തെ​ക്കേ​യ​മേ​രി​ക്ക​യു​ടെ തെ​ക്കു​ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള രാ​ജ്യ​മാ​ണു് ചിലീ (Chile). അവി​ടു​ത്തെ പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യി സാൽ​വാ​ദോർ ഗോ​സാൻ​സ് ആയേ​ന്ദേ (Salvador Gossens Allende, 1908–1973) എന്ന മാർ​ക്സി​സ്റ്റ് 1970-ൽ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. മൂ​ന്നു വർഷമേ അദ്ദേ​ഹം പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യി കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടി​യു​ള്ളു. 1973-ൽ ഉണ്ടായ സൈനിക വി​പ്ല​വ​ത്തിൽ ആയേ​ന്ദേ വധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ആയേ​ന്ദേ​യു​ടെ അന​ന്ത​ര​വ​ളാ​ണു് വി​ശ്വ​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ യശ​സ്വി​നി​യാ​യി​ത്തീർ​ന്ന ഈസാ​ബെൽ ആയേ​ന്ദേ (Isabel Allende, b 1942). അമ്മാ​വൻ വധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​വെ​ന്നു കണ്ടു് അവർ തെ​ക്കേ​യ​മേ​രി​ക്ക​യു​ടെ വട​ക്കു​ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള വെ​ന​സ്വേല (Venezuela) രാ​ജ്യ​ത്തേ​ക്കു പലാ​യ​നം ചെ​യ്തു. അതി​നു​ശേ​ഷ​മാ​ണു് ഈസാ​ബെൽ നോ​വ​ലു​ക​ളും ചെ​റു​ക​ഥ​ക​ളു​മെ​ഴു​തി മഹാ​യ​ശ​സ്സു് നേ​ടി​യ​തു്. അവ​രു​ടെ കഥാ​സ​മാ​ഹാ​ര​മാ​ണു്. ‘The Stories of Eva Luna’ എന്ന​തു്. ഈ പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ ആമു​ഖ​ത്തിൽ ഈസാ​ബെൽ. ശാ​രീ​രിക വേ​ഴ്ച​യ്ക്കു​ശേ​ഷം വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന കാ​മു​ക​നെ​യും കാ​മു​കി​യെ​യും വർ​ണ്ണി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ആ വി​ശ്ര​മ​രം​ഗം കാ​മു​ക​ന്റെ സ്മൃ​തി​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തിൽ ഒരു പഴയ ചി​ത്ര​ത്തെ കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്നു. ഈ ചി​ത്ര​ത്തി​ലും കാ​മു​കർ ലൈം​ഗിക വേ​ഴ്ച​യ്ക്കു​ശേ​ഷം വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​ട്ടാ​ണു് കാണുക. അവ​രു​ടെ തൊ​ലി​പ്പു​റം മി​നു​ങ്ങു​ന്നു. പു​രു​ഷ​ന്റെ കണ്ണു​കൾ അട​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. അയാ​ളു​ടെ ഒരു കൈ സ്വ​ന്തം നെ​ഞ്ചിൽ. മറ്റേ​ക്കൈ അവ​ളു​ടെ തു​ട​യിൽ. റാൽഫ് എന്ന കാ​മു​കൻ (ചി​ത്ര​ത്തി​ലെ കാ​മു​ക​ന​ല്ല) കാ​മു​കി​യായ ഈവ​യോ​ടു പറ​യു​ന്നു. ഞാൻ ചി​ത്ര​ത്തി​ലെ കാ​മു​ക​നെ നി​രീ​ക്ഷ​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​ന​ല്ല. പെ​ണ്ണി​ന്റെ അടു​ത്തു കി​ട​ക്കു​ന്ന പു​രു​ഷൻ തന്നെ​യാ​ണു്. ഞാൻ നി​ന്നോ​ടു പറ​യു​ന്നു. “ഒരു കഥ പറയൂ” “എന്തി​നെ​ക്ക​റി​ച്ചു്?” “നീ വേ​റൊ​രാ​ളി​നോ​ടും പറ​യാ​ത്ത ഒരു കഥ പറയു. എനി​ക്കു​വേ​ണ്ടി നീ അതു​ണ്ടാ​ക്കു” ക്ഷു​ദ്ര​മായ സെ​ക്സി​നെ അവി​സ്മ​ര​ണീ​യ​മായ സന്ദർ​ഭ​മാ​ക്കി മാ​റ്റാൻ കഥ​യ്ക്കു കഴി​യും. സം​തൃ​പ്തി കൈ​വ​രി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം കാ​മു​കി​യും കാ​മു​ക​നും വി​ശ്ര​മി​ക്കു​മ്പോൾ കഥ കേ​ട്ടാൽ ആദ്യ​ത്തെ ഉത്ക​ട​വി​കാ​രം പു​ന​രുൽ​പാ​ദി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടും. കഥ മാ​ത്ര​മ​ല്ല. സൗ​ര​ഭ്യ​വും മർ​മ്മ​ര​ശ​ബ്ദ​വും പു​ഷ്പ​വും മദ്യ​വും പാൽ​ക്ക​ട്ടി​യും മറ്റും കാ​മാ​ഗ്നി​ദീ​പ​ന​ത്തി​നു സഹാ​യി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ​യെ​ന്നു് മനോ​ഹ​ര​മാ​യി സ്പ​ഷ്ട​മാ​ക്കി​ത്ത​രു​ന്ന പുതിയ പു​സ്ത​ക​മാ​ണു് ആയേ​ന്ദേ​യു​ടെ ‘Aphrodite—A Memoir of Senses’ (Translated from the Spanish by Margaret Sayers Peden, Flamingo, pp. 315, 1998).

