എതാ​ണ്ടു് പത്തു വർഷം മുൻ​പു് ഞാൻ മസ്ക​റ​റി​ലേ​ക്കു പോ​യ​പ്പോൾ കേരള സമാ​ജ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രും അതി​ന്റെ പ്ര​സി​ഡ​ന്റായ സി. എൻ. പി. നമ്പൂ​തി​രി​യും എനി​ക്കു് ഏർ​പ്പാ​ടു ചെ​യ്തു​ത​ന്ന​തു് വലിയ ഹോ​ട്ട​ലാ​യി​രു​ന്നു. ആ ഹോ​ട്ട​ലി​ലെ വലിയ മുറി. എല്ലാ സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളു​മു​ണ്ടു്. മദ്യ​പ​നാ​ണു് താ​മ​സ​ക്കാ​ര​നെ​ങ്കിൽ ഷെൽ​ഫി​ലേ​യ്ക്കു് ഒന്നു നോ​ക്കു​ക​യേ വേ​ണ്ടൂ. വില കൂടിയ എല്ലാ മദ്യ​ങ്ങ​ളു​മു​ണ്ടു്. ഷീ​വാ​സ് റീഗൽ, സ്കോ​ച്ച് വി​സ്കി, അങ്ങ​നെ പലതും. എങ്കി​ലും പ്രാ​ത​ലി​നു് പ്രാ​ധാ​ന്യ​മി​ല്ല ഹോ​ട്ട​ലിൽ.

കാ​ല​ത്തു ചെ​ന്നാൽ കോൺ​ഫ്ലേ​ക്സ് പാ​ലി​ലി​ട്ടു തരും. അല്ലാ​തെ വേ​റൊ​ന്നു​മി​ല്ല. ഗത്യ​ന്ത​ര​മി​ല്ലാ​തെ ഈ കോൺ​ഫ്ലേ​ക്സും പാലും ഒരാ​ഴ്ച​യോ​ളം രാ​വി​ലെ ഞാൻ അക​ത്താ​ക്കി. ഞാൻ ഭക്ഷ​ണ​മു​റി​യിൽ ചെ​ല്ലു​മ്പോൾ ഒര​മേ​രി​ക്ക​ക്കാ​ര​നും എത്തും. ഞങ്ങൾ തമ്മിൽ ആദ്യ​മാ​യി കാ​ണു​ക​യാ​ണു്. എങ്കി​ലും സാ​യ്പ് വി​ന​യ​ത്തോ​ടെ തല​കു​നി​ക്കും. ആകർ​ഷ​ക​മായ രീ​തി​യിൽ പു​ഞ്ചി​രി പൊ​ഴി​ക്കും. എന്നു​മു​ണ്ടാ​വും ഈ തല​കു​നി​ക്ക​ലും പു​ഞ്ചി​രി​യി​ട​ലും. അതു കാ​ണു​മ്പാൾ സാ​യ്പി​ന്റെ സം​സ്കാ​ര​സ​വി​ശേ​ഷത എന്റെ സമീ​പ​ത്തെ​ത്തും. അതി​ന്റെ ഊഷ്മ​ള​ത​യിൽ ഞാൻ ആഹ്ലാ​ദി​ക്കും. സാ​യ്പ് തല​കു​നി​ക്കു​ക​യും മന്ദ​സ്മി​തം പൊ​ഴി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​വെ​ന്നു് കരുതി അറ​ബി​ക​ളും അങ്ങ​നെ പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നു കരു​ത​രു​തു്. അവർ നമ്മെ നോ​ക്കുക പോ​ലു​മി​ല്ല. നോ​ക്കി​യാൽ​ത്ത​ന്നെ ദേ​ഷ്യ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ​യാ​യി​രി​ക്കും അത​നു​ഷ്ഠി​ക്കുക. പെൺ​പി​ള്ളേ​രു​ടെ കാ​ര്യം പറ​യാ​നു​മി​ല്ല. ഒരു​ത്തി​യും നമ്മ​ളെ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കി​ല്ല. പരി​ഗ​ണി​ക്കി​ല്ല. എന്നാൽ നേ​രെ​മ​റി​ച്ചാ​ണു് നമ്മു​ടെ കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ സ്ഥി​തി. അവർ മന്ദ​സ്മി​തം പൊ​ഴി​ക്കും. മരു​ന്നു കട​യി​ലെ പടികൾ കയറാൻ ഞാൻ പ്ര​യാ​സ​പ്പെ​ടു​മ്പോൾ ബസ് കാ​ത്തു നി​ല്ക്കു​ന്ന എത്ര​യെ​ത്ര പെൺ​കു​ട്ടി​ക​ളാ​ണു് എനി​ക്കു സഹായം നല്കു​ന്ന​തു്. എന്റെ പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​ക​ളോ​ളം പ്രാ​യ​മു​ള്ള അവർ​ക്കു് ഞാൻ നന്ദി പറയും. അവ​രു​ടെ ബഹു​മാ​ന​വും