ഇൻ​ഡ്യൻ അഡ്മി​നി​സ്റ്റ്രേ​റ​റീ​വ് സർ​വീ​സി​ലെ സമു​ന്നത സ്ഥാ​ന​ത്തു് വി​ള​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന ഒര​ഭി​വ​ന്ദ്യ സു​ഹൃ​ത്തു് എന്നെ​ക്കാ​ണാൻ ദയാ​പൂർ​വം വന്നു. സന്ധ്യാ​വേ​ള​ക​ളിൽ നാലും കൂ​ടു​ന്ന വഴി​യിൽ വീ​ട​റി​യാ​തെ അദ്ദേ​ഹം പക​ച്ചു നിൽ​ക്കു​മ്പോൾ അമ്പ​ല​ത്തിൽ പോ​യി​ട്ടു് ആ വഴി​ക്കു​വ​ന്ന എന്റെ മക​ളോ​ടു് ‘കൃ​ഷ്ണൻ നാ​യ​രു​ടെ വീടു് ഏതാ​ണു്’ എന്നു ചോ​ദി​ച്ചു. മകൾ പറ​ഞ്ഞു: ‘ഞാൻ കൃ​ഷ്ണൻ നാ​യ​രു​ടെ മക​ളാ​ണു്. അതാ ആ കാ​ണു​ന്ന​താ​ണു് വീടു്’. നട​ന്നു വരു​മ്പോൾ അദ്ദേ​ഹം മക​ളോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു: ‘ഇവിടെ വീ​ടു​ക​ളി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തു് കൊ​ച്ചു​വീ​ടു​വ​ച്ചു് കൃ​ഷ്ണൻ നായർ രാ​ജാ​വി​നെ​പ്പോ​ലെ കഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ഇപ്പോൾ എത്ര​യെ​ത്ര സൗ​ധ​ങ്ങൾ. ഫലമോ? കൃ​ഷ്ണൻ നാ​യ​രു​ടെ വീടു് തീ​രെ​ച്ചെ​റു​താ​യ​തു പോലെ. വലിയ മോശം.’ സത്യ​മാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം പറ​ഞ്ഞ​തു്. ശ്രീ. ഒ. എൻ. വി. കു​റു​പ്പി​ന്റെ മക​ന്റെ കൊ​ട്ടാ​രം പോ​ലു​ള്ള വീടു് എന്റെ കൊ​ച്ചു​കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ എതിർ​ഭാ​ഗ​ത്തു്. അതി​ന​പ്പു​റ​ത്തു് ശ്രീ. പന്ത​ളം സു​ധാ​ക​ര​ന്റെ സൗധം. അവ​യ്ക്കു് എതി​രാ​യി വേറെ രണ്ടു സൗ​ധ​ങ്ങൾ. ഞാൻ കു​റ​ച്ചി​ലോ​ടു​കൂ​ടി എന്റെ കൊ​ച്ചു​വീ​ട്ടിൽ കഴി​യു​ന്നു. അതിഥി പോ​യ​തി​നു ശേ​ഷ​മാ​ണു് ഞാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഈ സത്യ​ക​ഥ​നം അറി​ഞ്ഞ​തു്. അല്ലെ​ങ്കിൽ അദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടു് നേ​രി​ട്ട​ല്ലാത മന​സ്സി​ലെ​ങ്കി​ലും ഞാൻ ഈ ചോ​ദ്യം ചോ​ദി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ‘ഡോ​ക്ടർ അയ്യ​പ്പ​പ്പ​ണി​ക്കർ ക്ലാ​സ്സെ​ടു​ക്കു​ന്ന ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് ഇൻ​സ്റ്റി​റ്റ്യൂ​ട്ടി​ലെ കൊ​ച്ചു മു​റി​ക്കാ​ണോ മഹ​നീ​യത? അതോ ആയി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു് ആളുകർ നി​ര​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന സെ​ക്ര​ട്ട​റി​യേ​റ്റ് ബിൽ​ഡി​ങ്ങി​നോ?’ (ഇതൊരു യു​ക്തി​ഭ​ദ്ര​മായ ചോ​ദ്യം മാ​ത്രം. എന്റെ കഴി​വി​നെ ആത്മ​പ്ര​ശം​സാ​പ​ര​മാ​യി ധ്വ​നി​പ്പി​ക്കു​ക​പോ​ലും ചെ​യ്യു​ന്നി​ല്ല ഇതു്.) പറയാൻ പോ​കു​ന്ന വി​ഷ​യ​ത്തോ​ടു് ബന്ധ​മി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ആഗ​ത​ന്റെ അന്യാ​ദൃ​ശ​മായ ഉചി​ത​ജ്ഞ​ത​യ്ക്കു് ലക്ഷ​ണ​മാ​യി അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ചോ​ദ്യം കൂടെ ഇവിടെ