പേ​ടി​സ്സ്വ​പ്ന​ത്തി​ന്റെ​തായ ആ രാ​ജ്യ​ത്തിൽ ഷി​ഹ​റ​സാ​ദ് എന്ന യുവതി സുൽ​ത്താ​നോ​ടു കഥ പറ​ഞ്ഞു തു​ട​ങ്ങി. അയാ​ളു​ടെ ഉത്ക​ണ്ഠ​യെ ഉദ്ദീ​പി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് അവൾ കഥ നി​റു​ത്തും. അങ്ങ​നെ കഥ​യ്ക്കു ശേഷം കഥ. രാ​ത്രി​ക്കു ശേഷം രാ​ത്രി. യുവതി സ്വ​ന്തം ജീവൻ രക്ഷി​ച്ചു. നല്ല ഭക്ഷ​ണ​ത്തി​നു ശേഷം മു​ന്തി​രി​ച്ചാ​റു് രക്ത​ത്തി​ലൂ​ടെ ആഹ്ലാ​ദം നല്കി​ക്കൊ​ണ്ടു ഒഴു​കു​മ്പോൾ അടു​ത്ത വേ​ഴ്ച​യ്ക്കു മുൻ​പാ​യി കാ​മു​കി​ക്കും കാ​മു​ക​നും കഥ കേൾ​ക്കു​ന്ന​തു വാ​ജീ​ക​ര​ണ​ശ​ക്തി നല്കും. വാ​ക്കു​കൾ​ക്കു മാ​ന്ത്രി​ക​ശ​ക്തി​യു​ണ്ടു്. അവ വർ​ണ്ണി​ക്കു​ന്നു. ധ്വ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഉദ്ദീ​പി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. കാ​മോ​ത്സു​ക​മായ സാ​ഹി​ത്യം രക്ത​ത്തെ ചൂ​ടു​പി​ടി​പ്പി​ച്ചു് അഭി​ലാ​ഷ​ങ്ങ​ളെ ഇള​ക്കി​വി​ടു​ന്നു. റ്റെ​ലി​ഫോൺ സെ​ക്സ് എന്നൊ​രു ഏർ​പ്പാ​ടു​ണ്ടേ​ല്ലോ. ആയേ​ന്ദേ​യു​ടെ ഒര​യൽ​ക്കാ​രി—ഇരു​ന്നൂ​റ്റി​യ​മ്പ​തു പൗ​ണ്ട് ഭാ​ര​വും രണ്ടു പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​ക​ളു​മു​ള്ള വൃദ്ധ—പെൺ​കു​ട്ടി​യാ​യി ഭാ​വി​ച്ചു് റ്റെ​ലി​ഫോ​ണി​ലൂ​ടെ അശ്ലീ​ല​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു ശ്രോ​താ​വി​നു സം​തൃ​പ്തി നല്കു​ന്നു. ഭക്ഷ​ണ​ത്തെ​സ്സം​ബ​ന്ധി​ച്ചാ​വു​മ്പോ​ഴും ഭാഷ കാ​മാ​ഗ്നി​ദീ​പ​നൗ​ഷ​ധ​മാ​ണു് (aphrodisiac). ഭക്ഷ​ണ​വ​സ്തു​ക്കൾ​ക്കു സൗ​ര​ഭ്യ​മു​ണ്ടു്. ബു​ദ്ധി​വി​ലാ​സം കാ​ണി​ക്കു​ന്ന ഉക്തി​കൾ. രൂ​പ​ക​ങ്ങൾ. ഹാസ്യ പ്ര​സ്താ​വ​ങ്ങൾ ഇവ​യെ​ല്ലാം അവ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു​മാ​കാം. പക്ഷേ നമ്മൾ വി​ര​ള​മാ​യേ അത്ത​രം അം​ശ​ങ്ങൾ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്നു​ള്ളു. ഹെൻ​ട്രി മി​ല്ലർ എഴു​തി​യ​തി​ന്റെ നല്ല ഭാ​ഗ​വും ഭക്ഷ​ണ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു്. സെ​ക്സി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ടു് അയൽ​ക്കാ​രി​യോ​ടു ആയേ​ന്ദേ നിർ​ദ്ദേ​ശി​ച്ചു റ്റെ​ലി​ഫോ​ണി​ലൂ​ടെ ഭക്ഷണ പദാർ​ത്ഥ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു് സം​സാ​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു്. നി​ങ്ങൾ റ്റെ​ലി​ഫോൺ സെ​ക്സി​നു​വേ​ണ്ടി വി​ളി​ക്കൂ. സെറീന എന്ന പെൺ​കു​ട്ടി അശ്ലീ​ല​ഭാ​ഷ​ണം നിർ​വ​ഹി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം വായിൽ വെ​ള്ള​മൂ​റു​മാ​റു് ആട്ടി​റ​ച്ചി​ക്ക​റി​യു​ടെ വർ​ണ്ണം നല്കും.

ഭക്ഷ​ണം… ക്ക​ലി​നെ വൈ​ഷ​യി​കാ​നു​ഭ​വ​മാ​യി മാ​റ്റാൻ സം​ഗീ​ത​ത്തി​നു കഴി​യും. ഫു​ട്ബോൾ കളി​യു​ടെ ഗർ​ജ്ജ​ന​വും വാർ​ത്താ​പാ​രാ​യ​ണ​ത്തി​ന്റെ നൃ​ശം​സ​ത​യും ആഹാരം കഴി​ക്കു​ന്ന വേ​ള​യി​ലാ​ണു് ഉണ്ടാ​കു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ അവ​യെ​ത്ര അസ​ഹ​നീ​യം! സം​ഗീ​ത​മാ​ണു് അപ്പോൾ റ്റെ​ലി​വി​ഷൻ സെ​റ്റിൽ നി​ന്നു പ്ര​വ​ഹി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ അതൊരു മഹ​നീ​യ​മായ അനു​ഭ​വ​മാ​യി മാറും.

ആഹാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു വരു​മ്പോൾ ശബ്ദ​ങ്ങൾ​ക്കും കാ​മാ​ഗ്നി​ദീ​പ​നൗ​ഷ​ധ​ത്തി​ന്റെ ശക്തി കി​ട്ടും. ‘ഹാ​പ്പി ബർ​ത്ത​ഡേ’ എന്നു പറ​യാ​നാ​വി​ല്ല ആയേ​ന്ദേ​ക്കു്. പക്ഷേ തി​ള​യ്ക്കു​ന്ന എണ്ണ​യിൽ കി​ട​ക്കു​ന്ന ഉള്ളി​യു​ടെ ‘ശ്ശ്’ എന്ന ശബ്ദം. കത്തി പച്ച​ക്ക​റി നു​റു​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ ലയം. ഭാ​ഗ്യം കെട്ട മത്സ്യം ചൂ​ടു​ള്ള പാ​ത്ര​ത്തിൽ വീ​ഴു​മ്പോ​ഴു​ള്ള നാദം. ധാ​ന്യം പൊ​ടി​ക്കു​മ്പോൾ ഉണ്ടാ​കു​ന്ന ക്ഷ​മ​യു​ള്ള ഗാനം. മു​ന്തി​രി​ച്ചാ​റു് വേ​റൊ​രു ഭാ​ജ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു പക​രു​മ്പോൾ ജനി​ക്കു​ന്ന തര​ള​സ്സ്വ​നം ഇവ​യെ​ല്ലാം അവർ​ക്കു ആവാ​ഹി​ക്കാൻ കഴി​യും.

