പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തി​ലെ ശക്തി​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു് അടി​മ​പ്പെ​ട്ടു ഗതി​ഹീ​ന​നാ​യി മനു​ഷ്യൻ കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടു​ന്നു എന്നൊ​രാ​ശ​യം. അതല്ല ആ ശക്തി​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളെ ജയി​ച്ച​ട​ക്കി അവൻ ചക്ര​വർ​ത്തി​യെ​പ്പോ​ലെ വി​രാ​ജി​ക്കു​ന്നു എന്നു് മറ്റൊ​രാ​ശ​യം. ഈ ആശ​യ​ങ്ങൾ തമ്മി​ലു​ള്ള സം​ഘ​ട്ട​ന​മാ​ണു് നമ്മൾ എല്ലാ​ക്കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലും കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള​തു്. ആദ്യ​ത്തെ ആശ​യ​ത്തിൽ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന​വർ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ശൂ​ന്യ​ത​യ്ക്കു്, മര​ണ​ത്തിൻ ഊന്നൽ നല്കു​ന്നു. വ്യ​ക്തി പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​കാം, പ്ര​ധാന മന്ത്രി​യാ​കാം, ഡോ​ക്ട​റാ​കാം, പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​യാ​കാം, ശി​പാ​യി​യാ​കാം. ഏതാ​യാ​ലും ആ വ്യ​ക്തി മര​ണ​മെ​ന്ന ഗർ​ത്ത​ത്തിൽ വീണു് അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​നാ​കും. രണ്ടാ​മ​ത്തെ ആശ​യ​ത്തിൽ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന​വർ പരി​മി​തി​ക​ളെ ലം​ഘി​ച്ചു് ഐശ്വ​രാം​ശ​മു​ള്ള​വ​നാ​യി മാറി പര​മ​സ​ത്യ​ത്തെ സാ​ക്ഷാ​ത്ക​രി​ക്കു​ന്നു. അവർ ശങ്ക​രാ​ചാ​ര്യർ ‘വിവേക ചൂ​ഡാ​മ​ണി’ യിൽ പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ കളി​പ്പാ​ട്ടം കൊ​ണ്ടു കളി​ക്കു​ന്ന ശി​ശു​വി​നെ​പ്പോ​ലെ രാ​ജ്യ​ങ്ങൾ പി​ടി​ച്ച​ട​ക്കിയ ചക്ര​വർ​ത്തി​യെ​പ്പോ​ലെ ആഹ്ലാ​ദി​ക്കു​ന്നു. അവർ​ക്കു മര​ണ​ത്തി​ന്റെ ശൂ​ന്യത അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്നി​ല്ല. മു​ക​ളി​ലെ​ഴു​തിയ ആദ്യ​ത്തെ ആശ​യ​മാ​ണു് അസ്തി​ത്വ​വാ​ദി​ക​ളു​ടേ​തു്. അതി​നു് ആധു​നി​കർ കല്പി​ക്കു​ന്ന തര​ത്തി​ലു​ള്ള നവീ​ന​ത​യു​ണ്ടോ എന്നാ​ണു് എന്റെ സംശയം. അടു​ത്ത കാ​ല​ത്തു് ‘യോ​ഗ​വാ​സി​ഷ്ഠം’ വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ എന്റെ ഈ സം​ശ​യ​ത്തി​നു പരി​ഹാ​ര​മു​ണ്ടാ​യി. ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ നി​സ്സാ​ര​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ശ്രീ​രാ​മൻ വസി​ഷ്ഠ​നോ​ടു പറ​ഞ്ഞ​മ​ട്ടിൽ കമ്യു​വും സാർ​ത്രും അവർ​ക്കു മുൻ​പു് നീ​ചേ​യും നമ്മ​ളോ​ടൊ​ന്നും പറ​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. രാമൻ പറ​ഞ്ഞ​തെ​ല്ലാം ഇവി​ടെ​യെ​ടു​ത്തു കാ​ണി​ക്കാൻ വയ്യ. എങ്കി​ലും ചിലതു ആയി​ക്കൊ​ള്ള​ട്ടെ: മനു​ഷ്യൻ മരി​ക്കാ​നാ​യി ജനി​ക്കു​ന്നു (ജായതേ മൃതയേ ലോകേ) എല്ലാ സമ്പ​ത്തു​ക​ളും ദൗർ​ഭാ​ഗ്യ​ങ്ങ​ളാ​ണു് (ആപ​ദഃ​സ​മ്പ​ദ്ഃ​സർ​വഃ) ജീ​വി​തം മര​ണ​ത്തി​നു​ള്ള​താ​ണു് (ജീ​വി​തം മര​ണാ​യൈവ) സമ്പ​ത്തു് സു​ഖ​ത്തി​നു​ള്ള​ത​ല്ല (ന ശ്രീഃ സുഖായ) സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​വ​ച്ചാൽ അതു നശി​ക്കും, വി​ഷ​മ​യ​മായ വള്ളി മര​ണ​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ (ഗു​പ്താ വി​നാ​ശാ​നം ധത്തേ മൃതിം വി​ഷ​ല​താ യഥാ) ജീ​വി​തം ശരൽ​കാ​ല​മേ​ഘം പോലെ കൃ​ശ​മാ​ണു്. എണ്ണ​യി​ല്ലാ​ത്ത ദീപം പോ​ലെ​യാ​ണ​തു്. തിര പോലെ അതു് ഉരു​ണ്ടു​പോ​കു​ന്നു. പോ​യ​താ​യി മാ​ത്രം കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്നു (പേലവം ശര​ദീ​പാ​ഭ്ര മസ്നേഹ ഇവ ദീപകഃ തരംഗ ഇവാ​ലോ​ലം ഗതമേ വോ​പ​ല​ക്ഷ്യ​തേ) മര​ങ്ങ​ളു​ടെ ജീർ​ണ്ണി​ച്ച ഇലകൾ വേ​ഗ​ത്തിൽ നശി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ വി​വേ​ക​മി​ല്ലാ​ത്ത ആളുകൾ ഏതാ​നും ദി​വ​സ​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടു് അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​രാ​കു​ന്നു.

