സമ​കാ​ലിക മലയാള സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ജീർ​ണ്ണി​ച്ച അവ​സ്ഥ​യിൽ ദുഃ​ഖി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണു് കേ​ര​ളീ​യ​രിൽ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വും. പ്ര​തി​ഭ​യു​ടെ വി​ലാ​സം കാ​ണാ​നി​ല്ല. കലാ​ഭാ​സ​ത്തെ ഉത്കൃ​ഷ്ട​ക​ല​യാ​യി ബഹു​ജ​ന​മ​ദ്ധ്യ​ത്തിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്നു, അനർ​ഹ​ന്മാ​രെ ക്ലി​ക്കു​കൾ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. അവർ​ക്കു് എവോർ​ഡു​കൾ കൊ​ടു​ത്തു ജന​വ​ഞ്ചന നട​ത്തു​ന്നു. കപ​ട​ചി​ന്ത​ക​ന്മാ​രെ ഉത്ക്കൃ​ഷ്ട്ര​ചി​ന്ത​ക​ന്മാ​രാ​ക്കി പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഇങ്ങ​നെ പോ​കു​ന്നു പരാ​തി​കൾ ഏറെ. ഈ ശോകം കലർ​ന്ന പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​ങ്ങൾ വാ​സ്ത​വ​വി​രു​ദ്ധ​ങ്ങ​ളാ​ണെ​ന്നു പറ​യാ​നും വയ്യ. ആകു​ലാ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​ണു് മല​യാ​ള​സാ​ഹി​ത്യം. തല്പ​ര​ക​ക്ഷി​കൾ​ക്കു് ആകു​ലാ​വ​സ്ഥ​യി​ല്ല. കല​യു​ടെ ഗന്ധർ​വ​ലോ​ക​ത്തു വി​ഹ​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു് കേ​ര​ളീ​യ​രു​ടെ സാ​ഹി​ത്യ​മെ​ന്നു് പ്ര​ചാ​ര​ണം നട​ത്തു​ന്നു. ഇതു പ്ര​ചാ​ര​ണ​മാ​ണെ​ന്നു പറ​യു​ന്ന​വ​രെ നവീ​ന​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്റെ സ്തോ​താ​ക്കാൾ തേ​ജോ​വ​ധം ചെ​യ്യു​ന്നു. ഈ വധ​ത്തെ പേ​ടി​ച്ചു് ജന്മ​നാ കലാ​കാ​ര​ന്മാ​രാ​യ​വർ ഒര​ക്ഷ​രം​പോ​ലു​മെ​ഴു​താ​തെ മൗനം അവ​ലം​ബി​ക്കു​ന്നു.

ഈ ജീർ​ണ്ണ​ത​യ്ക്കു്, അധഃ​പ​ത​ന​ത്തി​നു് ആക്കം കൂ​ട്ടു​ന്നു ചില പെ​ണ്ണെ​ഴു​ത്തു​കാർ. ആണെ​ഴു​ത്തു് പെ​ണ്ണെ​ഴു​ത്തു് എന്ന വി​ഭ​ജ​നം അസ​ത്യാ​ത്മ​ക​മ​ല്ലേ? സാ​ഹി​ത്യം ഉത്കൃ​ഷ്ട​മാ​കു​ന്ന​തു് അതു് ദേശം, ജാതി, മതം, ലിം​ഗ​ഭേ​ദം ഇവയെ ഉല്ലം​ഘി​ച്ചു് ശു​ദ്ധ​മായ മനു​ഷ്യ​ത്വ​ത്തിൽ ചെ​ന്നു ചേ​രു​മ്പോ​ഴ​ല്ലേ? എല്ലാ​ക്കാ​ല​ത്തെ​യും മഹ​നീ​യ​മായ കഥ, ആദ്യ​ത്തെ നോവൽ എന്നൊ​ക്കെ വാ​ഴ്ത്ത​പ്പെ​ടു​ന്ന ‘ഒഡിസി’ എന്ന എപിക് കാ​വ്യം രചി​ച്ച​തു് ഹോമറ ല്ല സ്ത്രീ​യാ​ണു് എന്നൊ​ര​ഭി​പ്രാ​യ​മു​ണ്ടു്. പരി​ണ​ത​പ്ര​ജ്ഞ​ന്മാ​രിൽ ഏറെ​പേ​രും ആ അഭി​പ്രാ​യം ശരി​യാ​ണെ​ന്നു പറ​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ആ കാ​വ്യം നമ്മൾ വാ​യി​ച്ചു രസി​ക്കു​ന്ന​തു് പെ​ണ്ണെ​ഴു​ത്താ​യ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണോ? കലാ​സൃ​ഷ്ടി, സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്ന ആളി​ന്റെ ശരീ​ര​ത്തോ​ടു ഇണ​ങ്ങി​ച്ചേ​ര​ണം എന്ന വാദം തി​ക​ച്ചും ഫൂ​ളി​ഷാ​ണു്. സ്ര​ഷ്ടാ​ക്കൾ​ക്കു സെ​ക്സി​ല്ല. ബ്രൊൺ​റ്റി യുടെ ‘വത​റി​ങ് ഹൈ​റ്റ്സ് ’ (വു​ത​റി​ങ് എന്ന​ല്ല) എന്ന നോവൽ നമ്മു​ടെ ഹൃദയം കവ​രു​ന്ന​തു് പെ​ണ്ണെ​ഴു​ത്തു് ആയ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണോ? പെ​ണ്ണെ​ഴു​ത്തു് എന്ന സങ്ക​ല്പം വലിയ മണ്ട​ത്ത​ര​മാ​ണു്.