രുചി അവ​സാ​നി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്തു മണം തു​ട​ങ്ങു​ന്നു. അവയെ വേർ​തി​രി​ക്കാൻ വയ്യ. കാ​പ്പി​യു​ടെ പ്ര​ലോ​ഭ​നം രു​ചി​യിൽ നി​ന്ന​ല്ല ഉണ്ടാ​കു​ന്ന​തു്. വി​ദൂ​ര​ങ്ങ​ളായ കാ​ടു​ക​ളു​ടെ തീ​ക്ഷ​ണ​വും ദർ​ജ്ഞേ​യ​വു​മായ സൗ​ര​ഭ്യ​ത്തിൽ നി​ന്നാ​ണു്. ഘ്രാ​ണേ​ന്ദ്രി​യ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് വേദനം സു​നി​ശ്ചി​ത​വും സു​ശ​ക്ത​വു​മാ​ണു് അതി​നാൽ സു​ഗ​ന്ധ​ദ്ര​വ്യ​ത്തി​നു ഫല​ദാ​യ​ക​ത്വ​മു​ണ്ടു്. ഒരു മണം തന്നെ നി​ല​നി​റു​ത്തു​ന്ന​താ​ണു് നല്ല​തു്. അപ്പോൾ അതു് സ്വ​ശ​രീ​ര​ഗ​ത​മാ​കും. ആ ഗന്ധം കൊ​ണ്ടു് മറ്റു​ള്ള​വർ​ക്കു നമ്മ​ളെ തി​രി​ച്ച​റി​യാ​നാ​വും. ക്ലി​യ​പ​ട്ര ഇതു മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. രാ​ജ്ഞി നൈൽ നദി​യി​ലൂ​ടെ വരു​മ്പോൾ അനേകം നാഴിക അക​ലെ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കു് അവ​രു​ടെ ആഗമനം അറി​യാൻ കഴി​യും. ഡമ​സ്ക​സി​ലെ റോ​സാ​പ്പൂ​ക്ക​ളു​ടെ സൗ​ര​ഭ്യം ക്ലി​യ​പ​ട്ര​യു​ടെ യാ​ന​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലെ പാ​യ്ക​ളിൽ നി​ന്നു​ത്ഭ​വി​ക്കും. ചി​ല​പ്പോൾ ആ സൗ​ര​ഭ്യം റോ​മി​ലെ തെ​രു​വു​ക​ളിൽ വ്യാ​പി​ക്കും. അപ്പോൾ റോമൻ പൗ​ര​ന്മാർ വി​ചാ​രി​ക്കും വി​ദേ​ശ​ത്തു നി​ന്നെ​ത്തിയ ഒരു സ്ത്രീ​യു​ടെ കി​ട​ക്ക​വി​രി​പ്പു​ക​ളിൽ തങ്ങ​ളു​ടെ സാ​മ്രാ​ജ്യം നഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു പോ​യേ​ക്കു​മെ​ന്നു്.

സു​സ്കി​ന്റി​ന്റെ (Suskind) ‘Perfume’ എന്ന പ്ര​ഖ്യാ​ത​മായ നോ​വ​ലി​ലെ പ്ര​ധാ​ന​ക​ഥാ​പാ​ത്രം ഒരു ശരീ​ര​ഗ​ന്ധ​വു​മി​ല്ലാ​തെ ജനി​ക്കു​ന്നു. ആരും—അമ്മ പോലും—അയാളെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. അതി​നാൽ ആരെ​യും വശീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന സൗ​ഭാ​ഗ്യം കണ്ടു​പി​ടി​ക്കാൻ അയാൾ യത്നി​ക്കു​ന്നു. കന്യ​ക​ക​ളു​ടെ ശരീ​ര​ഗ​ന്ധം വാ​റ്റി​യെ​ടു​ത്തു് സു​ഗ​ന്ധ​ദ്ര​വ്യം അയാൾ ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്നു. ഒരു മണം തന്നെ സ്ഥി​ര​മാ​യി ഉണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് നന്നെ​ന്ന ആയേ​ന്ദേ​യു​ടെ തത്ത്വ​ത്തി​നു് സു​സ്കി​ന്റി​ന്റെ ഈ ആശ​യ​ത്തോ​ടു് യോ​ജി​പ്പു​ണ്ടു്.

കാ​മോ​ത്സു​ക​ത​യു​ടെ സാ​രാം​ശം എവി​ടെ​യി​രി​ക്കു​ന്നു? അതി​ലേ​ക്കു കൈ​ചൂ​ണ്ടു​ന്നു അനൈസ് നീ​ന്റെ ഒരു കത്തു്. നീൻ, ഹെൻ​ട്രി മി​ല്ലർ ഈ വലിയ എഴു​ത്തു​കാർ​ക്കു ജീ​വി​ച്ചു​പോ​കാ​നാ​യി കു​റെ​ക്കാ​ലം അശ്ലീ​ല​ക​ഥ​കൾ എഴു​തേ​ണ്ട​താ​യി വന്നു കള​ക്റ്റർ എന്ന കള്ള​പ്പേ​രിൽ ഒരു​ത്തൻ അവ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടു് ഇത്ത​രം കഥകൾ എഴു​തി​ച്ചി​രു​ന്നു. പക്ഷേ അതി​ലൊ​രി​ട​ത്തും കവിത വരാൻ പാ​ടി​ല്ല എന്ന നിർ​ബ്ബ​ന്ധം അയാൾ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു താനും സെ​ക്സ​ല്ലാ​തെ വേറെ എന്തെ​ങ്കി​ലും രച​ന​യിൽ വന്നാൽ ‘കള​ക്ടർ’ കോ​പി​ക്കും. അനൈസ് നീൻ അയാൾ​ക്കു എഴു​തിയ ദീർ​ഘ​മായ കത്തി​ന്റെ ചില ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ വാ​യി​ക്കുക.

“Dear Collector: We hate you. Sex loses all its power and magic when it becomes explicit, mechanical, overdone when it becomes a mechanistic obsession… Intellectual, imaginative, romantic, emotional. This is what gives sex its surprising textures, its subtle transformation, its aphrodisiac elements. You are shrinking your world of sensations. You are withering it, starving it, draining its blood”.

