അമേ​രി​ക്ക​യി​ലെ ധി​ഷ​ണാ​ശാ​ലി​നി​യായ സൂസൻ സൊ​ന്റ്റാ​ഗ് (Susan Sontag ജനനം 1933) മൗ​ലി​ക​ങ്ങ​ളായ വി​മർ​ശന ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ കൂ​ടാ​തെ നോ​വ​ലു​ക​ളും എഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. അവയിൽ പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ള്ള​തു് The Volcano Lover എന്ന ചരി​ത്ര​സം​ബ​ന്ധി​യായ ആഖ്യാ​യി​ക​യ്ക്കാ​ണു്. (Historical Romance) തെ​ക്കെ ഇറ്റ​ലി​യി​ലെ നേ​പൾ​സ് ഉൾ​ക്ക​ട​ലി​ന്റെ കി​ഴ​ക്കു​ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള വെ​സൂ​വി​യ​സ് (Naples-​Vesuvius) അഗ്നി​പർ​വ്വ​ത​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഒരിം​ഗ്ലീ​ഷു​കാ​ര​നു​ണ്ടാ​കു​ന്ന നി​ര​ന്ത​ര​പീ​ഡ​യാ​ണു് ആ നോ​വ​ലി​ന്റെ പ്ര​തി​പാ​ദ്യ​വി​ഷ​യം. അഗ്നി​പർ​വ്വ​ത​ത്തി​ന്റെ അം​ശ​ങ്ങൾ ശേ​ഖ​രി​ച്ചു പരി​ശോ​ധി​ച്ചാൽ അതി​ന്റെ (അഗ്നി​പർ​വ്വ​ത​ത്തി​ന്റെ) സത്യം ഗ്ര​ഹി​ക്കാ​മെ​ന്നാ​ണു് അയാ​ളു​ടെ വി​ചാ​രം. ഇതൊരു വ്യാ​മോ​ഹ​മാ​ണ​ല്ലോ. കട​ലി​ലെ ഒരു​തു​ള്ളി വെ​ള്ള​ത്തിൽ കട​ലി​ന്റെ എല്ലാ സ്വ​ഭാ​വ​വും കാ​ണാ​മെ​ന്നു ഖലീൽ ജി​ബ്രാൻ പറ​ഞ്ഞെ​ങ്കി​ലും അതത്ര ശരി​യ​ല്ല. കവി​യു​ടെ ഭാ​വ​നാ​ത്മ​ക​മായ പ്ര​സ്താ​വ​മാ​യി മാ​ത്രം അതിനെ കണ്ടാൽ മതി. മര​ത്തെ വർ​ണ്ണി​ക്കാൻ ഉദ്യ​മി​ക്കു​ന്ന എഴു​ത്തു​കാ​രൻ അതി​ന്റെ ഒരി​ല​യെ മാ​ത്രം വർ​ണ്ണി​ച്ചാൽ മതിയോ? അതു​പോ​ലെ ഒരു സാ​ഹി​ത്യ​കൃ​തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു സമ്പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും അറി​യാൻ അതു ജനനം കൊണ്ട ഭൂ​വി​ഭാ​ഗം, നഗരം, രാ​ജ്യം ഇവ​യെ​ല്ലാം അറി​യ​ണ​മെ​ന്നു് അഭി​പ്രാ​യ​മു​ണ്ടു്.

ഇതി​ന്റെ സാ​ക്ഷാ​ത്കാ​ര​മാ​ണു് The Atlas of Literature എന്ന അതി​സു​ന്ദ​ര​മായ ഗ്ര​ന്ഥം. (General Editor Malcom Bradbury, De Agostini Editions, London, pp. 392) നോ​വ​ലെ​ഴു​ത്തു​കാർ, കവികൾ, കഥാ​കാ​ര​ന്മാർ ഇവ​രൊ​ക്കെ അവ​രു​ടെ ഭൂ​വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളോ​ടു്, നഗ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടു്, രാ​ജ്യ​ത്തോ​ടു് എങ്ങ​നെ ബന്ധ​പ്പെ​ട്ടു, ആ സ്ഥ​ല​ങ്ങൾ അവരിൽ എന്തു പ്ര​തി​ക​ര​ണ​മു​ള​വാ​ക്കി എന്നൊ​ക്കെ വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന ഇപ്പു​സ്ത​കം നമ്മു​ടെ സാ​ഹി​ത്യാ​സ്വാ​ദ​ന​ത്തെ വി​ക​സി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ദാ​ന്തെ യുടെ ഫ്ലോ​റെൻ​സ്, ഷേ​ക്സ്പി​യ​റി​ന്റെ സ്ട്രാ​റ്റ്ഫോ​ഡ് അപോൺ ഏവൻ, മൊ​ണ്ടേ ന്റെ (ഫ്ര​ഞ്ച് ഉച്ചാ​ര​ണം വി​ഭി​ന്നം) ബോർദോ (Bordeaux), വൊൾ​തേ​റി​ന്റെ പാ​രീ​സ്, ജോൺ​സ​ന്റെ ലണ്ടൻ. ഇവ​യെ​ല്ലാം ആലേ​ഖ​നം ചെ​യ്തി​ട്ടു് പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട എഡി​റ്റ​റും മറ്റു ലേ​ഖ​ക​രും മാർ​കേ​സി​ന്റെ കൊ​ളം​ബിയ, നെ​റൂ​ദ​യു​ടെ ചിലി, ഔഗു​സ്തോ റോഅ ബാ​സ്തോ​സി​ന്റെ പരാ​ഗ്വേ, ബോർ​ഹെ​സി​ന്റെ ആർ​ജ​ന്റിന, അമാദു വി​ന്റെ ബ്ര​സീൽ എന്നീ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു് എത്തു​ന്നു. ആയി​ര​മാ​യി​രം സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്മാ​രു​ടെ​യും അവ​രു​ടെ കൃ​തി​ക​ളെ​യും കു​റി​ച്ചു​ള്ള പ്ര​തി​പാ​ദ​ന​ങൾ. നമ്മൾ ഇന്നു​വ​രെ കണ്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത അവ​രു​ടെ (സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്മാ​രു​ടെ) കമ​നീ​യ​ങ്ങ​ളായ ചി​ത്ര​ങ്ങൾ. ഇൻഡോ ആം​ഗ്ലി​യൻ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്മാ​രെ​യും ഇവിടെ വി​ട്ടു​ക​ള​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല. പണ്ഡി​ത​ന്മാ​രായ വി​മർ​ശ​ക​രാ​ണു് ഇതിലെ പ്ര​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾ എഴു​തി​യ​തു്. രാ​ഷ്ട്രാ​ന്ത​രീയ പ്ര​ശ​സ്തി​യാർ​ജ്ജി​ച്ച നി​രൂ​പ​ക​രാ​ണ​ല്ലോ മാൽ​ക്കം ബ്രാ​ഡ്ബ​റി (Malcom Bradbury). അദ്ദേ​ഹ​മാ​ണു് ഇതിലെ പല പ്ര​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും രച​യി​താ​വു്. ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തി​ന്റെ സ്വ​ഭാ​വം ഗ്ര​ഹി​ക്കാൻ “Latin American Writing: A Literary Heritage Explained” എന്ന വി​ഭാ​ഗ​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഒരു ഭാഗം എടു​ത്തെ​ഴു​ത​ട്ടെ:

