ഭരദ്വാജൻ ഋഷി; ത്രിഷ്ടുപ്പ് ഛന്ദസ്സ്; അഗ്നി ദേവത. (കാകളി)
യസ്താഘനാക്കി രക്ഷിയ്ക്കുമോ, ദേവ, നീ;
അദ്ദേവകാമൻ മഖോദിതൻ യജ്ഞപൻ
സ്വസ്ഥനായ്, നിന്നുരുജ്യോതിസ്സിലെത്തുമേ!1
സത്രം നടത്തീ, വ്രതത്താൽ പ്രശാന്തനായ്;
സുപ്രസിദ്ധൻ പിറക്കാതിരിക്കില്ലവ; –
ന്നപ്പുമാനെത്തൊടാ, പാപവും ദർപ്പവും!2
ഘോരമായ്പ്പാളുന്നു, ദീപ്തതജ്ജ്വാലകൾ;
ഇങ്ങല്ലിനേകുന്നു, കൂറ്റിടും ഗോക്കളെ; –
യെങ്ങോ രമിപ്പൂ, നിവാസഭൂതൻ വനേ!3
യ്ക്കുള്ളിലടക്കും, കുതിരകണക്കിവൻ;
വെട്ടുമേ, നാക്കിനാൽ വെണ്മഴുപോലവേ;
തട്ടാൻകണക്കെയെരിച്ചുരുക്കും, മരം!4
ളെയ്യുവാൻ കത്തികൾപോലണയ്ക്കു,മിവൻ;
പൊന്തിപ്പറന്നു പലേതരം പാളൽ പൂ –
ണ്ട,ന്തിയ്ക്കു പക്ഷിപോലേറും, തരുക്കളിൽ!5
കൂലതേജസ്സിവനാർക്കുന്നു, കത്തലാൽ;
അല്ലിൽ,ത്തിളങ്ങുമിദ്ദേവനിറക്കുന്നി, –
തഹ്നിപോലാൾകളെ – യഹ്നിപോലാൾകളെ!6
ആളിരിരമ്പും, ചെടികളിൽ വർഷകൻ;
ദീപ്തി പൊന്തിച്ചാശു ചെന്നടക്കി,ദ്ധനം
ചാർത്തും, സുപത്നികളായ ഭൂദ്യോക്കളിൽ!7
മർച്ച ്യദ്യുതികളാൽ വിദ്യുത്തുപോലിവൻ;
തേച്ചിൽ വരുത്തും, മരുദ്ബലംപോലിവൻ;
പാച്ചിൽ പൂണ്ടു,ഷ്ണാംശുപോലെ വിളങ്ങിടും!8
[1] ഒപ്പം തെളിഞ്ഞ് – സമാനപ്രീതിയോടെ. അസ്താഘനാക്കി – പാപമറുത്ത്. മഖോദിതൻ = യജ്ഞത്തിന്നായി ജനിച്ചവൻ. യജ്ഞപൻ = യാഗപാലകൻ. സ്വസ്ഥനായ് – സുഖേന നീണാൾ ജീവിച്ച്, ഒടുവിൽ. ഉരുജ്യോതിസ്സിലെത്തുമേ – സൂര്യാഖ്യമായ ഭവാന്റെ ജ്യോതിസ്സിൽ ലയിയ്ക്കും, മുക്തിയടയും.
[2] അഗ്നിയ്ക്കു ഹവിസ്സു നല്കിയോൻ എല്ലായാഗവും ചെയ്തുകഴിഞ്ഞു; വ്രതങ്ങൾകൊണ്ടുണ്ടാകുന്ന ശാന്തിയും നേടിക്കഴിഞ്ഞു. സുപ്രസിദ്ധൻ – പുകൾപ്പെടുന്ന മകൻ. ദർപ്പം = ഗർവ്.
[3] സൂരന്റെപോലെ – സൂര്യദർശനംപോലെ. അച്ഛം = നിർമ്മലം, പാപരഹിതം. ദീപ്തതജ്ജ്വാലകൾ = തിളങ്ങുന്ന അവന്റെ (അഗ്നിയുടെ) ജ്വാലകൾ. അല്ല് – രാത്രിചാരികളായ രാക്ഷസാദികൾ. കൂറ്റ് = ഒച്ച. രക്ഷസ്സുകൾ രാത്രിയിൽ ഗോക്കളെ പിടിയ്ക്കുമല്ലോ. നിവാസഭൂതൻ – എല്ലാവർക്കും ആധാരമായിരിയ്ക്കുന്നവൻ, അഗ്നി. വനേ എങ്ങോ രമിപ്പൂ – കാട്ടിൽ കടന്നാൽ മലമുകളിലോ മറ്റോ വിളയാടും.
[4] കുതിരകണക്ക് – കുതിരപോലെ തൃണാദികൾ കടിച്ചുതിന്നും. നാക്കിനാൽ – ജ്വാലകൊണ്ടു പൊന്തയും മറ്റും വെട്ടും. തട്ടാൻകണക്കേ – പൊൻപണിക്കാരൻ സ്വർണ്ണവും മറ്റും ഉരുക്കുന്നതുപോലെ.
[5] എയ്യുവോൻ – അമ്പെയ്യുന്ന വില്ലാളി. അണയ്ക്കും = മൂർച്ചകൂട്ടും. ജ്വാലകളെ ശരങ്ങളാക്കിക്കല്പിച്ചിരിയ്ക്കുന്നു. പക്ഷിപോലെ – അന്തിയ്ക്കു പക്ഷികൾ വൃക്ഷനീഡങ്ങളിൽ ചെന്നുകൂടുമല്ലോ.
[6] ഭാനുമാൻ = സൂര്യൻ. ആർക്കുന്നു – ഇരമ്പുന്നു. അല്ലിൽ, അഹ്നിപോലെ ഇറക്കുന്നു – പകൽസ്സമയത്തെന്നപോലെ ആളുകളെ സ്വസ്വകാര്യങ്ങളിൽ വ്യാപരിപ്പിയ്ക്കുന്നു. ആദരത്തിന്നത്രേ, ആവൃത്തി.
[7] ഹേളി = സൂര്യൻ. അംശു = രശ്മി. അടക്കി – ശത്രുക്കളെ. ധനം – ശത്രുക്കളുടെ. സുപത്നികൾ – നല്ല ഭർത്താവോടുകൂടിയവർ.
[8] ഉപേതാശ്വങ്ങൾപോലെയാം – സ്വയം പൂട്ടിനിന്ന അശ്വങ്ങൾക്കൊത്ത. വിദ്യുത്ത് = മിന്നൽ. മരുദ്ബലംപോലെ – മരുത്തുക്കൾ എല്ലാറ്റിനെയും ചുങ്ങിയ്ക്കുമല്ലോ. ഉഷ്ണാംശു = സൂര്യൻ.