ല്യ​മായ ഒര​വ​സ്ഥ,

എന്നു വൽ​മീ​ക​പാ​ദൻ മണ്ണെ​ണ്ണ​വി​ള​ക്കു കത്തി​ച്ചി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തു

എന്നി​ങ്ങ​നെ വൈ​ദ്യു​ത​ശ​ക്തി​യു​ടെ കാ​ല്പ​നി​ക​ശോഭ പ്ര​സ​രി​ക്കു​ക​യാ​യി …കാലം കഴി​ഞ്ഞു. ഇന്നു വി​ദ്യു​ച്ഛ​ക്തി ദീ​പ​ത്തി​നു പ്ര​കാ​ശ​മി​ല്ല. വോൾ​ട്ടേ​ജ് ഡ്രോ​പ്പു പോലും! എഴു​താൻ വയ്യ. വാ​യി​ക്കാൻ വയ്യ. ടെ​ലി​വി​ഷൻ സെ​റ്റി​ലെ ഇമേ​ജു​കൾ കട​ലി​ലെ തിരകൾ പോലെ വള​യു​ന്നു. ഇതു സെ​റ്റി​നു കേ​ടാ​ണ​ത്രേ. ആയി​ക്കൊ​ള്ള​ട്ടെ. കണ്ണി​നു വരു​ന്ന കേ​ടി​നെ​ക്കാൾ ഗൗ​ര​വ​മി​ല്ല​ല്ലോ അതി​നു്. വൈ​ദ്യുത ശക്തി​ക്കു മങ്ങ​ലേ​റ്റ​തു​പോ​ലെ കാ​ല്പ​നി​ക​ത​യ്ക്കും മങ്ങൽ. കരി​ങ്കൽ​ത്തൂ​ണിൽ ഏണി​ചാ​രി ഇടു​പ്പി​ലെ കു​പ്പി​യിൽ​നി​ന്നു മണ്ണെ​ണ്ണ എടു​ത്തു വി​ള​ക്കി​ലൊ​ഴി​ച്ചു കത്തി​ക്കു​ന്ന കാലം വരാൻ​പോ​കു​ന്നു. പല കവി​ക​ളും തറ്റു​ടു​ത്തു ഏണി തോ​ളി​ലേ​ന്തി​പ്പോ​കു​ന്ന​തു ഇവി​ടെ​യി​രു​ന്നാൽ കാണാം.

ഇവി​ടി​രു​ന്നാൽ അതു മാ​ത്ര​മ​ല്ല കാ​ണു​ന്ന​തു്. അതി ഭാ​വു​ക​ത്വം, അവാ​സ്ത​വി​ക​ത്വം, കല​യു​ടെ നാ​ട്യം ഇവ​കൊ​ണ്ടു മനു​ഷ്യ​രെ നി​ഗ്ര​ഹി​ക്കാ​നെ​ത്തു​ന്ന കെ. പി. ഭവാ​നി​യെ​യും കാണാം. ‘വനിത’യുടെ മൂ​ന്നാം ലക്ക​ത്തി​ലൂ​ടെ​യാ​ണു ശ്രീ​മ​തി​യു​ടെ ആഗമനം. ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ പെ​ണ്ണു​ങ്ങൾ​ക്കൊ​ക്കെ ഭർ​ത്താ​വു ശ്രീ​യേ​ട്ട​നും ശങ്ക​ര​യേ​ട്ട​നു​മാ​ണ​ല്ലോ. ദേ​വി​യു​ടെ ശ്രീ​യേ​ട്ടൻ പരമ സാ​ത്ത്വി​ക​നും പച്ച​വെ​ള്ളം ചവ​ച്ചു കു​ടി​ക്കു​ന്ന മാർ​ജ്ജാ​ര​നു​മാ​യി​രു​ന്നു. അപ്പോൾ ദേ​വി​ത​ന്നെ ഒരു വേ​ല​ക്കാ​രി​യെ നി​യ​മി​ച്ചു. അവളെ ജോ​ലി​ക്കാ​ക്ക​രു​തെ​ന്നു മാ​ന്യ​നായ ശ്രീ​യേ​ട്ടൻ പറ​ഞ്ഞ​താ​ണു്. കേ​ട്ടി​ല്ല ദേ​വ്യ​നു​ജ​ത്തി. “നോ മാൻ ഇസ് ഓണ​റ​ബിൾ.” ശ്രീ​യേ​ട്ടൻ ജോ​ലി​ക്കാ​രി​യു​ടെ കൂടെ കി​ട​പ്പാ​യി. അതു നിർ​ബ്ബാ​ധം നട​ത്താൻ വേ​ണ്ടി ദേ​വി​യെ ഭ്രാ​ന്തി​യാ​ക്കി മു​റി​യി​ലി​ട്ടു പൂ​ട്ടി. സ്ത്രീ​യു​ടെ വഞ്ചന എപ്പോ​ഴും മി​സ്റ്റീ​രി​യ​സാ​ണു്: പു​രു​ഷ​ന്റേ​തു അങ്ങ​നെ​യ​ല്ല താനും. അതു​കൊ​ണ്ടു വേ​ല​ക്കാ​രി ദേ​വി​യെ വഞ്ചി​ച്ച​തു അത്ഭു​താ​വ​ഹം. ശ്രീ​യേ​ട്ടൻ ദേ​വി​യ​നു​ജ​ത്തി​യെ വഞ്ചി​ച്ച​തു തി​ക​ച്ചും സ്വാ​ഭാ​വി​ക​വും. ഈ അത്ഭു​താം​ശ​ത്തെ​യും സ്വാ​ഭാ​വി​കാം​ശ​ത്തെ​യും കല​യു​ടെ ഭാ​ഷ​യിൽ ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കാൻ കെ. പി. ഭവാ​നി​ക്കു അറി​ഞ്ഞു കുടാ. അവർ ആ അത്യു​ക്തി​യി​ലേ​ക്കും അതി​ഭാ​വു​ക​ത്വ​ത്തി​ലേ​ക്കും ചെ​ന്നു കയ​റു​ന്നു. സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തിൽ​പ്പോ​ലു​മു​ണ്ടു് ഈ ന്യൂ​ന​ത​കൾ. ശ്രീ​യേ​ട്ടൻ ദേ​വി​യോ​ടു പറ​യു​ന്ന​തു കേ​ട്ടാ​ലും: “ദേവീ, എന്നെ മത്തു പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്നു നി​ന്റെ​യീ സു​ഗ​ന്ധം.” ഭാ​ഗ്യം അയാൾ ഇത്ര​യ​ല്ലേ പറ​ഞ്ഞു​ള്ളു. “ദേവീ, ഭഗ​വ​തി​യു​ടെ വദന സരോ​ജ​ത്തിൽ നി​ന്നു ഉദ്ഗ​മി​ക്കു​ന്ന ഈ പരി​മ​ള​ധോ​ര​ണി എന്നെ മാ​ദ​ക​ല​ഹ​രി​ക്കു വി​ധേ​യ​നാ​ക്കി അർ​ദ്ധ​സു​ഷു​പ്തി​യു​ടെ ആന്ദോ​ള​നാ​വ​സ്ഥ​യി​ലേ​ക്കു നയി​ക്കു​ന്ന​ല്ലോ” എന്നാ​ണു ശ്രീ​യേ​ട്ടൻ കാ​ച്ചി​യ​തെ​ങ്കിൽ അതും സഹി​ക്കാൻ വാ​യ​ന​ക്കാർ നിർ​ബ്ബ​ദ്ധ​രാ​കു​മ​ല്ലോ. ഇമ്മ​ട്ടിൽ സം​ഭാ​ഷ​ണ​മെ​ഴു​തി​യെ​ഴു​തി, വർ​ണ്ണന നട​ത്തി നട​ത്തി കഥാ​കാ​രി വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ കര​യി​പ്പി​ക്കാൻ തന്നെ തീ​രു​മാ​നി​ക്കു​ന്നു. വഞ്ചി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ദേ​വി​യു​ടെ കാലിൽ കയ​റു​കെ​ട്ടി അവളെ മു​റി​യി​ല​ട​യ്ക്കു​ന്നു. ദേവി കി​റു​ക്കി​യാ​ണ​ത്രേ. ഈ ഭ്രാ​ന്തു കണ്ടി​ട്ടും ശ്രീ​യേ​ട്ട​ന്റെ ക്രൂ​രത കണ്ടി​ട്ടും വാ​യ​ന​ക്കാ​രായ നമ്മൾ​ക്കു ഒരു ചാ​ഞ്ച​ല്യ​വു​മി​ല്ല. കഥ അസ​ത്യ​പൂർ​ണ്ണ​മാ​യാൽ അങ്ങ​നെ​യേ സം​ഭ​വി​ക്കൂ. ബു​ദ്ധി വളരെ കു​റ​ഞ്ഞ​വർ​ക്കു വേ​ണ്ടി രചി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ബു​ദ്ധി​ശൂ​ന്യ​മായ ഒരു കഥ​യാ​ണി​തു്.