“Like Borges, Marquez is a very great poet who happens to write in prose; we read him with an intense pleasure that overlooks ramshackle narrative and neglect of characterization. However the great phase of Magical Realism is probably over. The currency has been devalued, become self-​conscious, self-​mocking, as in Mexican Laura Esquivel’s popular ‘Like Water For Chocolate’ (1989)” (pp. 301).

സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ​യെ​ല്ലാം കൈ​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കേ​ണ്ട പു​സ്ത​ക​മാ​ണി​തു്.

പാ​വ്ലോ കാ​സാൽ​സ് (Pablo Cassals 1876–1973) വി​ശ്വ​വി​ഖ്യാ​ത​നായ വയലൻ ചെ​ലി​സ്റ്റാ​യി​രു​ന്നു. (violoncellist. Cello – ചെലോ എന്ന​തു് ഒരു സം​ഗീ​തോ​പ​ക​ര​ണം. ചെലോ വാ​യി​ക്കു​ന്ന​യാൾ ചെ​ലി​സ്റ്റ് അല്ലെ​ങ്കിൽ വയലൻ ചെ​ലി​സ്റ്റ്). അമേ​രി​ക്കൻ പ്ര​ബ​ന്ധ​കാ​ര​നും ദീർ​ഘ​കാ​ലം Saturday Review എന്ന ഉജ്ജ്വ​ല​മായ പ്ര​സാ​ധ​ന​ത്തി​ന്റെ എഡി​റ്റ​റു​മാ​യി​രു​ന്ന നോർമൻ കസൻസ് (Norman Cousins 1912–1990) അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കണ്ട​തി​ന്റെ ഒരു വി​വ​ര​ണം ഞാൻ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. കസാൽ​സി​നു് തൊ​ണ്ണൂ​റു​വ​യ​സ്സു്. പല​ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള രോ​ഗ​ങ്ങൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് തനിയെ വസ്ത്ര​ധാ​ര​ണം ചെ​യ്യാൻ വയ്യ. നട​ക്കാൻ പ്ര​യാ​സം. Rheumatoid arthritis ആയി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ രോ​ഗ​മെ​ന്നു കസൻ​സി​നു തോ​ന്നി. ശ്വാ​സോ​ച്ഛ ്വാ​സ​ത്തി​നു തട​സ്സം സൃ​ഷ്ടി​ച്ചു എം​ഫി​സീമ (emphysema) എന്ന രോഗം. യു​വ​തി​യും സു​ന്ദ​രി​യു​മാ​യി​രു​ന്ന ഭാ​ര്യ​യു​ടെ സഹാ​യ​ത്തോ​ടെ അദ്ദേ​ഹം പീ​യാ​നോ​യു​ടെ അടു​ത്തു​വ​ന്നു് ഇരു​ന്നു. കാ​സാൽ​സി​നു വല്ലാ​ത്ത കൂനു്. നട​ത്തം വേ​ച്ചു​വേ​ച്ചു്. കൈകൾ നീ​രു​വ​ന്നു വീർ​ത്തി​രു​ന്നു. വി​ര​ലു​കൾ കൂ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു​വ​ച്ചി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹം. കാ​സാൽ​സ് ഒരു​വി​ധം പി​യാ​നോ​ക്കു് അടു​ത്തു് ഇരു​ന്നു. അതി​ന്റെ കട്ട​ക​ളിൽ അദ്ദേ​ഹം വി​ര​ലു​കൾ വച്ച​പ്പോൾ ഒരു മഹാ​ദ്ഭു​തം തന്നെ​യു​ണ്ടാ​യി. പ്ര​കാ​ശ​ത്തി​ന്റെ നേർ​ക്കു വി​രി​യു​ന്ന പൂ​മൊ​ട്ടു​കൾ പോലെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വി​ര​ലു​കൾ വി​രി​ഞ്ഞു. അവ​കൊ​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹം ദി​വ്യ​സം​ഗീ​തം പ്ര​വ​ഹി​പ്പി​ച്ചു. വി​ര​ലു​കൾ അപ്പോൾ എത്ര ശക്ത​ങ്ങൾ! എന്തൊ​രു വേ​ഗ​ത്തി​ലാ​ണു് പി​യാ​നോ​യു​ടെ കട്ട​ക​ളി​ലൂ​ടെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വി​ര​ലു​കൾ ഓടി​യ​തു്. വാ​യ​ന​ക​ഴി​ഞ്ഞു് അദ്ദേ​ഹം എഴു​ന്നേ​റ്റു. അപ്പോൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു പൊ​ക്കം കൂ​ടി​യ​തു​പോ​ലെ തോ​ന്നി. മു​തു​കി​ലെ കൂനും അപ്പോ​ഴി​ല്ല. ഒരു മണി​ക്കൂർ കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വി​ര​ലു​കൾ മു​റു​കി. കൂനു് തി​രി​ച്ചെ​ത്തി. അന്നു ടെ​ലി​വി​ഷ​ന്റെ ആളുകൾ കാ​മ​റ​യു​മാ​യി വരു​മെ​ന്നും റെ​ക്കേർ​ഡി​ങ്ങ് നട​ത്തു​മെ​ന്നും അറി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു. കാ​സാൽ​സി​നു് അതിനു സമ്മ​ത​മി​ല്ല. എങ്കി​ലും ഭാ​ര്യ​യു​ടെ നിർ​ബ​ന്ധ​ത്താൽ അദ്ദേ​ഹം വഴ​ങ്ങി. അവ​രെ​ത്തി. കാ​സാൽ​സി​ന്റെ നട്ടെ​ല്ലു് നി​വർ​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം സം​ഗീ​തോ​പ​ക​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ അടു​ത്തെ​ത്തി. ഉദാ​ത്ത​സം​ഗീ​തം ഒഴു​കു​ക​യാ​യി. ഈ മഹാ​ദ്ഭു​തം കസൻസ് ഒരു ദിവസം രണ്ടു​ത​വണ കണ്ട​താ​ണു്. പി​ന്നീ​ടു​ള്ള ഓരോ​ദി​വ​സ​വും ഇതേ​രീ​തി​യി​ലു​ള്ള പ്ര​ക്രിയ നട​ന്നു. ഐശ്വ​ര​മായ പ്ര​പ​ഞ്ച​സം​ഗീ​തം അം​ഗ​വൈ​ക​ല്യ​ത്തെ​യും രോ​ഗ​ത്തെ​യും അതി​ലം​ഘി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് ഒരു മഹാ​നി​ലൂ​ടെ ബഹിർ​ഗ്ഗ​മി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു് നമ്മൾ ഇവിടെ കാ​ണു​ന്ന​തു്.

ഇദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ​യാ​ണു് ശ്രീ. അഷ്ട​മൂർ​ത്തി​യു​ടെ ‘ഉസ്താ​ദ് അമീർ​ഖാൻ’ എന്ന രച​ന​യി​ലെ കഥാ​പാ​ത്ര​മായ ആ പേ​രു​ള്ള ഗായകൻ. (രാ​ജീ​വ്, കെ. എഴു​തിയ ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​നി​സം​ഗീ​തം ഒരു പ്ര​ദ​ക്ഷി​ണം എന്ന പു​സ്ത​ക​ത്തോ​ടു​ള്ള കട​പ്പാ​ടു് സമ്മ​തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് അഷ്ട​മൂർ​ത്തി കഥ എഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്). പ്രാ​യം കൂടിയ അമീർ​ഖാൻ ഒരു വേ​ശ്യ​യോ​ടു​കൂ​ടി കഴി​യു​ന്നു. അവ​ളാ​ണു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പരി​ച​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഭക്ഷ​ണം തയ്യാ​റാ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു്. സം​ഗീ​ത​ത്തിൽ തല്പ​ര​രായ രണ്ടു യു​വാ​ക്കൾ കൂ​ടെ​ത്താ​മ​സി​ക്കാൻ ക്ഷ​ണി​ച്ചി​ട്ടും അദ്ദേ​ഹം പോ​യി​ല്ല. മഹ​നീ​യ​മായ കല​യു​ടെ ഉപാ​സ​ക​നാ​യി അമീർ​ഖാൻ തന്നെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്ന ഗണി​ക​യോ​ടു​കൂ​ടി​ത്ത​ന്നെ താ​മ​സി​ച്ചു. ആഖ്യാ​ന​ത്തി​ന്റെ സവി​ശേ​ഷ​ത​കൊ​ണ്ടു് സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ സന്നി​വേ​ശ​ത്തി​ന്റെ ചാ​രു​ത​കൊ​ണ്ടു് ഹൃ​ദ്യ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു അഷ്ട​മൂർ​ത്തി​യു​ടെ രചന. പക്ഷേ, കഥ​യു​ടെ അർ​ത്ഥ​ന​കൾ മാ​നി​ക്കു​ന്നി​ല്ല അദ്ദേ​ഹ​മെ​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് ഇതിനെ കഥ​യെ​ന്നു വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാൻ എനി​ക്കു ധൈ​ര്യ​മി​ല്ല. (രചന ഭാ​ഷാ​പോ​ഷി​ണി മാ​സി​ക​യിൽ – ഓഗ​സ്റ്റ് 1998).

