[1] ഋത്വി​ക്ക്–യജ​മാ​ന​നാല്‍ വരി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ടു യാ​ഗ​കർ​മ്മ​ങ്ങൾ ചെ​യ്യു​ന്ന ആൾ. ദേ​വ​ക​ളു​ടെ യാ​ഗ​ങ്ങ​ളില്‍ അഗ്നി​യ​ത്രേ, ഹോ​താ​വെ​ന്ന ഋത്വി​ക്ക്. സു​ത​രാം = ഏറ​റ​വും. രത്ന​ധാ​രി = രത്ന​ങ്ങൾ കയ്യി​ലു​ള്ള​വൻ; അല്ലെ​ങ്കിൽ രത്ന​പോ​ഷ​കന്‍.

[2] പു​രാ​ണര്‍ഷി​മാര്‍ = പണ്ടേ​ത്തെ ഋഷി​മാർ. ആവാ​ഹി​യ്ക്ക = മന്ത്രം കൊ​ണ്ടു വരു​ത്തുക. നേർ​ക്ക് = നേരെ.

[3] വീ​ര​ജ​ന​പ്പ​ര​പ്പ് = വളരെ വീ​ര​ജ​ന​ങ്ങൾ. ധന​മു​ണ്ടാ​യാൽ, വീ​ര​രായ ആൾ​ക്കാ​രെ നി​യ​മി​യ്ക്കാം; സല്‍ക്കര്‍മ്മം​കൊ​ണ്ടു വീ​ര​സ​ന്താ​ന​ങ്ങ​ളെ ജനി​പ്പി​യ്ക്കാം. നേ​ടു​ന്നു എന്ന ക്രി​യ​യ്ക്കു കർ​ത്തൃ​പ​ദ​മാ​യി യജ​മാ​നന്‍ (യാ​ഗം​ചെ​യ്യു​ന്ന ആൾ) എന്ന പദം അധ്യാ​ഹ​രി​യ്ക്ക​ണം.

[5] അതി​ത​രാം = ഏറ്റ​വും. ചി​ത്ര​കീർ​ത്തി = വി​വി​ധ​യ​ശ​സ്സു​ക​ളു​ള്ള​വൻ. കവി​ക്ര​തു = കടന്ന ബു​ദ്ധി, അല്ലെ​ങ്കില്‍ കർ​മ്മം, ഉള്ള​വന്‍.

[6] പ്ര​ദാ​താ​വ്–ഹവി​സ്സി​നെ നല്കിയ യജ​മാ​നന്‍. അം​ഗി​ര​സ്സ് = അംഗാര(കനൽ)രൂപൻ; അം​ഗി​ര​സ്സ് എന്ന ഋഷി​യു​ടെ വം​ശ​ത്തില്‍ ജനി​ച്ച​വന്‍. അത​വി​ടു​ത്തെ​യ്ക്കു​ത​ന്നെ​യാം–നന്മ (സമ്പ​ത്ത്) ഉണ്ടാ​യാല്‍ പ്ര​ദാ​താ​വു പി​ന്നെ​യും യജ്ഞം ചെ​യ്ത് അങ്ങ​യെ സു​ഖി​ത​നാ​ക്കു​മ​ല്ലോ. നിയതം = തീർ​ച്ച​യാ​യും.

[7] ഹൃ​ത്ത് = മന​സ്സ്.

[8] അധ്വ​ര​ങ്ങൾ യാ​ഗ​ങ്ങൾ. മു​ക​ളി​ലെ പദ്യ​ത്തി​ലു​ള്ള അങ്ങ​യെ എന്ന പദ​ത്തി​ന്റെ വി​ശേ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളാ​ണ്, ഈ പദ്യ​ത്തി​ലെ ദ്വി​തീ​യാ​ന്ത​പ​ദ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ. സ്വ​സ്ഥാ​നേ–യാ​ഗ​ശാ​ല​യിൽ. വർ​ദ്ധ​മാ​നൻ = വള​രു​ന്ന​വൻ.

[9] സു​പ്രാ​പൻ = സുഖേന പ്രാ​പി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടാ​വു​ന്ന​വന്‍. അച്ഛ​ന്റെ അടു​ക്കല്‍ മക​ന്ന് എപ്പോ​ഴും എങ്ങി​നെ​യും ചെ​ല്ലാ​മ​ല്ലോ; അച്ഛൻ മക​നൊ​ന്നി​ച്ചു വസി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്ക്കും. നല്ല് = നന്മ.

[1] സോമം–സോമലത പി​ഴി​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത നീർ. സു​സം​സ്കൃ​തം = വെ​ടു​പ്പു വരു​ത്ത​പ്പെ​ട്ട​ത്.

[2] അഹർ​വേ​ദി​കൾ–ഒരു പകല്‍കൊ​ണ്ട​വ​സാ​നി​യ്ക്കു​ന്ന യാ​ഗ​ത്തി​ന്ന് അഹ​സ്സ് എന്ന​ത്രേ പേർ; യാ​ഗ​ച്ച​ട​ങ്ങ​റി​യു​ന്ന​വര്‍. വാ​ഴ്ത്തി​കൾ = സ്തോ​താ​ക്കൾ. ഉക്ഥം–ശസ്ത്ര​മെ​ന്ന ഒരു തരം സ്തോ​ത്രം.

[3] അനേ​ക​ഗാ​മി = വളരെ ആളു​ക​ളില്‍ (സോമം നല്‍കു​ന്ന​വ​രി​ലൊ​ക്കെ)ചെ​ല്ലു​ന്ന​ത്. അഭി​ന​ന്ദ​ന​ഭാ​ഷി​തം–‘ഹേ യജമാന, ഭവാൻ തന്ന സോമം ഞാൻ കു​ടി​യ്ക്കാ’മെ​ന്നു വായു കൊ​ണ്ടാ​ടും.

[4] ചോ​റു​മാ​യ്–ഞങ്ങൾ​ക്കു തരാൻ അന്നം​വും​കൊ​ണ്ട്.

[5] സാ​ന്ന​ഹ​വി​സ്സ​ക്തന്‍മാര്‍ = അന്ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ ഹവി​സ്സില്‍ തല്‍പ​ര​ന്മാര്‍. നീര്‍–സോ​മ​ര​സം. അഞ്ജ​സാ = വേ​ഗ​ത്തില്‍.

[6] പി​ഴി​ഞ്ഞു​വെ​ച്ചോ​നില്‍–സോ​മ​നീർ തയ്യാ​റാ​ക്കിയ യജ​മാ​ന​ന്റെ അടു​ക്കൽ. സു​ശ​ക്ത​രേ = സാ​മര്‍ത്ഥ്യ​ശാ​ലി​ക​ളേ; വാ​യ്വി​ന്ദ്ര​ന്മാ​രോ​ടു​ള്ള സം​ബു​ദ്ധി.

[8] മി​ത്രാ​വ​രു​ണർ = മി​ത്ര​നും വരു​ണ​നും. ഋത​ശ​ബ്ദ​ത്തി​ന്നു വെ​ള്ളം, സത്യം, യജ്ഞം എന്നു മൂ​ന്നർ​ത്ഥ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്; മൂ​ന്നും ഇവിടെ ചേരും. നി​ങ്ങൾ ഈ യജ്ഞ​ത്തി​ലെ​ങ്ങും പെ​രു​മാ​റു​ന്നു​ണ്ട്. സത്യ​ത്താല്‍–കർ​മ്മ​ത്തി​ന്നു ഫലം കൊ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന ദൃ​ഢ​വ്യ​വ​സ്ഥ​നി​മി​ത്തം.

[9] മേ​ധാ​ഢ്യര്‍ = മേധ (ആശു​ഗ്ര​ഹ​ണ​ബു​ദ്ധി) ഏറി​യ​വര്‍. അനേ​കർ​ക്കാ​യ് = ബഹു​ജ​നോ​പ​കാ​രാർ​ത്ഥം. ബഹു​മ​ന്ദി​രര്‍ = വളരെ ഗൃ​ഹ​ങ്ങ​ളു​ള്ള​വര്‍; വളരെ യാ​ഗ​ശാ​ല​ക​ളില്‍ (ആവാ​ഹി​യ്ക്ക​പെ​ട്ടു) ചെ​ന്നു വസി​യ്ക്കു​ന്ന​വര്‍. കർ​മ്മ​വും കെ​ല്പും വാ​യ്ക്കാന്‍ മി​ത്രാ​വ​രു​ണ​ന്മാര്‍ അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്ക​ണം.

[1] പീ​ന​ഭു​ജര്‍ = തടി​ച്ചു​രു​ണ്ട കൈ​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വര്‍. ശു​ഭ​പാ​ലര്‍–സല്‍കർ​മ്മ​ത്തെ രക്ഷി​യ്ക്കു​ന്ന​വർ.

[2] ഭൂ​രി​ക്രി​യര്‍–ബഹു​കർ​മ്മാ​ക്കൾ. ധൃ​ഷ്ട​ശീ​ലര്‍ = കൂ​സ​ലി​ല്ലാ​ത്ത​വര്‍. പാ​യു​ന്ന–എങ്ങും തട​വി​ല്ലാ​ത്ത. നാ​ഥര്‍ = നേ​താ​ക്കൾ. മൊഴി–സ്തു​തി.

[3] രു​ദ്ര​വി​ക്രാ​ന്തർ = കര​യി​യ്ക്കു​ന്ന (ശത്രു​ക്ക​ളെ ദുഃ​ഖി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന) വി​ക്ര​മ​മു​ള്ള​വര്‍. നാ​സ​ത്യ​ദ​സ്രർ = അസ​ത്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രും, രോ​ഗ​ങ്ങ​ളെ ശമി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​രും. നാ​സ​ത്യ​പ​ദ​വും ദസ്ര​പ​ദ​വും അശ്വി​പ​ര്യാ​യ​ങ്ങ​ളാ​ണ്. സ്വർ​ഗ്ഗ​വൈ​ദ്യ​ന്മാ​ര​ത്രേ, അശ്വി​ക​ളി​രു​വ​രും. നീർ = വെ​ള്ളം. ദർ​ഭ​ച്ചാര്‍ത്ത് = ദർ​ഭ​പ്പു​ല്ലു​കൾ വി​രി​ച്ച​ത്.

[4] ചി​ത്ര​ഭാ​നു = വി​ചി​ത്ര​പ്ര​കാ​ശന്‍. ശുചി = പരി​ശു​ദ്ധം. വി​രൽ​ക​ളാല്‍–ഋത്വി​ക്കു​ക​ളു​ടെ കൈ​വി​ര​ലു​ക​ളാല്‍. നീര്‍–സോ​മ​ര​സം.

[5] ഉല്‍പ്ര​ജ്ഞ​ന്മാര്‍ = ഉയർ​ന്ന ബു​ദ്ധി​യു​ള്ള​വര്‍; ഋത്വി​ക്കു​കൾ.

[6] സോ​മ​കർ​മ്മം = സോ​മ​യാ​ഗം. അന്നം–ഹവി​സ്സ്.

[7] വി​ശ്വ​ദേ​വ​കൾ–ദേ​വ​വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ലെ ഒരു കൂ​ട്ടര്‍. നര​ധാ​ര​കര്‍ = മനു​ഷ്യ​രെ നി​ല​നിർ​ത്തു​ന്ന​വര്‍. പാലകർ = രക്ഷി​താ​ക്കൾ. സോ​മ​നീര്‍ നല്കു​ന്ന​വന്‍–യജ​മാ​നൻ.

[8] വൃ​ഷ്ടി​പ്ര​ദര്‍–മഴ തരു​ന്ന​വര്‍, പെ​യ്യി​ക്കു​ന്ന​വര്‍. അഹസ്സ്-​പകല്‍.

[9] ഏഹി​മാ​യാ​സ്സു​കൾ–വി​ശ്വ​ദേ​വ​ക​ളു​ടെ മറെ​റാ​രു പേര്‍: വെ​ള്ള​ത്തില്‍ മു​ങ്ങിയ സൌ​ചീ​ക​നെ​ന്ന അഗ്നി​യോ​ട്, ‘ഏഹി (വരിക) മാ യാസീഃ’ (പോ​ക​രു​ത്) എന്നു പറ​ഞ്ഞ​തി​നാ​ല​ത്രേ, ഈ പേര്‍ വന്ന​ത്. അപ​ക്ഷ​യര്‍ = ക്ഷ​യ​ര​ഹി​തർ,മേധം-​യാഗം. ധന​വാ​ഹി​കൾ = ധന​ത്തെ വഹി​യ്ക്കു​ന്ന​വർ.

[10] അസ്മ​ദ്യ​ജ്ഞം–നമ്മു​ടെ യാഗം. ധന​കാ​ര​ണ​ഭൂത–കർ​മ്മ​ഫ​ല​മായ ധനം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വൾ. സര​സ്വ​തി സ്വയം വെ​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്കിയ അന്ന​ങ്ങൾ ആളു​കൾ​ക്കു കൊ​ടു​ത്തു, യാഗം നട​ത്തി​ത്ത​ര​ട്ടെ.

[11] സൂ​നൃ​ത​ങ്ങൾ = സത്യ​വും പ്രി​യ​വു​മായ വാ​ക്കു​കൾ. സു​പ്ര​ജ്ഞര്‍ = സു​മ​തി​കൾ.

[12] സര​സ്വ​തി​യു​ടെ നദീ​രൂ​പ​മാ​ണി​തില്‍.

[1] സല്‍ക്കർ​മ്മ​വാ​നെ–ഇന്ദ്ര​നെ. പശു-​പയ്യ്.

[2] സേ​വി​യ്ക്ക = കു​ടി​ച്ചാ​ലും. സോമപൻ = സോ​മ​നീര്‍ കു​ടി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ. ധനി = ധന​വാന്‍.

[3] പി​മ്പ്–അങ്ങു സോ​മ​പാ​നം ചെ​യ്ത​തി​ന്നു​ശേ​ഷം. നി​ന്ന​ന്തേ​വാ​സി​ശി​ഷ്ട​രാൽ = അങ്ങ​യ്ക്ക് ഏറ​റ​വും അടു​ത്ത​വ​രായ സജ്ജ​ന​ങ്ങൾ​വ​ഴി​യാ​യി. ഞങ്ങൾ അങ്ങ​യെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കും. ഞങ്ങ​ളെ​ക്ക​വി​ച്ച്–ഞങ്ങ​ളോ​ടു പറ​യു​ന്ന​തി​ല​ധി​കം. എങ്ങും ചൊ​ല്ലാ​യ്ക–ആരോ​ടും അങ്ങ​യു​ടെ സ്വ​രൂ​പം പറ​യ​രു​ത്.

[4] യജ​മാ​ന​നോ​ടു ഹോ​താ​വു പറ​യു​ന്നു: ദ്രോ​ഹ​മേ​ല്ക്കാ​ത്ത–ഇന്ദ്ര​നെ ദ്രോ​ഹി​യ്ക്ക ആർ​ക്കും ശക്യ​മ​ല്ല. വി​ജ്ഞ​നെ ചോ​ദി​യ്ക്കുക–‘ഈ ഹോ​താ​വു വേ​ണ്ട​തിൻ​വി​ധം കർ​മ്മ​ങ്ങൾ ചെ​യ്യു​ന്നി​ല്ലേ?’ എന്ന്, എന്റെ അഭി​ജ്ഞ​ത​യെ അന്വേ​ഷി​ച്ചു നോ​ക്കുക; അപ്പോ​ള​റി​യാം, എന്റെ വി​ദ​ഗ്ദ്ധ​ത​യും, അതില്‍ ഇന്ദ്ര​ന്നു​ണ്ടായ പ്രീ​തി​യും.

[5] ഋത്വി​ക്കു​ക​ളോ​ട്: സ്തു​തി​പ്പിൻ–ഇന്ദ്ര​നെ. മറ​റി​ടം​പോ​ലും–ഇവിടെ നി​ന്നു​മാ​ത്രം വി​ട്ടു​പോ​യാല്‍ പോരാ.

[6] ചൊല്ക–ചൊ​ല്ലു​മാ​റാ​ക​ട്ടെ. ഇന്ദ്ര​സു​ഖ​ങ്ങൾ–ഇന്ദ്ര​പ്ര​സാ​ദ​ത്താല്‍ ലഭി​ച്ച സു​ഖ​ങ്ങൾ.

[7] യഷ്ടാ​വി​നോ​ട്: വ്യാ​പ്തൻ–സർ​വ​യാ​ഗ​വ്യാ​പി​യായ ഇന്ദ്രൻ. യജ്ഞഭൂതി-​യജ്ഞത്തിന്റെ സമ്പ​ത്താ​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്. ഹർ​ഷ​പ്ര​ദ​ന്ന്–യജ​മാ​നർ​ക്കു സന്തോ​ഷം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന ഇന്ദ്ര​ന്ന്. ഇഷ്ടൻ = തോഴൻ. കർമ്മാപ്തം-​മൂന്നു സവ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും ചേ​രു​ന്ന​ത്. ഇതു–സോ​മ​നീർ; ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി പറ​ഞ്ഞ​താ​ണ്.

[8] ഇതു–സോമം. വൃ​ത്ര​ന്മാർ–വൃ​ത്രാ​സു​രാ​ദി​ശ​ത്രു​ക്കൾ. തൻ​പ​ട​യാ​ളി–സ്വ​ഭ​ക്ത​നായ ഭടൻ; ജാ​ത്യേ​ക​വ​ച​ന​മാ​ണ്, ഭട​ന്മാര്‍.

[9] അന്നം–ഹവി​സ്സ്. വി​ത്താർ​ജ്ജ​ന​ത്തി​നാ​യ്–അങ്ങ​യു​ടെ പ്ര​സാ​ദ​ത്താല്‍ സമ്പ​ത്തു നേടാൻ വേ​ണ്ടി.

[10] ഋത്വി​ക്കു​ക​ളോ​ട്: സഖാവ്–സു​ഹൃ​ത്തെ​ന്ന​പോ​ലെ പ്രി​യന്‍. കർ​മ്മ​സം​പൂ​ര​കൻ = കർ​മ്മ​ത്തെ വഴി​പോ​ലെ പൂ​രി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ. ഇന്ദ്ര​ന്നാ​യ് = ഇന്ദ്ര​നെ ഉദ്ദേ​ശി​ച്ച്.

[1] സ്തോ​മം–സ്തോ​ത്രം. സഖാ​ക്കൾ–ഋത്വി​ക്കു​കൾ.

[2] ഇഹ–ഈ യജ്ഞ​ത്തില്‍. പാ​ടു​വിൻ എന്ന ക്രി​യാ​പ​ദം അധ്യാ​ഹ​രി​യ്ക്ക​ണം.

[3] അവനേ-​അവൻ (ഇന്ദ്രൻ) തന്നെ. യോഗം–അല​ബ്ധ​ലാ​ഭം. ബുദ്ധി-​ജ്ഞാനം.

[5] നീര്‍–സോ​മ​ര​സം. നു​ക​രു​ന്ന​വ​ങ്കല്‍, ഇന്ദ്ര​ന്റെ അടു​ക്കല്‍. അമ​റേ​ത്ത്–ഭോജനം; ‘ആചാര’ഭാഷ.

[6] മൂ​പ്പു്–ദേ​വ​ക​ളില്‍ കാ​ര​ണ​വ​സ്ഥാ​നം. വൃ​ദ്ധൻ–ഉത്സാ​ഹം വർ​ദ്ധി​ച്ച​വൻ. ക്ര​തു​ശ​ബ്ദ​ത്തി​ന്നു കർ​മ്മ​മെ​ന്നും ബു​ദ്ധി​യെ​ന്നും അർ​ത്ഥ​മു​ണ്ട്.

[7] വ്യാ​പ്ത​ങ്ങൾ–മൂ​ന്നു സവ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും ചേർ​ന്നി​രി​യ്ക്കു​ന്നവ. ഇന്ദ്ര​നേ–ഹേ ഇന്ദ്ര. പ്ര​ചേ​ത​സ്സ്–മി​ക​ച്ച ജ്ഞാ​ന​മു​ള്ള​വൻ.

[8] പ്രീ​തന്‍ എന്ന പദം രണ്ടാം​പാ​ദ​ത്തി​ലു​മെ​ടു​ക്ക​ണം.

[9] സർ​വ​പൌ​രു​ഷ​ദാ​യ​കം = എല്ലാ​പ്പൌ​രു​ഷ​ങ്ങ​ളേ​യും കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത്; അന്ന​ത്തി​ന്റെ (ഹവി​സ്സി​ന്റെ) വി​ശേ​ഷ​ണം.

[10] നു​ത്യർഹ = സ്തു​ത്യ. വധ​ത്തെ–ഞങ്ങ​ളില്‍ പ്ര​യോ​ഗി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ഹിം​സ​യെ. ശക്തൻ-​കഴിവുള്ളവൻ.

[1] അവൻ (ഇന്ദ്രൻ) ത്രി​ലോ​ക​വാ​സി​ക​ളാല്‍ യജ്ഞ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ക്കെ സൂ​ര്യ​നും അഗ്നി​യും വാ​യു​വു​മാ​കു​ന്ന ദേ​വ​ത​ക​ളാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു; ഈ മൂ​ന്നു രൂ​പ​ങ്ങ​ളി​ലും വർ​ത്തി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്, ഇന്ദ്രൻ തന്നെ.

[2] പൂ​ട്ടു​ന്നൂ–കർ​ത്താ​വു, സാരഥി. രമ്യ​ധീ​രർ = രമ്യ​രും നിർ​ഭ​യ​രും. തന്നാൾ​ക്കാ​രെ–തേ​രില്‍ക്കേ​റു​ന്ന ഇന്ദ്ര–സൂ​താ​ദി​ക​ളെ. ശോ​ണ​ഹ​യ​ങ്ങൾ​തു​ടു​ത്ത കു​തി​ര​കൾ.

[3] സൂ​ര്യ​രൂ​പ​നായ ഇന്ദ്ര​നോ​ടു പറ​യു​ന്നു: മരി​ച്ച–അസ്ത​മ​യ​ത്തെ മര​ണ​മാ​ക്കി കല്പി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്നു; ഉദ​യ​ത്തെ ജന​ന​മാ​യും.

[4] ഇതു മരു​ത്തു​ക്ക​ളെ കു​റി​ച്ചു​ള്ള​താ​ണ്: യജ്ഞാർ​ഹ​പ്പേര്‍ വഹി​പ്പ​വര്‍–യജ്ഞ​ങ്ങ​ളില്‍ ജപി​യ്ക്കേ​ണ്ടു​ന്ന പേ​രു​ക​ളു​ള്ള മരു​ത്തു​ക്കൾ. വാ​രി​യെ ( = വെ​ള്ള​ത്തെ) ഗർ​ഭ​വാ​സ​ത്തി​ലേർ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. (മേ​ഘ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉള്ളില്‍ നി​റ​യ്ക്കു​ന്നു); അങ്ങി​നെ, ലോ​ക​ത്തില്‍ ഭക്ഷ്യോല്‍പാ​ദ​ന​ത്തി​ന്നു തു​ടർ​ന്നേ (ആണ്ടു​തോ​റും) മഴ പെ​യ്യി​യ്ക്കു​ന്നു.

[5] വീ​ശു​വോര്‍–മരു​ത്തു​ക്കൾ. ഗു​ഹ​യില്‍പ്പെ​ട്ട ഗോ​ക്ക​ളെ–പണികൾ എന്ന അസു​ര​ന്മാര്‍ ദേ​വ​ലോ​ക​ത്തു​നി​ന്നു ഗോ​ക്ക​ളെ അപ​ഹ​രി​ച്ച്, ഒരു ഗു​ഹ​യിൽ കൊ​ണ്ടു​നിർ​ത്തി​പോല്‍.

[6] മതി​മാ​നെ (മന​ന​ശീ​ല​നായ ഇന്ദ്ര​നെ) എന്ന​പോ​ലെ മരു​ത്തു​ക്ക​ളേ​യും സ്തോ​താ​ക്കൾ (യജ്ഞ​ങ്ങ​ളില്‍ സ്തു​തി പാ​ടു​ന്ന​വർ) വാ​ഴ്ത്തു​ന്നു. പ്ര​ഖ്യാ​പ​ക​ധ​നാ​ഢ്യര്‍–സ്വ​മ​ഹി​മ​യെ പ്ര​ഖ്യാ​പി​യ്ക്കു​ന്ന (വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന) ധന​ശ​ക്തി​യു​ള്ള​വര്‍;മരു​ത്തു​ക്കൾ.

[7] നി​ങ്ങ​ളെ–മരു​ത്തു​ക്ക​ളെ. ഇരു​വ​രും–രണ്ടു​കൂ​ട്ട​രും, ഇന്ദ്ര​നും നി​ങ്ങ​ളും.

[8] ഞങ്ങ​ളു​ടെ ഈ യജ്ഞം ഇന്ദ്ര​ന്നും മരു​ദ്ഗ​ണ​ത്തി​ന്നു​മു​ള്ള​താ​ണ്. ഗണം = മരു​ത്സ​മൂ​ഹം.

[9] പരി​തോ​വ്യാ​പ്ത​മേ–ചു​റ്റും വ്യാ​പി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്ന മരു​ദ്ഗ​ണ​മേ. സ്തു​തി–നി​ന്നെ​പ്പ​റ്റി ഋത്വി​ക്ക് സ്തോ​ത്രം പാ​ടു​ന്നു.

[10] നി​ന്നു​താന്‍ = നി​ന്നോ.

[1] ഗാ​യ​കര്‍ = ഉദ്ഗാ​താ​ക്കൾ. ബൃ​ഹ​ത്ത്–തന്നാ​മ​ക​മായ സാമം; സാ​മ​വേ​ദി​കൾ സാമം പാടി. അർ​ച്ച​കര്‍ = ഹോ​താ​ക്കൾ ഋങ്മ​ന്ത്രം ചൊ​ല്ലി. അന്യര്‍ വാ​ണി​യാല്‍ (യജുർ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ​കൊ​ണ്ടു) സ്തു​തി​ച്ചു. അങ്ങ്–യാ​ഗ​ശാ​ല​യില്‍.

[2] വി​ളി​ച്ചാല്‍പ്പൂ​ട്ടി​നി​ല്ക്കു​ന്ന–സാ​ര​ഥി​യും മറ്റും വേ​ണ്ടാ; സ്വയം രഥ​ബ​ദ്ധ​രാ​യി നി​ന്നു​കൊ​ള്ളും. വജ്രി = വജ്ര​മെ​ന്ന ആയു​ധ​മു​ള്ള​വൻ. ഹി​ര​ണ്മ​യന്‍ = സ്വർ​ണ്ണ​മ​യന്‍; സ്വർ​ണ്ണാ​ഭ​ര​ണ​ഭൂ​ഷി​തൻ.

[3] കാ​ഴ്ച​യ്ക്കാ​യ്–പ്രാ​ണി​കൾ​ക്കു ദർ​ശ​ന​ശ​ക്തി​യു​ണ്ടാ​കാന്‍. ദ്യോ​വ് = ആകാശം.

[4] ദുർദ്ധര്‍ഷന്‍-​ആക്രമിയ്ക്കപ്പെടാവല്ലാത്തവന്‍. പരി​ര​ക്ഷ–രക്ഷ​ണോ​പാ​യം, രക്ഷാ​നിര.

[5] ഇണ​ങ്ങി​നി​ന്നു–നാം ഒത്തൊ​രു​മി​ച്ച്. വമ്പി​ച്ച സമ്പ​ത്തി​നും അല്പ സമ്പ​ത്തി​ന്നും (അതു തരാന്‍).

[6] വൃ​ഷാ​വ് = വൃ​ഷ്ടി​പ്ര​വർ​ത്ത​കൻ. സർ​വാ​ഭീ​ഷ്ട​സ​ഹ​പ്രദ = എല്ലാ അഭീ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളെ​യും ഒന്നി​ച്ചു നല്കു​ന്ന​വ​നേ. ഞങ്ങ​ളോ​ടി​ല്ലെ​ന്നോ​താ​ത്തോ​നേ–ഞങ്ങൾ​ക്ക് എന്തും തരു​ന്ന​വ​നേ. മേ​ഘ​മി​തി​നെ തു​റ​ക്ക–മഴ പെ​യ്യി​ച്ചാ​ലും.

[7] മറ്റു​ള്ളോ​രെ(അന്യ​ദേ​വ​ന്മാ​രെ)ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള സ്തു​തി​യൊ​ന്നും ഇന്ദ്ര​ന്ന​നു​രൂ​പ​മായ സ്തു​തി​യാ​വി​ല്ല: അവ​രി​ലൊ​ക്കെ മീ​തെ​യാ​ണ്, ഇന്ദ്രന്‍.

[8] വന്നു​ചേ​രു​ന്നു–മനു​ഷ്യ​രെ അനു​ഗ്ര​ഹി​പ്പാന്‍ വന്നെ​ത്തു​ന്നു.

[9] ഒരേ ഇന്ദ്ര​നാ​ണ്, മനു​ഷ്യർ​ക്കും ധന​ത്തി​നും ഭര​ണ​കർ​ത്താ​വ്; അദ്ദേ​ഹം തന്നെ, പഞ്ച​ഭൂ​വാ​സി​കൾ​ക്കും (ഭൂ​മി​യി​ലെ അഞ്ചു​വർ​ഗ്ഗ​ങ്ങൾ​ക്കും) ഉട​യ​വന്‍.

[10] ഋത്വി​ഗ്യ​ജ​മാ​ന​രോ​ട്: ഏറെ നോ​ക്ക​ട്ടെ–അധികം അനു​ഗ്ര​ഹി​യ്ക്ക​ട്ടെ.

[1] ധന​മു​ണ്ടാ​യാല്‍, ശൂ​ര​രായ ഭട​രേ​യും മറ്റും ഏർ​പ്പെ​ടു​ത്തി ശത്രു​ക്ക​ളെ ജയി​യ്ക്കാ​മ​ല്ലോ. അരുൾക = തരിക.

[2] ഇടി​ച്ചു–മു​ഷ്ടി​പ്ര​ഹ​രം​ചെ​യ്യു​ന്ന കാ​ലാൾ​പ്പ​ട​കൊ​ണ്ടും കു​തി​ര​പ്പ​ട​കൊ​ണ്ടും മാ​റ​റ​രെ (ശത്രു​ക്ക​ളെ) തടയാം.

[5] വജ്രി​യ്ക്കു (വജ്രാ​യു​ധ​നായ ഇന്ദ്ര​ന്നു) മേ​ന്മ​കൾ ( = ഉന്ന​തി​കൾ, മഹ​ത്ത്വ​ങ്ങൾ) നി​ല്ക്ക–നി​ല​നി​ല്ക്ക​ട്ടെ. ചെയ്ക–ചെ​യ്യ​ട്ടെ. തല്‍ബലം-​അവന്റെ (ഇന്ദ്രന്‍റെ) ബലം (സൈ​ന്യം).

[6] സ്തു​തി​ച്ചാല്‍–ഇന്ദ്ര​നെ.

[7] വാ​രാ​ശി = സമു​ദ്രം. ഇന്ദ്ര​ന്റെ സോ​മ​നീര്‍ക്കൊ​തി!

[8] തി​രു​നേർ​മൊ​ഴി = സത്യ​മായ തി​രു​മൊ​ഴി, അരു​ള​പ്പാ​ട്. ഗോ​പ്ര​ദം = ഗോ​ക്ക​ളെ കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത്. പഴ​ങ്ങൾ നി​റ​ഞ്ഞ വൃ​ക്ഷ​ക്കൊ​മ്പ് എല്ലാ​വർ​ക്കും മതി​വ​രു​ത്തു​മ​ല്ലോ.

[9] അപ്പൊ​ഴേ–കർ​മ്മാ​നു​ഷ്ഠാ​ന​സ​മ​യ​ത്തു​ത​ന്നെ.

[10] ഇന്ദ്ര​നെ സോ​മ​പാ​ന​ത്തി​ന്നാ​യി സ്തോ​മം (സാ​മ​സ്തോ​ത്രം) കൊ​ണ്ടും, ഉക്ഥം (ഋക്സ്തോ​ത്രം) കൊ​ണ്ടും സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്ന​ത് ഇമ്മ​ട്ടി​ലു​ള്ള​താ​ണ്. എമ്മ​ട്ടില്‍? കാ​മ്യ​വും ശ്ലാ​ഘാ​ക്ഷ​രോ​ചി​ത​വും; ശ്ലാ​ഘാ​ക്ഷ​രോ​ചി​തം = ശ്ലാ​ഘാർ​ഹം.

[1] മത്ത് = മദം, ലഹരി.

[2] അധ്വ​ര്യ​ക്ക​ളോ​ട്: പി​ഴി​ഞ്ഞു​വെ​ച്ച​തില്‍ (സോ​മ​നീ​രില്‍) ഇത്–(ഹസ്ത​നിർ​ദ്ദേ​ശം) ഈ സോ​മ​നീര്‍കൂ​ടി ഒഴി​യ്ക്കു​വിന്‍ അത് ഇന്ദ്ര​ന്നു പ്രീ​തി​ക​ര​മാ​യി​രി​യ്ക്കും. വി​ശ്വ​കർ​മ്മാ​വ്–സർ​വ​കർ​മ്മ​നിര്‍വാ​ഹ​കൻ. നല്പി​യ​റ്റു​വാന്‍–നമു​ക്കു നന്മ വരു​ത്തു​വാന്‍.

[3] മഞ്ജു​നാ​സിക = അഴ​കൊ​ത്ത മൂ​ക്കു​ള്ള​വ​നേ. ഒപ്പം–മറ്റു ദേ​വ​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി. സർവനരാരാദ്ധ-​എല്ലാ മനു​ഷ്യ​രാ​ലും പൂ​ജി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​നേ. സവ​ന​ങ്ങൾ = യജ്ഞ​ങ്ങൾ.

[4] വർ​ഷി​യ്ക്കും–അഭീ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളെ പെ​യ്തു​ത​രു​ന്ന. നാ​ഥന്‍ = രക്ഷി​താ​വ്. തീർ​ത്തേന്‍–ഉണ്ടാ​ക്കി. അവ ഉയർ​ന്ന് അങ്ങ​യു​ടെ അടു​ക്ക​ലെ​ത്തു​ക​യും, അങ്ങു സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും​ചെ​യ്തി​രി​യ്ക്കു​ന്നു.

[6] അതില്‍–കർ​മ്മ​ത്തില്‍. തും​ഗ​വി​ത്ത = സമ്പ​ത്തേ​റി​യ​വ​നേ.

[7] വി​ശ്വ​ജീ​വ​നം–എല്ലാ​വർ​ക്കും ജീ​വി​പ്പാ​നു​ത​കു​ന്ന​ത്.

[8] ഒട്ടേ​റെ വണ്ടി​ക​ളൊ​ത്ത്–വളരെ വണ്ടി​ക​ളില്‍ കേ​റ്റ​പ്പെ​ട്ട.

[9] ഋക്കെ​ണ്ണി​ക്കൊ​ണ്ട്–ഋക്കു​കൾ (സ്തോ​ത്ര​ങ്ങൾ) ഒന്നൊ​ന്നാ​യി സ്വീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട്. എഴു​ന്ന​ള്ളും–യാ​ഗ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ​യ്ക്കു പോ​കു​ന്ന.

[10] നി​ശ്ചി​ത​സ്ഥാ​നൻ–യാ​ഗ​ശാ​ല​യില്‍ ഇന്ദ്ര​ന്നു സ്ഥാ​ന​മി​ന്ന​തെ​ന്നു വ്യ​വ​സ്ഥ​യു​ണ്ട്. ഉരു​ബ​ലം–ഇന്ദ്ര​ന്റെ മഹ​ത്തായ ബലം. സർ​വ​കർ​മ്മി​യും–എല്ലാ യജ​മാ​ന​ന്മാ​രും

[1] ഗാ​യ​കര്‍–സാ​മ​വേ​ദി​കൾ. അർച്ചനീയന്‍-​പൂജനീയന്‍, സ്തു​ത്യൻ. സമർ​ച്ചി​പ്പു = വഴി​പോ​ലെ പൂ​ജി​യ്ക്കു ന്നു, സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്നു. മാ​ന്ത്രി​കര്‍ = മന്ത്രം. (ഋക്ക്) ചൊ​ല്ലു​ന്ന​വര്‍. ബ്ര​ഹ്മ​പ്ര​ഭൃ​തി​കൾ–ബ്ര​ഹ്മാ​വും (പരി​കർ​മ്മി​ക​ളി​ലൊ​രാ​ളു​ടെ സ്ഥാ​ന​പ്പേര്‍) മറ്റും. വം​ശ​ത്തി​നെ​പ്പോ​ലെ ‘കമ്പ​ക്ക​ളി’ക്കാര്‍ മുളയെ എന്ന​പോ​ലെ; അഥവാ, നല്ല ആൾ സ്വ​കു​ല​ത്തെ എന്ന​പോ​ലെ. പൊ​ക്കു​ന്നു = പൊ​ന്തി​യ്ക്കു​ന്നു, മഹ​ത്ത്വ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു.

[2] യജ​മാ​നന്‍ ഒരു സാനു (മല​ഞ്ചെ​രി) വില്‍നി​ന്നു മറെ​റാ​ന്നില്‍ കേറി സോ​മ​ല​ത​യും മറ്റും​കൊ​ണ്ടു​പോ​ന്ന് അന്യൂ​ന​മാം (കു​റ​വൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​ത്ത) കർ​മ്മം (യജ്ഞം) തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​തോ​ടേ, ഇന്ദ്രന്‍ അവി​ടെ​യ്ക്കു പു​റ​പ്പെ​ടും. ഇം​ഗി​തം–യജ​മാ​ന​ന്റെ അന്തർ​ഗ്ഗ​തം. ഗണം–മരു​ത്സ​മൂ​ഹം. ബഹു​പ്ര​ദൻ = വളരെ കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വന്‍.

[3] കീ​ഴ്‌​വാ​റ് (കു​തി​ര​യു​ടെ വയ​റ​റ​ത്തു കെ​ട്ടു​ന്ന​ത്) വീർ​ക്കു​ന്ന​തു്, കു​തി​ര​യു​ടെ അം​ഗ​പു​ഷ്ടി​കൊ​ണ്ടാ​കു​ന്നു. സട = കു​ഞ്ചി​രോ​മം. യു​വാ​ശ്വ​ദ്വ​യം = യൌവന പ്രാ​യ​ക്കാ​രായ രണ്ടു കു​തി​ര​കൾ, ഹരികൾ. പൂ​ട്ടുക = തേ​രോ​ടു​ചേർ​ത്തു​കെ​ട്ടുക. സോ​മ​പാ​യിന്‍ = സോമം കു​ടി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നേ.

[4] വസോ = വസി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നേ, പ്രാ​ണി​ക​ളെ പൊ​റു​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നേ. ശബ്ദി​ച്ചും (പ്രീ​തി​സൂ​ച​ക​മായ ഒരൊ​ച്ച പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചും), വർ​ണ്ണി​ച്ചും, മൂ​ളി​യും ഞങ്ങ​ളൂ​ടെ സ്തോമ (സ്തോ​ത്ര)ങ്ങളെ അഭി​ന​ന്ദി​ച്ചാ​ലും.

[5] ഉക്ഥം = ആ പേ​രി​ലു​ള്ള സ്തോ​ത്രം. സമൃ​ദ്ധി​ദം = സമ്പല്‍ക​രം. ശബ്ദി​ച്ച​രു​ള​ട്ടെ–നമ്മെ​പ്പ​റ്റി ശ്ലാ​ഘി​ച്ചു സം​സാ​രി​യ്ക്ക​ട്ടെ. സു​ഹൃ​ത്ത്വ​ത്തില്‍ നില്‍പ്പോർ = സ്നേ​ഹ​ത്തിൽ വർ​ത്തി​യ്ക്കു​ന്ന​വര്‍, സ്നേ​ഹി​ത​ന്മാർ.

[6] മി​ത്ര​താ​വാ​പ്തി​യ്ക്ക്–ഇന്ദ്രന്‍െറ മൈ​ത്രി കി​ട്ടാന്‍. ആളു​മാം = സമർ​ത്ഥ​നു​മാ​കും നമ്മെ രക്ഷി​പ്പാൻ അവി​ടെ​യ്ക്കു കഴി​വു​ണ്ട്.

[7] സു​പ്രാ​പം = സുലഭം. ഇന്നി = ഇനി. കു​ന്നെ​തിർ​വ​ജ്ര​നേ = മല​യ്ക്കൊ​ത്ത വജ്ര​മു​ള്ള​വ​നേ. നേടുക–പ്രാർ​ത്ഥി​യ്ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കാന്‍.

[8] അങ്ങ​യ്ക്കു ശത്രു​വ​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള മി​ടു​ക്ക് ഊഴി​വാ​ന​ങ്ങ​ളില്‍ ഒതു​ങ്ങു​കി​ല്ല; അവ​യെ​ക്കാ​ളും വി​സ്തീര്‍ണ്ണ​മാ​ണ​ത്.

[9] സർ​വ​തഃ​കര്‍ണ്ണ = എല്ലാ​ട​ത്തും ചെ​വി​യു​ള്ള​വ​നേ; എല്ലാം കേൾ​ക്കു​ന്ന​വ​നേ. വാ​ക്കു​കൾ–സ്തു​തി​കൾ. ഒരു സു​ഹൃ​ത്തിന്‍െറ വാ​ക്കു​പോ​ലെ, എന്‍റെ ഈ സ്തു​തി അങ്ങ​യെ പ്രീ​തി​പ്പെ​ടു​ത്ത​ട്ടെ.

[10] ഓരാ​യി​രം തരും–വളരെ ഗു​ണ​മു​ള​വാ​ക്കു​ന്ന. ഇജ്ജ​നം–ഞങ്ങൾ. രക്ഷ​യോർ​ത്ത്–രക്ഷ​യ്ക്കു​വേ​ണ്ടി.

[11] കൌ​ശി​കന്‍–ഇന്ദ്ര​പ​ര്യാ​യം. ഞങ്ങ​ളില്‍–ഞങ്ങ​ളു​ടെ അടു​ക്കല്‍. ആയതം = നീ​ണ്ട​ത്. നവ്യം = സ്തു​ത്യം. ആയു​സ്സു ദീർ​ഘി​ച്ചാല്‍ പോരാ, പ്ര​ശം​സ​നീ​യ​വു​മാ​ക​ണം. ആയിരം കി​ട്ടും–വളരെ സി​ദ്ധി​കൾ കൈ​വ​ന്ന.

[12] എല്ലാ​റ്റി​ലും–സർ​വ​കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളി​ലും. ഉത്തോ​ഷർ = സന്തോ​ഷ​മു​യർ​ന്ന​വര്‍.

[1] തേ​രാ​ളി–തേ​രിൽ​ക്കേ​റി പൊ​രു​തു​ന്ന​വന്‍. വാ​ക്ക്–ഞങ്ങ​ളു​ടെ സ്തു​തി.

[2] ബല​പ്ര​ഭു = ബല​ര​ക്ഷ​കൻ. നി​കാ​മം = ഏറ​റ​വും. ഭംഗം = തോല്മ.

[3] കർ​മ്മി​കൾ​ക്കു (ഋത്വി​ക്കു​കൾ​ക്കു) ദക്ഷി​ണ​യാ​യി പണം കൊ​ടു​ത്ത യജ​മാ​ന​ന്നു ചേ​ത​മൊ​ന്നും വരി​ല്ല: ഇന്ദ്രന്‍ എന്നും ധനം കൊ​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടി​രി​യ്ക്കും.