അടി​സ്ഥാ​ന​പ​ര​ങ്ങ​ളായ കുറെ ആശ​യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടു് ഈ ലോ​ക​ത്തു്. ചിലർ ചില ആശ​യ​ങ്ങൾ​ക്കു പ്രാ​ധാ​ന്യം നല്കി അവയെ ബഹുജന ദൃ​ഷ്ടി​യിൽ കൊ​ണ്ടു വരു​ന്നു. അതു ചെ​യ്യു​ന്ന​യാൾ അപ്ര​മേയ പ്ര​ഭാ​വ​നാ​ണെ​ങ്കിൽ ജന​ത​യു​ടെ മാ​ന​സിക മണ്ഡ​ല​ത്തിൽ അവ സ്വാ​ധീ​നത ചെ​ലു​ത്തും. അത്രേ​യു​ള്ളൂ.

‘യോ​ഗ​വാ​സി​ഷ്ഠ’ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടാ​ണു ഈ ലേഖനം തു​ട​ങ്ങി​യ​തു്. അതി​ന്റെ സ്വാ​ധീ​ന​ത​യിൽ അമർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് അതിലെ ഒരു കഥ തന്നെ ഇവിടെ ചു​രു​ക്കി​യെ​ഴു​താം.

ഉത്തര പാ​ണ്ഡ​വ​രാ​ജ്യ​ത്തു് ലവ​ണ​നെ​ന്ന രാ​ജാ​വ് വാ​ണി​രു​ന്നു. ഒരി​ക്കൽ ഒരു മന്ത്രി​കൻ രാ​ജ​സ​ന്നി​ധി​യിൽ വന്നു് മയിൽ​പ്പീ​ലി വീശി രാ​ജാ​വി​നെ മാ​ന്ത്രി​ക​വി​ദ്യ​ക്കു് വി​ധേ​യ​നാ​ക്കി. ഉടനേ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് ഇനി​പ്പ​റ​യു​ന്ന അനു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി. ഒരു പ്രഭു കൊ​ടു​ത്ത നല്ല കു​തി​ര​യു​ടെ പു​റ​ത്തു​ക​യ​റി രാ​ജാ​വ് സഞ്ച​രി​ച്ചു. നി​യ​ന്ത്ര​ണം വി​ട്ടു് ആ കുതിര വന​ത്തി​ലേ​ക്കാ​ണു് ഓടി​പ്പോ​യ​തു്. അശ്വ​വേ​ഗ​ത്തിൽ അമർഷം പൂണ്ട രാ​ജാ​വ് വന​ത്തി​ലെ ഒരു മര​ത്തി​ന്റെ കൊ​മ്പിൽ കയ​റി​പ്പി​ടി​ച്ചു. കുതിര അങ്ങു പോ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു. വന​ത്തിൽ അല​ഞ്ഞു​തി​രി​ഞ്ഞ അദ്ദേ​ഹം ഒരു ചണ്ഡാ​ല​പ്പെൺ​കു​ട്ടി​യോ​ടു ഭക്ഷ​ണം യാ​ചി​ച്ചു. തന്നെ വി​വാ​ഹം കഴി​ക്കാ​മെ​ങ്കിൽ അതു കൊ​ടു​ക്കാ​മെ​ന്നു് അവൾ. അവ​രു​ടെ വി​വാ​ഹം കഴി​ഞ്ഞു. ചണ്ഡാല കു​ടും​ബ​ത്തോ​ടൊ​രു​മി​ച്ചു വസി​ച്ച രാ​ജാ​വ് പെൺ​കു​ട്ടി​യിൽ സന്ത​ത്യുൽ​പാ​ദ​നം നട​ത്തി പല തവണ. ദീർ​ഘ​കാ​ലം അവ​രോ​ടൊ​ത്തു താ​മ​സി​ച്ചു അദ്ദേ​ഹം. അങ്ങ​നെ​യി​രി​ക്കെ അവിടെ ഭീ​തി​ദ​മായ ക്ഷാ​മ​മു​ണ്ടാ​യി. വലിയ കു​ടും​ബ​ത്തെ പോ​റ്റാൻ വഴി​യി​ല്ലെ​ന്നു കണ്ട രാ​ജാ​വ് തീയിൽ ചാടി മരി​ച്ചു.

പെ​ട്ടെ​ന്നു് മാ​ന്ത്രി​ക​ശ​ക്തി​യിൽ നി​ന്നു വി​മു​ക്ത​നായ രാ​ജാ​വ് ലവണൻ തന്നെ​യാ​ണു താ​നെ​ന്നു മന​സ്സി​ലാ​ക്കി. മാ​ന്ത്രി​ക​വി​ദ്യ​ക്കു് അടി​മ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ തനി​ക്കു​ണ്ടായ അനു​ഭ​വ​ങ്ങൾ യഥാർ​ത്ഥ​ങ്ങ​ളാ​ണോ എന്നു് അറി​യാൻ വേ​ണ്ടി അദ്ദേ​ഹം സ്വ​പ്ന​ത്തിൽ പണ്ടു് താൻ ചണ്ഡാ​ല​നാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു പോയി. തന്നെ അത്ഭു​ത​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന മട്ടിൽ ഓരോ അനു​ഭ​വ​വും സത്യ​മാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നു് രാ​ജാ​വ് ഗ്ര​ഹി​ച്ചു. വൈ​രൂ​പ്യ​മു​ള്ള, കറു​ത്ത നി​റ​മു​ള്ള പെൺ​കു​ട്ടി​യെ അദ്ദേ​ഹം അവിടെ കണ്ടു. ഒപ്പം ഭാ​ര്യാ​പി​താ​വി​നെ​യും ഭാ​ര്യാ​മാ​താ​വി​നെ​യും. ഒരു​കാ​ല​ത്തു്, ഒരു സ്ഥ​ല​ത്തു് സം​വ​ത്സ​ര​ങ്ങൾ​ക്കു മുൻപു നടന്ന സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ ഏതാ​നും നി​മി​ഷ​ങ്ങ​ളി​ലെ അനു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളാ​യി പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​മെ​ന്നാ​ണു് ഇക്കഥ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു് ഗ്ര​ന്ഥം എഡി​റ്റ് ചെയ്ത B. L. Atreya എഴു​തു​ന്നു.