പു​രു​ഷ​ന്മാർ​ക്കു് സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ ചവി​ട്ടു് ഇഷ്ട​മാ​ണെ​ന്നു പണ്ട​ത്തെ ആളുകൾ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. അതു മറ​ന്നാ​ണു് പാർ​വ്വ​തി​യു​ടെ തോഴി ദേ​വി​യോ​ടു​പ​റ​ഞ്ഞ​തു്, പ്ര​ണ​യ​പ​രി​ഭ​വ​മ​ക​റ്റാൻ​വേ​ണ്ടി ശിവൻ കു​മ്പി​ടു​മ്പോൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ തല​യി​ലെ​ങ്ങും ചവി​ട്ട​രു​തെ​ന്നു്. ‘ശതോ​ദ​രീ നീ ചവി​ട്ട​രു​തെ​ങ്ങു​മേ’ എന്ന ഒരു വരി മാ​ത്ര​മേ ഓർ​മ്മ​യി​ലു​ള്ളൂ (ഗി​രി​ജാ​ക​ല്യാ​ണം). തോഴി അങ്ങ​നെ പറ​യേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നി​ല്ല എന്നാ​ണു് എന്റെ തോ​ന്നൽ. കാരണം തളി​രി​നു തു​ല്യ​മായ കാ​ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള പാർ​വ്വ​തി​യു​ടെ ചവി​ട്ടു് ശിവനു സു​ഖ​പ്ര​ദ​മാ​കാ​നേ വഴി​യു​ള്ളൂ. മരം പു​ഷ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേ​ണ്ടി നായിക അതിനെ ചവി​ട്ടു​മ്പോൾ ‘സര​സ​പ​ല്ലവ കോ​മ​ള​മായ’ പാദം “പരു​പ​രു​ത്ത മര​ത്തി​ല​ണ​യ്ക്ക​യാൽ പറക ചെ​റ്റൊ​രു വേദന പറ്റി​യോ?” എന്നാ​ണു് നാ​യ​ക​ന്റെ ചോ​ദ്യം അവ​ളോ​ടു് (മാ​ള​വി​കാ​ഗ്നി​മി​ത്രം). നാ​യി​ക​യ്ക്കു വേ​ദ​ന​യു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കി​ല്ല. മര​ത്തി​നു് ആഹ്ലാ​ദ​വും ജനി​ച്ചി​രി​ക്കും. തീർ​ച്ച.

ബസ്സു​ക​ളി​ലാ​ണു് ചവി​ട്ടി​നു് പ്ര​ധാ​ന്യം. പു​രു​ഷൻ സ്ത്രീ​യെ​യും സ്ത്രീ പു​രു​ഷ​നെ​യും ചവി​ട്ടും. മൃ​ദു​ല​മായ ചവി​ട്ടാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്നേ​യു​ള്ളൂ. മുൻ​പി​ല​ത്തെ സു​ന്ദ​രി​യു​ടെ കാലിൽ ചവി​ട്ടാ​നാ​യി പി​റ​കി​ലെ സീ​റ്റിൽ ഇരി​ക്കു​ന്ന​വൻ അറി​യാ​ത്ത​മ​ട്ടിൽ കാലു് മെ​ല്ലെ മു​ന്നോ​ട്ടു​നീ​ക്കു​മ്പോൾ പു​രു​ഷ​ന്റെ ഏതു പരാ​ക്ര​മ​വും ഉള്ളി​ലെ കണ്ണു​കൊ​ണ്ടു​കാ​ണു​ന്ന സ്ത്രീ കാലു് ഇരു​ത്തി​ട​ത്തു​ത​ന്നെ വച്ചു് പു​രു​ഷ​പാ​ദ​ത്തി​നു സ്വാ​ഗ​ത​മ​രു​ളി​യാൽ അവൾ​ക്കു ചവി​ട്ടു ഇഷ്ട​മെ​ന്നർ​ത്ഥം. അതല്ല, പു​രു​ഷ​ന്റെ കാലു് ലക്ഷ്യ​ത്തി​ലെ​ത്തി​ക്ക​ഴി​യു​മ്പോൾ അവിടെ സ്ത്രീ​പാ​ദ​മി​ല്ലെ​ന്നു മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യാൽ അയാളെ അവൾ​ക്കി​ഷ്ട​മ​ല്ലെ​ന്നർ​ത്ഥം. പല സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലും അയാൾ കാ​ലോ​ടി​ച്ചു് ഒരി​ട​ത്തു​മി​ല്ല പെ​ണ്ണി​ന്റെ കാലു് എന്നു​മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കി സ്വ​ന്തം കാലു് പിൻ​വ​ലി​ക്കും. അപ്പോൾ അയാ​ളു​ടെ മുഖം കാ​ണേ​ണ്ട​താ​ണു്. വി​ള​റി​വെ​ളു​ത്തി​രി​ക്കും.

