സ്ത്രീ നല്ല ചാ​യ​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​തു് ഭർ​ത്താ​വി​ന്റെ​യോ അതി​ഥി​യു​ടെ​യോ അഭി​ന​ന്ദ​നം നേ​ടാ​നാ​ണു്. ഏതു് ‘ഓട​വെ​ള്ള’വും ചാ​യ​യാ​ണെ​ന്നു സങ്ക​ല്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു കു​ടി​ക്കാൻ അവൾ​ക്കു പ്ര​യാ​സ​മി​ല്ല. എന്നാൽ വേ​റൊ​രാ​ളി​നു നല്കു​ന്ന ചായ നന്നാ​യി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് അവൾ​ക്കു നിർ​ബ്ബ​ന്ധ​മു​ണ്ടു്. പു​രു​ഷ​നോ? അയാൾ ചായ കൂ​ട്ടു​ന്ന​തു് അന്യ​ന്റെ അഭി​ന​ന്ദ​ന​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി​യ​ല്ല. കല കല​യ്ക്കു​വേ​ണ്ടി എന്നു പറ​യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ചായ ചാ​യ​യ്ക്കു വേ​ണ്ടി എന്നാ​ണു് അയാ​ളു​ടെ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യം. മറ്റൊ​രു​ത്തൻ പ്ര​ശം​സി​ച്ചാ​ലെ​ന്തു്, ഇല്ലെ​ങ്കി​ലെ​ന്തു്? എന്നേ അയാൾ വി​ചാ​രി​ക്കു. സ്ത്രീ അങ്ങ​നെ​യ​ല്ല. അവൾ ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്ന മോ​ശ​മായ ചാ​യ​യും നല്ല​താ​ണെ​ന്നു ഭർ​ത്താ​വു പറ​ഞ്ഞു​കൊ​ള്ള​ണം. ഇല്ലെ​ങ്കിൽ ദേ​ഷ്യ​പ്പെ​ടും. ‘കം​പൽ​സ​റി’യായ അഭി​ന​ന്ദ​നം ‘ഡി​മാൻ​ഡ്’ ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​ളാ​ണു് സ്ത്രീ. അക്കാ​ര്യ​ത്തിൽ അവ​ളൊ​രു ട്രേ​ഡ് യൂ​ണി​യൻ പ്ര​വർ​ത്ത​ക​യാ​ണു്. സ്ത്രീ​യു​ടെ സാ​മാ​ന്യ​സ്വ​ഭാ​വം ഇതാ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു് സാ​ഹി​ത്യ നി​രൂ​പ​ണ​ത്തി​ലും വി​ഭി​ന്ന​മായ നില ആരും പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ല. പു​രു​ഷ​ന്റെ കഥയോ കവി​ത​യോ പോ​രാ​യ്മ​യു​ള്ള​താ​ണെ​ന്നു പറ​യു​ന്ന നി​രൂ​പ​ക​നു് ആ സം​സ്ക്കാര ശൂ​ന്യൻ പേ​രു​വ​യ്ക്കാ​തെ തെ​റി​ക്ക​ത്ത​യ​യ്ക്കും. ആ കത്തി​നെ​ക്കാൾ അസ​ഹ​നീ​യ​മാ​ണു് സ്ത്രീ പേരു വച്ചു് അയ​യ്ക്കു​ന്ന കത്തു്. പാ​രു​ഷ്യ​മാർ​ന്ന, ഹൃദയം തു​ള​യ്ക്കു​ന്ന വാ​ക്യ​ങ്ങൾ അതി​ലേ​റെ​യു​ണ്ടാ​വും. പു​രു​ഷ​ന്റെ തെ​റി​ക്ക​ത്തു വാ​യി​ച്ചാൽ നി​രൂ​പ​ക​നു വൈ​ഷ​മ്യ​മി​ല്ല. എന്നാൽ സ്ത്രീ​യു​ടെ നിർ​മ്മ​ര്യാ​ദ​ങ്ങ​ളായ വാ​ക്യ​ങ്ങൾ വാ​യി​ച്ചു് അയാൾ തളരും. അങ്ങ​നെ പല​പ്പോ​ഴും തളർ​ന്നി​ട്ടു​ള്ള ആളാ​ണു് ഈ ലേ​ഖ​ന​മെ​ഴു​തു​ന്ന​തു്. അതി​രി​ക്ക​ട്ടെ. സ്ത്രീ​ക്കു പു​രു​ഷ​നോ​ടു തോ​ന്നു​ന്ന സ്നേ​ഹ​ത്തി​ലും ഈ അഭി​ന​ന്ദ​ന​വാ​ഞ്ഛി​യു​ടെ ഒരംശം മറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ലേ? ഉണ്ടെ​ന്നാ​ണു് എന്റെ വി​ചാ​രം. പാ​റു​ക്കു​ട്ടി സു​ന്ദ​രി​യ​ല്ലെ​ന്നു് അന​ന്ത​പ​ദ്മ​നാ​ഭൻ പറ​ഞ്ഞാൽ അവൾ​ക്കി​ഷ്ട​മാ​വു​മോ? കറു​ത്ത​മ്മ ആഹ്ലാ​ദ​ത്തി​ന്റെ പര​കോ​ടി​യി​ലെ​ത്തി​യ​തു് പാ​രീ​ക്കു​ട്ടി അവ​ളു​ടെ സൗ​ന്ദ​ര്യം അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടു​മാ​ണു്. ബാങ് ഷാ മങ് കോ​ങ്സ്റ്റാ​ങ്ങി ന്റെ (Benjamin Constant) ‘അഡോൾ​ഫ് ’ എന്ന നോ​വ​ലി​ലെ നായിക ദുഃ​ഖം​കൊ​ണ്ടു മരി​ക്കു​ന്ന​തു് ഈ അം​ഗീ​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ അഭാ​വ​ത്താ​ലാ​ണു്. ഏമിൽ സൊല യുടെ (Emile Zola) ‘തേ​റി​സ്കോ​ങ് ’ (Therese Requin) ടോൾ​സ്റ്റേ​യി യുടെ ‘ആനാ കാ​രേ​നി​നാ’, ആങ്ദ്രേ ഷീദി ന്റെ (Andre Gide) ല പോർട് ഏത്ര വാട്, (La Porte E. Troite/Strait is the Gate) ഹാർഡി യുടെ ‘ടെ​സ്സ് ’ ഇവ​യി​ലെ നാ​യി​ക​ക​ളും വി​ഭി​ന്ന സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള​വ​ര​ല്ല. ഷീ​ദി​ന്റെ നോ​വ​ലിൽ വൈ​ഷ​യി​ക​ത്വ​മാർ​ന്ന സ്നേ​ഹ​ത്തെ നി​രാ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തു മറ​ന്നു​കൊ​ണ്ട​ല്ല ഞാ​നി​തെ​ഴു​തു​ന്ന​തു്. “മണ്ട​ന്മാർ അഭി​ന​ന്ദി​ക്കു​ന്നു. വി​വേ​ക​മാർ​ന്ന​വർ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു” എന്നു് പോ​പ്പ് (കവി) പറ​ഞ്ഞ​തു ശരി​യാ​വാം. എങ്കി​ലും സ്ത്രീ​ക്കു് ആ അഭി​ന​ന്ദ​നം കൂ​ടി​യേ തീരൂ.