ഇരു​പ​താം ശതാ​ബ്ദ​ത്തി​ലെ അത്യു​ജ്ജ്വ​ല​മായ നോവൽ എന്നു പരിണത പ്ര​ജ്ഞ​രായ നി​രൂ​പ​കർ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ‘Remembrance of Things Past’ എന്ന നോ​വ​ലി​ലെ മർസൽ പ്രു​സ്ത് (Marcel Proust 1871–1922) എഴു​തിയ ഒരു ഭാഗം ഇവിടെ എടു​ത്തു കാ​ണി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. മഞ്ഞു​കാ​ല​ത്തു് ഒരു ദിവസം പ്രു​സ്ത് വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി. മകനു് തണു​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നു് കണ്ടു് അമ്മ അവനു് ചാ​യ​യും ഒരു കഷണം കെ​യ്ക്കും കൊ​ടു​ത്തു. ഒരു സ്പൂൺ നിറയെ ചാ​യ​യും അതിൽ കു​തിർ​ന്ന കെ​യ്ക്കും മർസൽ വാ​യി​ലേ​ക്കാ​ക്കി. ആ ചൂ​ടു​ള്ള പാ​നീ​യം താ​ലു​വിൽ തൊ​ട്ട​തേ​യു​ള്ളൂ. മർ​സ​ലി​നു ഞെ​ട്ട​ലു​ണ്ടാ​യി. എന്തോ അസാ​ധാ​ര​ണ​ത്വം! തനി​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ കഴി​യാ​ത്ത ഒരാ​ന​ന്ദാ​നു​ഭൂ​തി മർ​സ​ലി​നു്. എന്താ​ണി​തു്? എന്താ​ണു കാരണം? മർസൽ ചെറിയ കു​ട്ടി​യാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ കോ​ങ്ബ്രേ എന്ന സ്ഥ​ല​ത്താ​ണു് താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു്. അന്നു് അവ​ന്റെ വല്യ​മ്മാ​യി ചാ​യ​യിൽ മു​ക്കിയ കെ​യ്ക്കിൻ കഷണം അവനു കൊ​ടു​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഈ ഭൂ​ത​കാ​ലാ​നു​ഭ​വം അമ്മ കൊ​ടു​ത്ത കെ​യ്ക്കിൻ കഷണം വാ​യ്ക്ക​ക​ത്തേ​യ്ക്കു വച്ച​പ്പോ​ഴും അവ​നു​ണ്ടാ​യി. ധി​ഷ​ണ​യെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യ​ല്ല അതു്. അനി​ച്ഛാ​പൂർ​വ​ക​മായ ഓർ​മ്മ​യി​ലൂ​ടെ​യു​ണ്ടായ ഭൂ​ത​കാ​ലാ​നു​ഭ​വ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തീ​തി​യാ​ണ​തു്. അമ്മ കൊ​ടു​ത്ത ചാ​യ​യും കു​തിർ​ന്ന കെ​യ്ക്കും മറ​ന്നു​പോയ ഒരു തോ​ന്ന​ലി​നെ—കോ​ങ്ബ്രേ​യി​ലെ കെ​യ്ക്കു് കൊ​ടു​ക്ക​ലി​നോ​ടു ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട തോ​ന്ന​ലി​നെ—പു​ന​രുൽ​പാ​ദി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. പ്രു​സ്തി​ന്റെ നോവൽ അനി​ച്ഛാ​പൂർ​വ​ക​മായ ഓർ​മ്മ​യി​ലൂ​ടെ ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തെ പ്ര​ത്യാ​ന​യി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​യാ​ണു ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. (Terence Kelmartin-​ന്റെ തർ​ജ്ജമ, പെൻ​ഗ്വിൻ ബു​ക്ക്സ്, വാ​ല്യം 1, പുറം 50).

ഞാ​നി​ത്ര​യും എഴു​തി​യ​തു ശ്രീ. എസ്. വി. വേ​ണു​ഗോ​പൻ നാ​യ​രു​ടെ ‘വീ​ടി​ന്റെ നാ​നാർ​ത്ഥം’ എന്ന മനോ​ഹ​ര​മായ ചെ​റു​ക​ഥ​യി​ലേ​ക്കു വരാ​നാ​ണു് (കഥ മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ). വീടു വച്ച​വർ​ക്കും ബന്ധു​ക്കൾ വീ​ടു​വ​ച്ച​തു കണ്ട​വർ​ക്കും അതി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് എന്തെ​ല്ലാം സ്മ​ര​ണ​ക​ളാ​വും ഉണ്ടാ​വുക. പക്ഷേ അവ​യൊ​ക്കെ വി​സ്മ​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. മാ​ന്ത്രി​ക​ത്വ​ശ​ക്തി​യിൽ നി​ന്നു മോചനം നേടിയ രാ​ജാ​വ് ചണ്ഡാ​ല​ഭ​വ​ന​ത്തിൽ പാർ​ത്ത​തി​നെ ഓർ​മ്മി​ച്ച​തു പോലെ, ചൂടു ചാ​യ​യിൽ കു​തിർ​ന്ന കെ​യ്ക്കി​ന്റെ താ​ലു​വി​ലു​ള്ള സ്പർ​ശം വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു മുൻ​പു​ണ്ടായ ഒരു സം​ഭ​വ​ത്തെ പ്ര​ത്യാ​ന​യി​ച്ച​തു പോലെ വേ​ണു​ഗോ​പൻ നാ​യ​രു​ടെ കഥ നമ്മു​ടെ ഭവ​ന​നിർ​മ്മാണ സ്മ​ര​ണ​ക​ളെ പ്ര​ത്യാ​ന​യി​ക്കു​ന്നു. സ്മ​ര​ണ​കൾ ഉള​വാ​ക്കിയ വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളും കഥാ​പാ​രാ​യ​ണ​മു​ള​വാ​ക്കിയ വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളും സദൃ​ശ​ങ്ങ​ളാ​യി​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു. രാ​ജാ​വി​നു ഹർ​ഷാ​തി​രേ​കം. പ്രു​സ്തി​നു ഹർ​ഷാ​തി​രേ​കം. നമു​ക്കും ഹർ​ഷാ​തി​രേ​കം.