[4] പു​ര​ങ്ങൾ = അസു​ര​ന​ഗ​ര​ങ്ങൾ. കവി = മേ​ധാ​വി. ഉന്മി​ഷ​ദ്വ​ജ്രന്‍ = പ്ര​കാ​ശി​യ്ക്കു​ന്ന വജ്ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ. അനേ​ക​ത്ര = വളരെ (യാഗ)സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളില്‍. സം​സ്തു​തന്‍ = നന്നാ​യി സ്തു​തി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വൻ.

[5] വലൻ എന്ന അസുരൻ ദേ​വ​ന്മാ​രു​ടെ വളരെ ഗോ​ക്ക​ളെ അപ​ഹ​രി​ച്ച് ഒരു ബി​ല​ത്തില്‍ (ഗു​ഹ​യില്‍) ഒളി​പ്പി​ച്ചു; അവയെ ഇന്ദ്രൻ ഗ്രഹ തു​റ​ന്നു വീ​ണ്ടെ​ടു​ത്തു. ഇങ്ങ​നെ ഒരു കഥ​യു​ണ്ട്. ഉല്‍പ​ന്ന​പീ​ഡര്‍–വലൻ​മൂ​ലം ഉപ​ദ്ര​വ​മു​ള​വാ​യ​വര്‍.

[6] നീ​രില്‍–സോ​മ​യാ​ഗ​ത്തില്‍. പ്ര​കീർ​ത്തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട്–അങ്ങ​യു​ടെ ദാ​ന​ശീ​ല​ത്വം ഉദ്ഘോ​ഷി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട്. മു​ല്പാ​ടു​പാ​സി​ച്ച (മു​മ്പു ഭവാനെ സമീ​പി​ച്ച) കർ​മ്മി​കൾ​ക്ക​റി​യാം, ഭവാന്‍റെ ഔദാ​ര്യം.

[7] മഥി​ച്ചു–കൊ​ന്നു. ശു​ഷ്ണന്‍–ഒര​സു​രന്‍െറ പേര്‍. ഭൂ​യി​ഷ്ഠ​മാ​ക്കുക–ധാ​രാ​ളം കൊ​ടു​ക്കുക.

[8] വി​ത്ത​പ്ര​ദാ​ന​ങ്ങൾ = ധന​ദാ​ന​ങ്ങൾ.

[1] ദേ​വ​ക​ളു​ടെ ദൂ​ത​ന​ത്രേ, അഗ്നി.

[2] പ്ര​ജേ​ശൻ–മനു​ഷ്യ​രു​ടെ ഹോ​മാ​ദി​ക​ളെ രക്ഷി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ. ഹവി​സ്സേ​ന്തും–ഹവി​സ്സു ദേ​വ​കൾ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​കൊ​ടു​ക്കാ​നാ​യി വഹി​യ്ക്കു​ന്ന. ബഹു​പ്രീ​തി​കൃ​ത്ത് = വള​രെ​പ്പേർ​ക്കു പ്രീ​തി​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​വൻ. അഗ്നി ഏക​നെ​ങ്കി​ലും, ആഹ​വ​നീ​യാ​ദി സ്വ​രൂ​പേണ വർ​ത്തി​യ്ക്കു​ന്നു എന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ്, അഗ്നി​പ​ദം രണ്ടെ​ണ്ണം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്. കർ​മ്മി​കൾ അഗ്നേ, അഗ്നേ, എന്നു ജപി​ച്ച് ആവാ​ഹി​യ്ക്കു​ന്നു എന്നും അർ​ത്ഥ​മെ​ടു​ക്കാം.

[3] ദർ​ഭ​കൊ​യ്തോൻ–യജ്ഞ​ത്തി​ന്നു ദർഭ മു​റി​ച്ചൊ​രു​ക്കി​യ​വന്‍; യജ​മാ​നന്‍.അര​ണി​ജന്‍–രണ്ടു മര​പ്പൊ​ളി​കൾ കൂ​ട്ടി​യു​ര​സി​യി​ട്ടാ​ണ്, യാ​ഗ​ത്തി​ന്ന് അഗ്നി​യെ ഉണ്ടാ​ക്കുക; ആ മര​ത്തി​ന്ന് അരണി എന്നു പേര്‍.

[4] അവര്‍ (ദേവകൾ) ഹവ്യ​ക്കൊ​തി​യ​ന്മാ​രാ​ണ്: ഇവിടെ ഒരു യജ്ഞ​മു​ണ്ടെ​ന്ന​റി​യി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ടാല്‍ ഇങ്ങോ​ട്ടു പോ​ന്നു​കൊ​ള്ളും.

[5] ആഹു​തന്‍ = ഹോ​മി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വന്‍. ദീ​പ്ത​നാ​യ് = ജ്വ​ലി​ച്ച്. അര​ക്ക​രോ​ടൊ​പ്പം–രാ​ക്ഷ​സ​രെ​യും.

[6] അഗ്നി–ആഹ​വ​നീ​യന്‍. അഗ്നി = തി​യ്യ്. ജു​ഹൂ​മു​ഖന്‍–ജുഹു (ഹോ​മ​ദ്ര​വ്യം കോ​രി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന ഒരു തരം കര​ണ്ടി) ആകു​ന്ന മു​ഖ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍. ഗൃ​ഹേ​ശ്വ​രൻ–യാ​ഗ​ശാ​ല​യെ, അഥവാ യജ​മാ​ന​ഗൃ​ഹ​ത്തെ രക്ഷി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ.

[10] എത്തി​യ്ക്ക–ദേ​വ​ക​ളു​ടെ അടു​ക്കല്‍ കൊ​ണ്ടു​വെ​യ്ക്കുക.

[11] അതി​നൂ​ത​ന​ഗാ​യ​ത്രം–ഏറ​റ​വും പു​തു​തായ (ഞങ്ങ​ളു​ടെ പൂര്‍വ​ന്മാർ​ക്കും കി​ട്ടി​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത) ഗാ​യ​ത്രീ​ച്ഛ​ന്ദ​സ്സി​ലു​ള്ള സ്തോ​ത്രം. വീ​രാ​ന്വി​താ​ന്നം–വീ​ര​രായ പു​ത്ര​ഭൃ​ത്യാ​ദി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ അന്നം; ആഹാ​ര​സ​മൃ​ദ്ധി വീ​ര​പു​ത്രാ​ദി​കൾ​ക്കു കാ​ര​ണ​മാ​കു​മ​ല്ലോ.

[12] സർ​വ​ദേ​വാ​ഹ്വാ​നം–ദേ​വ​ക​ളെ​യെ​ല്ലാം വി​ളി​പ്പാന്‍ സ്വയം നിർ​മ്മി​ച്ച സ്തോ​ത്ര​ങ്ങൾ. അസ്മ​ദീ​യം = ഞങ്ങ​ളു​ടേ​ത്.

[1] അസ്മല്‍കർ​മ്മി–ഞങ്ങ​ളു​ടെ യജ​മാ​നന്‍. സമി​ദ്ധൻ–സമി​ദ്ധ​നെ​ന്ന അഗ്നി.

[2] കവേ = ഹേ മേ​ധാ​വിന്‍. തനൂ​ന​പാ​ത്ത്–അപ്പേ​രി​ലു​ള്ള അഗ്നി. തേൻ കലർ​ന്ന–മധു​ര​മായ, സ്വാ​ദേ​റിയ.

[3] നരാ​ശം​സന്‍–തന്നാ​മ​ക​നായ അഗ്നി. ഹവി​ഷ്കർ​ത്താ​വ് = ഹവി​സ്സൊ​രു​ക്കു​ന്ന​വൻ. തേൻ​നാ​വു​ള്ളോന്‍–മധു​ര​ഭാ​ഷി​യായ, മധു​ര​ഭോ​ജി​യായ നാ​വു​ള്ള​വന്‍.

[4] ഈഡി​തന്‍–അപ്പേ​രി​ലു​ള്ള അഗ്നി. സു​ഖ​ത്തേർ–ഇരി​പ്പാൻ സു​ഖ​മു​ളള രഥം. മന്ത്ര​പൂർ​വം പ്ര​തി​ഷ്ഠി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഭവാന്‍ ഹോ​താ​വാ​ണ​ല്ലോ. ഹോ​താ​വ് = വി​ളി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ. ദേ​വ​ക​ളെ വി​ളി​പ്പാ​നാ​ണ​ല്ലോ, അങ്ങ​യെ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്.

[5] നൈ​വെ​ച്ച–നൈ​നി​റ​ച്ച സ്രു​ക്കു​കൾ (ഒരു തരം കര​ണ്ടി​കൾ) വെച്ച. ബർ​ഹി​സ്സ് = ദർ​ഭ​പ്പു​ല്ല്; ബർ​ഹി​സ്സ് എന്ന അഗ്നി​യെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഇതി​ങ്കല്‍–ദർഭ വി​രി​പ്പില്‍. അമൃ​താ​ലോ​കം–അമൃ​തി​ന്നൊ​ത്ത നെ​യ്യി​ന്റെ, അഥവാ അമൃ​ത​ന്റെ (മര​ണ​ര​ഹി​ത​നായ ബർ​ഹി​സ്സ് എന്ന അഗ്നി​യു​ടെ) ദർശനം. സു​ധീ​ക​ളേ–സൽ​ബു​ദ്ധി​ക​ളായ ഋത്വി​ക്കു​ക​ളേ.

[6] സത്യം വളർ​ത്തും–സത്യാ(യജ്ഞാ)ഭി​വൃ​ദ്ധി​ക​ര​ങ്ങ​ളായ. ആൾ​പൂ​കാ​ദ്ദീ​പ്ര​ദ്വാ​ര​ങ്ങൾ–ജന​പ്ര​വേ​ശ​മി​ല്ലാ​ത്ത ഉജ്ജ്വ​ല​ദ്വാ​ര​ങ്ങൾ. യജി​ക്കുക = യജ്ഞം ചെ​യ്യുക.

[7] നക്തോ​ഷ​സ്സു​കൾ–നക്തം, ഉഷ​സ്സ് എന്ന രണ്ട് അഗ്നി​മൂർ​ത്തി​കൾ.

[8] സു​ജി​ഹ്വര്‍ = നല്ല (പ്രി​യ​സ​ത്യ​വാ​ദി​യായ) നാവ്, അല്ലെ​ങ്കില്‍ ജ്വാല, ഉള്ള​വര്‍. കവികൾ = മേ​ധാ​വി​കൾ. ഹോ​തൃ​ദൈ​വ്യര്‍ = ഹോ​താ​വെ​ന്നും ദൈ​വ്യ​നെ​ന്നും പേ​രു​ള്ള രണ്ട​ഗ്നി​കൾ. മഖം = യാഗം.

[9] ദർ​ഭ​മേല്‍ വന്നെ​ത്തുക–വന്നു ദർ​ഭ​വി​രി​പ്പില്‍ ഇരി​യ്ക്ക​ട്ടെ.

[10] ത്വ​ഷ്ടാ​വ്–ആ പേ​രി​ലു​ള്ള അഗ്നി. വി​ശ്വ​രൂ​പൻ–വി​വി​ധ​സ്വ​രു​പന്‍. ഏറെ–മറ്റു​ള്ള​വ​രെ നോ​ക്കു​ന്ന (അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്ന)തി​നെ​ക്കാൾ അധികം.

[11] വന​സ്പ​തി–തന്നാ​മ​കാ​ഗ്നി. ദായകൻ–ഹവി​സ്സു​കൊ​ടു​ത്ത​വന്‍, യജ​മാ​നന്‍.

[12] സ്വാ​ഹാ​യ​ജ്ഞം–സ്വാഹ എന്ന അഗ്നി​യാൽ സം​പാ​ദി​ത​മായ യാഗം. യഷ്ട്യ​നി​കേ​ത​നേ = യജ​മാന്‍െറ ഗൃ​ഹ​ത്തില്‍വെ​ച്ച്.

[1] അർച്ച = പൂജ.

[2] തവ കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളും വാ​ഴ്ത്തു​ന്നു–അങ്ങ​യു​ടെ കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളെ വാ​ഴ്ത്തു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ആഗ​മി​യ്ക്ക = വരിക. സദേവൻ = ദേ​ന്മാ​രോ​ടു​കൂ​ടി യവന്‍.

[3] അഗ്നി–മറെ​റാ​ര​ഗ്നി​യാ​ണി​ത്.

[4] ചമസം–ഒരു​ത​രം യജ്ഞ​പാ​ത്രം. തേനായ–തേന്‍പോ​ലെ മധു​ര​മായ.

[5] അണി​ചാർ​ത്തി = ആഭ​ര​ണ​മ​ണി​ഞ്ഞ്.

[6] പു​റ​ത്തു നെ​യ്യോ​ലും–നെ​യ്യൊ​ലി​യ്ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു തോ​ന്ന​ത്ത​ക്ക​വ​ണ്ണം സ്നി​ഗ്ധ​മായ പൃ​ഷ്ഠം ഉള്ള​വര്‍. വി​ചാ​രി​ച്ചാല്‍ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു, സ്വ​യം​ബ​ദ്ധ​രാ​യി നി​ന്നു കൊ​ള്ളും. വാ​ഹ​ങ്ങൾ = അശ്വ​ങ്ങൾ. സോ​മ​പീ​തി = സോ​മ​പാ​നം.

[7] യാ​ജ്യ​ന്മാർ = യജ​നീ​യര്‍ (ദേ​വ​ന്മാര്‍). തേ​നിന്‍പ​ങ്ക്–തേന്‍പോ​ലെ​യു​ള്ള സോ​മ​നീ​രിന്‍െറ അം​ശ​ങ്ങൾ. (ഇന്ന ദേ​വ​ന്ന് ഇത്ര സോ​മ​നീർ എന്നു വ്യ​വ​സ്ഥ​യു​ണ്ട്.) ശോ​ഭ​ന​ജി​ഹ്വ = നല്ല നാവ് (ജ്വാല) ഉള്ള​വ​നേ.

[8] ദേ​വ​ന്മാ​രു​ടെ മുഖം അഗ്നി​യ​ത്രേ. മു​റ​യ്ക്കു = ക്ര​മാ​നു​സാ​രേണ. വഷ​ട്ക​ര​ത്തി​ങ്കല്‍–ഹവി​രർ​പ്പ​ണ​സ​മ​യ​ത്ത്.

[9] രോചനം = പ്ര​കാ​ശ​മ​ണ്ഡ​ലം. അവന്‍–അഗ്നി. സർ​വ​ദേ​വ​രെ = എല്ല​ദ്ദേ​വ​ക​ളെ​യും.

[10] തേ​ജ​സ്സു​കൾ–മൂർ​ത്തി​ഭേ​ദ​ങ്ങൾ.

[11] മന്ത്ര​സ്ഥാ​പി​തൻ = മന്ത്ര​ങ്ങൾ ജപി​ച്ചു പ്ര​തി​ഷ്ഠി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വന്‍. അങ്ങ് ഭവാന്‍. അധ്വ​രം = യാഗം.

[12] രോ​ഹി​ദ​ശ്വാം​ഗ​ന​കൾ = രോ​ഹി​ത്തു​കൾ എന്നു പേരായ പെണ്‍കു​തി​ര​കൾ. കൊ​ണ്ടോ​ടും–തേർ​വ​ഹി​ച്ചു പാ​യു​ന്ന.

[1] തന്നി​കേ​ത​നം = അതാ​കു​ന്ന (വയ​റാ​കു​ന്ന) പാർ​പ്പി​ട​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​ത്. അങ്ങ​യു​ടെ വയ​റ​റി​ലാ​ണ്, സോ​മ​ര​സ​ത്തി​ന്റെ നി​വാ​സം!

[2] പോ​ത്രം–പോ​താ​വ് എന്ന ഋത്വി​ക്കി​ന്റെ പാ​ത്രം. സേ​വി​പ്പിൻ–സോമം കു​ടി​യ്ക്കു​വിന്‍.

[3] സ്ത്രീ​സ​മേത = സ്ത്രീ(പത്നി)യോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വ​നേ. കു​ടി​യ്ക്ക–സോ​മ​നീര്‍.

[4] മൂ​ന്നി​ട​ങ്ങ​ളില്‍–സവ​ന​ത്ര​യ​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളില്‍. അലം​ക​രി​യ്ക്കുക–ദേ​വ​ക​ളെ പണ്ട​മ​ണി​യി​ച്ചാ​ലും.

[5] ബ്രാ​ഹ്മ​ണാ​ച്ഛം​സി​സ​മ്പ​ത്ത്–ബ്രാ​ഹ്മ​ണാ​ച്ഛം​സി എന്ന ഋത്വി​ക്കിന്‍െറ മു​തല്‍, പാ​ത്രം. അവര്‍–ഋതു​ക്കൾ.

[6] കൈ​ക്കൊ​ണ്ട്–യജ്ഞ​ത്തെ സ്വീ​ക​രി​ച്ച്. ശ്രീ​മ​ദ​ക്ഷ​യ്യ​യ​ജ്ഞം = ശ്രീ​മ​ത്തും (സമൃ​ദ്ധ​വും) അക്ഷ​യ്യ​വും (നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യം​മൂ​ലം ശത്രു​ക്കൾ​ക്കു നശി​പ്പി​യ്ക്കാ​വ​ത​ല്പാ​ത്ത​തും) ആയ യജ്ഞം.

[7] ദ്ര​വ്യോല്‍ക്കര്‍–ധന​കാ​മ​രായ ഋത്വി​ക്കു​കൾ. ചത​ക​ല്ല്–നീര്‍ പി​ഴി​യാൻ സോമലത ചമ​യ്ക്കു​ന്ന അമ്മി​ക്കുഴ. ദ്ര​വി​ണോ​ദ​സ്സു​ദേ​വ​നെ–ദ്ര​വി​ണോ​ദ​സ്സ് (ധന​ദാ​താ​വ്) എന്ന അഗ്നി​ദേ​വ​നെ. അധ്വ​രം–അഗ്നി​ഷ്ടോ​മ​വും മറ്റും. യജ്ഞ​ങ്ങൾ–ഉക്ഥ്യ​വും മറ്റും.

[9] ഋത്വി​ക്കു​ക​ളോ​ട്: നേ​ഷ്ടം–നേ​ഷ്ടാ​വ് എന്ന ഋത്വി​ക്കിന്‍െറ പാ​ത്രം. പോ​രു​വിൻ–ഹോ​മി​ച്ച​തി​ന്നു​ശേ​ഷം അവിടെ നി​ല്ക്കു​രു​ത്: അവര്‍ സോമം കു​ടി​ച്ചു കൊ​ള്ള​ട്ടെ.

[10] ഋതു​യു​ക്ത​നാം തി​രു​മേ​നി​യെ–ഋതു​ക്ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ അങ്ങ​യെ; അങ്ങ​യെ​യും ഋതു​ക്ക​ളെ​യും. ഏകേ​ണ​മേ–ധനം തരേ​ണ​മേ.

[11] ദീ​പ്താ​ഗ്നി​യു​ക്ത​രേ–ഉജ്ജ്വ​ല​രായ ആഹ​വ​നീ​യാ​ദ്യ​ഗ്നി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വ​രേ. ഋതു–ഋതു​ദേ​വത. തേൻ–മധു​ര​സോ​മ​ര​സം.

[12] ഗാർ​ഹ​പ​ത്യർ​ത്തു​യു​ത​നാ​യ്–അഗ്നി​യു​ടെ​ത​ന്നെ രൂ​പ​മായ ഗാർ​ഹ​പ​ത്യ(ഗൃ​ഹ​പ​തി)നോടും ഋതു​ദേ​വ​ത​യോ​ടും​കൂ​ടി. ദേ​വോ​ന്മു​ഖ​ന്നാ​യി–ദേ​വ​ക​ളെ (ദേ​വ​പ്രീ​തി​യെ) കാ​മി​യ്ക്കു​ന്ന യജ​മാ​ന​ന്നു​വേ​ണ്ടി.

[1] എത്തി​യ്ക്ക–കൊ​ണ്ടു​വ​ര​ട്ടെ. വാ​ജി​കൾ–അങ്ങ​യു​ടെ അശ്വ​ങ്ങൾ. പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​യ്ക്കുക–മന്ത്ര​ങ്ങൾ​കൊ​ണ്ടു വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തുക. സൂ​ര്യ​സ​മ​പ്ര​ഭർ–സൂ​ര്യ​ന്നൊ​ത്ത പ്ര​കാ​ശ​മു​ള്ള ഋത്വി​ക്കു​കൾ.

[2] ഈ നൈ​പ്പൊ​രി​യ​വി​ല്ക്കാ​യി–ഈ (ചു​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടു​ക​യാ​ണ്) നെ​യ്യില്‍ നനച്ച പൊ​രി​യ​വില്‍ ഭു​ജി​പ്പാൻ.

[4] സട ചേർ​ന്ന ഹയ​ങ്ങ​ളാല്‍–കു​ഞ്ചി​രോ​മ​മു​ള്ള കു​തി​ര​കൾ വലി​യ്ക്കു​ന്ന തേ​രില്‍.

[5] കർ​മ്മ​സോ​മ​നീര്‍–കർ​മ്മ​ത്തി​ന്നു​വെ​ച്ചു സോ​മ​ര​സം. ഇതാ–ഹസ്ത​നിർ​ദ്ദേ​ശം. ഗൌ​ര​മൃ​ഗം = ഗൌ​ര​മെ​ന്ന മൃഗം. ദാഹം പൂ​ണ്ടു കടി​യ്ക്ക–ദാ​ഹ​മു​ള്ള​പ്പോൾ പാനം ഏറെ പ്രീ​തി​ക​ര​മാ​കു​മ​ല്ലോ.

[7] അഗ്ര്യ​മാ​യ്–മി​ക​ച്ച​താ​യി​ച്ച​മ​ഞ്ഞ്.

[9] കാമം = അഭി​ലാ​ഷം. ഗവാ​ശ്വ​ത്താല്‍–ഗോ​ക്ക​ളേ​യും കു​തി​ര​ക​ളേ​യും തന്ന്. പൂ​രി​പ്പി​യ്ക്ക–നി​റ​വേ​റ്റി​യാ​ലും.

[2] വി​പ്രന്‍–ഋത്വി​ക്ക്.

[3] നി​ങ്ങ​ളില്‍–നി​ങ്ങ​ളു​ടെ അടു​ക്കല്‍. അർ​ത്ഥി​പ്പൂ = പ്രാർ​ത്ഥി​യ്ക്കു​ന്നു.

[4] കൂ​ട്ട​നീര്‍–വെ​ള്ള​വും മറ്റും ചേർ​ത്ത സോ​മ​ര​സം; ഇതു​പോ​ലെ, നാ​നാ​ഗു​ണ​സ​മേ​ത​മാ​യി​രി​യ്ക്കും, സു​മ​തി​ഗാ​ഥ​യും (സജ്ജ​ന​കൃ​ത​മായ സ്തു​തി​യും). നി​ങ്ങൾ ഇതു രണ്ടും സ്വീ​ക​രി​ച്ചു, ഞങ്ങ​ളെ മി​ക​ച്ച അന്ന​ദാ​താ​ക്ക​ളാ​ക്കി​ത്തീർ​ക്കു​വിന്‍; വളരെ അന്ന​ദാ​നം നട​ത്താന്‍ വേ​ണ്ടു​ന്ന ധനം ഞങ്ങൾ​ക്കു തരു​വിൻ.

[5] അഗ്രി​മൻ = മു​മ്പന്‍. പ്ര​ശം​സാ​യോ​ഗ്യ​രില്‍–പ്ര​ശം​സ​നീ​യ​രില്‍വെ​ച്ച്.

[6] നേടാം–ധനം സമ്പാ​ദി​യ്ക്കാം. കരു​തി​വെ​ച്ചി​ടാം–അനു​ഭ​വി​ച്ചു ശേ​ഷി​ച്ച​തു നി​ധി​യാ​ക്കി​വെ​യ്ക്കാം.

[8] സേ​വേ​ച്ഛ തോ​ന്ന​വേ–നി​ങ്ങ​ളെ സേ​വി​പ്പാൻ താല്‍പ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​കു​മ്പേ​ാൾ.

[9] രണ്ടു​പേ​രെ​യും–നി​ങ്ങ​ളി​രു​വ​രെ​യും.

[1] സോ​മ​കർ​മ്മി–സോ​മ​നീ​രൊ​രു​ക്കി​യ​വന്‍, യജ​മാ​നന്‍. ബ്ര​ഹ്മ​ണ​സ്പ​തി–ഒരു ദേ​വന്‍െറ പേര്‍. കക്ഷി​വാ​നെ​ന്ന ഋഷി​യ​ത്രേ, യജ്വാ​ക്ക​ളില്‍വെ​ച്ചു കീർ​ത്തി​മാൻ. ഉശി​ക്ക്–അച്ഛന്‍െറ പേർ.

[2] ധനി = ധന​വാന്‍. ലബ്ധാർ​ത്ഥൻ = ധനം ലഭി​ച്ച​വന്‍. ക്ഷി​പ്ര​കർ​ത്താ​വ് = വേ​ഗ​ത്തില്‍ ചെ​യ്യു​ന്ന​വന്‍, ഫലം നല്കു​ന്ന​വൻ. നമ്മ​ളെ കൈ​ക്കൊ​ണ്ട​രു​ളീ​ട​ട്ടെ = അനു​ഗ്ര​ഹി​യ്ക്ക​ട്ടെ. അവൻ ബ്ര​ഹ്മ​ണ​സ്പ​തി.

[3] നോ​വും​മാ​റ് = വേദന തോ​ന്ന​ത്ത​ക്ക​വ​ണ്ണം.

[4] അന​ത്യ​യന്‍–അത്യ​യം (നാശം) ഇല്ലാ​ത്ത​വന്‍.

[5] ആ മർ​ത്ത്യ​നെ–കർ​മ്മ​മ​നു​ഷ്ഠി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നെ.

[6] കാമ്യൻ-​സ്പൃഹണീയന്‍. ആശ്ച​ര്യ​കൃ​ത്ത് = വി​സ്മ​യ​ക​രന്‍. ഇഷ്ടൻ = സ്നേ​ഹി​തന്‍. മേധ = ആശു​ഗ്ര​ഹ​ണ​ബു​ദ്ധി. ഒരു ദേ​വന്‍െറ പേ​രാ​ണ്, സദ​സ​സ്പ​തി.

[7] സർ​വ​കർ​മ്മ​വ്യാ​പി​യാ​ണ്, സദ​സ​സ്പ​തി.

[8] ഉടന്‍–അനു​ഷ്ഠാ​നാ​വ​സാ​ന​ത്തില്‍ത്ത​ന്നെ. ഹവിഷ്കാരന്‍-​ഹവിസ്സുണ്ടാക്കിയവന്‍, യജ​മാ​നന്‍. സ്തു​തി ചെ​ല്ലു​ന്നു ദേ​വ​രില്‍–നമ്മു​ടെ സ്തു​തി സദ​സ്പ​തി​മു​ഖേന ദേ​വ​ന്മാ​രെ പ്രാ​പി​യ്ക്കു​ന്നു.

[9] നരാ​ശം​സന്‍–ഒരു ദേ​വന്‍െറ പേര്‍. ധാർ​ഷ്ട്യ​ശാ​ലി = പ്ര​ഗ​ല്ഭന്‍. ദ്യോ​വ് = സ്വർ​ഗ്ഗം. തേ​ജ​സ്സ​മേ​തൻ = തേ​ജ​സ്സോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍. ദ്വി​തീ​യാ​ന്ത​പ​ദ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം നരാ​ശം​സന്‍െറ വി​ശേ​ഷ​ണ​ങ്ങൾ. കണ്ടേന്‍–ഞാന്‍ ശാ​സ്ത്ര​ദൃ​ഷ്ട്യാ ദർ​ശി​ച്ചു.

[1] സദ്യാ​ഗേ = നല്ല (കു​റ​വൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​ത്ത) യാ​ഗ​ത്തില്‍. വി​ളി​യ്ക്കു​മ​ല്ലോ–അനു​ഷ്ഠാ​താ​ക്കൾ വി​ളി​യ്ക്കുക പതി​വാ​ണ്; ഞങ്ങ​ളും വി​ളി​യ്ക്കു​ന്നു. മരു​ദ​ന്വി​തന്‍ = മരു​ത്തു​ക്ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍.

[2] മഹാ​നായ അങ്ങ​യ്ക്കു​ള്ള യാ​ഗ​ത്തില്‍ പൂ​ജി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ദേ​വ​നും അത​നു​ഷ്ഠി​യ്ക്കു​ന്ന മനു​ഷ്യ​നും​ത​ന്നെ ഉല്‍ക്കൃ​ഷ്ടർ.

[4] ഓജ​സ്സ് = ബലം.

[5] സദ്വി​ത്തര്‍ = നല്ല (വി​ശു​ദ്ധ) ധന​മു​ള്ള​വര്‍. ശത്രു​ഭ​ക്ഷ​കര്‍ = ശത്രു​ക്ക​ളെ വി​ഴു​ങ്ങു(നശി​പ്പി​യ്ക്കു)ന്ന​വര്‍.

[7] തകർ​ക്കും–ചി​ത​റി​യ്ക്കും.

[8] പര​ക്കും = വ്യാ​പി​യ്ക്കും: ക്രി​യാ​പ​ദം. കതി​രൊ​ത്ത്–സൂ​ര്യ​ര​ശ്മി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി. സി​ന്ധു = സമു​ദ്രം.

[9] മു​ന്നേ​പ്പോ​ലെ–പതി​വിൻ​പ​ടി. തേ = അങ്ങ​യ്ക്ക്. സോ​മ​നീര്‍മ​ധു–തേൻ​പോ​ലെ മധു​ര​മായ സോ​മ​ര​സം.

[1] ദേ​വ​ന്മാ​രാ​യ്ച്ച​മ​ഞ്ഞോ​രെ–ഋഭു​ക്ക​ളെ. തപ​സ്സു​ചെ​യ്തു ദേ​വ​ത്വം പ്രാ​പി​ച്ച​വ​ര​ത്രേ, ഋഭു​ക്കൾ. മതി​ശാ​ലി​കൾ = ബു​ദ്ധി​മാ​ന്മാര്‍. മു​ഖ​ങ്ങ​ളാല്‍–സ്വയം നിർ​മ്മി​ച്ച്. അതി​ര​ത്ന​ദം = രത്ന​ങ്ങ​ളെ ഏറ​റ​വും ദാ​നം​ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്; ഈ സ്തോ​ത്രം ജപി​ച്ചാല്‍, ഋഭു​ക്കൾ പ്ര​സാ​ദി​ച്ചു വളരെ ധനം നല്കും.

[2] പറ​ഞ്ഞാല്‍ മതി, സ്വയം ബദ്ധ​രാ​യി​നി​ന്നു​കൊ​ള്ളും, അങ്ങ​നെ​യു​ള്ള രണ്ടു തേര്‍ക്കു​തി​ര​ക​ളെ ഇന്ദ്ര​ന്നു​വേ​ണ്ടി മന​സ്സു(സങ്ക​ല്പ​മാ​ത്രം)കൊ​ണ്ടു സൃ​ഷ്ടി​ച്ചോര്‍ (സൃ​ഷ്ടി​ച്ച​വ​രായ ഋഭു​ക്കൾ) മഖ​ങ്ങ​ളില്‍ (യാ​ഗ​ങ്ങ​ളില്‍) പണി​ക്കാ​രാ​യ്–ചമസ നിർ​മ്മാ​ണാ​ദി​ജോ​ലി​കൾ ചെ​യ്തു​പോ​രു​ന്നു.

[3] ഋഭു​ക്കൾ​ത​ന്നെ കർ​ത്തൃ​പ​ദം. സർ​വ​ദുഘ = വേ​ണ്ടു​വോ​ളം പാല്‍ ചു​ര​ത്തു​ന്ന.

[4] ആത്ത​താ​രു​ണ്യര്‍ = യൌവനം കി​ട്ടി​യ​വര്‍. സത്യ​മ​ന്ത്ര​ന്മാര്‍ = നി​ഷ്ഫ​ല​മാ​കാ​ത്ത മന്ത്ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വര്‍; മന്ത്ര​സി​ദ്ധി​കൊ​ണ്ടാ​ണ് അച്ഛ​ന​മ്മ​മാ​രു​ടെ വാർ​ദ്ധ​ക്യം നീ​ക്കി​യ​ത്.

[5] മദി​പ്പി​യ്ക്കും രസം–മത്തു​പി​ടി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന സോ​മ​നീര്‍. ഉദ്ദീ​പ്ത​ന്മാര്‍ = തി​ള​ങ്ങു​ന്ന​വര്‍. അദി​തി​ജർ = ആദി​ത്യര്‍. ഋഭു​ക്കൾ​ക്ക് ഇന്ദ്രാ​ദി​ക​ളോ​ടൊ​പ്പ​മാ​കാം, തൃ​തീ​യ​സ​വ​ന​ത്തില്‍ സോ​മ​പാ​നം.

[6] ത്വ​ഷ്ട്യ​ദേ​വന്‍െറ കൃ​തി​യാം–ത്വ​ഷ്ടാ​വെ​ന്ന ദേ​വന്‍ നിർ​മ്മി​ച്ച. ശ്ലാ​ഘാ​യോ​ഗ്യ​ത്തെ = ശ്ലാ​ഘ്യ​ത്തെ; ചമ​സ​ത്തിന്‍െറ വി​ശേ​ഷ​ണം. ഒരു ചമ​സ​ത്തെ ത്വ​ഷ്ട്യ​ശി​ഷ്യ​രായ ഋഭു​ക്കൾ നാ​ലെ​ണ്ണ​മാ​ക്കി.

[7] ചേ​ലില്‍–വഴി​പോ​ലെ. രത്ന​സാ​പ്ത​ത്ര​യ​ങ്ങൾ = രത്ന​ങ്ങ​ളും (രമ്യ​വ​സ്തു​ക്ക​ളും) സാ​പ്ത​ത്ര​യ​ങ്ങ​ളും (മു​മ്മൂ​ന്നു സപ്ത​കർ​മ്മ​വർ​ഗ്ഗ​വും); അങ്ങി​നെ ഇരു​പ​ത്തൊ​ന്നു കർ​മ്മ​ങ്ങൾ. സോ​മ​കർ​ത്താ​വ് = യജ​മാ​നന്‍.

[8] ഭാ​ര​വാ​ഹി​കൾ–യജ്ഞ​ങ്ങ​ളില്‍ ചമ​സ​നിർ​മ്മാ​ണാ​ദി​ച്ചു​മ​ത​ല​ക്കാര്‍. ദേ​വ​ന്മാ​രില്‍ (ദേ​വ​ന്മാ​രു​ടെ ഇട​യില്‍) യജ്ഞാം​ശ​ഭാ​ഗി​ക​ളു​മാ​യി​ച്ച​മ​ഞ്ഞു.

[1] അവർ​ക്കു​താന്‍–അവ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ത​ന്നെ. സോ​മ​പര്‍ = സോമം കു​ടി​യ്ക്കു​ന്ന​വര്‍.

[2] ചാർ​ത്തി​പ്പിൻ–ആഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ള​ണി​യി​പ്പിന്‍. ഗായത്രീഗാഥ-​ഗായത്രീച്ഛന്ദസ്സിലുള്ള പാ​ട്ട്.

[3] അൻപ് = സ്നേ​ഹം.

[4] ക്രൂ​ര​രാ​യ്ത്തീ​രും–ശത്രു​വ​ധാ​ദി​ക​ളില്‍ ക്രൂ​ര​രാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന.

[5] സദ​സ്പ​തി​കൾ = സഭാ​പാ​ല​ക​ന്മാര്‍. ശരി​യ്ക്കാ​ക്ക​ട്ടെ–ഉപ​ദ്ര​വി​യ്ക്കാ​ത്ത​വ​രാ​ക്കി​ത്തീർ​ക്ക​ട്ടെ. വി​നാ​ശ​കർ = മു​ടി​യ​ന്മാര്‍.

[6] അസ്സ​ത്യ​ത്താല്‍–ഞങ്ങൾ ചെയ്ത വി​ഫ​ല​മാ​കാ​ത്ത കർ​മ്മ​ത്താല്‍ (യാഗം മൂലം). ഉണ​രു​വിൻ–അവ​ധാ​നം​കൊ​ള്ളു​വിൻ.

[1] ഉഷ​സ്സ​വ​ന​ച​ര്യ = പ്ര​ഭാ​ത​ത്തി​ലെ സവ​ന​കർ​മ്മം.

[2] രഥീ​ന്ദ്രര്‍ = തേ​രാ​ളി​ക​ളില്‍ ശ്രേ​ഷ്ഠര്‍. സു​ര​ഥര്‍ = നല്ല തേ​രു​ള്ള​വര്‍. ദ്യോ​വ് = സ്വർ​ഗ്ഗം.

[3] സൂ​നൃ​ത​വ​ത്ത് = സൂ​നൃ​ത​ത്തോ​ടു (സത്യ​വാ​ക്കോ​ടു) കൂ​ടി​യ​ത്. ചാ​ട്ടു​വാ​റു (ചമ്മ​ട്ടി​കൊ​ണ്ട​ടി​യ്ക്കു​മ്പോ​ഴ​ത്തെ ശബ്ദ​ത്തി​ന്നു (അതു കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു തേ​രാ​ളി​കൾ​ക്കു പ്രി​യ​മാ​ക​യാല്‍) സൂ​നൃ​ത​ത്വം കല്പി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്നു. നീര്‍–അടി​യേ​റ്റു കു​തി​ച്ചോ​ടു​ന്ന കു​തി​ര​ക​ളു​ടെ വി​യർ​പ്പ്. സേ​ചി​പ്പാൻ–സോ​മ​നീര്‍കൊ​ണ്ട് നന​യ്ക്കാന്‍.

[4] സോ​മ​കാ​ര​സ​ദ​നം–യജ​മാ​ന​ഗൃ​ഹം. അതി​വേ​ഗി​ക​ളാ​ണ​ല്ലോ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ തേര്‍ക്കു​തി​ര​കൾ. അതി​നാല്‍, നി​ങ്ങൾ​ക്കു ദൂരം എന്നൊ​ന്നി​ല്ല.

[5] സ്വർ​ണ്ണ​ക​രൻ–ഒരു ദേ​വ​യ​ജ്ഞ​ത്തില്‍വെ​ച്ചു സവി​താ​വി(സൂര്യ)ന്‍െറ കൈ​പ്പ​ട​ങ്ങൾ കാ​ര​ണ​വ​ശാല്‍ മു​റി​ഞ്ഞു​പോ​യ​തി​നാല്‍, പകരം അവ സ്വർ​ണ്ണം​കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​ക്കി എന്നൊ​രു​പാ​ഖ്യാ​ന​മു​ണ്ട്; യജ​മാ​ന​ന്നു കൊ​ടു​ക്കാന്‍ സ്വർ​ണ്ണം കയ്യി​ലെ​ടു​ത്ത​വന്‍ എന്നു​മാ​കാം. ദേ​വ​ത​യാ​യ്ത്തീർ​ന്ന്–അവനെ ദേ​വ​നാ​ക്കി മന്ത്രം ജപി​ച്ചാല്‍, യജ​മാ​ന​ന്റെ പ്രാ​പ്യ​സ്ഥാ​നം ഏതെ​ന്ന് അവന്‍ പറയും.

[6] കർ​മ്മ​ങ്ങൾ–സോ​മ​യാ​ഗാ​ദി​കൾ.

[7] പൊ​റു​പ്പ് = ജീ​വ​ധാ​ര​ണം. വീ​തി​പ്പോൻ–ഓരോ യജ​മാ​ന​ന്നും യഥാർ​ഹം പങ്കി​ടു​ന്ന​വന്‍.

[8] മി​ത്ര​രേ–ഋത്വി​ക്കു​ക​ളേ. തെ​ളി​ഞ്ഞ്–ശോ​ഭി​ച്ച്.

[9] ഇച്ഛി​യ്ക്കും–സോ​മ​പാ​ന​ത്തെ അഭി​ല​ഷി​യ്ക്കു​ന്ന.

[10] യവി​ഷ്ഠ = അതി​യു​വാ​വേ. ഹോത്ര–ഹോ​താ​വെ​ന്ന അഗ്നി​യു​ടെ പത്നി. ഭാരതി–ഭര​ത​നെ​ന്ന ആദി​ത്യ​ന്റെ പത്നി. ധിഷണ = വാ​ഗ്ദേ​വി.

[11] രക്ഷ​യും വൻ​സു​ഖ​വു​മാ​യ്–ഞങ്ങൾ​ക്കു തരാ​നു​ള്ള രക്ഷ​യോ​ടും വമ്പി​ച്ച സു​ഖ​ത്തോ​ടും കൂടി. നര​പാ​ലി​ക​മാര്‍ = മനു​ഷ്യ​ര​ക്ഷി​ണി​കൾ. പക്ഷം (ചിറക്) അറ്റു​പോ​കാ​ത്ത–അവ​രു​ടെ ചി​റ​കു​കൾ ആർ​ക്കും ഛേ​ദി​യ്ക്കാ​വു​ന്ന​വ​യ​ല്ല.

[12] ഇങ്ങ്–ഞങ്ങ​ളു​ടെ. പീതി = പാനം.

[13] മഹാ​ദ്യാ​വും പൃ​ഥി​വി​യും–മഹ​തി​യായ സ്വർ​ഗ്ഗ​ദേ​വ​ത​യും, ഭൂ​ദേ​വ​ത​യും. സം​സേ​ചി​യ്ക്ക​ട്ടെ–സ്വ​ന്തം ജല​വി​ശേ​ഷം​കൊ​ണ്ടു നന​യ്ക്ക​ട്ടെ.

[14] ഗന്ധർ​വര്‍തൻ സ്ഥി​ര​സ്ഥാ​നേ = ഗന്ധർ​വ​രു​ടെ ശാ​ശ്വ​ത​സ്ഥാ​ന​ത്ത് (അന്ത​രി​ക്ഷ​ത്തില്‍). രണ്ടു​പേ​രു​ടെ–ദ്യോ​വി​ന്റേ​യും ഭൂ​വി​ന്റേ​യും. തണ്ണീര്‍–മുന്‍പ​ദ്യ​ത്തില്‍ സൂ​ചി​പ്പി​ച്ച വെ​ള്ളം. ഘൃതം = നൈ. പ്രാ​ജ്ഞ​കർ​മ്മി​കൾ = മേ​ധാ​വി​ക​ളായ അനു​ഷ്ഠാ​താ​ക്കൾ. മേ​ധാ​വി​കൾ കർ​മ്മ​ങ്ങ​ള​നു​ഷ്ഠി​ച്ച്, ഈ ജല​ദ്വ​യ​ത്തെ പാ​നം​ചെ​യ്യു​ന്നു; ഇതു നൈ​പോ​ലെ പോ​ഷ​ക​മാ​ണ്.

[15] മു​ള്ള്–ഉപ​ദ്ര​വ​ങ്ങൾ. നി​വാ​സ​സ്ഥാ​നം–പ്രാ​ണി​ക​ളു​ടെ പാർ​പ്പി​ടം.

[16] ധാ​മ​ങ്ങ​ളേ​ഴി​നാല്‍–ഗാ​യ​ത്ര്യാ​ദി​ച്ഛ​ന്ദ​സ്സു​ക​ളാ​കു​ന്ന ഏഴു​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ട്. മൂ​ന്നു​ലോ​കം മൂ​ന്ന​ടി​കൊ​ണ്ട് അള​ക്കാ​നൊ​രു​ങ്ങിയ വാ​മ​ന​രു​പി​യായ വി​ഷ്ണു ഭൂ​മി​യി​ലാ​ണ് ഒന്നാ​മ​ത്തെ അടി വെ​ച്ച​ത്. മന്നി​ട​ത്തില്‍നി​ന്നു രക്ഷി​യ്ക്ക എന്ന​തി​ന്റെ അർ​ത്ഥം, ഭൂ​വാ​സി​ക​ളു​ടെ പാ​പ​ങ്ങൾ തടു​ക്കുക എന്നാ​കു​ന്നു.