സാറാ തോമസ് കലാ​കൗ​മു​ദി​യി​ലെ​ഴു​തിയ (ലക്കം 434) “കാ​ത്തി​രി​പ്പു്” എന്ന ചെ​റു​കഥ വാ​യി​ക്കുക. അതി സു​ന്ദ​രി​യായ മാ​ധ​വി​യു​ടെ ഭർ​ത്താ​വു് കു​ട്ട​പ്പ​നെ അവ​രു​ടെ വി​വാ​ഹം കഴി​ഞ്ഞ​തി​ന്റെ നാ​ലാ​മ​ത്തെ ദിവസം പൊ​ലീ​സ് പി​ടി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. കൊ​ല​ക്കു​റ്റം. കു​ട്ട​പ്പൻ ‘ജീ​വ​പ​ര്യ​ന്തം’ തട​വി​നു​ശേ​ഷം പി​ന്നെ​യും അഞ്ചു കൊ​ല്ലം കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തിൽ കി​ട​ന്നു. അയാൾ മോചനം നേടി വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ മാധവി വൈ​രൂ​പ്യ​ത്തി​ന്റെ ഉട​ലാർ​ന്ന രൂപം. അയാൾ​ക്കു് അവളെ ഭാ​ര്യ​യാ​യി അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാൻ വയ്യ. താൻ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ച സ്നേ​ഹ​വും ശ്ലാ​ഘ​യും അവൾ​ക്കു ലഭി​ച്ചി​ല്ല. കു​ട്ട​പ്പൻ നട​ന്ന​ക​ന്നു. അവൾ തകർ​ന്നു വീണു. വൈ​ഷ​യി​ക​മായ ഹർ​ഷോ​ന്മാ​ദ​വും അതിൽ നി​ന്നു ജനി​ക്കു​ന്ന അഭി​ന​ന്ദ​ന​വു​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​നു് എന്തു പ്ര​ക​ര​ണ​യോ​ഗ്യ​ത​യി​രി​ക്കു​ന്നു!

ഇതി​നോ​ടു സദൃ​ശ​മ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഇതി​ന്റെ മറു​പു​റം കാ​ണി​ക്കു​ന്ന വേ​റൊ​രു കഥ (അതോ യഥാർ​ത്ഥ​സം​ഭ​വ​മോ) എനി​ക്ക​റി​യാം. മൂ​ന്ന​ര​ക്കൊ​ല്ല​ത്തെ ജയിൽ​വാ​സ​ത്തി​നു ശേഷം വി​ങ്കോ ബസ്സിൽ കയറി യാത്ര ആരം​ഭി​ച്ചു. അയാ​ളു​ടെ മൗ​ന​വും വി​ഷാ​ദ​വും കണ്ടു് ബസ്സിൽ അയാ​ളോ​ടൊ​പ്പം യാ​ത്ര​ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരു പെൺ​കു​ട്ടി കാരണം അന്വേ​ഷി​ച്ചു. അയാൾ പറ​ഞ്ഞു: “അവൾ​ക്കു വേ​ദ​ന​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, കു​ട്ടി​കൾ അച്ഛ​ന്റെ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​വാ​സ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ ചോ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ, ഞാൻ തി​രി​ച്ചു ചെ​ല്ലു​ന്ന​തിൽ അവൾ​ക്കു വൈ​ഷ​മ്യ​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ വീ​ട്ടി​നു മുൻ​പു​ള്ള വലിയ മര​ത്തിൽ ഒരു മഞ്ഞ​ക്കൈ​ലേ​സ് കെ​ട്ടി​യി​രി​ക്ക​ണം എന്നു് ഞാൻ അറി​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. അവൾ​ക്കു് ഇഷ്ട​മി​ല്ലെ​ങ്കിൽ കൈ​ലേ​സ് കെ​ട്ടേ​ണ്ട​തി​ല്ല. ഞാൻ ബസ്സിൽ നി​ന്നു് ഇറ​ങ്ങാ​തെ അങ്ങു പോകും”. ഇത്ര​യും പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു അയാൾ വീ​ണ്ടും മൗനം അവ​ലം​ബി​ച്ചു. ബസ്സ് വീ​ട്ടി​ന​ടു​ത്തെ​ത്തി. മരം നോ​ക്കി വി​ങ്കോ ബോധം കെ​ട്ടു​പോ​യി​യെ​ന്നു​ത​ന്നെ പറയാം. ഇരു​പ​ത​ല്ല, മു​പ്പ​ത​ല്ല, നൂറു മഞ്ഞ​ക്കൈ​ലേ​സു​കൾ അതിൽ കെ​ട്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. സ്വാ​ഗ​ത​ത്തി​ന്റെ പതാക പോ​ലു​ള്ള മാമരം. ഭാ​ര്യ​യ്ക്കു ഭർ​ത്താ​വി​നോ​ടു​ള്ള സ്നേ​ഹ​ത്തെ ഇതി​നെ​ക്കാൾ ഭം​ഗി​യാ​യി ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ?

ദസ്തെ​യെ​വ്സ്കി യുടെ Crime and Punishment എന്ന നോ​വ​ലി​നു തു​ല്യ​മെ​ന്നു് വാ​ഴ്ത്ത​പ്പെ​ടു​ന്ന നോർമൻ മേ​ലേ​റു ടെ The Executioner’s Song എന്ന നോ​വ​ലി​ന്റെ ആരം​ഭ​ത്തി​ലും ജെയിൽ മോചനം നേടിയ ഗാമി ഭാ​ര്യ​യു​ടെ അടു​ക്ക​ലെ​ത്തു​ന്ന​തി​ന്റെ ഹൃ​ദ്യ​മായ ചി​ത്ര​മു​ണ്ടു്. ഇവ രണ്ടും ഞാ​നെ​ടു​ത്തു പറ​ഞ്ഞ​തു് സാറാ തോ​മ​സി​ന്റെ ചെ​റു​ക​ഥ​യ്ക്കു​ള്ള ‘കോ​മേർ​സ്യൽ’ സ്വ​ഭാ​വം വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കാ​നാ​ണു്. ചെ​റു​കഥ അനു​ധ്യാ​ന​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ശാ​ന്ത​ത​യി​ലേ​ക്കു നമ്മ​ളെ നയി​ക്കു​മ്പോൾ അതു് ഉത്കൃ​ഷ്ട​മായ സാ​ഹി​ത്യം. വാ​യി​ച്ചു, ഇനി അതു് ആവ​ശ്യ​മി​ല്ല എന്നു കരുതി ഉടനെ വി​സ്മ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് കോ​മേർ​സ്യൽ സാ​ഹി​ത്യം. രണ്ടാ​മ​ത്തെ വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ലേ സാറാ തോ​മ​സി​നു ചെ​ന്നു നി​ല്ക്കാ​നു​ള്ള അർ​ഹ​ത​യു​ള്ളു. ആവർ​ത്തി​ച്ചു വാ​യി​ക്കു​ന്തോ​റും സമ്പ​ന്നത കൂ​ടു​തൽ കൂ​ടു​തൽ അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് ഉത്കൃ​ഷ്ട സാ​ഹി​ത്യം. ഉദാ​ഹ​ര​ണം റ്റോ​മാ​സ് മാൻ എഴു​തിയ Magic Mountain എന്ന നോവൽ. ഒരു തവണ തന്നെ പ്ര​യാ​സ​പ്പെ​ട്ടു വാ​യി​ച്ചു തീർ​ക്കു​ന്ന​തു് കോ​മേർ​സ്യൽ സാ​ഹി​ത്യം. ജാ​ക്കി കോ​ളിൻ​സി ന്റെ Holly wood Wives ഉദാ​ഹ​ര​ണം.