ഭവ​ന​നിർ​മ്മാ​ണ​ത്തി​ന്റെ സവി​ശേ​ഷ​ത​യെ ഇങ്ങ​നെ ആലേ​ഖ​നം ചെ​യ്തി​ട്ടു കഥാ​കാ​രൻ ലോ​ക​ത്താ​കെ​യു​ള്ള നിർ​മ്മാ​ണ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും അവ​യു​ടെ ദാ​രു​ണ​സ്വ​ഭാ​വ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും അനാ​യാ​സ​മാ​യി കട​ന്നു ചെ​ല്ലു​ന്നു. കി​ളി​യു​ടെ കൂടു നിർ​മ്മി​തി, സി​മെ​ന്റ് പൈ​പ്പി​നു​ള്ളി​ലെ കു​ടും​ബ​ജീ​വി​തം, അച്ഛ​ന്റെ വീ​ടു​നിർ​മ്മി​തി​യു​ടെ നേർ​ക്കു​ള്ള മക​ന്റെ ഉപാ​ലം​ഭം ഇങ്ങ​നെ പലതും സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചു കഴി​യു​മ്പോൾ മനു​ഷ്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ദൗർ​ഭാ​ഗ്യം സമ്പൂർ​ണ്ണ​മാ​യി സ്ഫു​ടീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഇതാ​ണ​ല്ലോ ജീ​വി​തം എന്നു പറ​ഞ്ഞു നമ്മൾ വാ​രി​ക​യ​ട​ച്ചു​വ​ച്ചു ചി​ന്താ​ധീ​ന​രാ​യി ഇരി​ക്കു​ന്നു. ആ ചി​ന്താ​ധീ​ന​ത​യ്ക്കു ദോ​ഷ​മി​ല്ല. അതു അനു​വാ​ച​ക​നെ ഉന്ന​മി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തേ​യു​ള്ളൂ. സി​ദ്ധി​ക​ളു​ള്ള കഥാ​കാ​ര​നാ​ണു് എസ്. വി. വേ​ണു​ഗോ​പൻ​നാ​യർ. വീ​ടി​ന്റെ നാ​നാർ​ത്ഥ​ങ്ങൾ കാ​ണി​ച്ചു് ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ നാ​നാർ​ത്ഥ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു് കഥാ​കാ​രൻ എന്നെ നയി​ക്കു​ന്നു.

ഞാൻ ആല​പ്പുഴ സനാ​ത​ന​ധർ​മ്മ വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തിൽ പഠി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു് തെ​ക്ക​നാ​ര്യാ​ട്ടെ ഭാ​സ്ക​ര​പ്പ​ണി​ക്ക​രെ പരി​ച​യ​പ്പെ​ട്ട​തു്. അദ്ദേ​ഹം ആ വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തിൽ ഫി​ഫ്ത്ത് ഫോമിൽ പഠി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. കണ​ക്കി​നു മോ​ശ​മാ​യി​രു​ന്ന എന്നെ അതിൽ വി​ദ​ഗ്ദ്ധ​നായ ഭാ​സ്ക​ര​പ്പ​ണി​ക്കർ വീ​ട്ടിൽ വന്നു പഠി​പ്പി​ച്ചു. പി​ല്ക്കാ​ല​ത്തു് ഞാൻ തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തേ​ക്കു പോ​ന്ന​പ്പോൾ ഇന്റർ​മീ​ഡി​യ​റ്റ് ക്ലാ​സ്സി​ലെ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​യാ​യി​രു​ന്ന അദ്ദേ​ഹം എന്നോ​ടൊ​രു​മി​ച്ചു താ​മ​സി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് കോ​ളേ​ജിൽ പോ​യി​രു​ന്ന​തു്. എന്റെ അച്ഛ​ന​മ്മ​മാർ സദ്ഗുണ സമ്പ​ന്ന​നാ​യി​രു​ന്ന ഭാ​സ്ക​ര​പ്പ​ണി​ക്ക​രെ മക​നെ​പ്പോ​ലെ സ്നേ​ഹി​ച്ചു. ഞാ​യ​റാ​ഴ്ച ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളിൽ ഞാനും അദ്ദേ​ഹ​വും കി​ള്ളി​യാ​റ്റിൽ കു​ളി​ക്കാൻ പോകും. ഒരു ദിവസം ഞങ്ങൾ നൂറു തവണ മു​ങ്ങാ​മെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചു മു​ങ്ങൽ തു​ട​ങ്ങി. പൊ​ടു​ന്ന​നെ ദി​ഗ​ന്ത​ങ്ങൾ ഞെ​ട്ടു​മാ​റു​ള്ള ഒരു ശബ്ദം ആറ്റിൻ​ക​ര​യി​ലെ കു​റ്റി​ക്കാ​ട്ടിൽ നി​ന്നു​യർ​ന്നു. ഭാ​സ്ക​ര​പ്പ​ണി​ക്കർ മു​ങ്ങി നി​വർ​ന്ന​പ്പോ​ഴാ​ണു് ആ ഭയ​ങ്ക​ര​മായ നിർ​ഘോ​ഷ​മു​ണ്ടാ​യ​തു്. അതു​കേ​ട്ടു് അദ്ദേ​ഹം ആറ്റിൽ മലർ​ന്നു വീണു. സ്ഥൂ​ല​ഗാ​ത്ര​നായ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ വലി​ച്ചി​ഴ​ച്ചു കര​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ ദുർ​ബ്ബ​ല​നായ എനി​ക്കു കഴി​യു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. പക്ഷേ ശബ്ദം കൊ​ണ്ടു ഞങ്ങ​ളെ പേ​ടി​പ്പി​ച്ച എന്റെ ബന്ധു കു​റ്റി​ക്കാ​ട്ടിൽ​നി​ന്നു് ഇറ​ങ്ങി​വ​ന്നു ഭാ​സ്ക​ര​പ്പ​ണി​ക്ക​രെ എന്റെ സഹാ​യ​ത്തോ​ടെ വലി​ച്ചു കര​യി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു. കു​റേ​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു് കണ്ണു​തു​റ​ന്ന അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ഞങ്ങൾ മെ​ല്ലെ നട​ത്തി​ച്ചു് വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​ച്ചു. ഭാ​സ്ക​ര​പ്പ​ണി​ക്കർ​ക്കു അന്നു രാ​ത്രി വലിയ പനി. ഡോ​ക്ടർ ചി​കി​ത്സി​ച്ചി​ട്ടും പനി കൂ​ടി​ക്കൂ​ടി വന്ന​തേ​യു​ള്ളൂ. അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ഞങ്ങൾ ആല​പ്പു​ഴെ കൊ​ണ്ടു പോയി വീ​ട്ടി​ലാ​ക്കി. ഏതാ​നും ദി​വ​സ​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞു്, ഒരി​ക്കൽ അരോ​ഗ​ദൃ​ഢ​ഗാ​ത്ര​നാ​യി​രു​ന്ന അദ്ദേ​ഹം മരി​ച്ചു പോയി. ഞങ്ങ​ളെ പേ​ടി​പ്പി​ച്ച ആളും ഇന്നി​ല്ല. പക്ഷേ ഭാ​സ്ക​ര​പ്പ​ണി​ക്ക​രു​ടെ ചര​മ​ത്തിൽ—അറു​പ​തു വർഷം മുൻ​പു​ണ്ടായ ചര​മ​ത്തിൽ—ഞാൻ ഇന്നും ദുഃ​ഖി​ക്കു​ന്നു. പേ​ടി​പ്പി​ച്ച​യാൾ മരി​ച്ചി​ട്ടു് ഇരു​പ​തു വർ​ഷ​മാ​യി. എങ്കി​ലും ഞാൻ ആ മനു​ഷ്യ​നെ ഇന്നും വെ​റു​ക്കു​ന്നു.

