കാ​മാ​വ​സ്ഥ​യി​ലായ ദു​ഷ്യ​ന്തൻ ശകു​ന്ത​ള​യെ അന്വേ​ഷി​ച്ചു് മാ​ലി​നീ​തീ​ര​ത്തേ​ക്കു പോയി. അപ്പോ​ഴാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം പ്ര​ണ​യി​നി​യു​ടെ കാ​ല​ടി​പ്പാ​ടു​കൾ കണ്ട​തു്. വെ​ളു​ത്ത മണ​ലു​ള്ള ലതാ​മ​ണ്ഡ​പ​ത്തി​ന്റെ മുൻ​പിൽ മുൻ​വ​ശം ഉയർ​ന്നും ശ്രോ​ണീ​ഭാ​രം കൊ​ണ്ടു പിൻ​വ​ശം താ​ഴ്‌​ന്നു​മു​ള്ള പുതിയ ചരണ ചിഹ്ന പര​മ്പര ദു​ഷ്യ​ന്തൻ ദർ​ശി​ക്കു​ക​യാ​യി.

കാ​ല​ടി​പ്പാ​ടു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ശകു​ന്ത​ള​യെ അക​ക്ക​ണ്ണു​കൊ​ണ്ടു കാ​ണു​ന്ന ദു​ഷ്യ​ന്ത​നെ​പ്പോ​ലെ ലീല (കു​മാ​ര​നാ​ശാ​ന്റെ ‘ലീല’ എന്ന കാ​വ്യ​ത്തി​ലെ നായിക) കു​യി​ലു​ക​ളു​ടെ കുഹൂ കുഹൂ നി​നാ​ദ​ത്തി​ലൂ​ടെ പ്രി​യ​ന്റെ കഥ കേൾ​ക്കു​ന്നു. അയാളെ അന്തർ​നേ​ത്രം കൊ​ണ്ടു​കാ​ണു​ന്നു.

റ്റാ​ഗോ​റി​ന്റെ ‘The Victory’ എന്ന കഥ​യി​ലെ കവി നൂ​ത​ന​മായ കവിത രാ​ജാ​വി​ന്റെ മുൻ​പിൽ നി​ന്നു ചൊ​ല്ലു​മ്പോൾ യവ​നി​ക​യു​ടെ പി​റ​കിൽ ഏതോ നിഴൽ നീ​ങ്ങു​ന്ന​തു കാണും. ചി​ല​മ്പി​ന്റെ സു​വർ​ണ്ണ​നാ​ദം അയാ​ളു​ടെ കാതിൽ വന്നു വീഴും. ആ നി​ഴ​ലിൽ​ക്കൂ​ടി. സു​വർ​ണ്ണ​നാ​ദ​ത്തിൽ​ക്കൂ​ടി അയാൾ രാ​ജ​കു​മാ​രി​യെ ഉള്ളി​ലെ കണ്ണു​കൊ​ണ്ടു കാണും. ഞാൻ കു​യി​ലി​നെ അങ്ങ​നെ കണ്ടി​ട്ടി​ല്ല. പക്ഷേ, സാ​യാ​ഹ്നം കഴി​ഞ്ഞു് അതി​ന്റെ ഗാനം അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ലൂ​ടെ ഒഴു​കി​വ​രു​മ്പോൾ ആ കള​ക​ണ്ഠ​മു​ര​ളീ​ര​വ​ത്തി​ലൂ​ടെ പക്ഷി​യെ സാ​ക്ഷാ​ത്ക​രി​ക്കു​ന്നു. ഞാൻ നോ​ക്കാ​ത്ത വേ​ള​യിൽ പാ​റി​പ്പ​റ​ന്നു പോയ നീ​ല​നി​റ​മാർ​ന്ന പക്ഷി​യു​ടെ നീലിമ അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തിൽ രേഖ പോലെ കാ​ണു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ അന്തർ​ദ്ധാ​നം ചെയ്ത വി​ഹം​ഗ​മ​ത്തെ എന്റെ ആന്ത​ര​നേ​ത്രം ദർ​ശി​ക്കു​ന്നു.

എന്നു് അടു​ത്ത വീ​ട്ടി​ലെ കു​ട്ടി ഉറ​ക്കെ​ച്ചൊ​ല്ലു​മ്പോൾ അതെ​ഴു​തിയ കവി​യു​ടെ രൂപം എന്റെ ചി​ത്ത​ദർ​പ്പ​ണ​ത്തിൽ പ്ര​തി​ഫ​ലി​ക്കു​ന്നു. വേ​റൊ​രു കവി​യു​ടെ​യും രൂപം അവിടെ വരാ​ത്ത​തി​നു് ഹേതു ആ കാ​വ്യ​ശൈ​ലി​യു​ടെ അന്യാ​ദൃ​ശ​സ്വ​ഭാ​വ​മാ​ണു്.