നൈ​ട്ര​ജൻ മനു​ഷ്യർ​ക്കു ദോഷം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് കെ​മി​സ്റ്റ് അതി​നോ​ടു ദേ​ഷ്യം കാ​ണി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ? ഓക്സി​ജൻ മനു​ഷ്യർ​ക്കു ഗുണം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു് കെ​മി​സ്റ്റി​നു് അതി​നോ​ടു സ്നേ​ഹ​മു​ണ്ടോ? എന്നു ഫ്ര​ഞ്ച് നോ​വ​ലി​സ്റ്റ് സൊല (Zola) ചോ​ദി​ച്ച​തു് എനി​ക്കോർ​മ്മ വരു​ന്നു. ആണെ​ഴു​ത്തു് ആയ​തു​കൊ​ണ്ടു് സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു് അതു വെ​റു​ക്കേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മി​ല്ല. പെ​ണ്ണെ​ഴു​ത്തു് ആയ​തു​കൊ​ണ്ടു് സ്ത്രീ​കൾ അതി​ഷ്ട​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​തു​മി​ല്ല. വി​ക​സി​തോ​ജ്ജ്വ​ല​മായ മനു​ഷ്യ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ആവി​ഷ്കാ​ര​മാ​ണു് സാ​ഹി​ത്യ​സൃ​ഷ്ടി. ഓരോ കലാ​സൃ​ഷ്ടി കൈയിൽ കി​ട്ടു​മ്പോ​ഴും ഈ മാ​ന​ദ​ണ്ഡം വച്ചാ​ണു് അള​ക്കേ​ണ്ട​തു്. മറ്റേ​തു പ്ര​ക്രി​യ​യും ഭോ​ഷ്കാ​യി​ത്തീ​രും.

മധു​ര​ഗാ​നം പൊ​ഴി​ക്കു​ന്ന പക്ഷീ നീ എവിടെ? എന്നു് പക്ഷി​യു​ടെ പാ​ട്ടു കേ​ട്ടു് ഉണർ​ന്നു​പോയ ഒരു ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് കവി ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു് എന്റെ ഓർ​മ്മ​യിൽ എത്തു​ന്നു. പഞ്ജ​ര​മാ​കു​ന്ന കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തിൽ കി​ട​ക്കു​ക​യാ​ണു് അതു്. വസ​ന്ത​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ സ്വാ​ധീ​ന​ത​യിൽ അമർ​ന്നു് അതു സ്വ​യ​മ​റി​യാ​തെ ഗാ​ന​മു​തിർ​ക്കു​ക​യാ​ണു്. അതു​കേ​ട്ടു് ഉണർ​ന്ന കവി വീ​ണ്ടും ഗാ​ന​ല​ഹ​രി​യിൽ പെ​ട്ടു് ഉറ​ങ്ങു​ന്നു. ഞാനും കാ​ല​ത്തു നാലു മണി​ക്കു് ഉണ​രു​ന്നു. പക്ഷി​യു​ടെ പാ​ട്ടു കേ​ട്ട​ല്ല ഞാൻ നി​ദ്ര​യിൽ​നി​ന്നു മോചനം നേ​ടു​ന്ന​തു്. എന്റെ വീ​ട്ടി​ന്റെ മുൻ​വ​ശ​ത്തു​ള്ള റോ​ഡി​ലൂ​ടെ എപ്പോ​ഴും വാ​ഹ​ന​ങ്ങൾ പോകും. പതി​വാ​യി കാ​ല​ത്തു നാലു മണി​ക്കു് ‘എര​ച്ചും തു​മ്മി​യും ചു​മ​ച്ചും’ ഫോർഡ് ആദ്യ​മാ​യി ഉണ്ടാ​ക്കിയ ഒരു കാർ കട​ന്നു​പോ​കാ​റു​ണ്ടു്. എന്റെ ഗെ​യ്റ്റി​ന്റെ സമീ​പ​ത്തു് അതു ചി​ല​പ്പോൾ നി​ല്ക്കും പി​ന്നെ​യു​ള്ള കോ​ലാ​ഹ​ലം വി​സ്ത​രി​ക്കാൻ വയ്യ ക്ഷ​യ​രോ​ഗി ചു​മ​യ്ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ അതു ചു​മ​യ്ക്കും. കടു​ത്ത ജല​ദോ​ഷ​മു​ള്ള​വൻ തു​മ്മു​ന്ന​തു​പോ​ലെ അതു തു​മ്മും. കേ​റ്റം കയ​റു​ന്ന​വൻ “എര​യ്ക്കു​ന്ന​തു”പോലെ അതു് ‘എര​യ്ക്കും’ കവിയെ പക്ഷി പാടി പി​ന്നെ​യും ഉറ​ക്കും. എനി​ക്കു് ആ ഭാ​ഗ്യ​മി​ല്ല. കാ​റി​ന്റെ നിർ​ഘോ​ഷ​ങ്ങൾ കേ​ട്ടാൽ നിദ്ര എന്നെ വി​ട്ടു പോകും. ലൈ​റ്റി​ന്റെ സ്വി​ച്ച​മർ​ത്തി ഞാൻ വായന തു​ട​ങ്ങും. ഇന്നു രാ​വി​ലെ ഉണർ​ന്നു് വാ​യി​ച്ച​തു് ഇന്ദു​ചൂ​ഡൻ കി​ഴ​ക്കേ​ടം എഴു​തിയ ‘വി​ഷ്ണു​മൂർ​ത്തി​യു​ടെ കണ്ണു​കൾ’ എന്ന കഥ​യാ​ണു് (മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു്) മഹാ​ദ്ഭു​തം! കാറും കഥയും ഒരു​പോ​ലെ കാ​റി​ന്റെ ശബ്ദ​ങ്ങൾ very tiresome. കഥ മൗ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള​താ​ണെ​ങ്കി​ലും അതു​യർ​ത്തു​ന്ന കലാ​ശൂ​ന്യ​ത​യു​ടെ നിർ​ഘോ​ഷ​ങ്ങൾ very tiresome കഥ​യ്ക്കു രണ്ടു ഭാ​ഗ​ങ്ങൾ. ആദ്യ​ത്തെ ഭാ​ഗ​ത്തു് ഒരു സ്ഥാ​പ​ന​ത്തിൽ ജോലി നേടിയ ഒരു ഹത​ഭാ​ഗ്യ​നു് നേ​രി​ടേ​ണ്ടി വന്ന മൗ​ന​മാ​ണു് പ്ര​തി​പാ​ദ്യ​വി​ഷ​യം. രണ്ടാ​മ​ത്തെ ഭാ​ഗ​ത്തു ഉത്സ​വ​വർ​ണ്ണന. അതും മൗ​ന​ത്തെ പരോ​ക്ഷ​മാ​യി പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കു​ന്നു. രണ്ടും മോരും മു​തി​ര​യു​മെ​ന്ന​പോ​ലെ ചേ​രാ​തെ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ആദ്യ​ത്തെ ഭാ​ഗ​ത്തു കാ​ഫ്കാ എഴു​തു​ന്ന രീതി സ്വീ​ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു ഇന്ദു​ചൂ​ഡൻ. രണ്ടാ​മ​ത്തെ ഭാ​ഗ​ത്തു ഋജു​വായ ആഖ്യാ​നം. ഇവയും ചേ​രു​ന്നി​ല്ല. ഒരു ദിവസം കാ​റി​ന്റെ ശബ്ദം സഹി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ ഡ്രൈ​വ​റോ​ടു സം​സാ​രി​ക്കാ​നാ​യി ഞാൻ ഗെ​യ്റ്റ് തു​റ​ന്നു റോ​ഡി​ലേ​ക്കു ചെ​ന്നു. അപ​സ്മാ​ര​രോ​ഗി​യെ​പ്പോ​ലെ വാഹനം കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു​ക​ണ്ടു് ഞാൻ മി​ണ്ടാ​തെ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു പോ​ന്നു. ഇന്ദു​ചൂ​ഡ​ന്റെ കഥ​യ്ക്കും അപ​സ്മാ​ര​രോ​ഗ​മാ​ണു്. രണ്ടും ചി​കി​ത്സ അർ​ഹി​ക്കു​ന്നു. കാ​റി​നെ ചി​കി​ത്സി​ച്ചാൽ വീ​ട്ടിൽ കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങു​ന്ന​വ​രെ ശല്യ​പ്പെ​ടു​ത്താ​തി​രി​ക്കാൻ ഡ്രൈ​വർ​ക്കു കഴി​യും. കഥയെ ചി​കി​ത്സി​ച്ചാ​ലോ? Incurable disease ആണു് കഥ​യ്ക്കു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് ആ യത്നം വേണ്ട ഇന്ദു​ചൂ​ഡ​നു്.