യു​വ​തി​യും യു​വാ​വും കട​പ്പു​റ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു. രാ​ത്രി. ഒരു നക്ഷ​ത്ര​ത്തെ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു അവൾ ചോ​ദി​ക്കു​ക​യാ​ണു്: “ആ കാ​ണു​ന്ന നക്ഷ​ത്ര​ത്തി​ലേ​ക്കു എന്തു ദൂരം വരും?” അയാ​ളു​ടെ മറു​പ​ടി: “4.3 പ്ര​കാ​ശ​വർ​ഷം.” ഇമ്മ​ട്ടിൽ ഉത്ത​രം നൽ​കു​ന്ന​വർ അവ​ളു​ടെ കാ​മു​ക​നാ​യി​രി​ക്കാൻ യോ​ഗ്യ​ന​ല്ല. അയാൾ​ക്കു ഫി​സി​ക്സ് ഡി​പ്പാർ​ട്ടു​മെ​ന്റിൽ അദ്ധ്യാ​പ​ക​നാ​യി പോകാം. നേരേ മറി​ച്ചു അയാൾ “ദൂ​ര​മൊ​ട്ടു​മി​ല്ല​ല്ലോ. നക്ഷ​ത്രം എന്റെ അടു​ത്ത​ല്ലേ ഇരി​ക്കു​ന്ന​തു്” എന്നു മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞാ​ലോ? പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​യാ​ണു ആ മനു​ഷ്യ​നെ​ന്നു നമ്മൾ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടും. ദൂ​ര​ത്തെ പ്ര​കാ​ശ​വർ​ഷ​മാ​ക്കു​ന്ന​വൻ ഏക കേ​ന്ദ്രാ​ഭി​മു​ഖ്യ​മു​ള്ള​വ​നാ​ണു്. അവനു സഹൃ​ദ​യ​ത്വ​മി​ല്ല. കേ​ന്ദ്ര പരാ​ങ്മു​ഖ​നാ​ണു കാ​മു​കി​യെ നക്ഷ​ത്ര​മാ​യി​ക്ക​ണ്ടു ദൂ​ര​ത്തെ ഹനി​ക്കു​ന്ന​തു്. അവൻ കവി​യ​ത്രേ. ആദ്യം പറഞ്ഞ ആളുകൾ കഥ​യെ​ഴു​തു​മ്പോൾ അവ കെ. പി. ഭവാനി എഴു​തിയ കഥ പോ​ലെ​യാ​കും. മനോ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ “തെ​റ്റു​ന്ന കണ​ക്കു കൂ​ട്ട​ലു​കൾ” എന്ന കഥ​പോ​ലെ​യാ​കും. കാർ​ത്തി​ക​പ്പ​ള്ളി രാ​ജ​ന്റെ ഈ കഥയിൽ രു​ഗ്മി​ണി അന്തർ​ജ്ജ​ന​ത്തെ കാണാം. പതി​വാ​യി അവളെ തു​റി​ച്ചു നോ​ക്കി ക്ലേ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​വ​നാ​ണു് രാ​ധാ​കൃ​ഷ്ണൻ. ഒരു ദിവസം രു​ഗ്മി​ണി വൈകി വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു പോ​യ​പ്പോൾ അവനും പിറകേ പോയി. സൗ​ക​ര്യം കി​ട്ടു​മ്പോൾ അവൻ തന്നെ ബലാൽ​സം​ഗം ചെ​യ്യു​മെ​ന്നു് അവൾ പേ​ടി​ച്ചു. പക്ഷേ രാ​ധാ​കൃ​ഷ്ണൻ അവളെ വീ​ട്ടിൽ കൊ​ണ്ടാ​ക്കി​യി​ട്ടു തി​രി​ച്ചു​പോ​ന്നു. തോ​ന്ന​ലു​കൾ​ക്കു യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​മി​ല്ല. മനു​ഷ്യ​ന്റെ അന്ത​രം​ഗം ആരു​ക​ണ്ടു? ഇതാണു കഥാ​കാ​രൻ ഉപ​ന്യ​സി​ക്കു​ന്ന രഹ​സ്യം. നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ഒരു സാ​ധാ​രണ സം​ഭ​വ​ത്തിൽ സങ്കീർ​ണ്ണ​മാ​യ​തും നൂ​ത​ന​മാ​യ​തു​മായ ഒരു ‘ഘടന’ നിർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന​വ​നാ​ണു കലാ​കാ​രൻ. സ്ത്രീ​കൾ ആഭരണം കടം​വാ​ങ്ങി അണി​യു​ന്ന​തു് സർ​വ​സാ​ധാ​ര​ണ​മായ സംഭവം. ആ സം​ഭ​വ​ത്തെ മോ​പ​സാ​ങ്ങ് നവീ​ന​വും സങ്കീർ​ണ്ണ​വു​മായ ഘട​ന​യാ​ക്കി മാ​റ്റി​യ​തു ‘നെ​ക്ക്ലി​സ്’ എന്ന കഥയിൽ ദർ​ശി​ക്കാം. പനി​നീർ​പ്പൂ പനി​നീർ​പ്പൂ​വാ​ണെ​ന്നു പറയാം. അതു പൂ​വ​ല്ല രാ​ജ്ഞി​യാ​ണെ​ന്നു പറയാം. പൂ​വാ​ണെ​ന്നു സമ്മ​തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു രാ​ജ്ഞി​യാ​ക്കി അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കാം. ഈ മൂ​ന്നാ​മ​ത്തെ അവ​ത​ര​ണ​മാ​ണു് കലാ​പ്ര​ക്രി​യ​യോ​ടു ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട​തു്. (റസ്ക്കി​ന്റെ ആശയം—ഓർ​മ്മ​യിൽ നി​ന്നു കു​റി​ക്കു​ന്ന​തു്.) കാർ​ത്തി​ക​പ്പ​ള്ളി രാജൻ പൂ​വി​നെ പൂ​വാ​യി മാ​ത്രം കാ​ണു​ന്ന അര​സി​ക​നാ​ണു്.

തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ ഒരു ഹോ​ട്ട​ലിൽ പല​ഹാ​ര​വും ചാ​യ​യും മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തു​കൊ​ണ്ടു​വ​യ്ക്കു​ക​യും പി​ന്നീ​ടു് എച്ചിൽ​പ്പാ​ത്രം എടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു പോ​വു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരു ബാലൻ ബി. കോം പരീ​ക്ഷ ജയി​ച്ച​വ​നാ​ണു്. ആകൃതി സൗ​ഭ​ഗ​വും കു​ലീ​ന​ത​യു​മു​ള്ള ആ പയ്യ​നോ​ടു് “ഏതു​വ​രെ പഠി​ച്ചു?” എന്നു ഞാ​നൊ​രി​ക്കൽ ചോ​ദി​ച്ചു. അങ്ങ​നെ​യാ​ണു് അയാൾ ബി. കോം ജയി​ച്ചു​വെ​ന്നു ഞാൻ ഗ്ര​ഹി​ച്ച​തു്. കെ. എസ്. രാജൻ മനോ​രാ​ജ്യം വാ​രി​ക​യിൽ വരച്ച ഒരു ഹാ​സ്യ​ചി​ത്ര​ത്തിൽ എം. എ ജയി​ച്ച ഒരു കൂ​ലി​ക്കാ​ര​നെ കാണാം. ചു​മ​ടു് എടു​ത്തു ജീ​വി​ക്കു​ക​യാ​ണു് അവൻ. ബി. കോം. പരീ​ക്ഷ ജയി​ച്ച പയ്യ​നെ എനി​ക്കു പരി​ച​യ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ രാ​ജ​ന്റെ കാർ​ട്ടൂൺ വി​ശ്വ​സ​നീ​യ​മ​ല്ല എന്നു ഞാൻ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടു​മാ​യി​രു​ന്നു. വളരെ വൈ​കാ​തെ പി. എച്ച്. ഡി​ക്കാർ​ക്കും എച്ചി​ലെ​ടു​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി വരു​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. ‘ബിഗ് ബി​സ്നെ​സ്സ്’ സർ​ക്കാ​രി​നെ​യും സമൂ​ഹ​ത്തെ​യും ഭരി​ക്കു​മ്പോൾ അതു​ണ്ടാ​കും. ബാ​ങ്കിൽ​ച്ചെ​ന്നു് രണ്ടാ​യി​രം രൂപ പ്ര​തി​മാ​സ​ശ​മ്പ​ളം വാ​ങ്ങേ​ണ്ട പയ്യൻ ഹോ​ട്ട​ലി​ലെ എച്ചിൽ പാ​ത്ര​മെ​ടു​ക്കാ​നാ​യി പോകും. സം​ശ​യ​മു​ണ്ടോ വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു്? എങ്കിൽ വേളൂർ കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി യോടു് എഴു​തി​ച്ചോ​ദി​ക്കൂ. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നും ഈ പയ്യ​നെ അറി​യാം.

ഇരു​ട്ട​ത്താ​ണു് പി​ച്ചി​പ്പൂ​വി​ന്റെ സൗ​ര​ഭ്യം സാ​ന്ദ്ര​ത​യോ​ടെ അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്. ദുർ​ഗ​ന്ധ​ത്തി​ന്റെ തീ​വ്ര​ത​യും അന്ധ​കാ​ര​ത്തി​ലാ​ണു് നമ്മൾ അറി​യുക. പകൽ​സ​മ​യ​ത്താ​ണെ​ങ്കി​ലോ? സാ​ന്ദ്ര​ത​യി​ല്ല, തീ​വ്ര​ത​യി​ല്ല, മണ​മ​റി​യും, നാ​റ്റ​മ​റി​യും. അത്രേ​യു​ള്ളൂ. ചേ​തോ​ഹ​ര​ങ്ങ​ളായ കലാ​സൃ​ഷ്ടി​കൾ കു​റ​വായ സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ, കലാ​രാ​ഹി​ത്യം ഇരു​ട്ടു​പ​ര​ത്തു​ന്ന വേ​ള​യിൽ ഇട​ത്ത​രം കൃ​തി​കൾ ഉജ​ജ്വ​ല​ശോ​ഭ​പ്ര​സ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​താ​യി നമ്മു​ക്കു തോ​ന്നും. അവ​യു​ടെ യഥാർ​ത്ഥ​സ്വ​ഭാ​വം അറി​യ​ണ​മെ​ങ്കിൽ വി​ശ്വ​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ രത്ന​ങ്ങ​ളു​ടെ നടു​ക്കു് അവ​കൊ​ണ്ടു​വ​ച്ചു നോ​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണു്.

പ്ര​ശ​സ്ത​നായ ഒര​ഭി​നേ​താ​വു് എന്റെ ഒര​ക​ന്ന​ബ​ന്ധു​വാ​ണു്. വൃ​ദ്ധ​നായ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കു​റേ​നാ​ളാ​യി കാ​ണാ​നി​ല്ലാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് മറ്റൊ​രു ബന്ധു​വി​നോ​ടു് ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു: നമ്മു​ടെ…അമ്മാ​വ​നെ ഇപ്പോൾ കാ​ണാ​റി​ല്ല​ല്ലോ. എന്തു പറ്റി അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു്?