ഞാൻ ഇരു​പ​ത്തി​യ​ഞ്ചു​കൊ​ല്ല​മാ​യി തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ ‘സി​റ്റി സർ​വീ​സ്’ ബസ്സിൽ കയ​റി​യി​ട്ടു്. ഇനി​യു​ള്ള ഹ്ര​സ്വ​കാ​ലം ബസ്സിൽ കയ​റാ​തെ കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടാ​നാ​ണു് ഉദ്ദേ​ശം. ഈ കാൽ ശതാ​ബ്ദ​ത്തി​നു​മുൻ​പു് സി​റ്റി ബസ്സിൽ കയ​റി​നി​ന്ന​പ്പോൾ ഒരു ദു​ഷ്ടൻ എന്റെ കാ​ലു​ച​വി​ട്ടി​ത്തി​രു​മ്മി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു. വല്ലാ​ത്ത വേ​ദ​ന​യു​ണ്ടാ​യെ​ങ്കി​ലും ഞാൻ ദേ​ഷ്യ​പ്പെ​ട്ടി​ല്ല. അയാ​ളു​ടെ മു​തു​കിൽ​ത്ത​ട്ടി ഞാൻ ചോ​ദി​ച്ചു ‘ചെ​രി​പ്പി​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടോ?’ ‘ഉണ്ടു്’ എന്നു് അയാൾ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു: ‘എങ്കിൽ നാ​ല​ഞ്ചു് ആണി​കൂ​ടെ അതിൽ വയ്ക്ക​ണം. എന്റെ കാലിൽ ദ്വാ​രം വീ​ണി​ല്ല. അതു​കേ​ട്ടു് മറ്റു​യാ​ത്ര​ക്കാർ ചി​രി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും അയാൾ ചി​രി​ച്ചി​ല്ല. പു​രു​ഷ​ന്റെ ചവി​ട്ടു് പു​രു​ഷ​നു് ഇഷ്ട​മ​ല്ല. ചെ​രി​പ്പി​ട്ട കാ​ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ചവി​ട്ടു് തീ​രെ​യി​ഷ്ട​മ​ല്ല.

കഥ​യു​ടെ വാ​ഹ​ന​ത്തിൽ കയറിയ ശ്രീ. വി. വി​ന​യ​കു​മാ​റി​നു് സു​ന്ദ​രി​യായ ഹാ​സ്യാം​ഗ​ന​യെ കാ​ലു​കൊ​ണ്ടു് സ്പർ​ശി​ക്കാൻ ആഗ്ര​ഹം. അദ്ദേ​ഹം സ്പർ​ശി​ക്കു​ന്നു. വി​ന​യ​കു​മാ​റി​നു സന്തോ​ഷം. അം​ഗ​ന​യ്ക്കു സന്തോ​ഷം. അതു​കാ​ണു​ന്ന നമു​ക്കും സന്തോ​ഷം. ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ക്ഷു​ദ്ര​ങ്ങ​ളായ സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്ന ‘തള്ളേ’ എന്ന അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ചെ​റു​ക​ഥ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് എനി​ക്കു് ഇതിൽ​ക്കൂ​ടു​ത​ലാ​യി ഒന്നും പറ​യാ​നി​ല്ല. പറ​യാ​നു​ണ്ടെ​ന്നു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നും അഭി​പ്രാ​യം കാ​ണു​ക​യി​ല്ല. (ബസ്സി​ലെ ചവി​ട്ടി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് കൂ​ടു​ത​ല​റി​യ​ണ​മെ​ങ്കിൽ ഉറു​ഗ്വേ​യി​ലെ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​നായ ഓറാ​ത്യോ കീറോഗ യുടെ (Horacio Queroga 1878–1937) Three Letters and Footnote എന്ന മനോ​ഹ​ര​മായ കഥ വാ​യി​ക്ക​ണം).