എഴു​താം. വീ​ട്ടിൽ കയറി ഇരി​ക്കു​ന്ന​തി​നു മുൻ​പു് അദ്ദേ​ഹം ചോ​ദി​ച്ചു എന്നോ​ടു്, “നി​ങ്ങൾ ഈ പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ ഏതെ​ങ്കി​ലും ലൈ​ബ്ര​റി​ക്കു നൽകാൻ എഴു​തി​വ​യ്ക്കാ​ത്ത​തെ​ന്തു്?” ‘അവ മരു​മ​ക്കൾ വീ​തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു പോ​യ്ക്കോ​ള്ളും’ എന്ന എന്റെ മറു​പ​ടി കേൾ​ക്കാ​തെ അദ്ദേ​ഹം വീ​ണ്ടും നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ചു. ‘സമ​യ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. വേഗം ലൈ​ബ്ര​റി​ക്കു കൈ​മാ​റ്റം ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള രേഖ തയ്യാ​റാ​ക്കി വയ്ക്ക​ണം’ എന്റെ ആസ​ന്ന​മായ മര​ണ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ഭാ​വി​ക​ഥ​നം നട​ത്തിയ ആ മഹാ​ബു​ദ്ധി​മാ​നു നന്ദി​പ​റ​യ​ട്ടെ. വലിയ ബു​ദ്ധി​മാ​നെ​നു വെ​റു​തെ പറ​ഞ്ഞ​ത​ല്ല. ഇൻഡ്യ കണ്ട പ്ര​ഗൽ​ഭ​രായ പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​മാ​രിൽ പ്ര​ധാ​ന​സ്ഥാ​ന​മു​ള്ള ഇന്ദി​രാ ഗാ​ന്ധി അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കൂ​ട​ക്കൂ​ടെ വി​ളി​ച്ചു​കാ​ര്യ​ങ്ങൾ ചർച്ച ചെ​യ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. പൂർ​ണ്ണ​വി​രാ​മ​മി​ല്ലാ​തെ, അല്പ​വി​രാ​മം പോ​ലു​മി​ല്ലാ​തെ എന്നോ​ടു സം​സാ​രി​ച്ച അദ്ദേ​ഹം മൈ​ലു​ക​ളോ​ളം ദൂ​ര​ത്തിൽ സം​സാ​രി​ച്ചി​രി​ക്കും. തൂ​ക്കി​ക്കൊ​ല്ലാൻ വി​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​ന്റെ അടു​ക്കൽ​ച്ചെ​ന്നു് കയർ, കയർ എന്നു് പറ​ഞ്ഞു് അയാളെ പേ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു ക്രൂ​ര​ത​യാ​ണെ​ന്നു സാ​രാ​മാ​ഗു എഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. സു​ഹൃ​ത്തു് എന്നോ​ടു് കയർ കയർ എന്നു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

മി​ലി​മീ​റ്റർ ഒളി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന സമൃ​ദ്ധി മൈ​ലു​ക​ളോ​ളം നീ​ള​ത്തിൽ ചി​ന്തി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ ചി​ന്ത​ക​ളി​ലി​ല്ല എന്നു പറ​ഞ്ഞ​തു് മ്യൂ​സി​ലാ​ണു്. ഈ കലാ​ര​ഹ​സ്യം ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യിൽ ‘ഓണ​പ്പ​ടം’ എന്ന കഥ​യെ​ഴു​തിയ ശ്രീ. എം. രാ​ഘ​വ​നു് അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. തി​രു​വോണ ദിവസം ഓണ​ത്തി​ന്റെ പാ​വ​ന​ത​യി​ല​ല്ല വീ​ട്ടു​കാർ​ക്കും അവി​ടെ​യെ​ത്തിയ മു​ത്ത​ച്ഛ​നും മു​ത്ത​ശ്ശി​ക്കും താ​ല്പ​ര്യം. അവർ ആലോ​ചി​ക്കു​ന്ന​തൊ​ക്കെ റ്റെ​ലി​വി​ഷൻ സെ​റ്റിൽ വരു​ന്ന സി​നി​മ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു്. യഥാർ​ത്ഥ മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളെ നി​രാ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രോ​ടു് കഥാ​കാ​ര​നു​ള്ള പു​ച്ഛം ഇവിടെ പ്ര​ക​ട​മാ​ണു്. പക്ഷേ അതിനെ സാ​ന്ദ്ര​ത​യോ​ടെ പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കാ​തെ കഥാ​കാ​രൻ കഥ​യോ​ടു ബന്ധ​പ്പെ​ടാ​ത്ത ഏറെ​ക്കാ​ര്യ​ങ്ങൾ വി​വ​രി​ക്കു​ന്നു. ഭാ​വ​നാ​ത്മ​ക​മായ പ്ര​തി​പാ​ദ​ന​മ​ല്ല അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​തു്. ദുർ​ബ്ബ​ല​മായ രചന. മി​ലി​മീ​റ്റ​റി​ലെ സമൃ​ദ്ധി കാണണം സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്മാർ.

മദ്ധ്യ​തി​രു​വി​താം​കൂ​റി​ലെ ഒരു കലാ​ല​യ​ത്തിൽ നി​ന്നു പി​രി​യു​ന്ന ഒരു മാ​ന്യ​നു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ നിർ​ബ​ന്ധം സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ ഞാൻ നാ​ലു​വാ​ക്യ​മെ​ഴു​തി​ക്കൊ​ടു​ത്തു. അത​ച്ച​ടി​ച്ചു വന്ന​പ്പോൾ മൂ​ന്നു തെ​റ്റു​കൾ. രണ്ടു തെ​റ്റു​കൾ പോ​ക​ട്ടെ. ഒരു തെ​റ്റി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് പറ​യാ​തി​രി​ക്കാൻ വയ്യ. മഹാ​വ്യ​ക്തി എന്നു ഞാ​നെ​ഴു​തി​യ​തു് അദ്ദേ​ഹം മഹദ് വ്യ​ക്തി എന്നു മാ​റ്റി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു. മഹാ​വ്യ​ക്തി വലിയ വ്യ​ക്തി​യാ​ണു്. മഹാ​ന്റെ വ്യ​ക്തി​യാ​ണു് മഹദ് വ്യ​ക്തി. മാ​നേ​ജ്മെ​ന്റ് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ജോലി നീ​ട്ടി​ക്കൊ​ടു​ക്കാ​ത്ത​തു് കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ ഭാ​ഗ്യം.

ശ്രീ​മ​തി പ്രേമ ജയ​കു​മാർ മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ലെ​ഴു​തിയ ‘ചരി​ത്രം മനു​ഷ്യ​രു​ടെ കഥ​യാ​കു​മ്പോൾ’ എന്ന ഹൃ​സ്വ​ലേ​ഖ​ന​ത്തിൽ അമി​താ​വ് ഘോഷ് നല്ല കാ​ഥി​ക​നാ​ണു് എന്നു പറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം ചപ്ല​ക്ക​ട്ട​യ​ടി​ച്ചു് ‘കഥാ​പ്ര​സം​ഗം’ നിർ​വ​ഹി​ക്കു​ന്ന​തു് ഞാൻ കണ്ടി​ട്ടി​ല്ല. കേ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല. കാ​ഥി​കൻ കഥ പറ​യു​ന്ന​വ​നാ​ണു്. കഥ​യെ​ഴു​തു​ന്ന​വൻ കഥാ​കാ​ര​നും. അമി​താ​വ് ഘോഷ് കാ​ഥി​ക​നാ​ണെ​ങ്കിൽ ഇപ്പ​റ​ഞ്ഞ​തു് ഞാൻ പിൻ​വ​ലി​ച്ചേ​ക്കാം.