അന്ത​സ്സു​കെ​ട്ട പല പദ​ങ്ങ​ളും ഞാൻ ഈ കോ​ള​ത്തിൽ എഴു​താ​റു​ണ്ടു്. അവ​യി​ലൊ​ന്നാ​ണു് ‘പറട്ട’ എന്ന വാ​ക്കു്. മറ്റൊ​ന്നു് ‘പന്ന’ എന്ന​തു്. രണ്ടു വാ​ക്കു​ക​ളും സാ​ഹി​ത്യ നി​രൂ​പ​ണ​ത്തിൽ പ്ര​യോ​ഗി​ക്കാൻ പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നു് എനി​ക്ക​റി​യാം. എങ്കി​ലും ഉൽ​കൃ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളായ വാ​രി​ക​ക​ളിൽ അധ​മ​ത​മ​ങ്ങ​ളായ ചെ​റു​ക​ഥ​കൾ അച്ച​ടി​ച്ചു​വ​രു​മ്പോൾ ഞാൻ ഈ പദ​ങ്ങൾ എഴു​തി​പ്പോ​കു​ക​യാ​ണു്. അതു​പോ​ലെ അന്ത​സ്സി​ല്ലാ​ത്ത ഒരു സം​ഭ​വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറയാൻ മാ​ന്യ​വാ​യ​ന​ക്കാ​രു​ടെ സദ​യാ​നു​മ​തി തേ​ടു​ന്നു ഞാൻ. വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു മുൻ​പു് ഞാൻ മക​ളു​ടെ വീ​ട്ടിൽ പോ​യ​പ്പോൾ കുറേ കാ​ഷ്യു​ന​ട്ട്സ് വാ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​രു​ന്നു. അവി​ടെ​ച്ചെ​ന്ന​പ്പോൾ വീടു് പൂ​ട്ടി​യി​ട്ടി​രു​ന്നു. മകളും അവ​ളു​ടെ കു​ടും​ബ​വും എവി​ടെ​യോ പോ​യി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. ഞാൻ വീ​ട്ടിൽ നി​ന്നി​റ​ങ്ങി റോ​ഡി​ലേ​ക്കു പോ​ന്നു. റോഡിൽ അവ​ളു​ടെ വീ​ട്ടി​ന​ടു​ത്തു താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന കൂ​ട്ടു​കാ​രി​യെ കണ്ടു. മകൾ മൂ​ന്നു മണി​ക്കേ ഒരു ബന്ധു​ഗൃ​ഹ​ത്തിൽ പോയി എന്നു് ആ കൂ​ട്ടു​കാ​രി​യിൽ നി​ന്നു് മന​സ്സി​ലാ​ക്കി. പൊതി അവ​രു​ടെ നേർ​ക്കു് നീ​ട്ടി​യി​ട്ടു് ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു “ഇതു നട്ട്സാ​ണു്. മകൾ വരു​മ്പോൾ കൊ​ടു​ത്താൽ കൊ​ള്ളാം” കൂ​ട്ടു​കാ​രി മറു​പ​ടി നല്കി. “അയ്യോ സർ ഞാനും ഒരു റി​ലേ​റ്റീ​വി​ന്റെ വീ​ട്ടിൽ പോ​കു​ക​യാ​ണു്. തി​രി​ച്ചെ​ത്തു​മ്പോൾ രാ​ത്രി​യാ​കും. ചേ​ട്ടൻ (അവ​രു​ടെ ഭർ​ത്താ​വു്) വീ​ട്ടി​ലു​ണ്ടു്. പു​ള്ളി​യെ ഇതേ​ല്പി​ക്കാൻ വയ്യ. നട്ട്സാ​ണെ​ന്നു കണ്ടാൽ നോൺ​സ്റ്റോ​പ്പാ​യി മു​ഴു​വൻ തി​ന്നു​ക​ള​യും. ആർ​ക്കു കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണെ​ന്നും മറ്റും നോ​ട്ട​മി​ല്ല. നട്ട്സ് തി​ന്നാൻ കൊ​തി​യേ​റെ​യു​ണ്ടു് ചേ​ട്ട​നു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് സാ​റി​തു് സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടിൽ കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​താ​ണു് നല്ല​തു്” നോൺ​സ്റ്റോ​പ്പ് ഈറ്റി​ങ് ഒഴി​വാ​ക്കാ​നാ​യി ഞാൻ നട്ട്സ് എന്റെ വീ​ട്ടിൽ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി.