ആ സ്ത്രീ എനി​ക്കു കാ​പ്പി കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു ‘റ്റീ​പോ​യ്’യിൽ വച്ച​പ്പോൾ അവ​രു​ടെ അഴു​ക്കു പു​ര​ണ്ട സാ​രി​യു​ടെ തു​മ്പു് ചാ​യ​യിൽ വീണു കി​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അവരതു കണ്ടി​ല്ല. ഞാൻ കണ്ടു. “എന്തേ ചായ കു​ടി​ക്കാ​ഞ്ഞ​തു്?” എന്നു് അവർ വീ​ണ്ടും വീ​ണ്ടും ചോ​ദി​ച്ചി​ട്ടും എനി​ക്കൊ​ന്നും പറയാൻ തോ​ന്നി​യി​ല്ല. കോ​മേർ​സ്യൽ ചെ​റു​ക​ഥ​യും നോ​വ​ലും മലി​ന​മായ സാ​രി​ത്തു​മ്പു വീണ ചായ പോ​ലെ​യാ​ണു്. കു​ടി​ക്കാൻ വയ്യ. കു​ടി​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു പറ​യാ​നും വയ്യ.

ഹാ​സ്യ​ചി​ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കു് പല​പ്പോ​ഴും സമ​കാ​ലി​ക​പ്രാ​ധാ​ന്യ​മേ കാണൂ. ഇന്നു നാം അവ കണ്ടു ചി​രി​ക്കും. നാളെ—പരി​തഃ​സ്ഥി​തി​കൾ മാ​റു​മ്പോൾ—ചി​രി​ച്ചി​ല്ലെ​ന്നു വരും. ഇല​സ്ട്രേ​റ്റ​ഡ് വീ​ക്ക്ലി യുടെ (ഡി​സം​ബർ 25–31) 17-ആം പു​റ​ത്തിൽ ആർ. കെ. ലക്ഷ്മൺ വരച്ച Following Gandhi എന്ന ഹാ​സ്യ​ചി​ത്രം നോ​ക്കുക. ചെ​രി​പ്പി​ട്ട ഒരു കാലു മു​ന്നോ​ട്ടു നീ​ങ്ങു​ന്നു! ഗാ​ന്ധി​ജി യാ​ണെ​ന്നു സ്പ​ഷ്ടം! കോൺ​ഗ്ര​സ് എന്ന നവ​യു​വാ​വു് നെ​ഞ്ചു തള്ളി, പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടെ, കൈ​ര​ണ്ടും വീശി നട​ക്കു​ന്നു. ബഹു​ജ​ന​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​നി​ധി​യായ ഒരാൾ ആരോ​ദ്ഭു​ത​ങ്ങ​ളോ​ടെ അവരെ നോ​ക്കി നി​ല്ക്കു​ന്നു. ഇത്ര​യും പഴയ കാ​ല​ത്തെ കാ​ര്യം. ഇന്ന​ത്തെ അവ​സ്ഥ​യാ​ണു് രണ്ടാ​മ​ത്തെ ചി​ത്ര​ത്തിൽ. ഒരു സ്ത്രീ​യു​ടെ പിൻ​ഭാ​ഗം മാ​ത്രം കാണാം. അവർ നട​ക്കു​ക​യാ​ണു്. കോൺ​ഗ്ര​സ്സെ​ന്ന വൃ​ദ്ധൻ കൈ​ര​ണ്ടും കൂ​ട്ടി​പ്പി​ടി​ച്ചു്, കൂ​നി​പ്പി​ടി​ച്ചു് ദാ​സ്യ​ഭാ​വം പ്ര​ക​ട​മാ​ക്കി നീ​ങ്ങു​ന്നു. ബഹു​ജ​ന​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​നി​ധി​യു​ടെ മു​ഖ​ത്തു് അദ്ഭു​ത​വും കോ​പ​വും കലർ​ന്ന വി​കാ​രം. സ്ത്രീ ഇന്ദി​രാ ഗാ​ന്ധി യാ​ണെ​ന്നു് നമ്മൾ മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു. ഭാ​വി​കാ​ല​ത്തെ സം​ഭ​വ​മാ​ണു് മൂ​ന്നാ​മ​ത്തെ ചി​ത്ര​ത്തിൽ. യു​വാ​വായ ഒരാ​ളി​ന്റെ പിൻ​ഭാ​ഗം. അയാൾ നട​ന്നു നീ​ങ്ങു​ന്നു. കോൺ​ഗ്ര​സ് വൃ​ദ്ധ​ന്റെ പൊ​ക്കം വളരെ കു​റ​ഞ്ഞു പോയി. അയാൾ കര​യു​ന്നു​ണ്ടു്. ബഹു​ജ​ന​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തി​നി​ധി​ക്കു കൂ​ടു​തൽ അദ്ഭു​ത​വും ദേ​ഷ്യ​വും നട​ക്കു​ന്ന യു​വാ​വു് രാ​ജീ​വ് ഗാ​ന്ധി യാ​ണെ​ന്ന​തു് എടു​ത്തു പറ​യേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മ​ല്ല. ഒന്നാം​ത​രം കാർ​ട്ടൂൺ. രാ​ഷ്ട്ര​വ്യ​വ​ഹാ​ര​ത്തോ​ടു ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളിൽ ബഹു​ജ​ന​ത്തി​നു​ണ്ടാ​കു​ന്ന പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ വി​ദ​ഗ്ദ്ധ​മാ​യി രേ​ഖ​കൾ​കൊ​ണ്ടു് ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന​തി​ലാ​ണു് ഈ ചി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ ചാ​രു​ത​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. നാളെ ഇതിലെ ‘പ്രോ​ഫി​സി’—ദീർ​ഘ​ദർ​ശ​നം—തെ​റ്റാ​യി വന്നേ​ക്കാം. എങ്കി​ലും ഇന്നു് അതു് ആളു​ക​ളെ ചി​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു; ഒര​ള​വിൽ ചി​ന്തി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. പ്ര​ഖ്യാ​ത​ങ്ങ​ളായ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ ഒട്ടും സ്ഥൂ​ലീ​ക​രി​ക്കാ​തെ ഷോർ​ട്ട്ഹാ​ന്റി​ന്റെ മട്ടിൽ ആലേ​ഖ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന ഈ ഹാസ്യ ചി​ത്ര​കാ​രൻ പ്ര​ഗൽ​ഭ​നാ​ണെ​ന്ന​തിൽ ഒരു സം​ശ​യ​വു​മി​ല്ല.