ബന്ധു മറു​പ​ടി നൽകി:

…ചേ​ട്ടൻ മരി​ച്ചി​ട്ടു കാ​ല​മെ​ന്താ​യി! അറി​ഞ്ഞി​ല്ലേ?

ഞാൻ:

മരി​ച്ചോ? അയ്യോ ഞാ​ന​റി​ഞ്ഞി​ല്ല​ല്ലോ.

ബന്ധു:

മകൻ നേ​ര​ത്തേ മരി​ച്ചു. പി​ന്നീ​ടു് ചേ​ട്ട​നും മരി​ച്ചു.

ഈ സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നു ശേഷം മൂ​ന്നു മാസം കഴി​ഞ്ഞു. തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ മോഡേൺ ബു​ക്സിൽ നി​ന്നു് ഞാൻ റോ​ഡി​ലേ​ക്കി​റ​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ മരി​ച്ചു​വെ​ന്നു പറഞ്ഞ അഭി​നേ​താ​വു് തി​ടു​ക്ക​ത്തിൽ നട​ന്നു​വ​രു​ന്നു. ഞാൻ അത്ഭു​ത​പ്പെ​ട്ടു. ഒന്നു ഞെ​ട്ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. സംശയം തന്നെ.

എങ്കി​ലും അടു​ത്തു ചെ​ന്നു വി​ന​യ​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി​ച്ചു:

ആരാ​ണു്?

അദ്ദേ​ഹം:

കൃ​ഷ്ണൻ നാ​യ​ര​ല്ലേ? എന്നെ മറ​ന്നു​പോ​യോ? ഞാൻ …നായർ.

അതു​കേ​ട്ടു ഞാൻ കൂ​ടു​തൽ വി​ന​യ​ത്തോ​ടെ അറി​യി​ച്ചു:

ക്ഷ​മി​ക്ക​ണം അമ്മാ​വൻ. ശേ​ഖ​ര​പി​ള്ള ഒരു വാർ​ത്ത പറ​ഞ്ഞ​തു് ഞാൻ വി​ശ്വ​സി​ച്ചു​പോ​യി.

ബു​ദ്ധി​മാ​നായ അദ്ദേ​ഹം ഉടനെ ചോ​ദി​ച്ചു:

അവൻ പറ​ഞ്ഞാ​യി​രി​ക്കും ഞാൻ ചത്തു​പോ​യെ​ന്നു്, അല്ലേ? ആങ്. മരി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല.

ഞങ്ങൾ കു​റ​ച്ചു​നേ​രം സം​സാ​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു നി​ന്നു. പി​ന്നെ പി​രി​ഞ്ഞു. മരി​ച്ചു​വെ​ന്നു ഞാൻ വി​ശ്വ​സി​ച്ച വ്യ​ക്തി​യെ റോഡിൽ വച്ചു കണ്ട​പ്പോൾ എനി​ക്കു​ണ്ടായ അദ്ഭു​ത​മാ​ണു് ഫാ​ന്റ​സി ഉള​വാ​ക്കു​ന്ന​തു്. വി​ശ്വ​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ ഉത്കൃ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളായ ഫാ​ന്റ​സി​കൾ നോ​ക്കൂ. ഈ അദ്ഭു​താം​ശം കാണും. അദ്ഭു​താം​ശം നി​ത്യ​ജീ​വിത യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ത്തോ​ടു് ബന്ധ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യും. ജോ​വ​ന്നി പപ്പി​നി യുടെ The Sick Gentleman’s Last Visit ഹ്വാ​ലി​യോ കോർ​ട്ടാ​സാ​റി ന്റെ House Taken Over, പു​ഷ്കി​ന്റെ The Queen of Spades, ഡബ്ൾ​യു. ഡബ്ൾ​യു. ജേ​ക്ക​ബ്സി ന്റെ The Monkey’s Paw ഈ ഫാ​ന്റ​സി​കൾ ഉദാ​ഹ​ര​ണ​ങ്ങൾ. യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ത്തിൽ നി​ന്നു​ള്ള അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​വും എന്നാൽ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​വു​മായ വി​കാ​സ​മാ​ണു് അദ്ഭു​താം​ശം. അക്ബർ കക്ക​ട്ടിൽ മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ലെ​ഴു​തിയ ‘ഈ ജീ​വി​തം’ എന്ന ഫാ​ന്റ​സി​യിൽ നിത്യ ജീവിത യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​മു​ണ്ടു്. പക്ഷെ അദ്ഭു​താം​ശം ആ യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ത്തിൽ​നി​ന്നു നൈ​സർ​ഗ്ഗി​ക​ത​യോ​ടെ വി​കാ​സം കൊ​ള്ളു​ന്ന​ത​ല്ല. കറ​ന്റു ബി​ല്ലി​ന്റെ പണ​മ​ട​യ്ക്ക​ണം എന്നു ഭാര്യ ഭർ​ത്താ​വി​നോ​ടു പറ​യു​ന്നു. പക്ഷേ അയാൾ പണം തലേ​ദി​വ​സം തന്നെ അവളെ ഏല്പി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​താ​ണു്. മറവി ഭാ​ര്യ​ക്കോ ഭർ​ത്താ​വി​നോ? ഇങ്ങ​നെ വി​സ്മൃ​തി​യു​ടെ പല സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ കഥാ​കാ​രൻ കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്നു. ഒടു​വിൽ, സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ​ക്കു തമ്മിൽ ബന്ധ​മി​ല്ല, വ്യ​ക്തി​കൾ തമ്മിൽ ബന്ധ​മി​ല്ല എന്ന ദാർ​ശ​നിക സത്യം സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹം കഥ പരി​സ​മാ​പ്തി​യിൽ എത്തി​ക്കു​ന്നു. ഫാ​ന്റ​സി അടി​ച്ചേ​ല്പി​ച്ച വി​ര​സ​മായ കഥ​യാ​ണി​തു്. Fantastic Literature-​ൽപ്പെട്ട മാ​സ്റ്റർ​പീ​സു​കൾ അക്ബർ കക്ക​ട്ടിൽ വാ​യി​ച്ചാൽ ഞാ​നി​വി​ടെ പറ​ഞ്ഞ​തി​ന്റെ സത്യാ​ത്മ​കത അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് ഗ്ര​ഹി​ക്കാ​നാ​വും.