അമ്പ​ല​ത്തി​ന്റെ ഭര​ണ​ത്തി​നു ഒരു കമ്മ​റ്റി രൂ​പ​വൽ​ക്ക​രി​ച്ചു. അതിലെ ഒരു പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട അംഗം സ്ക്കൂൾ അധ്യാ​പ​ക​നാ​യി​രു​ന്നു. കമ്മ​റ്റി മാസം തോറും ഒരു​മി​ച്ചു​കൂ​ടും. അന്നു വരവു ചെലവു കാ​ര്യ​ങ്ങൾ പരി​ഗ​ണ​ന​യ്ക്കു വരും. അധ്യാ​പ​ക​നായ അംഗം കഥാ​പ്ര​സം​ഗ​ക്കാ​ര​നെ​ത്തേ​ടി തൃ​ശ്ശൂർ വരെ പോ​യി​വ​ന്ന​തി​നു് 1500 രൂപ ചെ​ല​വാ​യി എന്നു കണ​ക്കെ​ഴു​തി വച്ചി​രു​ന്നു. അതു പാ​സ്സാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് ആ മെ​മ്പർ പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ മറ്റൊ​രു മെ​മ്പർ എതിർ​ത്തു. അയാൾ ചോ​ദി​ച്ചു: “തൃ​ശ്ശൂർ വരെ പോ​യി​ട്ടു വന്ന​തി​നു 1500 രൂപയോ? ഇതു വെ​ള്ള​രി​ക്കാ​പ്പ​ട്ട​ണ​മാ​ണോ?” അധ്യാ​പ​ക​നു് ദേ​ഷ്യം വന്നു അയാൾ ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ പറ​യു​ക​യാ​യി. “Silence, you get put” അതു​കേ​ട്ടു് എതിർ​പ്പു് പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ച മെ​മ്പർ പറ​ഞ്ഞു: “അതൊ​ക്കെ സ്കൂ​ളിൽ മതി. ഇതു സ്ക്കൂ​ള​ല്ല.” കു​റ്റം പറ​യാ​നാ​വി​ല്ല അധ്യാ​പ​ക​നെ. അയാൾ സ്ക്കൂ​ളിൽ ശീ​ലി​ച്ച​തു് അങ്ങ​നെ​യാ​ണു്. നേ​രെ​മ​റി​ച്ചു് മെ​മ്പർ ഡ്രൈ​വ​റാ​ണെ​ങ്കിൽ എതിർ​ത്ത അം​ഗ​ത്തോ​ടു് ‘സം​സാ​ര​ത്തി​നു ബ്രേ​ക്കി​ടു്. ബ്രേ​ക്കി​ടു് എന്നു പറ​യു​മാ​യി​രു​ന്നു (ഇ. വി. കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള യോടു് കട​പ്പാ​ടു്).

സ്വ​ഭാ​വ​ത്തി​നു സാ​ഹ​ച​ര്യം കൊ​ണ്ടും സഹ​വാ​സം കൊ​ണ്ടും മാ​റ്റം വരും. നാ​ട്ടു​മ്പു​റ​ത്തു​കാ​രി​യായ പെ​ണ്ണു് കാൺ​പൂ​രിൽ ജോ​ലി​യു​ള്ള ഭർ​ത്താ​വു​മാ​യി കഴി​ഞ്ഞു കൂ​ടി​യി​ട്ടു് തി​രി​ച്ചു കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ കു​ഗ്രാ​മ​ത്തിൽ എത്തു​മ്പോൾ ഭർ​ത്താ​വി​നെ​പ്പോ​ലെ പരി​ഷ്കൃത ഭാ​ഷ​യി​ലാ​വും സം​സാ​രി​ക്കുക. അയാ​ളു​ടെ സ്വ​ഭാ​വ​സ​വി​ശേ​ഷ​ത​കൾ അവളും ആർ​ജ്ജി​ച്ചി​രി​ക്കും. മര്യാ​ദ​യ്ക്കു ചി​രി​ച്ചി​രു​ന്ന സ്ത്രീ ഭർ​ത്താ​വി​നോ​ടു​ള്ള വാസം കഴി​ഞ്ഞു് വെ​ക്കേ​ഷ​നു വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തു​മ്പോൾ അയാ​ളെ​പ്പോ​ലെ കൃ​ത്രി​മ​മാ​യി ചി​രി​ക്കും. മറി​ച്ചും സം​ഭ​വി​ക്കും. ഭർ​ത്താ​വ് വള​രെ​ക്കാ​ലം ഭാ​ര്യ​യോ​ടു​കൂ​ടി താ​മ​സി​ച്ചാൽ അയാൾ​ക്കു് അവ​ളു​ടെ സ്വ​ഭാ​വം മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ആകൃ​തി​യും ഉണ്ടാ​കും. അയാൾ ‘മാമറി ഗ്ലാൻ​ഡ്സ് ഡെ​വ​ല​പ്പ്’ ചെ​യ്തെ​ന്നു് വരും. ‘ബട്ട​ക്ക്സി​ന്റെ സ്വേ​യി​ങ് മോ​ഷ​നോ​ടു’കൂടി അയാൾ നട​ന്നെ​ന്നു വരും. ഇതൊ​ന്നും സങ്ക​ല്പ​മ​ല്ല. ഞാൻ കണ്ടി​ട്ടു​ള്ള കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളാ​ണു്.