[17] ഇത്–ഇക്കാ​ണു​ന്ന ലോകം. സമ​സ്ത​വും–ജഗ​ത്തു​മു​ഴു​വ​നും.

[18] ഇങ്ങെ​ല്ലാം–പൃ​ഥി​വ്യാ​ദി​ക​ളായ മൂ​ന്നു സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും.

[19] വി​ഷ്ണ​ണു​വി​ന്റെ കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളാ​ലു​ള്ള രക്ഷ​കൊ​ണ്ടാ​ണ്, ഭൂ​ലോ​ക​ത്തു വ്ര​താ​നു​ഷ്ഠാ​നം ശരി​യ്ക്കു നട​ക്കു​ന്ന​ത്.

[20] കാ​ണു​ന്നു–ശാ​സ്ത്ര​ദൃ​ഷ്ട്യാ ആകാ​ശ​ത്തു ചരി​യ്ക്കു​ന്ന കണ്ണു​കൾ​ക്കു തട​വി​ല്ലാ​തെ എന്തും സ്പ​ഷ്ട​മാ​യി കാണാം; അവ​പോ​ലെ സൂ​രി​കൾ (വി​ദ്വാ​ന്മാര്‍) കാ​ണു​ന്നു.

[3] മനോ​ജ​വം = മന​സ്സി​ന്നൊ​ത്ത ഗതി​വേ​ഗം. ആയിരം അക്ഷി (കണ്ണ്) ഇന്ദ്ര​ന്നേ ഉള്ളൂ. ധീ​പാ​ലര്‍ = ബു​ദ്ധി​യെ (ദോ​ഷ​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു) രക്ഷി​യ്ക്കു​ന്ന​വര്‍; കർ​മ്മ​പാ​ല​ക​രെ​ന്നു​മാ​കാം. മനീ​ഷി​കൾ–മേ​ധാ​വി​ക​ളായ യജ​മാ​ന​ന്മാ​രും ഋത്വി​ക്കു​ക​ളും.

[5] സത്യ​തേ​ജോ​ധി​പര്‍ = യഥാർ​ത്ഥ വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ന്റെ അധി​പ​തി​കൾ. മി​ത്ര​വ​രു​ണ​ന്മാ​രും ആദി​ത്യ​രി​ലുൾ​പ്പെ​ട്ട​വ​ര​ത്രേ. സത്യാല്‍–കർ​മ്മ​ങ്ങൾ​ക്കു ഫലം കൊ​ടു​ക്കു​മെ​ന്ന പ്ര​തി​ജ്ഞ​യാല്‍. സത്യം–അവ​ശ്യം​ഭാ​വി​യായ കർ​മ്മ​ഫ​ലം.

[7] മരു​ത്ത്വാൻ = മരു​ത്തു​ക്ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍. സം​തൃ​പ്തൻ = മതി​വ​ന്ന​വന്‍. ഗണം–മരു​ദ്ഗ​ണം.

[8] മാ​രു​തര്‍ = മരു​ത്തു​ക്കൾ.

[9] മം​ഗ​ള​ദാ​ന​രേ = ശോ​ഭ​നൌ​ദാ​ര്യ​ന്മാ​രേ. നി​ങ്ങൾ–മരു​ത്തു​ക്കൾ. ഞങ്ങ​ളില്‍ ശക്ത​നാ​കൊ​ല്ല–ഞങ്ങ​ളെ ഉപ​ദ്ര​വി​പ്പാൻ ആളാ​ക​രു​ത്.

[10] മരു​ദ്ദേ​വര്‍ = മരു​ത്തു​ക്ക​ളെ​ന്ന ദേ​വ​ന്മാർ; ഭൂ​പു​ത്ര​ന്മാ​ര​ത്രേ, അവര്‍.

[11] മരു​ത്തു​ക്ക​ളും നി​ങ്ങ​ളും ഒന്നു​ത​ന്നെ. ജേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ–വി​ജ​യി​ക​ളു​ടെ ശബ്ദം. നാഥരേ–നേ​താ​ക്ക​ളേ.

[13] സചി​ത്ര​ദർ​ഭം = വി​ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളായ ദർ​ഭ​പ്പു​ല്ലു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​ത്. ദീപ്ത = തി​ള​ങ്ങു​ന്ന​വ​നേ. പൂഷൻ = -​പൂഷാവേ. ചരി​ഷ്ണു = സഞ്ചാ​ശീ​ലന്‍. ഒരാൾ കാ​ണാ​തെ​പോയ പശു​വി​നെ തി​ര​ഞ്ഞു​പി​ടി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, അങ്ങ് അം​ബ​രാല്‍. (ആകാ​ശ​ത്തു​നി​ന്നു) സോമം കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നാ​ലും.

[14] കൈ​വ​രു​ത്തീ​ടി​നാൻ–കണ്ടു​പി​ടി​ച്ചു കയ്യി​ലാ​ക്കി.

[15] യവ​ത്തി​നാ​യ്–യവം വി​ത​പ്പാന്‍. ഉഴല്‍ ആണ്ടു​തോ​റു​മു​ണ്ട​ല്ലോ; ഋതു​ക്ക​ളും പ്ര​തി​വര്‍ഷം വരു​ന്നു. അവൻ–പൂ​ഷാ​വ്.

[16] വഴികൾ–ദേ​വ​യ​ജ​ന​മാർ​ഗ്ഗ​ങ്ങൾ. യജ്ഞാ​നു​ഷ​ക്തി​യില്‍–ഞങ്ങൾ യജ്ഞ​ത്തി​ലേർ​പ്പെ​ടു​മ്പോൾ. നറും​പാ​ലുൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ട്–പൈ​ക്ക​ളി​ലും മറ്റും മധു​ര​മായ പാല്‍ ഉണ്ടാ​കു​ന്ന​തു വെ​ള്ള​ത്താ​ലാ​ണ​ല്ലോ. അമ്മ​ബ​ന്ധു​ക്ക​ളാം = അമ്മ​യും ബന്ധു​വു​മായ. പ്രാ​ണി​കൾ​ക്ക് അമ്മ​യാ​ണ്, ബന്ധു​വാ​ണ്, വെ​ള്ളം.

[17] പ്രീ​ത​മാ​ക്ക​ട്ടേ–നി​റ​വേ​റ​റ​ട്ടെ.

[19] വെ​ള്ള​ത്തില്‍ അമൃ​തി​രി​പ്പു​ണ്ട്; മരു​ന്നു​മു​ണ്ട്, വെ​ള്ള​ത്തില്‍. കീർ​ത്തി​പ്പാൻ–സ്തു​തി​പ്പാന്‍.

[20] വി​ശ്വ​ശം​ഭൂ​വ്–ഒര​ഗ്നി​യു​ടെ പേര്‍; ജഗല്‍സു​ഖ​ക​രന്‍ എന്നാ​ണ്, പദ​ത്തിന്‍െറ അർ​ത്ഥം. ഈ അഗ്നി​യും വെ​ള്ള​ത്തി​ലു​ണ്ടെ​ന്നു സോമൻ എന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്. സക​ല​ഭേ​ഷ​ജം = എല്ലാ മരു​ന്നു​ക​ളോ​ടും​കൂ​ടി​യ​ത്,

[21] ഞാന്‍ നോ​ക്കാ​വൂ സൂ​ര്യ​നെ​ച്ചി​രം–വള​രെ​നേ​രം സൂ​ര്യ​നെ നോ​ക്കാൻ എനി​യ്ക്ക് ആരോ​ഗ്യം ലഭി​യ്ക്ക​ട്ടെ.

[22] പാപം–അറി​യാ​തെ ചെ​യ്ത​ത്. ദ്രോ​ഹി​ച്ച​ത്–അറി​ഞ്ഞു ചെയ്ത ദ്രോ​ഹം. ശാ​പ​മി​ട്ട​ത്–സജ്ജ​ന​ളെ ശപി​ച്ചു സം​സാ​രി​ച്ച​ത്.

[23] മു​ങ്ങി​നേൻ–അവ​ഭൃ​ഥ​സ്നാ​ന​മ​നു​ഷ്ഠി​ച്ചേൻ; മു​ങ്ങി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു വെ​ള്ള​ത്തിന്‍െറ സത്തോ​ടു ചേർ​ന്നു. സതോയൻ = വെ​ള്ള​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ; ജല​വർ​ത്തി​യാ​ക​കൊ​ണ്ടു ദേ​ഹ​ത്തില്‍ വെ​ള്ളം പറ​റി​യ​വന്‍. അഗ്നേ–വി​ശ്വ​ശം​ഭൂ​വേ.

[24] അപ​ത്യം = സന്ത​തി. ഈ എന്നെ അറിക–എന്‍െറ അനു​ഷ്ഠാ​ന​ത്തെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​മാ​റാ​ക​ട്ടെ.

[1] ഒരു രാ​ജാ​വി​നാല്‍ നര​മേ​ധ​ത്തി​ന്നു വി​ല​യ്ക്കു വാ​ങ്ങ​പ്പെ​ട്ട​വ​നും യൂപ(സ്തംഭ)ത്തില്‍ ബദ്ധ​നു​മായ ശു​ന​ശ്ശേ​പര(ഫ)ന്റെ വി​ലാ​പം: ഞങ്ങൾ-​ഞാന്‍. അമ​ത്ത്യ​രില്‍–ദേ​വ​ന്മാ​രില്‍വെ​ച്ച് ആരു​ടെ​യാ​രു​ടെ പേര്‍ ഉച്ച​രി​യ്ക്കേ​ണ്ടു? ഏതു ദേവനെ കീർ​ത്തി​ച്ചാ​ലാ​യി​രി​യ്ക്കും എനി​യ്ക്കു വി​ടു​തി കി​ട്ടുക? തി​രു​മ​ന്ന് = ശ്രീ​ഭൂ​മി.

[2] അഗ്നി​യെ സ്തു​തി​യ്ക്കാൻ പ്ര​ജാ​പ​തി ഉപ​ദേ​ശി​ച്ച​തി​നാല്‍ ശു​ന​ശ്ശേ​പൻ അതു ചെ​യ്യു​ന്നു:

[3] അഗ്നി സവി​താ​വി​നെ സ്തു​തി​പ്പാൻ നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ചു. അതി​നാല്‍ ശു​ന​ശ്ശേ​പന്‍ സവി​താ​വി​നെ സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്നു. നി​ങ്കല്‍ അർ​ത്ഥി​കൾ–അങ്ങ​യു​ടെ ധന​ത്തിന്‍െറ ഒരംശം തരിക എന്ന് അങ്ങ​യു​ടെ അടു​ക്കല്‍ യാ​ചി​യ്ക്കു​ന്നു.

[4] നി​ന്ദ​ന​ദ്വേ​ഷ​മു​ക്ത​മാ​യ് സ്തു​ത്യ​മാ​കു​ന്ന–നി​ന്ദ​ന​ത്തി​ന്നും ദ്വേ​ഷ​ത്തി​ന്നും വി​ഷ​യ​മാ​യി​ട്ടി​ല്ലാ​യ്ക​യാല്‍ സ്തു​തി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​വ​രു​ന്ന.

[5] നിന്‍െറ ഞങ്ങൾ–അങ്ങ​യു​ടെ ആളു​ക​ളായ ഞങ്ങൾ.

[6] സവി​താ​വു വരു​ണ​നെ സ്തു​തി​പ്പാ​നു​പ​ദേ​ശി​ച്ചു; ശു​ന​ശ്ശേ​പന്‍ അതു ചെ​യ്യു​ന്നു: നിന്‍ക്രോ​ധ​മി​ല്ല എന്ന​തു​കൊ​ണ്ട്, അങ്ങു ക്രോ​ധി​ച്ചാല്‍, അതു താ​ങ്ങാന്‍ കഴി​വി​ല്ലെ​ന്നു​കൂ​ടി വ്യ​ഞ്ജി​യ്ക്കു​ന്നു.

[7] വാ​നില്‍–തന്റെ വാ​സ​സ്ഥാ​ന​മായ അന്ത​രി​ക്ഷ​ത്തില്‍. മീതെ വേര്‍, തു​മ്പു താ​ഴെ​യും–ആ കതി​രു​ക​ളു​ടെ (തേ​ജ​സ്സി​ന്റെ) വേര്‍ (കീ​ഴ്ഭാ​ഗം) മീ​തെ​യും, തു​മ്പ് (അഗ്ര​ഭാ​ഗം) താ​ഴെ​യു​മാ​ണ്. കേ​തു​വാ​യ്–അട​യാ​ള​മാ​യി, പ്രാ​ണ​നാ​യി.

[8] വാര്‍വ​ഴി = വി​ശാ​ല​മാർ​ഗ്ഗം. പോ​ക്കു​വ​ര​വ്–അസ്ത​മ​യോ​ദ​യ​ങ്ങൾ. ഞാന്‍ ആവ​ത​ല്ലാ​ത്തി​ട​ത്തു കാൽ വെ​യ്ക്ക–ഞാൻ ബന്ധ​ന​മു​ക്ത​നാ​യി അഗ​മ്യ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തൂ​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും നട​ന്നു​പോ​കു​മാ​റാ​ക​ട്ടെ. എന്റെ നെ​ഞ്ചം പി​ളര്‍പ്പോ​നും (വേ​ദ​ന​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന ശത്രു​വും) പോ​വു​മാ​റാക (വി​ട്ടു​പോ​ക​ട്ടെ). ഇതി​ന്നു വരു​ണന്‍ അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്ക​ട്ടെ.

[9] വൈ​ദ്യര്‍–ബന്ധ​നം വി​ടുർ​ത്താന്‍ ത്രാ​ണി​യു​ള്ള വൈ​ദ്യ​ന്മാര്‍. വാ​യ്ക്ക–അങ്ങ​യ്ക്ക് എങ്കില്‍ അഗാ​ധ​വി​ശാ​ല​മായ അനു​ഗ്ര​ഹ​ബു​ദ്ധി ഉണ്ടാ​ക​ട്ടെ. നി​ര്യ​തി​യെ (പാ​പ​ദേ​വ​ത​യെ) ദൂ​രീ​ക​രി​ച്ചു കഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി​യാ​ലും. ഭംഗം = നാശം.

[10] അഹ​സ്സ് = പകൽ. ഇതൊ​ക്കെ വരു​ണ​ന്റെ ആജ്ഞ​യാ​ലാ​ണ്. എത്തു​ന്നു–ഉദി​ച്ചു​പൊ​ങ്ങു​ന്നു.

[11] ഇത്–ഉത്ത​രാർ​ദ്ധ​ത്തില്‍ പറ​യു​ന്ന​ത്. ആത്ത​ഹ​വ്യൻ–അങ്ങ​യ്ക്കാ​യി ഹവി​സ്സെ​ടു​ത്ത​വൻ. കർ​മ്മി–യജ​മാ​നൻ. ആസ്ഥ​യോ​ടും–അനാ​ദ​രി​യ്ക്കാ​തെ.അറിക–ഞങ്ങ​ളു​ടെ അപേ​ക്ഷ മന​സ്സി​ലാ​ക്കുക. ഉയിര്‍ കക്കൊലാ-​എങ്ങളെ (എന്നെ) മൃ​ത്യു​വില്‍നി​ന്നു രക്ഷി​ച്ചാ​ലും.

[12] ചൊ​ല്ലി​നാര്‍–അഭി​ജ്ഞര്‍ പറ​ഞ്ഞു​ത​ന്നു. ഇതേ–വരു​ണ​സേ​വ​നം തന്നെ. വി​ളി​യ്ക്കു​ന്ന–വരു​ണ​നോ​ടു പ്രാർ​ത്ഥി​യ്ക്കു​ന്ന. മു​ക്ത​നാക = മോ​ചി​പ്പി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട​ട്ടെ.

[13] ദാരു = മരം, യൂപം. മൂ​ന്നി​ട​ത്താ​യ്–മൂ​ന്നു കൊ​ത​ക​ളില്‍. തള​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട്–പി​ടി​ച്ചു​കെ​ട്ട​പ്പെ​ട്ട്. അങ്ങു–അവി​ടെ​നി​ന്ന്. ആദി​തേയ = അദി​തി​യു​ടെ പു​ത്രൻ. അപീ​ഡി​തന്‍–ശത്രു​ക്ക​ളാല്‍ ഉപ​ദ്ര​വി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​വൻ. ഇയ്യാ​ളെ–ശു​ന​ശ്ശേ​പ​നെ.

[14] അപ്രി​യ​ഘ്ന–അനി​ഷ്ട​നാ​ശന. പ്ര​ചേ​ത​സ്സേ = മി​ക​ച്ച ജ്ഞാ​ന​മു​ള്ള​വ​നേ; വരു​ണ​പ​ര്യാ​യ​മാ​ണ്, പ്ര​ചേ​ത​സ്സ്. പിഴ–പാപം.

[15] മീതെ = ശി​ര​സ്സില്‍. നടു = അര. താഴെ–കാ​ലു​ക​ളില്‍. ജാതം = സം​ഭ​വി​ച്ച. പി​മ്പ്–മോ​ച​നാ​ന​ന്ത​രം, മേ​ലില്‍. നിന്‍ചെ​യ്തി​യിൽ (അങ്ങ​യു​ടെ കർ​മ്മ​ത്തില്‍) നി​ന്നി​ടാം (നി​ന്നു​കൊ​ള്ളാം). എന്നാല്‍ ബാധ (ഉപ​ദ്ര​വം) പറ​റി​ല്ല​ല്ലോ. തെ​റ​റ​ന്യേ–പിഴ (പാപം) ചെ​യ്യാ​തെ.

[1] പ്ര​ജ​കൾ–മറ​റാ​ളു​കൾ.

[4] അരി​ശ​മി​ലാ​ത്ത–പ്ര​ശാ​ന്ത​ങ്ങ​ളായ.

[5] ബഹു​ദ്ര​ഷ്ടാ​വ് = വളരെ വസ്തു​ക്ക​ളെ കണ്ട​റി​ഞ്ഞ​വന്‍.

[6] ഇരു​വ​രും–വരു​ണ​നും മി​ത്ര​നും. അതു​ത​ന്നെ–ഞങ്ങൾ അർ​പ്പി​ച്ച ഹവി​സ്സു​ത​ന്നെ.

[7] അവി​ടെ​യ്ക്ക്–വരു​ണ​ന്ന്. തോ​ണി​യു​ടേ​തും–തോ​ണി​യു​ടെ ഗതി​യും. അദ്ദേ​ഹം എന്നെ ബന്ധ​മു​ക്ത​നാ​ക്ക​ട്ടെ!

[10] സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്നാ​യി–കോയ്മ സ്ഥാ​പി​പ്പാന്‍വേ​ണ്ടി.

[16] ബഹു​ദർ​ശ​നീ​യൻ = വള​രെ​പ്പേ​രാല്‍ കാ​ണ​പ്പെ​ടേ​ണ്ടു​ന്ന​വൻ; സു​ന്ദ​രാ​കാ​രന്‍.

[17] അരു​മ​ത്തേൻ–പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട മധു​ര​ഹ​വി​സ്സ്.

[18] വി​ശ്വ​ദർ​ശ​നീ​യ​നെ–സു​ന്ദ​രാ​കാ​ര​നായ വരു​ണ​നെ. വാ​ക്കു​കൾ–സ്തു​തി​കൾ.

[19] ശബ്ദി​യ്ക്കു​ന്നു–സ്തു​തി​ക​ളെ അയ​യ്ക്കു​ന്നു.

[20] ക്ഷേ​മം–എന്നെ രക്ഷി​യ്ക്കാ​മെ​ന്നു മറു​പ​ടി തരിക.

[21] ജീ​വി​പ്പാൻ–ഞാന്‍ മരി​യ്ക്കാ​തി​രി​പ്പാൻ. ഞങ്ങ​ളു​ടെ–എന്റെ.

[1] അഗ്നി​യെ സ്തു​തി​പ്പാ​നാ​ണ്, വരു​ണന്‍ നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ച​ത്. അതു​നി​മി​ത്തം ശു​ന​ശ്ശേ​പന്‍ വീ​ണ്ടും അഗ്നി​യെ സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്നു: വസ്ത്ര​ങ്ങൾ–തേ​ജ​സ്സ്. പ്ര​ജ്വ​ലി​യ്ക്കുക എന്ന​ത്ഥം.

[4] ഹിം​സ​കര്‍ = ദ്രോ​ഹി​കൾ. വി​ഴു​ങ്ങു​ന്ന–കൊ​ന്നൊ​ടു​ക്കു​ന്ന. മനു​വി​ന്റേ​തില്‍–മനു​വി​ന്റെ യാ​ഗ​ത്തില്‍. വന്ന​ണ​യ​ട്ടെ–അതി​ന്ന് അങ്ങ് ആ സ്നേ​ഹി​ത​ന്മാ​രെ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ചാ​ലും!

[5] പൂർവക–ഞങ്ങൾ മു​ത​ലാ​യ​വർ​ക്കൊ​ക്കെ മു​മ്പേ ജനി​ച്ച​വ​നേ. ഇതി​ന്നും സ്നേ​ഹ​ത്തി​ന്നു​മാ​യി–ഈ യാഗം നി​റ​വേ​റ​റാ​നും ഞങ്ങ​ളെ സ്സേ​ഹി​പ്പാ​നു(അനു​ഗ്ര​ഹി​പ്പാ​നു)മായി. വാ​ക്കു​കൾ–സ്തു​തി​കൾ.

[6] അന്യ​ദേ​വ​താ​വി​ഷ​യ​മായ യാ​ഗ​വും അങ്ങ​യ്ക്കു​ള്ള​തു​ത​ന്നെ.

[7] ഹോ​താ​വ് = അഗ്നി.

[8] തേ​ജ​സ്വി​കൾ–ഋത്വി​ക്കു​കൾ.

[9] ഒടു​വില്‍–യാ​ഗാ​വ​സാ​ന​ത്തില്‍. മര്‍ത്ത്യര്‍ = മര​ണ​മു​ള്ള​വര്‍. പര​സ്പ​രം–‘അനു​ഷ്ഠാ​നം നന്നാ​യി‘ എന്ന് അഗ്നി; ‘ഞങ്ങൾ അനു​ഗൃ​ഹീ​ത​രാ​യി‘ എന്നു ഞങ്ങൾ. ഇങ്ങി​നെ അന്യോ​ന്യം കൊ​ണ്ടാ​ടു​മാ​റാ​ക​ട്ടെ.

[10] അഗ്നി​കൾ–ആഹ​വ​നീ​യാ​ദി​കൾ. ഈ–ഞങ്ങ​ളു​ടെ. ചേർ​ന്ന്–സ്വീ​ക​രി​ച്ച്.

[1] കുതിര വാ​ലു​കൊ​ണ്ട് ഈച്ച​ക​ളെ​യും മറ്റു​മെ​ന്ന​പോ​ലെ, അങ്ങു ജ്വാ​ല​കൾ​കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങ​ളു​ടെ വി​രോ​ധി​ക​ളെ ആട്ടി​പ്പാ​യി​യ്ക്കു​ന്നു.

[2] പരന്ന നട​പ്പൊ​ത്ത = വി​ശാ​ല​ഗ​തി​യായ. ബല​പു​ത്രൻ–അഗ്നി. കോ​രി​ച്ചൊ​യൊ​രി​യ​ട്ടെ–അഭീ​ഷ്ട​ങ്ങൾ വർ​ഷി​യ്ക്ക​ട്ടെ.

[3] എങ്ങും നട​ക്കു​ന്ന–സർ​വ​വ്യാ​പി​യായ.

[4]ഗാ​യ​ത്രം–ഗാ​യ​ത്രീ​ച്ഛ​ന്ദ​സ്സി​ലു​ള്ള സ്തു​തി.

[5] മുകൾ–സ്വർ​ഗ്ഗ​ലോ​കം. നടു–അന്ത​രി​ക്ഷ​ലോ​കം. അടു​ത്ത​ത്–ഭൂ​ലോ​കം. അന്ന​ങ്ങ​ളി​ലെ​ത്തി​യ്ക്കുക–അന്ന​ങ്ങൾ ഞങ്ങൾ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു തരിക.

[6] തി​ര​ക​ളെ എന്ന​പോ​ലെ–ആളുകൾ തി​ര​ക​ളെ തോടും മറ്റു​മാ​ക്കി വേർ​തി​രി​യ്ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ. ഹവാർ​ദ്ദാ​താ​വ്–യജ​മാ​നൻ. വർ​ഷി​ച്ചും​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു–ധന​ങ്ങ​ളെ കോ​രി​ച്ചൊ​രി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. തല്‍ക്ഷ​ണം–കർ​മ്മാ​നു​ഷ്ഠാ​നാ​വ​സാ​ന​ത്തില്‍ത്ത​ന്നെ.

[7] അന്ന​ങ്ങൾ ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ വരു​തി​യി​ലാ​കും.

[8] ഇവനെ–മു​ക​ളില്‍ പറ​യ​പ്പെ​ട്ട മനു​ഷ്യ​നെ. കേൾ​ക്ക​ത്ത​ക്ക–വി​ശ്രു​ത​മായ.

[9] അവി​ടു​ന്ന്–അഗ്നി. അശ്വ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട്–ഞങ്ങൾ​ക്കു കു​തി​ര​ക​ളെ​ത്ത​ന്ന്. യു​ദ്ധം കട​ത്തി​വി​ട​ട്ടെ–ജയി​പ്പി​യ്ക്ക​ട്ടെ. മേ​ധാ​വി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ–ഋത്വി​ക്കു​ക​ളാൽ ആരാ​ധി​ത​നായ.

[12] ധനി​ക​നെ​ന്ന​പോ​ലെ–ഒരു പണ​ക്കാ​രൻ വൈ​താ​ളി​ക​രു​ടെ സ്തു​തി കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ. ഉക്ഥം–ഒരു തരം സ്തോ​ത്രം.

[13] അഗ്നി​യാൽ പ്രേ​രി​ത​നായ ശു​ന​ശ്ശേ​പൻ വി​ശ്വ​ദേ​വ​ക​ളെ സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്നു: ജ്യേ​ഷ്ഠന്‍–മൂ​പ്പേ​റിയ ദേവൻ. മു​റി​യ​രു​തേ–അവി​ച്ഛി​ന്ന​മാ​യി നട​ക്ക​ട്ടെ.

[1] പി​ഴി​ഞ്ഞ​തു–സോ​മ​ര​സം. അഭി​ഷ​വം = ഇടി​ച്ചു​പി​ഴി​യല്‍.

[3] സ്ത്രീ–പത്നി. പു​റ​ത്തു–യാ​ഗ​ശാ​ല​യില്‍നി​ന്ന്. അഭ്യ​സി​യ്ക്കു​ന്നു–തു​ട​രെ​ത്തു​ട​രെ ചെ​യ്യു​ന്നു.

[4] കു​തി​ര​യ്ക്കു കടി​ഞ്ഞാ​ണു​ക​ളി​ടാ​നെ​ന്ന​പോ​ലെ, കയ​റു​കൾ​കൊ​ണ്ടു കട​കോല്‍ കെ​ട്ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടോ.

[5] ഇവിടെ–ഈ വൈ​ദി​ക​കർ​മ്മ​ത്തില്‍. വി​ജ​യി​കൾ–യു​ദ്ധ​ത്തില്‍ ജയി​ച്ച​വര്‍. ശബ്ദം–ഉല​യ്ക്ക​കൊ​ണ്ട​ടി​യ്ക്കു​മ്പോ​ഴ​ത്തെ ഒച്ച.

[6] കാ​റ്റ്–ഉല​യ്ക്കു​കൊ​ണ്ടി​ടി​യ്ക്കെ പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന കാ​റ്റ്.

[7] അവ–ഉരലും ഉല​യ്ക്ക​യും. തീററ തി​ന്നു​ന്ന–മു​തി​ര​യും മറ്റും കടി​ച്ചു തി​ന്നു​ന്ന. ഇന്ദ്രാ​ശ്വ​ങ്ങൾ–ഇന്ദ്ര​ന്റെ ഹരി​ക​ളെ​ന്ന രണ്ടു കു​തി​ര​കൾ.

[8] ഇരു​മ​ര​ങ്ങ​ളേ–ഉലൂ​ഖ​ല​മു​സ​ല​ങ്ങ​ളേ. സോ​താ​ക്കൾ–പി​ഴി​യു​ന്ന ഉപ​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ.

വി​ശ്വ​ദേ​വ​ക​ളാല്‍ പ്രേ​രി​ത​നായ ശു​ന​ശ്ശേ​പൻ ഇന്ദ്ര​നെ സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്നു:

[1] ഗവാ​ശ്വ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു–പശു​ക്ക​ളെ​യും കു​തി​ര​ക​ളെ​യും തന്ന്.

[3] മി​ഥൂ​ദൃ​ശ​കൾ = ഒപ്പം നട​ക്കു​ന്ന രണ്ടു യമ​ദൂ​തി​കൾ. മതി​മ​റ​ന്ന്–ഞങ്ങ​ളെ മരി​പ്പി​യ്ക്കുക എന്ന ഉദ്ദേ​ശം വി​സ്മ​രി​ച്ച്.

[4] ആ കൊ​ടാ​ത്ത​വർ–ഞങ്ങൾ​ക്കു നേ​രി​ട്ടു പരി​ച​യ​മി​ല്ലാ​ത്ത അദാ​താ​ക്കൾ, ശത്രു​ക്കൾ. കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വർ–ബന്ധു​ക്കൾ.

[5] കഴു​ത​യെ–ശത്രു​വി​നെ.

[1] ഞങ്ങൾ–ഞാൻ, ശു​ന​ശ്ശേ​പ​നൻ. അയി–ഋത്വി​ക്കു​ക​ളേ, യജ​മാ​ന​ന്മാ​രേ.

[2] രസം–സോ​മ​നീര്‍. തി​രു​വ​ടി–ഇന്ദ്രന്‍. കു​ഴി​നി​ലം = നി​മ്ന​പ്ര​ദേ​ശം. വെ​ള്ളം നി​മ്ന​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ​യ്ക്കൊ​ഴു​കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ.

[3] ഇത്–സോ​മ​നീര്‍. അക്കെ​ല്പ​ന്ന്–ബല​വാ​നായ ഇന്ദ്ര​ന്ന്. തൃ​ക്കു​ക്ഷി​യില്‍–ഇന്ദ്ര​ന്റെ വയ​റ​റില്‍. ഉദ​ധി​യിൽ​പോ​ലെ–നദീ​ജ​ലം സമു​ദ്ര​ത്തില്‍ ചെ​ന്നു പര​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ.

[4] അത്-​സോമനീർ. ഇതാ–അങ്ങ​യ്ക്കാ​യി ഒരു​ക്കി​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. അതി​നാൽ​ത്താ​ന​ല്ലോ (സോ​മ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള പ്രേ​മം​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ​യാ​ണ​ല്ലോ) ഭവാൻ ഞങ്ങ​ളു​ടെ മൊഴി (പ്രാർ​ത്ഥന) കേൾ​ക്കു​ന്ന​ത് (സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​ത്).

[5] വചോ​വാഹ = വച​സ്സ് (സ്തു​തി) ആകു​ന്ന വാ​ഹ​ന​ത്തോ​ടു കൂ​ടി​യ​വ​നേ; സ്തു​തി​യാല്‍ വഹി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​നേ. സ്തു​തി ഒരു വാ​ഹ​ന​മെ​ന്ന​പോ​ലെ അങ്ങ​യെ യജ​ന​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ​ത്തി​യ്ക്കു​ന്നു. നുതൻ = സ്തു​തി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വൻ. നിൻ ലക്ഷ്മി (സമ്പ​ത്ത്) പ്രി​യ​സ​ത്യ​യാക–അസ്മാ​ദൃ​ശ​രെ തീർ​ച്ച​യാ​യും പ്രീ​തി​പ്പെ​ടു​ത്തു​മാ​റാ​ക​ട്ടെ. ഞങ്ങൾ​ക്കു സമ്പ​ത്തു തന്ന​രു​ളുക.

[6] ആലോ​ചി​യ്ക്കാം–ഞാന്‍ രക്ഷി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തി​ന്നു​ശേ​ഷം.

[7] തു​ട​ങ്ങല്‍–കർ​മ്മാ​രം​ഭം. പട–വി​ഘ്ന​കാ​രി​ക​ളോ​ടു​ള്ള യു​ദ്ധം.

[8] ഇര–അന്നം.

[9] പു​രാ​ത​നം = പണ്ടേ ഉള്ള​ത്. പുരം–സ്വർ​ഗ്ഗം. പെ​രു​തി​ട​ങ്ങ​ളില്‍ (വളരെ യാ​ഗ​ശാ​ല​ക​ളില്‍) എഴു​ന്ന​ള്ളു​വോ​നെ–ഇന്ദ്ര​നെ. ക്ര​മാ​നു​സാ​രേണ–കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളു​ടെ ക്ര​മ​മ​നു​സ​രി​ച്ച്. പണ്ടു–യജ്ഞാ​വ​സ​ര​ത്തില്‍.

[10–11] ശര​ണ​ദാ​താ​വേ = പാർ​പ്പി​ടം നല്കു​ന്ന​വ​നേ. സ്തു​തി​കാ​ര​ന്മാർ​ക്കാ​യ്–സ്തോ​താ​ക്കൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി. പെരിയ–നീണ്ട.

[12] അത്–അഭി​മ​ത​സി​ദ്ധി (അഭീ​ഷ്ട​പ്രാ​പ്തി).

[13] സമ​പ്രീ​തൻ–നമ്മോ​ടൊ​പ്പം തോ​ഷി​ച്ച. ബലി​ഷ്ഠ​ഗോ​ക്ക​ളെ = കരു​ത്തേ​റിയ പൈ​ക്ക​ളെ. ചോ​റു​ള്ള–ആഹാ​ര​വും ഇന്ദ്രൻ തര​ട്ടെ എന്നു ധ്വനി.

[14] ഒരു ഭവ​ത്സ​മൻ–അങ്ങ​യോ​ടു തു​ല്യ​നായ ഒരു ദേവൻ. ധൃ​ഷ്ണോ = ദൃ​ഷ്ണ​നാ​യു​ള്ളോ​വേ. തദീ​യാ​ഭീ​പ്സി​തം–അവ​രു​ടെ (സ്തോ​താ​ക്ക​ളു​ടെ) അഭീ​ഷ്ടം. ഉരുൾ​കൾ = വണ്ടി​ച്ച​ക്ര​ങ്ങൾ. അച്ചു​ത​ടി = അച്ചു​ത​ണ്ട്. വണ്ടി​ച്ച​ക്ര​ങ്ങ​ളില്‍ അച്ചു​ത​ണ്ടു ചേർ​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, സ്തോ​താ​ക്ക​ളില്‍ ഇഷ്ട​സി​ദ്ധി ചേർ​ക്ക​ട്ടെ.

[15] രഥ​ത്ത​ച്ചൻ (തേ​രു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​വന്‍) ചക്ര​ങ്ങ​ളില്‍ അച്ചു​ത​ണ്ടു ചേർ​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ഭവാന്‍ സ്തോ​താ​ക്ക​ളില്‍ സമ്പ​ത്തു ചേർ​ത്തു​പോ​രു​ന്നു.

[16] ചീ​ന​ച്ച് = ശബ്ദം പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ച്. വീർ​ത്ത് = വീർ​പ്പി​ട്ട്, കി​ത​ച്ച്. അശ്വ​ങ്ങ​ളാല്‍–യു​ദ്ധ​ത്തി​ലി​റ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട സ്വ​ന്തം കു​തി​ര​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ട്. ധനം–ശത്രു​ക്ക​ളു​ടെ സമ്പ​ത്ത്. സ്തു​തി​പ്ര​സ​ന്ന​ന്നായ ഇന്ദ്രന്‍ ശു​ന​ശ്ശേ​പ​ന്ന് ഒരു സ്വർ​ണ്ണ​ര​ഥം കൊ​ടു​ത്തു​പോല്‍.

[17] പു​രു​ഹ​യാ​ന്ന​രാ​യ്–ഞങ്ങൾ​ക്കു തരു​വാന്‍ വളരെ കു​തി​ര​ക​ളോ​ടും അന്ന​ങ്ങ​ളോ​ടും​കൂ​ടി. ഇങ്ങു–ഞങ്ങ​ളു​ടെ ഗൃ​ഹ​ങ്ങ​ളില്‍. പൊൻ–പശു​ക്കൾ = പൊ​ന്നും കന്നാ​ലി​ക​ളും. ഇന്ദ്ര​പ്പേ​ര​ണ​യാ​ലാ​ണ്, ശു​ന​ശ്ശേ​പൻ അശ്വി​ദേ​വ​ന്മാ​രെ സ്തു​തി​ച്ചു തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്

[18] തട = തട​സ്സം.

[19] വട്ടൊ​ന്ന് = ഒരു ചക്രം. അച​ലാ​ഗ്രേ = പർ​വ​ത​മു​ക​ളില്‍. ഇതരം–മറേ​റ​ച്ച​ക്രം.

[20–21] അശ്വി​ക​ളാല്‍ പ്രേ​രി​ത​നായ ശു​ന​ശ്ശേ​പന്‍ ഉഷ​സ്സി​നെ സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്നു: സനാ​ത​നോ​ഷ​സ്സേ = നാ​ശ​മി​ലാ​ത്ത ഉഷ​സ്സേ. നി​ന​ക്ക​നു​ഭ​വി​യ്ക്ക​ത്ത​ക്ക​വ​നാ​യി, മനു​ഷ്യ​രില്‍ ഒരു​ത്ത​നു​മി​ല്ല. വി​ശി​ഷ്ടാ​നു​ഭാ​വേ = അസാ​ധ​ര​ണ​പ്ര​ഭാ​വ​മു​ള്ള​വ​ളേ. നീ എവ​ങ്കല്‍ ചെ​ല്ലും.നി​ന്നെ രമി​പ്പി​യ്ക്കാൻ ഒരു​വ​നും ശക്ത​നാ​കി​ല്ല. സു​വി​ദ്യോ​തേ = നല്ല പ്ര​ഭ​യു​ള്ള​വ​ളേ. ചി​ത്രേ = നാ​നാ​വർ​ണ്ണ​ങ്ങ​ളു​ള്ള​വ​ളേ. വി​സ​ര​ണ​ശീ​ലേ = വ്യാ​പി​നി.

[22] ദ്യോ​വിൻ​സു​തേ–ദ്യു​ദേ​വ​ത​യു​ടെ മകളായ ഉഷ​സ്സേ. ഈ സ്തു​തി​യോ ടേ ശു​ന​ശ്ശേ​പന്‍ കെ​ട്ടിൽ​നി​ന്നു വേര്‍പെ​ട്ടു​പോല്‍.

[1] ഒന്നാ​മ​നാ​മം​ഗി​ര​സ്സൃ​ഷി–അം​ഗി​രഃ​കു​ല​കൂ​ട​സ്ഥന്‍. കവികൾ = മേ​ധാ​വി​കൾ.

[2] രണ്ട​മ്മ​മാര്‍–രണ്ടു മര​ക്ക​ഷ്ണ​ങ്ങൾ (അര​ണി​കൾ): ഇവ​യു​ടെ ഘര്‍ഷ​ണ​ത്തില്‍ അഗ്നി ജനി​യ്ക്കു​ന്നു. നാനാത്മാവായ്ത്തീർന്ന്-​ആഹവനീയനും മറ്റു​മാ​യി​ച്ച​മ​ഞ്ഞ്. മനു​ഷ്യർ​ക്കാ​യ്–മനു​ഷ്യർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി. എങ്ങി​നെ​യൊ​ക്കെ​പ്പ​ള്ളി​കൊ​ള്ളു​ന്നു (ശയി​യ്ക്കു​ന്നു). ഒരോ മനു​ഷ്യ​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ലും സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന അങ്ങ​യു​ടെ സ്വ​രൂ​പ​ങ്ങൾ ഇത്ര എന്ന് ആർ​ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ.

[3] അഗ്ര്യൻ = മു​മ്പൻ. വാസദ–പാർ​പ്പി​ടം നല്കു​ന്ന​വ​നേ. കാ​ണു​മാ​റാ​യ് വന്നാ​ലും = പ്ര​ത്യ​ക്ഷീ​ഭ​വി​ച്ചാ​ലും. ഞെ​ട്ടി​പ്പോ​യ്–അങ്ങ​യു​ടെ പ്ര​ഭാ​വം കണ്ടി​ട്ട്. മഹാ​ന്മാ​രെ യജി​ച്ചു–മഹാ​ന്മാ​രെ (ദേ​വ​ന്മാ​രെ) ഉദ്ദേ​ശി​ച്ചു യജ്ഞം​ചെ​യ്തു.

[4] മനു​വി​ന്നാ​യ്–മനു​വി​നെ അനു​ഗ്ര​ഹി​പ്പാൻ. സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തെ​യു​ദ്ഘോ​ഷി​ച്ചൂ–പു​ണ്യ​ല​ഭ്യ​മാ​ണ്’ സ്വർ​ഗ്ഗ​മെ​ന്നു വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി. സല്‍ക്കർ​മ്മി–അങ്ങ​യെ പൂ​ജി​ച്ച. കി​ഴ​ക്ക​ണ​ച്ചു–വേ​ദി​യു​ടെ കി​ഴ​ക്കു​ഭാ​ഗ​ത്ത് ആഹ​വ​നീ​യ​നെ​ന്ന പേ​രില്‍ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ച്ചു; പി​ല്പാ​ടു പടി​ഞ്ഞാ​റും–പടി​ഞ്ഞാ​റെ​ബ്ഭാ​ഗ​ത്തു ഗാർ​ഹ​പ​ത്യ​നെ​ന്ന പേ​രി​ലും പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ച്ചു.

[5] പ്ര​വർ​ഷി​പ്പൂ–കാ​മ​ങ്ങ​ളെ കോ​രി​ച്ചൊ​രി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. പു​ഷ്ടി​യെ–യജ​മാ​നന്‍െറ സമ്പ​ത്തി​നെ. സ്രു​ക്കെ​ടു​ത്ത​വ​ന്നാ​യി ശ്ര​വ്യ​നാ​യ്ച്ച​മ​യു​ന്നു–ഹോ​മം​ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​നെ അനു​ഗ്ര​ഹി​പ്പാൻ​വേ​ണ്ടി, മന്ത്ര​ങ്ങൾ​കൊ​ണ്ടു വി​ളി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടാ​വു​ന്ന​വ​നാ​യി​ബ് ഭവി​യ്യു​ന്നു. വഷ​ട്കാ​ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ഹവി​സ്സി​നെ അർ​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നെ മു​മ്പും, അവ​ന്റെ ആൾ​ക്കാ​രെ പി​മ്പും, തദേ​കാ​ന്ന​നായ (ആ ഹവി​സ്സു​മാ​ത്രം ആഹാ​ര​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള) നീ ശോ​ഭി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്നു; അവർ​ക്കു മേന്മ വരു​ത്തു​ന്നു.

[6] പരി​തോ​ഗ​ന്ത​വ്യ​മാം = ചു​റ്റും നട​ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​തായ. ശൂ​രര്‍തന്‍ സ്വ​ത്തില്‍–ശൂ​ര​ന്മാർ​ക്കു സമ്പ​ത്തു​പോ​ലെ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട യു​ദ്ധ​ത്തില്‍. പൊരും = പൊ​രു​തു​ന്ന. കേ​മ​ന്മാ​രെ അല്പ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടും കൊ​ല്ലു​ന്നു; ഇത്ര​യ്ക്കു​ണ്ട്, അങ്ങ​യ്ക്കു മഹിമ!