റഷൻ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​നായ സല​ഗു​പ് (Sologub 1813–1882) എഴു​തിയ ‘വളയം’എന്ന ചെ​റു​കഥ ഞാൻ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി​യാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോൾ വാ​യി​ച്ച​താ​ണു്. എങ്കി​ലും എനി​ക്ക​തു മറ​ക്കാൻ കഴി​യു​ന്നി​ല്ല. സു​ന്ദ​ര​നായ ഒരു ബാലൻ വള​യ​മു​രു​ട്ടി​ക്ക​ളി​ക്കു​ന്ന​തു് പല്ലി​ല്ലാ​ത്ത വൃ​ദ്ധൻ കാ​ണു​ന്നു. അയാൾ​ക്കും ആഗ്ര​ഹം അതു​പോ​ലെ വള​യ​മു​രു​ട്ടി​ക്ക​ളി​ക്കാൻ. അയാൾ​ക്കു വളയം കി​ട്ടി. അതും​കൊ​ണ്ടു് അയാൾ വന​ത്തിൽ പോയി ഉരു​ട്ടി​ക്ക​ളി​ക്കു​ക​യാ​യി. ആ ബാലൻ കൂ​ടെ​ക്കൂ​ടെ കമ്പു​യർ​ത്തി​യും വള​യ​ത്തിൽ തട്ടി​യു​മാ​ണു് വളയം ഓടി​ച്ച​തു്. അതു​പോ​ലെ​യൊ​ക്കെ അയാ​ളും ചെ​യ്തു. മഞ്ഞു​കാ​ല​മാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് വൃ​ദ്ധ​നു വി​നോ​ദം ദോഷം ചെ​യ്തു. അയാൾ പനി പി​ടി​ച്ചു കി​ട​പ്പി​ലാ​യി. മരി​ച്ചു പോ​കു​ക​യും ചെ​യ്തു. വാർ​ദ്ധ​ക്യം രണ്ടാം ബാ​ല്യ​മാ​ണ​ല്ലോ. അതി​ന്റെ ചാ​പ​ല്യം മു​ഴു​വൻ അയാൾ കാ​ണി​ച്ചു. ലോ​ക​ത്തോ​ടു് എല്ലാ​ക്കാ​ല​ത്തേ​ക്കു​മാ​യി യാത്ര പറ​യു​ക​യും ചെ​യ്തു.

എന്നു പതി​നൊ​ന്നാം ശതാ​ബ്ദ​ത്തി​ലെ ജാ​പ്പ​നീ​സ് എഴു​ത്തു​കാ​രി​യായ ലേഡി സാ​രാ​ഷീ​നാ. (parsley = മണ​മു​ള്ള ഇല​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ ഒരു ചെടി) ബാ​ല്യ​കാ​ല​ത്തു് വീ​ട്ടി​ന​ടു​ത്തു​ള്ള റോ​സാ​പ്പൂ​ന്തോ​ട്ട​ത്തിൽ കയറി ആരു​മ​റി​യാ​തെ ഞാൻ പൂ​ക്കൾ ഇറു​ത്തെ​ടു​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. റോ​സാ​പ്പൂ കണ്ടോ എങ്കിൽ ഞാൻ അടർ​ത്തി​യെ​ടു​ത്ത​തു​ത​ന്നെ. ഇപ്പോൾ അതു ചെ​യ്യാ​റി​ല്ല. ആഗ്ര​ഹ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും.

സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചും ഇതു​ത​ന്നെ​യാ​ണു് എന്റെ മാ​ന​സി​ക​നില. എത്ര പരി​വൃ​ത്തി​യാ​ണു് ഞാൻ സി. വി. രാ​മൻ​പി​ള്ള യുടെ ‘മാർ​ത്താ​ണ്ഡ​വർ​മ്മ’യും ചന്തു​മേ​നോ​ന്റെ ‘ഇന്ദു​ലേഖ’യും വാ​യി​ച്ച​തു്. കെ. ദാ​മോ​ദ​ര​നാ​ണു് (സി. വി. കു​ഞ്ഞു​രാ​മ​ന്റെ പു​ത്രൻ) 1945-ൽ. എനി​ക്കു മോ​പ​സാ​ങ്ങി​ന്റെ In the Moonlight എന്ന കഥ വാ​യി​ക്കാൻ നിർ​ദ്ദേ​ശം നല്കി​യ​തു്. അന്നു​തൊ​ട്ടു് ഞാനതു വീ​ണ്ടും വീ​ണ്ടും വാ​യി​ക്കു​ന്നു. ചെ​ക്കോ​വി​ന്റെ ‘ഡാർ​ലി​ങ്‘ എന്ന കഥ എത്ര പരി​വൃ​ത്തി ഞാൻ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു് പറയാൻ വയ്യ. യൂ​ക്കി​യോ മീഷീമ യുടെ The Sound of Waves പ്യേർ​ലോ​തി​യു​ടെ (Pierre Loti 1850–1923) The Iceland Fisherman ക്നൂ​ട്ടു് ഹാം​സൂ​ണി​ന്റെ Victoria ഇവ​യെ​ല്ലാം അനേകം തവണ ഞാൻ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. എന്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണി​തു്? പനി​നീർ​പ്പൂ​വി​ന്റെ ഉള്ള് കൂ​ടു​തൽ ചു​വ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന​തു പോലെ കല​യു​ടെ അരു​ണിമ ഈ രച​ന​ക​ളു​ടെ​യെ​ല്ലാം അന്തർ​ഭാ​ഗ​ത്തു് ഉണ്ടു് എന്ന​താ​ണു് ഉത്ത​രം. ശ്രീ. സക്ക​റിയ ‘ഭാ​ഷാ​പോ​ഷി​ണി’യിൽ എഴു​തിയ ‘ഡി​ക്യു​ലാ​യു​ടെ ഉമ്മ’ എന്ന കഥയിൽ ഈ സവി​ശേ​ഷ​ത​യി​ല്ല. ഒരു​ത്തൻ സ്നേ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്ന പെ​ണ്ണി​നെ വേ​റൊ​രു​ത്തൻ കെ​ട്ടി. അവൾ ഗർഭം ധരി​ച്ചു ഭർ​ത്താ​വിൽ നി​ന്നു്. പക്ഷേ, അവൾ​ക്കു് സി​സ്സേ​റി​യൻ ശസ്ത്ര​ക്രിയ വേണം. അതി​നു് രക്ത​വും വേണം. പൂർവ കമി​താ​വ് താ​ന​റി​യാ​തെ സ്വ​വർ​ഗ്ഗ​ര​തി​ക്കു് വി​ധേ​യ​നാ​യി സ്വ​ന്തം രക്ത​വും കൊ​ണ്ടു് തി​രി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു. ഇതാ​ണു് രക്ത​ബ​ന്ധം. എല്ലാ​വി​ധ​ത്തി​ലും രക്ത​ബ​ന്ധം തന്നെ. മറ്റാ​രും കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യാ​ത്ത വിഷയം താൻ പ്ര​തി​പാ​ദി​ച്ചു​വെ​ന്നു് സക്ക​റി​യ​യ്ക്കു് അഭി​മാ​നി​ക്കാം. എന്നാൽ എനി​ക്കു് ഇക്കഥ ഒരി​ക്കൽ​ക്കൂ​ടി വാ​യി​ക്കാൻ വയ്യ. ഹേതു സ്പ​ഷ്ട​മാ​ണു്. വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​ന്റെ ധിഷണ കൊ​ണ്ടു​മാ​ത്രം പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കാ​വു​ന്ന ആശയം മാ​ത്ര​മേ ഇതി​ലു​ള്ളു. ചെ​ക്കോ​വി​ന്റെ​യും മോ​പാ​സാ​ങ്ങി​ന്റെ​യും കഥ​ക​ളി​ലെ ആശയം വി​കാ​ര​മാ​യി മാ​റു​ന്നു. സക്ക​റി​യ​യു​ടെ കഥ​യി​ലെ ആശയം മു​ഴ​ച്ചു നിൽ​ക്കു​ന്നു. സു​ന്ദ​രി​യു​ടെ ഒരു​പ​ല്ല് ഉന്തി നിൽ​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ.