മൗ​ലി​കത എന്ന​തു് പുതിയ ആവി​ഷ്ക​രണ രീ​തി​യ​ല്ല, നവീ​ന​ത​യെ ലക്ഷ്യ​മാ​ക്കി​യു​ള്ള പ്ര​മേ​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ കണ്ടു​പി​ടി​ത്ത​മ​ല്ല എന്നു നോബൽ സമ്മാ​നം നേടിയ ഐസ​ക്ക് ബാ​ഷേ​വി​സ് സി​ങ്ങർ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. അസാ​ധാ​ര​ണ​മായ ആർ​ജ്ജ​വ​ത്തോ​ടെ (sincerity) സ്വ​ന്തം രഹ​സ്യ​ചി​ന്ത​ക​ളേ​യും വി​ചി​ത്ര വാ​സ​ന​ക​ളേ​യും കലാ​സൃ​ഷ്ടി​ക​ളി​ലൂ​ടെ ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു് മൗ​ലി​കത പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് (ക്നൂ​ട്ട് ഹാം​സൂ​ണി ന്റെ Hunger എന്ന നോ​വ​ലി​നു് സി​ങ്ങർ എഴു​തിയ അവ​താ​രിക). ഈ രീ​തി​യിൽ തി​ക​ഞ്ഞ മൗ​ലി​കത പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സി​ദ്ധി​ക​ളു​ള്ള കവി​യും കഥാ​കാ​രി​യു​മാ​ണു് മാ​ധ​വി​ക്കു​ട്ടി (കമ​ലാ​ദാ​സ്). മാ​ധ​വി​ക്കു​ട്ടി​ക്ക് സദൃ​ശ​യാ​യി മാ​ധ​വി​ക്കു​ട്ടി മാ​ത്ര​മേ​യു​ള്ളൂ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ. വി​ശ്വ​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്റെ മാ​ന​ദ​ണ്ഡം കൊ​ണ്ടു് അള​ക്കു​മ്പോ​ഴും അവ​രു​ടെ കഥ​കൾ​ക്ക് പോ​രാ​യ്മ ഉണ്ടാ​കു​ന്നി​ല്ല. കാ​വ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ര്യ​വും വി​ഭി​ന്ന​മ​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് വി​ഖ്യാ​ത​നായ നി​രൂ​പ​കൻ William Walsh (ലീ​ഡ്സ് സർ​വ്വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ലെ പ്രൊ​ഫ​സ്സർ) ഇങ്ങ​നെ എഴു​തി​യ​തു്: One of the most striking of the several women poets is Kamala Das who communicates a powerfully female sensibility in “An Introduction”. ഈ സെൻ​സി​ബി​ലി​റ്റി​യു​ടെ സ്വ​ഭാ​വം അന​തി​വി​സ്ത​ര​മാ​യി, എന്നാൽ സത്യാ​ത്മ​ക​മാ​യി വി. രാ​ജ​കൃ​ഷ്ണൻ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്നു (മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ലെ ലേഖനം).

അനു​ഗൃ​ഹീ​ത​യായ ഈ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​രി​യെ ചിലർ കള്ള​ക്ക​ത്തു​കൾ അയ​ച്ചും ഐഡൻ​ഡി​റ്റി വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കാ​തെ ഫോണിൽ കൂടെ പരുഷ വാ​ക്കു​കൾ പറ​ഞ്ഞും പീ​ഡി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നു് അവ​രു​ടെ ഒരു​കാ​വ്യ​ത്തിൽ നി​ന്നു് നമ്മൾ മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു (മാ​തൃ​ഭൂ​മി–ലക്കം 9). പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട വാ​യ​ന​ക്കാർ ഒന്നാ​ലോ​ചി​ക്കൂ. നമ്മ​ളാ​രെ​ങ്കി​ലും ആർ​ക്കെ​ങ്കി​ലും കള്ള​ക്ക​ത്ത​യ​യ്ക്കു​മോ? ടെ​ലി​ഫോൺ കൈ​യി​ലെ​ടു​ത്താൽ നമ്മ​ളാ​രെ​ന്നു് സ്പ​ഷ്ട​മാ​ക്കാ​ന​ല്ലേ നമു​ക്ക് തി​ടു​ക്കം. നേ​ര​മ്പോ​ക്കി​നു് വല്ല കള്ള​വും വല്ല​പ്പോ​ഴും പറ​യു​മെ​ന്ന​ല്ലാ​തെ അന്യ​നെ വഞ്ചി​ക്കാൻ വേ​ണ്ടി അസ​ത്യ​പ്ര​സ്താ​വം നട​ത്തു​മോ? ഇല്ല. അതേ​സ​മ​യം നമ്മൾ തി​ക​ഞ്ഞ ലൗ​കി​ക​ന്മാ​രു​മാ​ണു്. ക്രി​സ്തു വോ ശ്രീ​രാ​മ​കൃ​ഷ്ണ പര​മ​ഹം​സ​നോ രമ​ണ​മ​ഹർ​ഷി യോ അല്ല നമ്മ​ളാ​രും. അപ്പോൾ കള്ള​ക്ക​ത്ത​യ​യ്ക്കു​ന്ന​വർ, ടെ​ലി​ഫോ​ണിൽ കൂടി തങ്ങ​ളാ​രെ​ന്നു് സ്പ​ഷ്ട​മാ​ക്കാ​തെ തെറി പറ​യു​ന്ന​വർ ഇവ​രൊ​ക്കെ അധ​മ​ന്മാ​രാ​ണെ​ന്ന​തു് സത്യം. ഇക്കൂ​ട്ട​രെ അവ​ഗ​ണി​ക്കു​ക​യാ​ണു് വേ​ണ്ട​തു്. എനി​ക്ക് കി​ട്ടു​ന്ന തെ​റി​ക്ക​ത്തു​കൾ ഒരു ക്ഷോ​ഭ​വും കൂ​ടാ​തെ ഞാൻ വാ​യി​ക്കു​ന്നു. ടെ​ലി​ഫോ​ണിൽ കൂടി തെ​റി​വി​ളി​ക്കു​ന്ന​വ​ന്റെ എല്ലാ അസ​ഭ്യ​പ​ദ​ങ്ങ​ളും ഞാൻ ക്ഷ​മ​യോ​ടെ കേൾ​ക്കു​ന്നു. “ചങ്ങാ​തീ, നി​ങ്ങൾ കോ​പി​ക്കു​ന്ന​തിൽ അർ​ത്ഥ​മി​ല്ല” എന്നു് ആ മനു​ഷ്യ​നോ​ടു് പറ​യു​ന്നു. പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​നി​യായ മാ​ധ​വി​ക്കു​ട്ടി​യെ ഉപ​ദേ​ശി​ക്കാൻ എനി​ക്ക് അർ​ഹ​ത​യി​ല്ല. എങ്കി​ലും പറ​യു​ന്നു “ഈ മനു​ഷ്യാ​ധ​മ​ന്മാ​രെ അവ​ഗ​ണി​ക്കൂ”.