ഞാൻ തീ​വ​ണ്ടി​യിൽ തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തേ​യ്ക്കു വരു​മ്പോൾ സു​ന്ദ​രി​യായ ഒരു പെൺ​കു​ട്ടി നാ​ഗ​പ്പൂ​രിൽ നി​ന്നു് ഞാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന കം​പാർ​ട്ട്മെ​ന്റി​ലേ​ക്കു കയറി. അവൾ ചു​റ്റും കൂടിയ യു​വാ​ക്ക​ന്മാ​രോ​ടു വാ​തോ​രാ​തെ സം​സാ​രി​ച്ചു; ചങ്ങ​മ്പു​ഴ​ക്ക​വിത പോലെ. പ്രാ​യം കൂടിയ എനി​ക്കു് ആ ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രോ​ടു് അസൂയ തോ​ന്നി; എന്റെ ചില കൂ​ട്ടു​കാർ​ക്കു്—കവി​കൾ​ക്കു്—ചങ്ങ​മ്പു​ഴ​ക്ക​വി​ത​യു​ടെ നേർ​ക്കു​ള്ള അസൂ​യ​പോ​ലെ. തീ​വ​ണ്ടി റണി​ഗു​ണ്ട​യി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ സിൽ​ക്ക് പൈ​ജാ​മ​യ​ണി​ഞ്ഞ കാ​ലു​ക​ളിൽ കൈകൾ കെ​ട്ടി അവൾ സീ​റ്റി​ലി​രു​ന്നു് ഉറ​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ആ നനു​ത്ത കൺ​പോ​ള​ക​ളിൽ നാ​ഗ​പ്പൂ​രി​ലെ സ്വ​പ്ന​ങ്ങൾ തങ്ങി​നി​ല്ക്കു​ന്നു; ഇട​പ്പ​ള്ളി രാഘവൻ പിള്ള യുടെ കവിത പോലെ. ചെ​റു​പ്പ​ക്കാർ ഓരോരോ തീ​വ​ണ്ടി​യാ​പ്പീ​സു​ക​ളിൽ ഇറ​ങ്ങി​പ്പോ​യ​പ്പോൾ അവൾ വിൻഡോ സീ​റ്റിൽ ഒറ്റ​യ്ക്കി​രു​ന്നു മന്ദ​സ്മി​തം പൊ​ഴി​ച്ചു; പി. കു​ഞ്ഞി​രാ​മൻ നാ​യ​രു​ടെ കവിത പോലെ. തീ​വ​ണ്ടി​യി​ലെ ഹി​ഗിൻ​ബോ​ത്തം​സ് ബു​ക്ക്സ്റ്റാ​ളിൽ നല്ല പു​സ്ത​ക​മു​ണ്ടോ എന്ന​റി​യാൻ വേ​ണ്ടി ഞാൻ എഴു​ന്നേ​റ്റു നട​ന്ന​പ്പോൾ അവൾ ബഹു​മാ​നം ഭാ​വി​ച്ചു് വടി പോലെ എഴു​ന്നേ​റ്റു നി​ന്നു; ഉള്ളൂർ പര​മേ​ശ്വ​ര​യ്യ​രു ടെ കവിത പോലെ. “കു​ട്ടി എവിടെ പഠി​ക്കു​ന്നു? എന്നെ അറി​യാ​മോ? എന്താ പേരു്? എവിടെ പോ​കു​ന്നു?” എന്റെ ചോ​ദ്യ​ങ്ങൾ. “നാ​ഗ​പ്പൂ​രിൽ കോ​മേ​ഴ്സി​നു പഠി​ക്കു​ന്നു. സാ​റി​നെ ഇപ്പോൾ മന​സ്സി​ലാ​ക്കി ഇവി​ടെ​യി​രു​ന്ന ഒരു ആൺ​കു​ട്ടി പറ​ഞ്ഞു്. പേരു ജയ​ല​ക്ഷ്മി. ആലു​വ​യി​ലേ​ക്കു പോ​കു​ന്നു. നാളെ എറ​ണാ​കു​ളം മഹാ​രാ​ജാ​സ് കോ​ളേ​ജിൽ വച്ചൊ​രു പരീ​ക്ഷ​യു​ണ്ടു്”. എന്നു ഉത്ത​രം. എന്റെ ഒരു സ്നേ​ഹി​ത​ന്റെ ധ്വനി പ്ര​ധാ​ന​മ​ല്ലാ​ത്ത—വെറും വാ​ച്യ​മായ—കവിത പോലെ. തീ​വ​ണ്ടി ആലു​വ​യി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ കനത്ത ബാ​ഗെ​ടു​ത്തു തോളിൽ തൂ​ക്കി എന്നോ​ടു യാത്ര പറ​യാ​തെ ഇറ​ങ്ങി​യൊ​രു നട​ത്തം. തെ​ല്ലൊ​ര​ഹ​ങ്കാ​രം, മന​സ്സി​ലാ​കാ​യ്ക; നവീന കവിത പോലെ.

ബ്യൂ​റോ​ക്ര​സി നി​ല​വി​ലി​രി​ക്കു​മ്പോൾ, അതു സമൂ​ഹ​ത്തെ നി​യ​ന്ത്രി​ക്കു​മ്പോൾ തൊ​ഴി​ലാ​ളി സ്ത്രീ​കൾ​ക്കു പ്ര​സ​വ​സ​മ​യ​ത്തു ഡോ​ക്ട​റു​ടെ സഹായം ലഭി​ക്കാ​തെ മരി​ക്കേ​ണ്ടി വരു​മെ​ന്നു് ഇരി​ങ്ങൾ കൃ​ഷ്ണൻ “പി​റ​ന്നാൾ” എന്ന ചെ​റു​ക​ഥ​യി​ലൂ​ടെ ഉദ്ഘോ​ഷി​ക്കു​ന്നു (ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാരിക, ലക്കം 27). നാ​ണി​ക്കു പ്ര​സ​വ​വേ​ദന തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ അവ​ളു​ടെ ഭർ​ത്താ​വു് ഡോ​ക്ട​റു​ടെ അടു​ത്തേ​ക്കു് ഓടി. ബൂർ​ഷ്വാ വി​ഭാ​ഗ​ത്തിൽ​പെ​ട്ട​വർ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന ക്രി​സ്സ്മ​സ്സ് സമ്മാ​ന​ങ്ങൾ വാ​ങ്ങാ​നേ ഡോ​ക്ടർ​ക്കു സമ​യ​മു​ള്ളൂ. അയാൾ നാ​ണി​യെ നോ​ക്കാൻ വന്നി​ല്ല. അവൾ പ്ര​സ​വ​ത്തോ​ടു ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട രക്ത​സ്രാ​വ​ത്താൽ മര​ണ​മ​ട​ഞ്ഞു. ഇത്ത​രം കഥ​ക​ളി​ലു​ള്ള കല​യു​ടെ പാ​പ്പ​ര​ത്തം ഞാൻ പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു വേണ്ട വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു മന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ. വന്ധ്യ​ത്വ​ത്തിൽ നി​ന്നു് മാർ​ക്സി​സ്റ്റ് സാം​സ്കാ​രിക നി​രൂ​പ​ണ​ത്തെ രക്ഷി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ച ഫ്രാ​ങ്ക് ഫുർ​ട്ട് സ്കൂ​ളി​ലെ പ്ര​ധാ​ന​ന്മാ​രാ​യി​രു​ന്നു മാ​ക്സ് ഹോർ​ഹൈ​മ​റും വൊൾ​ട്ടർ ബൻ​യ​മി​നും റ്റേ​യോ​ഡർ അഡോർ​നോ​യും ഹെർ​ബർ​ട്ട് മാർ​ക്കൂ​സും. ഇവരിൽ ആദ്യ​ത്തെ​യാൾ എഴു​തിയ Art and Mass Culture എന്ന പ്ര​ബ​ന്ധ​ത്തിൽ എല്ലാ മനു​ഷ്യ​രെ​യും ഒന്നു​പോ​ലെ​യാ​ക്കു​ന്ന സമ്പ​ദ്വ്യ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ ‘പ്ലാ​സ്റ്റി​ക് സർജറി’യെ അധി​ക്ഷേ​പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്.