ശ്രീ. സേതു വി​ന്റെ ‘മറ്റൊ​രു രാ​ത്രി​യിൽ’ എന്ന ചെ​റു​ക​ഥ​യി​ലെ പ്ര​ധാ​ന​ക​ഥാ​പാ​ത്ര​മായ അച്ചു​തൻ​നാ​യ​രോ​ടു് ആരെ​ങ്കി​ലും ‘അച്ചു​തൻ​നാ​യ​രേ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കഥ പറയൂ’ എന്നു പറ​ഞ്ഞാൽ അയാൾ ഉടനെ തു​ട​ങ്ങും ‘ഞാൻ കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​ത്തു് കഷ്ട​പ്പെ​ട്ടെ​ങ്കി​ലും പ്രാ​യം കൂ​ടി​യ​തോ​ടെ ഭാ​ഗ്യ​ങ്ങൾ എന്നെ പൊ​തി​ഞ്ഞു. ക്ര​മേണ ഞാൻ മഹ​ത്ത്വ​മാർ​ജ്ജി​ച്ചു. എന്തെ​ല്ലാം ഞാൻ അനു​ഭ​വി​ച്ചു? ഏതെ​ല്ലാം രാ​ജ്യ​ങ്ങൾ സന്ദർ​ശി​ച്ചു. എന്നെ​പ്പോ​ലെ അനു​ഭ​വ​സ​മ്പ​ത്തു​ള്ള​വർ വേ​റെ​യാ​രു​ണ്ടു്. പക്ഷേ, പ്രാ​യം കൂ​ടി​യ​പ്പോൾ എനി​ക്കു മോ​ഹ​ഭം​ഗ​മു​ണ്ടാ​യി. ഞാൻ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി പരി​ഷ്കാ​ര​വും അതി​നോ​ടു ചേർ​ന്ന ഔന്ന​ത്യ​വു​മെ​ല്ലാം പൊ​ള്ള​യാ​ണെ​ന്നു്. അം​ബ​ര​ത്തെ സ്പർ​ശി​ക്കു​ന്ന സൗ​ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ അന്തർ​ഭാ​ഗ​ത്തു് നൃ​ശം​സ​ത​യേ​യു​ള്ളു. അന്യ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ വി​ശാ​ല​മാർ​ഗ്ഗ​ങ്ങ​ളി​ലെ ചലനം യഥാർ​ത്ഥ​മായ ചല​ന​മ​ല്ല ജഡ​ത​യു​ടെ മറ്റൊ​രു രൂ​പ​മാ​ണു് അതു്. ഈ കാ​പ​ട്യ​ത്തിൽ നി​ന്നു് രക്ഷ​പ്പെ​ടാ​നാ​യി ഞാൻ നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് തി​രി​ച്ചു​പോ​രാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു. പൊ​ള്ള​യായ സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​നി​ധി​ക​ളായ എന്റെ മക്കൾ തല​മു​റ​ക​ളി​ലെ വി​ട​വു​കൾ നിർ​ല്ല​ജ്ജം പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് എന്നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു എനി​ക്കു ഭ്രാ​ന്താ​ണെ​ന്നു്. ഞാൻ നാ​ട്ടി​ലെ​ത്തി. അന്ത​സ്സാ​ര​ശൂ​ന്യ​മായ പാ​ശ്ചാ​ത്യ​സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ കരാ​ള​ഹ​സ്ത​ങ്ങൾ എന്റെ ഗള​നാ​ളം ഞെ​രി​ക്കാൻ നീ​ണ്ടു വരി​ക​യാ​യി. മദാ​മ്മ​മാ​രു​ടെ നഗ്ന നൃ​ത്തം കാണാൻ കൊ​തി​ച്ച കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​കൾ എന്റെ വീ​ട്ടിൽ കേബിൾ റ്റി. വി. ഉണ്ടോ എന്നു ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു. ഈ ക്രൂ​ര​ത​യിൽ നി​ന്നു് എനി​ക്കു് രക്ഷ​പ്പെ​ടാ​നാ​വി​ല്ല. മരണമേ എനി​ക്കു സ്ഥി​ര​മായ ആശ്വാ​സം നൽകൂ’.