ലൈം​ഗി​ക​ത്വ​ത്തെ സങ്കോ​ചി​പ്പി​ക്കാ​തെ, അതിനു ഭക്ഷ​ണ​മി​ല്ലാ​യ്മ കൊ​ണ്ടു നാശം വരു​ത്താ​തെ. അതി​ന്റെ രക്ത​മൂ​റ്റി​ക്ക​ള​യാ​തെ ആയേ​ന്ദേ സെ​ക്സി​നെ​യും അതിനെ ഉദ്ദീ​പി​പ്പി​ക്കു​ന്ന വസ്തു​ക്ക​ളെ​യും കു​റി​ച്ചു് ഹൃ​ദ്യ​മാ​യി ഈ ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തിൽ പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കു​ന്നു. എത്ര​യെ​ത്ര മനോ​ഹ​ര​ങ്ങ​ളായ കഥ​ക​ളും കലാ​ത്മ​ക​ങ്ങ​ളു​മായ വർ​ണ്ണ​ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​മാ​ണു് ഇതി​ലു​ള്ള​തു്. സു​ഗ​ന്ധ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും പുതിയ ഗന്ധ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും പണ്ഡി​തോ​ചി​ത​മാ​യി എഴു​തിയ ഒരു ഗ്ര​ന്ഥം ഞാൻ മുൻ​പു് വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. Alain Corlin-​ന്റെ The Foul and the Fragrant എന്ന പു​സ്ത​കം (ഫ്ര​ഞ്ച് പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് തർ​ജ്ജമ). കലാ​വൈ​ദ​ഗ്ദ്ധ്യം കൊ​ണ്ടും വിഷയ വൈ​വി​ധ്യം കൊ​ണ്ടും ഭാ​വാ​ത്മ​ക​മായ പ്ര​തി​പാ​ദ​നം കൊ​ണ്ടും ആയേ​ന്ദേ​യു​ടെ ഗ്ര​ന്ഥം ഫ്ര​ഞ്ച് പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ മുൻ​പിൽ നി​ല്ക്കു​ന്നു, വളരെ മുൻ​പിൽ.

പണ​മി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തു് (ഇപ്പോൾ പണ​മു​ണ്ടു് എന്ന അർ​ത്ഥ​മി​ല്ല ഇതി​നു്) ഞാൻ മറ്റു വീ​ടു​ക​ളിൽ​ച്ചെ​ന്നു കൊ​ച്ചു കു​ട്ടി​ക​ളെ പഠി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. മാസം മു​ന്നു രൂപ ട്യൂ​ഷൻ ഫീ വാ​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു. ഒരു ദിവസം മുൻ​പിൽ വന്നു് ഇരു​ന്ന കൊ​ച്ചു​കു​ട്ടി​യോ​ടു് “മഴ പെ​യ്യു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ?” എന്നൊ​രു ചോ​ദ്യ​മെ​റി​ഞ്ഞു. മി​ടു​ക്ക​നായ കു​ട്ടി ഉത്ത​രം നല്കുി: “വെ​ള്ള​ത്തു​ള്ളി​കൾ ആകാ​ശ​ത്തു നി​ന്നു് നമ്മു​ടെ ഭൂ​മി​യി​ലേ​ക്കു വീ​ഴു​ന്ന​താ​ണു് മഴ. സമു​ദ്ര​ത്തിൽ നി​ന്നും നദി​ക​ളിൽ നി​ന്നും ഉയ​രു​ന്ന നീ​രാ​വി തണു​ത്ത വാ​യു​വിൽ​ച്ചെ​ന്നു തണു​ത്തു ജല​ക​ണ​ങ്ങ​ളാ​യി മാ​റു​ന്നു. അതു താ​ഴോ​ട്ടു വീ​ഴു​മ്പോൾ നമ്മൾ മഴ​യെ​ന്നു അതിനെ വി​ളി​ക്കു​ന്നു.” “കറ​ക്ട്” എന്നു ഞാൻ അഭി​ന​ന്ദ​നം നട​ത്തി. ഇപ്പോ​ഴ​ത്തെ ഭാ​ഷ​യി​ലാ​ണെ​ങ്കിൽ—അഭി​ന​ന്ദ​നം രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി. ഈ കു​ട്ടി​യു​ടെ ഉത്ത​രം അറു​പ​ത്തി​നാ​ലു വർഷം കഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും ഞാൻ മറ​ന്നി​ല്ല. കഴി​ഞ്ഞ​യാ​ഴ്ച ഒരു പയ്യൻ—സാ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ തൽ​പ​ര​ത്വ​മു​ള്ള ബാലൻ—എന്നെ​ക്കാ​ണാൻ വന്നു. അയാൾ ചോ​ദി​ച്ചു. “സാർ, കലാ​സൃ​ഷ്ടി ഉണ്ടാ​കു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ?” ഞാൻ പണ്ട​ത്തെ കു​ട്ടി​യാ​യി അവനെ ഗു​രു​വാ​യി സങ്ക​ല്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് മറു​പ​ടി നല്കി: “അനു​ഭ​വ​മെ​ന്ന നീ​രാ​വി ഉയർ​ന്നു ചെ​ല്ലു​ക​യും സർ​ഗ്ഗാ​ത്മ​ക​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ശൈ​ത്യ​മാർ​ന്ന മണ്ഡ​ല​ത്തിൽ വച്ചു ഘനീ​ഭ​വി​ക്കു​ക​യും അതു് ജല​പ​ത​നം പോലെ കലാ​സൃ​ഷ്ടി​യാ​യി നമ്മു​ടെ മുൻ​പിൽ വന്നു വീ​ഴു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. സാ​ക്ഷാൽ മഴ സാ​ങ്കേ​തി​കാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ precipitation ആണു്. കലാ​സൃ​ഷ്ടി​യും അധഃ​ക്ഷേ​പം—precipitation തന്നെ.” എന്നെ കാണാൻ വന്ന ബാലൻ സ്ക്കൂൾ വി​ദ്യാർ​ത്ഥി. അയാൾ​ക്കു ഞാൻ പറ​ഞ്ഞ​തു മന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല. അതു​കൊ​ണ്ടാ​വ​ണം അയാൾ വാ​യ്പൊ​ളി​ച്ചു നി​ന്ന​തു്.