സ്നേ​ഹ​വും എന്നെ വള​രെ​നേ​രം ആവരണം ചെ​യ്യും. മഴ​ക്കാ​ല​മാ​ണെ​ങ്കിൽ ആ വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ഊഷ്മ​ള​ത​യിൽ എന്റെ ശൈ​ത്യം മാറും. ഇമ്മ​ട്ടിൽ ചൂടു പക​രു​ന്ന​താ​ണു് നല്ല കവി​ത​ക​ളും. ഇട​പ്പ​ള​ളി രാഘവൻ പി​ള​ള​യു​ടെ കവി​ത​ക​ളാ​കെ വാ​യി​ക്കൂ. അവ ഉൽ​പ്പാ​ദി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സവി​ശേ​ഷ​ത​യാർ​ന്ന ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഭാ​ഗ​മാ​യി​ത്തീ​രും നമ്മ​ളെ​ല്ലാം; എന്നെ സഹാ​യി​ക്കു​ന്ന കു​ട്ടി​കൾ എന്റെ പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​ക​ളാ​കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ.

പക്ഷേ, ഒ.എൻ.വി. മാ​തൃ​ഭൂ​മി ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ലെ​ഴു​തിയ ‘അമേ​രി​ക്ക​യ്ക്കു് സസ്നേ​ഹം’ എന്ന കവിത നമു​ക്കു ഊഷ്മ​ളത പക​രു​ന്നി​ല്ല. സാ​യ്പി​ന്റെ മന്ദ​സ്മി​തം എന്നെ അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സഹോ​ദ​ര​നാ​ക്കി മാ​റ്റു​ന്ന​തു പോലെ ഇക്ക​വിത എനി​ക്കു പരി​വർ​ത്ത​നം വരു​ത്തു​ന്നി​ല്ല. എന്താ​ണു് ഇതിനു കാരണം? അഫ്ഗാ​നി​സ്ഥാ​നിൽ യു​ദ്ധം ചെ​യ്യു​ന്ന അമേ​രി​ക്ക​യെ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​യും പരോ​ക്ഷ​മാ​യും നി​ന്ദി​ക്കു​ന്ന ഈ രചന ദുർ​ബ്ബ​ല​മാ​ണു്. സർ​വ​സാ​ധാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളായ (common place) ആയ ചി​ന്ത​ക​ളേ എല്ലാ വരി​ക​ളി​ലു​മു​ള​ളു. അവയെ വ്യ​ഞ്ജ​ന​ശൂ​ന്യ​ത​യിൽ നി​ന്നു് ധ്വ​ന്യാ​ത്മ​ക​ത​യി​ലേ​ക്കു് ഉയർ​ത്തു​ന്ന കല്പ​ന​കൾ ഇവി​ടെ​യി​ല്ല. കവി തന്നെ പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു ക്ലീ​ഷേ​യാ​യി​ത്തീർ​ന്ന ‘ഗോ​ത​മ്പും’ ‘പൊ​ന്നാ​ര്യ​നും’ ‘കു​ങ്കു​മ​പ്പൂ​വും’ ‘തൊ​ടി​യി​ലെ പൂ​ക്ക​ളും’ മാ​ത്ര​മേ അനു​വാ​ച​ക​ന്റെ വൈ​ര​സ്യം വർ​ദ്ധി​പ്പി​ക്കാൻ ഇവി​ടെ​യു​ള​ളു. ആവർ​ത്ത​നം ആയുർ​വ്വേ​ദ​ത്തി​ലെ ചില ഔഷ​ധ​ങ്ങൾ​ക്കു കൊ​ള​ളാം. ക്ഷീ​ര​ബല നൂ​റ്റൊ​ന്നു തവണ ആവർ​ത്തി​ച്ച​തു് എന്നു് പത്ര​ത്തിൽ കണ്ടാൽ ആളുകൾ ഓടി​ച്ചെ​ന്നു് അതു വാ​ങ്ങും. പക്ഷേ, ‘സ്വ​ച്ഛ​നീ​ലാ​കാശ’മെ​ന്നു കേ​ട്ടാൽ അവർ പി​ന്തി​രി​ഞ്ഞു് ഓടു​ക​യേ​യു​ള​ളു. ഞാൻ ഇനി​യു​മെ​ഴു​തു​ന്നി​ല്ല. ചില കവി​കൾ​ക്കു് ഒരു പരിധി വി​ട്ടു് അപ്പു​റം പോ​കാ​നൊ​ക്കു​ക​യി​ല്ല. അങ്ങ​നെ​യൊ​രു കവി​യാ​ണു് ഒ.എൻ.