ഞാ​നെ​ഴു​തിയ ഈ ആത്മ​ഗ​ത​ത്തി​നു് കഥാ​ഗ​തി​യു​മാ​യി വലിയ വ്യ​ത്യാ​സ​മു​ണ്ടാ​കാ​നി​ട​യി​ല്ല. ഇതിൽ നി​ന്നു് ഒറ്റ നോ​ട്ട​ത്തിൽ​ത്ത​ന്നെ വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു ഗ്ര​ഹി​ക്കാം ഇതി​വൃ​ത്ത​ത്തി​നു് പു​തു​മ​യൊ​ന്നു​മി​ല്ലെ​ന്നു്. തല​മു​റ​ക​ളു​ടെ വി​ഭി​ന്ന​ത​യും പരി​ഷ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ പൊ​ള്ള​ത്ത​ര​വും ശതാ​ബ്ദ​ങ്ങ​ളാ​യി പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യാ​ണു് രാ​ജ്യ​മെ​മ്പാ​ടും. ആ പ്ര​തി​പാ​ദ​ന​ത്തിൽ വ്യ​ത്യ​സ്തത—വേ​രി​യേ​ഷൻ—വരു​ത്തി​യാ​ലേ കഥ​യ്ക്കു് അന്യാ​ദൃ​ശ​സ്വ​ഭാ​വം വരൂ. പത്തു​മ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ചി​ത്ര​ങ്ങൾ പ്ര​തി​ഭ​യു​ള്ള പത്തു ചി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാർ വര​ച്ചാൽ ഓരോ​ന്നി​നും അന്യാ​ദൃ​ശ​സ്വ​ഭാ​വം ഉണ്ടാ​കും. സേ​തു​വി​ന്റെ കഥ​യി​ലെ സർവ സാ​ധാ​ര​ണ​ത്വം പീ​ഡാ​ജ​ന​ക​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യു​ന്ന വി​ഷ​യ​ത്തി​നു് നൂതന മൂ​ല്യം പ്ര​ദാ​നം ചെ​യ്തു് ‘ചൈ​ത​ന്യ​ധ​ന്യ’മായ രീ​തി​യിൽ ആവി​ഷ്ക​രി​ച്ചാ​ലേ കല​യാ​വൂ. ആ കല ഇക്ക​ഥ​യിൽ ഇല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് കഥാ​പാ​ത്ര​ത്തി​ന്റെ അന്ത്യം നമ്മ​ളെ സപർ​ശി​ക്കാ​ത്ത​തു്. ഓസ്കർ വൈൽ​ഡി​ന്റെ ഒരു പ്ര​യോ​ഗം കട​മെ​ടു​ക്ക​ട്ടെ. മന​സ്സ് കരി​ങ്ക​ല്ലു​പോ​ലെ​യു​ള്ള​വർ​ക്കു മാ​ത്ര​മേ അച്ചു​തൻ​നാ​യ​രു​ടെ ട്രാ​ജ​ഡി​യിൽ ചി​രി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാ​നാ​കൂ.

1. ഞാൻ ശം​ഖും​‌​മു​ഖം കട​പ്പു​റ​ത്തു നിൽ​ക്കു​മ്പോൾ നീ​ല​ക്ക​ട​ലിൽ സാ​മാ​ന്യം വലി​പ്പ​മു​ള്ള യാ​ന​പാ​ത്രം നീ​ങ്ങു​ന്ന​തും അതു ക്ര​മേണ ചെ​റു​താ​യി ചെ​റു​താ​യി വരു​ന്ന​തും ഒടു​വിൽ ഒരു ബി​ന്ദു​വാ​യി മാ​റു​ന്ന​തും അതിൽ സാ​യാ​ഹ്ന​സൂ​ര്യൻ അരു​ണ​ര​ശ്മി​കൾ വീ​ഴ്ത്തി സി​ന്ദൂ​ര​പ്പൊ​ട്ടാ​ക്കി മാ​റ്റു​ന്ന​തും കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്.

2. നോ​ക്കെ​ത്താ​ത്ത​ദൂ​ര​ത്തോ​ളം ജന​ങ്ങൾ ഇരി​ക്കു​മ്പോൾ മഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി ഉന്ന​ത​മായ പ്ലാ​റ്റ്ഫോ​മിൽ കാ​ലു​കൾ പി​റ​കോ​ട്ടാ​ക്കി വച്ചു് ഇരു​ന്നു് മന്ദ​സ്മി​ത​ത്തോ​ടെ പ്ര​സം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തു് ഞാൻ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. ആർ​ജ്ജ​വ​മാർ​ന്ന ആ പ്ര​സം​ഗം കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്.