ഒരു യഥാർ​ത്ഥ സംഭവം കൂടി പറ​യ​ട്ടെ. കു​സൃ​തി​ക്കാ​ര​നായ ഒരു പയ്യൻ റബർ കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​ക്കിയ പാ​മ്പി​നെ ഒരു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രി​യു​ടെ മു​ന്നി​ലേ​ക്കു എറി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തു. വി​ചാ​രി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​മ്പോൾ വന്നു​വീണ ആ ഇഴ​ജ​ന്തു​വി​നെ​ക്ക​ണ്ടു യുവതി ഞെ​ട്ടി. അവ​ളു​ടെ മാ​ന​സിക നില തകർ​ന്നു. കാ​ല​മേ​റെ​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും അവൾ അനിയത മാ​ന​സിക നി​ല​യോ​ടെ കഴി​യു​ന്നു.

പേ​ടി​പ്പി​ക്കൽ ട്രാ​ജ​ഡി​യി​ലെ​ത്തി​ക്കും ആളു​ക​ളെ. ശ്രീ. കണ്ണൻ മേ​നോ​നും ശ്രീ​മ​തി ബേബി മേ​നോ​നും എഴു​തിയ ‘ഓർ​മ്മി​ക്കാൻ ഒരു ദിവസം’ എന്ന കഥയിൽ സാ​ങ്ക​ല്പി​ക​മോ യഥാർ​ത്ഥ​മോ ആയ പേ​ടി​പ്പി​ക്കൽ കൊ​ണ്ടു് ഒരാ​ളി​നു് വന്ന മാ​ന​സി​ക​മായ അനി​യ​ത്വ​മാ​ണു് ചി​ത്രീ​ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് (കഥ മല​യാ​ളം വാ​രി​ക​യിൽ). ആഖ്യാ​ന​ത്തി​ന്റെ സവി​ശേ​ഷ​ത​യാൽ ‘ഇഫ​ക്ട്’ ഉണ്ടാ​ക്കാൻ കഥ​യെ​ഴു​തി​യ​വർ​ക്കു കഴി​യു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ഇത്ത​രം കഥ​ക​ളു​ടെ കാലം എന്നേ കഴി​ഞ്ഞു​വെ​ന്നു് എനി​ക്കു പറ​യാ​തി​രി​ക്കാൻ വയ്യ. ഇതൊ​ക്കെ വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ ഉത്കൃ​ഷ്ട​മായ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ മു​റു​കെ​പ്പി​ടി​ക്കു​ന്ന എന്റെ കൈ​യ്ക്കു് ശൈ​ഥി​ല്യം സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു. അതു​പോ​ലെ പല അനു​വാ​ച​ക​രു​ടെ​യും കൈ​കൾ​ക്കു അയവു വരു​ന്നു​ണ്ടാ​കു​മെ​ന്നും ഞാൻ വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നു.

1. സമു​ദാ​യം നന്നാ​ക്കാ​നാ​യി ബഹു​ജ​ന​മ​ധ്യ​ത്തിൽ ഇറ​ങ്ങി പ്ര​യ​ത്നി​ക്കു​ന്ന​വർ വ്യ​ക്തി​യു​ടെ കഷ്ട​പ്പാ​ടിൽ ശി​ല​യെ​പ്പോ​ലെ കാ​ഠി​ന്യ​മു​ള്ള​വ​രാ​ണു്. സമു​ദാ​യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പരി​ഗ​ണി​ക്കാ​ത്ത​വർ വ്യ​ക്തി​ക​ളെ സഹാ​യി​ക്കും. അവ​രു​ടെ കഷ്ട​പ്പാ​ടു​ക​ളെ ദൂ​രീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യും.

2. വൈ​ലോ​പ്പി​ള്ളി പ്ര​ഭാ​ഷ​ക​നാ​യി​രു​ന്ന ഒരു സമ്മേ​ള​ന​ത്തി​ന്റെ അധ്യ​ക്ഷൻ എൻ. ഗോ​പാ​ല​പി​ള്ള​യാ​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം പ്ര​സം​ഗം തു​ട​ങ്ങി​യ​തു് ഇങ്ങ​നെ: “ഒരു കാ​ല​ത്തു് കവി​യാ​യി​രു​ന്ന വൈ​ലോ​പ്പി​ള്ളി ശ്രീ​ധ​ര​മേ​നോൻ…” മീ​റ്റി​ങ്ങ് കഴി​ഞ്ഞ​തി​നു ശേഷം ഞാൻ വൈ​ലോ​പ്പി​ള്ളി​യു​ടെ ‘സഹ്യ​ന്റെ മകൻ’ എന്ന കാ​വ്യം ഗോ​പാ​ല​പി​ള്ള​സ്സാ​റി​നെ ചൊ​ല്ലി​ക്കേൾ​പ്പി​ച്ചു. ഉടനെ അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു: “മാ​ഘ​മ​ഹാ​കാ​വ്യ​ത്തിൽ ഗജ്ജ​ലീ​ല​ക​ളെ വർ​ണ്ണി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. അതു വാ​യി​ച്ചി​ട്ടാ​ണു് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വൈ​ലോ​പ്പി​ള്ളി ‘സഹ്യ​ന്റെ മകൻ’ എഴു​തി​യ​തു്”. ഞാൻ അന്നു​ത​ന്നെ മാ​ഘ​മ​ഹാ​കാ​വ്യ​മെ​ടു​ത്തു നോ​ക്കി. ഗോ​പാ​ല​പ്പി​ള്ള​സ്സാർ പറ​ഞ്ഞ​തു ശരി​യാ​ണെ​ന്നു ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