[7] അമ്മ​നു​ഷ്യ​നെ–അങ്ങ​യെ സേ​വി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നെ. വന്മർ​ത്ത്യേ​ത​ര​ത്വം = ഉല്‍കൃ​ഷ്ട​മായ മര​ണ​ര​ഹി​ത​ത്വം. നാ​ല്ക്കാ​ലി–യി​രു​കാ​ലി​വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​നാ​യി​ദ്ദാ​ഹം വാ​യ്ക്കു​ന്ന–നാ​ല്ക്കാ​ലി​ക​ളേ​യും (പശ്വാ​ദി​ക​ളെ​യും) ഇരു​കാ​ലി​ക​ളേ​യും (മി​ത്ര​ഭൃ​ത്യാ​ദി​മ​നു​ഷ്യ​രെ​യും) കി​ട്ടാൻ കൊ​തി​യ്ക്കു​ന്ന. വി​ജ്ഞ​ന്ന്–യജ​മാ​ന​ന്ന്. ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്നു–കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു.

[8] വി​നു​തൻ = സ്തു​തൻ. അങ്ങ് = ഭവാന്‍. യശ​സ്വി​യെ = കീർ​ത്തി​മാ​നായ പു​ത്ര​നെ; അവൻ ഞങ്ങൾ​ക്കു ധനം സമ്പാ​ദി​ച്ചു​ത​ന്നു​കൊ​ള്ളും. പു​തു​നേ​ട്ട​ത്താല്‍–പു​ത്ര​ലാ​ഭ​ത്താല്‍. കാ​ക്കുക–നി​ങ്ങ​ളി​രു​വ​രും ഞങ്ങ​ളെ രക്ഷി​യ്ക്കു​വിന്‍.

[9] മാ​താ​പി​തൃ​സ​ന്നി​ധി​സ്ഥ​നാ​യ്ത്ത​ന്നേ–ദ്യാ​വാ​പൃ​ഥി​വി​ക​ളു​ടെ അടു​ക്ക​ലി​രു​ന്നു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ. കർ​മ്മി​യില്‍ക്ക​രൾ വെ​യ്ക്ക–യജ​മാ​ന​നെ അനു​ഗ്ര​ഹി​പ്പാൻ കനി​യുക. സർ​വ​വി​ത്ത​ഭൃ​ത്ത്–യജ​മാ​ന​ന്നു നല്കാൻ എല്ലാ​ദ്ധ​ന​ങ്ങ​ളും ഭരി(വഹി)യ്ക്കു​ന്ന​വൻ.

[10] ആയു​ഷ്യ​പ്ര​ദാ​യി = ജീവനം തരു​ന്ന​വന്‍. സദ്വീ​രന്‍ = നല്ല വീ​ര​ന്മാ​രോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ.

[11] നഹുഷൻ = നഹു​ഷ​നെ​ന്ന രാ​ജാ​വ്. ആയു–പേര്‍ ചമൂ​നാ​ഥന്‍ = സേ​നാ​പ​തി. ഇള–പേര്‍; ഇവൾ മനു​വി​ന്റെ പു​ത്രി​യു​മാ​ണ്. എന്ന​ച്ഛ​ന്ന്–അം​ഗി​ര​സ്സി​ന്ന്.

[12] ദേ​ഹ​ങ്ങ​ളെ​യും–സന്താ​ന​ങ്ങ​ളെ​യും. ഞങ്ങ​ളു​ടെ പൌ​ത്രന്‍െറ ഗോ​ക്ക​ളെ സം​ര​ക്ഷി​പ്പാ​നും, അങ്ങാ​ണ്. അപ്പോൾ, ഞങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ര്യം പറ​യാ​നു​ണ്ടോ?

[13] കേ​ടേ​ശാ​യ്വാൻ–തക​രാ​റൊ​ന്നും വരാ​തി​രി​പ്പാൻ. കൺ–ജ്വാല. സദയം പോ​ഷി​പ്പി​യ്ക്കും–ദയാ​ശീ​ല​ത്വ​ത്താല്‍ അഭി​വൃ​ദ്ധി​ക​ര​നായ. യാ​ചി​പ്പോന്‍ നീ–അത്ര​യ്ക്കു​ണ്ട്, ഹവിർ​ദ്ദാ​താ​വി​ന്റെ മന്ത്ര​ത്തില്‍ അങ്ങ​യ്ക്ക​ഭി​രു​ചി.

[14] ഭൂരിശ്ലാഘ്യൻ-​വളരെ ആളു​ക​ളാൽ ശ്ലാ​ഘ​നീ​യൻ. കാ​മ്യം = സ്പൃ​ഹ​ണീ​യം. ഋത്വി​ക്കി​ന്നു ധനം ലഭി​യ്ക്ക​ട്ടെ എന്നു വാ​ഞ്ച​രി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നാ​ണ്, ഭവാന്‍. എന്നാര്‍–അഭി​ജ്ഞര്‍ പറ​ഞ്ഞി​രി​യ്ക്കു​ന്നു. ശിശു–അന​ഭി​ജ്ഞ​നായ യജ​മാ​നന്‍. ദി​ക്കു​ക​ളെ​യും ശാസിപ്പൂ-​ഭവാൻ പറ​ഞ്ഞു കൊ​ടു​ക്കാ​ഞ്ഞാല്‍ കർ​മ്മി​കൾ​ക്കു ദി​ഗ്ഭ്ര​മം പറ​റി​പ്പോ​കും.

[15] ചട്ട–നല്ല ഒരു കവചം പോ​രാ​ളി​യെ രക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ. സു​ഖി​പ്പി​ച്ചു–അതി​ഥി​ക​ളെ സം​തൃ​പ്ത​രാ​ക്കി. അവൻ–അതി​ഥി​പൂ​ജ​യാ​കു​ന്ന ജീ​വ​യ​ജ്ഞ​മ​നു​ഷ്ടി​ച്ച യജ​മാ​നൻ സ്വർ​ഗ്ഗ​തു​ല്യ​നാ​ണ്, ഋത്വി​ക്കു​ക​ളെ സ്വർ​ഗ്ഗ​മെ​ന്ന​പോ​ലെ സു​ഖി​ത​രാ​ക്കും.

[16] പോ​ന്ന്–ഭവ​ത്സേ​വ​നം ത്യ​ജി​ച്ചു പോ​ന്ന്. സോ​മാർ​ഹ​മ​നു​ഷ്യര്‍ക്കു–സോ​മ​ത്തി​ന്ന​ഹർ​രായ ആളു​കൾ​ക്ക്, അനു​ഷ്ഠാ​താ​ക്കൾ​ക്ക്. ഗമ്യന്‍ = പ്രാ​പ്യന്‍.

[17] യയാതി–യയാതി എന്ന രാ​ജാ​വ്. പൂർ​വര്‍–മറ്റു പൂർ​വ​ക​ന്മാര്‍. സഭ്യ​ശാല–യാ​ഗ​ശാല. വേ​ണ്ട​തും നല്ക–പ്രി​യ​വ​സ്തു (ഹവി​സ്സ്) നല്കു​ക​യും ചെ​യ്യുക.

[18] ശക്തി = കഴിവ്. ഈ മന്ത്ര​ത്താല്‍ അങ്ങു വർ​ദ്ധി​യ്ക്ക = മഹ​ത്ത്വ​പ്പെ​ടുക. ഞങ്ങ​ളെ ഉന്ന​തി​യ​ണ​യ്ക്ക​യും ചെ​യ്യുക. അനു​ഷ്ഠാ​താ​ക്ക​ളായ ഞങ്ങ​ളെ ശ്രേ​യ​സ്സി​ലെ​ത്തി​യ്ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യുക. സു​മ​ന​സ്സും = നല്ല (കർ​മ്മ​ശ്ര​ദ്ധ​യുള) ഹൃ​ദ​യ​വും.

[1] കൊ​ന്നാൻ–പി​ളർ​ത്തി. വീ​ഴ്ത്തി​നാൻ വെ​ള്ള​ത്തെ–ഭൂ​മി​യില്‍ മഴ​പെ​യ്യി​ച്ചു. അദ്രി​ന​ദി​ക​ളെ പി​ളർ​ത്തി​നാന്‍–മല​മ്പു​ഴ​ക​ളെ, രണ്ടു കര​ക​ളും വലി​ച്ചു​നീ​ക്കി, പ്ര​വ​ഹി​പ്പി​ച്ചു.

[2] ചെ​ത്തി​ക്കൊ​ടു​ത്ത–കനം കു​റ​ച്ചു മൂർ​ച്ച കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ടു​ത്ത. അദ്രി​സ്ഥം = പർ​വ​ത​സ്ഥി​തം. ഉമ്പ​യി​ടും–ഉമ്പാ​ശ​ബ്ദം പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​യ്ക്കു​ന്ന. പൈ​ക്ക​ളു​ടെ ഈ വി​ശേ​ഷ​ണം, ഒലി​യ്ക്കു​ന്ന വെ​ള്ള​ങ്ങ​ളു​ടെ ഇര​മ്പ​ത്തെ വ്യ​ഞ്ജി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്നു. പൈ​ക്കൾ തൊ​ഴു​ത്തി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ ജല​ങ്ങൾ സമു​ദ്ര​ത്തില്‍ ചെ​ന്നു​ചേർ​ന്നു.

[3] വൃഷം = കാള. യാ​ഗ​ത്ര​യ​ത്തില്‍–ജ്യോ​തി​സ്സ്, ഗോവ്, ആയു​സ്സ് എന്നീ മൂ​ന്നു യാ​ഗ​ങ്ങ​ളില്‍. ആക​ലി​താ​സ്ത്ര​നാ​യ് = അസ്ത്രം (ആയുധം, വജ്രം) എടു​ത്ത്.

[4] തോ​യ​വാ​ഹ​ങ്ങൾ = മേ​ഘ​ങ്ങൾ. മാ​യാ​വി​കൾ–അസു​ര​ന്മാര്‍. വാ​നു​ഷ​സ്സർ​ക്ക​രെ = വാ​നി​നെ​യും ഉഷ​സ്സി​നെ​യും സൂ​ര്യ​നെ​യും. ജനി​പ്പി​ച്ചു–പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ച്ചു. അഥ = പി​ന്നെ. ഒരു വൈ​രി​യെ കണ്ടെ​ത്തി​യി​ല്ല–ഇന്ദ്ര​നെ എതിർ​ക്കാൻ ആരു​മി​ല്ലാ​താ​യി.

[5] തരു​സ്ക​ന്ധ​ങ്ങൾ = വൃ​ക്ഷ​ത്ത​ടി​കൾ.

[6] ആൾ–എതി​രാ​ളി. ഇന്ദ്രാ​രി = അസുരൻ, വൃ​ത്രൻ. അരി​ഘ്നൻ = ശത്രു ഹന്താ​വ്. ഭൂ​രി​ജേ​താ​വി​ന്റെ കൊ​ല​ക​ളെ​പ്പി​ന്നി​ടാൻ–വള​രെ​പ്പേ​രെ ജയി​ച്ച​വ​നായ ഇന്ദ്രന്‍െറ കൊ​ല​ക​ളിൽ​നി​ന്നു രക്ഷ​പ്പെ​ടാൻ. പു​ഴ​ക​ളെ–നദീ​തീ​ര​ങ്ങ​ളി​ലെ പാ​റ​ക​ളെ​യും മറ്റും.

[7] അടര്‍ തേടി–ഇന്ദ്ര​നോ​ടു പൊ​രു​താൻ നോ​ക്കി. ഛി​ന്ന​മു​ഷ്ക​നായ (വൃ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ള​റു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട) ഒരുവൻ പും​സ്ത്വം (ആണ​ത്തം) ഇച്ഛി​യ്ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ. വൃ​ഷ​ണ​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ന്നു പൌ​രു​ഷ​മ​ല്ല, നപും​സ​ക​ത്വ​മാ​ണ​ല്ലോ, കി​ട്ടുക. ചു​മല്‍ത്ത​ട്ടില്‍–വൃ​ത്ര​ന്റെ തോ​ള​ത്ത്. ഒന്നി​ലേ​റെ–അനേ​കാ​വ​യ​വ​ങ്ങ​ളില്‍.

[8] കരൾ കക്കും (മനോ​ഹ​ര​മായ, മനു​ഷ്യ​രെ സന്തോ​ഷി​പ്പി​ച്ച) ജലം അക്കി​ട​പ്പോ​നെ​ക്ക​വി​ച്ചു പാ​ഞ്ഞൂ. (വൃ​ത്ര​ന്റെ ശരീ​ര​ത്തി​ന്മേ​ലൂ​ടേ കു​തി​ച്ചൊ​ഴു​കി); കൂലം (തീരം) പി​ളർ​ന്നാല്‍ നദീ​ജ​ലം തള്ളി​യൊ​ഴു​കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ. ജല​ത്തെ നി​രോ​ധി​ച്ചു​നി​ന്ന വൃ​ത്രൻ ഇപ്പോൾ അതി​ന്റെ കാ​ല്ക്കല്‍ (ചു​വ​ട്ടില്‍) കി​ട​ക്കു​ക​യാ​യി: തന്റെ അപ​രാ​ധം ക്ഷ​മി​പ്പി​യ്ക്കാ​നെ​ന്ന​പോ​ലെ. അഹി–വൃ​ത്ര​ന്റെ മറെ​റാ​രു പേര്‍.

[9] മക​ങ്കല്‍ ആയുധം തട്ടാ​തി​രി​പ്പാന്‍ വൃ​ത്രന്‍െറ അമ്മ അവന്‍െറ മീതേ കി​ട​ന്നു. തദാ (അപ്പേ​ാൾ) ഇന്ദ്രന്‍ ആയുധം അവ​ളു​ടെ ചു​വ​ട്ടി​ലെ​യ്ക്കു (വൃ​ത്ര​ദേ​ഹ​ത്തി​ലെ​യ്ക്കു) വി​ട്ടു. അതി​നാല്‍ അവളും നഷ്ട​യാ​യ് (മരി​ച്ചു). അദ്ദാ​ന​വി (ആ അസു​ര​സ്ത്രീ), കു​ട്ടി​യോ​ടു​കൂ​ടിയ ഒരു പയ്യെ​ന്ന​പോ​ലെ ചു​മ്മാ (നി​ശ്ചേ​ഷ്ട​യാ​യി) കി​ട​ന്നു.

[10] നി​ല്ക്ക​ലി​രി​യ്ക്ക​ലി​ല്ലാ​ത്ത–നി​ല്ക്ക​ലും ഇരി​യ്ക്ക​ലു​മി​ല്ലാ​തെ സദാ ഒഴു​കി​പ്പോ​കു​ന്ന. പേര്‍ പോ​യ്പോയ–ആരാ​ലും അറി​യ​പ്പെ​ടാ​ത്ത​താ​യി​ത്തീർ​ന്ന. വപു​സ്സ് = ദേഹം. നീണ്ട കൂ​രി​രു​ട്ടൊ​ന്നില്‍–ഒരു ദീർ​ഘ​ത​മ​സ്സില്‍, മര​ണ​ത്തില്‍. ഇന്ദ്രാ​ഹി​തൻ = ഇന്ദ്ര​ശ​ത്രു, വൃതൻ.

[11] നാ​ഥ​ന​ഹി–ജല​ങ്ങ​ളു​ടെ നാ​ഥ​നാ​യി​ത്തീർ​ന്ന (അവയെ കീ​ഴ​ട​ക്കിയ) വൃ​ത്രന്‍. പണി–പണി എന്ന അസുരൻ. ബിലം–പ്ര​വ​ഹ​ണ​ദ്വാ​രം. തദ​ന്ത​കൻ = വൃ​ത്ര​നെ കൊന്ന ഇന്ദ്രന്‍.

[12] വജ്ര​പ്ര​ദീ​പ്തൻ–ഇടി​വാൾ​കൊ​ണ്ടു തി​ള​ങ്ങു​ന്ന വൃ​ത്രന്‍: സർ​വാ​യു​ധ​കു​ശ​ല​നാ​യി​രു​ന്നു, വൃ​ത്രൻ. അശ്വ​വാ​ലാ​യ്ത്തീർ​ന്നി​തു–കു​തി​ര​യു​ടെ വാല്‍ നി​ഷ്പ്ര​യാ​സം ഈച്ച​യേ​യും മറ്റും ആട്ടി​ക്ക​ള​യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ഭവാന്‍ വൃ​ത്ര​നെ തട്ടി​നീ​ക്കി. ഗോ​ക്ക​ളെ വെ​ന്നു–പണി അപ​ഹ​രി​ച്ച ഗോ​ക്ക​ളെ വീ​ണ്ടെ​ടു​ത്തു. സോ​മ​ത്തെ വെ​ന്നു–സോ​മ​നീര്‍ ബലേന പാ​നം​ചെ​യ്തു. അങ്ങി​നെ ഒരു​പാ​ഖ്യാ​ന​മു​ണ്ട്. ഏഴു പു​ഴ​യേ​യും–ഗം​ഗാ​ദി​സ​പ്ത​ന​ദി​ക​ളെ.

[13] അവ​നു​മാ​യ്–വൃ​ത്ര​നോ​ട്. വെ​ന്നാൻ–നി​ഷ്ഫ​ല​മാ​ക്കി.

[14] ഇന്ദ്ര, അങ്ങ​യ്ക്കു വൃതനെ കൊ​ന്ന​തില്‍ ഒരു ഭയം–അപ​രാ​ധ​ഭ​യം–ഉണ്ടാ​യ​ല്ലോ; ആ ഭയം​മൂ​ലം ഭവാൻ തൊ​ണ്ണൂ​റെ​റാ​മ്പ​തു പുഴ കട​ന്ന്, ഒരു പരു​ന്തെ​ന്ന​പോ​ലെ ദൂ​ര​ത്തെ​യ്ക്കു പാ​യു​ക​യും ചെ​യ്തു. എന്നാല്‍, വൃ​ത്ര​നെ കൊ​ല്ലാന്‍ മറ​റാ​രെ​യെ​ങ്കി​ലും അങ്ങു കാ​ണു​ക​യു​ണ്ടാ​യോ? അതി​ന്നു വേറെ ആരും ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

[15] ശൃംഗി–കൊ​മ്പു​ള്ള മഹി​ഷ​വൃ​ഷാ​ദി​കൾ. ശാ​ന്തം–കൊ​മ്പി​ല്ലാ​യ്ക​യാല്‍ ഉപ​ദ്ര​വി​യ്ക്കാ​ത്ത അശ്വ​ഗർ​ദ്ദ​ഭാ​ദി​കൾ. ഏവം–വൃ​ത്ര​നെ വധി​ച്ചി​ട്ട്. ഇന്ദ്ര​നേ–ഇന്ദ്രന്‍ത​ന്നെ. അവ​റ്റി​നെ സ്ഥാ​വ​രാ​ദി​ക​ളെ. ഏര്‍ക്കാ​ലു​കൾ തേ​രു​രുൾ​ച്ചു​റ​റി​നെ എന്ന​പോ​ലെ, സ്ഥാ​വ​രാ​ദി​കൾ ഇന്ദ്ര​നെ അവ​ലം​ബി​ച്ചു​നി​ല്ക്കു​ന്നു.

[1] ദേ​വ​ന്മാര്‍ അന്യോ​ന്യം പറ​യു​ന്നു.

[3] വേ​ണ്ടു​ന്ന​വ​ങ്കല്‍–ഉട​മ​സ്ഥ​നായ ഓരോ ദേ​വ​ന്റെ​യും ഗൃ​ഹ​ത്തില്‍. ധനം–ഗോധനം. വി​ല്പ​ന​ക്കാ​ര​നാ​യി​ത്തീ​ര​രു​തേ–വില കി​ട്ട​ണ​മെ​ന്നു പറ​യ​രു​തേ.

[4] കൂ​ട്ടു​കാര്‍–മരു​ത്തു​ക്കൾ. മു​ത​ലാ​ളി​യെ–വൃ​ത്ര​നെ. സന​കര്‍–വൃ​ത്രാ​നു​ച​ര​ന്മാ​രു​ടെ പേര്‍.

[5] അവര്‍–സന​കര്‍. ഹരി​യു​ക്ത​നാ​യി–ഹരികൾ എന്ന രണ്ട​ശ്വ​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി. ആ വ്ര​ത​ര​ഹി​ത​രെ–വ്ര​താ​നു​ഷ്ടാ​ന​മി​ല്ലാ​ത്ത സനകരെ.

[6] നി​ര​വ​ദ്യ​ന്റെ–ദോ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ല്ലാ​ത്ത, ഗു​ണ​വാ​നായ ഇന്ദ്ര​ന്റെ. അവര്‍–സന​കര്‍. നവ​ഗ്വര്‍–അം​ഗി​ര​സ്സു​ക​ളു​ടെ സത്ര​ത്തില്‍വെ​ച്ച് ഒമ്പ​തു​നാൾ​കൊ​ണ്ടു ഫലം ലഭി​ച്ച​വര്‍. കണ്ട–ഓടാൻ പറ്റു​മെ​ന്നു കണ്ട​റി​ഞ്ഞ.

[7] കൊ​ള്ള​ക്കാ​രന്‍–വൃ​ത്രന്‍. സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​ന്റെ–ജമാ​ന​ന്റെ. രക്ഷി​യ്ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു–സഫ​ലീ​ക​രി​യ്ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

[8] പൊ​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന​വര്‍–അഭി​വൃ​ദ്ധി​പ്പെ​ട്ടു​പോ​ന്ന സന​കര്‍.

[9] അന​ഭി​ജ്ഞ​രി​ലും അഭി​മാ​നം കൊ​ള്ളു​ന്ന–അർ​ത്ഥ​ഗ്ര​ഹ​ണ​മി​ല്പാ​തെ ജപി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​രെ​യും ഫല​ദാ​നാർ​ഹ​രാ​യി ഗണി​യ്ക്കു​ന്ന. മന്ത്ര​ങ്ങൾ​കൊ​ണ്ടു–മന്ത്ര​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടു സന്തു​ഷ്ട​നാ​യി​ട്ട്.

[10] ധന​ദാ​യി​നി–ഭൂമി. ഇരു​ട്ടില്‍നി​ന്നു–കാർ​മേ​ഘ​ത്തില്‍നി​ന്നു.

[11] നട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു–ഇന്ദ്ര​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു, സദാ വൃ​ത്രന്‍െറ വി​ചാ​രം.

[12] ആ വരൾ​ച്ച പി​ണ​ച്ച–ജല​ത്തെ​ത്ത​ടു​ത്തു ലോ​ക​ത്തെ ഉണ​ക്കിയ. ശൃം​ഗോ​പ​മാ​യു​ധ​നെ–പോ​ത്തിൻ​കൊ​മ്പും മറ്റും​പോ​ലെ​യു​ള്ള ആയു​ധ​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ വൃ​ത്ര​നെ.

[13] പു​ര​ങ്ങ​ളെ–വൃ​ത്ര​ന്റെ നഗ​ര​ങ്ങ​ളെ.

[14] പൊ​രു​തു​ന്ന–ശത്രു​ക്ക​ളോ​ടു യു​ദ്ധം ചെ​യ്യു​ന്ന. കു​ത്സ​നും ദശ​ദ്യു​വും രണ്ട് ഋഷി​മാ​ര​ത്രേ. കു​തി​ര​ക്കു​ള​മ്പ് = ഇന്ദ്രാ​ശ്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​ള​മ്പു​കൾ. ശ്വൈ​ത്രേ​യന്‍–പണ്ടു ശത്രു​ഭ​യ​ത്താല്‍ വെ​ള്ള​ത്തില്‍ മു​ങ്ങി​ക്കി​ട​ന്ന ശ്വി​ത്രാ​പു​ത്രൻ. പൌ​രു​ഷം താ​ങ്ങാൻ–പൊ​രു​താൻ, എഴു​ന്നേ​റ്റു​നി​ന്നു–വെ​ള്ള​ത്തില്‍നി​ന്നു കേറി.

[15] ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലെ​ത്തി​ച്ചേർ​ന്ന​ത്–ശത്രു​ക്ക​ളോ​ടു പൊ​രു​തു​ന്ന​തി​നി​ട​യില്‍, ക്ഷേ​ത്ര​ത്തില്‍ കട​ന്നു​കൂ​ടി​യ​ത്.

[1] ഇതില്‍–ഈ യജ്ഞ​ത്തില്‍. മൂ​ന്നു​ത​വണ–മൂ​ന്നു​സ​വ​ന​ങ്ങൾ​ക്ക്.പൊൻ​പ​ക​ലും മഞ്ഞി​ര​വും–പകൽ വെ​യി​ലി​നാല്‍ പൊ​ന്നു​പോ​ലി​രി​യ്ക്കു​മ​ല്ലോ; രാ​ത്രി മഞ്ഞു​ള്ള​തു​മാ​യി​രി​യ്ക്കും. സ്വ​ഭാ​വോ​ക്തി മാ​ത്ര​മാ​ണി​ത്. ദി​ന​രാ​ത്രി സം​ബ​ന്ധം​പോ​ലെ ശാ​ശ്വ​ത​മാ​ണ്, നി​ങ്ങ​ളി​രു​വ​രു​ടെ ചേർ​ച്ച. വശ​പ്പെ​ടു​വിൻ–അനു​ഗ്ര​ഹം നല്കു​വിൻ.

[2] അതില്‍–തേ​രില്‍. വേന–ചന്ദ്ര​ന്റെ പ്രി​യ​തമ. എല്ലാ​വർ​ക്കും–ദേ​വ​കൾ​ക്കൊ​ക്കെ. പി​ടി​യ്ക്കാൻ–വല്ലാ​തെ പാ​യു​മ്പോൾ, തങ്ങൾ വീ​ണു​പോ​കാ​തി​രി​പ്പാന്‍ പി​ടി​യ്യു​ന്ന​തി​ന്ന്.

[3] പിഴ–ഞങ്ങൾ​ക്കു ചട​ങ്ങു​ക​ളില്‍ വരു​ന്ന തെ​റ്റ്.

[4] ആൾ​ക്കാര്‍–ഞങ്ങ​ളു​ടെ ആളുകൾ. സം​ര​ക്ഷ​ണീ​യ​ത്തില്‍–നി​ങ്ങൾ സം​ര​ക്ഷി​യ്ക്കേ​ണ്ട​തായ ഞങ്ങ​ളു​ടെ കർ​മ്മ​ത്തില്‍. മു​മ്മ​ട്ടില്‍ത്ത​ന്നേ–മൂ​ന്നു മാ​തി​രി​യില്‍ത്ത​ന്നെ ശീ​ലി​പ്പി​ക്ക​ണം; വീ​ണ്ടും വീ​ണ്ടും ഉപ​ദേ​ശി​യ്ക്ക​ണ​മെ​ന്നു സാരം. കൊ​ണ്ടാ​ട​ത്ത​ക്ക​തു–സന്തോ​ഷ​ക​ര​മായ ഫലം.

[5] ബു​ദ്ധി നന്നാ​ക്ക​ണം–ഞങ്ങൾ​ക്കു ബു​ദ്ധി​ഗു​ണം വരു​ത്ത​ണം.

[6] ആന്ത​രി​ക്ഷ​ങ്ങൾ = അന്ത​രി​ക്ഷ​ത്തി​ലു​ള​ളവ. ശംയു–ബൃ​ഹ​സ്പ​തി​പു​ത്ര​ന്റെ പേര്‍. നന്മ​യു​ടെ–നല്ല ഔഷ​ധ​ഗ​ണ​ത്തി​ന്റെ. ത്രി​ദോ​ഷ​സ്വാ​സ്ഥ്യം–വാ​ത​പി​ത്ത​ക​ഫ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്വ​സ്ഥത; ആരോ​ഗ്യം.

[7] ഞങ്ങ​ളു​ടെ സ്ഥ​ല​ത്തു–യജ്ഞ​വേ​ദി​യില്‍. മു​ദ്ദർഭ–മൂ​ന്നു വി​ഭാ​ഗ​മാ​യി വി​രി​ച്ച ദർ​ഭ​പ്പു​ല്ല്. മൂ​ന്നു വേ​ദി​കൾ–ഐഷ്ടി​കം, പാ​ശു​കം, സൌ​മി​കം.

[8] മു​മ്മ​ട്ടില്‍–സർ​വ​ന​ത്ര​യോ​ച്ചി​ത​മാം​വ​ണ്ണം. വ്യ​വ​സ്ഥാ​പി​തൻ–പക​ലി​ലു​ദി​യ്ക്കുക, ഇര​വി​ല​സ്ത​മി​യ്ക്കുക എന്നു വ്യ​വ​സ്ഥ ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടി​രി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ.

[9] കൂട്–ഇരി​പ്പി​ടം. മര​ക്ക​ഷ്ണ​ങ്ങൾ–ഊന്നു​കൾ. കഴു​ത​യെ–കു​തി​ര​യ്ക്കു പകരം. ഇതൊ​ന്നും ഞങ്ങൾ​ക്കാ​ി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ!

[10] ഇട​യ്ക്കി​ട​യ്ക്ക് അച്ചു​ത​ണ്ടി​ന്മേല്‍ പു​ര​ട്ടാ​നാ​ണ്, നെ​യ്യു കരു​തി​വെ​യ്ക്കു​ന്ന​ത്.

[11] പതി​നൊ​ന്നു ത്രി​വർ​ഗ്ഗ​ദേ​വ​കൾ–മൂ​ന്നു​വർ​ഗ്ഗ​ത്തില്‍ പതി​നൊ​ന്നു​പേര്‍ വീതം മു​പ്പ​ത്തി​മൂ​ന്നു ദേ​വ​ന്മാര്‍. മധു–സോ​മ​നീര്‍.

[12] നല്ല വീരരെ കി​ട്ടി​യ്ക്കു​ന്ന–ധന​മു​ണ്ടാ​യാൽ വീ​ര​രായ പു​ത്ര​ഭൃ​ത്യാ​ദി​ക​ളും ഉണ്ടാ​യി​വ​രും. പൊ​ന്തി​യ്ക്കുക–ശൌ​ര്യ​വാ​ന്മാ​രാ​ക്കുക എന്നു സാരം.

[2] ഇരു​ണ്ട ലോകം–അന്ത​രി​ക്ഷം; അതു സൂ​ര്യോ​ദ​യ​ത്തി​ന്നു​മു​മ്പ് ഇരു​ള​ട​ഞ്ഞ​താ​യി​രി​യ്ക്കു​മ​ല്ലോ. അമൃ​തന്‍–മര​ണ​മി​ലാ​ത്ത ദേ​വ​ന്മാര്‍. മർ​ത്ത്യൻ–മര​ണ​മു​ള്ള മനു​ഷ്യർ. തൃ​ക്കണ്‍പാർ​ത്തു​കൊ​ണ്ടു–പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു.

[3] ചാ​യ്പ്–ആകാ​ശ​ത്തി​ന്റെ അററം.

[4] കു​റ​റി​കൾ–തേ​രി​ന്നു പൂ​ട്ടിയ കു​തി​ര​ക​ളു​ടെ കഴു​ത്തി​നി​രു​വ​ശ​വും നി​യ​ന്ത്ര​ണ​ത്തി​ന്നാ​യി ഇടു​ന്നവ.

[5] ശ്യാ​വ​ങ്ങൾ–സൂ​ര്യാ​ശ്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ പേര്‍. ജന​ങ്ങൾ–ജനി​യ്ക്കു​ന്നവ, പ്രാ​ണി​കൾ. പ്ര​ജ​കൾ–മനു​ഷ്യര്‍. സവി​താ​വ്–പ്രേ​ര​ക​നായ സൂ​ര്യൻ.

[6] രണ്ടെ​ണ്ണം–ദ്യോ​വും ഭൂവും. ഒന്നു–നടു​വി​ലെ അന്ത​രി​ക്ഷ​ലോ​കം.മരി​ച്ച​വര്‍ അന്ത​രി​ക്ഷ​മാർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യ​ത്രേ, യമ​ലോ​ക​ത്തി​ലെ​യ്ക്കു പോ​കു​ന്ന​ത്. അമൃ​ത​ങ്ങൾ–ചന്ദ്ര​ന​ക്ഷ​ത്രാ​ദി​ജ്യോ​തി​സ്സു​കൾ. ആണി–അച്ചു​ത​ണ്ടു​കു​റ​റി. അത്–സവി​തൃ​സ്വ​രൂ​പം. ആരു​മി​ല്ല, അറി​ഞ്ഞ​വൻ.

[7] സുഖേന എത്തി​യ്ക്കു​ന്ന​തും–വെ​ളി​ച്ചം വീ​ശു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട്, ആളു​കൾ​ക്കു നിര്‍ബാ​ധം നട​ക്കാം. ആ–താ​ദൃ​ശ​ര​ശ്മി​യു​ള്ള. സവി​ത​വി​ന്റെ കിരണം രാ​ത്രി​യില്‍ എവിടെ വ്യാ​പി​യ്ക്കു​ന്നു എന്ന് ആർ​ക്കും അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ.

[8] സി​ന്ധു​ക്കൾ = നദികൾ,സമു​ദ്ര​ങ്ങൾ,സു​വർ​ണ്ണ​നേ​ത്രൻ = സ്വർ​ണ്ണ​മ​യ​ങ്ങ​ളായ, നല്ല നി​റ​മു​ള്ള​വ​യായ, കണ്ണു​ക​ളോ​ടു കൂ​ടി​യ​വൻ. ഹോ​താ​വി​ന്നാ​യി–യജ​മാ​ന​ന്നു കൊ​ടു​ക്കാൻ.

[9] സ്വർ​ണ്ണ​പാ​ണി–സ്വർ​ണ്ണ​ഭൂ​ഷി​ത​ക​രൻ; അല്ലെ​ങ്കില്‍, യജ​മാ​നർ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കാൻ കനകം കയ്യി​ലെ​ടു​ത്ത​വന്‍. സൂ​ര്യ​ങ്കൽ–സവി​താ​വും സൂ​ര്യ​നും ഒന്നു​ത​ന്നെ. മൂ​ത്തി​ഭേ​ദ​മ​നു​സ​രി​ച്ചാ​ണ്, രണ്ടാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്.

[10] ശരി​യ്ക്കു–വെ​ളി​ച്ചം പര​ത്തു​ന്ന​തി​നാല്‍. ഇങ്ങോ​ട്ട്–യജ​ന​സ്ഥ​ല​ത്തെ​യ്ക്ക്. യാ​തു​ധാ​നര്‍ = രാ​ക്ഷ​സര്‍.

[11] അധികം–ഞങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി മതി​പ്പു​ണ്ടാ​ക​ത്ത​ക്ക​വ​ണ്ണം.

[1] ദേ​വ​രെ​ത്തേ​ടു​ന്ന (ദേ​വ​ന്മാ​രെ യജ്ഞ​ത്തില്‍ വരു​ത്താ​നാ​ഗ്ര​ഹി​യ്ക്കു​ന്ന) ഭൂ​രി​പ്ര​ജ​ക​ളാ​യ്മേ​വു​ന്ന (വളരെ ആളു​ക​ളില്‍ പെ​ട്ട​വ​രായ) നി​ങ്ങൾ​ക്കു (ഋത്വി​ഗ്യ​ജ​ന്മാ​ന​ന്മാർ​ക്കു)വേ​ണ്ടി. അന്യൂ​നം–പ്ര​കർ​ഷേണ.

[2] ലോ​കര്‍–അനു​ഷ്ഠാ​താ​ക്കൾ. കരു​ത്തേ​റ്റും (ബല​വർ​ദ്ധ​ന​നായ) അഗ്നി​യെ എടു​ത്തു–യഥാ​സ്ഥാ​നം വെ​ച്ചു ജ്വ​ലി​പ്പി​ച്ചു ബാ​ക്കി പ്ര​ത്യ​ക്ഷം: നി​ന്നെ–അയെ. ഇതില്‍–യജ്ഞ​ത്തില്‍.

[3] ദൂതൻ–ദേ​വ​ന്മാ​രു​ടെ ദൂതൻ. സർ​വ​വി​ജ്ഞാ​നന്‍ = സർ​വ​ജ്ഞന്‍. വരി​പ്പു–യാ​ഗ​നിർ​വ​ഹ​ണ​ത്തി​ന്ന്. നാ​നാ​ഗ​തി​കള്‍ = നാ​നാ​പ്ര​കാ​രേണ ചരി​യ്ക്കു​ന്നവ. ദീ​പ്തി​കൾ = ജ്വാ​ല​കൾ. കതിര്‍കൾ = രശ്മി​കൾ.

[4] വർ​ദ്ധി​തന്‍–വളര്‍ത്ത​പ്പെ​ട്ട​വൻ, ജ്വ​ലി​പ്പി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വൻ. തദ്ദൂതൻ-​അവരുടെ ദൂ​തന്‍. അത്ര​ഭ​വാൻ–ഇവി​ടു​ന്ന്, അങ്ങ്.

[5] പ്ര​ജാ​ഗൃ​ഹം–അനു​ഷ്ഠാ​താ​ക്ക​ളു​ടെ ഗൃഹം. നി​ര​ത്യ​യം = ശാ​ശ്വ​തം.

[6] ധന്യ​യു​വ​ത​മൻ = സൌ​ഭാ​ഗ്യ​വാ​നും അതി​യു​വാ​വു​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള​വന്‍, ഉദ്വീ​ര്യർ = വീ​ര്യ​മേ​റി​യ​വര്‍.

[7] താനേ–പരാ​പേ​ക്ഷ​യി​ല്ലാ​തെ, സ്വ​ത​വേ. ഇങ്ങ​നെ–ഹവി​സ്സർ​പ്പി​ച്ചും മറ്റും. ശത്രു​വർ​ഗ്ഗ​ത്തെ​ക്ക​ട​പ്പാൻ–അങ്ങ​യെ ആരാ​ധി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ ശത്രു​ക്ക​ളെ ജയി​ക്കും.

[8] വൃ​ത്ര​നെ–ദേവകൾ ത്വ​ത്സാ​ഹാ​യ്യ​ത്താൽ പോ​രില്‍ വെ​ന്ന്. പാർ​പ്പാന്‍–പ്രാ​ണി​കൾ​ക്കു വസി​പ്പാൻ. ആഹൂതൻ = വി​ളി​യ്ക്ക(ആവാ​ഹി​യ്ക്ക)പ്പെ​ട്ട​വൻ. കണ്വ​ങ്കൽ–എങ്കൽ. പൈ​പ്പോ​രിൽ–പൈ​ക്ക​ളെ വീ​ണ്ടെ​ടു​ക്കാ​നു​ള്ള യു​ദ്ധ​ത്തിൽ. കൂ​റ്റി​ടും(ശബ്ദി​യ്ക്കു​ന്ന) അശ്വം എങ്ങ​നെ അഭീ​ഷ്ടം സാ​ധി​യ്ക്കു​മോ, അങ്ങ​നെ അങ്ങ് എന്റെ അഭീ​ഷ്ടം സാ​ധി​പ്പി​യ്ക്കുക.

[9] ഇങ്ങ്–ദർ​ഭ​യില്‍. പ്രാ​ശ​സ്ത്യം–മേന്മ. മഖാര്‍ഹൻ = യജ​നീ​യന്‍.

[10] വന്ദ്യാ​തി​ഥ്യ​ന്വി​തൻ = വന്ദ്യ​രായ അതി​ഥി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍. കൈ​ക്കൊ​ണ്ടു എന്ന ക്രി​യാ​പ​ദം ഉത്ത​രാർ​ദ്ധ​ത്തി​ലും എടു​ക്ക​ണം.

[11] ആഹ​രി​ച്ച് = കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന്. ആളി​ച്ചാൻ = ഉജ്ജ്വ​ലി​പ്പി​ച്ചാന്‍. ആര്യാ​തി​ഥ്യ​ന്വി​തന്‍–പൂ​ജ്യ​നായ അതി​ഥി​ക​ളോ​ടു കൂ​ടി​യ​വന്‍. ഈ ഋക്ക്–ഞങ്ങ​ളു​ടെ സ്തു​തി​ഗാഥ. അവനെ–അഗ്നി​യെ. വര്‍ദ്ധി​പ്പി​പ്പൂ​താക–വദ്ധി​പ്പി​യ്ക്കു​മാ​റാ​ക​ട്ടെ.

[12] അന്ന​വാൻ = അന്ന​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ. തേ = അങ്ങ​യ്ക്ക്. അഗ്ര്യന്‍– ഗു​ണ​ങ്ങൾ​കൊ​ണ്ടു മു​മ്പൻ.

[13] നീ പൊ​ങ്ങി​നി​ന്നു ഞങ്ങൾ​ക്ക് അന്നം തരാൻ, നി​ന്നെ ഞങ്ങ​ളും, നൈ തേ​യ്ക്കും (യൂ​പ​ത്തി​ന്മേല്‍ നെ​യ്യു​തേ​യ്ക്കു​ന്ന) കർ​മ്മി​ക​ളും (ഋത്വി​ക്കു​ക​ളും) വി​ളി​യ്ക്കു​ന്നു. ഈ ഋക്കും അടു​ത്ത ഋക്കും യൂ​പ​ത്തോ​ടോ യൂ​പ​സ്ഥി​ത​നായ അഗ്നി​യോ​ടോ ഉള്ള​താ​ണ്.

[14] അം​ഹ​സ്സ് = പാപം. തീ​നി​ക​ളെ നീ​റ്റുക–എന്തും തി​ന്നൊ​ടു​ക്കു​ന്ന രാ​ക്ഷ​സ​രെ ഭസ്മീ​ക​രി​യ്ക്കുക. സാ​ധി​പ്പാന്‍–ലോ​ക​യാ​ത്ര നി​റ​വേ​റ്റാന്‍. പൊ​ന്തി​യ്ക്കുക = ഉന്ന​ത​രാ​ക്കുക. അസ്മ​ദ്ധ​നം (ഞങ്ങ​ളു​ടെ ധനം, ഹവി​സ്സ്) ദേ​വ​നി​ലെ​ത്തി​യ്ക്കുക (ദേ​വ​കൾ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​കൊ​ടു​ക്കുക).

[15] രക്ഷ​സ്സ് = രാ​ക്ഷ​സൻ. ദു​ഷ്പി​ശു​ക്കൻ = ദു​ഷ്ട​നായ പി​ശു​ക്കന്‍. ഹിം​സ്ര​ജി​ഘാം​സു​ക്കൾ = ഹിം​സി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​രും, ഹനി​യ്ക്കാ​നൊ​രു​ങ്ങു​ന്ന​വ​രും. അക്ഷീ​ണ​ദീ​ധി​തേ = മഹ​ത്തായ ശോ​ഭ​യു​ള്ള​വ​നേ. സദ്യു​വാ​വേ = നല്ല (ഏറ​റ​വും) യു​വാ​വാ​യി​രി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നേ.

[16] തരാ​ത്തോ​നെ–തരാ​നു​ള്ള​തു (കടം) തരാ​തി​രി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നെ. തപ്താം​ശോ = ചു​ടു​ര​ശ്മി​ക​ളു​ള്ള​വ​നേ. ശസ്ത്ര​ങ്ങൾ (ആയു​ധ​ങ്ങൾ) കൊ​ണ്ടു ചട​പ്പി​യ്ക്കു​വോ​നും (പ്ര​ഹ​രി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നും) ആയ ശത്രു ഞങ്ങ​ളില്‍ ആളായ് വരൊ​ല്ല (ഞങ്ങ​ളെ കഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്താന്‍ ശക്ത​നാ​ക​രു​ത്).