3. പു​രു​ഷ​ന്മാർ​ക്കു പോലും രാ​ഗ​മു​ള​വാ​ക്കു​ന്ന അതി​സൗ​ന്ദ​ര്യ​മു​ള്ള ഹരീ​ന്ദ്ര​നാഥ ചട്ടോ​പാ​ദ്ധ്യയ ആല​പ്പുഴ സനാതന ധർ​മ്മ​വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തി​ലെ ആനി ബെ​സ​ന്റ് ഹോളിൽ കവി​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു പ്ര​സം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തും യു​വ​തി​കൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സൗ​ന്ദ​ര്യം കണ്ണു​കൾ കൊ​ണ്ടു് പഠനം ചെ​യ്യു​ന്ന​തും ഞാൻ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. വർ​ഷ​ങ്ങൾ ഏറെ കഴി​ഞ്ഞു് അതേ ഹരീ​ന്ദ്ര​നാ​ഥ് സ്ഥൂ​ല​ഗാ​ത്ര​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി വൈ​രൂ​പ്യ​ത്തി​നു് ആസ്പ​ദ​മാ​യി ഒരു സു​ന്ദ​രി​പ്പെൺ​ക്കു​ട്ടി​യോ​ടു കൂടി തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ ടൗൺ ഹോളിൽ ‘കേഡ് സെ​ല്ല​റാ’യി അഭി​ന​യി​ക്കു​ന്ന​തു ഞാൻ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു മുൻ​പു​ള്ള ചേ​തോ​ഹാ​ര​മായ പ്ര​സം​ഗ​വും വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു ശേ​ഷ​മു​ള്ള പരു​ക്കൻ പ്ര​സം​ഗ​വും ഞാൻ കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്.

4. സങ്ക​ല്പാ​തീ​ത​മായ വേ​ഗ​ത്തിൽ ചങ്ങ​മ്പുഴ പരു​ക്കൻ മല​യാ​ള​പ​ദ​ങ്ങ​ളെ ശു​ദ്ധ​സം​ഗീ​ത​മാ​ക്കി കവി​ത​യെ​ഴു​തു​ന്ന​തു ഞാൻ പല തവണ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. ആ പദ​ങ്ങൾ ചി​റ​കു​ക​ളാർ​ന്നു രാ​ജ​ഹം​സ​ങ്ങ​ളാ​യി എന്റെ ഹൃ​ദ​യ​സ​ര​സ്സിൽ മെ​ല്ലെ നീ​ങ്ങു​ന്ന​തു ഞാൻ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്.

ചേർ​ത്തല ബ്രാൻ​ഡി​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന ഒരു സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​ന്റെ വാർ​ഷി​ക​മാ​ഘോ​ഷി​ക്കു​ന്ന വേ​ള​യിൽ മല​യാ​റ്റൂർ രാ​മ​കൃ​ഷ്ണൻ, മല​യാ​ള​നാ​ടു് പത്രാ​ധി​പർ എസ്. കെ. നായർ, കാ​ക്ക​നാ​ടൻ ഇവ​രോ​ടൊ​രു​മി​ച്ചു ഞാനും പോ​യി​രു​ന്നു. സമ്മേ​ള​നം കാ​ല​ത്തു്. എല്ലാ​വ​രും പ്ര​സം​ഗി​ച്ചു. മീ​റ്റിം​ഗ് കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞാൻ മല​യാ​റ്റൂർ രാ​മ​കൃ​ഷ്ണ​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു: “എന്റെ പ്ര​സം​ഗം എങ്ങ​നെ​യി​രു​ന്നു” ഉടനെ അദ്ദേ​ഹം മറു​പ​ടി നൽകി: “അസാ​ധാ​ര​ണ​മായ വി​ധ​ത്തിൽ ബോ​റി​ങ്ങാ​യി​രു​ന്നു”.

ഞങ്ങൾ നാ​ലു​പേർ അലൈ​നിൽ നി​ന്നു് ദു​ബാ​യി നഗ​ര​ത്തി​ലേ​യ്ക്കു പോ​കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അങ്ങ​ക​ലെ നാ​ല​ഞ്ചു ഒട്ട​ക​ങ്ങൾ മെ​ല്ലെ നട​ക്കു​ന്നു. കാറ് നിർ​ത്തി ഞങ്ങൾ പാ​ത​യു​ടെ ഒരു വശ​ത്തു നി​ന്നു മണൽ​ക്കാ​ടു നോ​ക്കി. കുറെ നേരം നോ​ക്കി​യ​ശേ​ഷം ഓരോ ആളും കാ​റി​ന​ക​ത്തു കയറി ഇരു​ന്നു. അവർ ഞാൻ തി​രി​ച്ചു​ക​യ​റാൻ കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ, ഞാൻ അത​റി​യു​ന്നി​ല്ല. ക്ഷമ കെ​ട്ട​പ്പോൾ കേരള സമാ​ജ​ത്തി​ന്റെ സെ​ക്ര​ട്ട​റി ശ്രീ. സോമൻ എന്നോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു: “സാർ മണൽ​ക്കാ​ടു കണ്ടു തീർ​ന്നി​ല്ലേ?” അതു​കേ​ട്ടു ഞാൻ കാ​റി​ന​ടു​ത്തേ​യ്ക്കു ചെ​ന്നു.

മല​യാ​റ്റൂർ രാ​മ​കൃ​ഷ്ണ​നും സോ​മ​നും ജയി​ക്ക​ട്ടെ എന്നു ഞാൻ എഴു​തു​മാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ, കഷ്ടം മല​യാ​റ്റൂർ ഇന്നി​ല്ല​ല്ലോ. എങ്കി​ലും ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യിൽ ‘സ്വ​പ്ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പു​സ്ത​കം’ എന്ന കഥ​യെ​ഴു​തിയ ശ്രീ. മോ​ഹൻ​ദാ​സ് ശ്രീ​കൃ​ഷ്ണ​പു​ര​ത്തോ​ടു് എനി​ക്കു പറ​യാ​വു​ന്ന വാ​ക്കു​കൾ അവർ എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി നേ​ര​ത്തേ പറ​ഞ്ഞ​ല്ലോ. ശ്രീ. മോ​ഹൻ​ദാ​സ് താ​ങ്ക​ളു​ടെ കഥ അസാ​ധാ​ര​ണ​മായ വി​ധ​ത്തിൽ ബോ​റി​ങ്ങാ​ണു്. താ​ങ്കൾ കല​യു​ടെ മണ്ഡ​ല​മെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചു് മണൽ​ക്കാ​ടു നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു്.

