ശംയു ഋഷി; ബൃഹതിയും സതോബൃഹതിയും ഛന്ദസ്സുകൾ; ഇന്ദ്രൻ ദേവത. (പാന)
മങ്ങയെത്തന്നെ വാഴ്ത്തി വിളിയ്ക്കുന്നു;
അങ്ങയെശ്ശത്രുബാധയിലന്യരു;
മങ്ങയെ ഹയം പാഞ്ഞണഞ്ഞേടത്തും!1
നിന്ദ്ര, സംപൂജ്യ, വജ്രാശനിധര,
തന്നരുൾക, തേർവാജിയെ,ഗ്ഗോവിനെ,
വെന്നവന്നു വൻകൊറ്റുപോലെങ്ങൾക്കായ്!2
മിന്ദ്രനെത്തന്നെ ഞങ്ങൾ വിളിയ്ക്കുന്നു:
ലിംഗമായിരമുള്ള ധനാഢ്യ, നീ
ഞങ്ങളെപ്പോരിൽ വായ്പിയ്ക്ക, സൽപതേ!3
മാറ്റരെപ്പോരില്യക്സമരൂപ, നീ;
നിന്നുരക്ഷയ്ക്ക, ഞങ്ങളെ, വന്മുതൽ,
നന്ദനൻ, ജലം, സൂര്യനിവയ്ക്കായി!4
റോദസി രണ്ടുമാരാധ്യ, വജ്രവൻ,
ഉന്നതൗജോനിദാനമാ ശ്രേഷ്ഠാന്ന –
മിന്ദ്ര, ധാരാളമെത്തിയ്ക്കകെ,ങ്ങളിൽ!5
ത്തമ്പുരാനേ, വിളിയ്ക്കുവോം, രക്ഷയ്ക്കായ്:
നോവിയറ്റുക, രാക്ഷസർക്കൊക്കെയും;
നീ വാസോ, താഴ്ത്തുകെ,ങ്ങൾതൻ മാറ്റരെ!6
വൃന്ദവും, പഞ്ചജാതീതന്നന്നവും,
ഉന്നതമായ പൗരുഷപ്രൗഢിയു –
മൊന്നൊഴിയാതെ കൊണ്ടുവരിക, നീ!7
പൂരുവിങ്കലുമുള്ള കെല്പൊക്കയും
ചേർക്കുകെ,ങ്ങളിൽ നീ മഘവൻ, പട
വായ്ക്കിൽ മാറ്റരെപ്പോരിട്ടുടയ്ക്കുവാൻ!8
പ്പാർന്ന, മേഞ്ഞതാം മുന്നിലമന്ദിരം
ഇന്ദ്ര, നീ നല്കെ,നിയ്ക്കും സയജ്ഞർക്കും;
വന്നുവീഴായ്തി,വരിൽശ്ശിതായുധം!9
ഢീക്കൊടേറ്റിന്ദ്ര, പോരടിപ്പോരെയും
നീക്കി നീ തൊട്ടുനില്ക്കെ,ങ്ങൾതന്നുടൽ
കക്കുവാൻ നുതിഗ്രാഹിൻ, മഘവാവേ!10
ച്ചാർത്തുവാനിൽപ്പറന്നുതുടങ്ങിയാൽ,
പേർത്തുയർത്തേണമിന്ദ്ര, നീയെങ്ങളെ; –
ക്കാത്തുരക്ഷിയ്ക്ക, പോരിൽ നാഥനെയും!11
ന്മാരുടെ പ്രിയസ്ഥാനവും കാട്ടുമ്പോൾ,
സ്പഷ്ടമാകാതെ മാറിനുമുണ്ണിയ്ക്കും
ചട്ട നല്ക, നീ; പായിയ്ക്ക മാറ്റരെ – 12
പ്പറ്റ മന്നിലും വക്രമാർഗ്ഗത്തിലും
ഇന്ദ്ര, നീയിരതേടിടും ശ്യേനരെ –
യെന്നപോലേ ഹയങ്ങളെപ്പായിയ്ക്കെ – 13
മാടിനായ്ത്തീനിനണ്ഡജർപോലെയും,
താന്ന ദിക്കിലെക്കാറുകൾപോലെയും,
മാന്ദ്യമേശാതെ മണ്ടിത്തിരിയവേ!14
[1] സത്ത്രാതാവ് = സജ്ജനപാലകൻ. വാഴ്ത്തുന്നു എന്ന ക്രിയാപദം ഉത്തരാർത്ഥത്തിലെ ഇരുവാക്യങ്ങളിലും ചേർക്കണം. അന്യരും വാഴ്ത്തുന്നു. ഹയം പാഞ്ഞണഞ്ഞേടം – യുദ്ധരംഗം; യുദ്ധത്തിനിറങ്ങിയവരും വാഴ്ത്തുന്നു.
[2] അമർത്തും – ശത്രുക്കളെ. അശനി = ഇടിവാൾ. വെന്നവന്നു, പോരിൽ ജയിച്ചവന്നു, വൻകൊറ്റു, വലിയ ഭോഗ്യവിഭവം, അവന്റെ സ്വാമി കൊടുക്കുമല്ലോ; അതുപോലെ.