ഞാൻ പ്രാ​ഥ​മിക വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തിൽ പഠി​ക്കു​ന്ന കാ​ലം​തൊ​ട്ടേ ജന​യി​താ​വി​ന്റെ ആജ്ഞ​യ​നു​സ​രി​ച്ചു് കു​ഞ്ചൻ നമ്പ്യാ​രു​ടെ തു​ള്ളൽ​ക്ക​ഥ​കൾ ഹൃ​ദി​സ്ഥ​മാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. അതു​ക​ഴി​ഞ്ഞു് എഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്റെ രാ​മാ​യ​ണം, മഹാ​ഭാ​ര​തം ഇവ വാ​യി​ക്കു​ക​യും പല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളും കാ​ണാ​തെ പഠി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. പി​ന്നീ​ടു് ചമ്പു​ക്കൾ ഹൃ​ദി​സ്ഥ​മാ​ക്കി. അതൊ​ക്കെ​ക്കൊ​ണ്ടാ​വ​ണം എനി​ക്കു സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഇന്നു​ള്ള അഭി​രു​ചി​യും സങ്ക​ല്പ​വും ഉണ്ടാ​യ​തു്. ഞാ​നെ​ത്ര ശ്ര​മി​ച്ചാ​ലും എനി​ക്ക​തു മാ​റ്റാൻ കഴി​യി​ല്ല. ഇതിൽ നി​ന്നു വി​ഭി​ന്ന​മാ​യി ഞാൻ മനു​ഷ്യ​ന്റെ വൈ​രൂ​പ്യം കണ്ട്, കല​യു​ടെ വി​ല​ക്ഷ​ണ​ത​ക​ണ്ടു് വളർ​ന്ന​വ​നാ​ണെ​ങ്കി​ലോ? ശ്രീ​മ​തി ബീന ജോർ​ജ്ജ് മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ലെ​ഴു​തിയ ‘മേ​ഘ​മേ​ലാ​പ്പ്’ എന്ന ‘ചെ​റു​കഥ’ പോലെ ചെ​റു​കഥ എഴു​തു​മാ​യി​രു​ന്നു. അപ​രാ​ധം ചെ​യ്യാ​ത്ത വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ ഞാൻ പീ​ഡി​പ്പി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. അവർ​ക്കു കഠി​ന​മായ തല​വേ​ദന ഉള​വാ​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഛർ​ദ്ദി​ക്കാൻ കോ​ളാ​മ്പി അന്വേ​ഷി​ച്ചു് നാ​ലു​പാ​ടും ഓടാ​നു​ള്ള പ്രേ​രണ അവർ​ക്കു് ഉണ്ടാ​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ശ്രീ​മ​തി ബീന ജോർ​ജ്ജി​ന്റെ കഥ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഞാൻ ഒര​ക്ഷ​രം പോലും പറ​യു​ന്നി​ല്ല. കൊ​ച്ചു​ന്നാൾ തൊ​ട്ടു ഞാൻ വൈ​രൂ​പ്യ​വു​മാ​യി ഇട​പ​ഴ​കി​യാൽ എനി​ക്കു വരു​ന്ന സ്വ​ഭാ​വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു മാ​ത്ര​മേ പറ​യു​ന്നു​ള്ളൂ.

കഷ്ടി​ച്ചു് തേഡ് ഫോം വരെ (ഇന്ന​ത്തെ ഏഴാം ക്ലാ​സ്) പഠി​ച്ച ഒരു മൂ​ക്ക​ള​ക്കാ​രി​പ്പെ​ണ്ണി​നെ ഒരു പട്ടാ​ള​ക്കാ​രൻ വി​വാ​ഹം കഴി​ച്ചു് പഞ്ചാ​ബി​ലോ മറ്റോ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. ദീർ​ഘ​കാ​ല​ത്തെ അന്യ​ദേ​ശ​വാ​സ​ത്തി​നു ശേഷം അവൾ ആറോ ഏഴോ വയ​സ്സു​ള്ള മക​ളോ​ടു​കൂ​ടി തി​രി​ച്ചു നാ​ട്ടി​ലെ​ത്തി. വൈ​കു​ന്നേ​രം ഞാൻ റോ​ഡി​ലേ​ക്കു പോ​യ​പ്പോൾ അവൾ സർ​വാം​ഗ​സു​ന്ദ​രി​യാ​യി എനി​ക്ക​ഭി​മു​ഖ​മാ​യി വരു​ന്നു. കൂടെ മക​ളു​മു​ണ്ടു്. എന്നെ​ക്ക​ണ്ട​യു​ട​നെ അവൾ കു​ഞ്ഞി​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ചു: “മോളേ ചപ്പ​ലെ​വി​ടെ?” ഞാൻ അമ്പ​ര​ന്നു. ചാ​പ്പ​ലാ​ണോ (ചെറിയ ക്രൈ​സ്ത​വ​ദേ​വാ​ല​യം) അവൾ അന്വേ​ഷി​ച്ച​തു്. എന്തോ. പി​ന്നീ​ടു് ഒരു സ്നേ​ഹി​ത​നോ​ടു് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ വട​ക്കേ​യിൻ​ഡ്യ​യിൽ ചെ​രി​പ്പി​നു് ചപ്പ​ലെ​ന്നാ​ണു് പറ​യു​ന്ന​തെ​ന്നു് മന​സ്സി​ലാ​ക്കി. മൂ​ക്ക​ള​ക്കാ​രി​ക്കു​വ​ന്ന മാ​റ്റം നോ​ക്കൂ. ശീലം ജയി​ക്ക​ട്ടെ.