ഒരു​ത്തൻ സ്വ​പ്നം കാ​ണു​ന്ന​തെ​ല്ലാം കു​റി​ച്ചു വയ്ക്കു​ന്നു. സ്വ​പ്നം ചി​ലർ​ക്കു ചില കാ​ല​മൊ​ത്തി​ടും എന്നു അയാ​ളു​ടെ മു​ത്ത​ശ്ശി പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ ഒരു സ്വ​പ്നം നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​മാ​യി​ത്ത​ന്നെ ആവിർ​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു. കഥാ​കാ​ര​ന്റെ സങ്കൽ​പ്പ​ങ്ങൾ പാ​രാ​യ​ണ​വേ​ള​യിൽ വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​ന്റെ​യും സങ്കൽ​പ്പ​ങ്ങ​ളാ​യി മാ​റു​മ്പോ​ഴാ​ണു് കഥ വി​ജ​യ​ത്തി​ലെ​ത്തു​ന്ന​തു്. ഒരു​ദാ​ഹ​ര​ണം ശ്രീ. എം. ടി. വാ​സു​ദേ​വൻ​നാ​യ​രു​ടെ ‘വാ​ന​പ്ര​സ്ഥ’മെന്ന കഥ. ഇവിടെ കഥാ​കാ​രൻ വേറെ, കഥ വേറെ, വാ​യ​ന​ക്കാ​രൻ വേറെ എന്നു തോ​ന്നു​ന്നി​ല്ല. എല്ലാം ഒന്നാ​കു​ന്നു. ഉപ​ന്ന്യാ​സ​ത്തി​ന്റെ രീ​തി​യി​ലെ​ഴു​തിയ മോ​ഹൻ​ദാ​സി​ന്റെ കഥ​യി​ലെ സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ അതിലെ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളാ​യി മാ​ത്രം നിൽ​ക്കു​ന്നു. അതിൽ ഹൃ​ദ​യ​സം​വാ​ദ​മി​ല്ല.

സൊ​ക്ര​ട്ടീ​സ്, പ്ലേ​റ്റോ, ബു​ദ്ധൻ, യേ​ശു​ക്രി​സ്തു, മഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി ഇവർ ജനി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ ലോക ജനത ഇപ്പോ​ഴും കാ​ട്ടാ​ള​ന്മാ​രാ​യി കഴി​ഞ്ഞു കൂ​ടി​യേ​നേ. മനു​ഷ്യ​രാ​ശി​യു​ടെ മന​സ്സു തു​റ​ന്നു് അവരിൽ ഐശ്വ​രാം​ശം ഉണ്ടെ​ന്നു് എല്ലാ​വ​രെ​യും ഗ്ര​ഹി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ആ ഐശ്വ​രാം​ശ​ത്തി​ലേ​യ്ക്കു മനു​ഷ്യ​നെ എടു​ത്തു് ഉയർ​ത്തു​ക​യും ചെയ്ത മഹാ​ന്മാ​രാ​ണു് ഇവർ. ഇവ​രി​ലൊ​രാ​ളായ മഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി​യെ ഇൻ​ഡ്യ​യെ നി​ന്ദി​ക്കു​ന്നു എന്ന​തി​ന്റെ പേരിൽ മാ​ത്രം ഒന്നാം​കിട എഴു​ത്തു​കാ​ര​നാ​യി സാ​യ്പ​ന്മാർ ഉയർ​ത്തി​വ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന പത്താം​കിട എഴു​ത്തു​കാ​ര​നായ സൽമാൻ റു​ഷ്ദി അക്ഷ​ന്ത​വ്യ​മായ വി​ധ​ത്തിൽ നി​ന്ദി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. അപ​മാ​നി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ നേർ​ക്കു​ള്ള ഈ നി​ന്ദ​ന​വും അപ​മാ​ന​വും യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ ഭാ​ര​തീ​യ​രു​ടെ നേർ​ക്കു​ള്ള നി​ന്ദ​ന​വും അപ​മാ​ന​വു​മാ​ണു് (റ്റൈം വാരിക ഏപ്രിൽ 13). മോ​ഹൻ​ദാ​സ്ഗാ​ന്ധി എന്നു മാ​ത്രം പേരു നൽകി എഴു​തിയ ആ ലേ​ഖ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ പു​രീ​ഷം വാ​രി​യെ​റി​ഞ്ഞു റു​ഷ്ദി. മൂ​ക്കു് പൊ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു് വാ​യി​ക്കുക ഇനി​യു​ള്ള ഭാഗം.

1. ഗ്രാ​മ​ജീ​വി​ത​ത്തെ വാ​ഴ്ത്തിയ ഗാ​ന്ധി ബിർ​ല​യെ​പ്പോ​ലു​ള്ള കോ​ടീ​ശ്വ​ര​ന്മാ​രെ ആശ്ര​യി​ച്ചാ​ണു് ജീ​വി​ച്ച​തു്.