[3] ഉന്നതരെ – വമ്പിച്ച ശത്രുക്കളെ. വിദൃഷ്ടാവ് – എല്ലാം വിശേഷേണ കാണുന്നവൻ. ഉത്തരാർദ്ധം പ്രത്യക്ഷോക്തി: ലിംഗം – ഏതോ ഒരു സ്ത്രിയെ പ്രാപിച്ച ഇന്ദ്രൻ ഭോഗലോലുപതയാൽ സ്വശരീരത്തിൽ സന്ധിതോറും ലിംഗങ്ങളെ സൃഷ്ടിച്ചുപോൽ. വായ്പിയ്ക്ക – വളർത്തുക; ജയിപ്പിച്ചാലും.
[4] കൂറ്റനൊത്ത – ഒരു കാളപോലെ ബലവത്തായ. ഋക്സമരൂപ = ഋക്കുകളിൽ പ്രതിപാദിപ്പിയ്ക്കപ്പെട്ടതുപോലുള്ള രൂപത്തോടുകൂടിയവനേ. സൂര്യൻ – വെളിച്ചം. ഇവയ്ക്കായി – ഇവ ഞങ്ങൾക്കു കിട്ടാൻ.
[5] രോദസി രണ്ടും = ദ്യാവാപൃഥിവികൾ. ഉന്നതൗജോനിദാനം = വലിയ ഓജസ്സിനെ (ബലത്തെ) ഉളവാക്കുന്നത്.
[6] ഉമ്പരിൽബ്ബലി = ദേവന്മാരിൽവെച്ചു ബലവാൻ. വിളിയ്ക്കുവോം ഞങ്ങൾ വിളിയ്ക്കുന്നു. നോവിയറ്റുക – പീഡയുളവാക്കുക, ഹനിയ്ക്കുക. താഴ്ത്തുക – എളുപ്പത്തിൽ ജയിക്കാവുന്നവരാക്കുക എന്നർത്ഥം.
[8] തൃക്ഷുവും ദുഹ്യവും പൂരുവും രാജാക്കന്മാരാണ്. പട വായ്ക്കിൽ – യുദ്ധം വന്നാൽ.
[9] മൂന്ന് – മഞ്ഞ്, വെയിൽ, മഴ മൂന്നിലമന്ദിരം = മൂന്നുനിലയുള്ള ഗൃഹംസയജ്ഞർ = യഷ്ടാക്കൾ. ശിതായുധം – ശത്രുക്കളുടെ മൂർച്ചയുള്ള ആയുധം.
[10] പൈക്കൊതിയാൽ വലയ്ക്കും പരൻ – പൈക്കളെ അപഹരിപ്പാനായി ഉപദ്രവിയ്ക്കുന്ന ശത്രു. ഢീക്കൊട് – കൂസലില്ലാതെ എന്നർത്ഥം. നുതിഗ്രഹിൻ = സ്തുതി സ്വീകരിയ്ക്കുന്നവനേ.
[11] ചിറകണിത്തീക്കണച്ചാർത്ത് – ചിറകു വെച്ച, തിയ്യുപോലെ തിളങ്ങുന്ന ശത്രുശരനികരം. ഉയർത്തേണം – വിജയികളാക്കണം. നാഥൻ – ഞങ്ങളുടെ നേതാവ്.
[12] ശൂരന്മാർ സ്വാമിയുടെ വിജയത്തിന്നു ശത്രുപ്രയുക്തങ്ങളായ ആയുധങ്ങൾക്കു നെഞ്ഞുകാട്ടുമ്പോൾ – പ്രാണാപായം ഗണിയ്ക്കാതെ പൊരുതുമ്പോൾ; സ്വപിതാക്കന്മാരുടെ പ്രിയസ്ഥാനവും കാട്ടുമ്പോൾ – അച്ഛന്മാർ നേടിയ ശൗര്യയശസ്സും വെളിപ്പെടുത്തുമ്പോൾ, അച്ഛന്മാരെപ്പോലെതന്നെ ശത്രുക്കളോടു പൊരുതുമ്പോൾ. സ്പഷ്ടമാകാതെ – ശത്രുക്കളറിയാതെ. മാറിനും – ഞങ്ങളുടെ.
[13] ഈ ഋക്കിന്റെയും 14-ാമത്തതിന്റെയും അന്വയം മുകളിലെത്തേതിനോടാകുന്നു: മുതലിന്ന് – പ്രതിപക്ഷധനം കീഴടക്കാൻ. ശ്യേനർ = പരുന്തുകൾ. ഹയങ്ങളെ – ഞങ്ങളുടെ കുതിരകളെ. പായിയ്ക്കെ ചട്ട നല്ക എന്നന്വയം.
[14] പറഞ്ഞതുതന്നെ ഒന്നുകൂടി വിസ്തരിയ്ക്കുന്നു: ചിനകൂട്ടി – നിലവിളിച്ച്. അവ – അശ്വങ്ങൾ. മാടിനായ് – ശത്രുക്കളെ ജയിച്ചു, പശുക്കളെ അപഹരിപ്പാൻ അണ്ഡജർ = പക്ഷികൾ. മണ്ടിത്തിരിയവേ ചട്ട നല്ക.