ബ്യൂ​റോ​ക്ര​സി​യു​ടെ ആധി​പ​ത്യ​മു​ള്ള​പ്പോൾ തൊ​ഴി​ലാ​ളി​കൾ മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഇട​ത്ത​ര​ക്കാ​രും ഡോ​ക്ട​റു​ടെ സഹായം കി​ട്ടാ​തെ മരി​ക്കും. സ്കൂ​ട്ട​റിൽ നി​ന്നു തെ​റി​ച്ചു​വീ​ണു ബോ​ധം​കെ​ട്ട എന്റെ മകനെ ആശു​പ​ത്രി​യിൽ എത്തി​ച്ച​പ്പോൾ ഡ്യൂ​ട്ടി ഡോ​ക്ടർ വന്നൊ​ന്നു നോ​ക്കാ​നും “എക്സ്റേ” എന്നു എഴു​താ​നും അര മണി​ക്കൂർ. എക്സ്റേ എടു​ക്കു​ന്ന മു​റി​യിൽ​ച്ചെ​ന്നു് അട​ച്ചി​ട്ട വാ​തി​ലി​നു് പത്തു മി​നി​റ്റ് ഇടി​കൊ​ടു​ത്ത​തി​നു ശേഷമേ ഉറ​ക്ക​ച്ച​ട​വോ​ടു​കൂ​ടി ഒരു സ്ത്രീ അതു തു​റ​ന്നു​ള്ളൂ. ഫോ​ട്ടോ കി​ട്ടി അതി​ലൊ​ന്നു കണ്ണോ​ടി​ച്ച​തി​നു ശേഷം വാർഡ് നമ്പർ… എന്നെ​ഴു​തി​യി​ടാൻ ഡോ​ക്ടർ​ക്കു് പി​ന്നെ​യും വേ​ണ്ടി വന്നു പത്തു മി​നി​റ്റ്. “സീ​രി​യ​സ്സാ​ണോ ഡോ​ക്ടർ?” എന്ന എന്റെ ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു് വാർഡ് നമ്പർ… ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​കൂ എന്നു ദയാ​ശൂ​ന്യ​മായ മറു​പ​ടി. ലി​ഫ്റ്റിൽ കയ​റ്റി അവിടെ കൊ​ണ്ടു ചെ​ന്നു. മൂ​ന്നു മണി​ക്കൂ​റോ​ളം മകൻ ആരും നോ​ക്കാ​തെ അവി​ടെ​ക്കി​ട​ന്നു. എന്തു​ചെ​യ്യേ​ണ്ടു എന്ന​റി​യാ​തെ ഞാൻ അങ്ങോ​ട്ടു​മി​ങ്ങോ​ട്ടും ഓടി. നൈ​റ്റ്ഡ്യൂ​ട്ടി ഡോ​ക്ട​റെ വീ​ട്ടിൽ നി​ന്നു് ആരോ വി​ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു വന്ന​പ്പോൾ എന്റെ മകൻ മര​ണ​ത്തെ സമീ​പി​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞു. പി​ന്നെ ഫല​മി​ല്ലാ​ത്ത ശസ്ത്ര​ക്രിയ. മരണം. ഇരി​ങ്ങൽ കൃ​ഷ്ണൻ, ആശ​യ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് എനി​ക്കു താ​ങ്ക​ളോ​ടു് യോ​ജി​പ്പു​ണ്ടു്. എന്നാൽ കല​യു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തിൽ നമ്മൾ​ക്കു തമ്മിൽ യോ​ജി​പ്പി​ല്ല.

സി. ഒ. കരു​ണാ​കര നോ​ടൊ​രു​മി​ച്ചു് ഒരു മീ​റ്റി​ങ്ങി​നു ഞാൻ പോ​യ​പ്പോൾ കൂടെ പേ​രു​കേ​ട്ട ഒരു കവി​യു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അക്കാ​ല​ത്തു് കരു​ണാ​ക​ര​നും എൻ. ഗോ​പാ​ല​പി​ള്ള യു​മാ​യി ഉണ്ടായ ഒരു വാ​ദ​പ്ര​തി​വാ​ദ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് കവി സം​സാ​രി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങി. കരു​ണാ​ക​ര​ന്റെ വാ​ദ​ങ്ങൾ തെ​റ്റാ​ണെ​ന്നു് അദ്ദേ​ഹം തു​റ​ന്നു പറ​ഞ്ഞു. കരു​ണാ​ക​രൻ കോ​പി​ച്ചു. കാ​റി​ന്റെ നാലു വശ​വു​മ​ട​ഞ്ഞ സ്ഥ​ല​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന​വർ സമ​ന്മാ​രാ​ണെ​ന്നു കവി തെ​റ്റി​ദ്ധ​രി​ച്ചു. അങ്ങ​നെ​യ​ല്ലെ​ന്നു സി. ഒ. കരു​ണാ​ക​രൻ കോ​പ​ത്തി​ലൂ​ടെ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി. ചെ​റു​കഥ സമ്മേ​ള​ന​മെ​ന്ന ലക്ഷ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു കു​തി​ക്കു​ന്ന മോ​ട്ടോർ കാ​റാ​ണു്. അതി​ലി​രി​ക്കു​ന്ന കഥാ​കാ​ര​നും വാ​യ​ന​ക്കാ​രും ഒന്നു​പോ​ലെ​യാ​ണെ​ന്നു് വാ​യ​ന​ക്കാർ​ക്കു തോ​ന്ന​ണം.

“പ്ലേ​ബോ​യ് ജോ​ക്കു”കളെ കഥ​യാ​യും കവി​ത​യാ​യും മല​യാ​ള​ത്തി​ന്റെ മണ്ണിൽ കൊ​ണ്ടു നേ​ടു​ന്ന​വർ ധാ​രാ​ളം. ഹാ​സ്യ​ക​ഥ​യോ ഹാ​സ്യ​കാ​വ്യ​മോ എഴു​താ​ത്ത എനി​ക്ക​തി​ന്റെ അവ​ശ്യ​മി​ല്ല. ഒരി​ക്ക​ലോ, മറ്റോ ജോർ​ജ്ജ് മൈ​ക്ക്സി ന്റെ ഒരു ഹാ​സ്യ​ക​ഥ​യെ കേ​ര​ള​ത്തി​ന്റെ അന്ത​രീ​ക്ഷം നല്കി സാ​ഹി​ത്യ​വാ​ര​ഫ​ല​ത്തിൽ ഞാൻ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടു്. ആ കട​പ്പാ​ടു് ഞാ​ന​തിൽ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു താനും. ഇപ്പോ​ഴും ഒരു ‘പ്ലേ​ബോ​യ്’ നേ​ര​മ്പോ​ക്കു മല​യാ​ള​ത്തി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്നു.

ഒരു​ത്തൻ പറ​ഞ്ഞു: “എന്റെ ലൈം​ഗി​ക​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ തക​രാ​റു​കൾ എനി​ക്കും ഭാ​ര്യ​യ്ക്കും രാ​ത്രി കി​ട​ക്കാൻ രണ്ടു കി​ട​ക്കൾ ഒരു​ക്കി​യ​തോ​ടെ പരി​ഹ​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു”. ഇതു​കേ​ട്ട അയാ​ളു​ടെ കൂ​ട്ടു​കാ​രൻ ചോ​ദി​ച്ചു: “അതെ​ങ്ങ​നെ?” അയാൾ മറു​പ​ടി പറ​ഞ്ഞു: “ഭാര്യ നെ​ടു​മ​ങ്ങാ​ട്ടു​ള്ള അവ​ളു​ടെ കി​ട​പ്പു മു​റി​യിൽ ഉറ​ങ്ങു​ന്നു; ഞാൻ തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു​ള്ള ലോ​ഡ്ജി​ലെ മു​റി​യി​ലും ഉറ​ങ്ങു​ന്നു”.

ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ വൈ​ര​സ്യ​ത്തെ ഈ നേ​ര​മ്പോ​ക്കു ചിരി കലർ​ത്തി ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്നു. മധു​വി​ധു കഴി​ഞ്ഞാൽ ഭാ​ര്യ​യ്ക്കും ഭർ​ത്താ​വി​നും തമ്മിൽ അകൽ​ച്ച​യാ​യി. നി​രാ​ക​ര​ണം, ആശ്രി​ത​ത്വം, പാ​ര​ത​ന്ത്ര്യം, ദു​ശ്ശ​ങ്ക, അസൂയ ഇവ​യാ​ണു് ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തെ തകർ​ക്കു​ന്ന​തു്. ദു​ശ്ശ​ങ്ക​യ്ക്കാ​ണു് ഇവയിൽ പ്ര​ധാന സ്ഥാ​നം. ഉറച്ച “ആത്മ​ബോധ”ത്തി​ന്റെ കു​റ​വാ​ണു് ദു​ശ്ശ​ങ്ക​യ്ക്കു ഹേതു. സ്ത്രീ (പു​രു​ഷ​നും) ഇല്ലാ​ത്ത ദുർ​ഭൂ​ത​ത്തെ സൃ​ഷ്ടി​ച്ചു വയ്ക്കു​ന്നു. അയാൾ ആകാ​ശ​ത്തേ​യ്ക്കു നോ​ക്കി​യ​തു് അടു​ത്ത വീ​ട്ടി​ലെ രണ്ടാ​മ​ത്തെ നി​ല​യിൽ നി​ല്ക്കു​ന്ന അതി​സു​ന്ദ​രി​യെ കാ​ണാ​നാ​ണെ​ന്നു് അവൾ തീ​രു​മാ​നി​ക്കു​ന്നു. അതോടെ അസ്വ​സ്ഥ​ത​യാ​യി, വഴ​ക്കാ​യി അതി​സു​ന്ദ​രി ദുർ​ഭൂ​ത​മാ​യി മാ​റു​ക​യാ​ണി​വി​ടെ. വേളൂർ കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി യുടെ സു​ന്ദ​ര​മായ ‘വാ​ലി​ല്ലാ​ത്ത നക്ഷ​ത്രം’ എന്ന ഹാ​സ്യ​ക​ഥ​യിൽ (മനോരമ ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു്) ദു​ശ്ശ​ങ്ക​യ്ക്കു—ജല​സി​ക്കു്—ഏതു പരിധി വരെ ചെ​ല്ലാ​നാ​വു​മെ​ന്നു് സ്പ​ഷ്ട​മാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. സ്ഥൂ​ലീ​ക​ര​ണ​മി​ല്ലാ​ത്ത, അത്യു​ക്തി​യി​ല്ലാ​ത്ത സ്വാ​ഭാ​വി​ക​ത​യാർ​ന്ന ഹാ​സ്യ​ക​ഥ​യാ​ണി​തു്. വക്രോ​ക്തി​കൊ​ണ്ടും വലി​ച്ചി​ഴ​ച്ചു കൊ​ണ്ടു വരു​ന്ന അല​ങ്കാ​ര​ങ്ങൾ കൊ​ണ്ടും ഹാ​സ്യം ജനി​പ്പി​ക്കാൻ കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി​ക്കു് മു​മ്പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന പ്ര​വ​ണത വളരെ കു​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന​തി​നും ഇക്കഥ നി​ദർ​ശ​ക​മാ​ണു്. ഒരു കാ​ര്യം കൂടി. വേളൂർ കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി​ക്കു് ഹാ​സ്യ​ക​ഥ​ക​ളെ​ഴു​താൻ പ്ലേ​ബോ​യ് ജോ​ക്ക​ക​ളെ അവ​ലം​ബി​ക്കേ​ണ്ട ആവ​ശ്യ​മി​ല്ല. തി​ക​ച്ചും കേ​ര​ളീ​യ​മാ​ണു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഹാ​സ്യം.

ടാഗോർ വലിയ പി​ശു​ക്ക​നാ​യി​രു​ന്നു. തീ​വ​ണ്ടി ഒരു സ്റ്റേ​ഷ​നിൽ വന്നു​നി​ന്ന​പ്പോൾ ഒരു യാചകൻ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ നേർ​ക്കു കൈ​നീ​ട്ടി. ടാഗോർ തന്റെ നീ​ണ്ട​യു​ടു​പ്പി​ന്റെ കിണറു പോ​ലു​ള്ള കീ​ശ​യിൽ കൈ​യി​ട്ടു നാണയം തപ്പി​ത്തു​ട​ങ്ങി. തീ​വ​ണ്ടി ചൂളം വി​ളി​ച്ചു നീ​ങ്ങി​യി​ട്ടും അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൈയിൽ നാണയം കി​ട്ടി​യി​ല്ല. ഇതു​ക​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ബന്ധു​വായ ഒരു സ്ത്രീ നാണയം സ്വ​ന്തം പേ​ഴ്സിൽ നി​ന്നെ​ടു​ത്തു് യാ​ച​ക​ന്റെ കൈയിൽ ഇട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു. ടാഗോർ ചി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് പറ​ഞ്ഞു: “ഇതാ​ണു് വിദ്യ. തീ​വ​ണ്ടി നീ​ങ്ങു​ന്ന​തു​വ​രെ കീ​ശ​യു​ടെ ആഴ​ത്തിൽ നാണയം തപ്പി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്ക​ണം. വീ​ണ്ടും വീ​ണ്ടും തപ്പ​ണം. അപ്പോ​ഴേ​ക്കും തീ​വ​ണ്ടി നീ​ങ്ങി​ത്തു​ട​ങ്ങും”.

കാ​പ്പി​കു​ടി കഴി​ഞ്ഞു് ചിലർ ട്രൗ​സർ പോ​ക്ക​റ്റി​ന്റെ അഗാ​ധ​ത​യിൽ നി​ന്നു് കർ​ചീ​ഫ് വലി​ച്ചെ​ടു​ത്തു് ചിറി തു​ട​യ്ക്കു​ന്ന​തു ഞാൻ കണ്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഹാ​സ്യം ഇതു​പോ​ലെ വലി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു് ആവ​രു​തു്. നെ​ഹ്റു വി​ന്റെ കോ​ട്ടി​ലെ പനി​നീർ​പ്പൂ പോലെ അതു് ഉപ​രി​ത​ല​ത്തിൽ തി​ള​ങ്ങ​ണം. ഒരു നി​മി​ഷം​കൊ​ണ്ടു് അതു് അവിടെ നി​ന്നു വേർ​പെ​ടു​ത്തി​യെ​ടു​ക്കാൻ കഴി​യു​ന്ന​താ​വ​ണം.