3. ഒരു സം​ശ​യ​വും വേണ്ട. ‘നേരെ ചൊ​വ്വേ’ എഴു​താ​ത്ത​വ​നു് താൻ പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കു​ന്ന വിഷയം മന​സ്സി​ലാ​യി​ട്ടി​ല്ല. ചി​ന്ത​യിൽ സ്പ​ഷ്ട​ത​യു​ള്ള​വൻ സ്പ​ഷ്ട​മാ​യി എഴു​തും. കാറൽ മാർ​ക്സ് മഹാ​നായ ചി​ന്ത​ക​നാ​ണ​ല്ലോ. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ The Eighteenth Burmaire of Louis Bonaparte എന്ന പ്ര​ബ​ന്ധം വാ​യി​ക്കു. സി​തോ​പ​ല​ത്തി​ന്റെ സു​താ​ര്യാ​വ​സ്ഥ അതി​നു​ണ്ടു്. David Lodge സ്ട്ര​ക്ച​റ​ലി​സം, പോ​സ്റ്റ് മോ​ഡേ​ണി​സം ഇവ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് എഴു​തു​മ്പോൾ എനി​ക്കു് എല്ലാം മന​സ്സി​ലാ​കു​ന്നു. പക്ഷേ ഇവി​ടെ​യു​ള്ള​വർ ആ വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു് എഴു​തു​ന്ന​തു് എനി​ക്കു് മന​സ്സി​ലാ​കു​ന്നി​ല്ല.

4. ഫെ​മി​നി​സ്റ്റു​കൾ സ്ത്രീ​പീ​ഡ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് പറ​യു​ന്ന​തൊ​ക്കെ ശരി​യാ​ണു്. ഭാ​ര്യ​യു​ടെ അച്ഛൻ സ്വ​ത്തു വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ക്കാ​ത്ത​തി​ന്റെ പേരിൽ അവളെ ഇഞ്ചി​ഞ്ചാ​യി ചത​യ്ക്കു​ന്ന​വ​രെ എനി​ക്ക​റി​യാം. സ്ത്രീ​ധ​നം കി​ട്ടാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു്, അവളെ അഗ്നി​ക്കി​ര​യാ​ക്കു​ന്ന​വ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു് നമ്മൾ എന്നും അറി​യു​ന്നു​ണ്ടു്. ഭാ​ര്യ​യെ മറ്റൊ​രു​ത്ത​നോ​ടു കൂടി ശയി​ക്കാൻ ഭർ​ത്താ​വ് നിർ​ബ​ന്ധി​ച്ചു. അവൾ വഴ​ങ്ങാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു് തി​ള​യ്ക്കു​ന്ന സാ​മ്പാർ കൽ​ച്ച​ട്ടി​യോ​ടെ അടു​പ്പിൽ നി​ന്നെ​ടു​ത്തു് അവ​ളു​ടെ തലവഴി ഒഴി​ച്ച ഒരു നരാ​ധ​മ​നെ എനി​ക്കു നേ​രി​ട്ട​റി​യാം. സ്ത്രീ​പീ​ഡ​നം ഇപ്പോൾ കൂ​ടു​ത​ലു​ണ്ടു്. പക്ഷേ മറ്റൊ​രു പീഡനം ഫെ​മി​നി​സ്റ്റു​ക​ളു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ​പ്പെ​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. ഗൊ​ണോ​റിയ, സി​ഫി​ലി​സ് ഈ മാ​ര​ക​രോ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ള്ള ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാർ അവയെ ചാ​രി​ത്ര​ശാ​ലി​നി​ക​ളായ സഹ​ധർ​മ്മി​ണി​കൾ​ക്കു പകർ​ന്നു കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. ഡോ​ക്ടർ തെ​റ്റി​ദ്ധ​രി​ക്കു​മെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചു് അവർ ചി​കി​ത്സ​യ്ക്കു പോ​കു​കി​ല്ല. യാതന സഹി​ച്ചു് സഹി​ച്ചു് അവർ മര​ണ​ത്തി​ലേ​ക്കു ചെ​ല്ലു​ന്നു. ലൈം​ഗി​ക​രോ​ഗം ഭാ​ര്യ​മാർ​ക്കു പകർ​ന്നു​കൊ​ടു​ത്തു് അവരെ അകാ​ല​ച​ര​മം പ്രാ​പി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ നേർ​ക്കും ഫെ​മി​നി​സ്റ്റു​കൾ രോ​ഷാ​ഗ്നി ജ്വ​ലി​പ്പി​ച്ചു വി​ടേ​ണ്ട​താ​ണു്. നിയമം കൊ​ണ്ടു് ഈ പാ​വ​പ്പെ​ട്ട സ്ത്രീ​ക​ളെ രക്ഷി​ക്കാ​നാ​വു​മോ എന്നു നോ​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണു്.