[17] അർ​ത്ഥി​ച്ചൂ–കണ്വൻ യാ​ചി​ച്ചു. സദ്വീ​ര്യം = നല്ല വീ​ര്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​ത്. സൌ​ഭാ​ഗ്യം–സമ്പ​ത്തും മറ്റും. സഖാ​ക്കൾ–ഞങ്ങ​ളു​ടെ മി​ത്ര​ങ്ങൾ. ദാനം–ധനാ​ദി​കൾ​കൊ​ടു​ക്കല്‍. അഗ്ര്യാ​തി​ഥ്യാ​ഡ്യ​നെ–ശ്രേ​ഷ്ഠ​രായ അതി​ഥി​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വ​നെ, ഋഷിയെ. സ്തോ​താ​വ് = സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ. യജ​മാ​നന്‍.

[18] അഗ്നി​പാർ​ശ്വ​സ്ഥര്‍ = അഗ്നി​സ​മീ​പ​വര്‍ത്തി​കൾ. ഉഗ്ര​ദേ​വന്‍, യദു, തുർ​വ​ശന്‍, നവ​വാ​സ്തു, തുർ​വീ​തി, ബൃ​ഹ​ദ്ര​ഥൻ എന്നി​വര്‍ രാ​ജർ​ഷി​ക​ള​ത്രേ. അച്ചോ​ര​ഘ്നൻ–ചോ​ര​ന്മാ​രെ ഹനി​യ്ക്കു​ന്ന അഗ്നി.

[19] സ്ഥാ​ന​ത്തു–യജ്ഞ​സ്ഥ​ല​ത്ത്. കണ്വ​ങ്കല്‍–കണ്വ​നായ എന്റെ അടു​ക്കല്‍. മഖോ​ത്ഥൻ = യാ​ഗം​മൂ​ല​മു​ണ്ടാ​യ​വൻ.

[20] തി​ന്മ​ന്മാര്‍–വി​ശ്വ​ഭ​ക്ഷ​കര്‍.

[1] അശ്വ​വര്‍ജി​തര്‍–മരു​ത്തു​ക്കൾ​ക്കു കു​തി​രി​യി​ല്ല​പോല്‍. താ​യാ​ടും–യഥേ​ഷ്ടം ക്രീ​ഡി​യ്ക്കു​ന്ന. അശ്ശ​ക്തി​കൾ–ബലി​ഷ്ഠ​രായ മരു​ത്തു​ക്കൾ. കണ്വ​രേ–കണ്വ​ഗോ​ത്ര​ക്കാ​രേ. കണ്വ​പ​ദ​ത്തി​ന്നു മേ​ധാ​വി എന്നും അർ​ത്ഥ​മു​ണ്ട്.

[2] പു​ള്ളി​മാ​മ്പേ​ട​ക​ള​ത്രേ, അവ​രു​ടെ വാ​ഹ​ന​ങ്ങൾ. അല​ങ്കാ​രം = ആഭരണം. ചീററം–ശബ്ദ​വി​ശേ​ഷം. സ്വ​പ്ര​ഭർ = തനതായ ശോ​ഭ​യു​ള്ള​വര്‍. ഒരു​ത​രം വാ​ളാ​ണ്, ചുരിക.

[3] അത്–ചമ്മ​ട്ടി​യൊ​ച്ച.

[4] സഹി​പ്പാൻ–ആക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളെ തടു​ക്കാൻ. ദേ​വ​ന്മാ​രേ​കിയ–ദേ​വ​ന്മാ​രു​ടെ അനു​ഗ്ര​ഹ​ത്താല്‍ കി​ട്ടിയ.

[5] അഹിം​സ്യം = ഹിം​സി​യ്ക്കാ​വു​ന്ന​ത​ല്ലാ​ത്ത​ത്; തോൽവി പറ​റാ​ത്ത​ത്. ഗോ​ത​തി​യില്‍ = പൈ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തില്‍; മരു​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ അമ്മ​യായ പൃ​ശ്നി​യു​ടെ​യും മറ്റും ഇട​യില്‍. മരു​ദ്ബ​ലം–മരു​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ ബലം (ആക്ര​മ​ണ​നി​വാ​ര​ണ​ശ​ക്തി). അവ​രു​ടെ തേ​ജ​സ്സ് ഗോ​ക്ഷീ​ര​പാ​ന​ജ​നി​ത​മ​ത്രേ.

[6] മൂ​പ്പ്–കാ​ര​ണ​വ​സ്ഥാ​നം. നി​ങ്ങൾ എങ്ങും എന്തും വൃ​ക്ഷാ​ഗ്ര​മെ​ന്ന​പോ​ലെ ഉല​യ്ക്കു(ഇള​ക്കു)ന്നു​ണ്ട​ല്ലോ; ആ നി​ങ്ങ​ളില്‍ ആർ​ക്കാ​ണ് കൂ​ടു​തല്‍ പ്രാ​യം?

[7] കു​റു​മ്പ്–എന്തി​നെ​യും കു​ലു​ക്കാ​മെ​ന്ന ഗർവ്. നി​ങ്ങൾ​തൻ​പോ​ക്കി​നാ​യ്–നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഗതിയെ താ​ങ്ങാൻ; നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഗതി​യാല്‍ വീടു കു​ലു​ങ്ങി വീ​ഴു​മെ​ന്ന പേ​ടി​യാല്‍, വീ​ട്ടി​ന്റെ ഉറ​പ്പി​ന്നാ​യി മനു​ഷ്യൻ തൂണ്‍ നാ​ട്ടി. അവ​ന്റെ പേടി വെ​റു​തെ​യ​ല്ല: മഹാ​ദ്രി​യും നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പോ​ക്കില്‍ തെ​റി​ച്ചു​പോ​യേ​യ്ക്കും!

[8] മു​ത്തൻ (വാർ​ദ്ധ​ക്യാ​ദി​യാല്‍ കെ​ല്പി​ല്ലാ​ത്ത) രാ​ജാ​വു വൈ​രി​ഭ​യ​ത്താ​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ ഭൂമി വി​റ​ച്ചു​പോ​കു​ന്നു.

[9] മരു​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ ഈറ​റി​ല്ലം–ആകാശം; അതി​നെ​ത്ത​ന്നെ അമ്മ​യാ​യും കല്പി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്നു. ആകാശം ചല​ന​ര​ഹി​ത​വും പക്ഷി​കൾ പറ​ന്നു നട​ക്കു​ന്ന​തു​മാ​ണ​ല്ലോ. രണ്ടാ​യ്–ദ്യാ​വാ​പൃ​ഥി​വി​ക​ളില്‍ വേര്‍തി​രി​ഞ്ഞ്.

[10] വാ​ഗ്ജ​ന​കര്‍–വാ​ക്കു​ക​ളെ ഉല്‍പ്പാ​ദി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വര്‍: അണ്ണാ​ക്കി​ലും ചു​ണ്ടി​ലും മറ്റും സഞ്ച​രി​യ്ക്കു​ന്ന വാ​യു​ക്ക​ളാ​ലാ​ണ​ല്ലോ, മനു​ഷ്യർ​ക്കു വാ​ക്കു​കൾ പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. മു​ട്ടോ​ള​മെ​ത്തിയ വെ​ള്ള​ത്തി​ലാ​ണ്, പൈ​ക്കൾ മേ​ച്ചില്‍പ്പു​റ​ങ്ങ​ളില്‍ നി​ന്നു പോയത്.

[11] നീര്‍ തൂ​കാ​ത്ത–മഴ​പെ​യ്യാ​ത്ത. അധൃ​ഷ്യ​ഘ​നം = അധൃ​ഷ്യ​മായ മേഘം. അതീവ = ഏറ​റ​വും.

[12] പ്ര​ജ​ക​ളെ (പ്രാ​ണി​ക​ളെ) പ്രേ​രി​പ്പി​പ്പിൻ–സ്വ​സ്വ​കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളി​ലി​റ​ക്കു​വിൻ. ഘന​ങ്ങ​ളെ (മേ​ഘ​ങ്ങ​ളെ മഴ​പെ​യ്യാൻ) പ്രേ​രി​പ്പി​പ്പിൻ.

[13] സഹി​ത​രാ​യ് (കൂ​ടി​ച്ചേർ​ന്നു) സം​സാ​രി​യ്ക്കും; അത് ഒരാൾ (ആരാ​നും) കേൾ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​വാം. ശബ്ദം പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​നെ സം​സാ​രി​യ്ക്ക​ലാ​ക്കി കല്പി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്നു.

[14] ദ്രു​ത​വാ​ഹ​സ്ഥ​രാ​യ്–വേ​ഗ​വ​ത്തു​ക്ക​ളായ വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ളില്‍ കേ​റി​യി​രു​ന്ന്.

[15] ഹവ്യം വേ​ണ്ടോ​ള​മു​ണ്ട​ല്ലോ–നി​ങ്ങൾ​ക്കു മതി​വ​രും​വ​രെ തരു​വാൻ ഹവി​സ്സ് ഞങ്ങൾ ഒരു​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. നല്കുക–ഞങ്ങൾ​ക്കു തരു​വിൻ.

[1] മക​നെ​യാം​വി​ധം = മകനെ എന്ന​പോ​ലെ. എടു​ക്കും–പരി​ലാ​ളി​യ്ക്കു​മെ​ന്നു സാരം. ദർ​ഭ​പ്പൂല്‍ കൊയ്ത–നി​ങ്ങ​ളെ യജി​പ്പാൻ ദർ​ഭ​പ്പു​ല്ലു മു​റി​ച്ചൊ​രു​ക്കിയ.

[2] നി​ങ്ങൾ എങ്ങ്–എവി​ടെ​യാ​ണ്. എന്നു പോം–യജ്ഞ​സ്ഥ​ല​ത്തെ​ക്ക് എന്നു പോവും? വൈ​കി​യ്ക്കു​രു​ത്. നി​ങ്ങ​ളെ യജ​മാ​ന​ന്മാര്‍, ഗോ​ക്ക​ളെ​ന്ന​പോ​ലെ, എവിടെ വി​ളി​യ്ക്കേ​ണ്ടു?

[3] മാ​രു​തര്‍ = മരു​ത്തു​ക്കൾ. നവ്യ​ത​രം = ഏറ​റ​വും പു​തു​തായ. ധനം–പ്ര​ജ​ക​ളും പശു​ക്ക​ളും. ശോ​ഭ​ന​വ​സ്ത​ക്കൾ–രത്നാ​ദി​കൾ. സൌ​ഭാ​ഗ്യം–ആന, കുതിര മു​ത​ലാ​യവ. എല്ലാ​മെ​ടു​ത്ത് ഇങ്ങോ​ട്ടു വരു​വിന്‍.

[4] പൃ​ശ്നി​ത​നൂ​ജ​രേ (പ്ര​ശ്നി എന്ന പയ്യി​ന്റെ പു​ത്ര​ന്മാ​രേ), നി​ങ്ങൾ മർ​ത്ത്യ (മര​ണ​മു​ള്ളവ)രാ​യി​രി​യ്ക്കാം; എന്നാല്‍, നി​ങ്ങ​ളെ സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ (യജ​മാ​നൻ) അമർ​ത്ത്യ(മര​ണ​ര​ഹിത)നായി (ദേ​വ​നാ​യി) തീരും.

[5] കൊ​ള്ളാ​വു​ന്ന​വ​നാ​ക​ട്ടേ–സ്വീ​ക​ര​ണീ​യ​നാ​യി​ബ്ഭ​വി​യ്ക്ക​ട്ടെ. പു​ല്ലി​നെ മാന്‍ ഉപേ​ക്ഷി​യ്ക്കാ​റി​ല്ല​ല്ലോ. അവന്‍ കാ​ല​നൂർ​ക്കു പോ​കൊ​ലാ–സ്തോ​താ​വി​നെ ഭവാ​ന്മാര്‍ മര​ണ​ര​ഹി​ത​നാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യ​ണം.

[6] നി​ര്യ​തി–പാ​പ​ദേ​വത. തൃ​ഷ്ണ​യൊ​ടൊ​പ്പ​മേ–ഞങ്ങ​ളു​ടെ തൃ​ഷ്ണ​യും അവളും ഒപ്പം വീ​ഴ​ട്ടെ (നശി​ച്ചു​പോ​ക​ട്ടെ).

[7] രു​ദ്ര​ത്രാ​തർ = രു​ദ്ര​നാല്‍ രക്ഷി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ട​വര്‍. ഇക്കഥ പു​രാ​ണ​ങ്ങ​ളി​ലു​ണ്ട്. ദീ​പ്തി​ശാ​ലി​കൾ = തി​ള​ങ്ങു​ന്ന​വർ.

[8] ഈ വർ​ഷ​ദ​രിൽ–മഴ പെ​യ്യു​ന്ന മരു​ത്തു​ക്ക​ളില്‍. വത്സൻ = കാ​ള​ക്കു​ട്ടി. തായ–അമ്മ, പയ്യ്.

[11] കയ്യ്–ചല​ന​ഭേ​ദ​ങ്ങ​ളെ കൈ​ക​ളാ​ക്കി​യി​രി​യ്ക്ക​യാ​ണ്.

[12] അശ്വം–വാ​ഹ​ന​മെ​ന്നേ അർ​ത്ഥ​മെ​ടു​ക്കേ​ണ്ടു: മരു​ത്തു​കൾ​ക്കു കു​തി​ര​യി​ല്ലെ​ന്നാ​ണ​ല്ലോ, മു​മ്പു പറ​ഞ്ഞ​ത്. വി​രല്‍കൾ​ക്കു കടി​ഞാണ്‍ പി​ടി​യ്ക്കു​ന്ന​തില്‍ വി​രു​തു​ണ്ടാ​യി​വ​ര​ട്ടെ.

[13] ബ്ര​ഹ്മ​ണ​സ്പ​തി–മന്ത്ര​ത്തെ​യോ ഹവി​സ്സി​നെ​യോ പാ​ലി​യ്ക്കു​ന്ന മരു​ദ്ഗ​ണം. രമ്യ​മി​ത്രാ​ഗ്നി​മാര്‍ = രമ്യ​രായ (അഴ​കു​ള്ള) മി​ത്രന്‍, അഗ്നി എന്നി​വര്‍. വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തും–അവ​രു​ടെ സ്വ​രൂ​പ​ത്തെ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന. ഇത് ഋത്വി​ക്കു​ക​ളോ​ടു പറ​യു​ന്ന​താ​ണ്.

[14] പര​ത്തു​വിൻ–മേഘം മഴയെ എന്ന​പോ​ലെ, നി​ങ്ങൾ ശ്ലോ​ക​ത്തെ വി​സ്ത​ര​പ്പെ​ടു​ത്തു​വിന്‍. ഒത്ത–യോ​ഗ്യ​മായ.

[15] അർ​ച്ച​ചെ​യ്ത് = പൂ​ജി​ച്ച്. ഇങ്ങ്–ഈ യജ്ഞ​ത്തില്‍.

[2] മാ​യാ​വി​യായ–ഞങ്ങ​ളെ ചതി​യ്ക്കാൻ​നോ​ക്കു​ന്ന. അങ്ങ​നെ​യാ​ക​രു​ത്–നി​ന്ദ്യ​മാ​യി​ത്തീ​ര​ട്ടെ.

[3] സ്ഥാവരം-​വൃക്ഷവും മറ്റും. കന​ത്ത​ത്–കല്ലും മറ്റും. വേര്‍പെ​ടു​ത്തി​വെ​ച്ചു–അവ​യു​ടെ ഇട​യി​ലൂ​ടേ–ഗമി​യ്ക്കു​ന്നു.

[4] രു​ദ്ര​പു​ത​ന്മാ​രേ–രു​ദ്ര​നാല്‍ വള​ത്ത​പ്പെ​ട്ട​വ​രേ. നീളെ ആക്ര​മി​പ്പാന്‍–എങ്ങും ശത്രു​ക്ക​ളെ ആക്ര​മി​പ്പാൻ.

[5] കു​റു​മ്പ​ന്മാ​രെ​ന്ന​പോ​ലെ–സ്വേ​ച്ഛ​യാ പാ​ഞ്ഞു​ന​ട​ന്നു കളി​യ്ക്കു​ന്നു.

[6] പ്ര​ഷ്ടി–അവ​യില്‍പ്പെ​ട്ട ഒരു മാ​നി​ന്റെ പേര്‍. മൂളൽ–അപ്പോൾ പു​റ​പ്പെ​ട്ട ശബ്ദം​ത​ന്നെ. ഭയം പകർ​ത്തു​ന്നു–മറ്റു​ള്ള​വർ​ക്കും ഭയം വരു​ത്തു​ന്നു.

[7] മു​മ്പു ഞങ്ങ​ളെ–മു​മ്പു കർ​മ്മ​സ​മ​യ​ങ്ങ​ളില്‍, ഞങ്ങ​ളെ രക്ഷി​പ്പാൻ നി​ങ്ങൾ വന്നു​ചേ​രു​ക​യു​ണ്ടാ​യ​ല്ലോ. അതു​പോ​ലെ.

[8] അവനെ നി​ങ്ങൾ–അവ​ന്നു ചോറും കെ​ല്പും കി​ട്ട​രു​ത്; നി​ങ്ങ​ളു​ടെ രക്ഷ(തുണ)യും ഉണ്ടാ​ക​രു​ത്.

[9] ഓജ​സ്സ് = കരു​ത്ത്.

[1] ദേ​വൈ​ഷി​കൾ = ദേ​വ​ന്മാ​രെ ഇച്ഛി​യ്ക്കു​ന്ന​വര്‍; ദേ​വ​ന്മാര്‍ ഞങ്ങ​ളു​ടെ കർ​മ്മ​ത്തില്‍ സന്നി​ഹി​ത​രാ​ക​ണ​മെ​ന്ന​ഭി​ല​ഷി​യ്ക്കു​ന്ന​വര്‍. സു​ദാ​നര്‍ = നല്ല ദാ​ന​ത്തോ​ടു കൂ​ടി​യ​വര്‍; അത്യു​ദാ​രർ. ഒരു​മി​ച്ചു ഭു​ജി​ച്ചാ​ലും–ബ്ര​ഹ്മ​ണ​സ്പ​തി​യോ​ടൊ​ന്നി​ച്ചു സോമം ഭക്ഷി​ച്ചാ​ലും.

[2] ഉരു​ബ​ല​പാ​ലക–വളരെ ബല​ത്തെ പാ​ലി​യ്ക്കു​ന്ന ബ്ര​ഹ്മ​ണ​സ്പ​തേ. മു​തല്‍ പോയാല്‍-​ശത്രുക്കളില്‍പ്പെട്ടു തി​രി​ച്ചു​കി​ട്ടാ​തെ വന്നാല്‍. സങ്ക​ടം​ചൊല്‍വു–പോയ ധനം കി​ട്ടു​മാ​റാ​ക്കേ​ണ​മേ എന്ന​പേ​ക്ഷി​യ്ക്കു​ന്നു. സു​വീ​ര്യാ​ശ്വ​സ​മ്പ​ന്ന​നാം–നല്ല വീ​ര്യം, അശ്വ​ങ്ങൾ എന്നി​വ​യോ​ടു​കൂ​ടിയ ധന​വാ​നാ​യി​ത്തീ​രും.

[3] സൂ​നൃ​താ​ദേ​വി = പ്രി​യ​സ​ത്യ​രൂ​പ​യായ വാ​ഗ്ദേ​വത. ഈ ദേവകൾ വൈ​രി​ക​ളെ ഹനി​ച്ചു, നമ്മെ പങ്ക്തി​രാ​ധസ(യഥോ​ക്ത​ഹ​വി​ഷ്പ​ങ്ക്ത്യാ​ദി​സ​മൃ​ദ്ധ​മായ) യജ്ഞ​ത്തില്‍ എത്തി​യ്ക്ക​ട്ടെ.

[4] സു​നേ​യം = സുഖേന കൊ​ണ്ടു​പോ​കാ​വു​ന്ന​ത്. ഏകി​യോൻ–കൊ​ടു​ത്ത യജ​മാ​നൻ. ആയാൾ​ക്കാ​യ്–ആ യജ​മാ​ന​ന്നു​വേ​ണ്ടി. കൊ​ല​യേ​ല്ക്കാ​തെ കൊല്ലും-​ശത്രുക്കളാല്‍ ഹിം​സി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ, അവരെ വധി​യ്ക്കു​ന്ന. ഉദ്വീര-​ഉല്‍ക്കൃഷ്ടരായ വീര(ഭട)രോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വാൾ. ഇള–മനു​പു​ത്രി.

[5] ബ്ര​ഹ്മ​ണ​സ്പ​തി ഹോ​തൃ​മു​ഖ​സ്ഥി​ത​നാ​യി, ഇന്ദ്ര​മി​ത്രാ​വ​രു​ണാ​ര്യ​മാ​ക്ക​ളുൾ​പ്പെ​ട്ട മന്ത്രം ചൊ​ല്ലും, തീർ​ച്ച.

[6] ഈ വാ​ക്യം പഥ്യ​മെ​ങ്കില്‍–ഞങ്ങൾ ചൊ​ല്ല​ന്ന മന്ത്രം നി​ങ്ങൾ​ക്കു പ്രി​യ​മാ​ണെ​ങ്കില്‍. നാഥരേ = നേ​താ​ക്ക​ളേ.

[7] ദേ​വ​കാ​മന്‍–ദേ​വ​ക​ളു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യം ഇച്ഛി​യ്ക്കു​ന്ന​വന്‍. ആര​ണ​ഞ്ഞി​ടും–ബ്ര​ഹ്മ​ണ​സ്പ​തി​യ​ല്ലാ​തെ. ദർഭ മു​റി​ച്ചോ​നില്‍–യജ​മാ​ന​ങ്കല്‍. ആൾ​ക​ളൊ​ത്തു പു​റ​പ്പെ​ട്ട ഹോ​താ​വ് (ഋത്വി​ക്കു​ക​ളും മറ്റു​മൊ​ന്നി​ച്ചു യാ​ഗ​ശാ​ല​യി​ലേ​യ്ക്കു പു​റ​പ്പെ​ട്ട യജ​മാ​നൻ) ധനം നി​റ​ഞ്ഞ ഗൃഹം പൂ​കു​ന്നു; അവൻ ബ്ര​ഹ്മ​ണ​സ്പ​തി​യു​ടെ പ്ര​സാ​ദ​ത്താല്‍ വലിയ ധക​നാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു.

[8] വജ്ര​വാൻ–വജ്ര​ധാ​രി​യായ ബ്ര​ഹ്മ​ണ​സ്പ​തി. സരാ​ജ​നാ​യ്–വരു​ണാ​ദി​രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രോ​ടു​കൂ​ടി. കൊൽവൂ–ശത്രു​ക്ക​ളെ കൊ​ല്ലു​ന്നു. ഭയ​ത്തി​ലും (ആപ​ത്തു നേ​രി​ട്ടാ​ലും) നി​ല്പു കൊൾവൂ (സ്ഥൈ​ര്യം വി​ടു​ക​യി​ല്ല). ഇവ​ന്ന് (ബ്ര​ഹ്മ​ണ​സ്പ​തി​യ്ക്കു) വലിയ പോ​രി​ലും ചെറിയ പോ​രി​ലും പ്രേ​രക(പ്ര​വ​ത്തർ​ത്തി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്നവ)നില്ല; അദ്ദേ​ഹം സ്വയം പ്ര​വർ​ത്തി​യ്ക്കു​ന്നു. താ​ര​ക​നി​ല്ല (കട​ത്തി​വി​ടു​ന്ന​വന്‍, ജയി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ) ഇല്ല; അദ്ദേ​ഹം സ്വയം ജയി​യ്ക്കു​ന്നു.

[1] പ്ര​ജ്ഞാ​നര്‍ = പ്ര​കൃ​ഷ്ടു​മായ (മി​ക​ച്ച) ജ്ഞാ​ന​മു​ള്ള​വര്‍.

[2] ഇവര്‍ (മി​ത്ര​വ​രു​ണാ​ര്യ​മാ​ക്കൾ) ആരെ, ധനം​കൊ​ണ്ടു നി​റ​യ്ക്കും; കൈ​കൾ​പോ​ലെ–ഒരാ​ളു​ടെ കൈകൾ എപ്ര​കാ​രം ധനം​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന്, അവനെ നി​റ​യ്ക്കു​മോ, അപ്ര​കാ​രം. അവര്‍-​നിറയ്ക്കുപ്പെടുന്നവരും, രക്ഷി​യ്ക്കു​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രും. മാ​ലെ​ന്ന്യേ–ഉപ​ദ്ര​വം പറ​റാ​തെ. തഴ​യ്ക്കും–അഭി​വൃ​ദ്ധി​പ്പെ​ടും.

[3] ദുർ​ഗ്ഗ​ന​ഗ​രം–ദു​ഷ്പ്രാ​പ​മായ (യജ​മാ​ന​ന്റെ ശത്രു​ക്ക​ളു​ടെ) നഗരം. എതി​രാ​ള​രെ–യജ​മാ​ന​ന്റെ ശത്രു​ക്ക​ളെ. ദു​രി​ത​ങ്ങ​ളെ​യും തട്ടി​നീ​ക്കും–യജ​മാ​ന​ന്റെ പാ​പ​ങ്ങ​ളെ അക​റ്റു​ക​യും ചെ​യ്യും.

[4] വരും വഴി–നി​ങ്ങൾ ഞങ്ങ​ളു​ടെ അധ്വര(യാഗ)ത്തി​ലെ​യ്ക്കു വരു​ന്ന മാർ​ഗ്ഗം. ആദി​തേ​യര്‍ = ദേ​വ​ന്മാർ.

[5] നേ​രു​വ​ഴി​യ്ക്കേ കൊ​ണ്ടു​പോം മഖം–നി​ങ്ങൾ യഥാ​വി​ധി നട​ത്തി​യ്ക്കു​ന്ന ഞങ്ങ​ളു​ടെ യാഗം.

[6] അമ്മർ​ത്ത്യൻ–നി​ങ്ങ​ളാല്‍ അനു​ഗ്ര​ഹി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ട മനു​ഷ്യന്‍. ദ്രോ​ഹ​മേ​ല്ക്കാ​തെ–ആരാ​ലും ഉപ​ദ്ര​വി​യ്ക്കു​പ്പെ​ടാ​തെ. തന്നോ​ടു നേരാം = സ്വ​തു​ല്യ​മായ.

[7] സഖാ​ക്ക​ളേ–സ്നേ​ഹി​ത​ന്മാ​രായ ഋത്വി​ക്കു​ക​ളേ, മി​ത്രാ​ദി​ക​ളു​ടെ രൂപം വർ​ണ്ണി​പ്പാ​നും, വേ​ണ്ട​തിൻ​വ​ണ്ണം സ്തു​തി​പ്പാ​നും നമ്മൾ ശക്ത​ര​ല്ല.

[8] ദേ​വൈ​ഷി = ദേ​വ​കാ​മൻ, യജ​മാ​നന്‍. ഇയ്യി​വന്‍–ഞാന്‍. നി​ങ്ങ​ളോ​ടു (മി​ത്ര​വ​രു​ണാ​ര്യ​മാ​ക്ക​ളോ​ടു) ചൊ​ല്ലാ (പറ​യി​ല്ല); നി​ങ്ങൾ​ത​ന്നെ അറി​ഞ്ഞ് ആവനെ ശി​ക്ഷി​യ്ക്ക​ണം. ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളെ ധന​ങ്ങൾ​കൊ​ണ്ട് എമ്പാ​ടും പരി​ച​രി​യ്ക്കു​ക​മാ​ത്രം ചെ​യ്യാം.

[9] ഒരു​ത​രം ചൂ​തു​ക​ളി: രണ്ടു കരു​ക്കൾ​ക്കു​പ​ക​രം നാലു കവി​ടി​കൾ; അവ ഒരാൾ വീ​ഴ്ത്തു​ന്ന​തു​വ​രെ മറ്റ​വൻ, ‘ഞാൻ തോ​റേ​റ​യ്ക്കു​മോ’ എന്നു ഭയ​പ്പെ​ടു​മ​ല്ലോ. അത്ര ഭയം വേണം, ഒരാളെ ദു​ഷി​യ്ക്കു​ന്ന​തില്‍. അതു​കൊ​ണ്ടു പഴി​പ്പോ​നെ​യും ദ്രോ​ഹി​പ്പോ​നെ​യും ഞാൻ നി​ങ്ങ​ളോ​ടു പറ​യി​ല്ല. ഇതില്‍പ്പ​റ​ഞ്ഞ കവി​ടി​ച്ചൂ​തു​ക​ളി കേ​ര​ള​ത്തി​ലു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

[1] കൊ​ണ്ടാ​ക്കുക–അഭീ​ഷ്ട​സ്ഥാ​നം പ്രാ​പി​പ്പി​യ്ക്കു​കു; അതി​ന്നു ഭവാന്‍ മു​മ്പില്‍ നട​ന്നാ​ലും. ജല​ദാ​ത്മജ = മേ​ഘ​ത്തി​ന്റെ മകനേ.

[2] വഴി കാ​ണി​യ്ക്കില്‍–‘ഇതിലേ പോകാ’മെ​ന്നു നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ചാല്‍. അയാളെ (ആ വഞ്ച​ക​നെ) അക​റേ​റ​ണം (വഴി​യില്‍നി​ന്ന് ആട്ടി​പ്പാ​യി​യ്ക്ക​ണം).

[4] ഏതോ രണ്ടു​നി​ല​ക്ക​ള്ളന്‍–പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​യും പരോ​ക്ഷ​മാ​യും മോഷണം നട​ത്തു​ന്ന ആരാ​നും. കനല്‍മെ​യ്യില്‍–തീ​ക്ക​നല്‍പോ​ലെ അന്യ​രെ പൊ​ള്ളി​യ്ക്കു​ന്ന ദേ​ഹ​ത്തില്‍, ഉപ​ദ്ര​വ​ക​ര​മായ ശരീ​ര​ത്തില്‍.

[5] അച്ഛ​ന്മാ​രെ–ഞങ്ങ​ളു​ടെ പൂർ​വ​ന്മാ​രെ.

[6] അങ്ങു ധനം തന്നാല്‍, ഞങ്ങൾ ദാനം വഴി​പോ​ലെ അനു​ഷ്ഠി​യ്ക്കും.

[7] ഇതില്‍ക്ക​രു​തല്‍ വേണമേ–ഇതില്‍ അങ്ങ​യ്ക്കു കരു​തല്‍ (ശ്ര​ദ്ധ, ആലോചന) ഉണ്ടാ​ക​ണം.

[8] നല്ല പു​ല്ല്–നല്ല ഓഷ​ധി​കൾ: ഞങ്ങൾ​ക്കു വഴി​യില്‍ പു​തു​ചൂ​ട് (മു​മ്പ​നു​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടി​ല്പാ​ത്ത ക്ലേ​ശ​മൊ​ന്നും) ഉണ്ടാ​ക​രു​ത്.

[9] കൂ​ട്ടുക–കൂ​ടു​തല്‍ (മറ്റ​ഭീ​ഷ്ടു​ങ്ങ​ളും) തരിക. ആളാക–ഞങ്ങ​ളെ അനു​ഗ്ര​ഹി​പ്പാന്‍ ശക്ത​നാ​വുക. നല്ല–ഞങ്ങൾ​ക്കു നല്ല​തൊ​ക്കെ തരിക. മൂർ​ച്ച​വ​രു​ത്തുക–ഞങ്ങ​ളെ ഉശി​രു​പി​ടി​പ്പി​യ്ക്കുക. നി​റ​യ്ക്കു​കെ​ങ്ങ​ടെ വയര്‍–ധാ​രാ​ളം ആഹാരം ഞങ്ങൾ​ക്കു തരിക.

[10] എങ്ങൾ പൂ​ഷാ​വി​നെ നി​ന്ദി​യ്ക്കി​ല്ല; നേ​രേ​മ​റി​ച്ചു, സ്തു​തി​യ്ക്കും. അദ്ദർ​ശ​നീ​യ​നോ​ട്–ദർ​ശ​നീയ(സു​ന്ദര)നായ അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ട്.

[1] ആ ഹൃ​ദി​സ്ഥ​നെ​പ്പ​റ​റി–നമ്മു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലി​രി​യ്ക്കു​ന്ന രു​ദ്ര​നെ​പ്പ​റ​റി സു​ഖ​പ്ര​ദ​മായ സ്തോ​ത്രം നാം എന്നു ചൊ​ല്ലം?

[2] പശു​ക്കൾ–മഹി​ഷാ​ശ്വാ​ദി​കൾ. കു​ഞ്ഞി​നും–സന്ത​തി​യ്ക്കും. രു​ദ്രി​യം–രുദ്ര൯േറതായ മരു​ന്ന്.

[3] ഓർ​ക്കു​മാ​റാക–അനൻ​ഗ്രാ​ഹ്യ​രെ​ന്നു ഗണി​യ്ക്ക​ട്ടെ.

[4] ഗാഥ = സ്തു​തി. മേധം = യാഗം. സലി​ല​ഭേ​ഷ​ജന്‍ = സലിലം (ജലം) ആകു​ന്ന മരു​ന്നോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ. രു​ദ്ര​നാ​മാ​ഭി​മ​ന്ത്രി​ത​മായ ജലം രോ​ഗ​ശാ​ന്തി വരു​ത്തു​മ​ത്രേ. ശംയു–ബൃ​ഹ​സ്പ​തി.

[5] പൊ​ന്നു​പോ​ലെ–എല്ലാ​വർ​ക്കും സ്വർ​ണ്ണം​പോ​ലെ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട്. ശര​ണ​പ്ര​ദന്‍–മനു​ഷ്യർ​ക്കു പാർ​പ്പി​ടം നല്കു​ന്ന​വൻ. അദ്ദേ​ഹം–രു​ദ്രന്‍.

[6] അവൻ–രു​ദ്രന്‍. മേഷി = പെ​ണ്ണാ​ട്. മേഷം = ആണാട്. ഇതൊ​ക്കെ ജാ​ത്യേ​ക​വ​ച​ന​മാ​കു​ന്നു.

[7] സോമൻ–ചന്ദ്രൻ. നി​ക്ഷേ​പി​യ്ക്കുക–എന്നെ​യ്ക്കു​മാ​യി തരിക.

[8] സോ​മ​ദ്വേ​ഷി​കൾ = സോ​മ​നീ​രി​നെ (യാ​ഗ​ത്തെ) ദ്വേ​ഷി​യ്ക്കു​ന്ന​വര്‍.

[9] അമർ​ത്ത്യന്‍ = മര​ണ​ര​ഹി​തൻ. സൽപദം = ഉത്ത​മ​സ്ഥാ​നം. സ്വ​ലോ​ക​രെ = സ്വ​ന്തം പ്ര​ജ​ക​ളെ. യജ്ഞ​സ്ഥ​രാ​ക്ക​ണം–യാ​ഗ​ശാ​ല​യില്‍ നിർ​ത്ത​ണം. അവര്‍ (പ്ര​ജ​കൾ) തേ (അങ്ങ​യ്ക്കു) ഭൂഷ (ഒര​ല​ങ്കാ​രം) ആണെ​ന്നു കാണ്‍ക (അറി​ഞ്ഞാ​ലും).

[1] ജാ​ത​വേ​ദ​സ്സ് = ജനി​ച്ച​വ​യെ (ജഗ​ത്തി​നെ​യെ​ല്ലാം) അറി​യു​ന്ന​വന്‍; അഗ്നി​പ​ര്യാ​യ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്ന്. പു​ലര്‍വേള = ഉഷ​സ്സ്. ആതും​ഗ​നി​കേ​ത​നോ​പേ​തം = ഉയർ​ന്ന (മി​ക​ച്ച) പാർ​പ്പി​ട​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​ത്. ഹോ​താ​വ്–യജ​മാ​നന്‍. പ്രാ​ത​രു​ത്ഥി​തര്‍ = പ്ര​ഭാ​ത​ത്തില്‍ ഉണർ​ന്നെ​ണീ​റ്റ​വര്‍. ദേ​വ​ന്മാ​രെ​യും കൊ​ണ്ടു​വ​രിക.

[2] നി​ഷേ​വി​തൻ–ലോ​ക​രാല്‍ സേ​വി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വൻ. ദൂതൻ–ദേ​വ​ക​ളു​ടെ ദൂതൻ. അധ്വ​ര​ങ്ങൾ​തൻ തൃ​ത്തേർ–യാ​ഗ​ഹ​വി​സ്സി​നെ വഹി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി ദേ​വ​കൾ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന പള്ളി​ത്തേർ. അച്ഛ​വീ​ര്യം = നിർ​മ്മ​ല​മായ വീ​ര്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​ത്.

[3] ഖ്യാ​ത​തേ​ജ​സ്സ് = പ്ര​സി​ദ്ധ​മായ തേ​ജ​സ്സോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍. ധൂ​മ​ധ്വ​ജൻ = പു​ക​യാ​കു​ന്ന കൊ​ടി​മ​ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ. ഗൃ​ഹ​ദന്‍ = പാർ​പ്പി​ടം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വന്‍. വരി​യ്ക്ക–രക്ഷി​താ​വാ​യി വരി​യ്ക്കുക; രക്ഷി​യ്ക്കേ​ണ​മേ എന്നു പ്രാർ​ത്ഥി​യ്ക്കുക.

[4] യു​വ​ത​മന്‍ = ഏറ​റ​വും യു​വാ​വ്. ഹോ​മാ​ധാ​രം = ഹോ​മ​ത്തി​ന്റെ സ്ഥാ​നം. ദത്ത​ഹ​വ്യർ = ഹവി​സ്സു കൊ​ടു​ത്ത​വർ, യജ​മാ​നർ. അദ്ദേ​ഹം പ്ര​ത്യു​ഷ​സ്സി​ങ്കൽ (പ്ര​ഭാ​ത​ത്തില്‍) ദേ​വ​ന്മാ​രി​ലെ​ത്തുക; ദേ​വ​ന്മാ​രു​ടെ അടു​ക്കല്‍ ചെ​ന്ന്, അവരെ ഇവിടെ കൊ​ണ്ടു​വ​രു​മാ​റാ​ക​ട്ടെ.

[5] മേ​ധാർഹ = യജനീയ. മൃ​തി​ഹീന = മര​ണ​ര​ഹിത. ഹവ്യ​വാഹ = ഹവി​സ്സി​നെ വഹി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നേ. വി​ശ്വ​ത്രാ​താ​വേ = സർ​വ​ജ​ഗ​ദ്ര​ക്ഷക. സു​യ​ജ്വാ​വ് = നല്ല യജ്വാ​വ്.

[6] മാ​ദ​ക​ജ്വാ​ലന്‍ = മത്തു​പി​ടി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന ജ്വാ​ല​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍. സ്തോ​താ​വി​ന്നാ​യി–യജ​മാ​ന​ന്നു​വേ​ണ്ടി. പ്ര​ശം​സ്യൻ = സ്തു​ത്യൻ. സാധു = വഴി​പോ​ലെ. അറിക–ഞങ്ങ​ളു​ടെ അഭി​ലാ​ഷം ഗ്ര​ഹി​യ്ക്കുക. ദി​വ്യ​രാം ജന​ങ്ങ​ളെ–ദേ​വ​ക​ളു​ടെ ആളു​ക​ളെ.

[7] വി​ശ്വ​വേ​ദ​സ്സ് = സർ​വ​ജ്ഞൻ. പു​രു​ഹൂത–വള​രെ​പ്പേ​രാല്‍ വി​ളി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ട​വ​നേ.

[8] മഹാ​യ​ജ്ഞ = മഹ​ത്തായ യജ്ഞ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വ​നേ. ആഹ​വ​നീ​യാ​ഗ്നി​യോ​ടു പറ​യു​ന്ന​താ​ണി​ത്.

[9] നാ​ഥന്‍ = രക്ഷി​താ​വ്. അരുണൻ = സൂ​ര്യന്‍.

[10] വി​ശ്വ​ദർ​ശ​നീ​യൻ = എല്ലാ​വർ​ക്കും കാ​ണാ​വു​ന്ന​വൻ. മുന്‍പു​ല​രി​കൾ നോ​ക്കി–കഴി​ഞ്ഞു​പോയ പ്ര​ഭാ​ത​ങ്ങ​ളി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ. ഈ മനു​ഷ്യര്‍ = ഋത്വി​ക്കു​ക​ളും യജ​മാ​ന​നും. പു​രോ​ഹി​തൻ–വേ​ദി​യു​ടെ കി​ഴ​ക്കു​വ​ശ​ത്തു സ്ഥാ​പി​തൻ.

[11] ക്ര​തു​സാ​ധ​കന്‍ = യജ്ഞ​നി​ഷ്പാ​ദ​കൻ. ഹോ​മ​കാ​രി = ഹോമം ചെ​യ്യു​ന്ന​വൻ. മനു​പോ​ലെ–മനു പ്ര​തി​ഷ്ഠി​യ്ക്കാ​റു​ള്ള​തു​പോ​ലെ.

[12] മി​ത്ര​പൂ​ജ​കൻ = സ്നേ​ഹി​ത​ന്മാ​രെ സല്‍ക്ക​രി​യ്ക്കു​ന്ന​വന്‍. മധ്യ​വർ​ത്തി​യാ​യ് = യജ​ന​മ​ധ്യ​ത്തില്‍ സ്ഥി​തി​ചെ​യ്ത്. ദേ​വ​ദൂ​ത്യ​ത്തെ വഹി​യ്ക്കു​മ്പോൾ–ഹവി​സ്സു ദേ​വ​ന്മാർ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കാൻ ഏറ്റു​വാ​ങ്ങു​മ്പേ​ാൾ. പരി​ഭ്രാ​ജി​യ്ക്കു​ന്നൂ–മി​ന്നി​ത്തി​ള​ങ്ങു​ന്നു.

[13] കേൾ–ഞങ്ങൾ പറ​യു​ന്ന​ത്. ഇവി​ടു​ത്തോ​ടൊ​ന്നി​യ്ക്കും–ആഹ​വ​നീ​യാ​ഗ്നി​യായ അങ്ങ​യു​ടെ​കൂ​ടെ​പ്പോ​രു​ന്ന. വഹ്നി​ദേ​വര്‍–മറ്റ​ഗ്നി​കൾ. അഹര്‍മ്മു​ഖ​ഗാ​മി​കൾ = പ്ര​ഭാ​ത​ത്തില്‍ (യാ​ഗ​സ്ഥ​ല​ത്തെ​യ്ക്കു) ഗമി​യ്ക്കു​ന്ന​വർ.

[14] സദ്ദാ​നര്‍ = നല്ല ദാ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വര്‍; ഫലം വഴി​പോ​ലെ നല്ക​ന്ന​വര്‍. ധൃ​ത​കർ​മ്മ​സ്തോ​മ​നാ​യ് = കർ​മ്മ​സ​മൂ​ഹ​ത്തെ കൈ​ക്കൊ​ണ്ട്.

[1] യജി​യ്ക്കുക–പൂ​ജി​ച്ചാ​ലും.

[2] രോ​ഹി​ദ​ശ്വ = രോ​ഹി​ത്ത് എന്ന കു​തി​ര​യു​ള്ള​വ​നേ.

[3] പ്രി​യ​മേ​ധാ​ദി​കൾ നാൽ​വ​രും ഋഷി​മാർ​ത​ന്നെ.

[6] ജ്വാ​ല​ത്ത​ല​മു​ടി = ജ്വാ​ല​ക​ളാ​കു​ന്ന കേശം.

[8] അന്ന​ത്തി​ന്നാ​യി–ഹവി​സ്സു സ്വീ​ക​രി​പ്പാൻ.