ഏതാ​നും വർഷം മുൻ​പു് ഞാൻ കൊ​ച്ചി​യിൽ വച്ചു് ഒരു മദാ​മ്മ യു​വ​തി​യെ പരി​ച​യ​പ്പെ​ട്ടു. കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ പേ​രു​കേ​ട്ട ഒരു നൃ​ത്ത​വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തിൽ നൃ​ത്തം പഠി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അവർ. ഞങ്ങൾ രണ്ടു പേരും പി​ന്നെ വേറെ ചി​ല​രും ഒരു മീ​റ്റി​ങ്ങി​നു് ഒരു​മി​ച്ചു കൂ​ടി​യ​വ​രാ​ണു്. എനി​ക്കു പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം: മദാ​മ്മ​യ്ക്കു് നവ​ര​സാ​ഭി​ന​യം. എന്റെ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം കഴി​ഞ്ഞു ആംഗല വനി​ത​യ്ക്കു് ഒന്നും മന​സ്സി​ലാ​യി​രി​ക്കി​ല്ല. എങ്കി​ലും ഇം​ഗ്ലീ​ഷു​കാ​രു​ടെ കപട സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ പേരിൽ എന്തെ​ങ്കി​ലും അഭി​ന​ന്ദ​ന​സൂ​ച​ക​മാ​യി പറ​യ​ണ​മ​ല്ലോ അവർ​ക്കു്. അതു​കൊ​ണ്ടു് അവർ എന്റെ പരു​ഷ​മായ ശബ്ദ​ത്തെ വാ​ഴ്ത്തി. “Mr. Krishnan Nair. Your voice is wonderful”. അതു​കേ​ട്ടു് എന്റെ ശി​ഷ്യ​നും കൊ​ച്ചി​യി​ലെ ഒരു കോ​ളേ​ജി​ലെ പ്രിൻ​സി​പ്പ​ലു​മായ മാ​ന്യൻ പു​ഞ്ചി​രി​തൂ​കി. ‘Thank you madam’ എന്നു ഞാൻ. ഉടനെ സു​ന്ദ​രി​യായ—അതി സു​ന്ദ​രി​യായ—മദാ​മ്മ “Mr. Krishnan Nair, don’t call me madam: call me Jane” (പേരു മാ​റ്റി എഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു) എന്നു പറ​ഞ്ഞു. ഇതിനു ശേഷം അവ​രു​ടെ നവ​ര​സാ​ഭി​ന​യം. കരുണം അഭി​ന​യി​ച്ച​പ്പോൾ ഹാ​സ്യ​മാ​യി​ത്തോ​ന്നി എനി​ക്കു്. വീരം ശാ​ന്ത​മാ​യി. ശൃം​ഗാ​രം ബീ​ഭ​ത്സ​വും. പടി​ഞ്ഞാ​റൻ വനി​ത​ക​ളും യു​വാ​ക്ക​ന്മാ​രും കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ​ത്തി ഇവി​ട​ത്തെ കലയും സാ​ഹി​ത്യ​വും പഠി​ക്കാൻ തു​ട​ങ്ങു​മ്പോ​ഴെ​ല്ലാം ഈ നപും​സ​ക​ത്വം സം​ഭ​വി​ക്കാ​റു​ണ്ടു്. ഇതിനെ ഒന്നു പരി​ഹ​സി​ക്കു​ക​യാ​ണു് കു​ങ്കു​മം വാ​രി​ക​യിൽ ‘മൂ​ഷി​ക​ന്റെ വാലും മു​രു​ക​ന്റെ വേലും’ എന്ന കഥ​യെ​ഴു​തിയ എസ്. ഹരി​കൃ​ഷ്ണൻ, മെ​ഡി​ക്കൽ കോ​ളേ​ജി​ലെ കു​ട്ടി​കൾ ശവം കീറി കു​ട​ലെ​ടു​ത്തു വെ​ളി​യി​ലി​ട്ടു നോ​ക്കി പഠി​ക്കു​ന്നു. നല്ല ഉദ്ദേ​ശ്യ​മാ​ണ​വർ​ക്കു്. പടി​ഞ്ഞാ​റു നി​ന്നു സാ​യ്പ​ന്മാ​രും മദാ​മ്മ​മാ​രും ഇവിടെ വന്നു് കല​യു​ടെ വയറു കീറി കു​ട​ലെ​ടു​ത്തു വെ​ളി​യി​ലി​ടു​ന്നു. അവ​രു​ടെ ‘കൺ​സെ​പ്ഷൻ’ കൊ​ള്ളാം. ‘എക്സി​ക്യൂ​ഷൻ’ കൊ​ള്ളു​കി​ല്ല. ഹരി​കൃ​ഷ്ണ​ന്റെ കൺ​സെ​പ്ഷ​നും ഡലി​വ​റി​യും നന്നാ​യി​ട്ടു​ണ്ടു്.

1. ആധു​നി​കോ​ത്ത​ര​ന്മാ​രു​ടെ​യും ആധു​നി​കോ​ത്ത​രോ​ത്ത​ര​ന്മാ​രു​ടെ​യും സം​ഘ​ട​ന​യാ​ണി​തു്. യു​വാ​ക്ക​ന്മാർ​ക്കു് ഈ സം​ഘ​ട​ന​യിൽ അം​ഗ​ങ്ങ​ളാ​വാം. പു​നർ​ജ്ജ​നി, ആർ​ത്ത​വ​ര​ക്തം, രതി​സുഖ മദാ​ല​സ്യം എന്നീ വാ​ക്കു​കൾ ആവർ​ത്ത​ന​ത്തോ​ടും അർ​ത്ഥ​രാ​ഹി​ത്യ​ത്തോ​ടും അവർ രച​ന​ക​ളിൽ പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നേ​യു​ള്ളു. യു​വാ​ക്ക​ന്മാർ​ക്കാ​ണു് പ്ര​വേ​ശ​മെ​ങ്കി​ലും കോ​വി​ല​നെ പ്പോ​ലു​ള്ള പ്രാ​യം കൂടിയ ‘ഒബ്സ്കു​റാ​ന്റി​സ്റ്റു​കൾ’ക്കും (Obscurantist) പ്ര​വേ​ശ​മു​ണ്ടു്.
2. അം​ഗ​ങ്ങൾ ജോസഫ് മു​ണ്ട​ശ്ശേ​രി, ഡോ​ക്ടർ കെ. ഭാ​സ്ക​രൻ നായർ എന്നീ വലിയ ആളു​ക​ളെ​യും ലി​റ്റ​റ​റി ആസ്ട്രോ​ള​ജ​റാ​യി നട​ക്കു​ന്ന അല്പ​ജ്ഞ​നായ ആ പഴയ വാ​ദ്ധ്യാ​രെ​യും അറു​പ​ഴ​ഞ്ച​ന്മാ​രാ​യി​ക്ക​രു​തി രച​ന​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യും സാ​യാ​ഹ്ന​വേ​ള​ക​ളി​ലെ സം​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ​യും തേ​ജോ​വ​ധം ചെ​യ്യ​ണം. വേ​ണ്ടി വന്നാൽ ദു​ഷ്പ്ര​വാ​ദ​വും ആകാം. കു​ട്ടി​ക്കൃ​ഷ്ണ​മാ​രാ​രെ പൊ​ക്ക​ണം. അതൊരു ഡക്ക് വേ​ല​യാ​ണു്.
3. അറു​പ​ഴ​ഞ്ച​ന്മാർ​ക്കു് ആധു​നി​കോ​ത്ത​ര​ന്മാ​രോ​ടു വ്യ​ക്തി​നി​ഷ്ഠ​മായ ശത്രു​ത​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഈ സം​ഘ​ട​ന​യി​ലെ അം​ഗ​ങ്ങൾ ആ അറു​പ​ഴ​ഞ്ച​ന്മാ​രോ​ടു ശത്രു​ത​യു​ള്ള​വ​രാ​യി​രി​ക്ക​ണം. സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ആശ​യ​സം​ഹി​ത​യെ എതിർ​ക്കു​ന്ന അവ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഏതു ആഭാ​സ​ക​ഥ​യും പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കാം. പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്ക​ണം.
4. സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ വക​യാ​യി ഒരു വാരിക തു​ട​ങ്ങ​ണം. അതിനു ‘രതി​സു​ഖ​സു​താ​ര്യം’ എന്നാ​യി​രി​ക്ക​ണം പേരു്.
5. അം​ഗ​ങ്ങൾ തെ​റ്റു കൂ​ടാ​തെ​യോ ദുർ​ഗ്ര​ഹത ഇല്ലാ​തെ​യോ ഏതെ​ങ്കി​ലും എഴു​തി​യാൽ സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ എക്സി​ക്യൂ​ട്ടീ​വ് കൗൺ​സിൽ യോഗം ചേർ​ന്നു് അവരെ ശി​ക്ഷി​ക്കാ​നു​ള്ള നട​പ​ടി​യെ​ടു​ക്ക​ണം.
6. പ്ര​വേ​ശ​ന​ഫീ​സ് ഇല്ല. എങ്കി​ലും ഒബ്സ്കു​റാ​ന്റി​സ​ത്തി​ലൂ​ടെ യോ​ഗ്യത തെ​ളി​യി​ച്ചാ​ലേ അം​ഗ​ത്വം നല്ക​പ്പെ​ടു​ക​യു​ള്ളു. “ജയ് പു​നർ​ജ​നി” “ജയ് ആർ​ത്ത​വം” “ജയ് രതി​മൂർ​ച്ഛ” ഇതാ​യി​രി​ക്ക​ണം സം​ഘ​ട​നാം​ഗ​ങ്ങൾ ജാഥ നയി​ക്കു​മ്പോ​ഴു​ള്ള മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ.