പണ്ടു തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു് ജട്ക്ക എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്ന ഒരു​ത​രം കു​തി​ര​വ​ണ്ടി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കാണാൻ ഭം​ഗി​യു​ണ്ടു്. പക്ഷേ കയറാൻ, സഞ്ച​രി​ക്കാൻ കഠി​ന​ത​യും ദു​ഷ്ക​ര​ത്വ​വു​മേ​റെ. ചരി​ഞ്ഞ ചവി​ട്ടു​പ​ടി​യിൽ ചവി​ട്ടി അക​ത്തേ​ക്കു കയ​റി​യാൽ ആറ​ടി​ത്താ​ഴ്ച​യി​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു വീഴും. പി​റ​കു​വ​ശ​ത്തെ സീ​റ്റി​ലി​രു​ന്നാൽ തി​ര​ശ്ചീ​ന​മാ​യി​ട്ടാ​വും (Slanting) ഇരി​പ്പു്. മുൻ​വ​ശ​ത്തെ സീ​റ്റി​ലാ​ണി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ മൂ​ക്കു​കു​ത്തി മുൻ​പോ​ട്ടു വീഴും. കുതിര ഓടി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യാൽ നി​ര​പ്പു​ള്ള പാ​ത​യി​ലാ​ണു് സഞ്ചാ​ര​മെ​ങ്കി​ലും അക​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന​വർ പൊ​ങ്ങു​ക​യും താ​ഴു​ക​യും ചെ​യ്യും. ജന​സ​ഞ്ച​യ​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഗ്യം കൊ​ണ്ടു് ഈ വാ​ഹ​ന​മ​ങ്ങു് അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​യി. വണ്ടി​കൾ ദ്ര​വി​ച്ച ഓല​ഷെ​ഡിൽ കയ​റ്റി​യി​ട്ടി​രു​ന്നു കു​റെ​ക്കാ​ല​ത്തി​നു മുൻ​പു്. അവയും പൊ​ളി​ഞ്ഞു പൊ​ളി​ഞ്ഞു പോയി. ക്ഷ​യ​രോ​ഗം പി​ടി​ച്ച​പോ​ലെ​യു​ള്ള ചില കു​തി​ര​കൾ ദയ​നീ​യ​മായ മു​ഖ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ ഇന്നും ചില വീ​ടു​ക​ളിൽ നിൽ​ക്കു​ന്ന​തു ഞാൻ കാ​ണു​ന്നു​ണ്ടു്. അവ​യ്ക്കു ജോലി കൊ​ടു​ക്കാൻ വല്ല മാർ​ഗ്ഗ​വു​മു​ണ്ടോ? ഉണ്ടു്. കട​ലാ​സു് കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന ഒരു​ത​രം കൊ​ച്ചു് കാറ് ഇന്നു പലരും ഓടി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. കുറെ മാ​സ​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞാൽ അവ ഓടാ​തെ​യാ​കും. അപ്പോൾ ഈ കു​തി​ര​ക​ളെ അവ​യു​ടെ മുൻ​പിൽ കെ​ട്ടി വലി​പ്പി​ക്കാം. ആളു​കൾ​ക്കു് കാ​റി​ന​ക​ത്തു് ഇരി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യാം. Horse Car അങ്ങ​നെ ധാ​രാ​ള​മാ​യി വരാൻ പോ​കു​ന്നു തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു്. അല്ലെ​ങ്കിൽ അത്ര​കാ​ലം എന്തി​നു കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു. ചി​ല​രോ​ടി​ക്കു​ന്ന വലിയ കാ​റു​ക​ളു​ടെ മുൻ​പിൽ​ത്ത​ന്നെ ജോ​ലി​യി​ല്ലാ​ത്ത ഈ കു​തി​ര​ക​ളെ കെ​ട്ടാം. പെ​ട്രോ​ളൊ​ഴി​ച്ചു് ഓടി​ക്കു​മ്പോ​ഴു​ണ്ടാ​കു​ന്ന ചീ​റ്റ​ലും തു​മ്മ​ലും കു​ര​യും കുതിര വലി​ക്കു​മ്പോൾ കാ​റി​നു് ഉണ്ടാ​വു​ക​യു​മി​ല്ല. അശ്വ​വേ​ഗം പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​ണ​ല്ലോ. അതു​കൊ​ണ്ടു് പെ​ട്രോൾ​ത്തൈ​ലം ഒഴി​ച്ചു ഓടി​ക്കു​ന്ന​തി​നേ​ക്കാൾ വേ​ഗ​ത്തിൽ പോകും അശ്വ​മോ​ട്ടോർ വാഹനം. പഴ​ഞ്ചൻ കാ​റു​കൾ ഉന്തി​ക്കൊ​ണ്ടു നട​ക്കു​ന്ന​വർ ജോ​ലി​യി​ല്ലാ​തെ വാ​ലാ​ട്ടി നിൽ​ക്കു​ന്ന ഈ കു​തി​ര​ക​ളെ വാ​ങ്ങി ഉപ​യോ​ഗി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണു് എന്റെ അഭ്യർ​ത്ഥന. പെ​ട്രോൾ ക്ഷാ​മ​മെ​ങ്കി​ലും തീ​രു​മ​ല്ലോ.

എനി​ക്കി​നി ജീ​വി​ത​കാ​ലം വള​രെ​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും രാ​ജ​യ​ക്ഷ്മാ​വ് പി​ടി​പെ​ട്ട എല്ലൻ കു​തി​ര​കൾ പഴ​ഞ്ചൻ കാ​റു​കൾ വലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു പോ​കു​ന്ന​തു കണ്ടി​ട്ടേ ഞാൻ അന്ത്യ​ശ്ശ്വാ​സം വലി​ക്കൂ. ഭാ​ഗ്യം. അത്ര തന്നെ കാ​ത്തി​രി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ല. അറു​പ​ഴ​ഞ്ചൻ വി​ഷ​യ​മാ​കു​ന്ന ശക​ട​ത്തെ ബഹു​പ്ര​യു​ക്ത​വും സർ​വ​സാ​ധാ​ര​ണ​വു​മായ ഭാ​ഷ​യു​ടെ അശ്വം വലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് നട​ക്കു​ന്ന​തു് ഞാൻ ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പിൽ കാ​ണു​ന്നു​ണ്ടു്. ഒരു കൊ​ച്ചു പെൺ​കു​ട്ടി​യെ ആരോ ബലാ​ത്കാ​ര​വേ​ഴ്ച നട​ത്തി​യ​ത്രേ. ആ കു​ഞ്ഞി​നെ​ക്കാ​ണാൻ അവ​ളു​ടെ അച്ഛ​ന​മ്മ​മാർ പോ​കു​ന്നു പോലും. ഇവിടെ വണ്ടി​യും കു​തി​ര​യും ഒരേ മട്ടിൽ ജീർ​ണ്ണി​ച്ചവ. ഫോഡ് ലി​ങ്ക​ണും റോൾസ് റോ​യി​സും രാ​ജ​ര​ഥ്യ​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഓടു​ന്ന ഇക്കാ​ല​ത്തു് ഈ ഹോ​ഴ്സ് കാ​റി​ന്റെ സഞ്ചാ​രം തി​ക​ച്ചും ജു​ഗു​പ്സാ​വ​ഹ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഞാ​നെ​ന്തി​നു കു​റ്റം പറയണം? റോൾസ് റോ​യി​സ് കാറ് വാ​ങ്ങാൻ പണ​മി​ല്ലാ​ത്ത​വർ പഴ​ഞ്ചൻ കാറിൽ ചാ​കാ​റായ കു​തി​ര​യെ കെ​ട്ടി അതിനെ ചാട്ട കൊ​ണ്ട​ടി​ക്കും (ശ്രീ​മ​തി സാറാ ജേ​ക്ക​ബി​ന്റെ ‘ശിവനി’ എന്ന കഥ​യാ​ണു് ഈ വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ രച​ന​യ്ക്കു എന്നെ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച​തു്).