[10] സു​ഫ​ല​പ്ര​ദാ​താ​ക്ക​ളേ–നന്നാ​യി ഫലം നല്കു​ന്ന ദേ​വ​ന്മാ​രേ. ഇന്ന​ലെ പി​ഴി​ഞ്ഞു​വെ​ച്ച സോ​മ​ത്തി​ന്നു തി​രോ​അ​ഹ്ന്യം എന്ന​ത്രേ പേര്‍.

[1] മുൻ​വ​രാ​ത്ത–അര്‍ദ്ധ​രാ​ത്രി​യി​ലും മറ്റും ആവിർ​ഭ​വി​യ്ക്കാ​ത്ത, ഇപ്പോൾ മാ​ത്രം വന്ന. ഓമന = പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട. ദസ്രർ = അശ്വി​കൾ.

[2] സമു​ദ്ര​ത്തിൻ തനൂ​ജ​ന്മാര്‍–സൂ​ര്യ​ചാ​ന്ദ്ര​ന്മാ​രെ​ന്ന​പോ​ലെ, അശ്വി​ക​ളും, തദ്രൂ​പ​രാ​ക​യാല്‍ സമു​ദ്ര​ജാ​ത​രാ​ണെ​ന്നു ചി​ലര്‍ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടി​രി​യ്ക്കു​ന്നു.

[4] വെ​ള്ളം വറ്റി​യ്ക്കു​മീ​ശ്വ​രന്‍ (വെ​ള്ള​ത്തെ ആവി​യാ​ക്കു​ന്ന രക്ഷി​താ​വ്, സൂ​ര്യൻ) ഹവ്യ​ത്താല്‍ (ഞങ്ങ​ളർ​പ്പി​ച്ച ഹവി​സ്സു​കൊ​ണ്ടു) ദേ​വ​ക​ളെ പൂ​രി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്നു (തൃ​പ്തി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു). സൂ​ര്യോ​ദ​യ​സ​മ​യ​ത്താ​ണ​ല്ലോ, ഹോമം; അതു​കൊ​ണ്ട​ത്രേ, സൂ​ര്യ​ന്നു ദേ​വ​പൂ​ര​ക​ത്വം. നി​ങ്ങ​ളി​രു​വ​രും സൂ​ര്യോ​ദ​യ​സ​മ​യ​ത്തു വന്നു​ചേ​ര​ണ​മെ​ന്നു വ്യം​ഗ്യം.

[5] കടും​സോ​മം–മത്തു​പി​ടി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന സോ​മ​നീര്‍. നു​തി​തല്‍പ​രർ = സ്തു​തി​പ്രി​യര്‍; ഞങ്ങ​ളു​ടെ സ്തു​തി​യാല്‍ പ്ര​സാ​ദി​ച്ചു, സോ​മ​നീര്‍ കു​ടി​യ്ക്കു​വിന്‍.

[6] തേ​ജ​സ്സ്–രസ​വീ​ര്യാ​ദി​ജ്യോ​തി​സ്സ്. തി​മി​രം–ദാ​രി​ദ്ര്യ​മാ​കു​ന്ന (ഇരു​ട്ട്).

[7] നു​തി​ക​ളെ​ക്ക​ട​പ്പാൻ–സ്തു​തി​കൾ മു​ഴു​വൻ കേൾ​പ്പാന്‍. ഒരു തോ​ണി​യില്‍ സമു​ദ്ര​ത്തില്‍നി​ന്നു വരു​വിൻ. (സമു​ദ്ര​മ​ത്രേ, അശ്വി​ക​ളു​ടെ പാർ​പ്പി​ടം). ഭൂ​മി​യിൽ സഞ്ച​രി​പ്പാൻ തേര്‍ പൂ​ട്ടു​വിൻ.

[8] നി​ങ്ങൾ​ക്ക് ഇവിടെ വന്നെ​ത്താൻ ഒരു ക്ലേ​ശ​വു​മി​ല്ല. ആകാ​ശ​വി​സ്തൃ​തം = ആകാ​ശം​പോ​ലെ വി​ശാ​ലം; വഞ്ചി​യു​ടെ വി​ശേ​ഷ​ണം. ഒരു​ങ്ങി​പ്പോ​യി–വരാന്‍ വൈ​ക​രു​ത്.

[9] ചോ​ദി​പ്പിൻ–അശ്വി​ക​ളോ​ടു ചോ​ദി​യ്ക്കു​വിന്‍. മേ​ഘ​സ്ഥാ​നം–അന്ത​രി​ക്ഷം. നേരം പു​ലർ​ന്നു; നി​ങ്ങൾ എവിടെ നി​ല്ക്കാന്‍ വി​ചാ​രി​യ്ക്കു​ന്നു? ഇവിടെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​രാ​കുക എന്നു താല്‍പ​ര്യം.

[10] കതിര്‍ = സൂ​ര്യ​ര​ശ്മി. ഒളി​ക്കൊൾ​വാൻ–പ്ര​ഭാ​ത​ശോ​ഭ​യെ നേ​ടാന്‍. കറു​ത്തു​പോ​യി–സൂ​ര്യ​ര​ശ്മി വന്നാല്‍, അഗ്നി നി​ഷ്പ്ര​ഭ​നാ​കു​മ​ല്ലോ. നാ​ക്കി​നാല്‍–ജ്വാ​ല​കൊ​ണ്ട്.

[11] അല്ലു കട​ക്കു​വാന്‍–രാ​ത്രി​യു​ടെ അപ്പു​റ​ത്ത് ഉദ​യാ​ദ്രി​യില്‍ ചെ​ല്ലാന്‍.

[12] രക്ഷ​ണാർ​ത്ഥം–അശ്വി​കൾ ഞങ്ങ​ളെ രക്ഷി​പ്പാൻ​വേ​ണ്ടി. സ്ത​വോ​ന്മു​ഖൻ–സ്തോ​താ​വ്, യജ​മാ​നൻ.

[13] അർ​ച്ച​ക​ങ്കല്‍–പരി​ച​രി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​ന്റെ, യജ​മാ​ന​ന്റെ അടു​ക്കല്‍. സ്തോ​ത്ര​ത്തി​ന്നു​മാ​യ്–സ്തോ​ത്രം കേ​ട്ടു പ്ര​സാ​ദി​പ്പാ​നു​മാ​യ്.

[14] ചു​റ്റും = സഞ്ച​രി​യ്ക്കു​ന്ന. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ പി​ന്നാ​ലെ​യാ​വ​ണം, ഉഷ​ശ്ശോ​ഭ​യു​ടെ വരവ്; മു​മ്പില്‍, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ആഗ​മ​ന​ത്തി​ന്റെ ശോഭ; പി​മ്പില്‍, ഉഷ​സ്സി​ന്റെ ശോഭ. നി​ങ്ങൾ പു​ലർ​ച്ച​യ്ക്കു​മു​മ്പു വരണം. എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്ന് ഉത്ത​രാർ​ദ്ധ​ത്തില്‍ പറ​യു​ന്നു.

[1] ഹോ​താ​വ്–യജ​മാ​നന്‍. രത്ന​ങ്ങൾ–രമ്യ​ധ​ന​ങ്ങൾ.

[2] തളമരം = കെ​ട്ടു​കു​റ​റി.

[3] സ്വ​ദി​യ്ക്കു​വിൻ = നു​ക​രു​വിൻ. ധൃ​ത​ദ്ര​വി​ണ​രാ​യ്–ഞങ്ങൾ​ക്കു തരാന്‍ ധന​മെ​ടു​ത്ത്. ഇഹ–ഇന്ന്. പ്ര​ദാ​താ​വ്–ഹവി​സ്സു നല്കു​ന്ന​വൻ, യജ​മാ​നൻ.

[4] അഖി​ല​ജ്ഞ(സർ​വ​ജ്ഞ)രായ നി​ങ്ങൾ മു​ദ്ദർ​ഭ​വി​രി​ക​ളില്‍ (മൂ​ന്നി​ട​ത്താ​യി വി​രി​ച്ച ദർ​ഭ​യില്‍) ഇരു​ന്നു, മഖ​ത്തെ (യാ​ഗ​ത്തെ) തേ​നാല്‍ (തേ​നി​ന്നൊ​ത്ത സോ​മ​ര​സം​കൊ​ണ്ടു) നന​യ്ക്കു​വിന്‍. സു​വര്‍ണ്ണര്‍ = നല്ല നിറം (ശോഭ) ഉള്ള​വര്‍.

[5] ശൂ​ഭേ​ശര്‍–സൽ​ക്കർ​മ്മ​പാ​ല​ക​രായ നി​ങ്ങൾ.

[6] രഥേ = തേ​രില്‍. ധന​വു​മാ​യ് = ധന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി. സു​ദാ​സ്സ്–ഒരു രാ​ജാ​വ്. സമു​ദ്രം–അന്ത​രി​ക്ഷ​മെ​ന്നു സാ​യ​ണാ​ചാ​ര്യര്‍. പു​രു​കാ​മ്യം = വളരെ ആളു​ക​ളാല്‍ കാ​മി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​ത്. എങ്ങ​ളില്‍ അണ​പ്പിന്‍–ഞങ്ങൾ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു തരു​വിൻ.

[7] അരിയ = പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട, ശോ​ഭ​ന​മായ. അർ​ക്ക​ക​ര​ങ്ങ​ളോ​ടൊ​പ്പം (സൂ​ര്യോ​ദ​യ​സ​മ​യ​ത്ത്) എങ്ങ​ളില്‍ (ഞങ്ങ​ളു​ടെ അടു​ക്കല്‍) വരു​വിന്‍.

[8] സവ​ന​സേ​വി​കൾ–പതി​വാ​യി യാ​ഗ​ങ്ങ​ളില്‍ ചെ​ല്ലു​ന്നവ. സു​ദാ​ന​നാം ശു​ഭ​ക്രി​യ​ന്നു–ചോ​റു​മാ​യ്–നല്ല ദാ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടിയ സല്‍ക്കർ​മ്മി​യ്ക്കു, യജ​മാ​ന​ന്നു, കൊ​ടു​പ്പാൻ അന്ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി. സ്ഥി​തി​ചെ​യ്വിൻ–ഇരി​യ്ക്കു​വിന്‍.

[9] പ്ര​ദാ​താ​വി​ന്നാ​യി–യജ​മാ​ന​ന്നു കൊ​ടു​പ്പാന്‍. സദാ–പതി​വാ​യി. നറും​തേ​നാം–മധു​മ​ധു​ര​മായ.

[10] വി​ഹി​തോ​ക്ഥാർ​ക്ക​രാ​യ്–ഉക്ഥം, അർ​ക്കം എന്നീ സ്തോ​ത്ര​ങ്ങൾ ചൊ​ല്ലി. ധനാ​ഢ്യാ​ശ്വി​കൾ = സമ്പ​ത്തേ​റിയ അശ്വി​കൾ. സദ​സ്സ് = യജ്ഞ​സ്ഥാ​നം. മധു–സോ​മ​ര​സം. അതിന്‍വ​ണ്ണം, ഇപ്പോ​ഴും നു​ക​രു​വിന്‍.

[1] ധന​ത്തൊ​ടും പീ​വ​രാ​ന്ന​ത്തൊ​ടും സമ്പ​ത്തൊ​ടും​കൂ​ടി–ഞങ്ങൾ​ക്കു തരാൻ ധന​ത്തൊ​ടും തടി​ച്ച (മഹ​ത്തായ) അന്ന​ത്തൊ​ടും, സമ്പ​ത്തൊ​ടും (ഗവാ​ശ്വാ​ദി യൊടും)കൂടി, പു​ല​രി​യെ ആവി​ഷ്ക്ക​രി​യ്ക്കുക (പ്ര​ഭാ​ത​ത്തെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​ക്കുക, പ്ര​ഭാ​ത​ത്തില്‍ വന്നു​ചേ​രുക). വി​ഭാ​വ​രി എന്ന​ത് ഉഷ​സ്സി​ന്റെ മറെ​റാ​രു പേ​രാ​ണ്.

[2] സ്വ​ത്തൊ​ക്കെ നല്കും = സർ​വ​സ​മ്പ​ദ്ദാ​ത്രി​കൾ. നി​ങ്ങൾ ഉഷോ​ദേ​വ​ത​മാര്‍. എത്ര വന്നെ​ത്തീ–വളരെ പ്രാ​വ​ശ്യം വന്നി​രി​യ്ക്കു​ന്നു. ധന്യർ = ധന​വാ​ന്മാർ.

[3] സ്വാ​ഗ​മ​ന​ത്തില്‍–താൻ പോ​രു​മ്പോൾ. ധനകാംക്ഷികൾപോലവേ-​കച്ചവടക്കാര്‍ സാ​ഗ​ര​ത്തില്‍ തോ​ണി​ക​ളെ​യെ​ന്ന​പോ​ലെ.

[4] ആഗമം = ആഗമനം. ഉന്നു​ന്നു–താല്‍പ​ര്യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഇപ്പൊ​ഴേ–നീ വന്ന സമ​യ​ത്തു​ത​ന്നെ. ദാ​ന​വും ദാ​തൃ​സ്തു​തി​യും പ്ര​ഭാ​ത​ത്തില്‍ത്ത​ന്നേ ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത് ഉഷ​സ്സി​ന്റെ പ്ര​ഭാ​വ​ത്തെ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു.

[5] വൃ​ദ്ധത ജീ​വി​കൾ​ക്കേ​കും–ഓരോ പു​ല​രി​യി​ലും ആയു​സ്സി​ന്റെ ഓരോ അംശം കു​റ​ഞ്ഞു, ജീ​വി​കൾ വാർ​ദ്ധ​ക​മ​ട​യു​ന്നു. ആകെ വൃ​ത്തി ചേർ​പ്പാന്‍–എല്ലാ​ട​ത്തും സ്വ​ച്ഛത വരു​ത്താന്‍. വീട്ടമ്മ-​ഗൃഹകൃത്യങ്ങൾ നട​ത്തി​യ്ക്കു​ന്ന ഗൃ​ഹി​ണി. കാ​ലു​ള്ളോര്‍ നി​കേ​ത​ത്തില്‍നി​ന്നി​റ​ങ്ങു​ന്നു–മനു​ഷ്യ​രും മറ്റും ഉറ​ക്കം​വി​ട്ടു പാ​പ്പി​ട​ങ്ങ​ളില്‍നി​ന്നു സ്വ​ന്തം സ്വ​ന്തം ജോ​ലി​കൾ​ക്കാ​യി പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

[6] കാ​ലു​റ​പ്പി​യ്ക്കാ​ത്ത–നി​ല്ക്കാ​തെ വേഗം പോ​യ്ക്ക​ള​യു​മ​ല്ലോ, പു​ലര്‍കാ​ലം. യാ​ച​ക​ന്മാ​രെ​യും വേ​ല​യ്ക്കു് (കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ ഗൃ​ഹ​ങ്ങ​ളില്‍ പോകാൻ) ഇറ​ക്കു​ന്നു. വാ​ജി​നീ​വ​തി–ഉഷോ​ദേ​വ​ത​യു​ടെ ഒരു പേര്‍.

[8] സു​നേ​ത്രി–അഭി​മ​ത​ഫ​ല​ത്തെ നന്നാ​യി കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന​വൾ. ഈ ഉഷ​സ്സു ജഗ​ത്തി​ന്ന് ഇഷ്ട​ത്തെ നല്കു​ന്നു; അനി​ഷ്ട​ത്തെ നീ​ക്കു​ന്നു.

[9] കു​ളിര്‍മ–ആഹ്ലാ​ദം.

[10] വി​ഭാ​വ​രി–ഉഷഃ​പ​ര്യാ​യം. നാ​നാ​ധ​നേ = വി​വി​ധ​ങ്ങ​ളായ ധന​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വ​ളേ.

[11] മനുഷ്യര്‍-​യജമാനനും മറ്റും. ധന്യര്‍–സു​കൃ​തി​കൾ. അധ്വ​രം–ഹിം​സാ​ര​ഹി​ത​മായ യാഗം.

[12] വ്യോ​മം–അന്ത​രി​ക്ഷം. വാ​നോര്‍ = ദേവകൾ. സ്തു​ത്യ​സു​വീ​ര്യം = സ്തു​ത്യ​വും നല്ല വീ​ര്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​തും.

[13] ശർ​മ്മ​ദം = സു​ഖ​പ്ര​ദം. വി​ശ്വ​വ​രേ​ണ്യം = സർ​വാ​ഭി​കാ​മ്യം. ശു​ഭാ​ത്മ​കം = ശോ​ഭ​ന​രു​പം. മൂ​ന്നും വി​ത്ത​ത്തി​ന്റെ വി​ശേ​ഷ​ണം.

[14] മഹിത = പൂജിത. സമ്പ​ത്ത്–ഞങ്ങൾ തന്ന ഹവി​സ്സ്.

[15] ദ്യോ​വിന്‍പ​ടി​കൾ–ഇരു​ട്ട​ട​ഞ്ഞി​രു​ന്ന കി​ഴ​ക്കും പടി​ഞ്ഞാ​റു​മാ​കു​ന്ന ദി​ഗ്ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ. ഗോ​യു​തം = ഗോ​ക്ക​ളോ​ടു​കു​ടി​യ​ത്; അന്ന​ത്തെ​യും ഗോ​ക്ക​ളെ​യും.

[16] സമ​സ്താ​രി​മർ​ദ്ദി = ശത്രു​ക്ക​ളെ​യെ​ല്ലാം നശി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്. വാ​ജി​നീ​വ​തി–ഉഷോ​ദേ​വത.

[1] സോ​മ​വാൻ = സോ​മ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍, യജ​മാ​നന്‍. തു​ടു​പ്പാർ​ന്ന ഗോ​വു​കൾ–ചു​ക​ന്ന പൈ​ക്ക​ള​ത്രേ, ഉഷ​സ്സി​ന്റെ വാഹനം.

[2] സൌ​വർ​ണ്ണം = സ്വർ​ണ്ണു​മ​യം. സു​ഹ​വ്യ​പ്ര​ദ​ങ്കല്‍–നി​ന​ക്കു നല്ല ഹവി​സ്സു തരു​ന്ന യജ​മാ​ന​ന്റെ അടു​ക്കല്‍.

[4] ധനാ​വാ​പ്തി​വാ​ഞ്ഛ = ധനം കി​ട്ടേ​ണ​മെ​ന്ന അഭി​ലാ​ഷം.

[1] ജാ​ത​വേ​ദ​സ്സ് = ജനി​ച്ച​തി​നെ (ജീ​വ​ലോ​ക​ത്തെ) എല്ലാം അറി​ഞ്ഞ​വന്‍.

[2] രാ​ക്കൾ = രാ​ത്രി​കൾ. സൂ​ര്യ​നു​ദി​യ്ക്കു​ന്ന​തോ​ടേ ചോരൻ ഒളി​യ്ക്കു​മ​ല്ലോ. താ​ര​ക​ങ്ങൾ = നക്ഷ​ത്ര​ങ്ങൾ,

[4] തരണി–സൂ​ര്യ​പ​ര്യാ​യ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്ന്. വളരെ വഴി കട​ക്കു​ന്ന​വന്‍ എന്നു പദാർ​ത്ഥം:

[5] ദേ​വ​പ്ര​ജ​കൾ = മരു​ത്തു​ക്കൾ. വാര്‍വി​ണ്ണ് = വി​ശാ​ല​മായ സ്വർ​ഗ്ഗം. സൂ​ര്യ​നെ നോ​ക്കു​ന്ന ആർ​ക്കും തോ​ന്നു​മ​ല്ലോ, ‘എന്റെ മു​മ്പി​ലാ​ണ്, ഉദി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്ന​തെ’ന്ന്!

[6] പാവക = ശു​ദ്ധി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​വ​നേ. വരുണൻ–അനി​ഷ്ട​നി​വാ​ര​കന്‍. സമീ​ക്ഷി​യ്ക്കുക = നോ​ക്കുക; പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​യ്ക്കുക എന്നു സാരം.

[7] ദ്യു​ലോ​കം–അന്ത​രി​ക്ഷം. രാ​പ​കല്‍ = രാ​ത്രി​ക​ളും പക​ലു​ക​ളും. ഭൂ​ത​ജാ​തം = ജീ​വ​ജാ​ലം.

[8] ഹരി​ത്തു​ക്കൾ = അശ്വ​ങ്ങൾ; അല്ലെ​ങ്കില്‍ രശ്മി​കൾ. കതിര്‍ക്കേ​ശ​ങ്ങൾ = കി​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​കു​ന്ന തല​മു​ടി.

[9] അശ്വ​മാ​ത​രെ = പെൺ​കു​തി​ര​ക​ളെ. അവ സ്വ​യ​മേ ചേ​രു​ന്ന​വ​യാ​ണ്; കൊ​ണ്ടു വന്നു പൂ​ട്ടേ​ണ്ട. എഴു​ന​ള്ളു​ന്നു–യാ​ഗ​ശാ​ല​യി​ലെ​യ്ക്കു വരു​ന്നു; അവി​ടെ​യ്ക്ക് ഹാ​വി​സ്സർ​പ്പി​യ്ക്ക​ണം.

[10] തേ​ജ​സ്സി​നെ–സൂ​ര്യ​ന്റെ ദീ​പ്തി​യെ.

[11] പ്രി​യ​പ്ര​കാ​ശൻ–ഏവർ​ക്കും പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട പ്ര​കാ​ശ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍. മേ = എന്റെ. ഹൃ​ദ്രോ​ഗ​വും പച്ച​നി​റ​വും (ദേ​ഹ​ത്തില്‍ വന്നു​കൂ​ടിയ വൈ​വര്‍ണ്യ​വും) ശമി​പ്പി​ച്ച​രു​ളുക.

[12] എന്റെ പച്ച​നി​റം തത്ത​കൾ​ക്കും മറ്റു​മേ ചേരു; മനു​ഷ്യ​ന്നു ചേ​രി​ല്ല. അതി​നാല്‍ ഇതു ശമി​പ്പി​ച്ച​രു​ളുക.

[13] ശത്രു​വി​നെ (രോ​ഗ​ത്തെ) ഞാൻ ഹിം​സി​യാ​യ്ക (ഹിം​സി​യ്ക്കാ​തി​രി​യ്ക്കു​ട്ടെ); എന്റെ ശത്രൂ​വി​നെ​പ്പോ​ലും ഞാൻ ഉപ​ദ്ര​വി​യ്ക്കി​ല്ല. സൂ​ര്യൻ​ത​ന്നെ എന്റെ വൈ​വര്‍ണ്യ​രോ​ഗ​ത്തെ ശമി​പ്പി​ച്ച​രു​ള​ട്ടെ.

അം​ഗി​ര​സ്സ് എന്ന ഋഷി ഇന്ദ്ര​തു​ല്യ​നായ ഒരു പു​ത്ര​നെ കാം​ക്ഷി​ച്ചു ദേ​വ​ത​ക​ളെ ഉപാ​സി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി. അപ്പോൾ, ഇന്ദ്രന്‍, സ്വ​തു​ല്യ​നായ ഒരു​വന്‍ ഉണ്ടാ​ക​രു​തെ​ന്നു കരുതി, താൻ​ത​ന്നെ അം​ഗി​രഃ​പു​ത്ര​നാ​യി ജനി​ച്ചു; ആ പു​ത്ര​ന​ത്രേ, സവ്യന്‍.

[1] ആ മേഷൻ–ഇന്ദ്രന്‍ ഒരാ​ടാ​യി​ച്ച​മ​ഞ്ഞു മേ​ധാ​തി​ഥി എന്ന ഋഷി​യു​ടെ സോമം കു​ടി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞു; അപ്പോൾ ആ ഋഷി ഇന്ദ്ര​നെ ആടെ​ന്നു വി​ളി​ച്ചു. അതി​നാല്‍ ഇന്ദ്ര​ന്നു മേ​ഷ​മെ​ന്ന പേർ ഇന്നും നി​ല​നി​ല്ക്കു​ന്നു. ഋക്കി​നു വി​ല്പോന്‍–ഋക്കാ​കു​ന്ന വി​ല​യ്ക്കു തന്നെ​ത്താന്‍ വി​ല്ക്കു​ന്ന​വൻ; സ്തോ​താ​വി​ന്നു വശ​ഗ​നാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന​വന്‍. സ്ഫാ​രാ​നു​ഭ​വന്‍–പ്ര​വൃ​ദ്ധോ​പ​ഭോ​ഗൻ. വി​പ്രൻ = മേ​ധാ​വി.

[2] ഭദ്രാ​ഭി​ഗ​മ​നന്‍ = ശോ​ഭ​ന​മായ യാത്ര(ജൈ​ത്ര​യാ​ത്ര)യോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍. വൃ​ത്ര​യു​ദ്ധ​ത്തില്‍ മറ്റു ദേ​വ​ക​ളെ​ല്ലാം പി​ന്മാ​റി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു; എന്നാല്‍ ദക്ഷ​രായ (സമർ​ത്ഥ​രായ) മരു​ത്തു​ക്കൾ ഇന്ദ്ര​ന്റെ രക്ഷ​ക​രാ​യി നി​ന്നു. മദ​ഹർ​ത്താ​വ്–ശത്രു​ക്ക​ളു​ടെ ഗർ​വ​ട​ക്കു​ന്ന​വൻ. സൂ​നൃ​തോ​ക്തി = പ്രി​യ​സ​ത്യ​യായ വാ​ഗ്ദേ​വി. പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ചു–‘ഭഗ​വന്‍, പ്ര​ഹ​രി​യ്ക്കുക’ എന്നു​ത്സാ​ഹ​പ്പെ​ടു​ത്തി.

[3] ഗോത്ര(മേഘ)ത്തെ തു​റ​ന്നു–മഴ​പെ​യ്യി​ച്ചു. അല്ലെ​ങ്കില്‍, ഗോ​ത്ര​ത്തെ (പേ​ണി​ക​ളാല്‍ അപ​ഹൃ​ത​മായ ഗോ​സ​മൂ​ഹ​ത്തെ) തു​റ​ന്നു (വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി); അസു​ര​ന്മാ​രാല്‍ ശത​ദ്വാ​ര​യ​ന്ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലി​ട​പ്പെ​ട്ട അത്രി​യെ (അത്രി എന്ന ഋഷിയെ) മോ​ചി​പ്പി​ച്ച​യ​ച്ചു. വിമദൻ–ഒരു ഋഷി. വാ​സ്ത​വ്യ​ന്നാ​യ്–സ്തു​തി​ച്ചു​നി​ല്ക്കു​ന്ന​വ​ന്നു​വേ​ണ്ടി.

[4] വെ​ള്ള​ത്തി​ന്റെ പാ​ഴ​ട​പ്പു​ക​ളെ–മേ​ഘ​ങ്ങ​ളെ. ദാ​ന​വ​രു​ടെ (വൃ​ത്രാ​ദി​ക​ളു​ടെ) ധനം കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തി, ഗി​രി​മേൽ (സ്വാ​വാ​സ​സ്ഥാ​ന​മായ പർ​വ​ത​ത്തില്‍) നി​ക്ഷേ​പി​ച്ചു. പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​കും​വ​ണ്ണം–അതു​വ​രെ, കനത്ത മൂ​ട​ലി​ലാ​യി​രു​ന്നു, സൂ​ര്യന്‍.

[5] സ്വധ–ഹവി​സ്സ്. തെ​ളി​വാ​യി​ലേ–തെ​ളി​ഞ്ഞ വാ​യില്‍ത്ത​ന്നെ; അഗ്നി​യി​ല​ല്ല. ധൃ​ത​മാ​യര്‍–മാ​യാ​വി​കൾ, അസു​രര്‍. മായ–ജയോ​പാ​യ​ജ്ഞാ​നം. പി​പ്രു–ഒര​സു​രൻ; അവ​നാല്‍ ഉപ​ദ്ര​വി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ട ഋജി​ശ്വാ​വി​നെ (എന്ന യജ​മാ​ന​നെ) സം​ര​ക്ഷി​ച്ചു. ദസ്യു​യു​ദ്ധം–ദസ്യു​ക്ക​ളോ​ടു​ള്ള യു​ദ്ധം.

[6] കു​ത്സൻ–ഒരു ഋഷി. ശു​ഷ്ണ​പ്പോ​രിൽ–ശു​ഷ്ണൻ എന്ന അസു​ര​നെ കൊ​ല്ലാന്‍ ചെയ്ത യു​ദ്ധ​ത്തില്‍. അതി​ഥി​ഗ​ന്ത​വ്യ​ന്നാ​യ്–ദി​വോ​ദാ​സ​നെ രക്ഷി​പ്പാന്‍ വേ​ണ്ടി. അര്‍ബു​ദൻ–ഒര​സു​രൻ.

[7] വി​ച്ഛേ​ദി​യ്ക്കുക–മു​റി​യ്ക്കുക, നശി​പ്പി​യ്ക്കുക. വീറ് = വീ​ര്യം.

[8] അറി​ഞ്ഞി​ട്ട്–തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​ട്ട്. യജ്ഞ​സ്ഥ​ന്നാ​യ്–യജ​മാ​ന​ന്നു​വേ​ണ്ടി. മാ​റ​റാ​രെ–യജ്ഞ​വി​രോ​ധി​ക​ളെ. യജ​മാ​ന​നെ പേർ​ത്തു​ണർ​ത്തുക–യജ്ഞം യഥാ​വി​ധി അനു​ഷ്ഠി​പ്പി​ച്ചാ​ലും.

[9] അയ​ജ​ഞ​രെ (യജ്ഞം​ചെ​യ്യാ​ത്ത​വ​രെ, അസു​ര​രെ) യജ്ഞ​പ്ര​വൃ​ത്ത​ന്നു കീ​ഴ​ട​ക്കു​ന്നു; യജ​മാ​ന​ന്ന് ഉപ​ദ്ര​വം നേ​രി​ടാ​താ​ക്കു​ന്നു. വീ​ഴി​പ്പൂ–വധി​യ്ക്കു​ന്നു. മു​തിർ​ന്നു വീ​ണ്ടും മു​തി​രു​ന്ന–മു​മ്പു​ത​ന്നേ വളർ​ന്ന​വ​നാ​ണെ​ങ്കി​ലും, വീ​ണ്ടും വള​രു​ന്ന. വമ്രൻ–ഒരു ഋഷി. ഇദ്ദേ​ഹം ഇന്ദ്ര​പ്ര​സാ​ദ​ത്താ​ല​ത്രേ, ഭൂ​മി​യു​ടെ സാ​ര​ഭൂ​ത​മായ സം​ഭാ​ര​ത്തെ യജ്ഞ​ത്തി​ന്നു വരു​ത്തി​യ​ത്.

[10] നിറവു വരും–മു​മ്പ​റ​ഞ്ഞ തീ​ക്ഷ്ണൌ​ജ​സ്സു​കൊ​ണ്ടു നി​റ​യു​ന്ന. ഹവി​സ്സി​ന്ന്–ഞങ്ങ​ളു​ടെ ഹവി​സ്സ​ശി​പ്പാൻ. എത്തി​യ്ക്കു​ട്ടേ–ഇവിടെ കൊ​ണ്ടു​വ​ര​ട്ടെ. നി​ന​ച്ചാല്‍ ചേരും–വി​ചാ​രി​ച്ചാ​ല​പ്പോൾ തേ​രി​നോ​ടു ചേർ​ന്നു​നി​ല്ക്കു​ന്ന. വാ​താ​ശ്വ​ങ്ങൾ–കാ​റ​റി​ന്നൊ​ത്ത ഗതി​വേ​ഗ​മു​ളള കു​തി​ര​കൾ. അത്യു​ദാ​രാ​ത്മൻ–രക്ഷ​ണീ​യ​രെ അനു​ഗ്ര​ഹി​യ്യു​ന്ന​തില്‍ ഉദാ​ര​ബു​ദ്ധി​യേ​റി​യ​വ​നേ.

[11] സമം = ഒപ്പം. വക്ര​ഗാ​മി​കൾ = വള​ഞ്ഞു​പാ​യു​ന്നവ. രണ്ട​ശ്വ​ങ്ങ​ളില്‍–രണ്ടു കു​തി​ര​ക​ളെ പൂ​ട്ടിയ തേ​രില്‍. ഉഗ്രൻ–ശത്രു​ക്കൾ​ക്കു ക്രൂ​രൻ. ഉല്‍ക്ക​ട​ങ്ങൾ–അഭി​വൃ​ദ്ധി​യേ​റി​യവ. ശുഷ്ണപുരങ്ങൾ-​ശുഷ്ണാസുരന്റെ നഗ​ര​ങ്ങൾ.

[12] ശാ​ര്യാ​ത​സം​ഭാ​ര​ങ്ങൾ–ശാ​ര്യാ​ത​നെ​ന്ന രാ​ജർ​ഷി​യു​ടെ യാ​ഗ​വി​ഭ​വ​ങ്ങൾ. തേ = അങ്ങ​യ്ക്ക്. ആമോ​ദ​പ്ര​ദ​ങ്ങൾ–അങ്ങ​യെ ആമോ​ദി​പ്പി​യ്ക്കും. ഇവ-​ശാര്യാതസംഭാരങ്ങൾ. ശാ​ര്യാ​ത​യ​ജ്ഞ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് ഒരി​തി​ഹാ​സ​മു​ണ്ട്.

[13] കക്ഷീ​വാ​നാ​മാ മഹാ​ന്ന്–ഇദ്ദേ​ഹം, ദീർ​ഗ്ഘ​ത​മ​സ്സെ​ന്ന ഋഷി​യ്ക്ക് അം​ഗ​രാ​ജ​മ​ഹി​ഷീ​ദാ​സി​യില്‍ ജനി​ച്ച​വ​നും, രാ​ജാ​വി​ന്ന് ഋഷി​യാല്‍ നല്ക​പ്പെ​ട്ട പു​ത്ര​നു​മ​ത്രേ. വൃ​ച​യാ​ത​രു​ണി = വൃചയ എന്ന യുവതി. അരുളി = സ്തു​തി​യാല്‍ പ്ര​സ​ന്ന​നാ​യി പ്ര​ദാ​നം​ചെ​യ്തു. വൃ​ഷ​ണ​ശ്വൻ–ഒരു രാ​ജാ​വ്. ഇന്ദ്രൻ ആ രാ​ജാ​വി​ന്റെ മക​ളാ​യി ജനി​ച്ചു; അവ​ളു​ടെ പേ​ര​ത്രേ, മേന. സ്ത്രോ​ത​വ്യം = സ്തു​തി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​ത്.

[14] നു​തി​യാല്‍ നാ​ട്ടീ യൂപം–യൂപം(യജ്ഞ​സ്തം​ഭം)പോലെ നി​ശ്ച​ല​മായ സ്തു​തി ചൊ​ല്ലി. സു​ധീ​കൾ = ശോ​ഭ​ന​പ്ര​ജ്ഞര്‍. വറു​തി​യില്‍ താ​ങ്ങി​നാൻ–ദാ​രി​ദ്ര്യം പോ​ക്കി രക്ഷി​ച്ചു. മാ​ടി​നെ​യും മറ്റും തേ​ടു​ന്ന​തു, യജ​മാ​ന​ന്മാർ​ക്കു സമ്മാ​നി​പ്പാൻ​ത​ന്നെ.

[15] പു​ഷ്ടി​മാന്‍ = സമൃ​ദ്ധി​മാൻ. വീ​രാ​ന്വി​തര്‍–വീ​ര​ഭ​ട​രോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വര്‍.

[1] അധ്വ​ര്യു​വോ​ടു പറ​യു​ന്നു: മേ​ഷ​നാ​മാ​വ് = മേ​ഷ​നെ​ന്ന പേ​രു​ള്ള​വന്‍. ക്ര​തു​വി​ന്ന്–യാ​ഗ​സ്ഥ​ല​ത്തെ​യ്ക്ക് ഒരു കു​തി​ര​പോ​ലെ കു​തി​ച്ചോ​ടു​ന്ന​വ​നാ​ണ്, ഇന്ദ്രന്‍!

[2] അതില്‍–വെ​ള്ള​ത്തില്‍.

[3] വൈ​രി​കൾ​ക്ക​തി​വൈ​രി–ശത്രു​വി​ജ​യി എന്നു സാരം. ഇമ്പം–എല്ലാ​വർ​ക്കും ആഹ്ലാ​ദം നല്കി. ധീ​മാ​ന്മാ​രോ​ട്–ഋത്വി​ക്കു​ക​ളോ​ട്.

[4] വി​ണ്ട​ല​ത്ത് = സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തില്‍. തന്റെ–അം​ഭോ​ധി​യു​ടെ. സമു​ദ്ര​മാ​ണ​ല്ലോ,നദി​ക​ളു​ടെ നാഥൻ. വൃ​ത്ര​ഹ​ത്യ​യില്‍–വൃ​ത്ര​നെ കൊ​ല്ലാൻ ചെയ്ത യു​ദ്ധ​ത്തില്‍. സദ്രൂ​പര്‍ = ശോ​ഭ​ന​ഗാ​ത്ര​ന്മാർ. അസ​പ​ത്നര്‍ = ശത്രു​വി​ല്ലാ​ത്ത​വര്‍; ആർ​ക്കും എതിര്‍ത്തു​കൂ​ടാ​ത്ത​വര്‍ എന്നു താല്‍പ​ര്യം.

[5] തെ​ളി​സോ​മ​ത്താല്‍–നിർ​മ്മ​ല​മായ സോ​മ​നീര്‍ കു​ടി​ച്ച​തി​നാല്‍. ധൃ​ഷ്ടന്‍–പ്ര​ഗ​ല്ഭ​നാ​യി​ത്തീർ​ന്ന. വലൻ–ഒര​സു​രൻ. മൂ​ന്നാ​മ​നാ മൂ​ടി​യെ​ക്ക​ണ​ക്കി​നെ–ദേ​വ​കൾ​ക്കു ഹവി​സ്സു പററിയ കൈ തു​ട​യ്ക്കാന്‍ അഗ്നി​യി​ങ്കല്‍നി​ന്നു വെ​ള്ള​ത്തില്‍ മൂ​ന്നു​പേര്‍ ക്ര​മേണ ജനി​ച്ചു: ഏക​തന്‍, ദ്വി​തന്‍, ത്രി​തൻ. അവ​രില്‍ ത്രി​തന്‍ കു​ടി​പ്പാൻ വെ​ള്ളം കോ​രു​മ്പോൾ കി​ണ​റ​റില്‍ വീ​ണു​പോ​യി. ആ തക്ക​ത്തില്‍ അസു​ര​ന്മാര്‍ കി​ണ​റ​ട​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞു. ആ മൂ​ടി​യെ പി​ളർ​ത്ത് അവന്‍ കി​ണ​റ​റില്‍നി​ന്നു കേറി. മൂ​ന്നാ​മൻ–ത്രി​തന്‍.

[6] ദുര്‍ബോ​ധ​വ്യാ​പ​നന്‍ = ദുര്‍ജേ്ഞ​യ​മായ വ്യാ​പ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍; വൃ​ത്ര​ന്റെ വ്യാ​പി​യ്ക്കുല്‍ കണ്ടു​പി​ടി​യ്ക്കു​വ​യ്യാ​യി​രു​ന്നു. ഹനു = അണ​ക്കട.

[7] നി​ഷ്ഠു​രൌ​ജ​സ്സ് = നി​ഷ്ഠു​ര​മായ (ശത്രു​ക്ക​ളെ ആക്ര​മി​യ്ക്കു​ന്ന) ഓജ​സ്സോ​ടു(ബല​ത്തോ​ടു) കൂ​ടി​യ​ത്.

[8] സാ​ധി​ത​ക്ര​തോ = യജ്ഞ​ങ്ങൾ നിർ​വ​ഹി​ച്ച​വ​നേ. ഹര്യ​ശ്വന്‍ = ഹരി​ക​ളെ​ന്ന കു​തി​ര​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ.

[9] ആഹ്ലാ​ദ​ക​ശ്രീ = ആഹ്ലാ​ദി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന ശോ​ഭ​യോ​ടു​കൂ​ടി​യ​ത്. വി​ണ്ണേ​റ്റു​ന്ന​ത്–ചൊ​ല്ലു​ന്ന​വർ​ക്കു സ്വർ​ഗ്ഗ​വാ​സം നല്കു​ന്ന​ത്. ബൃ​ഹ​ത്സാ​മം–സ്തോ​ത്ര​ത്തി​ന്റെ പേര്‍. ഭീ​തര്‍–വൃ​ത്ര​നെ പേ​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന​വര്‍. നാ​ക​ര​ക്ഷി​കൾ = സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ കാ​വ​ല്ക്കാര്‍. ഉയി​രാ​യ്നി​ന്ന്–മനു​ഷ്യ​രില്‍ പ്രാ​ണ​രൂ​പേണ വർ​ത്തി​ച്ച്. മാനുഷാർത്ഥമാം-​മനുഷ്യരുടെ നന്മ​യ്ക്കു​വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള.

[10] ബാ​ധി​ത​ക്ഷി​തി​ദ്യോ​വ് = ഭൂ​മി​യെ​യും ആകാ​ശ​ത്തെ​യും ഉപ​ദ്ര​വി​ച്ച​വന്‍. സോ​മ​മ​ത്തന്‍ = സോമം കു​ടി​ച്ചു മത്തു​പി​ടി​ച്ച​വൻ.

[11] അങ്ങ​യു​ടെ ബല​യ​ശ​സ്സ് ഒതു​ങ്ങേ​ണ​മെ​ങ്കില്‍, ഭൂമി പതി​ന്മ​ട​ങ്ങു വലു​താ​വ​ണം; വർ​ണ്ണി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട​ണ​മെ​ങ്കില്‍, മനു​ഷ്യ​രു​ടെ ദി​വ​സ​ങ്ങൾ​ക്കു നീളം കൂ​ടി​വ​ര​ണം. അങ്ങു ചെ​യ്ത​തു (വൃ​ത്ര​വ​ധ​വും മറ്റും) സ്വർ​ഗ്ഗം​പോ​ലെ മഹ​ത്താ​കു​ന്നു.

[12] രി​പു​ധ്വം​സോല്‍ക്ക = ശത്രു​വ​ധ​തല്‍പര. രക്ഷ​യ്ക്കാ​യ്–ഞങ്ങ​ളെ രക്ഷി​പ്പാന്‍. ബല​ത്തി​ന്നു നീ​യു​പ​മാ​നം–ബല​വാ​ന്മാ​രെ അങ്ങ​യോ​ടാ​ണു​പ​മി​യ്ക്കുക. സേ​വ​നാർ​ഹം = സേ​വ്യം.

[13] വീ​ര​സു​ന്ദ​രര്‍–വീ​ര​രും സു​ന്ദ​ര​രു​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള​വര്‍, ദേ​വ​ന്മാര്‍.

[14] അററം–നിന്‍വ്യാ​പ്തി​യു​ടെ, തേ​ജ​സ്സി​ന്റെ, അതിര്‍. കണ്ടെ​ത്തി​യി​ല്ല–വൃ​ത്രാ​ദി​കൾ കണ്ടി​ല്ല. താനേ = ഒറ​റ​യ്ക്ക്.

[15] അഭ്യർ​ച്ചി​ച്ചാര്‍ = പൂ​ജി​ച്ചാര്‍; ‘ഭഗവൻ, പ്ര​ഹ​രി​യ്ക്കുക’ എന്നു സ്തു​തി​ച്ചു. അദ്ദേ​വര്‍–മരു​ത്തു​ക്കൾ.

