ബൃഹസ്പതിപുത്രൻ ശംയു ഋഷി; അനുഷ്ടുപ്പും വിരാട്ടും ത്രിഷ്ടപ്പും ഛന്ദസ്സുകൾ; ഇന്ദ്രൻ ദേവത. (‘താമരക്കണ്ണൻ’പോലെ)
ജ്യോതിസ്സാലതിഭാസ്വരം;
അന്നേശ, പിഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ടസ്സോമം,
നിന്നുടെയിമ്പത്തിന്നിന്ദ്ര!1
സ്തോതാക്കൾക്കർത്ഥദായകം;
അന്നേശ, പിഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ടസ്സോമം
നിന്നുടെയിമ്പത്തിന്നിന്ദ്ര!2
പേതനായ്ക്കെല്പാൽക്കൊല്ലും നീ;
അന്നേശ, പിഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ടസ്സോമം,
നിന്നുടെയിമ്പത്തിന്നിന്ദ്ര!3
ദാതാവു, സർവധർഷകൻ,
ആകെക്കാണുവോ,നിൻപിറ്റോൻ – നിങ്ങ –
ളായിന്ദ്രനെത്താൻ വാഴ്ത്തുവിൻ!4
വർദ്ധിയ്ക്കുന്നുവോ, വഴ്ത്തലാൽ;
അത്തദ്ബലത്തെപ്പൂജിപ്പൂ, ദ്യോവും
പൃത്ഥ്വിയുമായ ദേവിമാർ!5
കൈവളർത്തുവിനി,ന്ദ്രങ്കൽ:
ത്രാണങ്ങൾ കൂടിച്ചേർന്നങ്കുരിപ്പോ –
നാണല്ലോ, ധീമാനിദ്ദേഹം!6
കരുതിവെയ്ക്കും, ധനം സ്തോതാക്കൾക്കതിസ്തുത്യൻ;
ചീർത്ത പെൺകുതിരച്ചാർത്തോടൊത്ത്, സഖാക്കളെ –
ക്കാത്തരുളാനായ് വന്നു, സംരക്ഷിയ്ക്കുകയുംചെയ്യും!7
ഹൃത്തിതിൽച്ചെല്ലാനല്ലോ, കർമ്മികൾ കർമ്മം ചെയ്വൂ;
താണുനിർത്തിയ്ക്കും മഹത്താകിയ തിരുവുടൽ
കാണുമാറാക്കേണമേ, നുതനക്കമനീയൻ!8
പ്പോക്കുക, ജനങ്ങൾതൻ ബഹ്വരിപ്പടകളെ;
ഋദ്ധമാമന്നം കല്പിച്ചേകുക, മതിബലാൽ;
വിത്തസിദ്ധിയിലാക്കുകെ,ങ്ങളെത്തിരുവടി9
ഞങ്ങൾ – നിന്തിരുവടി ഹര്യശ്വ, വെറുക്കൊല്ലേ:
കണ്ടീല, മനുഷ്യരിലൊരു ബന്ധുവെ; മറ്റെ...
ന്തുണ്ടിന്ദ്ര? ധനദനെന്നങ്ങനയെയല്ലോ, ചൊല്വൂ!10
വസുമൻ, നിൻസഖ്യത്തിൽ നില്ക്കുമെങ്ങൾക്കേശൊല്ലാ;
ഇന്ദ്ര, നിൻ പല വിലങ്ങുണ്ടല്ലോ, രിപുക്കളിൽ; –
ക്കൊന്നൊടുക്കുക, പിഴിയാത്തോരെ,ത്തരാത്തോരെ!11
വടിവിൽപ്പൊന്തിയ്ക്കുന്നു, ഗോവാജിധനങ്ങളെ:
അങ്ങുന്നു പണ്ടേ താങ്ങായ് നില്ക്കുന്നൂ സ്തുതികാരർ; –
ക്കങ്ങനെ വലയ്ക്കായ്ക, ധനികപ്പിശുക്കന്മാർ!12
ന്നെത്തിയ്ക്കുകി,തിൻ പുരാനവിടുന്നല്ലോ, വീര:
അദ്ദേഹം പ്രവൃദ്ധനാ,മൃഷിമാർ പാടീടുന്ന
പുത്തനും പഴയതുമാകിയ നുതികളാൽ!13
മറച്ചുനിന്ന പല മാറ്റരെയെതിരെന്ന്യേ;
തെല്ലേറെയിനിയ്ക്കുമിസ്സോമമേ ഹോമിച്ചാലും
നല്ലണക്കടയുള്ളാ വീരന്നു കുടിപ്പാൻ നീ!14
യ്ക്കുന്നോനെ വധിയ്ക്കട്ടേ, മത്താർന്നു കുലിശത്താൽ;
മേധത്തിൽ വന്നെത്തട്ടേ, ദൂരത്തുനിന്നായാലും,
ധാതാക്കൾക്കൊരു താങ്ങാം കർമ്മരക്ഷകൻ വസു!15
മിന്ദ്രനാസ്വദിയ്ക്കുകീയാരോമലമൃതിനെ;
നന്മനസ്സിന്നായിട്ടു മത്താർന്നത്തിരുവടി
നമ്മില്നിന്നകാറ്റട്ടേ, ദ്രോഹിയെപ്പാപത്തെയും!16
ജ്ഞാതിയുമജ്ഞാതിയുമായ ഹിംസ്രാരാതിയെ;
പടയൊത്തെതിർത്തസ്ത്രം നേര്ക്കു ചാട്ടുന്നോരെയു –
മുടച്ചു പായിയ്ക്കി,ന്ദ്ര; ശൂര, കൊല്കയുംചെയ്ക!17
സുഗമമാക്കേണമേ, വന്മുതലെങ്ങൾക്കു നീ!