രാ​ജ​വാ​ഴ്ച കൊ​ടു​മ്പി​രി​ക്കൊ​ണ്ട കാ​ല​യ​ള​വി​ലാ​ണു് ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ മു​ക്കാൽ പങ്കും എനി​ക്കു കഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടേ​ണ്ട​താ​യി​വ​ന്ന​തു്. സർ​ക്കാ​രു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​യി​രു​ന്ന ജന​യി​താ​വു് തൊ​ട്ടു​യർ​ന്ന ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നെ യജ​മാ​നൻ എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു ഞാൻ കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​രെ നേ​രി​ട്ടു​കാ​ണാ​തെ അദ്ദേ​ഹം അവ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഞങ്ങ​ളോ​ടു് സം​സാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ അമ്പാ​ട്ടു രാ​മൻ​പി​ള്ള അദ്ദേ​ഹം, ദാ​മോ​ദ​രൻ ആശാ​ന​ദ്ദേ​ഹം, സി. ഒ. മാ​ധ​വ​ന​ദ്ദേ​ഹം എന്നൊ​ക്കെ​യേ പറയൂ. ജന​യി​താ​വു് ചി​ല​പ്പോൾ എന്നെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മേ​ലു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്മാ​രെ കാണാൻ അയ​യ്ക്കാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പന്ത്ര​ണ്ടു​വ​യ​സ്സു​ള്ള ബാലൻ പഞ്ച​പു​ച്ഛ​മ​ട​ക്കി ‘എന്റെ അച്ഛ​നു് ഇന്ന സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്കു മാ​റ്റം കൊ​ടു​ക്ക​ണേ’ എന്നു അപേ​ക്ഷി​ച്ചാൽ ഉടനെ മാ​റ്റം കി​ട്ടു​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വി​ചാ​രം. അങ്ങ​നെ എന്നെ​ക്കൊ​ണ്ടു് അപേ​ക്ഷി​ക്കു​മ്പോൾ ഞാൻ മേ​ല​ധി​കാ​രി​യെ യജ​മാ​നൻ എന്നു വി​ളി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് ജന​യി​താ​വു് പലതവണ ഉപ​ദേ​ശി​ച്ചി​രു​ന്നു. എക്സൈ​സ് കമ്മീ​ഷ​ണർ സി. ഒ. മാധവൻ കു​ന്നു​കു​ഴി​യിൽ താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന കാലം. ഞാൻ ഒരു ദിവസം കാ​ല​ത്തു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വീ​ട്ടിൽ ചെ​ന്നു. നല്ല മനു​ഷ്യ​നായ സി. ഒ. മാധവൻ എന്നോ​ടു ദയാ​പൂർ​വം സം​സാ​രി​ച്ചു. ‘യജ​മാ​നൻ എന്റെ അച്ഛ​നു് ആല​പ്പു​ഴ​യി​ലേ​ക്കു മാ​റ്റം കൊ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് അപേ​ക്ഷി​ക്കാ​നാ​ണു് ഞാൻ വന്ന​തു്. യജ​മാ​നൻ സഹാ​യി​ക്ക​ണം. യജ​മാ​നൻ’ എന്റെ അസ്ഥാ​ന​ത്തു​ള്ള യജ​മാ​നൻ വിളി കേ​ട്ടു് സി. ഒ. മാധവൻ ചി​രി​ച്ചു. ‘ആട്ടെ. നോ​ക്കാം’ എന്നു കാ​രു​ണ്യ​ത്തോ​ടെ പറ​ഞ്ഞു് അദ്ദേ​ഹം എന്നെ യാ​ത്ര​യാ​ക്കി. ഈ ട്രി​ക്കു് തന്നെ എക്സൈ​സ് കമ്മീ​ഷ​ണ​റാ​യി​രു​ന്ന പി. ജി. നാ​രാ​യ​ണൻ ഉണ്ണി​ത്താ​നോ​ടും എന്റെ ജന​യി​താ​വു് ‘എടു​ത്തു’. ശാ​സ്ത​മം​ഗ​ല​ത്തു​ള്ള അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വീ​ട്ടിൽ ഞാൻ ചെ​ന്നു. ‘യജ​മാ​നൻ എന്റെ അച്ഛ​നു് പാ​ല​യി​ലേ​ക്കു സ്ഥലം മാ​റ്റം കൊ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് അപേ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു, യജ​മാ​നൻ’ എന്നു എന്റെ മൊ​ഴി​യാ​ടൽ. ഉണ്ണി​ത്താൻ കാ​രു​ണ്യം കാ​ണി​ച്ചി​ല്ല. പരു​ഷ​മാ​യി അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞു: ‘നി​ന്റെ അച്ഛ​നു കൈ​ക്കൂ​ലി വാ​ങ്ങാൻ വേ​ണ്ടി നല്ല സ്ഥ​ല​ത്തു മാ​റ്റം വേ​ണ​മ​ല്ലേ? സ്ഥലം മാ​റ്റ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി മകനെ അയ​യ്ക്കു​ന്ന അയാളെ ഞാൻ സസ്പെൻ​ഡ് ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടു്’.

എനി​ക്കു പി. ജി. നാ​രാ​യ​ണൻ ഉണ്ണി​ത്താ​നോ​ടു ബഹു​മാ​നം തോ​ന്നി. ജന​യി​താ​വി​ന്റെ depravity (അധ​മ​ത്വം) മന​സ്സി​ലാ​ക്കി, അദ്ദേ​ഹം. മക്ക​ളെ പി​താ​ക്ക​ന്മാർ എങ്ങ​നെ അധഃ​പ​തി​പ്പി​ക്കു​ന്നു എന്നു കാ​ണി​ക്കാ​നാ​ണു് ഞാൻ ഇതൊ​ക്കെ എഴു​തി​യ​തു്. ഏതാ​യാ​ലും ജന​യി​താ​വി​ന്റെ സ്വ​ധീ​ന​ത​യി​ല​മർ​ന്നു് ഞാനും വള​രെ​ക്കാ​ലം ജി. എൻ. തമ്പി അദ്ദേ​ഹം, കു​മാ​ര​ദാ​സ് അദ്ദേ​ഹം ചി​ദം​ബ​രം അദ്ദേ​ഹം എന്നൊ​ക്കെ പറ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ഈ പാ​ര​ത​ന്ത്ര്യം എനി​ക്കു മാ​റി​ക്കി​ട്ടാൻ കു​റെ​ക്കാ​ലം വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. ഇപ്പോ​ഴും എന്റെ അതി​വി​ന​യ​ത്തിൽ ജന​യി​താ​വി​ന്റെ depravity വരു​ത്തിയ അടിമ മനഃ​സ്ഥി​തി ഇല്ലേ എന്നാ​ണു് സംശയം.