വാ​ക്കു​കൾ നോൺ​സ്റ്റോ​പ്പാ​യി ഈറ്റ് ചെ​യ്യു​ന്ന എഴു​ത്തു​കാർ കേ​ര​ള​ത്തിൽ വളരെ കൂ​ടു​ത​ലാ​ണു്. ഡോൿടർ എം. ലീ​ലാ​വ​തി വാ​ക്കു​കൾ നി​റു​ത്താ​തെ ഭക്ഷി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. വളരെ വർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി ഇതിനെ സം​സ്കൃ​ത​ഭാ​ഷ​യിൽ വാ​വ​ദൂ​കത എന്നു പറയും. ലീ​ലാ​വ​തി​ക്കു് ഇന്ന രചന വേ​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല. “മല്ലൻ​പി​ള്ള​യെ ആന കൊന്ന പാ​ട്ടാ”യലും മതി. യൂ​ങ്ങി​ന്റെ anima, animus ഇവ പ്ര​ബ​ന്ധ​ത്തിൽ തി​രു​കി കു​റ​ഞ്ഞ​തു് പത്തു പു​റ​മെ​ങ്കി​ലും ശ്രീ​മ​തി എഴു​തി​ക്ക​ള​യും. ഈ രച​ന​യു​ടെ ആർ​ജ്ജ​വ​മി​ല്ലാ​യ്മ ബഹു​ജ​നം മന​സ്സി​ലാ​ക്കും എന്ന വി​ചാ​ര​മേ​യി​ല്ല ലീ​ലാ​വ​തി​ക്കു്. ഫലമോ? അവ​രു​ടെ രച​ന​ക​ളിൽ വി​ശ്വാ​സ്യത എന്ന ഗു​ണ​മി​ല്ല. വാ​രി​ക​ക​ളിൽ ഡോ​ക്ടർ എം. ലീ​ലാ​വ​തി എന്ന പേ​രി​ന്റെ താഴെ കാ​ള​മൂ​ത്രം പോലെ പത്തു​പു​റ​ത്തി​ല​ച്ച​ടി​ച്ച ലേഖനം കണ്ടാൽ ആ പു​റ​ങ്ങ​ളിൽ ശക്തി​യോ​ടെ ഒരടി കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടു് അവ മറി​ക്കും വാ​യ​ന​ക്കാ​രൻ. എം. പി. വീ​രേ​ന്ദ്ര​കു​മാ​റി ന്റെ ‘ആമ​സോ​ണും കുറെ വ്യാ​കു​ല​ത​ക​ളും’ എന്ന​തു നല്ല പു​സ്ത​ക​മാ​ണു്. പക്ഷേ, അതി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഡോ​ക്ടർ ലീ​ലാ​വ​തി എഴു​തി​യ​തു് ഞാൻ വാ​യി​ച്ചി​ല്ല. ആറോ ഏഴോ പു​റ​ത്തി​ലു​ള്ള സത്യ​സ​ന്ധ​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത രചന വാ​യി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തി​നു് എന്ന വി​ചാ​ര​മാ​ണു് മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ന്റെ പു​റ​ങ്ങൾ കീ​റി​പ്പോ​ക​ത്ത​ക്ക വി​ധ​ത്തിൽ ആഘാ​ത​മേ​ല്പി​ച്ചു് ഞാൻ അടു​ത്ത ലേ​ഖ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു പോ​യ​പ്പോൾ എനി​ക്കു​ണ്ടാ​യ​തു്. ലീ​ലാ​വ​തി നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തിൽ സത്യ​സ​ന്ധത പരി​പാ​ലി​ക്കു​ന്ന നല്ല സ്ത്രീ​യാ​ണു്. പക്ഷേ, അവ​രെ​ഴു​തു​ന്ന​തെ​ന്തും അസ​ത്യാ​ത്മ​ക​മാ​ണു്. ഇപ്പോൾ ലീ​ലാ​വ​തി​യു​ടെ പ്ര​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾ ആരും വാ​യി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.

വാ​ക്കു​കൾ നോൺ​സ്റ്റോ​പ്പാ​യി ഈറ്റ് ചെ​യ്യു​ന്ന ആളാ​ണു് ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യിൽ ‘അന്യാ​ധീ​നം’ എന്ന കഥ​യെ​ഴു​തിയ കെ. വി. അനൂപ്. ഒരു കു​ടി​യൊ​ഴി​ക്ക​ലി​ന്റെ കഥ ബഹു​ഭാ​ഷ​ണ​തൽ​പ​ര​നാ​യി അദ്ദേ​ഹം പറ​യു​ന്നു. കനേ​ഡി​യൻ എഴു​ത്തു​കാ​രി Margaret Atwood എഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു് “Expressing yourself is not nearly enough. You must express the story” എന്നു്. രണ്ടു​മി​ല്ല അനൂ​പി​ന്റെ കഥയിൽ. കഥാ​കാ​രൻ ഉദ്ദേ​ശി​ച്ച വി​കാ​രം വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​നിൽ ഉള​വാ​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണ​ല്ലോ അതു് കഥ​യു​ടെ ആവി​ഷ്കാ​ര​മാ​കു​ന്ന​തു്. അതി​ല്ല ഇക്ക​ഥ​യിൽ. ഡോ​ക്ടർ ലീ​ലാ​വ​തി ലേ​ഖ​ന​മെ​ഴു​തു​ന്ന​തു​പോ​ലെ അനൂപ് ദീർ​ഘ​മാ​യി കഥ​യെ​ഴു​തു​ന്നു. വി​ശ​ക്കു​മ്പോൾ ഇഡ്ഢ​ലി​യോ ദോശയോ പി​ട്ടോ തി​ന്നു​കൊ​ള്ളൂ അനൂപേ. വാ​ക്കു​കൾ തി​ന്ന​രു​തു്.