പുത്രപൗത്രന്മാരെയുമുദകത്തെയും നേടാൻ
ശക്തരാക്കുക, വാഴ്ത്തും ഞങ്ങളെബ്ഭവാനിന്ദ്ര!18
പ്പെട്ട, വർഷകക്കടിഞാണിട്ട വൃഷാശ്വങ്ങൾ
ഞങ്ങൾക്കുനേരെ കൊണ്ടുപോരട്ടേ, വൃഷമത്തി
ന്നങ്ങയെ നില്ക്കാതോടും തരുണർ, ധൃതവജ്രർ!19
മംബുധിത്തിരപോലേ മത്താടും വൃഷാശ്വങ്ങൾ:
(കർമ്മികൾ) യുവാവായ വർഷിയാമങ്ങയ്ക്കായി –
ട്ടമ്മിയാൽപ്പിഴിഞ്ഞോരു സോമമുണ്ടൊരുക്കുന്നു!20
വൃഷഭനാറ്റിന്നു നീ; – യേവർക്കം വൃഷാവു നീ;
മുന്തിയ വൃഷാവാകുമങ്ങയ്ക്കായ് പ്രവർഷക,
പൊന്തുന്നു, തേനിന്നൊപ്പമിനിയ സോമത്തിൻനീര്!21
യിന്ദു നിശ്ചലനാക്കീ, പണിയെബ്ബലത്താലേ;
ഇതുതാന് കവർന്നല്ലോ. സ്വത്തിനെക്കാക്കുന്നോനാം
പ്രതികൂലൻതൻ ശസ്ത്രൗഘത്തെയും മായയെയും!22
ഇതു തേജസ്സർപ്പിച്ചൂ, സൂർയ്യമണ്ഡലമധ്യേ;
ഇതു വിണ്ണിലെ മൂന്നാമത്തെ രോചനത്തിങ്കല്
സ്ഥിതര്തന് ഗൂഢാമൃതം മൂന്നുമട്ടിലായ് നേടീ!23
യിതു സപ്താശ്വപ്പള്ളിത്തേരിനെക്കൂട്ടിച്ചേർത്തു;
പക്വദുഗ്ദ്ധത്തെബ്ബുദ്ധ്യാ നിർത്തി, പൈക്കളിലിതു;
പത്തുപാത്രത്തിൽപ്പകരുന്നു, നീരിനെസ്സോമം!24
[1] പുരുവിത്തം = വളരെദ്ധനത്തോടുകൂടിയത് വിത്തവൻ = ധനവാനായുള്ളോവേ. ജ്യോതിസ്സ് – യശഃപ്രകാശം. അന്നേശ = അന്നപാലക. ഇമ്പം – മത്ത്.
[2] ബഹുസൗഖ്യ = സുഖമേറിയവനേ. അർത്ഥദായകം = ധനപ്രദം.
[3] കൊല്ലം – ശത്രുക്കളെ.
[4] ഋത്വിക്കുകളോട്: ആകെക്കാണുവോൻ = സർവദ്രഷ്ടാവ് അൻപുറ്റോൻ – ഭക്താനുഗ്രഹപരൻ.
[5] തദ്ബലം = ഇന്ദ്രന്റെ ബലം.
[6] ഭാവോൽക്കസ്തോത്രം = ഭവാന്മാരുടേതായ സ്തോത്രം. ത്രാണങ്ങൾ – രക്ഷകൾ ഇന്ദ്രങ്കൽ, കൊമ്പുകൾ വൃക്ഷത്തിന്മേലെന്നപോലെ മുളച്ചുകൊണ്ടിരിയ്ക്കും.
[7] കുശലൻ = കർമ്മസമർത്ഥൻ, യഷ്ടാവ്. ആസ്വദിച്ചിട്ട് – സോമം നുകർന്നിട്ട് അത്തോഴൻ – യജമാനന്നു സഖാവായിത്തീർന്ന ഇന്ദ്രൻ. ചീർത്ത = തടിച്ച. സഖാക്കൾ – സ്തോതാക്കൾ.
[8] കർത്താവ് – വിധാതാവായ ഇന്ദ്രൻ. അധ്വരാധ്വാവ് = യജ്ഞമാർഗ്ഗം. തന്റെ – അദ്ദേഹത്തിന്റെ. ഇതിൽ – സോമത്തിൽ താണനിർത്തിയ്ക്കും – ശത്രുക്കളെ കുമ്പിടുവിയ്ക്കുന്നു.