2. മഹാ​പ​ണ്ഡി​ത​നും മനു​ഷ്യ​പ്രേ​മാ​ത്മ​ക​ത്ത്വ​ത്തി​ന്റെ സ്തോ​താ​വു​മാ​യി​രു​ന്ന ഇറ​സ്മ​സി​ന്റെ (Erasmus 1466–1536, Dutch humanist) ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ എനി​ക്കേ​റെ ഇഷ്ട​മാ​ണു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ The Praise of Folly എന്ന പു​സ്ത​കം ഞാൻ പരി​വൃ​ത്തി വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഇറ​സ്മ​സ് എവി​ടെ​യോ എഴു​തി​യ​തു് എന്റെ ഓർ​മ്മ​യി​ലെ​ത്തു​ന്നു. ഏറ്റ​വും പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ള്ള​തു് ഒരി​ക്ക​ലും പ്ര​ക​ട​നാ​ത്മ​ക​മാ​വു​ക​യി​ല്ല. ഇല​ക​ളും പൂ​ക്ക​ളും കൊ​ണ്ടു് വന്മ​രം കാ​ഴ്ച​ക്കാ​രെ വി​ഭ്ര​മി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. പക്ഷേ അതി​ന്റെ തീ​രെ​ച്ചെ​റിയ വി​ത്തു് മഹാ​ശ​ക്തി​യെ ഒളി​ച്ചു​വ​യ്ക്കു​ന്നു. സ്വർ​ണ്ണ​വും രത്ന​വും ഭൂ​മി​യു​ടെ രഹ​സ്യ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലാ​ണു് ഇരി​ക്കു​ന്ന​തു്. ശരി​യാ​ണു് ഇറ​സ്മ​സ് പറ​ഞ്ഞ​തു്. യഥാർ​ത്ഥ​മായ പ്ര​തി​ഭ​യു​ള്ള​വർ ഒളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു നമ്മു​ടെ നാ​ട്ടിൽ. അതി​ല്ലാ​ത്ത​വർ വി​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ​പ്പോ​ലും പോയി സർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​ക​ളിൽ കയ​റി​ച്ചെ​ന്നു് I shall speak, I shall talk എന്നു് പ്യൂ​ണി​നോ​ടും പറ​യു​ന്നു. ചോം​സ്കി പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം നിർ​വ​ഹി​ക്കു​ന്ന അമേ​രി​ക്ക​യി​ലും ദെറിദ പ്ര​സം​ഗി​ക്കു​ന്ന ഫ്രാൻ​സി​ലു​മാ​ണു് ഈ മല​യാ​ളി​ക​ളു​ടെ തള്ളി​ക്ക​യ​റ്റം.

3. നമു​ക്കു മോ​ഡേ​ണി​സം, പോ​സ്റ്റ് മോ​ഡേ​ണി​സം, സ്ട്ര​ക്ച​റ​ലി​സം, അതി​ന്റെ ഉപോ​ല്പ​ന്ന​മായ ഡി​കൺ​സ്ട്ര​ക്ഷൻ ഇവ​യി​ല്ല. ജോ​യി​സി​ന്റെ യൂ​ലി​സി​സ് പോലെ നമു​ക്കു ഒരു മോ​ഡേ​ണി​സ്റ്റ് നോ​വ​ലു​ണ്ടോ? നബോ​ക്ക​ഫ്, ജോൺ ഫൗൾസ് ഇവ​രു​ടെ പോ​സ്റ്റ് മോ​ഡേ​ണി​സ്റ്റ് നോ​വ​ലു​കൾ പോലെ വല്ല നോ​വ​ലും നമു​ക്കു​ണ്ടോ? ഒന്നു​മി​ല്ല. എങ്കി​ലും ഇവി​ട​ത്തെ ചില നി​രൂ​പ​കർ കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ ഛോ​ട്ടാ നോ​വ​ലു​ക​ളും കാ​വ്യ​വു​മെ​ടു​ത്തു് പടി​ഞ്ഞാ​റൻ പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു കി​ട്ടു​ന്ന ആശ​യ​ങ്ങൾ തി​രു​കി​ക്ക​യ​റ്റി നി​രൂ​പണ പ്ര​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾ എഴു​തു​ന്നു. അറി​വി​ല്ലാ​ത്ത​വർ ആ രച​ന​ക​ളെ പ്രൗ​ഢം, ഗഹനം എന്നു വാ​ഴ്ത്തു​ന്നു. മോ​ഡേ​ണി​സ​വും മറ്റും ഇവിടെ ഇല്ലെ​ന്നു കണ്ടു മൗനം അവ​ലം​ബി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ അക്കൂ​ട്ടർ കൊ​ച്ചു​വർ​ത്ത​മാ​ന​ക്കാർ എന്നു പു​ച്ഛി​ച്ചു വി​ളി​ക്കു​ന്നു.

4. നീ​ച്ച​യ്ക്കു ശേഷം (Nietzsche 1844–1900) യൂ​റോ​പ്പു് കണ്ട തത്ത്വ​ചി​ന്ത​ക​രിൽ അദ്വി​തീ​യൻ എന്നു കമ്യു വാ​ഴ്ത്തിയ ഹോസേ ഒർ​തേ​ഗാ ഈ ഗാസത് (Jose Ortega Y Gasset 1883–1955) കവി​തെ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് പറ​ഞ്ഞ​തു് ഇങ്ങ​നെ: “നമ്മൾ കവിത വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ കവി​യു​ടെ അന്ത​രാ​ത്മാ​വ് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കവി​ത​യി​ലൂ​ടെ നമ്മ​ളി​ലേ​ക്കു് സം​ക്ര​മി​ക്കു​ന്നു. അതു് പദ്യ​മാ​യാ​ലും ഗദ്യ​മാ​യാ​ലും നമ്മു​ടെ അന്ത​രാ​ത്മാ​വു​മാ​യി വലിയ തോതിൽ ഒരു​മി​ച്ചു ചേ​രു​ന്നു. അതി​നാ​ലാ​ണു് നമ്മൾ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്ന​തു്. നമ്മു​ടെ അന്ത​രാ​ത്മാ​ക്കൾ​ക്കു് അദ്ദേ​ഹം ഭാഷ നൽ​കു​ന്നു. അങ്ങ​നെ നമു​ക്കു് നമ്മ​ളെ​ത്ത​ന്നെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ സഹാ​യ​മ​രു​ളു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു”. (The Origin of Philosophy, Translated from the Spanish by Toby Tallot, W.W. Norton Co., Rs. 372.30).