2. സസ്യ​ഭ​ക്ഷ​ണം, മല​ശോ​ധന, മനു​ഷ്യ​മ​ല​ത്തി​ന്റെ പ്ര​യോ​ജ​നം ഇവ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് കി​റു​ക്കൻ സി​ദ്ധാ​ന്ത​ങ്ങൾ ഗാ​ന്ധി​ജി​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

3. നഗ്ന​ക​ളായ യു​വ​തി​മാ​രോ​ടൊ​പ്പ​മാ​ണു് ഗാ​ന്ധി രാ​ത്രി മു​ഴു​വൻ ഉറ​ങ്ങി​യ​തു്. അതു ബ്ര​ഹ്മ​ചാ​രി​യു​ടെ പരീ​ക്ഷ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു​പോ​ലും.

4. വി​ര​ലി​ലെ​ണ്ണാ​വു​ന്ന കുറെ കി​റു​ക്ക​ന്മാർ മാ​ത്ര​മേ ഇന്നു ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ തത്ത്വ​ചി​ന്ത​യിൽ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു​ള്ളൂ.

5. റ്റൈ​പ്റൈ​റ്റ​റി​നു പകരം പെൻ​സി​ലും ബി​സ്നെ​സ്സ്യൂ​ട്ടി​നു പകരം കടി​ദേശ വസ്ത്ര​ശ​ക​ല​വും നിർ​മ്മാ​ണ​ശാ​ല​യ്ക്കു പകരം ഉഴു​തി​ട്ട വയ​ലു​മാ​ണു് ഗാ​ന്ധി​യ്ക്കു വേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​തു്.

6. കോൺ​ഗ്ര​സ് സമ്മേ​ള​ന​ത്തിൽ ജിന്ന ഗാ​ന്ധി​യെ മഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി​യെ​ന്നു വി​ളി​ക്കാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു് കോൺ​ഗ്ര​സു​കാർ അക്ര​മാ​സ​ക്ത​രാ​യി. ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ അനു​ച​ര​ന്മാർ ജി​ന്ന​യെ കൂ​വി​യി​രു​ത്തി. സ്വാർ​ത്ഥ​ര​ഹി​ത​നെ​ന്നും വി​ന​യ​സ​മ്പ​ന്ന​നെ​ന്നും ആത്മ​പ്ര​ശംസ നട​ത്തു​ന്ന ഗാ​ന്ധി അതു തട​ഞ്ഞി​ല്ല.

7. What, then, is greatness? In what does it reside? എന്നു ചോ​ദി​ച്ചി​ട്ടു് റു​ഷ്ദി പറ​യു​ന്നു ഗാ​ന്ധി​ക്കു മഹ​ത്ത്വ​മി​ല്ലെ​ന്നു്.

ഇനി​യു​മു​ണ്ടു് വൃ​ത്തി​കെ​ട്ട പ്ര​സ്താ​വ​ങ്ങൾ. അക്ര​മ​രാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലൂ​ടെ നമ്മു​ടെ നാ​ടി​നെ ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​രിൽ നി​ന്നു് മോ​ചി​പ്പി​ച്ച ഋഷി​തു​ല്യ​നായ ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ നേർ​ക്കു് പു​രീ​ഷം വാ​രി​യെ​റി​യു​ക​യാ​ണു് റു​ഷ്ദി. ഇതിനെ എതിർ​ത്തി​ല്ലെ​ങ്കിൽ നമ്മൾ മനു​ഷ്യ​ര​ല്ലാ​തെ​യാ​യി​ത്തീ​രും.

പോ​ള​ണ്ടി​ലെ ചല​ച്ചി​ത്ര സം​വി​ധാ​യ​കൻ ക്രി​ഷ്തോ​ഫ് കീ​സ്സി​ലോ​വ്സ്കി​യു​ടെ ‘Three Colours: Blue, White, Red’ എന്ന ചല​ന​ചി​ത്ര​ത്രി​ത​യം (trilogy) സി​നി​മ​യു​ടെ മണ്ഡ​ല​ത്തി​ലെ വി​സ്മ​യ​മാ​ണെ​ന്നു് നി​രൂ​പ​കർ പറ​യു​ന്നു. ഫ്ര​ഞ്ചു് പതാ​ക​യു​ടെ നീലം, വെ​ളു​പ്പ്, ചു​വ​പ്പു് (ഇട​ത്തേ​യ​റ്റം നീല നിറം, പി​ന്നീ​ടു് വെ​ളു​ത്ത നിറം, അതിനു ശേഷം ചു​വ​ന്ന നിറം) ഇവയെ അവ​ലം​ബി​ച്ചു് നിർ​മ്മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​താ​ണു് ഈ മൂ​ന്നു ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും. അവ യഥാ​ക്ര​മം ഫ്ര​ഞ്ചു് വി​പ്ല​വ​ത്തി​ന്റെ “ആദർ​ശ​ങ്ങ​ളായ” സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം, സമ​ത്വം, സാ​ഹോ​ദ​ര്യം ഇവ​യ്ക്കു് പ്ര​തി​നി​ധീ​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു. ഈ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളൂ​ടെ സ്ക്രി​പ്റ്റു​കൾ ഒറ്റ​പ്പു​സ്ത​ക​മാ​ക്കി ഇം​ഗ്ല​ണ്ടി​ലെ ‘Faber and Faber’ പ്ര​സാ​ധ​ക​ന്മാർ പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. (Three Colours Trilogy – Blue, White, Red, Krysztof Keislowski and Krysztof Kiesiewicz, Translated by Danusia Stock, pp. 291, 1998) ചല​ച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ സാ​മാ​ന്യ​മാ​യും കി​സ്സി​ലോ​വ്സ്കി ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ സവി​ശേ​ഷ​മാ​യും താ​ല്പ​ര്യ​മു​ള്ള​വർ​ക്കു് ഹർ​ഷാ​തി​ശ​യ​മു​ള​വാ​ക്കു​ന്ന​താ​ണു് ഈ സ്ക്രി​പ്റ്റു​ക​ളു​ടെ സമാ​ഹാ​രം. നമ്മു​ടെ സ്ക്രി​പ്റ്റ് എഴു​ത്തു​കാർ​ക്കും ഇതു് പ്ര​യോ​ജ​നം ചെ​യ്യും. രണ്ടു് ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഹ്ര​സ്വ​മാ​യി പറ​യാ​നേ സ്ഥ​ല​മു​ള്ളൂ. പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ത്തിൽ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​മെ​ന്നു് തോ​ന്നു​ന്ന​തു് യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ പാ​ര​ത​ന്ത്ര്യ​മാ​ണെ​ന്നു് വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നു കീ​സ്സ്ലോ​വ്സ്കി.