[1] സ്വ​ച്ഛ​മാ​യ് = വെ​ടു​പ്പില്‍. അർ​ച്ച​ക​ഗൃ​ഹം–യാ​ഗ​ശാല. ഇന്ദ്രൻ അസു​ര​ന്മാ​രു​ടെ രത്നം (സമ്പ​ത്ത്), ഒരു ചോരൻ ഉറ​ങ്ങു​ന്ന​വ​രു​ടെ ധന​മെ​ന്ന​പോ​ലെ നി​ഷ്പ്ര​യാ​സം നേ​ടി​യി​രി​യ്ക്കു​ന്നു; അതി​നാല്‍ നമു​ക്കു ധനം തരാന്‍ ശക്ത​നാ​ണ്. ധന​ദാ​താ​ക്ക​ളെ സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്ന​തു നന്നാ​വ​ണം.

[2] വസ്വ​ധി​പ​തി = ധന​ങ്ങ​ളു​ടെ നാഥൻ. കാ​മ​പൂ​ര​കന്‍–അഭീ​ഷ്ട​മെ​ന്തും കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വൻ.

[3] ബു​ദ്ധി​മ​ന്നി​ന്ദ്ര–ബു​ദ്ധി​മൻ, ഇന്ദ്ര. ദീ​പ്തി​മ​ത്തര = ഏറ​റ​വും ദീ​പ്തി (തേ​ജ​സ്സ്) ഉള്ള​വ​നേ. ബഹു​കർ​മ്മൻ = വളരെ കർ​മ്മ​ങ്ങൾ ചെ​യ്തു​വ​നേ. സ്വ​ത്തി​തെ​ല്ലാ​മേ–ഇക്കാ​ണു​ന്ന സമ്പ​ത്തെ​ല്ലാം. സം​ഭ​രി​ച്ച​ണ​യ്ക്കു​കി​ങ്ങ്–ധനം എടു​ത്ത് ഇവിടെ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നാ​ലും. അൻ​പൊ​ടേ–സ്നേ​ഹ​ത്തോ​ടേ.

[4] ദാ​രി​ദ്ര്യം തടു​ക്ക–ഞങ്ങ​ളു​ടെ വറുതി നീ​ക്കുക. ഞങ്ങൾ ശരി​യ്ക്ക​ന്ന​ത്തോ​ടു ചേ​രാ​വൂ–ഇന്ദ്ര​നെ പൂ​ജി​ച്ച​തി​ന്റെ ഫല​മാ​യി, ഞങ്ങൾ​ക്ക് ആഹാ​ര​സ​മൃ​ദ്ധി ലഭി​യ്ക്കു​മാ​റാ​ക​ട്ടെ.

[5] ബഹ്വാ​ന​ന്ദ​കാ​രി = വള​രെ​പ്പേർ​ക്ക് ആന​ന്ദ​മു​ള​വാ​ക്കു​ന്ന​ത്. ഭാ​സ്സ് = ശോഭ. ഞങ്ങൾ അങ്ങ​യു​ടെ ഔദാ​ര്യ​ത്തി​ന്നു പാ​ത്രീ​ഭ​വി​യ്ക്ക​ട്ടെ.

[6] പതി​നാ​യി​രം–വളരെ വളരെ. ആ മാ​ദ​കര്‍–മരു​ത്തു​ക്കൾ.

[7] ധർഷകൻ–ശത്രു​ക്ക​ളെ ആക്ര​മി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ. പോര്‍കൊ​ണ്ടു പോ​രിൽ​ക്കേ​റും–സദാ യു​ദ്ധ​ശീ​ല​നാ​ണ്. കരു​ത്താല്‍ ഓരോ പു​രി​യെ​യും (അസു​ര​ന​ഗ​ര​ത്തെ​യും) വെ​ന്നി​ടും (കീ​ഴ​ട​ക്കും). ഇപ്പുരി-​ഹസ്തനിർദ്ദേശം. ദൂ​ര​ത്ത്–അക​ലെ​വെ​ച്ച്. നമുചി–ഒര​സു​രൻ.

[8] കര​ഞ്ജ​നും, പർ​ണ്ണ​യ​നും വം​ഗൃ​ദ​നും അസു​ര​ന്മാര്‍. അതി​ഥി​ഗ്വൻ–ഒരു രാ​ജാ​വ്. ഋജി​ശ്വാ​വും ഒരു രാ​ജാ​വു​ത​ന്നെ. ഇദ്ദേ​ഹ​മാ​ണ്, വം​ഗൃ​ദ​ന്റെ നഗരം വള​ഞ്ഞു, യു​ദ്ധം തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്; ഇന്ദ്രൻ സഹാ​യി​ച്ചു.

[9] സു​ശ്ര​വ​സ്സ്–ഒരു രാ​ജാ​വ്. നാ​ലു​മീ​രെ​ട്ടും–ഇരു​പ​ത്. മാ​ട​മ്പി​കൾ = നാ​ടു​വാ​ഴി​കൾ. അവ​രെ​യും, അവ​രു​ടെ അറു​പ​തി​നാ​യി​ര​ത്തി​ത്തൊ​ണ്ണൂ​റെ​റാ​മ്പ​തു ഭട​ന്മാ​രെ​യും അക​റ്റി, സു​ശ്ര​വ​സ്സി​നാൽ സ്തു​തി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ടു യു​ദ്ധാ​ഗ​ത​നായ ഭവാന്‍ ജയി​ച്ചു.

[10] ത്വല്‍പാ​ല​നം = അങ്ങ​യു​ടേ​തായ രക്ഷ; ഇതു​ത​ന്നെ, ത്വ​ത്സം​ര​ക്ഷ​യും. തുർ​വ​യാ​ണൻ–ഒരു രാ​ജാ​വ്. ആ യു​വ​മ​ഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്ന്–ആ യു​വാ​വായ മഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്ന്; സു​ശ്ര​വ​സ്സി​ന്ന്. അതി​ഥി​ഗ്വൻ–മുൻ​പ​റ​ഞ്ഞ രാ​ജാ​വ്. ആയു, കു​ത്സന്‍ എന്നി​വ​രും രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാർ​ത​ന്നെ.

[11] ഒടു​വില്‍–യജ്ഞാ​വ​സാ​ന​ത്തില്‍. ദേ​വ​ത്രാ​ത​രാ​യ് = ദേ​വ​ക​ളാല്‍ രക്ഷി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട്.

[1] പട​യി​ലും–പാ​പ​ത്തി​ന്റെ ഫലമായ യു​ദ്ധ​ത്തി​ലും.

[2] അധ്വ​ര്യു​വി​നോ​ടു പറ​യു​ന്നു: അറി​യു​ന്ന–ഗു​ണ​ദോ​ഷ​ങ്ങൾ വേര്‍തി​രി​ച്ച​റി​യു​ന്ന.

[3] വാ​ക്ക്–സ്തു​തി. ധൃ​ഷ്ടത = പ്ര​ഗ​ത്ഭത. അശ്വ​ങ്ങ​ളാല്‍ പു​ര​സ്കൃ​തൻ–ഹരികൾ എന്ന രണ്ടു കു​തി​ര​ക​ളാല്‍ മു​ന്നി​ലാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വൻ, ഹരി​വാ​ഹ​നന്‍.

[4] കൊ​ടു​മു​ടി–മു​കൾ​വ​ശം. ശംബരൻ–ഒര​സു​രൻ.

[5] ഒലി–ഇടി​യൊ​ച്ച. പതം വരു​ത്തു​ന്ന–കാ​യ്ക​ളെ​യും മറ്റും സ്വ​ര​ശ്മി​കൊ​ണ്ടു മൃ​ദൂ​ക​രി​യ്ക്കു​ന്ന. പകലവൻ = സൂ​ര്യൻ. അത്–അങ്ങ​നെ മഴ പെ​യ്യി​യ്ക്കല്‍.

[6] നര്യ​നും, തുർ​വ​ശ​നും, തുർ​വീ​തി​യും രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​ര​ത്രേ. രഥാ​ശ്വ​ങ്ങൾ–അവ​രു​ടെ തേ​രു​ക​ളും കു​തി​ര​ക​ളും.

[7] മേ​ഘ​ങ്ങ​ളെ പി​ഴി​യു​ന്നു–മഴ പെ​യ്യി​ക്കു​ന്നു.

[8] ദാ​താ​വ്–യാ​ഗ​ഫ​ല​പ്ര​ദൻ.

[9] കാമം–അങ്ങ​യു​ടെ സോ​മ​പാ​നാ​ഭി​ലാ​ഷം.

[10] ആ ആവ​ര​കന്‍–മേ​ഘ​ത്തെ മറച്ച വൃ​ത്രൻ.

[1] വെ​യില്‍–വെ​ളി​ച്ച​വും വളർ​ച്ച​യും കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വൻ. കാ​ള​പോ​ലെ–കാള കൊ​മ്പി​നെ എന്ന​പോ​ലെ.

[2] കാ​ള​പോ​ലെ–കൊ​തി​യോ​ടേ ധാ​രാ​ളം കു​ടി​യ്ക്കും.

[3] കൊ​റെ​റാ​ടു​ക്കി–കൊ​ന്നു. മര​ണാർ​ത്ഥ​ത്തില്‍, ‘അരി​യൊ​ടു​ങ്ങി’ എന്നൊ​രു ചൊ​ല്ലു മല​യാ​ണ്മ​യി​ലു​മു​ണ്ട​ല്ലോ. ഉഗ്രന്‍–ശത്രു​ഭീ​ഷ​ണൻ.

[4] വൃ​ഷാ​വ്–ഇന്ദ്ര​പ​ര്യാ​യം: അഭീ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളെ വർ​ഷി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വന്‍, ഹവിവർഷി-​ഹവിസ്സുകളെ ധാ​രാ​ളം അർ​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ; യജ​മാ​നൻ.

[5] എറി​ഞ്ഞ്–ലക്ഷ്യ​ങ്ങ​ളില്‍.

[6] നഗരം–അസു​ര​പു​രം. ജ്യോ​തി​സ്സു​കൾ–സൂ​ര്യാ​ദി​കൾ. മൂ​ടല്‍–വൃ​ത്ര​കൃ​ത​മായ ആവരണം.

[7] ദാ​ന​ത്തില്‍–ഞങ്ങൾ​ക്ക​ഭീ​ഷ്ട​ഫ​ലം തരു​ന്ന​തില്‍. ഹരികൾ–രണ്ടി​ന്ദ്രാ​ശ്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ പേര്‍.

[8] ധനം–സ്തോ​താ​ക്കൾ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കാന്‍. കി​ണര്‍പോ​ലെ–വെ​ള്ളം കോരാൻ ചെന്ന ആളു​ക​ളാല്‍ കി​ണര്‍പോ​ലെ.

[1] അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ–യജ​മാ​ന​ന്റെ; ചൂ​ണ്ടി പറ​യു​ന്ന​താ​ണ്. അശ്വം രത്യർ​ത്ഥം പെൺ​കു​തി​ര​യെ സമീ​പി​യ്ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ.

[2] ഭവാൻ–സ്തോ​താ​വി​നോ​ടാ​ണ്, ഇതു പറ​യു​ന്ന​ത്. ബലവാൻ–ഇന്ദ്രൻ. പ്ര​കാ​ശ​കം–ദേ​വ​ത​യെ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ത്. പർ​വ​ത​ത്തി​ലെ​ന്ന​പോ​ലെ–മല​യില്‍ പൂ​വ​റു​ക്കാ​നെ​ന്ന​പോ​ലെ.

[3] ശു​ഷ്ണന്‍–ഒര​സു​രൻ.

[4] തമ​സ്സി​നെ–വൃ​ത്രാ​ദി​ക​ളെ. ഭവാൻ–സ്തോ​താ​വ്.

[5] മത്ത്–സോ​മ​പാ​ന​ത്താല്‍. വെ​ള്ളം താ​ഴ​ത്തെ​യ്ക്കു വി​ടു​മ്പേ​ാൾ മുഖം കു​നി​യു​മ​ല്ലോ!

[1] കെ​ല്പി​ന്നാ​യി–സ്തോ​താ​വി​ന്റെ ബല​ത്തി​ന്നു​വേ​ണ്ടി.

[2] പർ​വ​ത​ത്തി​ന്നു വൃ​ത്ര​നെ​ന്നും അർ​ത്ഥ​മെ​ടു​ക്കാം. അതോ​ടു​കൂ​ടി–പർ​വ​ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ചി​റ​ക​രി​ക​യോ വൃ​ത്ര​നെ കൊ​ല്ലു​ക​യോ ചെ​യ്തു​ക​ഴി​ഞ്ഞ ഉടൻ.

[3] ധാരകം–ലോ​ക​ത്തെ നി​ല​നിർ​ത്തു​ന്ന​ത്. അന്നം–ഹവി​സ്സ്. യജ്ഞ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ക്കെ ചെ​ല്ലു​മ​ല്ലോ ഇന്ദ്ര​ന്റെ തേ​ജ​സ്സ്.

[4] ബഹു​സ്തു​തൻ = വളരെ ജന​ങ്ങ​ളാല്‍ സ്തു​തി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ട​വൻ. പൃ​ഥി​വി​പോ​ലെ–ഭൂമി ഭൂ​ത​ജാ​ത​ത്തെ വഹി​ച്ചു​പോ​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ.

[5] ഇദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ–യജ​മാ​ന​ന്റെ. ഭൂമി ആകാ​ശ​ത്തി​ന്റെ ചു​വ​ട്ടി​ലാ​ണ​ല്ലോ; അതിനെ വണ​ങ്ങ​ലാ​ക്കി കല്പി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്നു.

[6] പർവതം = മേഘം, അല്ലെ​ങ്കില്‍ വൃ​ത്രൻ.

[1] ബല​ത്താല്‍–അര​ണി​മ​ഥ​നം​മൂ​ലം. നോ​വി​യ്ക്കുക–തൊ​ട്ടാല്‍ പൊ​ള്ളി​യ്ക്കുക. ദൂ​തന്‍–ദേ​വ​ന്മാ​രെ വി​ളി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ. അന്ത​രി​ക്ഷം മു​മ്പു​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, അതു ദൃ​ഗ്വി​ഷ​യ​മാ​കു​ന്ന​ത്, അവിടെ ചെന്ന അഗ്നി​യു​ടെ തേ​ജ​സ്സാ​ലാ​ക​യാ​ലാ​ണ്, സൃ​ഷ്ടി​യ്ക്കു​ന്നു എന്നു പറ​ഞ്ഞ​ത്.

[2] തീററ–തൃ​ണ​ഗു​ല്മാ​ദി​ക​ളായ ദാ​ഹ്യ​വ​സ്തു​ക്കൾ. മു​തു​ക്–പൃ​ഷ്ഠ​ജ്വാ​ലാ​ജാ​ലം. കുതിര–പല വഴി​യ്ക്കോ​ടു​ന്ന അശ്വം. ദവാ​ഗ്നി​യെ വർ​ണ്ണി​ച്ചി​രി​യ്ക്ക​യാ​ണ്.

[4] നാ​ക്കു​കൾ–ജ്വാ​ല​കൾ. കാ​ള​പോ​ലെ–തി​മർ​ക്കു​ന്നു. കറു​ക്കു​ന്ന​തു, പു​ക​കൊ​ണ്ടാ​ണ്.

[5] ജ്വാ​ലാ​മു​ഖൻ = ജ്വാ​ല​ക​ളാ​കു​ന്ന മു​ഖ​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍. ജലം–വൃ​ക്ഷ​ങ്ങ​ളു​ടെ നീര്.

[6] ഭൃ​ഗു​ക്കൾ–ഭൃ​ഗു​വി​ന്റെ ഗോ​ത്ര​ക്കാ​രായ ഋഷി​മാര്‍. നി​ധി​യെ​പ്പോ​ലെ–ഒരു അനർ​ഗ്ഘ​നി​ധി​യെ​യെ​ന്ന​പോ​ലെ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​വെ​ച്ചു!

[7] രത്നം–രമ​ണീ​യ​മായ കർ​മ്മ​ഫ​ലം.

[8] ബല​ത്തി​ന്റെ മകൻ–അര​ണി​മ​ഥ​ന​ത്താല്‍ ജനി​ച്ച​വൻ. അന്ന​ത്തി​ന്റെ മകന്‍–ഭക്ഷി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട അന്ന​മാ​ണ​ല്ലോ, ജഠ​രാ​ഗ്നി​യെ വളർ​ത്തു​ന്ന​ത്. ഇരി​മ്പി​ന്നൊ​ത്ത–ഉറ​പ്പേ​റിയ.

[9] ഭവനം–അനി​ഷ്ട​നി​വാ​ര​ക​മായ വാ​സ​സ്ഥാ​നം. ധന​വാ​ന്മാര്‍–ഹവി​സ്സാ​കു​ന്ന ധനം അങ്ങ​യ്ക്കു സമർ​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വര്‍. കർ​മ്മാര്‍ജി​ത​ദ്ര​വി​ണന്‍ = കർ​മ്മ​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടു ധനം നേ​ടി​യ​വന്‍. ചീ​ളെ​ന്നു = ശീ​ഘ്രം.

[1] വൈ​ശ്വാ​ന​രൻ–എല്ലാ നര​രി​ലും ജഠ​രാ​ഗ്നി​രു​പേണ ചേർ​ന്ന​വന്‍. തൂ​ണു​പോ​ലെ–തൂണ്‍ വി​ട്ടി​ന്റെ മോ​ന്താ​യ​ത്തെ എന്ന​പോ​ലെ.

[2] നാഭി = പൊ​ക്കിൾ; രക്ഷ​കന്‍ എന്നു സാരം. ആര്യന്‍–വി​ദ്വാ​നായ മനു.

[3] ഓഷ​ധി​കൾ = സസ്യ​ങ്ങൾ.

[4] ദ്യാ​വാ​പൃ​ഥി​വി​ക​ളു​ടെ പു​ത്ര​നാ​ണ്, വൈ​ശ്വാ​ന​ര​നെ​ന്നു മറെ​റാ​രേ​ട​ത്തു പ്ര​സ്താ​വി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. മഹാ​നായ മക​ന്നു പാർ​ക്കാന്‍ ധാ​രാ​ളം സ്ഥലം വേ​ണ​മെ​ന്ന് അമ്മ​മാര്‍ കരു​തു​മ​ല്ലോ! ഒരു സാ​ധാ​ര​ണൻ, അയാൾ​ക്കു പണം​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന പ്ര​ഭു​വി​നെ വാ​ഴ്ത്തു​ന്ന​തു​പോ​ലെ.

[5] മാ​ന​വ​പ്ര​ജ​കൾ = മനു​വി​ങ്കല്‍നി​ന്നു ജനി​ച്ച​വര്‍. അപ​ഹ​രി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ടു​പോയ–അസു​ര​ന്മാര്‍ കവർ​ന്ന.

[6] ഇതില്‍ വൈ​ദ്യു​താ​ഗ്നി​യെ​പ്പ​റ​റി​യാ​ണ്, പറ​യു​ന്ന​ത്. മേ​ഘ​ഹ​ന്താ​വ്–വെ​ള്ള​ത്തെ തടു​ത്തു​നിർ​ത്തിയ മേ​ഘ​ത്തെ കൊ​ന്ന​വന്‍, പി​ളർ​ത്ത​വന്‍; വൈ​ശ്വാ​ന​രൻ. സേ​വി​ച്ചു–മഴ കി​ട്ടാൻ​വേ​ണ്ടി. ദസ്യു​ക്കൾ–കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളെ മു​ടി​യ്ക്കു​ന്ന രാ​ക്ഷ​സാ​ദി​കൾ.

[7] ഭര​ദ്വാ​ജര്‍–തന്നാ​മ​ക​രായ ഋഷി​മാര്‍. ശാ​ത​വ​നേ​യന്‍ = ശത​വ​നി​യു​ടെ പു​ത്രന്‍. പു​രു​ണീ​ഥന്‍–ഒരു രാ​ജാ​വ്.

[1] രണ്ണെ​ണ്ണം–രണ്ട് അര​ണി​കൾ.

[2] കാ​മി​യ്ക്കു​ന്ന–ഹവി​സ്സി​നെ. സൂ​ര്യ​നെ​ക്കാ​ളും​മു​മ്പേ–സൂ​ര്യോ​ദ​യ​ത്തി​ന്നു​മു​മ്പു കഴി​യും, അഗ്നി​ഹോ​ത്ര​ഹോ​മ​ത്തി​ന്ന്, അഗ്നി​യെ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​യ്ക്കുക.

[3] ഹൃദയം–ഹൃ​ദ​യ​സ്ഥ​മായ പ്രാ​ണ​വാ​യു. വാ​യു​വില്‍നി​ന്നാ​ണ​ല്ലോ, അഗ്നി ജനി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്; വാ​യു​ത​ന്നെ, പ്രാ​ണന്‍. മാ​ദ​ക​ജ്വാ​ലൻ = മത്തു​പി​ടി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന (മോ​ഹ​ന​ങ്ങ​ളായ) ജ്വാ​ല​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ; അഗ്നി.

[4] പാ​വ​കന്‍ = ശു​ദ്ധി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​വൻ.

[5] തു​ട​ച്ചു–കേറാൻ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​വര്‍ കു​തി​ര​യു​ടെ പുറം തു​ട​യ്ക്കു​മ​ല്ലോ; അതു​പോ​ലെ, അഗ്നി​യു​ടെ ഹവിർ​വ​ഹ​ന​പ്ര​ദേ​ശം തു​ട​ച്ച്. മന​ന​യോ​ഗ്യ​ങ്ങൾ = മന​ന​ത്തി​ന്ന് (ചി​ന്ത​ന​ത്തി​ന്) അർ​ഹ​ങ്ങ​ളായ സ്തോ​ത്ര​ങ്ങൾ. ഞങ്ങൾ–ഞാൻ; ‘ആത്മ​നി ബഹു​വ​ച​നം’ പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചി​രി​യ്ക്ക​യാ​ണ്.

[1] ത്വ​രാ​വാന്‍–കർ​ത്ത​വ്യ​ങ്ങ​ളെ ചെ​യ്തു​ക​ഴി​യ്ക്കു​ന്ന​തില്‍ വെ​മ്പ​ലു​ള്ള​വൻ.

[2] നല്കു​ന്നു എന്ന​തി​ന്റെ വി​വ​ര​ണ​മാ​ണ്, അടു​ത്ത വാ​ക്യം. അത്യാ​വര്‍ജ​കം = ഹൃ​ദ​യ​ത്തെ തുലോം ആകർ​ഷി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്. തു​ട​ച്ചു​വെ​യ്ക്കു​ന്നു–സം​സ്കാ​ര​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു.

[3] ഉപ​മാ​ന​ഭൂ​തൻ–മഹാ​ന്മാ​രെ ഇന്ദ്ര​നോ​ടു​പ​മി​യ്ക്ക സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​ണ​ല്ലോ. മു​ഖം​കൊ​ണ്ടു നട​ത്തു​ന്നു–ഉറ​ക്കെ ചൊ​ല്ലു​ന്നു.

[4] സ്തോ​മം–സ്തോ​ത്ര​വി​ശേ​ഷം. സ്തു​തി​വാ​ഹ്യ​മാ​നന്‍ = സ്തു​തി​ക​ളാല്‍ വഹി​യ്ക്കു​പ്പെ​ടു​ന്ന​വൻ; സ്തു​തി​ക​ളില്‍ കേ​റി​സ​ഞ്ച​രി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ!

[5] കു​തി​ര​യെ എന്ന​പോ​ലെ–യാ​ത്രോ​ദ്യ​തന്‍ കു​തി​ര​യെ തേ​രി​നോ​ടു ചേർ​ക്കു​ന്ന​തു​പേ​ലെ. ശ്ലാ​ഘ്യാ​ന്നൻ = ശ്ലാ​ഘ​നീ​യ​ങ്ങ​ളായ അന്ന​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍. നഗ​ര​ഭേ​ദി–അസു​ര​പു​ര​ങ്ങ​ളെ പി​ളർ​ത്തു​ന്ന​വന്‍.

[6] ശോ​ഭ​ന​കാ​രി = നല്ല​തു ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്.

[7] വർഷഹേതു-​മഴ പെ​യ്യി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്. തല്‍ക്ഷ​ണം–ഹോ​മി​ച്ച ഉടന്‍ത​ന്നെ.

[8] ചെ​റു​താ​ക്കി–ഇതി​ന്റെ വി​വ​ര​ണ​മാ​ണ്, അടു​ത്ത വാ​ക്യം.

[9] അട​ക്കം–എതി​രാ​ളി​കൾ​ക്ക്. മി​ക​ച്ച ശത്രു​ക്ക​ളെ വധി​യ്ക്കു​ന്ന​താ​ണ​ല്ലോ, വീ​ര​പ്ര​ശ​സ്തി​യ്ക്കു കാ​ര​ണ​മാ​വുക. പോ​രി​ന്നി​റ​ക്കു​ന്നു–മേ​ഘ​ങ്ങ​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു പര​സ്പ​രം പൊ​രു​തി​ച്ചു, മഴ പെ​യ്യി​ക്കു​ന്നു.

[10] വരൾ​ച്ച​പെ​ടു​ത്തിയ–വെ​ള്ള​ത്തെ തടു​ത്തു​നിർ​ത്തി​യ​തി​നാല്‍, ലോകം ഉണ​ങ്ങി​പ്പോ​യി. ഗോ​ക്ക​ളെ–ചോ​ര​ന്മാർ കട്ടു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി ഒളി​പ്പി​ച്ച. സമാ​ന​ചി​ത്തന്‍–ഹവിർ​ദ്ദാ​താ​വി​ന്റെ മന​സ്സോ​ടു യോ​ജി​ച്ച മന​സ്സോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വന്‍.

[11] സിന്ധുക്കൾ-​സമുദ്രങ്ങൾ, അല്ലെ​ങ്കില്‍ നദികൾ. തുർ​വീ​തി–ഒരു ഋഷി: ഇദ്ദേ​ഹം വെ​ള്ള​ത്തില്‍ മു​ങ്ങി​പ്പോ​യി; ഇന്ദ്ര​നാല്‍ കര​യേ​റ​റ​പ്പെ​ട്ടു. തുർ​വീ​തി രാ​ജാ​വാ​ണെ​ന്നും അഭി​പ്പാ​യ​മു​ണ്ടു്.

[12] ഈ ഋക്ക് വൃ​ത്ര​വ​ധ​ത്തില്‍ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച സ്തോ​താ​ക്കൾ പറ​യു​ന്ന​താ​ണ്. ഗോ​വി​ന്റേ​തി​നെ​പ്പോ​ലെ–കശാ​പ്പു​കാര്‍ നാ​ല്ക്കാ​ലി​യു​ടെ അവ​യ​വ​ങ്ങ​ളെ മു​റി​യ്ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ.

[13] ഇതു സ്തോ​താ​വി​നോ​ടു പറ​യു​ന്ന​താ​ണ്: ഉക്ഥം–സ്തോ​ത്ര​വി​ശേ​ഷം.

[15] സ്വ​ശ്വന്‍ (ഒരു രാ​ജാ​വ്) പു​ത്ര​കാ​മ​നാ​യി സൂ​ര്യ​നെ സേ​വി​ച്ചു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്നു സൂ​ര്യൻ​ത​ന്നെ പു​ത്ര​നാ​യി ജനി​ച്ചു. ഈ രാ​ജ​പു​ത്ര​നോ​ടു യു​ദ്ധം​ചെ​യ്യേ​ണ്ടി​വ​ന്ന ഏതശൻ എന്ന ഋഷി ഇന്ദ്ര​നാ​ല​ത്രേ രക്ഷി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത്.

[1] ബല​രൂ​പ​ന്ന്–ഉട​ലെ​ടു​ത്ത ബലം​ത​ന്നെ​യായ ഇന്ദ്ര​ന്ന്. അം​ഗി​ര​സ്സു​കൾ​ക്കൊ​പ്പം–അം​ഗി​രോ​ഗോ​ത്ര​ക്കാർ ചി​ന്തി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു​വെ​ച്ച​തു​പോ​ലെ. സ്തു​തി​പ്പോ​ന്ന​ഭ്യർ​ച്ച ്യൻ–യജ​മാ​ന​നാല്‍ അർ​ച്ചി​യ്ക്ക​പെ​ടേ​ണ്ടു​ന്ന​വന്‍. മർ​ത്ത്യ​വി​ശ്രു​തന്‍–യജി​യ്ക്കു​ന്ന മനു​ഷ്യ​നില്‍ യജ​നീ​യ​ത്വേന വി​ഖ്യാ​ത​നായ ഇന്ദ്രൻ. നു​തി​മ​ന്ത്രം = മന്ത്രാ​ത്മ​ക​മായ സ്തോ​ത്രം. നാം–യജ്ഞ​പ്ര​വൃ​ത്തര്‍.

[2] ഗോ​ക്ക​ളെ–പണി എന്ന അസുരൻ അപ​ഹ​രി​ച്ച പൈ​ക്ക​ളെ. സ്ഥാ​നം–അവയെ ഒളി​പ്പി​ച്ച സ്ഥലം. അസ്മ​ത്താ​തര്‍–നമ്മു​ടെ പൂർ​വ​ന്മാര്‍.

[3] അം​ഗി​ര​സ്സു​ക​ളു​ടെ അഭി​പ്രാ​യ​മ​നു​സ​രി​ച്ച് ഇന്ദ്രന്‍, പൈ​ക്ക​ളെ ഒളി​പ്പി​ച്ച സ്ഥലം അറി​ഞ്ഞു​വ​രാൻ സരമ എന്ന ദേ​വ​ശു​നി​യെ നി​യോ​ഗി​ച്ചു. ‘എന്റെ കു​ട്ടി​യ്ക്കു പാലും മറ്റും കൊ​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടി​രി​യ്ക്കാ​മെ​ന്നേ​റ്റാല്‍ ഞാന്‍ പോകാ’മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു, പട്ടി​യു​ടെ മറു​പ​ടി; ഇന്ദ്രന്‍ സമ്മ​തി​ച്ചു. അവൾ പോയി, പൈ​ക്കൾ നി​ല്ക്കു​ന്നി​ടം കണ്ടു​പി​ടി​ച്ച് ഇന്ദ്ര​നെ അറി​യി​ച്ചു. അങ്ങ​നെ സരമ മക​ന്ന് ഇര (ഉപ​ജീ​വ​ന​ത്തി​ന്നു​ള്ള വക) സമ്പാ​ദി​ച്ചു​വെ​ച്ചു. നി​ലി​മ്പര്‍കോന്‍–സര​മ​യില്‍ നി​ന്നു ഗോ​സ്ഥാ​ന​മ​റി​ഞ്ഞ ഇന്ദ്രൻ. തി​ന്മൻ–വലിയ തീ​റ​റ​ക്കാ​ര​നായ അസു​രന്‍. അന്നേ​താ​ക്കൾ–പൈ​ക്ക​ളെ തി​ര​ഞ്ഞു​ന​ട​ന്ന ദേ​വ​ന്മാർ.

[4] സത്ര​ത്തെ പത്തു​നാൾ​കൊ​ണ്ടു തീർ​ത്ത(അവ​സാ​നി​പ്പി​ച്ച)വര്‍, ഒമ്പ​തു നാൾ​കൊ​ണ്ട​വ​സാ​നി​പ്പി​ച്ച​വര്‍–ഇങ്ങ​നെ രണ്ടു​ത​ര​ക്കാ​രായ ഏഴു മേ​ധാ​വി​മാ​രാല്‍ (മേ​ധാ​തി​ഥി​പ്ര​ഭൃ​തി​ക​ളായ ഏഴം​ഗി​ര​സ്സു​ക​ളാല്‍). സു​സ്തോ​ഭ​സ്വ​ര​സ്തോ​ത്ര​കീർ​ത്തി​തന്‍ = നല്ല സ്തോ​ഭ​വും സ്വ​ര​വു​മു​ള്ള സ്തോ​ത്ര​ങ്ങൾ​കൊ​ണ്ടു കീർ​ത്തി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ട​വന്‍. വലന്‍-​അസുരന്റെ പേര്‍.

[5] അഭി​രൂ​പന്‍ = സു​ന്ദ​രൻ. ഭാ​നു​മാൻ = സു​ര്യന്‍.

[6] നിര്‍ത്ത​പ്പെ​ട്ട–ഒഴു​കാ​തെ നിന്ന. തേൻ​ത​ണ്ണീര്‍കൾ = തേ​നി​ന്നൊ​ത്ത (മധു​ര​ങ്ങ​ളായ) ജല​ങ്ങൾ.

[7] ആയാ​സി​കൾ​ക്ക് (യു​ദ്ധാ​ദി​പ്ര​യ​ത്ന​ങ്ങൾ ചെ​യ്യു​ന്ന​വർ​ക്ക്) ആ സല്‍കർ​മ്മി (ശോ​ഭ​ന​കർ​മ്മാ​വായ ഇന്ദ്രൻ) വശ​പ്പെ​ടു​ക​യി​ല്ല. യു​ദ്ധം​കൊ​ണ്ടും മറ്റും ഇന്ദ്ര​നെ വശ​ത്താ​ക്കുക സാ​ധ്യ​മ​ല്ല; അതി​ന്നു സ്തു​തി​യ്ക്കു​ക​ത​ന്നെ വേണം. ധ്യേ​യോ​ച്ച​ന​ഭ​സ്ഥന്‍ = ധ്യാ​നി​യ്ക്കേ​ണ്ടു​ന്ന ഉന്ന​ത​മായ ആകാ​ശ​ത്തു വസി​യ്ക്കു​ന്ന​വന്‍. ഒരേ​കൂ​ട്ടില്‍പ്പാർ​ത്ത–വേ​റു​തി​രി​യാ​തെ​നി​ന്ന. വാ​നൂ​ഴി​കൾ = ദ്യാ​വാ​പൃ​ഥി​വി​കൾ.

[8] ഭി​ന്ന​മാര്‍–വ്യ​ത്യ​സ്ത​രൂ​പ​കൾ. യു​വ​മ​ങ്ക​മാര്‍ = തരു​ണി​മാര്‍. രാ​ത്രി​യെ​യും ഉഷ​സ്സി​നെ​യും രണ്ടു യു​വ​തി​മാ​രാ​ക്കി​യി​രി​യ്ക്കു​ന്നു. ഇന്ദ്ര, ഇതൊ​ക്കെ അങ്ങു​ത​ന്നെ​യാ​ണ്, ചെ​യ്യി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്!

[9] സു​കർ​മ്മം​പോ​ലാ​യ്ത്തീ​ന്ന–ഉട​ലെ​ടു​ത്ത സല്‍ക്കർ​മ്മ​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​മാ​റി​രി​യ്ക്കു​ന്ന. ഊർ​ജ​സ്സൂ​നു = ബല​ത്തി​ന്റെ മകൻ; അതി​ബ​ല​വാന്‍ എന്നര്‍ത്ഥം. സഖി​ത്വം–യജ​മാ​ന​ന്മാ​രു​മാ​യി സഖ്യം. പശു-​പൈക്കൾ; ജാ​ത്യേ​ക​വ​ച​നം. കൃഷ്ണ–ശോ​ണ​ക​ളി​ലും–കറു​ത്ത പൈ​ക്ക​ളി​ലും ചു​ക​ന്ന പൈ​ക്ക​ളി​ലും വെ​ളു​ത്ത പാൽ ഉല്‍പാ​ദി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്നു! പാകം-​മൂപ്പ്, വളർ​ച്ച.

[10] ഒരേ​കൂ​ട്ടില്‍–മനു​ഷ്യ​രു​ടെ കൈ​പ്പ​ട​ത്തില്‍. കി​ട​ക്കൊ​ണ്ട = കി​ട​ന്ന, വസി​ച്ച. കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളെ–യജ്ഞ​ത്തി​ന്നു​വേ​ണ്ടു​ന്ന ജോ​ലി​ക​ളെ. പാ​ലി​പ്പു–ഹാ​നി​വ​രാ​തെ നട​ത്തു​ന്നു. ധീരൻ–പ്ര​ഗ​ല്ഭ​നായ ഇന്ദ്രന്‍. ശു​ശ്രൂ​ഷി​പ്പൂ–തൊ​ഴു​തു പ്ര​സാ​ദീ​പ്പി​യ്ക്കു​ന്നു.

[11] നി​ത്യ​കർ​മ്മം–അഗ്നി​ഹോ​ത്രാ​ദി. ഊര്‍ജസ്വിൻ-​ബലമേറിയവനേ. സദ്രൂപ = സു​ന്ദര. നാ​ഥന്‍ = ഭർ​ത്താ​വ്.

[12] ഇടിവ് = ഹാനി. കർ​മ്മ​വന്‍ = കർ​മ്മ​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വ​നേ.

[13] ഹരി​ദ്വ​ന്ദ്വ​ത്തെ = ഹരികൾ എന്ന രണ്ട​ശ്വ​ങ്ങ​ളെ. നി​ന്നെ​ക്കൊ​ണ്ടു്–അങ്ങ​യെ​പ്പ​റ്റി. പ്രാ​തഃ = പ്ര​ഭാ​ത​ത്തിൽ. ആഗമിയ്ക്കുക-​വരിക. ഋത്വി​ക്കു​ക​ളു​ടെ പ്രാർ​ത്ഥ​ന​യാ​ണി​ത്.

[1] ആപ​ദ്വേ​ള​യില്‍–അസു​ര​രില്‍നി​ന്ന് ആപ​ത്തു​ണ്ടായ സമ​യ​ത്ത്. സൂ​ര്യ​ര​ശ്മി​കൾ–സൂ​ര്യ​കി​ര​ണ​ങ്ങൾ പാ​റു​ന്ന​തു​പോ​ലെ. തും​ഗ​ശൈ​ലാ​ദി​ക​ളും–ഭൂ​ത​ജാ​തം​മാ​ത്ര​മ​ല്ല, മാ​മ​ല​കൾ​പോ​ലും ഉറ​പ്പ​റ്റു (അടി​യി​ള​കി) പാ​റി​പ്പോ​യ്!

[2] വി​വി​ധ​ക്രി​യ​ഹ​രി​ദ്വ​യി​യെ​പ്പൂ​ട്ടു​മ്പോ​ഴേ–നാ​നാ​കർ​മ്മ​ങ്ങൾ (വി​ക്ര​മ​ങ്ങൾ) ചെയ്ത രണ്ടു ഹരി​ക​ളെ തേ​രോ​ടു യോ​ജി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന സമ​യ​ത്തു​ത​ന്നെ. പവി = വജ്രം. സ്തോ​താ​വു സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്ന​തോ​ടേ, വജ്രം സ്വയം തൃ​ക്ക​യ്യി​ലെ​ത്തും. ബഹ്വ​രി​പു​ര​ങ്ങ​ളില്‍–വളരെ ശത്രു(അസുര)നഗ​ര​ങ്ങ​ളില്‍.

[3] ഋഭു​ക്ഷാ​വ്–ഇന്ദ്ര​പ​ര്യാ​യം: ഋഭു​ക്ക​ളോ​ടൊ​ന്നി​ച്ചു വസി​യ്ക്കു​ന്ന​വന്‍, അല്ലെ​ങ്കില്‍ മഹാന്‍. വീ​ഴ്ത്ത​ലും (കൊ​ല്ല​ലും) വീറും (വീ​ര്യ​പ്ര​ക​ട​ന​വും) ചേർ​ന്ന​താ​ണ​ല്ലോ, യു​ദ്ധം. ശ്രീ ചീർത്ത-​ശോഭ (തേ​ജ​സ്സ്) ഏറിയ. കു​ത്സന്‍–ഒരു ഋഷി.

[4] മി​ത്ര​മാ​യ് (സഹാ​യി​ച്ചു) കു​ത്സ​നെ യശ​സ്വി​യാ​ക്കി. കു​ലി​ശം = വജ്രം. മട​ക്കി = പി​ന്തി​രി​പ്പി​ച്ചു, തോ​ല്പി​ച്ചു. സ്വൈ​രം–അനാ​യാ​സേന. വർ​ഷോല്‍ക്കന്‍ = കാ​മ​വർ​ഷ​ണ​ത്തില്‍ തല്‍പ​രൻ.

[5] അദ്ദൃ​ഢാ​സ്പ​ദ​നെ​യും–അപ്രീ​തി​യ്ക്കു വി​ഷ​യ​മായ മനു​ഷ്യന്‍ ഒരു ദൃ​ഢാ​സ്പൃദ(’ഉറച്ച പു​ള്ളി’)നാ​ണെ​ങ്കില്‍പ്പോ​ലും, അവനെ അങ്ങു പീ​ഡി​പ്പി​യ്ക്കു​ക​യി​ല്ല; കരു​ത്ത​രായ അമി​ത്ര​രെ ഹനി​യ്ക്കുക വീ​ര​കർ​മ്മം​ത​ന്നെ എങ്കി​ലും, അത് അവ​ങ്കല്‍ പ്ര​യോ​ഗി​യ്ക്കി​ല്ല; അനു​ഗ്ര​ഹി​യ്ക്കു​ക​യേ ചെ​യ്യൂ. ഞങ്ങ​ളു​ടെ കു​തി​ര​കൾ എല്ലാ​ദ്ദി​ക്കു​ക​ളി​ലും തട​വെ​ന്ന്യ സഞ്ച​രി​യ്ക്ക​ട്ടെ!

[6] മർ​ത്ത്യ​ന്മാര്‍–പൊ​രു​താ​നൊ​രു​ങ്ങിയ ആളുകൾ. ആത​ത​വി​ഭൂ​തി = സമ്പ​ത്തു പര​ത്ത​പ്പെ​ട്ട​ത്; വലിയ ധന​വ്യ​യം വരു​മ​ല്ലോ, യു​ദ്ധ​ത്തില്‍. ലാ​ഭ​വ​ത്ത് = ലാ​ഭ​മു​ള്ള​ത്; ജയി​ച്ച​വർ​ക്കു ധനം വളരെ കി​ട്ടു​മ​ല്ലോ. ആജി​യില്‍( = യു​ദ്ധ​ത്തില്‍) അങ്ങ​യു​ടെ രക്ഷ കൂ​ടി​യേ​ക​ഴി​യൂ.

[7] പു​രു​കു​ത്സന്‍ എന്ന ഋഷി​യ്ക്കു​വേ​ണ്ടി, തദ്വൈ​രി​ക​ളോ​ടു പൊ​രു​തി, അവ​രു​ടെ ഏഴു നഗരം നശി​പ്പി​ച്ചു. അംഹു എന്ന അസു​ര​ന്റെ സമ്പ​ത്തു നി​ഷ്പ്ര​യാ​സം ചു​ട്ടെ​രി​ച്ചു. പുരാൻ (തമ്പു​രാൻ, അവി​ടു​ന്ന്) സു​ദാ​സ്സി​ന്നു ധനം അരുളി (കല്പി​ച്ചു നല്കി). പൂരു = ഹവി​സ്സു​കൊ​ണ്ട് (അങ്ങ​യെ) പൂ​രി​പ്പി​ച്ച​വൻ.

[8] ചി​ത്രം = മാ​ന​നീ​യം, വിവധം. വെ​ള്ള​ത്തെ​പ്പോ​ലേ–അങ്ങാ​ണ​ല്ലോ മഴ​കൊ​ണ്ടു വെ​ള്ള​ത്തെ വർ​ദ്ധി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്. ഇത്–ആഹാരം. ജലം​പോ​ലെ–ജലം ജീവനെ നല്‍കു​ന്ന​താ​ണ​ല്ലോ.

[9] ധൃ​ത​ഹ​രി​ദ്വ​ന്ദ്വന്‍ = ഹരി​ദ്വ​ന്ദ്വ​ത്തെ (രണ്ട​ശ്വ​ങ്ങ​ളെ) കൈ​ക്കൊ​ണ്ട​വന്‍. പ്രാ​ജ്യം = ബഹു.