സാ​റാ​മാ​ഗു​വി ന്റെ കൈ​ക​ളിൽ വന്നു​വീണ നോ​ബൽ​സ്സ​മ്മാ​നം വി. എസ്. നയ്പോൾ എന്ന ജേ​ണ​ലി​സ്റ്റി​ന്റെ കൈ​ക​ളിൽ വീ​ഴു​ന്ന ദൗർ​ഭാ​ഗ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് എനി​ക്കു ഓർ​മ്മി​ക്കാ​നേ വയ്യ. അതു​പോ​ലെ ആന്ദ്രേ മൽ​റോ​യും കമ്യു​വും സാർ​ത്രും വി​ഹ​രി​ച്ച ഫ്ര​ഞ്ച് സാ​ഹി​ത്യ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തിൽ കുറെ ‘ഛോ​ട്ടാ​കൾ’ വി​ഹ​രി​ക്കു​ന്നു. കാ​വാ​ബ​ത്ത​യും താ​നീ​സാ​ക്കി​യും യൂ​ക്കി​യോ മി​ഷീ​മ​യും കെൻ​സാ​ബു​റോ​യും പ്ര​തി​ഭ​യു​ടെ ഉജ്ജ്വ​ലത കാ​ണി​ച്ചി​ട​ത്തു് ഇപ്പോൾ ഒരു ഹാ​റു​കി മൂ​റാ​കാ​മി എന്ന അല്പ​പ്ര​ഭാ​വൻ പ്ര​വേ​ശി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. സർ​ക്ക​സ്സി​ലെ കോ​മാ​ളി​യെ​പ്പോ​ലെ അദ്ദേ​ഹം സാ​ഹി​ത്യ​കൂ​ടാ​ര​ത്തിൽ അന്യ​രു​ടെ ചന്തി​യിൽ കമ്പു​കൊ​ണ്ട​ടി​ച്ചും സ്വ​ന്തം മുഖം വക്രി​പ്പി​ച്ചു് കാ​ണി​ച്ചും നട​ക്കു​ന്നു. പ്ര​സാ​ധ​കർ​ക്കു ജീ​വി​ക്ക​ണ​മ​ല്ലോ. അതു​കൊ​ണ്ടു് ഭാ​വ​ന​യി​ല്ലാ​ത്ത ഇക്കൂ​ട്ട​രു​ടെ പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ വലിയ തുക പ്ര​തി​ഫ​ലം നല്കി വാ​ങ്ങു​ന്നു. ആകർ​ഷ​ക​മാ​യി അച്ച​ടി​ക്കു​ന്നു. പേ​രു​കേ​ട്ട നി​രൂ​പ​ക​രു​ടെ രണ്ടു വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളു​ള്ള നി​രൂ​പ​ണ​ങ്ങൾ ലക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​നു ഡോളർ നല്കി വാ​ങ്ങി​ച്ചു പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ കവ​റു​ക​ളിൽ അച്ച​ടി​ക്കു​ന്നു. സത്യ​മേ പറയൂ എന്നു ജനത വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് വാ​രി​ക​ക​ളിൽ അനു​കൂ​ല​ങ്ങ​ളായ നി​രൂ​പ​ണ​ങ്ങൾ എഴു​തി​ക്കു​ന്നു. എം. കൃ​ഷ്ണൻ നാ​യ​രെ​പ്പോ​ലെ​യു​ള്ള മണ്ട​ന്മാർ വലിയ തുക കൊ​ടു​ത്തു് പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ വാ​ങ്ങി വാ​യി​ച്ചു് മോ​ഹ​ഭം​ഗ​ത്തിൽ വീ​ഴു​ന്നു. ഈ കോ​ള​ത്തിൽ എഴു​താൻ വേ​ണ്ടി ചപ്പും ചവറും ഞാൻ ഇപ്പോ​ഴും വാ​ങ്ങി​ച്ചു് പണം നശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​കൾ​ക്കു് പനി വന്നാൽ ചെ​ല​വാ​ക്കാ​ത്ത പണം ഇമ്മാ​തി​രി നശി​ച്ച പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി ചെ​ല​വാ​ക്കി ഞാൻ ക്രൂ​ര​നാ​യി വർ​ത്തി​ക്കു​ന്നു. ഈയിടെ ഞാൻ ഹാ​റൂ​കി മു​റാ​കാ​മി​യു​ടെ “After the Quake” എന്ന കഥാ​സ​മാ​ഹാ​ര​ഗ്ര​ന്ഥം 6.95 കൊ​ടു​ത്തു് വാ​ങ്ങി​ച്ചു് ദ്രോ​ഹി​യാ​യി മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ ഭംഗി കണ്ടാൽ വാ​ങ്ങാ​തെ ഇരി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ? തൂ​വെ​ള്ള​ക്ക​വർ. നല്ല കട​ലാ​സ്സ്. മു​ദ്ര​ണ​ത്തി​ന്റെ മനോ​ഹാ​രിത. സോ​പ്പ് തേ​ച്ചു് കൈ കഴു​കി​യി​ട്ടേ ഞാൻ ഗ്ര​ന്ഥ​മെ​ടു​ത്തു​ള്ളൂ. വാ​യി​ച്ചു കോർ​പ്പ​റെ​യ്ഷ​ന്റെ ചവ​റു​തൊ​ട്ടി പോ​ലെ​യാ​ണു് ഇപ്പു​സ്ത​ക​മെ​ന്നു മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