വിനോബ ഭാവെ പറ​ഞ്ഞു: കഴി​ഞ്ഞ ശതാ​ബ്ദ​ത്തെ തി​ള​പ്പി​ച്ചു വറ്റി​ച്ചാൽ അവ​ശി​ഷ്ടം മാർ​ക്സും ഗാ​ന്ധി​യു​മാ​യി​രി​ക്കും. മാർ​ക്സിൽ ലെ​നി​നെ നി​വേ​ശി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ടോൾ​സ്റ്റോ​യി​യു​ടെ നിഴൽ ഗാ​ന്ധി​യിൽ വ്യാ​പി​ക്കു​ന്നു. If the last century were boiled down, the residue would be Marx (in whom Lenin is ingested) and Gandhi (over whom the shadow of Tolstoy spreads). ടോൾ​സ്റ്റൊ​യി​യു​ടെ ആക്ര​മ​രാ​ഹി​ത്യ​സി​ദ്ധാ​ന്തം ഗാ​ന്ധി​ജി സ്വീ​ക​രി​ച്ചു് വി​ക​സി​പ്പി​ച്ചു​വെ​ന്നു് സ്പ​ഷ്ട​മാ​ക്കു​ക​യാ​ണു് വിനോബ. ഗാ​ന്ധി​ജി അഭി​ഭാ​ഷ​ക​നാ​യി ജീ​വി​തം ആരം​ഭി​ച്ചു. ടോൾ​സ്റ്റോ​യ് സൈ​നി​കോ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​യി ജീ​വി​തം തു​ട​ങ്ങി. ദക്ഷി​ണാ​ഫ്രി​ക്ക​യിൽ വക്കീ​ലാ​യി കഴി​ഞ്ഞ മഹാ​ത്മാ​വു് പു​ണ്യാ​ള​നാ​യി​ത്തീർ​ന്നു, മധ്യ​വ​യ​സ്സ് കഴി​ഞ്ഞ​പ്പോൾ. ടോൾ​സ്റ്റോ​യി​യും പു​ണ്യാ​ള​നാ​യി. ഇവ​രു​ടെ മഹ​നീ​യ​ങ്ങ​ളായ ജീ​വി​ത​ങ്ങ​ളെ ചി​ത്രീ​ക​രി​ച്ചു് ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ അക്ര​മ​രാ​ഹി​ത്യ​സി​ദ്ധാ​ന്ത​ത്തി​ന്റെ സവി​ശേ​ഷ​ത​ക​ളെ പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നല്ല പു​സ്ത​ക​മാ​ണു് മാർ​ടിൻ ഗ്രീ​നി​ന്റെ The Origin of Nonviolence എന്ന​തു്. (The Origins of Nonviolence, Tolstoy and Gandhi in their Historical settings, Harper Collins Publishers India, Martin Green, pp. 256, Rs 195.)

ടോൾ​സ്റ്റോ​യി​യു​ടെ The Kingdom of God is Within You എന്ന ഉജ്ജ്വ​ല​മായ പ്ര​ബ​ന്ധം ഇരു​പ​ത്തി​യ​ഞ്ചു​വ​യ​സ്സായ ഗാ​ന്ധി വാ​യി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. റഷ്യ​യി​ലെ റീയസൻ (Ryazan) തുല (Tula) പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ സർ​ക്കാർ പട്ടി​ണി​കി​ട​ന്ന കൃ​ഷി​ക്കാ​രെ കൊ​ല്ലു​ന്ന​തു ടോൾ​സ്റ്റോ​യി കണ്ടു. അദ്ദേ​ഹം ആ സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു തീ​വ​ണ്ടി​യിൽ പോ​കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു തീ​വ​ണ്ടി​യാ​പ്പീ​സിൽ വച്ചു് മറ്റൊ​രു തീ​വ​ണ്ടി വന്ന​തു ടോൾ​സ്റ്റോ​യി ദർ​ശി​ച്ചു. ഗവർ​ണ്ണ​റു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിൽ തോ​ക്കു​ക​ളും വെ​ടി​യു​ണ്ട​ക​ളും കൃ​ഷി​ക്കാ​രെ അടി​ച്ചു കൊ​ല്ലാ​നു​ള്ള ഇരു​മ്പു​ക​മ്പി​ക​ളും കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന തീ​വ​ണ്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു അതു്. ക്ഷാ​മം പി​ടി​ച്ച ആ സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ പാ​വ​ങ്ങ​ളെ കൊ​ല്ലാ​നു​ള്ള ഉപ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു അവ. രണ്ടു ബഞ്ചു ചേർ​ത്തു​വ​ച്ചു് കൃ​ഷി​ക്കാ​ര​നെ കി​ട​ത്തി ഗവർ​ണ്ണ​റു​ടെ ആളുകൾ അടി​തു​ട​ങ്ങും. ഓരോ അടി​യി​ലും രക്തം ചി​ന്തും. ‘ബലി​മൃ​ഗ​ത്തി​ന്റെ’ അട​ക്കിയ തേ​ങ്ങ​ലു​ക​ളും നി​ല​വി​ളി​യും ഉയരും. ചു​റ്റും നിന്ന ജന​ക്കൂ​ട്ട​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഭാ​ര്യ​മാ​രു​ടെ, അമ്മ​മാ​രു​ടെ, കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളു​ടെ, പീ​ഡി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന പാ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ ബന്ധു​ക്ക​ളു​ടെ കര​ച്ചിൽ ഉയരും.

ടോൾ​സ്റ്റോ​യി​യു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​സ്പർ​ശി​യായ ഈ ഗ്ര​ന്ഥം വാ​യി​ച്ച​പ്പോ​ഴാ​ണു് ഗാ​ന്ധി​ജി അക്ര​മ​രാ​ഹി​ത്യ സി​ദ്ധാ​ന്ത​ത്തി​നു് തന്റെ മന​സ്സിൽ രൂപം നൽ​കി​യ​തെ​ന്നു് മാർ​ടിൻ ഗ്രീൻ വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നു. തു​ടർ​ന്നു് അദ്ദേ​ഹം അതി​ന്റെ അനു​ക്ര​മ​മായ വി​കാ​സ​ത്തെ വി​ദ​ഗ്ദ്ധ​മാ​യി പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കു​ന്നു. ഫലമോ? ടോൾ​സ്റ്റോ​യി​യു​ടെ​യും ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ​യും അനാ​ദൃ​ശ​മായ, അപ്ര​മേ​യ​മായ പ്ര​ഭാ​വം ആവി​ഷ്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു.

ചരി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ ശക്തി​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങൾ മഹാ​വ്യ​ക്തി​ക​ളെ ചലനം കൊ​ള്ളി​ക്കും. ആ ചല​ന​ത്തെ അവർ​ക്കു് അവ​ഗ​ണി​ക്കാ​നൊ​ക്കു​ക​യി​ല്ല. വേ​ണ്ടെ​ന്നു് വി​ചാ​രി​ച്ചാ​ലും അയ​സ്കാ​ന്ത​ത്തി​ലേ​ക്കു് ഇരു​മ്പു​ക​ഷ​ണം ഓടി​യെ​ത്തു​ന്ന​തു​പോ​ലെ അവർ അതി​ലേ​ക്കു് ഓടി​ച്ചെ​ല്ലും. പ്ര​തി​ബ​ന്ധ​സ​ഹ​സ്ര​ങ്ങൾ അവർ തട്ടി​ത്ത​കർ​ക്കും. ടോൾ​സ്റ്റോ​യി​യും ഗാ​ന്ധി​ജി​യും ആ വി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള വ്യ​ക്തി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. ഈ വി​കാ​സം ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​രൻ സാ​ഹി​ത്യ​സം​സ്കാ​ര​ത്തെ​യും പരി​ഗ​ണി​ക്കു​ന്നു. ടോൾ​സ്റ്റോ​യി​യെ​യും ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ​യും സമ്പൂർ​ണ്ണ​രൂ​പ​ത്തിൽ അറി​യാൻ നമ്മ​ളെ സഹാ​യി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു് ഈ ഗ്ര​ന്ഥം. ആന്റി ഇം​പീ​രി​യ​ലി​സ​ത്തി​ന്റെ​യും അക്ര​മ​രാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്റെ​യും ശാ​ശ്വത പ്ര​തി​രൂ​പ​ങ്ങ​ളായ ടോൾ​സ്റ്റോ​യി​യും ഗാ​ന്ധി​ജി​യും ഈ ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തിൽ ശോഭ പ്ര​സ​രി​പ്പി​ച്ചു നിൽ​ക്കു​ന്നു. 1986-ൽ അമേ​രി​ക്ക​യിൽ പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ഇപ്പു​സ്ത​കം 1998-ൽ ആദ്യ​മാ​യി ഇൻ​ഡ്യ​യിൽ പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു, Harper Collins Publishers. ഈ പ്ര​സാ​ധ​ക​രോ​ടു് നമു​ക്കു കൃ​ത​ജ്ഞ​ത​യു​ണ്ടു്.