‘ചക്കീ​ച​ങ്കര’മെന്ന ഹാ​സ്യ​നാ​ട​ക​ത്തി​ന്റെ കർ​ത്താ​വായ രാ​മ​ക്കു​റു​പ്പി​ന്റെ നേ​ര​മ്പോ​ക്കു​കൾ പ്ര​സി​ദ്ധ​ങ്ങ​ളാ​ണു്. കോ​ളേ​ജിൽ അദ്ധ്യാ​പ​ക​നാ​യി​രു​ന്ന അദ്ദേ​ഹം കാ​ല​ത്തു് വൈ​കി​യാ​ണു് എത്തി​യ​തു്. പ്രിൻ​സി​പ്പൽ സാ​യി​പ്പ് “എന്തേ താ​മ​സി​ച്ച​തു?” എന്നു ചോ​ദി​ച്ചു. “എന്തു പറയാൻ സാ​യ്പേ, വലിയ മഴ. ആറ​ന്നൂർ ഏല​യി​ലെ വര​മ്പിൽ ഒരടി മു​മ്പോ​ട്ടു വച്ചാൽ രണ്ട​ടി പു​റ​കോ​ട്ടു പോകും” എന്നു മറു​പ​ടി. “രണ്ട​ടി പി​റ​കോ​ട്ടു പോ​കു​മെ​ങ്കിൽ നി​ങ്ങൾ ഇവിടെ എങ്ങ​നെ എത്തി?” രാ​മ​ക്കു​റു​പ്പു് പറ​ഞ്ഞു: “ഞാൻ തി​രി​ഞ്ഞു നട​ന്നു.” ഇതു​പോ​ലൊ​രു കഥ ലങ്ക​യി​ലെ ഒരു വി​ദൂ​ഷ​ക​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഞാൻ കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. രാ​ജാ​വി​ന്റെ കു​തി​ര​യെ ഉദ്യാ​ന​ത്തി​ലേ​ക്ക് കൊ​ണ്ടു വരാൻ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള​വർ എത്ര ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടും സാ​ധി​ച്ചി​ല്ല. കു​തി​ര​യെ മുൻ​പോ​ട്ടു തള്ളു​മ്പോൾ അതു് രണ്ട​ടി പു​റ​കോ​ട്ടു് പോകും. അപ്പോൾ രാ​ജ​ക​ല്പ​ന​യ​നു​സ​രി​ച്ച് വി​ദൂ​ഷ​ക​നെ​ത്തി. അയാൾ കു​തി​ര​യു​ടെ പൃ​ഷ്ഠം ഉദ്യാ​ന​ത്തി​ന്റെ നേർ​ക്ക് തി​രി​ച്ചു വച്ചു. എന്നി​ട്ടു് അതി​ന്റെ പു​റ​കു​വ​ശ​ത്തു് തള്ളി. ഓരോ തവണ തള്ളു​മ്പോ​ഴും കുതിര രണ്ട​ടി പു​റ​കോ​ട്ടു വരും. ഇങ്ങ​നെ പല തവണ തള്ളി​യ​പ്പോൾ കുതിര ഉദ്യാ​ന​ത്തി​ലെ​ത്തി. കഥാ​ശ്വ​ത്തെ പി​റ​കോ​ട്ടു തള്ളു​ന്ന വ്യ​ക്തി​യാ​ണു് ഹബീബ് വല​പ്പാ​ടു്. തള്ളി​ത്ത​ള്ളി അദ്ദേ​ഹം അതിനെ എക്സ്പ്ര​സ്സ് വാ​രി​ക​യിൽ കൊ​ണ്ടു് നി​റു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഒരു വി​വാ​ഹിത കു​ഞ്ഞോ​ടു കൂടി എന്നും ഗേ​റ്റിൽ വന്നു നിൽ​ക്കു​ന്നു. ഒരു​ത്തൻ പതി​വാ​യി കു​ഞ്ഞി​നു് മു​ട്ടാ​യി കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. അതിൽ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും അവൾ​ക്ക് ഗേ​റ്റിൽ വന്നു നി​ല്ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ കഴി​യു​ന്നി​ല്ല. മു​ട്ടാ​യി കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വൻ കു​ഞ്ഞി​ന്റെ കവി​ളിൽ തലോ​ടി​യി​ട്ടാ​ണു് പോ​യ​തു്. അവൾ സ്വ​ന്തം കവിൾ തട​വി​ക്കൊ​ണ്ടു് പു​ഞ്ചി​രി തൂകി പോലും. വി​മർ​ശ​നം അർ​ഹി​ക്കാ​ത്ത വിധം ബാ​ലി​ശ​മായ കഥ; ക്ഷു​ദ്ര​മായ കഥ. പൂ​ന്തോ​ട്ട​ത്തി​ലാ​ണു് ഈ കു​തി​ര​യു​ടെ നിൽ​പ്പു്. നമ്മൾ ഒന്നു തള്ളി​യാൽ മതി, രണ്ട​ടി കൂടെ പു​റ​കോ​ട്ടു് വച്ച് അതു് വാ​രി​ക​യു​ടെ താളിൽ നി​ന്നു് പു​റ​ത്താ​കും. സം​സ്കാ​ര​ത്തെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ വരൂ. നമു​ക്ക് കു​തി​ര​യെ തള്ളാം.