1995 ജനു​വ​രി​യിൽ ജപ്പാ​നി​ലെ കോബി (Kobe) നഗ​ര​ത്തിൽ ഭൂ​ക​മ്പ​മു​ണ്ടാ​യി. ആയി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു് ആളുകൾ മരി​ച്ചു. ആ ഭൂ​മി​കു​ലു​ക്ക​വും ജന​ങ്ങ​ളു​ടെ മര​ണ​വും ചില വ്യ​ക്തി​ക​ളിൽ ഏല്പി​ച്ച ആഘാ​ത​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു് ഇതിലെ കഥകൾ. ആദ്യ​ത്തെ കഥ​യു​ടെ പേരു് UFO in Kushiro എന്നു്. അഞ്ചു​ദി​വ​സ​മാ​യി അവൾ റ്റെ​ലി​വി​ഷൻ കാ​ണു​ക​യാ​ണു്. തു​ടർ​ച്ച​യാ​യി തകർ​ന്നു​വീണ ബാ​ങ്കു​കൾ, ആശു​പ​ത്രി​കൾ, അഗ്നി​ക്കി​ര​യായ സ്റ്റോ​ഴ്സ്, തെ​റ്റിയ റെ​യിൽ​വേ​പാ​ള​ങ്ങൾ ഇവ​യെ​ല്ലാം അവൾ തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കു​ക​യാ​ണു്. അവർ ഭർ​ത്താ​വി​നോ​ടു​പോ​ലും ഒന്നും മി​ണ്ടു​ന്നി​ല്ല. കൂ​ടി​വ​ന്നാൽ അവൾ തല​യാ​ട്ടും. അത്ര​മാ​ത്രം. ഒരു ദിവസം അയാൾ ജോ​ലി​ക്കു പോ​യി​ട്ടു തി​രി​ച്ചു​വ​ന്ന​പ്പോൾ ഭാര്യ എഴു​ത്തു് എഴു​തി​വ​ച്ചി​ട്ടു് അപ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ‘ഞാൻ തി​രി​ച്ചു​വ​രു​ന്നി​ല്ല’ എന്നു് അവൾ അറി​യി​ച്ചി​ട്ടു് എന്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് അയാ​ളു​ടെ കൂ​ടെ​ക്ക​ഴി​യാൻ അവൾ​ക്കു വി​സ​മ്മ​ത​മെ​ന്നു് വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം നല്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അയാ​ളു​ടെ മേ​ലു​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്റെ ആജ്ഞ​യ​നു​സ​രി​ച്ചു് അയാൾ വേ​റൊ​രു പട്ട​ണ​ത്തിൽ പോ​കു​ന്നു. അവിടെ വെ​ച്ചു് രണ്ടു സ്ത്രീ​ക​ളെ പരി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. അവരിൽ പ്രാ​യം കു​റ​ഞ്ഞ​വൾ അയാ​ളോ​ടു ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു.

“You said your wife left a note, didn’t you?”

“I did”

“what did it say?”

“That living with me was like living with

a chunk of air”

“A chunk of air? what does that mean?”

“That there’s nothing inside me, I guess”

“Is it true?”

“Could be”

അയാൾ യാ​ത്ര​പോ​കാൻ തീ​രു​മാ​നി​ക്കു​മ്പോൾ കഥ തീ​രു​ന്നു. ഇന്റർ​നെ​റ്റിൽ നി​ന്നു കി​ട്ടിയ ഒരു നി​രൂ​പണ പ്ര​ബ​ന്ധ​ത്തിൽ ഇപ്പു​സ്ത​ക​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഇങ്ങ​നെ നി​രീ​ക്ഷ​ണ​മു​ണ്ടു്. “Each one of these stories is about someone undergoing a transformation and change; the Kobe earthquake is almost incidental, each story is a metaphor for this new Japan” ഇതു് വി​ശ്വ​സി​ക്കാൻ മേലാ. കഥ​യു​ടെ പര്യ​വ​സാ​നം കഴി​ഞ്ഞ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ പരി​ണാ​മ​മാ​യി​രി​ക്ക​ണ​മ​ല്ലോ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും. ഭൂ​ക​മ്പ​ത്തി​ന്റെ ഷോ​ക്ക് കൊ​ണ്ടു് ഭാര്യ ഭർ​ത്താ​വി​നെ ഉപേ​ക്ഷി​ക്കുക, ഇതു് വി​ശ്വാ​സ്യ​മ​ല്ല. അപ​രാ​ധം ചെ​യ്യാ​ത്ത പു​രു​ഷ​നെ ഭൂ​മി​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മായ കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാൽ ഏതു സ്ത്രീ​യാ​ണു് ഉപേ​ക്ഷി​ക്കുക? ഇടി​വീ​ണു് വീടു് കത്തി​യെ​രി​ഞ്ഞാൽ, വെ​ള്ളം കേറി എല്ലാം നശി​ച്ചാൽ കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ സ്ത്രീ​കൾ ഭർ​ത്താ​ക്ക​ന്മാ​രെ ഉപേ​ക്ഷി​ക്കാ​റു​ണ്ടോ? അതോ അവർ​ക്കു കരു​ത്തു നല്കാൻ സഹ​ധർ​മ്മി​ണി​കൾ അവ​രോ​ടു ചേർ​ന്നു നി​ല്ക്കു​മോ. ജാ​പ്പ​നീ​സ് സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്റെ സങ്ക​ല്പം സ്റ്റു​പി​ഡി​റ്റി​യിൽ നി​ന്നു് ജനി​ച്ച​താ​ണു്. കോ​ബി​യി​ലെ ഭൂ​ക​മ്പം കള​ക്റ്റീ​വ് അൺ​കോൺ​ഷ്യ​സി​നെ ബാ​ധി​ച്ചു എന്നു പറയണം അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് വി​ശ്വാ​സ്യത നഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി അദ്ദേ​ഹം ഫൂ​ളി​ഷാ​യി ചിലതു പറ​യു​ന്നു. ഞാൻ പു​സ്ത​കം പൂർ​ണ്ണ​മാ​യി വാ​യി​ച്ചു. ഒറ്റ​ക്കഥ പോലും സാ​ഹി​ത്യ​ഗു​ണ​മു​ള്ള​താ​യി കണ്ടി​ല്ല. (“After the Quake”, Haruki Murakami, The Harvill Press, London, Translated from the Japanese by Jay Rubin, pp. 132.)