ഫ്ര​ഞ്ചെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നും രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നു​മാ​യി​രു​ന്ന ഷാ​തോ​ബ്രി​യാ​ങ്ങി​ന്റെ (Chatheaubriand, 1768–1848) ആത്മ​കഥ വാ​യി​ച്ചാൽ വി​സ്മ​യാ​ധീ​ന​രാ​കും നമ്മൾ. അത്ര​യ്ക്കു​ണ്ടു് ഉജ്ജ്വ​ല​ത​യാർ​ന്ന അതിലെ സംഭവ വി​വ​ര​ണ​ങ്ങൾ. ഫ്ര​ഞ്ച് വി​പ്ല​വ​ത്തി​ന്റെ കെ​ടു​തി​കൾ കണ്ടു നമ്മൾ ഞെ​ട്ടും. ആരു​ടെ​യോ തല മു​റി​ച്ചെ​ടു​ത്തു കൂർ​ത്ത കമ്പി​യിൽ കു​ത്തി​വ​ച്ചു് വി​പ്ല​വ​കാ​രി​കൾ അതു കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ വർ​ണ്ണന നമു​ക്കു് പ്ര​ക​മ്പ​ന​മു​ള​വാ​ക്കും. ഷാ​തോ​ബ്രി​യാ​ങ് അവ​രോ​ടു് എന്തോ എതിർ​ത്തു പറ​ഞ്ഞ​പ്പോൾ കോ​പാ​കു​ല​രായ അവർ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കൊ​ല്ലാൻ ചെ​ന്ന​തും അദ്ദേ​ഹം രക്ഷ​പ്പെ​ട്ട​തു​മൊ​ക്കെ നമ്മ​ളെ ചലനം കൊ​ള്ളി​ക്കും. അമേ​രി​ക്ക​യി​ലെ ആദ്യ​ത്തെ പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യി​രു​ന്ന ജോർ​ജ്ജ് വാ​ഷി​ങ്ട​നെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൊ​ച്ചു വീ​ട്ടിൽ​ച്ചെ​ന്നു ഷാ​തോ​ബ്രി​യാ​ങ് കണ്ട​തും സം​സാ​രി​ച്ച​തു​മൊ​ക്കെ ഈ ആത്മ​ക​ഥ​യി​ലു​ണ്ടു്. ആ വി​വ​ര​ണ​ങ്ങൾ വാ​യി​ക്കു​ന്ന നമു​ക്കു വാ​ഷി​ങ്ടൻ എന്ന മഹാ​വ്യ​ക്തി​യോ​ടു് എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത ആദ​ര​മു​ണ്ടാ​കും (എല്ലാം ഓർ​മ്മ​യിൽ​നി​ന്നെ​ഴു​തു​ന്ന​തു്). മഹ​ത്ത​മ​മായ ഈ ആത്മ​ക​ഥ​യും മറ്റ​നേ​കം ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളും രചി​ച്ച ഷാ​തോ​ബ്രി​യാ​ങി​ന്റെ ശവ​കു​ടീ​രം കടൽ​ക്ക​ര​യിൽ കണ്ട​പ്പോൾ അതി​ന്റെ പകി​ട്ടു കാ​ണി​ക്ക​ലിൽ അസ​ഹ​നീ​യ​ത​യാർ​ന്നു ഷാ​ങ്പോൾ സാർ​ത്ര് അതി​ന്റെ മീതെ മൂ​ത്ര​മൊ​ഴി​ച്ചു​വെ​ന്നു് സീമോൻ ദ ബോവാർ ആത്മ​ക​ഥ​യിൽ എവി​ടെ​യോ എഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. മഹാ​നായ തത്ത്വ​ചി​ന്ത​ക​നാ​ണു് സാർ​ത്ര്. പക്ഷേ ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തി​ലേ​ക്കു് ചെ​ന്നു് ഭാ​വ​നാ​ത്മ​ക​മാ​യി അതിനെ സാ​ക്ഷാ​ത്ക​രി​ക്കാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു കഴി​ഞ്ഞി​ല്ലെ​ന്നു് ഈ സംഭവം തെ​ളി​യി​ക്കു​ന്നു. സം​വ​ത്സ​ര​ങ്ങൾ​ക്കു മുൻ​പു് കാ​മു​കി കൊ​ടു​ത്ത റോ​സാ​പ്പൂ​വു് പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ അക​ത്തു വയ്ക്കു​ക​യും ദീർ​ഘ​കാ​ല​ത്തി​നു​ശേ​ഷം അതി​ന്റെ ശു​ഷ്ക​ദ​ല​ങ്ങ​ളെ നോ​ക്കി കണ്ണീ​രൊ​ഴു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന പു​രു​ഷൻ ഇപ്പ​റ​ഞ്ഞ സാ​ക്ഷാ​ത്കാ​ര​ത്തി​നു കഴി​വു​ള്ള ആളാ​ണു് ഇമ്മ​ട്ടിൽ ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തെ ഭാ​വ​ന​യി​ലൂ​ടെ സാ​ക്ഷാ​ത്ക​രി​ക്കു​ന്ന ഒരാ​ളെ​യാ​ണു് ശ്രീ ഗൗതമൻ ‘ഗു​രു​കു​ലം’ എന്ന കഥ​യി​ലൂ​ടെ നമ്മു​ടെ മുൻ​പിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന​തു്. കൂ​ട്ടു​കാ​ര​നെ കാ​ണാ​നാ​യി ഒരി​ട​ത്തു ചെന്ന ഒരാ​ളി​നു് അയാളെ കാണാൻ കഴി​യു​ന്നി​ല്ല. അവിടെ മു​പ്പ​ത്തി​യ​ഞ്ചു വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു മുൻ​പു് അയാൾ പഠി​ച്ച വി​ദ്യാ​ല​യം അപ്പോ​ഴു​മു​ണ്ടു്. അവിടെ കയറിയ അയാൾ പണ്ടു ഇരു​ന്നു പഠി​ച്ച ബഞ്ചിൽ​ത്ത​ന്നെ ഇരു​ന്നു് ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തെ അന്തർ​നേ​ത്രം കൊ​ണ്ടു​കാ​ണു​ന്നു. അസു​ല​ഭ​മായ അനു​ഭൂ​തി​ക്കു വി​ധേ​യ​നാ​കു​ന്നു. പക്ഷേ ഇതു​പ​റ​യാൻ കഥാ​കാ​രൻ കഥയെ റബ​റെ​ന്ന​പോ​ലെ വലി​ച്ചു​നീ​ട്ടു​ന്നു. കലാ​പ​ര​മായ ആവ​ശ്യ​ക​ത​യ്ക്കു് അതീ​ത​മായ ദീർ​ഘ​ത​യു​ണ്ടു് ഗൗ​ത​മ​ന്റെ ഏതു​ക​ഥ​യ്ക്കും. സം​ക്ഷേ​പി​ച്ചു് ദ്വ​ന്യാ​ത്മ​ക​മാ​യി കഥ​പ​റ​യാൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. വി​വ​ര​ണ​ങ്ങൾ വലി​ഞ്ഞു​ക​യ​റി വാ​യ​ന​കാ​ര​നു് ശല്യ​മു​ണ്ടാ​ക്ക​രു​തെ​ന്ന സാ​ര​സ്വത രഹ​സ്യ​ത്തി​ലും അദ്ദേ​ഹം അജ്ഞ​നാ​ണു്. കഥ​യു​ടെ പര്യ​വ​സാ​ന​ത്തി​ലെ ഭാ​വ​നാ​ത്മക സാ​ക്ഷാ​ത്കാ​ര​ത്തിൽ എത്തു​ന്ന​തി​നു മുൻ​പു് ഉചി​ത​ജ്ഞ​ത​യെ ലം​ഘി​ച്ചു് അദ്ദേ​ഹം എന്തെ​ല്ലാം പറ​യു​ന്നു! കഥ​യി​ലെ ഓരോ വാ​ക്കും ധ്വ​നി​പ്ര​ധാ​ന​മാ​യി​രി​ക്ക​ണം. അതിലെ ഒരു വാ​ക്കെ​ടു​ത്തു മാ​റ്റി​യാൽ ചെ​റു​ക​ഥ​യാ​കെ തക​രു​ന്ന രീ​തി​യിൽ ദൃഢത ഉണ്ടാ​വ​ണം. ദുർ​മ്മേ​ദ​സ്സു​കൾ മു​റി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞു് സം​ക്ഷേ​പ​ണ​സാ​മർ​ത്ഥ്യം കാ​ണി​ച്ചു് ഗൗതമൻ രചന നിർ​വ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ ഇതു കല​യു​ടെ മണ്ഡ​ല​ത്തിൽ ചെ​ന്നേ​നെ.