“ഭാ​ഷാ​പോ​ഷി​ണി​യിൽ” ‘കാ​റ്റും കോളും നി​റ​ഞ്ഞ രാ​ത്രി’ എന്ന ചെ​റു​ക​ഥ​യെ​ഴു​തിയ എബ്ര​ഹാം മാ​ത്യു എന്റെ മുൻ​പിൽ എത്തിയ രണ്ടാ​മ​ത്തെ ബാ​ല​നാ​ണു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ഈ precipitation വിദ്യ അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. അറി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു രചന കൊ​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹം നമ്മെ പീ​ഡി​പ്പി​ക്കു​ക​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. സാ​ബു​വും സമ്പ​ന്ന​യായ ലി​സി​യും പ്രേ​മ​ബ​ദ്ധർ. ദാ​രി​ദ്ര്യം കൊ​ണ്ടു് ലി​സി​യു​ടെ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ ഈ ബന്ധ​ത്തിൽ കോ​പാ​കു​ല​രാ​യി അവളെ മർ​ദ്ദി​ക്കു​ന്ന​തു കൊ​ണ്ടും സാബു നാ​ടു​വി​ട്ടു പോ​കു​ന്നു. പക്ഷേ, രണ്ടു​പേ​രു​ടെ​യും പ്രേ​മം കു​റ​യു​ന്നി​ല്ല. കൂ​ടു​ന്ന​തേ​യു​ള്ള. വർ​ഷ​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞു. ഒരു രാ​ത്രി​യിൽ ഒരു രൂപം ലി​സി​യു​ടെ മു​റി​യി​ലെ ജന്ന​ലി​ന്ന​ടു​ത്തു് കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്നു ആരെ​ന്ന​റി​യാ​തെ ലിസി നി​ല​വി​ളി​ക്കു​മ്പോൾ ലി​സി​യു​ടെ തന്ത രൂ​പ​ത്തെ വെ​ടി​വ​ച്ചു വീ​ഴ്ത്തു​ന്നു. ഇത്ര​യും പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു് കഥാ​കാ​രൻ എനി​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​കാ​ത്ത ഗോത്ര സ്വ​ത്വ​ത്തെ​യും ദേ​ശീ​യ​ത​യെ​യും കു​റി​ച്ചു് എന്തൊ​ക്കെ​യോ പറ​യു​ന്നു. കഥ​യു​ടെ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ലു​മു​ണ്ടു് ഒരു ട്രി​ക്ക്. കഥ ഇതു​വ​രെ എന്ന ഉപ​ശീർ​ഷ​കം നല്കി​യി​ട്ടു് ലി​സി​യു​ടെ സാ​ബു​വി​ന്റെ​യും പ്രേ​മ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ചി​ല​തെ​ല്ലാം എഴുതി വയ്ക്കു​ന്നു. ‘തു​ടർ​ന്നു വാ​യി​ക്കുക’ എന്ന നിർ​ദ്ദേ​ശം നല്കി​യി​ട്ടു് സർ​വ​സാ​ധാ​ര​ണ​മായ ഇതി​വൃ​ത്ത​ത്തി​ന്റെ ആഖ്യാ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു പോ​കു​ന്നു.

കഥാ​വി​ഷ​യം അറു​പ​ഴ​ഞ്ച​നാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടും അതിനെ നവീനത കലർ​ത്തി പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കാൻ അറി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടും രണ്ടു ട്രി​ക്കു​കൾ കൊ​ണ്ടു് വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ മലർ​ത്തി​യ​ടി​ക്കു​ക​യാ​ണു് കഥാ​കാ​രൻ. ജന്മ​നാ കലാ​കാ​ര​ന്മാ​രാ​യ​വർ​ക്കു് ഇത്ത​രം കപ​ട​വി​ദ്യ​കൾ കാ​ണി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി വരി​ല്ല. വാ​യ​ന​ക്കാ​രെ വഞ്ചി​ക്കു​ന്ന ഈ മായിക പ്ര​ക​ട​ന​ങ്ങൾ സ്വ​ഭാ​വി​ക​മായ കല​യു​ടെ ലക്ഷ​ണ​മ​ല്ല. മനു​ഷ്യ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ മദ്ധ്യ​ത്തി​ലി​റ​ങ്ങി നി​ല്ക്കേ​ണ്ട കലാ​കാ​രൻ ഏഴു പന്തു​കൊ​ണ്ടു് അമ്മാ​ന​മാ​ടു​ന്ന​തു് കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും അക്ഷ​ര​ശൂ​ന്യ​ന്മാ​രെ​യും രസി​പ്പി​ക്കും. ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​നു പരി​പാ​കം വന്ന​വ​രെ അതു വെ​റു​പ്പി​ലേ​ക്കു് എറി​യും.

മുല്ല നാ​സ​റു​ദീ​ന്റെ പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളെ കഥ​ക​ളാ​ക്കി എഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ട​ല്ലോ. ആ കഥ​ക​ളാ​കെ സമാ​ഹ​രി​ച്ചു പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ പു​സ്ത​കം ഞാൻ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഓരോ കഥയും രസ​ക​ര​മെ​ന്നേ പറ​യാ​നാ​വു. പു​സ്ത​കം കൈ​യി​ലി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു് ഓർ​മ്മ​യെ മാ​ത്രം ആശ്ര​യി​ച്ചു ഇതെ​ഴു​തു​ന്നു. മുല്ല നാ​സ​റു​ദീൻ റോ​ഡി​ലൂ​ടെ നട​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു വണ്ടി​ക്കാ​രൻ വണ്ടി​യിൽ നി​ന്നു് വലിയ ഒരു കെ​ട്ടു പൊ​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു. ഭാ​ര​ക്കൂ​ടു​തൽ കൊ​ണ്ടു് അയാൾ മു​ന്നോ​ട്ടു വീഴാൻ പോ​കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ചി​ല​പ്പോൾ പി​റ​കോ​ട്ടും. അയാളെ സഹാ​യി​ക്കേ​ണ്ട​തു തന്റെ കർ​ത്ത​വ്യ​മാ​ണെ​ന്നു കരുതി നാ​സ​റു​ദീൻ ഓടി​ച്ചെ​ന്നു് കെ​ട്ടിൽ പി​ടി​കൂ​ടി. പക്ഷേ, കൂ​ടു​തൽ വൈ​ഷ​മ്യ​മു​ണ്ടാ​യ​തേ​യു​ള്ളു. അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടു​മു​ള്ള തള്ള​ല​ല്ലാ​തെ വേ​റൊ​ന്നും നട​ക്കു​ന്നി​ല്ല. കുറെ നേരം ഈ ബഹളം നട​ന്ന​പ്പോൾ വണ്ടി​ക്കാ​രൻ നാ​സ​റു​ദീ​നോ​ടു പറ​ഞ്ഞു: “താൻ എന്തു ചെ​യ്യു​ക​യാ​ണു്?” ഞാ​നി​തു വണ്ടി​യിൽ നി​ന്നു റോ​ഡി​ലേ​ക്കു ഇറ​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. അതു​കേ​ട്ട നാ​സ​റു​ദ്ദീൻ മറു​പ​ടി നൽകി. “ങ്ഹാ, ഞാൻ വി​ചാ​രി​ച്ചു നി​ങ്ങൾ കെ​ട്ടു വണ്ടി​ക്ക​ക​ത്തു ആക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്നു്.”