[1] സു​ഷ്ഠു​വാ​യ് = നന്നാ​യി. വർഷി = കാ​മ​വർ​ഷ​കം. സ്ര​ഷ്ടാ​വ്–പു​ഷ്പ​ഫ​ലാ​ദി​ക​ളെ ഉല്‍പാ​ദി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്; വാ​യു​വു​ണ്ടാ​യാ​ലേ, പു​ഷ്പ​ഫ​ലാ​ദി​ക​ള​ണ്ടാ​വു​ക​യു​ള്ളു​വ​ല്ലോ. മരു​ദ്വർ​ഗ്ഗം = മരു​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ ഗണം. ഋത്വി​ക്കു​കൾ നോ​ധ​സ്സി​നെ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച​താ​ണ്, പൂർ​വാർ​ദ്ധ​വാ​ക്യം; ഉത്ത​രാർ​ദ്ധം, നോ​ധ​സ്സി​ന്റെ മറു​പ​ടി. നല്ല കൈ​വി​ര​ലു​ളള–മരു​ദ്ഗ​ണ​ത്തെ തൊ​ഴു​ത് എന്നു സാരം. ധീരൻ = ധീ​മാന്‍. മനം​കൊ​ണ്ട്–ആലോ​ചി​ച്ചു​ണ്ടാ​ക്കി. വാ​ക്യം–സ്തോ​ത്രം.

[2] സദ്രൂ​പര്‍ = അഴ​ക​ള്ള​വര്‍. ഭൂ​ത​ങ്ങൾ–ശി​വ​പാർ​ഷ​ദര്‍. മഴ​നീ​രി​റ്റി​പ്പ​വര്‍–കാ​റ്റു വീ​ശു​മ്പോൾ മഴ​വെ​ള്ളം ഇറ്റു​വീ​ഴു​മ​ല്ലോ.

[3] ഊട്ടാ​ത്തോ​രെ–ദേ​വ​കൾ​ക്കു ഭക്ഷ​ണ​ത്തി​ന്നു ഹവി​സ്സു കൊ​ടു​ക്കാ​ത്ത​വ​രെ.

[4] തന്നൂര്‍ജ​സ്സ് = സ്വ​ന്തം ബലം.

[5] കു​ലു​ക്കു​വോര്‍–മേ​ഘാ​ദി​ക​ളെ ഇള​ക്കു​ന്ന​വര്‍. ദ്യോ​വി​ന്റെ​യ​കി​ടു​കൾ–മേ​ഘ​ങ്ങൾ. ജല​ത്താല്‍–കറ​ന്നെ​ടു​ത്ത(വർഷ)ജലം​കൊ​ണ്ടു ഭൂ​വി​നെ നന​യ്ക്കു​ന്നു.

[6] ഉദ്ദാ​നര്‍–ഉൽ​കൃ​ഷ്ട​മായ ദാ​ന​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വര്‍; മി​ക​ച്ച ദാ​ന​ശീ​ലര്‍. യാ​ജ​കര്‍ (ഋത്വി​ക്കു​കൾ) ഉരു​ക്കു​നെ​യ്യു വീ​ഴ്ത്തി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, മരു​ത്തു​ക്കൾ നല്ല വെ​ള്ളം ഭൂ​മി​യ്ക്കു പെ​യ്തു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. മെ​രു​ക്കു​ന്നൂ–കു​തി​ര​യെ നട പഠി​പ്പി​പ്പാ​നെ​ന്ന​പോ​ലെ, മേ​ഘ​ത്തെ വർഷം പഠി​പ്പി​യ്ക്കാൻ ഇണ​ക്കു​ന്നു. ഒലി​കൂ​ട്ടും–ഇടി​വെ​ട്ടു​ന്ന, ഉമ്പ​യി​ടു​ന്ന. കാ​റി​നെ പയ്യാ​ക്കി​യി​രി​യ്ക്കു​ന്നു.

[7] ശോണ(തു​ടു​ത്ത)പ്പെണ്‍കു​തി​ര​കൾ​ക്കും (സ്വ​വാ​ഹ​ന​ങ്ങൾ​ക്കും) ബലം കൂ​ട്ടു​ന്ന നി​ങ്ങൾ എന്തും തകർ​ക്കു​ന്ന​തില്‍ അത്ഭു​ത​മി​ല്ല.

[8] രുരു = കൃ​ഷ്ണ​മൃ​ഗം. തോഷിപ്പിപ്പോർ-​സ്തോതാക്കളെ. പു​ള്ളി​മാന്‍–വാൾ = വാ​ഹ​ന​മായ പു​ള്ളി​മാ​നു​ക​ളും, ചു​രി​ക​ക​ളും. വിന–യജ​മാ​നർ​ക്കു നേ​രി​ടു​ന്ന ഉപ​ദ്ര​വം. പ്ര​ജ്ഞാ​നര്‍ = പ്ര​കൃ​ഷ്ട​മായ (മി​ക​ച്ച) ജ്ഞാ​ന​മു​ള്ള​വര്‍.

[9] മർ​ത്ത്യര്‍ക്കി​ട​യില്‍ വരും–ഹവി​സ്സു സ്വീ​ക​രി​പ്പാന്‍ മനു​ഷ്യ​രു​ടെ അടു​ക്കല്‍ വരു​ന്ന​വ​രായ. ഒലി​ക്കൊ​ള്ളി​പ്പിൻ–നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ആഗ​മ​ന​ത്തില്‍ മന്നും വാനും ശബ്ദാ​യ​മാ​ന​മാ​കു​മ​ല്ലോ; വന്നു​ചേ​രു​വിൻ എന്നു താല്‍പ​ര്യം. ബന്ധു​ര​ത്തേര്‍ = ബന്ധുര(സൂ​ത​നി​രി​യ്ക്കു​ന്ന സ്ഥാന)ത്തോ​ടു കൂടിയ തേര്‍. ഒളി–തേ​ജ​സ്സ്. ഉടല്‍–നിർ​മ്മ​ല​മായ രൂപം; ഇതും മി​ന്ന​ലും പര​ക്കെ കാ​ണ​പ്പെ​ടു​മ​ല്ലോ.

[10] ഒരേ​ട​ത്തേ–സമ്പ​ത്തും മരു​ത്തു​ക്ക​ളും ഒരു​മി​ച്ചാ​ണ് വസി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്; സമ്പ​ത്തി​ന്റെ ഉടമകൾ എന്നു സാരം. തീ​രാ​ക്കെ​ല്പു​ള്ളോര്‍ = ഒടു​ങ്ങാ​ത്ത ബല​മു​ള്ള​വര്‍; ഇതു, സമ്പ​ന്ന​ബ​ലര്‍ എന്ന​തി​ന്റെ വി​വ​ര​ണ​മാ​കു​ന്നു.

[11] വാരി = വെ​ള്ളം. വട്ടു​കൾ = ചക്ര​ങ്ങൾ. വാ​ര​ണ​കൂ​ട്ടം = ഗജ​വൃ​ന്ദം. ദൃ​ഢ​ത്തെ​യും–ഉറ​പ്പില്‍ നി​ല്ക്കു​ന്ന​വ​യെ​പ്പോ​ലും. നേർ​പ്പോർ–ശത്രു​ക്ക​ളെ ചെ​റു​ക്കു​ന്ന​വര്‍. സത്രി​കൾ = യജ്ഞ​വാ​ന്മാർ. ചെല്വോര്‍-​യജ്ഞശാലകളില്‍ ചെ​ല്ലു​ന്ന​വര്‍.

[12] ചെ​ത്തി​നീ​ക്കു​ന്നൂ–ശത്രു​ക്ക​ളു​ടെ ബലം പു​ല്ലും മറ്റു​മെ​ന്ന​പോ​ലെ പോ​ക്കു​ന്നു. നീ​രേ​ന്തു​ന്നൂ–വർ​ഷ​ജ​ലം വഹി​യ്ക്കു​ന്നു. ഋജീ​ഷി​കൾ–ഋജീ​ഷ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വര്‍. മൂ​ന്നാ​മ​ത്തെ സവ​ന​ത്തില്‍ മരു​ത്തു​ക്കൾ​ക്കാ​യി വെ​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട സോ​മ​നീര്‍പ്പാ​ത്ര​മ​ത്രേ, ഋജീഷം. നു​തി​കൾ = സ്തു​തി​കൾ. ഹേ ഋത്വി​ക്കു​ക​ളേ, നി​ങ്ങൾ സമ്പ​ത്തി​ന്നാ​യ് ചെ​ല്ലു​വിൻ–മരു​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ അടു​ക്കല്‍ ധനം യാ​ചി​യ്ക്കു​വിന്‍.

[13] വർ​ദ്ധി​യ്ക്കും–സന്ത​തി​കൊ​ണ്ടും പശു​ക്ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടും അഭി​വൃ​ദ്ധി​പ്പെ​ടും. ഹയ​ങ്ങൾ = കു​തി​ര​കൾ.

[14] മു​ന്നില്‍നിർ​ത്താ​വും–കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ മുന്‍നിർ​ത്ത​പ്പെ​ടാ​വു​ന്ന; കർ​മ്മ​കു​ശ​ലന്‍ എന്നർ​ത്ഥം. യു​ദ്ധ​ദു​സ്ത​രൻ–യു​ദ്ധ​ത്തില്‍ കട​ക്കാ​വു​ന്ന(ജയി​യ്ക്കാ​വു​ന്ന)വന​ല്ലാ​ത്ത​വന്‍. ശ്രീ​മാൻ = തേ​ജ​സ്വി. ധന്യർ-​ഹവിസ്സാകുന്ന ധന​മു​ള്ള​വര്‍, യജ​മാ​ന​ന്മാര്‍.

[15] വീരര്‍-​വീരപുത്രന്മാര്‍. വാ​യ്പ് = അഭി​വൃ​ദ്ധി.

[1–2] ധീ​ര​ന്മാര്‍–ദേ​വ​ന്മാർ. നയി​യ്ക്കു​ന്ന​വന്‍–ദേ​വ​കൾ​ക്കാ​യി കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​വന്‍. യജ​നീ​യര്‍ = ദേ​വ​ന്മാർ. അഗ്നി ഒരു കൊ​ല്ലം ഗുഹ (വെ​ള്ള​ത്തി​ന്റെ അടി)യില്‍ ഒളി​ച്ചു താ​മ​സി​ച്ചു​പോല്‍.

[3–4] അഗ്നി​യെ തി​ര​ഞ്ഞു​ന​ട​ക്കു​ന്ന ദേ​വ​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു ഭൂമി സ്വർ​ഗ്ഗം പോ​ലാ​യി.

[5–6] ഗി​രി​പോ​ലെ ഭക്ഷ്യ​പ്ര​ദൻ–ഫല​മൂ​ല​ങ്ങൾ വള​രെ​യു​ണ്ടാ​കു​മ​ല്ലോ, മല​യില്‍. അഴി​ച്ചു​വി​ട​പ്പെ​ട്ട​വന്‍–ശത്രു​ക്ക​ളെ ചെ​ന്നെ​തിർ​ക്കു​ന്ന​വന്‍.

[7–8] തണ്ണീ​രി​ന്നു ബന്ധു​വാ​ണ്–അതി​ലാ​ണ​ല്ലോ ഇപ്പോൾ പാർ​ക്കു​ന്ന​ത്. രോ​മ​ങ്ങൾ–സസ്യ​ങ്ങൾ. വടി​ച്ചു​ക​ള​യും–ചു​ട്ടെ​രി​യ്ക്കും.

[9–10] അറി​വു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​വൻ–രാ​ത്രി​യില്‍ വസ്തു​ജ്ഞാ​ന​മു​ണ്ടാ​കു​ന്ന​ത്, അഗ്നി​യു​ടെ പ്ര​കാ​ശ​ത്താ​ലാ​ണ​ല്ലോ. പു​ലര്‍കാ​ല​ത്ത് ഉണ​രു​ന്ന​വന്‍–പ്ര​ഭാ​ത​ത്തില്‍ കർ​മ്മി​കൾ അഗ്നി​യെ ഉജ്ജ്വ​ലി​പ്പി​യ്ക്കു​മ​ല്ലോ. ഉല്‍പാ​ദി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വന്‍–ഭോ​ക്താ​ക്ക​ളെ. പി​ന്നെ–വെ​ള്ള​ത്തില്‍ കാ​ണ​പ്പെ​ട്ട​തി​ന്നു​ശേ​ഷം.

[1–2] കാ​ട്ടി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​വൻ–ലോ​ക​ത്തി​ലെ വസ്തു​ക്ക​ളെ. വഹി​യ്ക്കു​ന്ന​വന്‍–സേ​വ​ക​രെ.

[3–4] സ്തുതിയ്ക്കുന്നവന്‍-​ദേവകളെ. പ്ര​ജ​കൾ–മനു​ഷ്യര്‍.

[5–6] വി​ചി​ത്രന്‍ = നാ​നാ​വർ​ണ്ണൻ. പ്ര​കാ​ശി​യ്ക്കു​മ്പോൾ–രാ​ത്രി​യില്‍.

[7–8] ഇറ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട–യു​ദ്ധ​രം​ഗ​ത്തില്‍. കൂ​ട്ടു​ന്നു–വി​വാ​ഹ​സ​മ​യ​ത്ത് അഗ്നി​യില്‍ മലരും മറ്റും ഹോ​മി​യ്ക്കു​ന്ന​തോ​ടേ, കന്യ​ക​മാര്‍ പത്നി​ക​ളാ​യി​ത്തീ​രു​മ​ല്ലോ; ഇതു പി​ടി​ച്ചാ​ണ്, കന്യ​ക​മാർ​ക്കു പ്രാ​യം കൂ​ടു​ന്നു എന്നു പ്ര​തി​പാ​ദി​ച്ച​ത്. പോ​റ്റു​ന്നു–അനു​ഷ്ഠി​ത​യാ​ഗാ​ദി​ഫ​ലം നല്കി രക്ഷി​യ്ക്കു​ന്നു. യമൻ-​ഇന്ദ്രനോടൊപ്പം ജനി​ച്ച​വന്‍; അഗ്നി.

[9–10] സ്ഥാ​വ​രം–നെ​ല്ലും മറ്റു​മാ​കു​ന്ന ആഹു​തി​ദ്ര​വ്യം. ജംഗമം–പശു​ഹൃ​ദ​യ​വും മറ്റു​മാ​കു​ന്ന ആഹു​തി​ദ്ര​വ്യം.

[1–2] നിർ​വ​ഹി​യ്ക്കു​ന്നു–കാ​ര്യം സാ​ധി​യ്ക്കു​ന്നു. ഹവ്യ​വാ​ഹ​നൻ–ദേ​വ​ന്മാ​രു​ടെ അഗ്നി.

[3–4] ഭയ​ത്തി​ലാ​ണ്ടു–ഭക്ഷ​ണം കി​ട്ടാ​ഞ്ഞ​തി​നാൽ.

[5–6] ഗു​ഹ​യി​ലെ​യ്ക്കു–മാ​ടു​കൾ മേ​യാ​ത്ത സ്ഥ​ല​ത്തെ​യ്ക്കു.

[7–8] കോർ​ക്കുക–നിർ​മ്മി​യ്ക്കുക.

[9–10] പ്ര​ജ​ക​ളെ–പു​ഷ്പ​ഫ​ലാ​ദി​ക​ളെ. അമ്മ​മാര്‍–ഓഷ​ധി​കൾ.

[3–4] ഉണ​ക്കു​മ​രം–അരണി.

[5–6] ചെ​ന്നാല്‍–ചെ​ല്ലു​ന്നേ​ട​ത്തൊ​ക്കെ എന്നു താല്‍പ​ര്യം. നല്കു​ന്നു–ഹവി​സ്സ്.

[7–8] മനു​വി​ന്റെ സന്താ​ന​ങ്ങൾ–മനു​ഷ്യര്‍, യജ​മാ​നർ. രേ​ത​സ്സു ശരീ​ര​ങ്ങ​ളില്‍ ഏകീ​ഭ​വി​യ്ക്കുക–പു​ത്ര​നു​ണ്ടാ​വുക. സ്വ​ന്തം മി​ടു​ക്ക​ന്മാര്‍–കർ​മ്മ​കു​ശ​ല​രായ സ്വ​പു​ത്ര​ന്മാര്‍. ത്വ​ദ​നു​ഗ്ര​ഹ​ത്താല്‍ അവർ​ക്കു പു​ത്ര​ന്മാര്‍ പി​റ​ന്നു.

[9–10] സത്വ​രം–അനു​ഷ്ഠാ​ന​ത്വ​ര​യോ​ടേ. പ്ര​ഭൂ​താ​ന്നന്‍ = വളരെ അന്ന​ങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ. പടി​വാ​തില്‍–യജ്ഞ​ത്തി​ലെ​യ്ക്കു കട​ക്കാന്‍, യജ്ഞാ​നു​ഷ്ഠാ​ന​ത്തി​ന്ന്; സമ്പ​ദ്ര​ഹി​തര്‍ എങ്ങി​നെ യാഗം ചെ​യ്യും?

[1–2] ഉഷ​സ്സി​ന്റെ ജാരൻ–സൂ​ര്യൻ. ജാരൻ = ജര (വാർ​ദ്ധ​ക്യം) വരു​ത്തു​ന്ന​വൻ, പുത്രൻ-​പുത്രൻപോലെ പ്രി​യന്‍. പി​താ​വ്–അച്ഛ​നെ​ന്ന​പോ​ലെ (ഹവി​സ്സു​കൊ​ണ്ടു​കൊ​ടു​ത്തു) പാ​ലി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ.

[3–4] സ്ര​ഷ്ടാ​വ്–സർ​വ​കർ​ത്താ​വ്. പൈ​ക്ക​ളു​ടെ അകിട്–പാല്‍; ഗോരസം ചേർ​ത്താല്‍ അന്ന​ങ്ങൾ​ക്കു സ്വാ​ദു കൂ​ടു​മ​ല്ലോ; അതു​പോ​ലെ, പച​ന​ഗു​ണം​കൊ​ണ്ടു സ്വാ​ദു വരു​ത്തു​ന്നു. ഗൃഹം–യജ്ഞ​ശാല. ജനോ​പ​കാ​രി​യെ വി​ശേ​ഷാ​വ​സ​ര​ങ്ങ​ളില്‍ നാ​ട്ടു​കാർ ക്ഷ​ണി​യ്ക്കു​മ​ല്ലോ; യജ​മാ​ന​ന്മാര്‍ അഗ്നി​യെ യജ്ഞ​ത്തി​നു ക്ഷ​ണി​ച്ച​വ​രു​ത്തു​ന്നു.

[5–6] കട​ക്കു​ന്നു–പി​ന്നി​ടു​ന്നു; ജയി​യ്ക്കു​ന്നു. ആളുകൾ–ഋത്വി​ക്കു​കൾ. ഒരേ​സ്ഥാ​ന​ത്തു​ള്ള​വ​രെ–സഹ​വാ​സി​ക​ളായ ദേ​വ​ന്മാ​രെ. എല്ലാ ദേ​വ​ന്മാ​രും, അഗ്നി​ത​ന്നെ.

[7–8] ഈ ആളുകൾ–കർ​മ്മാ​നു​ഷ്ഠാ​താ​ക്കൾ. സമാ​ന​സം​ഖ്യര്‍–എണ്ണം (സപ്ത​ഗ​ണ​ങ്ങൾ എന്ന​തു)കൊ​ണ്ടു തു​ല്യര്‍; മരു​ത്തു​ക്കൾ.

[9–10] കണ്ട​റി​യ​പ്പെ​ട്ട​വൻ–മറ്റു​ദേ​വ​ത​കൾ മനു​ഷ്യർ​ക്കു പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ര​ല്ല​ല്ലോ. ഇവന്‍–യജ​മാ​നൻ. വഹി​പ്പാൻ–ഹവി​സ്സി​നെ. പടി​യ്ക്കല്‍–യജ്ഞ​ഗൃ​ഹ​ദ്വാ​ര​ത്തില്‍.

[1–2] നേ​ടാ​വൂ = നേ​ടു​മാ​റാ​ക​ട്ടെ; അഗ്നി നമു​ക്കു ധാ​രാ​ളം ഭക്ഷ​ണം തര​ട്ടെ!

[5–6] രാ​ത്രി​യു​ക്തൻ–‘അഗ്നി​യു​ടേ​ത​ത്രേ, രാ​ത്രി.’ രാ​ത്രി​യി​ലാ​ണ​ല്ലോ, അഗ്നി​യ്ക്കു പ്ര​കാ​ശാ​ധി​ക്യ​വും. ഭൂതജാതം-​ജീവജാലം.

[7–8] അവ​ശ്യ​ഫ​ലം = തീർ​ച്ച​യാ​യും ഫല​മു​ള്ള​ത്.

[9–10] ലോ​ഭ​നീ​യ​ങ്ങൾ:സ്പ്ര​ഹ​ണീ​യ​ങ്ങൾ; സമ്പാ​ദി​യ്ക്കേ​ണ്ടു​ന്നവ. ഞങ്ങള്‍ക്കു നല്ല നാ​ല്ക്കാ​ലി​ക​ളെ കി​ട്ടി​യ്ക്കുക എന്ന​ത്ഥം. തര​ട്ടെ–ഞങ്ങൾ ഉപ​ചാ​ര​യോ​ഗ്യ​രാ​യി​ത്തീ​ര​ട്ടെ. അങ്ങു പൂ​ജ​കര്‍ക്ക്, അച്ഛന്‍ മക്കൾ​ക്കെ​ന്ന​പോ​ലെ ധനം നല്കു​ന്നു.

[11] വേ​ല​ക്കാ​രൻ കൂലി വാ​ങ്ങു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, അഗ്നി ഹവി​സ്സു കൈ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്നു. എയ്ത്തു​കാ​രൻ = വി​ല്ലാ​ളി.

[1] 62-ാം സൂ​ക്ത​ത്തി​ലെ 10-ാം പദ്യം നോ​ക്കുക. അസാ​ധാ​ര​ണൻ–അത്യ​നു​ര​ക്തന്‍ എന്നർ​ത്ഥം. കറു​പ്പ്–രാ​ത്രി​യി​ലെ ഇരു​ട്ട്.

[2] തി​ന്മൻ–പണി എന്ന അസുരൻ. അം​ഗി​ര​സ്സു​ക​ളാല്‍ സ്തു​തി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട അഗ്നി പണിയെ കൊ​ന്നു. പക​ലോ​നെ (സൂ​ര്യ​നെ) പൈ​ക്ക​ളും കണ്ടെ​ത്തി: പണി​യാല്‍ അപ​ഹ​രി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട പൈ​ക്കൾ ഒരു ഗു​ഹ​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു​വ​ല്ലോ; അവ ഗു​ഹ​യില്‍നി​ന്നു കേ​റ​റ​പ്പെ​ട്ടു സൂ​ര്യ​പ്ര​കാ​ശം കണ്ടു.

[3] അവര്‍–അം​ഗി​ര​സ്സു​കൾ. തന്തി​രു​വ​ടി–അഗ്നി.

[4] വി​ഭ​ക്ത​നായ–പ്രാ​ണാ​പാ​നാ​ദി​പ​ഞ്ച​വാ​യു​ക്ക​ളാ​യി വി​ഭ​ജി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ട. വായു–വ്യാ​നൻ. മു​ഖ്യ​പ്രാ​ണ​നായ വ്യാ​ന​വാ​യു​വാ​ലാ​ണ്, ബല​സാ​ധ്യ​ങ്ങ​ളായ പ്ര​വൃ​ത്തി​കൾ നട​ക്കു​ന്ന​ത്; അര​ണി​മ​ഥ​ന​ത്തി​ന്നു ബലം വേ​ണ​മ​ല്ലോ; അതി​നാല്‍, മഥ​ന​കര്‍ത്തൃ​ത്വം വ്യാ​ന​ന്നു കല്പി​ച്ചു. ഗൃഹം–യാ​ഗ​ശാല. ഭൃ​ഗു​തു​ല്യൻ–യജ​മാ​നന്‍. സഖ്യം സാ​ധി​പ്പാന്‍ ദൂതനെ അയ​യ്ക്കു​മ​ല്ലോ; അതു​പോ​ലെ, ദേ​വ​സ​ഖ്യ​ത്തി​ന്ന് അഗ്നി​യെ ദൂ​ത​നാ​ക്കി.

[5] ഈ സത്ത്–ഭൂ​മി​യു​ടെ സത്തായ ഹവി​സ്സ്. തീ​ണ്ടു​ന്ന​വ​ക​ക്കാര്‍–രാ​ക്ഷ​സാ​ദി​കൾ. സ്വ​പു​ത്രി–പി​റ​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന സ്വ​ന്തം മകൾ. പു​ലര്‍കാ​ല​ത്ത് അഗ്നി നി​ഷ്പ്ര​ഭ​നാ​കു​മ​ല്ലോ; അതിനെ ആസ്പ​ദ​മാ​ക്കി​യാ​ണ്, ഈ കല്പ​നം. സൂ​ര്യന്‍ വൈ​കു​ന്നേ​രം തന്റെ തേ​ജ​സി​നെ അഗ്നി​യില്‍ നി​ക്ഷേ​പി​യ്ക്കു​ന്നു എന്നും, അഗ്നി പു​ലര്‍കാ​ല​ത്ത് അതിനെ സൂ​ര്യ​ന്നു തി​രി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു എന്നും ശ്രു​തി​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്.

[6] കാ​മ​യ​മാ​നൻ–ഹവി​സ്സി​നെ കാ​മി​യ്ക്കു​ന്ന​വന്‍. രണ്ടി​ട​ങ്ങ​ളില്‍–മധ്യ​മോ​ത്ത​മ​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളില്‍. വർ​ദ്ധി​തൻ = ജ്വ​ലി​പ്പി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ട​വൻ. പ്രേ​രി​പ്പി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന–യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്ന​യ​യ്ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന. അഗ്നി​യെ പ്ര​സാ​ദി​പ്പി​ച്ചു യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്നു പോയ തേ​രാ​ളി (രഥികൻ) ശത്രു​ക്ക​ളെ ജയി​ച്ചു, ധന​ങ്ങൾ കൈ​ക്ക​ലാ​ക്കും.

[7] അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്നി​ല്ല–ജ്ഞാ​തി​കൾ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കാന്‍ വേ​ണ്ടു​വോ​ളം അന്നം ഞങ്ങ​ളു​ടെ പക്ക​ലി​ല്ല.

[8] അന്ന​ത്തി​ന്നാ​യി–സസ്യോല്‍പ​ത്തി​യ്ക്കാ​യി. മഴ​വെ​ള്ളം അഗ്നി​യോ​ടു (ഊഷ്മാ​വി​നോ​ടു) ചേ​രു​മ്പോ​ളാ​ണ​ല്ലോ, സസ്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​വുക. ശോ​ഭ​ന​കർ​മ്മാ​വി​നെ–പു​ത്ര​നെ. ജനി​പ്പി​യ്ക്ക​ട്ടെ–ഞങ്ങൾ​ക്കു സല്‍പു​ത്രൻ പി​റ​ക്കാന്‍ അനു​ഗ്ര​ഹി​യ്ക്ക​ട്ടെ. പ്രേ​രി​പ്പി​യ്ക്കുക–ആ പു​ത്ര​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു സല്‍ക്കർ​മ്മ​ങ്ങൾ ചെ​യ്യി​യ്ക്കുക.

[9] മന​സ്സെ​ന്ന​പോ​ലെ–മനോ​വേ​ഗ​ത്തില്‍. രാ​ജാ​ക്കൾ = ശോ​ഭ​മാ​നര്‍. അമൃത്–മധു​ര​മായ പാൽ. അഗ്നേ, അങ്ങു​ത​ന്നെ​യാ​ണ്, ഇങ്ങ​നെ സര്യാ​ദി​രൂ​പേണ വർ​ത്തി​യ്ക്കു​ന്ന​ത് എന്നു താല്‍പ​ര്യം.

[10] അച്ഛൻ–മു​ത്ത​ച്ഛ​നായ വസി​ഷ്ഠന്‍. വസി​ഷ്ഠ​പു​ത്ര​നായ ശക്തി​യു​ടെ പു​ത്ര​ന​ത്രേ, പരാ​ശ​രന്‍. കവി–ക്രാ​ന്ത​ദർ​ശി. രശ്മി–സൂ​ര്യ​കി​ര​ണം. മു​മ്പേ–ജര പി​ടി​പെ​ടാ​താ​ക്കേ​ണ​മേ, എന്നെ മര​ണ​ര​ഹി​ത​നാ​ക്കേ​ണ​മേ എന്നു സാരം.

[1] വി​ധാ​താ​വി​ന്റെ കാ​വ്യ​ങ്ങ​ളെ (മന്ത്ര​സ്തോ​ത്ര​ങ്ങ​ളെ) സ്വാ​ഭി​മു​ഖ​ങ്ങ​ളാ​ക്കു​ന്നു; അഗ്നി​യെ എല്ലാ​വ​രും മന്ത്ര​സ്തോ​ത്ര​ങ്ങൾ ചൊ​ല്ലി സ്തു​തി​യ്ക്കു​ന്നു എന്നര്‍ത്ഥം. നല്കു​ന്ന–സ്താ​തോ​ക്കൾ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന.

[2] നമ്മു​ടെ മകൻ–യജ​മാ​ന​ന്മാർ അര​ണി​മ​ഥ​നം​കൊ​ണ്ട് ഉല്‍പാ​ദി​പ്പി​ച്ച​വൻ; മക​നെ​ന്ന​പോ​ലെ അരു​മ​പ്പെ​ട്ട​വൻ. ഒടു​ക്ക​ത്തെ–ഒടു​വില്‍ ചെ​ന്നൊ​ളി​ച്ച.

[3] യജ്ഞാർ​ഹ​ങ്ങൾ–യജ്ഞ​ത്തില്‍ പ്ര​യോ​ഗി​യ്ക്കാ​വു​ന്നവ.

[4] ചോ​ദി​ച്ചും​കൊ​ണ്ട്–അഗ്നി എവിടെ, എവിടെ? എന്ന്. നേര്‍പ​കു​തി​ക്കാ​രൻ–ഇന്ദ്രൻ: എല്ലാ​ദ്ദേ​വ​ക​ളു​ടേ​യും പപ്പാ​തി​യ​ട​ങ്ങി​യ​ത​ത്രേ, ഇന്ദ്ര​ന്റെ രൂപം.

[5] സഖാ​ക്കൾ–ദേ​വ​ന്മാർ. മെ​ലി​യു​മാ​റ്–അനാ​ഹാ​രാ​ദി​നി​യ​മം​മൂ​ലം.

[6] ഇരു​പ​ത്തൊ​ന്ന്–ഔപാ​സ​നാ​ദി​കൾ ഏഴ്; അഗ്ന്യാ​ധാ​നാ​ദി​കൾ ഏഴ്; അഗ്നി​ഷ്ടോ​മാ​ദി​കൾ ഏഴ്.

[7] അരു​ളുക = കൊ​ടു​ക്കുക.

[8] സ്വർ​ഗ്ഗ​ത്തില്‍നി​ന്ന്–വന്ന്; നദികൾ–ഭൂ​മി​യില്‍ പ്ര​വ​ഹി​യ്ക്കു​ന്നു. ഈ പദ​ങ്ങൾ അധ്യാ​ഹ​രി​യ്ക്ക​ണം. ഹവ്യ​വാ​ഹ​ന​നാ​ണ​ല്ലോ, മഴ പെ​യ്യി​ച്ചു, നദി​ക​ളെ നിർ​മ്മി​യ്ക്കു​ന്ന​ത്. ‘അഗ്നി​യില്‍ ഹോ​മി​യ്ക്കു​പ്പെ​ട്ട​തു സൂ​ര്യ​നില്‍ ചെ​ല്ലു​ന്നു; സൂ​ര്യ​നില്‍നി​ന്നു മഴ​യു​ണ്ടാ​കു​ന്നു.‘ മു​തല്‍–ഗോധനം. യജ്ഞ​കോ​വി​ദര്‍–അം​ഗി​ര​സ്സു​കൾ. സര​മ​യ്ക്കു–കു​ട്ടി​യ്ക്കു കൊ​ടു​ക്കാന്‍.

[9] യാ​വ​ചി​ലര്‍–പു​ത്ര​ന്മാർ, ആദി​തേ​യ​ന്മാര്‍. ഭവാന്‍ ഭു​ജി​യ്ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യ​ല്ലോ–അവ​രു​ടെ യജ്ഞ​ങ്ങ​ളി​ലെ ഹവി​സ്സ്. വഹി​ച്ചു​പോ​രു​ന്നു–ജഗ​ത്തി​നെ എന്ന് അധ്യാ​ഹ​രി​യ്ക്ക​ണം.

[10] ശ്രീ–പരി​സ്ത​രണ–പരി​ഷേ​ച​നാ​ദി​യായ യജ്ഞ​സ​മ്പ​ത്ത്. രണ്ടു കണ്ണു​കൾ–നെ​യ്യി​ന്റെ രണ്ടം​ശ​ങ്ങ​ളെ​യ​ത്രേ, കണ്ണു​ക​ളാ​ക്കു​ന്ന​ത്.

[1] അദ്ദേ​ഹം–അഗ്നി. മു​തല്‍ വഴി​പോ​ലെ പെ​രു​മാ​റി​യാല്‍ ചോ​റ​റി​നു വക കി​ട്ടു​മ​ല്ലോ; അതു​പോ​ലെ അഗ്നി​യെ യഥാ​വി​ധി പരി​ച​രി​ച്ചാല്‍, അദ്ദേ​ഹം ഭക്ഷ​ണം തരും. വി​ദ്വാ​ന്റെ ശാസനം (ധർ​മ്മോ​പ​ദേ​ശം) സം​ശ​യ​നി​വൃ​ത്തി​യ്ക്കാ​യി കൊ​ണ്ടു​പോ​ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, അഗ്നി യാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ക്കെ നയി​യ്ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. സു​ഖ​സ്ഥ​ല​ത്തു–യാ​ഗ​ശാ​ല​യില്‍ വി​ഹി​ത​സ്ഥാ​ന​ത്ത്. ഹോ​താ​വ്–ഹോ​മ​കർ​ത്താ​വായ അധ്വ​ര്യു. പരി​ചാ​ര​കൻ–യജ​മാ​ന​നൻ.

[2] സ്വ​രൂ​പം–സഹ​ജ​രൂ​പം; ഇതി​ന്നു മാററം വരി​ല്ല​ല്ലോ; അതു​പോ​ലെ അഗ്നി സർ​വ​ത്ര ഏക​രൂ​പ​നാ​യി വർ​ത്തി​യ്ക്കു​ന്നു. ആത്മാ​വ്–നി​ര​തി​ശ​യാ​ന​ന്ദ​മ​യ​നാ​ണ​ല്ലോ, ആത്മാ​വ്.

[4] നേ​താ​ക്കൾ–യജ​മാ​ന​ന്മാര്‍. അന്നം–ഹവി​സ്സ്. ധന​ങ്ങൾ കയ്യി​ലെ​ടു​ത്താ​ലും–ഞങ്ങൾ​ക്കു തരാന്‍.

[5] കോ​പ്പു​കൂ​ട്ടി​യ​വര്‍–യജ​മാ​ന​ന്മാര്‍. നേ​ട​ട്ടെ–അതി​ന്നു ഭവാൻ അനു​ഗ്ര​ഹി​യ്ക്കുക. പങ്കി​ടുക–ഓരോ ദേ​വ​ന്നും യജ്ഞം​ച്ചെ​യ്യുക.

[6] നദികൾ ഒഴു​കു​ന്ന​തു ഹവ്യ(സസ്യ)സമ്പാ​ദ​ന​ത്തി​ന്നു​ത​ന്നെ.

[7] യജ്ഞാർ​ഹര്‍–ദേ​വ​ന്മാര്‍. രാ​പ​ക​ലു​ക​ളെ വേര്‍തി​രി​ച്ച​തു കർ​മ്മാ​നു​ഷ്ഠാ​ന​ത്തി​ന്നാ​ണ്.

[9] അശ്വ​ങ്ങ​ളെ–യു​ദ്ധ​ത്തില്‍ ശത്രു​ക്ക​ളു​ടെ കു​തി​ര​ക​ളെ.

[1] യജ്ഞാ​നു​ഷ​ക്തര്‍–യാഗം അനു​ഷ്ഠി​യ്ക്കു​ന്ന​വര്‍.

[2] ഹവ്യ​പ്ര​ദ​ന്നാ​യ്–ഹവി​സ്സു നല്കു​ന്ന​വ​ന്നു(യജ​മാ​ന​നു)വേ​ണ്ടി.

[3] ധനജ്ഞയൻ-​അഗ്നിപര്യായം; ശത്രു​ക്ക​ളു​ടെ ധനം കീ​ഴ​ട​ക്കു​ന്ന​വന്‍. പി​റ​ന്നു​വ​ല്ലോ–അര​ണി​ക​ളില്‍ നി​ന്ന്.

[4] അമ​റേ​ത്തി​നാ​യ്–ദേ​വ​കൾ​ക്കു ഭക്ഷി​പ്പാൻ.

[5] സു​ദേ​വൻ = നല്ല ദേ​വ​ന്മാ​രോ​ടു​കൂ​ടി​യ​വൻ.

[6] സ്വാ​ഹ്ലാ​ദക = വഴി​പോ​ലെ ആഹ്ലാ​ദി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വ​നേ.

[7] ദൂ​ത്യ​മെ​ടു​ത്ത് = ദൂ​ത​ത്വം കൈ​ക്കൊ​ണ്ട്. കു​തി​ര​ശ്ശ​ബ്ദം (കു​തി​ര​ക്കു​ള​മ്പു​കൾ തട്ടി പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒച്ച) കേൾ​ക്കാ​ത്ത​തു, വേ​ഗാ​ധി​ക്യം​മൂ​ല​മാ​കു​ന്നു.

[8] മുന്‍മ​ട്ട്–മു​മ്പേ​ത്തെ നല്ല സ്ഥി​തി. നാണം–തനി​യ്ക്കു താ​ഴ്ച​വ​ന്ന​തി​നാല്‍ പററിയ ലജ്ജ.

[9] അന്നം(ആഹാരം)മാ​ത്ര​മ​ല്ല, വലിയ സമ്പ​ത്തും.

[1] ഹോ​മി​യ്ക്കുക–പ്ര​ക്ഷേ​പി​യ്ക്കുക.

[3] ആര്‍ ബന്ധു?–അങ്ങ​യ്ക്ക​നു​രൂ​പ​നായ ബന്ധു​വി​ല്ല. സാ​ധി​താ​ധ്വ​രൻ = യാഗം ചെ​യ്ത​വന്‍. അങ്ങ​യെ ശരി​യ്ക്കു യജി​പ്പാൻ ആരും ആളാ​വി​ല്ല. അങ്ങ​യു​ടെ രൂപം, പാർ​പ്പി​ടം എന്നി​വ​യും ആരു​മ​റി​ത്തി​ട്ടി​ല്ല.

[4]സഖാ​ക്കൾ–ഋത്വി​ക്കു​കൾ.

[5] സ്വ​ശാല = തന്റെ യാ​ഗ​ശാല.

[1] തി​രി​യ്ക്കു​വാൻ–ഞങ്ങ​ളു​ടെ നേർ​ക്കാ​ക്കാന്‍. എന്തെ​തി​രേ​ല്പ്–അങ്ങ​യെ എങ്ങ​നെ എതി​രേ​ല്ക്ക​ണം? ഞങ്ങൾ​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. ഏതൊരു ബു​ദ്ധി​യാല്‍–അതി​ന്നു തക്ക മനോ​വൃ​ത്തി​ത​ന്നെ​യി​ല്ല, ഞങ്ങൾ​ക്ക്.

[2] പാ​ലി​യ്ക്ക–രക്ഷി​യ​യ്ക്ക​ട്ടെ.

[3] രക്ഷോ​ഗ​ണം = രാ​ക്ഷ​സ​വർ​ഗ്ഗം. അസ്സു​ദാ​ന​ന്ന്–ശോ​ഭ​ന​ദാ​ന​ങ്ങ​ളോ​ടു കൂടിയ ഇന്ദ്ര​ന്ന്.

[4] സല്‍ഫ​ല​ച്ചൊ​ല്ല്–നല്ല ഫല​മു​ള​വാ​ക്കു​ന്ന സ്തോ​ത്രം. ഹവിർ​വാ​ഹി​വ​ക്ത്ര​നെ–ദേ​വ​കൾ​ക്കു​ള്ള ഹവി​സ്സി​നെ വക്ത്ര​ത്തില്‍ (ജ്വാ​ല​യില്‍) വഹി​യ്ക്കു​ന്ന അഗ്നി​യെ. നീ–അഗ്നി. ഹോ​ത്രം–ഹോ​താ​വി​ന്റെ കർ​മ്മം. പോ​ത്രം–പോ​താ​വ് എന്ന ഋത്വി​ക്കി​ന്റെ കർ​മ്മം. ഓർക്ക–ഞങ്ങ​ളെ മറ​ക്ക​രു​തേ! ജനി​താ​വ്–ആഹു​തി​കൊ​ണ്ടു വർ​ഷാ​ദി​ക​ളെ ഉല്‍പാ​ദി​പ്പി​യ്ക്കു​ന്ന​വൻ.

[5] പ്രാ​ജ്ഞാ​ന്വി​തൻ = പ്രാ​ജ്ഞ​രോ​ടു(ഋത്വി​ക്കു​ക​ളോ​ടു)കൂ​ടി​യ​വന്‍. മഹാ​സ​ത്യ–വലിയ സത്യ​മു​ള്ള​വ​നേ. ഹർ​ഷ​ദ​സ്രു​ക്കി​നാല്‍ = ഹർ​ഷ​ത്തെ നല്കു​ന്ന സ്രു​ക്കു​കൊ​ണ്ട്.

[1] അമൃ​ത്യു = മൃ​ത്യു (മരണം) ഇല്ലാ​ത്ത​വൻ. കൊ​ടു​പ്പി​തോ–ഹവി​സ്സു കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു​വോ. നല്കും–ഹവി​സ്സ്. ദേ​വാ​ദൃ​ത​സ്ത​വം = ദേ​വ​ന്മാ​രാല്‍ ആദ​രി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട സ്തോ​ത്രം. അഗ്നി​യ്ക്ക് അനു​രൂ​പ​മായ ഹവി​സ്സും സ്തോ​ത്ര​വും ഏതേ​തെ​ന്നു നമു​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ.

[2] മഖേ = മഖ(യാഗ)ത്തില്‍. മർ​ത്ത്യ​ന്നാ​യ്–യജ​മാ​ന​നായ മനു​ഷ്യ​ന്നു​വേ​ണ്ടി. ഒക്കെ–യജ​നീ​യ​ദേ​വ​ന്മാ​രെ​യെ​ല്ലാം.

[3] തീർ​ത്ത​ഴി​പ്പോന്‍–സ്ര​ഷ്ടാ​വും സം​ഹർ​ത്താ​വും. കൊ​ണ്ടു​വ​രും–നമു​ക്കു തരാന്‍. ആദ്യൻ–പ്ര​ധാ​ന​ഭൂ​തൻ. ദേ​വൈ​ഷി​യാം ജനം–ദേ​വ​കാ​മ​രായ മനു​ഷ്യര്‍.

[4] സ്വ​ത്തും കരു​ത്തും പെ​രു​ത്ത​വര്‍–ധനവും ബലവും വള​രെ​യു​ള്ള​വര്‍. ചൊ​ല്ലി​ച്ചു​പോ​രും–തക്ക ദക്ഷിണ കൊ​ടു​ത്ത് ഋത്വി​ക്കു​ക​ളെ​ക്കൊ​ണ്ടു ചൊ​ല്ലി​യ്ക്കു​ന്ന. ഇച്ഛി​യ്ക്ക–കൈ​ക്കൊ​ള്ള​ട്ടെ.