ഞാൻ എറ​ണാ​കു​ള​ത്തു​നി​ന്നു് തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തേ​യ്ക്ക് വരി​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. എക്സ്പ്ര​സ്സ് ബസ്സ് കോ​ട്ട​യം ബസ്സ് സ്റ്റേ​ഷ​നിൽ വന്നു നി​ന്ന​പ്പോൾ പലരും ബസ്സിൽ കയറാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു. കണ്ട​ക്ടർ “സ്ഥ​ല​മി​ല്ല സ്ഥ​ല​മി​ല്ല” എന്നു് മൊ​ഴി​യാ​ടി​നി​ന്നു. അപ്പോൾ ഒരു തടിയൻ അതി​സു​ന്ദ​രി​യായ ഒരു കൃ​ശ​ഗാ​ത്രി​യു​മാ​യി എത്തി. അയാൾ ബസ്സിൽ കയറാൻ ശ്ര​മി​ച്ച​പ്പോൾ “തന്നോ​ട​ല്ലേ സ്ഥ​ല​മി​ല്ല എന്നു പറ​ഞ്ഞ​തു്” എന്നാ​യി കണ്ട​ക്ടർ. അയാൾ ഇളി​ഭ്യ​നാ​യി പിൻ​മാ​റി​യ​പ്പോൾ അതി​സു​ന്ദ​രി Let us try എന്നു തേ​ന്മൊ​ഴി ഉതിർ​ത്തു​കൊ​ണ്ടു് “ഞങ്ങ​ളെ​ക്കൂ​ടി കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​മോ?” എന്നു് ചി​രി​ചൊ​രി​ഞ്ഞു ചോ​ദി​ച്ചു. കണ്ട​ക്ടർ ആ തേനിൽ അലി​ഞ്ഞ​ലി​ഞ്ഞു് ഇല്ലാ​തെ​യാ​യി. “വരൂ” എന്നു​മാ​ത്രം ശബ്ദം. രണ്ടു​പേ​രും അക​ത്തു​ക​യ​റി ഇരി​പ്പാ​യി. അതി​സു​ന്ദ​രി​ക്കു കണ്ട​ക്ട​റു​ടെ സീ​റ്റ്. ടി​ക്ക​റ്റി​ന്റെ പണ​ത്തി​നു് കണ്ട​ക്ടർ കൈ​നീ​ട്ടി​യ​പ്പോൾ തടിയൻ പേ​ഴ്സെ​ടു​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി. പേ​ഴ്സ് ഒരു പൊ​തി​ക്കെ​ട്ടി​ന​ക​ത്താ​ണു്. നൂ​ല​ഴി​ക്കാൻ അയാൾ പത്തു​മി​നി​ട്ട് യത്നി​ച്ചി​ട്ടും പറ്റി​യി​ല്ല. ഒടു​വിൽ വലി​ച്ചു​പൊ​ട്ടി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു, പൊ​ട്ടു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു കണ്ട​പ്പോൾ നൂലു് കടി​ച്ചു​മു​റി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി. അവൾ അതു കണ്ടു. പൊതി കൈയിൽ വാ​ങ്ങി. നെയ്ൽ പോ​ളി​ഷ് ഇട്ട വി​ര​ലു​കൾ -- ലോ​ലാം​ഗു​ലി​കൾ – മൃ​ദു​ല​മാ​യി ചലനം കൊ​ണ്ടു. നൂ​ല​ഴി​ഞ്ഞു. പൊതി തു​റ​ന്നു. പേ​ഴ്സ് പു​റ​ത്താ​യി. എല്ലാം​കൂ​ടി ഒരു മി​നി​റ്റ് വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. ഇതാ​ണു് സ്ത്രീ​യു​ടെ വൈ​ദ​ഗ്ദ്യം. പു​രു​ഷൻ മേ​ശ​പ്പു​റം അല​ങ്കോ​ല​മാ​ക്കി ഇട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. സ്ത്രീ വന്നു് രണ്ടു നി​മി​ഷം കൊ​ണ്ടു് എല്ലാം അടു​ക്കി വയ്ക്കു​ന്നു. മേ​ശ​പ്പു​റം കാ​ന്തി ചി​ന്തു​ന്നു; ഒപ്പം അവ​ളു​ടെ സ്നേ​ഹ​വും. ഇതാ​ണു് ചെറിയ കാ​ര്യ​ത്തി​ല​ട​ങ്ങിയ വലിയ കാ​ര്യം.

ഡി. സി. ചെറിയ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ എന്നു തല​ക്കെ​ട്ടെ​ഴു​തി വലിയ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ​മാ​ത്രം പറ​യു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യെ കണ്ടു​സം​സാ​രി​ച്ചു. ഇന്ത്യൻ പ്ര​സി​ഡ​ന്റി​നോ​ടൊ​രു​മി​ച്ചു് “അര​മ​ണി​ക്കൂർ ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ചു.” കേരള ഹൗസിൽ 623 രൂ​പ​യാ​ണു് ‘പേ’ ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തു്. ട്രാ​വ​ലേ​ഴ്സ് ചെ​ക്ക് അദ്ദേ​ഹം കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ഹൗ​സി​ന്റെ അധി​കാ​രി​യായ ഡോ​ക്ടർ വെ​ങ്കി​ട്ട​നാ​രാ​യ​ണൻ തന്റെ സു​ഹൃ​ത്താ​ണെ​ന്നു് “ഒരു വശ​ത്തി​നു്” അറി​യി​ക്കു​ന്നു. കൂ​ടാ​തെ രണ്ടു മൂ​ന്നു ഫോൺ​കാ​ളു​ക​ളും നട​ത്തു​ന്നു. ഹൗ​സി​ലെ ജോ​ലി​ക്കാ​രൻ പേ​ടി​ച്ചു. അയാൾ ഡി. സി.-യുടെ ട്രാ​വ​ലേ​ഴ്സ് ചെ​ക്കു് വാ​ങ്ങി. ജയ​ഭേ​രി കേ​ട്ടാ​ലും: “അങ്ങ​നെ കേ​ര​ള​ഹൗ​സി​ന്റെ ചരി​ത്ര​ത്തിൽ ആദ്യം വാ​ങ്ങിയ ട്രാ​വ​ലെ​ഴ്സ് ചെ​ക്ക് എന്റേ​താ​വ​ണം.” ഡി. സി. ബോ​യൊ​ങ്ങിൽ കയറി; അദ്ദേ​ഹം വന്നു നി​ന്നി​ട്ടും ലേ​റ്റാ​യി എത്തിയ ബോ​യി​ങ്. ടി​ക്ക​റ്റ് ഒ. കെ. ആക്കി​യി​ല്ല. ഇതെ​നി​ക്കു് മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല. ട്രാൻ​പോർ​ട്ട് ബസിലെ നാ​ല്പ​തു പൈ​സ​യു​ടെ മഞ്ഞ ടി​ക്ക​റ്റ് മാ​ത്രം കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള എനി​ക്കെ​ങ്ങ​നെ മന​സ്സി​ലാ​കും? മൂ​ന്നു മണി​ക്കൂ​റും മൂ​ന്നു ഭക്ഷ​ണ​വും കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഡി. സി. കൊ​ച്ചി​യി​ലെ​ത്തി. ഇതൊ​ക്കെ ചെറിയ കാ​ര്യ​മ​ല്ല, വലിയ കാ​ര്യ​മാ​ണു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് കൂ​ങ്കു​മ​ത്തി​ലെ പം​ക്തി​യു​ടെ തല​ക്കെ​ട്ടു് ‘വലിയ കാ​ര്യ​ങ്ങൾ മാ​ത്രം’ എന്നു മാ​റ്റി​യാൽ നന്നാ​യി​രി​ക്കും. അതി​സു​ന്ദ​രി സീ​റ്റ് നേ​ടി​യ​തി​ലും പൊതി ഒരു നി​മി​ഷം​കൊ​ണ്ട​ഴി​ച്ചു് പേ​ഴ്സ് എടു​ത്ത​തി​ലും അവ​ളു​ടെ വി​ദ​ഗ്ദ്ധത ഞാൻ കണ്ടു. ഡി. സി. വർ​ണ്ണി​ക്കു​ന്ന കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് എനി​ക്കു് എന്തു കാണാൻ കഴി​ഞ്ഞു?