ഡോ​ക്ടർ കെ. ഭാ​സ്ക​രൻ നാ​യ​രു​ടെ “ആധു​നി​ക​ശാ​സ്ത്ര​വും ആത്മ​ജ്ഞാ​ന​വും” എന്ന ഗ്ര​ന്ഥം വി​മർ​ശി​ക്കു​ന്ന നി​ത്യ​ചൈ​ത​ന്യ​യ​തി എഴു​തു​ന്നു: “വളരെ ആഴ​ത്തിൽ ചി​ന്തി​ക്കു​ക​യും അതി​ലും അധി​ക​മാ​യി വൈ​ചാ​രി​ക​വും വൈ​കാ​രി​ക​വു​മാ​യി ഈ രാ​ജ്യ​ത്തെ ഉൽ​ക​ട​മാ​യി സ്നേ​ഹി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് അതി​ന്റെ നന്മ​യ്ക്കു​വേ​ണ്ടി ജീ​വി​ക്കു​ക​യും ചെയ്ത ഈ പണ്ഡി​ത​വ​രേ​ണ്യ​ന്റെ ചി​ന്താ​ശ​ക​ല​ങ്ങൾ സൂ​ക്ഷി​ക്ക​ത്ത​ക്ക​വി​ധം പു​സ്ത​ക​ത്തിൽ ലഭി​ച്ച​തു ഭാ​ഗ്യം തന്നെ” (മാ​തൃ​ഭൂ​മി, ലക്കം 43). നി​ത്യ​ചൈ​ത​ന്യ​യ​തി​യു​ടെ ഈ നി​രീ​ക്ഷ​ണം പ്ര​തി​പ​ദം പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​രം ശരി​യാ​ണു്. എനി​ക്കു മറ്റൊ​രാ​ളെ​പ്പോ​ലെ​യാ​ക​ണം ആ മനു​ഷ്യ​ന്റെ ഉത്കൃ​ഷ്ട​ങ്ങ​ളായ ഗു​ണ​ങ്ങൾ എനി​ക്കും ഉണ്ടാ​ക​ണം എന്നു ഞാൻ വി​ചാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ ആ ആളിനെ ഞാൻ ആരാ​ധി​ക്കു​ന്നു എന്നു് അർ​ത്ഥം. ഡോ​ക്ടർ കെ. ഭാ​സ്ക​രൻ നായർ എന്നെ സു​വോ​ള​ജി പഠി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ എനി​ക്കു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ കഴി​വു​ള്ള അദ്ധ്യാ​പ​ക​നാ​ക​ണ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി. നീ​തി​ത​ല്പ​ര​നായ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങൾ കണ്ട​പ്പോൾ എനി​ക്കും അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ നീ​തി​ത​ല്പ​ര​നാ​ക​ണ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി. ഡോ​ക്ടർ ഭാ​സ്ക​രൻ നാ​യ​രു​ടെ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ വാ​യി​ച്ചു് അവ​യി​ലെ ശൈ​ലീ​വി​ശേ​ഷ​ത്തി​ന്റെ ലഹ​രി​യിൽ മു​ഴു​കി​യ​പ്പോൾ എനി​ക്കും അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ പ്ര​ഗൽ​ഭ​നായ എഴു​ത്തു​കാ​രൻ ആക​ണ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി. ആഗ്ര​ഹ​ങ്ങൾ കു​തി​ര​ക​ളാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ യാചകർ കു​തി​ര​സ്സ​വാ​രി ചെ​യ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്റെ ഒര​ഭി​ലാ​ഷ​വും സഫ​ലീ​ഭ​വി​ച്ചി​ല്ല. ഭാ​സ്ക​രൻ നായർ സാർ എന്നെ തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു നി​ന്നു ചി​റ്റൂ​രേ​ക്കു മാ​റ്റി കഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തേ​യു​ള്ളൂ. എന്റെ ആരോ​ഗ്യ​വും സ്വ​ല്പ​മായ പണവും നഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തു് ആ സ്ഥലം മാ​റ്റ​മാ​ണു്. എങ്കി​ലും മഹാ​നായ എന്റെ ഗു​രു​നാ​ഥ​നെ ഞാ​നി​പ്പോ​ഴും സ്നേ​ഹി​ക്കു​ക​യും ബഹു​മാ​നി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. അദ്ദേ​ഹം ഇന്നി​ല്ലാ​ത്ത​തിൽ ഞാൻ ദുഃ​ഖി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ഡോ​ക്ടർ ഭാ​സ്ക​രൻ നാ​യ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു് സത്യം മാ​ത്രം എഴു​തിയ നിത്യ ചൈ​ത​ന്യ​യ​തി​ക്കു് എന്റെ പ്ര​ണാ​മം.

സർ​ക്കാ​രി​നു് എതി​രാ​യു​ള്ള ജാഥ. മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ അന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തെ കി​ടി​ലം കൊ​ള്ളി​ക്കു​ന്നു. ജാ​ഥ​യി​ലെ ഒരാൾ ബീഡി വലി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു നട​ക്കു​ക​യാ​ണു്. ജാ​ഥ​യു​ടെ പാ​വ​ന​ത്വം തകർ​ന്നു. മദ്ധ്യ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു് ഒരി​ട​ത്തു കണ്ട​താ​ണു്. ഒരു വൈ​ദി​ക​ന്റെ മൃ​ത​ദേ​ഹം എല്ലാ ബഹു​മ​തി​ക​ളോ​ടും​കൂ​ടി കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്നു. ഒരു നായ് ദണ്ഡ​യാ​ത്ര​യു​ടെ മുൻ​പിൽ, ഒരു മര​ച്ചു​വ​ട്ടിൽ വന്നു നി​ന്നു് ഒരു കാലു് പൊ​ക്കു​ന്നു. മണ്ണു നന​യു​ന്നു. ആ ‘പ്രൊ​സ​ഷ​ന്റെ’ പാ​വ​ന​ത്വം തകർ​ന്നു. സം​സ്കൃ​തം അറി​യാ​വു​ന്ന ഒരാൾ എഴു​തിയ ലേ​ഖ​ന​ത്തിൽ ‘അദ്ഭു​തം’ എന്ന അർ​ത്ഥ​ത്തിൽ ‘അതി​ശ​യം’ എന്നെ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ആ പ്ര​ബ​ന്ധ​വും തകർ​ന്നു.