കഥ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറ​യു​മ്പോ​ഴെ​ല്ലാം “നാ​രാ​യൻ, നാ​രാ​യൻ” എന്നു കേ​ട്ടി​രു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കഥ വാ​യി​ക്ക​ണ​മ​ല്ലോ. അല്ലെ​ങ്കിൽ സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ മണ്ഡ​ല​ത്തിൽ​നി​ന്നു് പു​റ​ന്ത​ള്ള​പ്പെ​ടു​മ​ല്ലോ എന്ന ആശ​ങ്ക​യോ​ടെ ഞാൻ കഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അപ്പോ​ഴു​ണ്ടു് പോ​സ്റ്റിൽ ജൂലൈ ലക്കം ‘ഭാ​ഷാ​പോ​ഷി​ണി’ വരു​ന്നു. തു​റ​ന്നു നോ​ക്കി. നാ​രാ​യ​ന്റെ കഥ​യു​ണ്ടു്. ഭാ​ഷാ​പോ​ഷി​ണി രക്ഷി​ച്ചു. നമ്മൾ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത കഥ​ക​ളും കവി​ത​ക​ളും അവ​യു​ടെ രച​യി​താ​ക്ക​ളും വരു​ന്ന മാ​സി​ക​യാ​ണ​തു്. പത്രാ​ധി​പർ​ക്കു മന​സ്സു​കൊ​ണ്ടു് നന്ദി പറ​ഞ്ഞു് ഞാൻ നാ​രാ​യ​ന്റെ ‘എവി​ടെ​യു​മി​ല്ലാ​ത്ത ഒരി​ട​വും തേടി’ എന്ന കഥ വാ​യി​ച്ചു. ‘Life without television is an improvement’ എന്നാ​രോ പറ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ ‘My life without Narain’s story is an improvement’ എന്നു തോ​ന്നു​ക​യും ചെ​യ്തു. ബൂർ​ഷ്വാ ശങ്ക​രൻ നായർ പാ​വ​മായ കു​മാ​ര​നെ ഒരു കരി​ക്ക​ടർ​ത്തി​യ​തി​ന്റെ പേരിൽ പീ​ഡി​പ്പി​ച്ചു. മകനെ ഉപ​ദ്ര​വി​ച്ച അയാളെ കു​മാ​ര​ന്റെ അച്ഛൻ വയ​റു​കീ​റി കൊ​ന്നു. കൊ​ല​പാ​ത​ക​ത്തി​ന്റെ പേരിൽ ജയി​ലി​ലാ​യി കു​മാ​ര​ന്റെ ജന​യി​താ​വു്. കഥ അവിടെ തീർ​ന്നാൽ പറ്റു​മോ? മാ​സി​ക​യു​ടെ നാലു പു​റ​മെ​ങ്കി​ലും അത​ച്ച​ടി​ക്ക​ണ്ടേ? നാ​രാ​യൻ കഥ നീ​ട്ടു​ന്നു. ഒരു പെ​ണ്ണു കു​മാ​ര​ന്റെ പാർ​പ്പി​ട​ത്തിൽ ആശ്ര​യം തേ​ടു​ന്നു. പെ​ണ്ണി​നെ തേ​ടി​ന​ട​ന്ന തെ​മ്മാ​ടി​കൾ അവളെ അടി​ച്ചു​വീ​ഴ്ത്തി വലി​ച്ചി​ഴ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു പോയി. കു​മാ​രൻ തി​രി​ച്ചു നട​ക്കു​മ്പോൾ കഥ പരി​സ​മാ​പ്തി​യിൽ. ഈ കൊ​ല​പാ​ത​ക​വും പെ​ണ്ണി​നെ മോ​ഷ്ടി​ക്ക​ലും എനി​ക്കൊ​രു ‘ഡി​പ്രെ​ഷൻ’ ഉള​വാ​ക്കി. എന്താ​ണു് അതിനു കാരണം? raw emotion അതു​പോ​ലെ ആവി​ഷ്ക​രി​ച്ചാൽ അതു ക്ഷോ​ഭ​ജ​ന​ക​മാ​കു​ക​യേ​യു​ള്ളൂ. മര​ണ​വീ​ട്ടിൽ​ച്ചെ​ന്നാൽ കഴി​യു​ന്ന​തും വേഗം നമു​ക്ക​വി​ടെ​നി​ന്നു രക്ഷ​പ്പെ​ട​ണ​മെ​ന്നേ തോ​ന്നൂ. മരി​ച്ച​യാ​ളി​ന്റെ ഭാര്യ നെ​ഞ്ച​ത്ത​ടി​ച്ചു കര​യു​ന്ന​തു കാണാൻ നമു​ക്കി​ഷ്ട​മ​ല്ല. അസം​സ്കൃ​ത​വി​കാ​രം അസ്വ​സ്ഥത ഉള​വാ​ക്കു​മെ​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണി​തു്. അല്ലാ​തെ അപ്പു​റ​ത്തെ മു​റി​യിൽ രണ്ടു പെ​ണ്ണു​ങ്ങൾ കൂടി നെ​ഞ്ചി​ലി​ടി​ച്ചു കര​യു​ന്നു; അതും കൂടെ കണ്ടി​ട്ടു പോ​കാ​മെ​ന്നു നമ്മൾ പറ​യു​മോ? എന്നാൽ മര​ണ​ത്തെ വർ​ണ്ണി​ക്കു​ന്ന വി​ലാ​പ​കാ​വ്യ​ങ്ങൾ നമ്മൾ പല പരി​വൃ​ത്തി വാ​യി​ക്കും. റോഡിൽ നി​ല്ക്കു​ന്ന യു​വാ​വും യു​വ​തി​യും ശൃം​ഗ​രി​ക്കു​ന്ന​തു കാ​ണാ​നി​ട​വ​ന്നാൽ ഒര​ള​വു​വ​രെ മാ​ത്ര​മേ നമ്മൾ അതു സഹി​ക്കു​ക​യു​ള്ളൂ. കു​റ​ഞ്ഞ സം​സ്കാ​ര​മു​ള്ള​വർ കുറേ നേ​ര​മാ​യി​ല്ലേ​ടാ ഇതു തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു്? നി​റു​ത്തു് എന്നു ഉറ​ക്കെ പറ​ഞ്ഞെ​ന്നും വരും. മറ്റു​ചി​ലർ—സം​സ്കാ​ര​ലോ​പ​മു​ള്ള​വർ കല്ലെ​ടു​ത്തു് അവരെ എറി​യും. എന്നാൽ നാ​ട​ക​വേ​ദി​യിൽ ദു​ഷ്യ​ന്ത​നും ശകു​ന്ത​ള​യും പ്രേ​മ​പ​ര​വ​ശ​രാ​യി അഭി​ന​യി​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടാൽ നമു​ക്കു ആഹ്ലാ​ദം ആ അഭി​ന​യം തീർ​ന്നാൽ once more എന്നു അഭ്യ​സ്ത​വി​ദ്യ​രും വി​ളി​ക്കും. അസം​സ്കൃ​ത​വി​കാ​ര​ത്തെ—raw emotion-​നെ കല​യി​ലെ വി​കാ​ര​മാ​ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് ആസ്വാ​ദ​നം നട​ക്കു​ന്ന​തു്. നാ​രാ​യ​നു് raw emotion-​നെ അതാ​യി​ട്ടു​ത​ന്നെ ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കാ​നേ അറിയൂ. എന്റെ ദൃ​ഷ്ടി​യിൽ ഇക്ക​ഥ​യെ​ഴു​തിയ നാ​രാ​യൻ കലാ​കാ​ര​ന​ല്ല.