[9] ജനങ്ങൾതൻ – സ്തോതാക്കളായ ഞങ്ങളുടെ വിത്തസിദ്ധിയിലാക്കുക – ധനലാഭത്തിലെത്തിയ്ക്കുക.
[10] തരുന്നവർ – ഹവിസ്സ്. മറ്റെന്തുണ്ട് – വിശേഷാൽ പറയാനൊന്നുമില്ല. ധനദൻ = ധനം കൊടുക്കുന്നവൻ.
[11] വൃഷഭ – അഭീഷ്ടവർഷിൻ ദ്രോഹിയ്ക്കു വിട്ടേയ്ക്കരുത് – ഉപദ്രവിപ്പാൻ. വസുമൻ = ധനവാനേ. വിലങ്ങ് = തടവ്. അങ്ങേയ്ക്കു സോമം പിഴിയാത്തവരെയും, ഹവിസ്സർപ്പിയ്ക്കാത്തവരെയും കൊന്നൊടുക്കുക.
[12] പൂർവ്വാർദ്ധം പരോക്ഷകഥനം: ഇടിവെട്ടുന്നോൻ – പർജ്ജന്യൻ. പൊന്തിയ്ക്കുന്നു. സ്തോതാക്കൾക്കു കൊടുക്കാൻ. ധനികപ്പിശുക്കന്മാർ – ധനമുണ്ടായിരിയ്ക്കെ, പിശുക്കുമൂലം അങ്ങയെ യജിയ്ക്കാത്തവർ.
[13] പ്രവൃദ്ധനാം = വർദ്ധിയ്ക്കും.
[14] അധ്വർയ്യുവിനോടുതന്നെ: അറിവോൻ = വിദ്വാൻ. ഇത് – സോമം. മറച്ചുനിന്ന – ജലാധികളെ. മാറ്റർ – വൃത്രാദിശത്രുക്കൾ. ഇനിയ്ക്കും = മധുരിയ്ക്കുന്ന.
[15] മറയ്ക്കുന്നോനെ – മറയ്ക്കുന്ന ശത്രുവിനെ. കുലിശം = വജ്രം. മേധം = യാഗം. ധാതാക്കൾ – സ്തോത്രകർത്താക്കൾ. വസു – എല്ലാവരെയും വസിപ്പിയ്ക്കുന്നവൻ.
[16] ആരോമലമൃത് – പ്രിയപ്പെട്ട സോമനീർ. നന്മനസ്സ് – അനുഗ്രഹബുദ്ധി.
[17] പ്രത്യക്ഷകഥനം: ഹിംസ്രാരാതി = ഹിംസകനായ ശത്രു. അസ്ത്രം = ആയുധം.
[18] സിഗമം = സുഖപ്രാപ്യം.
[19] ഇന്ദ്രന്റെ രഥം, കുതിരകൾ മുതലായവയും അഭീഷ്ടവർഷികളാണെന്ന്: വൃഷമത്ത് – അഭീഷ്ടവർഷിയായ സോമം കുടിച്ചാലുണ്ടാകുന്ന മത്ത്. ധൃതവജ്രർ – രഥത്തിൽവെയ്ക്കപ്പെട്ട വജ്രാദ്യായുധങ്ങളെ വഹിയ്ക്കുന്നവ.
[20] കർമ്മികൾ – അധ്വർയ്യുക്കൾ.
[21] വൃഷഭ – വൃഷശബ്ദങ്ങൾക്ക് അർത്ഥം ഒന്നുതന്നെ. വർഷിയ്ക്കുന്ന ഇനിയ = മധുരമായ.
[22] ഇന്ദു = സോമം. പണി – പണികളെന്ന അസുരന്മാരുടെ തലവനായ വലൻ. നിശ്ചലനാക്കീ – തടുത്തുനിർത്തി. സ്വത്ത് – അപഹരിയ്ക്കപ്പെട്ട ഗോധനം. പ്രതികൂലൻ = അഹിതൻ, വലൻ.
[23] ശുഭഭർത്തൃക = ശോഭനമായ ഭർത്താവോടു (സൂര്യനോടു) കൂടിയവൾ. രോചനം – ഒരു ലോകത്തിന്റെ പേർ. സ്ഥിതർ – ദേവകൾ. മൂന്നുമട്ടിലായ് – സവനത്രയരൂപേണ.
[24] ഇന്ദ്രന്റെ കർമ്മങ്ങളാണിവയെല്ലാം; ഇവ സോമമദത്താൽ ചെയ്തവയാകകൊണ്ട്, ഇവയുടെ കർത്തൃത്വം സോമത്തിൽ അരോപിച്ചിരിയ്ക്കുന്നു. സപ്താശ്വൻ = സൂര്യൻ. പത്തുപാത്രങ്ങളിലത്രേ, സോമനീർ പകർന്നുവെയ്ക്കുന്നത്.