ഭർ​ത്താ​വി​നോ​ടും മക​ളോ​ടും കൂടി ജൂലി കാറിൽ സഞ്ച​രി​ച്ച​പ്പോൾ അപ​ക​ട​മു​ണ്ടാ​യി. അതിൽ ഭർ​ത്താ​വും മകളും മരി​ച്ചു. ആശു​പ​ത്രി​യി​ലായ ജൂലി രക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു. അന്നു തൊ​ട്ടു് എല്ലാം മറ​ന്നു് അവൾ ജീ​വി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു. ആ ജി​വി​ത​മാ​ണു് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​മാ​യി അവൾ കണ്ട​തു്. ഭർ​ത്താ​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള സ്മ​ര​ണ​കൾ പോലും അവൾ പരി​ത്യ​ജി​ച്ചു. പക്ഷേ, സ്നേ​ഹ​മെ​ന്ന കെ​ണി​യിൽ നി​ന്നു് അവൾ​ക്കു് മു​ക്തി നേടാൻ കഴി​യു​ന്നി​ല്ല. ഗാ​ന​ര​ച​യി​താ​വാ​യി​രു​ന്നു ഭർ​ത്താ​വ്. സ്നേ​ഹം കൊ​ണ്ടേ ലോ​ക​ത്തി​നു് രക്ഷ​യു​ള്ളൂ എന്നു് വി​ശ്വ​സി​ച്ച അയാ​ളു​ടെ ഗാ​ന​ത്തി​ന്റെ ലയ​ത്തിൽ മു​ങ്ങി നി​സ്സ​ഹാ​യാ​വ​സ്ഥ​യിൽ ജൂലി കര​യു​മ്പോൾ ചല​ച്ചി​ത്രം അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു. വി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ തട​വ​റ​യിൽ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണു് അവൾ.

‘White’ എന്ന ചി​ത്ര​ത്തി​ലെ പ്ര​ധാന കഥാ​പാ​ത്രം കരോ​ളാ​ണു്. അയാൾ​ക്കു് ധ്വ​ജ​ഭം​ഗം. അതു​കൊ​ണ്ടു് ഭാര്യ അയാളെ ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചു.

ജഡ്ജി കരോ​ളി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു:

When did intercourse stop?

കരോൾ:

Intercourse… we haven’t made love since we got married.

ഒരു നാ​ട്ടു​കാ​ര​ന്റെ സഹാ​യ​ത്തോ​ടെ പോ​ള​ണ്ടി​ലെ​ത്തിയ കരോൾ ധനി​ക​നാ​യി. താൻ മരി​ച്ചു​വെ​ന്നു് അഭി​ന​യി​ക്കു​ക​യാ​യി അയാൾ. ‘ശവ​സം​സ്കാര’ത്തി​നെ​ത്തു​ന്ന ഭാര്യ അയാളെ തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. അയാൾ അവ​ളെ​യും. പക്ഷേ, ഫല​മി​ല്ല. കരോൾ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ലാ​യി. കരി​ഞ്ച​ന്ത​യിൽ പണം സമ്പാ​ദി​ച്ച​തും മര​ണ​മ​ഭി​ന​യി​ച്ച​തും ആകാം അയാ​ളു​ടെ പേ​രി​ലു​ള്ള കു​റ്റം. ഭാ​ര്യ​യെ ഉദ്ദേ​ശി​ച്ചു് ‘You’ll let her know I’m here’ എന്നു് കരോൾ ഗാർ​ഡി​നോ​ടു് പറ​യു​ന്നു. കമ്പി​വ​ല​യ്ക്ക​പ്പു​റ​ത്തു് കൈ​വീ​ശു​ന്ന നിഴൽ കണ്ടു് അയാൾ കര​യു​മ്പോൾ ചല​ച്ചി​ത്രം അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു.

ഏതു മഹ​നീ​യ​മായ ചല​ച്ചി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ കഥയും ഹ്ര​സ്വ​മാ​യി പറ​ഞ്ഞാൽ അതു് പരി​ഹാ​സ്യ​മാ​കു​മെ​ന്നു് അറി​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു തന്നെ​യാ​ണു് ഞനി​ത്ര​യും കു​റി​ച്ച​തു്. അതി​നാൽ പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​യായ കീ​സ്സി​ലോ​വ്സ്കി​യു​ടെ സ്ക്രി​പ്റ്റു​കൾ തന്നെ വാ​യി​ച്ചു നോ​ക്കാൻ ഞാൻ വാ​യ​ന​ക്കാ​രോ​ടു് അഭ്യർ​ത്ഥി​ക്കു​ന്നു. വാ​യി​ച്ചാൽ വി​മർ​ശ​കർ പറ​യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ‘Classic Kieslowski’ എന്നു് നമ്മ​ളും പറയും.