“മണി മു​ഴ​ങ്ങു​ന്നു” എന്ന ചെ​റു​ക​ഥാ ഭാ​ണ്ഡ​ക​ത്തെ മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പെ​ന്ന ശക​ട​ത്തിൽ നി​ന്നി​റ​ക്കി വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​ന​നെ​ന്ന പഥി​ക​ന്റെ തല​യി​ലേ​ക്കു് ആക്കാൻ എം. എൻ. വി​ന​യ​കു​മാർ ശ്ര​മി​ക്കു​മ്പോൾ ഈ ഭാരം താ​ങ്ങാൻ ‘എനി​ക്കു ശക്തി​യി​ല്ലെ​ന്നു്’ പറ​ഞ്ഞു വാ​യ​ന​ക്കാ​രൻ അതു് തി​രി​ച്ചു ആ വണ്ടി​യി​ലേ​ക്കു തന്നെ തള്ളി​യി​ടാൻ യത്നി​ക്കു​ന്നു. അങ്ങ​നെ പഥി​ക​നായ കൃ​ഷ്ണൻ നാ​യ​രും ഭാ​ണ്ഡ​ക​ത്തി​ന്റെ ഉട​മ​സ്ഥ​നായ വി​ന​യ​കു​മാ​റും ഉന്തും തളളും നട​ത്തു​ന്നു. ഇതു കണ്ടു് മറ്റു പഥി​ക​ന്മാർ പു​ച്ഛി​ച്ചു ചി​രി​ക്കു​ന്നു. എന്തൊ​രു ഭാ​ര​മാ​ണ​പ്പാ ഈ രച​നാ​ഭാ​ണ്ഡ​ത്തി​നു് ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ കൊ​ള്ള​രു​താ​യ്മ​യെ മു​ഴു​വൻ ഒരു വീ​ട്ടി​ന്റെ കൊ​ള്ള​രു​താ​യ്മ​യാ​ക്കി നിർ​മ്മി​ച്ച ഈ ദുർ​ഭാ​രം പഥി​ക​നെ ക്ഷീ​ണി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. വി​ന​യ​കു​മാ​റി​നെ​യും ക്ഷീ​ണി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. രണ്ടു​പേ​രും ക്ഷീ​ണി​ക്കേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടു ദുർ​ഭാ​ര​ത്തി​ന്റെ ഉട​മ​സ്ഥൻ കാ​ള​ക​ളെ അടി​ച്ചു പറ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു് അങ്ങു പോയാൽ മതി. അൺ​ലോ​ഡി​ങ്ങി​നു ശ്ര​മി​ച്ചു യാ​ത്ര​ക്കാ​രു​ടെ കഴു​ത്തു ഒടി​ക്ക​രു​തു്.

ഈസാ​ബെൽ ആയേ​ന്ദേ​യു​ടെ പൌലാ (Paula) എന്ന പു​സ്ത​കം അസാ​ധാ​ര​ണ​മാ​ണു്. 1992-ൽ മരി​ച്ച പൌലാ. ഈസാ​ബെ​ല്ലി​ന്റെ മക​ളാ​ണു്. ഒരു വർ​ഷ​ത്തോ​ളം ബോ​ധ​മി​ല്ലാ​തെ രോ​ഗി​ണി​യാ​യി കി​ട​ന്നു ആ യുവതി. അമ്മ അവളെ അടു​ത്തി​രു​ന്നു ശു​ശ്രൂ​ഷി​ച്ചു. ബോധം വീ​ണ്ടെ​ടു​ക്കാ​ത്ത പൌ​ലാ​യെ ഈസാ​ബെൽ കല​ഫോർ​ന്യ​യി​ലെ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. അവിടെ വച്ചു് അവൾ മരി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. അമ്മ മകളെ പരി​ച​രി​ച്ച​തി​ന്റെ വർ​ണ്ണ​ന​യാ​ണു് ഇപ്പു​സ്ത​ക​ത്ത​ന്റെ ഏറിയ ഭാ​ഗ​വും. അതു വാ​യി​ക്കു​മ്പോൾ നമ്മൾ കരയും. അമ്മ പറ​യു​ന്ന​തു കേൽ​ക്കുക:

I took you in my arms, then held your face in my hands and kissed your forehead, your cheeks, your eyelids; I shook your shoulders, calling Paula, Paula… And then, Oh Paula…! and then you opened your eyes and looked at me (pp. 126, Hamingo edition).

ഇപ്പു​സ്ത​ക​ത്തിൽ ഈസാ​ബെ​ല്ലി​ന്റെ അമ്മാ​വ​നും ചി​ലി​യി​ലെ പ്ര​സി​ഡ​ന്റു​മായ സാൽ​വ​ദോർ ആയേ​ന്ദേ​യു​ടെ അവസാന നി​മി​ഷ​ങ്ങ​ളും അവർ വി​വ​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ഹൃ​ദ​യ​ഭേ​ദ​ക​മായ ആ രംഗം ഇതാ.

The president was left standing beside the torn and bloody Chilean flag in the ruined Red Salon, rifle in hand. Soldiers burst in with drawn weapons. The official version is that Allende placed the barrel of the rifle beneath his chin, pulled the trigger, and blew off his head (pp. 195).

അമ്മ​യ്ക്കു മക​ളോ​ടു സ്നേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​യും പ്ര​സി​ഡ​ന്റി​ന്റെ വധ​ത്തി​നു​ശേ​ഷ​മു​ള്ള ചി​ലി​യി​ലെ ദു​ഷ്ട​ത​യേ​റിയ ഭര​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും ഉജ്ജ്വ​ല​മായ ചി​ത്രീ​ക​ര​ണ​മാ​യി ഈ ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാം. Fascinating എന്ന പദ​മാ​ണു് ഈ ഗ്ര​ന്ഥം വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ എന്റെ മന​സ്സിൽ ആവർ​ത്തി​ച്ചാ​വർ​ത്തി​ച്ചു വന്നു കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്.