ചങ്ങ​മ്പുഴ യെ ഇഷ്ട​മി​ല്ലാ​ത്ത​വർ ഇട​പ്പ​ള്ളി രാ​ഘ​വൻ​പി​ള്ള യോടു് അനി​ഷ്ടം കാ​ണി​ക്കു​ന്ന​വ​ര​ല്ല. ഇതിനു കാരണം എന്റെ ഒരു ഇഷ്ട​ത്തി​ലൂ​ടെ വി​ശ​ദ​മാ​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കാം. എനി​ക്കു കെ​യ്ക്ക് ഇഷ്ട​മ​ല്ല. പക്ഷേ, ഞാനതു കഴി​ക്കാ​റു​ണ്ടു്. എന്തി​നെ​ന്ന​ല്ലേ? കെ​യ്ക്കിൽ കു​രു​വി​ല്ലാ​ത്ത മു​ന്തി​രി​ങ്ങ കാണും. അതു ചവ​യ്ക്കു​മ്പോൾ എനി​ക്കു എന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത ആഹ്ലാ​ദ​മാ​ണു്. ആ ആഹ്ലാ​ദ​ത്തെ കരുതി മാ​ത്ര​മാ​ണു് ഞാൻ കെ​യ്ക്ക് തി​ന്നു​ന്ന​തു്.

അതു​പോ​ലെ വി​വാ​ഹ​സ​ദ്യ​യ്ക്കു് വി​ള​മ്പു​ന്ന നാ​ലു​പാ​യ​സ​ങ്ങ​ളും എനി​ക്കി​ഷ്ട​മ​ല്ല. പക്ഷേ, ബോളി ഒഴി​വാ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ അരി​പ്പാ​യ​സം കു​ടി​ക്കാ​റു​ണ്ടു്. അതിൽ കു​രു​വി​ല്ലാ​ത്ത മു​ന്തി​രി​ങ്ങ ഏറെ​യി​ട്ടി​രി​ക്കും. അതു തി​ര​ഞ്ഞു​പി​ടി​ച്ചു് ഞാൻ പല്ലു​കൊ​ണ്ട​മർ​ത്തും. അപ്പോ​ഴു​ണ്ടാ​കു​ന്ന മധു​രാ​നു​ഭൂ​തി അനിർ​വ​ച​നീ​യ​മ​ത്രേ. മു​ന്തി​രി​യി​ല്ലാ​ത്ത അരി​പ്പാ​യ​സം വി​ള​മ്പി​യാൽ ഞാനതു കൈ​കൊ​ണ്ടു തൊ​ടി​ല്ല. പി​ന്ന​ല്ലേ രു​ചി​ച്ചു നോ​ക്കു​ന്ന പ്ര​ക്രിയ!

ഇട​പ്പ​ള്ളി രാ​ഘ​വൻ​പി​ള്ള​യു​ടെ കവിത കു​രു​വി​ല്ലാ​മു​ന്തി​രി​ങ്ങ ധാ​രാ​ളം ചേർ​ത്ത കെ​യ്ക്കാ​ണു്. അരി​പ്പാ​യ​സ​മാ​ണു്. ചങ്ങ​മ്പു​ഴ​യു​ടെ കവിത വാ​യി​ക്കു. മു​ന്തി​രി​യി​ല്ലാ​ത്ത കെ​യ്ക്കാ​ണ​തു പല​പ്പോ​ഴും വെറും അരി​യും പാലും കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​ക്കിയ പാ​യ​സ​മാ​ണ​തു്. ഇതൊരു സാ​മാ​ന്യ​ക​ര​ണ​മാ​യി കരു​ത​രു​തു് പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട വാ​യ​ന​ക്കാർ. മു​ന്തി​രി​ങ്ങ ഇല്ലാ​ത്ത ഇട​പ്പ​ള്ളി​ക്ക​വിത കണ്ടെ​ന്നു​വ​രും മു​ന്തി​രി​ങ്ങ​യി​ട്ട അരി​പ്പാ​യ​സം​പോ​ലെ​യു​ള്ള ചങ്ങ​മ്പു​ഴ​ക്ക​വി​ത​യും കണ്ടെ​ന്നു​വ​രും.