സ്കോ​ട്ടി​ഷ് സൈ​ക്കൈ​യ​ട്രി​സ്റ്റ്—മനോ​രോഗ ചി​കി​ത്സ​കൻ—ആർ. ഡി. ലെ​യ്ങ്ങി​ന്റെ Conversations with Children, Self and Others, The Voice of Experience, The Facts of Life, The Politics of Experience and The Bird of Paradise ഈ അഞ്ചു പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളേ ഞാൻ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ളൂ. അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ വി​ശ്വ​വി​ഖ്യാ​ത​നാ​ക്കിയ The Divided Self എന്ന ഗ്ര​ന്ഥം എനി​ക്കു കി​ട്ടി​യി​ട്ടി​ല്ല. അതി​നാൽ ലെ​യ്ങ്ങി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് എഴു​തു​മ്പോൾ പരി​പൂർ​ണ്ണത വരി​ല്ല. അതൊ​ഴി​വാ​ക്കാ​നാ​യി The Divided Self എന്ന പു​സ്ത​ക​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് The Fontana Dictionary of Modern Thinkers എന്ന റഫ​റൻ​സ് ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തിൽ കണ്ട​തു് ഞാൻ ചു​രു​ക്കി​യെ​ഴു​തു​ക​യാ​ണി​വി​ടെ. ഭ്രാ​ന്തി​ന്റെ കാരണം ജീ​വ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തി​ല​ല്ല തേ​ടേ​ണ്ട​തു്. കു​ടുംബ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ പി​രി​മു​റു​ക്ക​ങ്ങ​ളി​ലാ​ണു് അത​ന്വേ​ഷി​ക്കേ​ണ്ട​തെ​ന്നു ലെ​യ്ങ് വാ​ദി​ക്കു​ന്നു. ബാ​ഹ്യ​ലോ​ക​ത്തി​നു ഉന്മാ​ദ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഏതാ​ണ്ടൊ​രർ​ത്ഥ​മു​ണ്ടെ​ന്നാ​ണു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അഭി​പ്രാ​യം. മനോ​രോഗ ചി​കി​ത്സ​കൻ ഈ ബാ​ഹ്യ​ലോ​ക​ത്തോ​ടു—കു​ടും​ബ​ത്തോ​ടു—ചേർ​ന്നു അനി​യ​ത​മാ​യി പെ​രു​മാ​റു​ന്ന​വ​നെ ഭ്രാ​ന്തൻ എന്നു കരു​തു​ന്നു.

കു​ടും​ബ​വും അനി​യ​താ​വ​സ്ഥ വന്ന​വ​നും തമ്മി​ലു​ള്ള ബന്ധം തക​രു​മ്പോ​ഴാ​ണു് അവൻ ഭ്രാ​ന്തിൽ ആശ്ര​യ​സ്ഥാ​നം കണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​തു്. സമു​ദാ​യം ഭ്രാ​ന്താ​യി, ഭ്രാ​ന്തി​ല്ലാ​യ്മ​യാ​യി കാ​ണു​ന്ന​തി​നെ ധീ​ര​ത​യോ​ടെ “ചോ​ദ്യം ചെയ്ത” ചി​കി​ത്സ​ക​നാ​ണു ലെ​യ്ങ്. നമു​ക്കു അന്യ​രി​ല്ലാ​തെ ജീ​വി​ക്കാൻ വയ്യ. അന്യർ​ക്കു നമ്മ​ളി​ല്ലാ​തെ​യും ജീ​വി​ക്കാ​നൊ​ക്കു​ക​യി​ല്ല. അതി​നാൽ ഭ്രാ​ന്തു വന്ന​വ​നെ മറ്റാ​ളു​ക​ളു​മാ​യി ബന്ധി​പ്പി​ച്ചാ​ണു കാ​ണേ​ണ്ട​ത്, ചി​കി​ത്സി​ക്കേ​ണ്ട​തു്.

Divided Self എന്ന ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തി​ന്റെ രച​ന​യ്ക്കു ശേഷം പരി​ഗ​ണ​നാർ​ഹ​ങ്ങ​ളായ പല പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളും ലെ​യ്ങ് എഴുതി. പി​ന്നീ​ടു് അദ്ദേ​ഹം ബു​ദ്ധ​മ​ത​ത​ത്ത്വ​ങ്ങ​ളും ഭാ​ര​തീയ ദർ​ശ​ന​ങ്ങ​ളും പഠി​ക്കാൻ സി​ലോ​ണി​ലേ​ക്കും ഭാ​ര​ത​ത്തി​ലേ​ക്കും പോയി. ഗു​രു​വാ​യി മാ​റു​ക​യും ചെ​യ്തു. കവി​യു​മാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹം. 1989 ഓഗ​സ്റ്റ് 23-നു് വൈ​കു​ന്നേ​രം ലെ​യ്ങ് ഒര​മേ​രി​ക്കൻ ധനി​ക​നു​മാ​യി ടെ​ന്നീ​സ് കളി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. പെ​ട്ടെ​ന്നു അദ്ദേ​ഹം തളർ​ന്നു വീണു മരി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

62 വർ​ഷ​ത്തെ ധന്യ​മായ ജീ​വി​ത​ത്തി​നു ശേഷം ഇവിടെ നി​ന്നു് അന്തർ​ദ്ധാ​നം ചെയ്ത മഹാ​നായ ഈ മനഃ​ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​ന്റെ, മനോ​രോഗ ചി​കി​ത്സ​ക​ന്റെ ജീ​വ​ച​രി​ത്രം അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മകൻ ഏഡ്രി​യൻ ലെ​യ്ങ് എഴു​തി​യ​തു ഞാൻ വാ​യി​ച്ചു. ആർ. ഡി. ലെ​യ്ങി​ന്റെ ജീ​വി​ത​സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ള​റി​യാൻ, അന്യാ​ദൃശ സ്വ​ഭാ​വ​മാർ​ന്ന മനഃ​ശാ​സ്ത്ര​ത​ത്ത്വ​ങ്ങ​ള​റി​യാൻ ഈ ജീ​വ​ച​രി​ത്രം നമ്മ​ളെ സഹാ​യി​ക്കും (R. D. Laing, A Life-​Adrian Laing, Harper Collins Publishers, pp. 248).