മനു​ഷ്യൻ മനു​ഷ്യ​ന്റെ കഴു​ത്തു മു​റി​ച്ചു് ചോ​ര​യൊ​ഴു​ക്കു​ന്ന കാ​ല​യ​ള​വു​കൾ ഏറെ​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. സത്യം, സൗ​ന്ദ​ര്യം ഇവയെ ധ്വം​സി​ച്ചു മറ്റു മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളെ​യാ​കെ തകർ​ക്കു​ന്ന കാ​ല​ങ്ങ​ളും ഉണ്ടാ​യി. ജീർ​ണ്ണത വർ​ദ്ധി​ച്ച ഈ സന്ദർ​ഭ​ങ്ങ​ളിൽ ജനത ആശ്ര​യം തേ​ടി​യ​തു് സാ​ഹി​ത്യാ​ദി​ക​ല​ക​ളി​ലാ​ണു്. സാ​ഹി​ത്യ കൃ​തി​ക​ളു​ടെ പാ​രാ​യ​ണ​വും ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ദർ​ശ​ന​വും അവർ​ക്കു് ആശ്വാ​സം നൽകി. ഭാ​ര​ത​ത്തി​ലാ​കെ ഇന്നു ജീർ​ണ്ണ​ത​യാ​ണു്. നി​ര​പ​രാ​ധ​രെ ആയി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു കൊ​ല്ലു​ന്നു. സമു​ന്ന​ത​രെ​ന്നു ബഹു​ജ​നം കരു​തു​ന്ന​വർ പോലും കൈ​ക്കൂ​ലി വാ​ങ്ങു​ന്നു. വ്യ​ഭി​ച​രി​ക്കു​ന്നു. ബലാൽ​സം​ഗം നട​ത്തു​ന്നു. ഈ ദു​ര​വ​സ്ഥ​യിൽ നി​ന്നു രക്ഷ​പ്പെ​ടാ​നാ​യി സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ, ചി​ത്ര​ക​ല​യെ ശരണം പ്രാ​പി​ക്കാ​മെ​ന്നു വി​ചാ​രി​ച്ചാൽ പ്ര​യോ​ജ​ന​മി​ല്ല. മലയാള സാ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ—നവീ​ന​മ​ല​യാള സാ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ—മനു​ഷ്യ​രി​ല്ല. മനു​ഷ്യ​നു പക​ര​മാ​യി വാ​ചി​ക​ത​ല​ത്തിൽ മാ​ത്രം നിൽ​ക്കു​ന്ന രച​ന​ക​ളേ ഉള്ളൂ. അവ കഥ​യെ​ന്ന പേരിൽ, കാ​വ്യ​മെ​ന്ന പേരിൽ ആവിർ​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു. നൈ​രാ​ശ്യ​ത്തോ​ടെ അവർ സുഖം തേടി രാ​മ​യ​ണാ​ദി ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു പോ​കു​ന്നു. ക്ലാ​സി​ക്കു​കൾ​ക്കു് അതി​നാ​ലാ​ണു് ഇന്നു പ്രാ​ധാ​ന്യം വന്നി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്.

ഞാൻ ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ ചി​ത്ര​ക​ലാ പ്ര​ദർ​ശ​ന​ങ്ങൾ​ക്കു പോ​കാ​റി​ല്ല. മനു​ഷ്യർ​ക്കു പകരം കുറെ ബീ​ഭ​ത്സ​രൂ​പ​ങ്ങൾ അവിടെ ചാരി വച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു കാണാം. അവ അറ​പ്പും വെ​റു​പ്പും ജനി​പ്പി​ക്കു​ന്നു ദ്ര​ഷ്ടാ​ക്കൾ​ക്കു്. ഇതു കണ്ടു മടു​ത്തു ജന​ങ്ങൾ രവി​വർ​മ്മ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു് പോകാൻ തു​ട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ചങ്ങ​മ്പു​ഴ​ക്ക​വി​ത​യിൽ ഇന്നു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന താ​ല്പ​ര്യ​ത്തി​നു ഹേ​തു​വും ഇതു​ത​ന്നെ.

ചു​റ്റു​ക​മ്പി മു​റു​ക്കു​മ്പോൾ അതി​ലെ​ത്ര ശക്തി നി​വേ​ശി​പ്പി​ക്കു​മോ അത്ര​യും ശക്തി മാ​ത്ര​മേ അതു് അയ​ഞ്ഞു വരു​മ്പോ​ഴും ബഹിർ​ഗ്ഗ​മി​പ്പി​ക്കൂ എന്നു് ഒര​ധ്യാ​പ​കൻ എന്നോ​ടു് പറ​ഞ്ഞ​തു് മുൻ​പു് ഞാൻ വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ അറി​യി​ച്ചി​രു​ന്നു. നമ്മു​ടെ നോ​വ​ലി​സ്റ്റു​ക​ളും കഥാ​കാ​ര​ന്മാ​രും സാ​ഹി​ത്യ​സൃ​ഷ്ടി​കൾ​ക്കു് രൂപം കൊ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ അവ​രു​ടെ അന്ത​രം​ഗ​ത്തി​ലു​ള്ള ചെറിയ ശക്തി​മാ​ത്ര​മേ അവയിൽ നി​വേ​ശി​പ്പി​ക്കൂ. നി​രൂ​പ​ണം കൊ​ണ്ടു് അതിനെ ബഹിർ​ഗ്ഗ​മി​പ്പി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​വർ ഉള്ള ശക്തി​യെ​യ​ല്ല ഇല്ലാ​ത്ത ശക്തി​യെ നമു​ക്കു കാ​ണി​ച്ചു തരാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു. വി​വ​ര​മി​ല്ലാ​ത്ത​വർ അസ​ത്യാ​ത്മ​ക​മായ ഈ ശക്തി​പ്ര​ദർ​ശ​ന​ത്തിൽ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. എനി​ക്കു പേ​രു​കൾ പറയാൻ വയ്യ. ചില കഥ​യെ​ഴു​ത്തു​കാ​രു​ടെ​യും നോ​വ​ലി​സ്റ്റു​ക​ളു​ടെ​യും ഇട​ത്ത​രം കൃ​തി​ക​ളെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു നി​രൂ​പ​കർ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളും പ്ര​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളും രചി​ക്കു​ന്നു. അവ​യൊ​ക്കെ യഥാർ​ത്ഥ്യ​ങ്ങ​ളാ​ണെ​ന്നു കു​റെ​പ്പേ​രെ​ങ്കി​ലും വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. ഇതു് മലയാള സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ മറ്റൊ​രു ആകു​ലാ​വ​സ്ഥ.