അമേ​രി​ക്കൻ നോ​വ​ലി​സ്റ്റ് ഫോ​ക്നർ (William Faulkner 1897–1962) യാ​ക്ന​പ​റ്റോഫ Yoknapatawpha) എന്നൊ​രു സാ​ങ്ക​ല്പി​ക​പ്ര​ദേ​ശം നോ​വ​ലു​ക​ളിൽ സൃ​ഷ്ടി​ച്ച​തു​പോ​ലെ, തോമസ് ഹാർഡി (ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് നോ​വ​ലി​സ്റ്റ്. Thomas Hardy 1840–1928) വെ​സി​ക്സ് എന്നൊ​രു സാ​ങ്ക​ല്പിക പ്ര​ദേ​ശം Far from the Madding Crowd തു​ട​ങ്ങിയ നോ​വ​ലു​ക​ളിൽ സൃ​ഷ്ടി​ച്ച​തു​പോ​ലെ ശ്രീ. ഒ. വി. വിജയൻ ‘ഖസാ​ക്ക് ’ എന്ന ദേശം സൃ​ഷ്ടി​ച്ചു് സങ്ക​ല്പ​ത്തി​ന്റെ​യും യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ത്തി​ന്റെ​യും നേരിയ അതി​രി​നെ ഭാ​വ​ന​യു​ടെ പ്ര​സ​രം കൊ​ണ്ടു് ഇല്ലാ​താ​ക്കി. ഖസാ​ക്കും അവി​ട​ത്തെ ആളു​ക​ളും വി​ജ​യ​ന്റെ നോ​വ​ലി​ലെ കറു​ത്ത അക്ഷ​ര​ങ്ങ​ളിൽ​നി​ന്നു് എഴു​ന്നേ​റ്റു​വ​ന്നു ജീ​വ​നു​ള്ള വ്യ​ക്തി​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ നമു​ക്കു് അഭി​മു​ഖീ​ഭ​വി​ച്ചു നിൽ​ക്കു​ന്നു. അവർ നമ്മ​ളോ​ടു് സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു. നമ്മു​ടെ ജീ​വി​താ​വ​ബോ​ധ​ത്തെ തീ​ക്ഷ്ണ​ത​മ​മാ​ക്കു​ന്നു. മലയാള നോ​വൽ​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച​ട​ത്തോ​ളം ഒരു നവീ​ന​യു​ഗം സമു​ദ്ഘാ​ട​നം ചെയ്ത പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​യാ​ണു് ഒ. വി. വിജയൻ. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ അനാ​രോ​ഗ്യം, അതിൽ​നി​ന്നു ഉദ്ഭ​വി​ക്കു​ന്ന ജന്മ​ദേ​ശാ​തു​ര​ത്വം, ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ക്ഷ​ണി​കത ഇവ​യൊ​ക്കെ അദ്ദേ​ഹ​വു​മാ​യി നട​ത്തിയ അഭി​മു​ഖ​സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ റി​പോർ​ട്ട് നൽകി നമ്മ​ളെ ഗ്ര​ഹി​പ്പി​ക്കു​ന്നു ശ്രീ. ഗോ​പീ​നാ​രാ​യ​ണൻ. “നട​ക്കാ​നാ​വാ​തെ നട​ക്കുക, കു​നി​യാ​നാ​വാ​തെ കു​നി​യുക, എഴു​ന്നേൽ​ക്കാ​നാ​വാ​തെ എഴു​ന്നേൽ​ക്കുക, വാ​യി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ വാ​യി​ക്കുക എല്ലാം ഒരു സഹാ​യി​യു​ടെ പിൻ​ബ​ല​ത്തോ​ടെ. തല​മു​റ​ക​ളും കട​ന്നു ഇനി​യും എഴു​താൻ തയ്യാ​റാ​വു​ക​യാ​ണു് വിജയൻ. ദൈവം പ്രാർ​ത്ഥന കേൾ​ക്കു​മെ​ങ്കിൽ വര​യ്ക്കാ​നും വിജയൻ തയ്യാ​റാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു” എന്നു് പ്ര​സാ​ദാ​ത്മ​ക​ത്വ​ത്തി​ന്റെ മയൂ​ഖ​ങ്ങൾ പ്ര​സ​രി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് ഗോ​പീ​നാ​രാ​യ​ണൻ വി​വ​ര​ണം അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഈ പ്ര​സാ​ദാ​ത്മ​ക​ത്വം നമു​ക്കു ശു​ഭാ​പ്തി​വി​ശ്വാ​സ​മു​ള​വാ​ക്കു​ന്നു.