യാ​നീ​സ് റീ​ത്സോ​സ് എന്ന ഗ്രീ​ക്ക് കവി (Yannis Ritsos, 1909–1990) കൊ​മ്യൂ​നി​സ്റ്റ് ഒളി​പ്പോ​രു​കാ​രോ​ടു ചേർ​ന്നു നാ​സ്തി​ക​ളോ​ടു സമരം ചെ​യ്തു. ഒളി​പ്പോ​രു​കാർ പരാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ റീ​ത്സോ​സ് അറ​സ്റ്റ് ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു. നാലു വർ​ഷ​മാ​ണു് അദ്ദേ​ഹം ജയി​ലിൽ കി​ട​ന്ന​തു്. അധി​കാ​രി​കൾ മഹാ​ക​വി​യായ അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ നി​ര​ന്ത​രം മർ​ദ്ദി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും 117 ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ അദ്ദേ​ഹം രചി​ച്ചു. ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലേ​ക്കു തർ​ജ്ജമ ചെയ്ത റീ​തോ​സ് കാ​വ്യ​ങ്ങ​ളാ​കെ ഞാൻ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. സൌ​ന്ദ​ര്യാ​വി​ഷ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ മാ​യ​കോ​വ്സ്കി​ക്കോ നെ​റു​ദ​യ്ക്കോ റീ​ത്സോ​സി​ന്റെ സമീ​പ​ത്തെ​ത്താൻ കഴി​യു​ക​യി​ല്ല. സ്വ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ പ്ര​കീർ​ത്തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹ​മെ​ഴു​തിയ ഒരു കാ​വ്യം നോ​ക്കുക:

തട​വ​റ​യി​ലായ മഹാ​ന്മാർ തങ്ങ​ളു​ടെ അനു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ പ്ര​തി​പാ​ദി​ച്ച രച​ന​ക​ളാ​കെ സമാ​ഹ​രി​ച്ചു PEN ഗ്ര​ന്ഥ​രൂ​പ​ത്തിൽ പ്ര​സാ​ധ​നം ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​ന്നു. അതിൽ നി​ന്നാ​ണു് മു​ക​ളി​ലെ​ഴു​തിയ കവിത. കെ​സ്ലർ, ബാ​യേ​ഹോ, സൽ​ഷെ​നീ​റ്റ്സർ. ഹാവൽ, പ്രാ​മു​ദ്യ ആന​ന്ദാ തൂർ, ബ്രേ​യ്തൻ ബ്രേ​യ്തൻ ബാഹ് (ദക്ഷി​ണാ​ഫ്രി​ക്കൻ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​രൻ, ജനനം 1939), പ്രീ​മോ ലേവി ഇങ്ങ​നെ എത്ര​യെ​ത്ര മഹാ​ന്മാ​രു​ടെ തട​വ​റ​യ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളാ​ണു് ഈ പു​സ്ത​ക​ത്തി​ലു​ള്ള​തു്. നോബൽ ലോ​റി​യി​റ്റായ യോ​സി​ഫ് ബ്രോ​ഡ്സ്കി​യി​ടെ അവ​താ​രിക സ്വർ​ണ്ണാ​ഭ​ര​ണ​ത്തിൽ വച്ച രത്നം പോലെ ഇതിൽ പ്ര​കാ​ശം ചെ​രി​യു​ന്നു (The Prison Where I Live, The PEN Anthology of of Imprisoned Writers, Casell).

പു​ര​സ്കാ​ര​ത്തി​നൊ​പ്പം പു​ല​ഭ്യ​വും ലഭി​ക്കു​ന്ന​തു ഇന്നു പതി​വാ​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു് ഒരു സാ​ഹി​ത്യ​കാ​രൻ പ്ര​സം​ഗി​ച്ച​താ​യി പത്ര​ത്തിൽ കണ്ടു. പു​ര​സ്കാര ലബ്ധി​ക്കു​ള്ള അർ​ഹ​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് വി​മർ​ശ​കൻ ഡോ​ക്ടർ വി. രാ​ജ​കൃ​ഷ്ണ​നും വി​മർ​ശ​ന​ശാ​ഖ​യിൽ പ്ര​വർ​ത്തി​ച്ചു കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന ഈ കോ​ള​മി​സ്റ്റും സംശയം പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ച​തു് എങ്ങ​നെ പു​ല​ഭ്യ​മാ​യി എന്നു് അറി​യു​ന്നി​ല്ല. എല്ലാ​ക്കാ​ല​ത്തും സമ്മാ​നം നേ​ടി​യ​വ​രു​ടെ അർ​ഹ​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഏറെ​പ്പേർ അഭി​പ്രാ​യം പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. പേൾ​ബ​ക്കി​നു നോബൽ സമ്മാ​ന​ത്തി​നു് യോ​ഗ്യ​ത​യി​ല്ലെ​ന്നു പറ​ഞ്ഞ​തു് മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി​യാ​ണു്. ഫ്ര​ഞ്ചെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നായ ക്ളോ​ദ് സീ​മൊ​ങ്ങി നു നോബൽ സമ്മാ​നം കൊ​ടു​ത്തു​വെ​ന്നു് അറി​ഞ്ഞ ബാ​ഷേ​വി​യ​സ് സി​ങ്ങർ ചോ​ദി​ച്ചു: ‘അയാ​ളാ​രു്’ എന്നു്. ഇതൊ​ക്കെ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​ണു്. സമ്മാ​ന​ത്തി​നു അർ​ഹ​ത​യി​ല്ലെ​ന്നും തോ​ന്നു​മ്പോൾ ആളുകൾ അതു പറയും. അതിനെ പു​ല​ഭ്യം പറ​ച്ചി​ലാ​യി കരു​തു​ന്ന​തു ശരി​യ​ല്ല. എല്ലാ വി​ധ​ത്തി​ലും യോ​ഗ്യ​ത​യു​ള്ള​വർ​ക്കു സമ്മാ​നം കി​ട്ടു​മ്പോൾ ആരും ശബ്ദി​ക്കാ​റു​മി​ല്ല. ഗാർ​സിയ മാർ​കേ​സ്, ഷിം​ബോർ​സ്ക, സാ​റാ​മ​ഗു ഇവർ​ക്കു നോബൽ സമ്മാ​നം കൊ​ടു​ത്ത​പ്പോൾ ആരെ​ങ്കി​ലും പ്ര​തി​കൂ​ല​മായ പ്ര​സ്താ​വന നട​ത്തി​യോ? വൈ​ലോ​പ്പി​ള്ളി​ക്കു വയലാർ എവോർ​ഡു കി​ട്ടിയ സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ അദ്ദേ​ഹം അതി​നു് സർവഥാ അർഹൻ എന്നേ കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ ജന​ങ്ങൾ പറ​ഞ്ഞു​ള്ളു. മറ്റു പല​രു​ടെ​യും കാ​ര്യ​ത്തിൽ കേ​ര​ളീ​യർ​ക്കു സം​ശ​യാ​ത്മ​ക​മായ മന​സ്സു​ണ്ടു്. ആ മന​സ്സു​ള്ള​വ​രു​ടെ പ്ര​തി​നി​ധി​യാ​യി രണ്ടു പേർ വി​മർ​ശ​ന​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഷ​യിൽ അഭി​പ്രാ​യ​മാ​വി​ഷ്ക​രി​ച്ചാൽ അതിനെ പു​ല​ഭ്യ​മാ​യി കാ​ണു​ന്ന​തു സമ്മാ​നം കി​ട്ടി​യ​വ​രോ​ടു ‘ലൗ’വായി മാ​ത്ര​മേ കരു​താൻ മാർ​ഗ്ഗ​മു​ള്ളു. നദി​യു​ടെ താഴെ നി​ന്നു വെളളം കു​ടി​ക്കു​ന്ന പാ​വ​പ്പെ​ട്ട ആട്ടിൻ കു​ട്ടി​യെ മു​ക​ളിൽ നി​ല്ക്കു​ന്ന ചെ​ന്നാ​യ് വി​ര​ട്ട​രു​തു്.