ഭാ​ഗ്യം എന്ന​തു് ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ പ്ര​ധാ​ന​ഘ​ട​ക​മാ​ണെ​ന്നു് കെ. എം. തരകൻ പറ​യു​ന്ന​തി​നോ​ടു് ഞാനും യോ​ജി​ക്കു​ന്നു. അല്ലെ​ങ്കിൽ എം. എസ്സി ഒന്നാം​ക്ലാ​സിൽ ജയി​ച്ച ഒരു ക്ലാർ​ക്കി​നെ ബു​ദ്ധി​ശ​ക്തി​യി​ല്ലാ​ത്ത മേ​ലു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻ ഭരി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ? (തര​ക​ന്റെ ലേഖനം മനോരമ ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ.)

‘ഖസാ​ക്കി​ന്റെ ഇതി​ഹാസ’ത്തെ അതർ​ഹി​ക്കു​ന്ന രീ​തി​യിൽ പ്ര​ശം​സി​ച്ചി​ട്ടു് ഡോ​ക്ടർ ജോർ​ജ്ജ് ഓണ​ക്കൂർ പറ​യു​ന്നു ആ നോ​വ​ലിൽ കാ​ണു​ന്ന​തു് പടി​ഞ്ഞാ​റൻ ദി​ക്കി​ലെ നി​ഷേ​ധ​മ​ല്ലെ​ന്നു്. ഭാ​ര​തീ​യ​ദർ​ശ​ന​ത്തി​ന്റെ സത്ത​യായ നൈ​ര​ന്ത​ര്യ​ബോ​ധ​മാ​ണു് നോ​വ​ലി​ലു​ള്ള​തെ​ന്നും. ഇതു ശരി​യാ​ണു്. ഇതിനു യോ​ജി​ച്ച മട്ടിൽ ചാ​ക്രി​ക​കാല സങ്ക​ല്പ​വും ഒ. വി. വിജയൻ സ്വീ​ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. (ലേഖനം ഗ്ര​ന്ഥ​ലോ​കം മാ​സി​ക​യിൽ)

ആദ്ധ്യാ​ത്മിക വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളിൽ തല്പ​ര​ത്വ​മു​ള്ള​വർ വാ​യി​ച്ചി​രി​ക്കേ​ണ്ട ഒരു പു​സ്ത​ക​മു​ണ്ടു് ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ: റൊം ലൻഡൗ എഴു​തിയ God is my Adventure. ആ ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തിൽ ജെ. കൃ​ഷ്ണ​മൂർ​ത്തി യു​മാ​യി ലൻഡൗ നട​ത്തിയ കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച​യു​ടെ ചേ​തോ​ഹ​ര​മായ വി​വ​ര​ണ​മു​ണ്ടു്. കൃ​ഷ്ണ​മൂർ​ത്തി ലൻ​ഡൗ​വി​നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: “സത്യം അമൂർ​ത്ത​മ​ല്ല. അതു തത്ത്വ​ചി​ന്ത​യോ ഗൂ​ഢാ​ചാ​ര​മോ മി​സ്റ്റി​സി​സ​മോ അല്ല. അതു ദൈ​നം​ദിന ജീ​വി​ത​മാ​ണു്. നമു​ക്കു ചു​റ്റു​മു​ള്ള ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ അർ​ത്ഥ​വും ജ്ഞാ​ന​വും ദർ​ശി​ക്ക​ലാ​ണ​തു്.” ഈ വി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള സത്യ​ത്തി​ന്റെ അന്വേ​ഷ​ക​നാ​ണു് മഹാ​നായ കൃ​ഷ്ണ​മൂർ​ത്തി. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു തൊ​ണ്ണൂ​റു​വ​യ​സ്സു തി​ക​ഞ്ഞു. ഈ സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ, കൃ​ഷ്ണ​മൂർ​ത്തി​യു​ടെ പല പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളും നേ​രി​ട്ടു കേ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള ഇ. വി. ശ്രീ​ധ​രൻ, അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആശ​യ​ങ്ങ​ളെ അസ​ങ്കീർ​ണ്ണ​മാ​യി നമു​ക്കു വി​വ​രി​ച്ചു​ത​രു​ന്ന ഈ ലോ​ക​ഗു​രു​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു പ്ര​ബ​ന്ധം എഴു​തി​യ​തു് നന്നാ​യി. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നും ചില ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ തർ​ജ്ജ​മ​ചെ​യ്തു് നല്കി​യ​തും ഉചി​ത​ജ്ഞ​ത​യു​ള്ള കൃ​ത്യം​ത​ന്നെ.

ഇവി​ടെ​യൊ​രു സംശയം. കൃ​ഷ്ണ​മൂർ​ത്തി​ക്കു് തൊ​ണ്ണൂ​റു വയ​സ്സു തി​ക​ഞ്ഞോ? ലൻഡൗ അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു വയ​സ്സെ​ത്ര​യാ​യി എന്നു ചോ​ദി​ച്ചു. അതി​ന്റെ മറു​പ​ടി: I can’t tell. In India, age matters less than in the west, and records of age are not kept. According to my passport, I was born in 1897. But I can’t vouch for the accuracy of this (Chapter 12).

കാ​ളി​ദാ​സ​ന്റെ കാലം നമ്മു​ടെ ഇന്ന​ത്തെ കാ​ല​മെ​ന്ന​പോ​ലെ ക്രൂ​ര​വും ജു​ഗു​പ്സാ​വ​ഹ​വു​മാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കും. പക്ഷേ നമ്മ​ള​തു് അറി​യു​ന്നി​ല്ല. ‘മേ​ഘ​സ​ന്ദേ​ശം’, ‘ശാ​കു​ന്ത​ളം’, ‘രഘു​വം​ശം’ ഈ കാ​വ്യ​മ​യൂ​ര​ങ്ങൾ പീ​ലി​വി​ടർ​ത്തി നി​ന്നാ​ടു​ന്ന​തേ നമ്മൾ കാ​ണു​ന്നു​ള്ളൂ. സൗ​ന്ദ​ര്യം മാ​ത്ര​മേ ദർ​ശി​ക്കു​ന്നു​ള്ളൂ. അതാ​ണു് കല​യു​ടെ ശക്തി.