ഈ ലോ​ക​ത്തു ഏതി​നും ദ്വ​ന്ദാ​ഭാ​വ​മു​ണ്ടു്. “ഓമനേ, നി​ന്നെ​ക്കാൾ സു​ന്ദ​രി​യാ​യി വേറെ ആരു​മി​ല്ല” എന്നു് വി​വാ​ഹം കഴി​ഞ്ഞ​യു​ട​നെ​യു​ള്ള രാ​ത്രി​യിൽ പറ​യു​ന്ന നവവരൻ കുറെ വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു​ശേ​ഷം ജീ​വി​ത​ക്ലേ​ശം കൊ​ണ്ടും അടു​ത്ത​ടു​ത്തു​ള്ള പ്ര​സ​വം കൊ​ണ്ടും വൈ​രൂ​പ്യ​ത്തി​നു് ആസ്പ​ദ​മാ​യി​ത്തീർ​ന്ന അവളെ ‘എടീ പൂതനേ, നി​ന്നെ​യൊ​ന്നു കൊ​ന്നു​ത​രു​ന്നി​ല്ല​ല്ലോ ഈശ്വ​രൻ’ എന്നു പറയും.

ഞാനും കുറെ സ്നേ​ഹി​ത​ന്മാ​രും തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ കാ​ഴ്ച​ബം​ഗ്ലാ​വി​ന്റ മുൻ​പി​ലു​ള്ള പൂ​ന്തോ​ട്ട​ത്തിൽ ഇരു​ന്നു സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അപ്പോൾ എന്നെ പഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഒരു ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് പ്ര​ഫെ​സ​റെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഞാൻ ദോഷം പറ​ഞ്ഞു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അന​ന്ത​ര​വൻ കൂടി ആ സം​ഘ​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു് മറ​ന്നാ​ണു് ഞാൻ ദോ​ഷാ​രോ​പ​ണം നട​ത്തി​യ​തു്. അന​ന്ത​ര​വൻ ചാ​ടി​യെ​ഴു​ന്നേ​റ്റു് എന്റെ നേർ​ക്കു കൈ​ചൂ​ണ്ടി. ‘You have no business to insult my dear uncle’ എന്നു ആക്രോ​ശി​ച്ചു. കൂ​ടു​ത​ലി​രു​ന്നാൽ അയാൾ പണ്ടു് ‘രസികൻ’ മാ​സി​ക​യു​ടെ എഡി​റ​റ്റാ​യി​രു​ന്ന പച്ച​ക്കു​ളം വാ​സു​പി​ള്ള പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ മാം​സ​പി​ണ്ഡ​ത്തിൽ തൊ​ട്ടു​ക​ളി​ക്കു​മെ​ന്നു് വി​ചാ​രി​ച്ചു് ഞാൻ സ്ഥ​ലം​വി​ട്ടു. വർ​ഷ​ങ്ങൾ കഴി​ഞ്ഞു് അയാൾ എറ​ണാ​കു​ള​ത്തു് ഞാൻ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന ലൂസിയ ഹോ​ട്ട​ലിൽ എത്തി. അതി​ഥി​യെ മാ​നി​ച്ചു് “സാറ് എങ്ങ​നെ​യി​രി​ക്കു​ന്നു?” എന്നു് ചോ​ദി​ച്ചു. ഉടനെ അയാൾ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: “ആരു അവ​നെ​യൊ​ക്കെ അന്വേ​ഷി​ക്കു​ന്നു. അമ്മാ​വൻ പോലും. അല​വ​ലാ​തി” സ്നേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ രണ്ടാ​മ​ത്തെ അവ​സ്ഥ​യാ​ണു് ശത്രുത.

കലാ​സൃ​ഷ്ടി​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും ഇതു​ത​ന്നെ​യാ​ണു് പറ​യാ​നു​ള്ള​തു്. ഇരു​പ​ത്തി​യ​ഞ്ചു വർഷം മുൻ​പു​ണ്ടായ ഒരു കവി​ത​യെ അന്നു ‘നെ​ഞ്ചേ​റ്റി ലാ​ളി​ച്ച​വർ’ (ഈ ക്ലീ​ഷേ പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​നു മാ​പ്പു്) ഇന്നു് ഇതിനെ കാർ​ക്കി​ച്ചു തു​പ്പു​ന്നു. പണ്ടു് പ്രേ​ക്ഷ​കർ​ക്കു പു​ള​കോ​ദ്ഗ​മ​കാ​രി​യാ​യി വർ​ത്തി​ച്ച ഒരു സി​നി​മ​യെ ഇന്നു് ആളുകൾ പു​ച്ഛി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ​യെ​ന്നു സ്പ​ഷ്ട​മാ​ക്കി ഒ. കെ. ത്യാ​ഗ​രാ​ജൻ ‘പ്രി​ന്റു​കൾ​ക്കു ശേ​ഷി​പ്പി​ല്ല’ എന്നൊ​രു ചെ​റു​കഥ എഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യിൽ. ആളു​ക​ളു​ടെ അഭി​രു​ചി​ക്കു​ള്ള ദ്വ​ന്ദ്വ​ഭാ​വ​ത്തെ പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ത്യാ​ഗ​രാ​ജൻ വിജയം വരി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.