വി. സു​ഗ​ത​കു​മാ​രി നാ​ല്പ​തു കൊ​ല്ല​ത്തി​ലേ​റെ​യാ​യി ‘കൃ​ഷ്ണാ നീ​യെ​ന്നെ അറി​യി​ല്ല’ എന്നു നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്നു. അതു​പോ​ലെ ഇമേ​ജ​റി​യു​ടെ​യും ആശ​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ആവർ​ത്ത​ന​ങ്ങൾ ഒ.എൻ.വി​യു​ടെ കവി​ത​ക​ളി​ലും കാണാം. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഉറ​വ​യും വറ​റി​ക്കാ​ണും.

റോമൻ ചക്ര​വർ​ത്തി​യാ​യി​രു​ന്ന ഹെൻ​ട്രി ആറാമൻ വല്ലാ​ത്ത ദു​ഷ്ട​നാ​യി​രു​ന്നു. യു​ദ്ധ​ത്തിൽ തോറ്റ രാ​ജാ​വി​നെ അയാൾ ഇരു​മ്പു് സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരു​ത്തും. എന്നി​ട്ടു് തീ കൊ​ണ്ടു് ആ സിം​ഹാ​സ​നം പഴു​പ്പി​ക്കും. അതേ​സ​മ​യം ഇരു​മ്പു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള കി​രീ​ട​വും അയാൾ red hot ആക്കും. ആ കി​രീ​ടം ഹെൻ​ട്രി പ്ര​തി​യോ​ഗി​യു​ടെ തലയിൽ വച്ചു​കൊ​ടു​ക്കും. സി​സി​ലി​യി​ലെ രാ​ജ്ഞി​യാ​യി​രു​ന്ന സി​ബി​ല​യെ അയാൾ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ലാ​ക്കി. അവ​രു​ടെ എട്ടു വയ​സ്സായ മകനെ വൃ​ഷ​ണ​ച്ഛേ​ദം ചെ​യ്തു. കണ്ണു പൊ​ട്ടി​ച്ചു. ഇതി​നെ​യാ​ണു് ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ sadistic cruelty എന്നു പറ​യു​ന്ന​തു്. ചരി​ത്ര​ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തിൽ പണ്ടെ​ങ്ങോ ഞാൻ വാ​യി​ച്ച ഈ സംഭവം ഇപ്പോൾ ഓർ​മ്മി​ച്ച​തു് എ. എം. മു​ഹ​മ്മ​ദി​ന്റെ ‘തക​ഴി​യി​ലെ വെ​ള്ള​പ്പൊ​ക്ക​ത്തിൽ ഒഴുകി ഒഴുകി ഒരു മന​സ്സു്’ എന്ന റബ്ബി​ഷ് വാ​യി​ച്ച​തു കൊ​ണ്ടാ​ണു്. മു​ഹ​മ്മ​ദ് സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടി​ന്റെ മുൻ​വ​ശ​ത്തു​ള്ള റോഡിൽ കാ​ല​ത്തി​റ​ങ്ങി നിൽ​ക്കു​ന്നു. പല​രെ​യും നോ​ക്കു​ന്നു താ​ല്പ​ര്യ​ത്തോ​ടെ. വരു​ന്ന​വ​രൊ​ക്കെ എട്ടു രൂപ ചെ​ല​വാ​ക്കാൻ മടി​യു​ള്ള​വർ. എട്ടു രൂപ കൊ​ടു​ത്തു് ചീരയോ പാ​വ​യ്ക്ക​യോ വാ​ങ്ങി​ക്കൂ​ടേ എന്നാ​ണു് അവ​രു​ടെ​യെ​ല്ലാം വി​ചാ​രം. കൂ​ട്ടാൻ വച്ചു ചോ​റി​നോ​ടൊ​പ്പം കഴി​ച്ചാൽ ആരോ​ഗ്യം കൂടും. ആ സംഖ്യ പറ​ട്ട​ക്ക​ഥ​ക​ളു​ള്ള ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​നു വേ​ണ്ടി എന്തി​നു ചെ​ല​വാ​ക്ക​ണം. മു​ഹ​മ്മ​ദ് വളരെ നേരം നിൽ​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു ഹത​ഭാ​ഗ്യൻ വരു​ന്നു. മു​ഹ​മ്മ​ദ് തനി​ത്തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു​കാ​ര​നാ​യി മാ​റു​ന്നു; “എന്ത​ര​ടേ അവിടെ പേ​യു​റി​ഞ്ചി​യ​പോ​ലെ നിൽ​ക്ക​ണു്. എട്ടു രൂപാ കൊ​ടു​ത്തു് ഒരാ​ഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു് വാ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു വാ. അതിലെ 42 പു​റ​ത്തു തു​ട​ങ്ങു​ന്ന കഥ വാ​യി​ക്കു്. തല​വേ​ദന വരാ​തി​രി​ക്കാൻ രണ്ടു് നോ​വൽ​ജിൻ ഗുളിക കൂടി വാ​ങ്ങി നേ​ര​ത്തെ കഴി​ച്ചോ.” ഗു​ളി​ക​യും ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പു​മാ​യി വരു​ന്ന ഭാ​ഗ്യം കെ​ട്ട​വ​നെ ആഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പെ​ന്ന ഇരു​മ്പു സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ മു​ഹ​മ്മ​ദ് ബലാൽ​ക്കാ​രം ചെ​യ്തു് ഇരു​ത്തു​ന്നു. സിം​ഹാ​സ​നം പഴു​പ്പി​ക്കു​ന്നു. കി​രീ​ട​വും താ​പ​ര​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്നു. അല്ലെ​ങ്കിൽ രക്ത​ത​പ്ത​മാ​ക്കു​ന്നു (red hot). വാ​യ​ന​ക്കാ​രൻ കരി​ക്ക​ട്ട​യാ​യി കി​രീ​ട​വും ചൂ​ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു സിം​ഹാ​സ​ന​ത്തിൽ.

ചെ​റു​കഥ എന്നു രച​ന​യു​ടെ തല​ക്കെ​ട്ടി​നു മു​ക​ളിൽ അച്ച​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ഇതിൽ കഥ​യൊ​ന്നു​മി​ല്ല. ആകെ​യു​ള്ള​തു് അന്യോ​ന്യ​ബ​ന്ധ​മി​ല്ലാ​ത്ത കുറെ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളാ​ണു്. ആ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളിൽ കരു​തി​ക്കൂ​ട്ടി തി​രു​കു​ന്ന തകഴി ശി​വ​ശ​ങ്ക​ര​പി​ള്ള യുടെ ചില വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടു്. ഒടു​വിൽ ശി​വ​ശ​ങ്ക​ര​പി​ള്ള ഒരു പയ്യ​ന്റെ കൈയിൽ മാ​മ്പ​ഴം വച്ചു കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു വർ​ണ്ണി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് രചന അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്നു രച​യി​താ​വു്. ഇങ്ങ​നെ വായന പീ​ഡി​പ്പി​ക്കു​ന്ന രച​യി​താ​വി​ന്റെ നൃ​ശം​സ​ത​യ്ക്കു് കാരണം കാ​ണേ​ണ്ട​തു് പേരു് അച്ച​ടി​ച്ചു കാ​ണാ​നു​ള്ള അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കൗ​തു​ക​ത്തി​ല​ല്ല, തക​ഴി​യെ ഒരു സ്ഥ​ല​ത്തു് ‘മഹാ​പ്ര​തിഭ’ എന്നു വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ആ വി​വ​ര​ക്കേ​ടിൽ കാരണം കാണുക പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട വാ​യ​ന​ക്കാർ.

പലകകൾ ചേർ​ത്തു വച്ചു് താൽ​കാ​ലി​ക​മാ​യി ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്ന കട​യ്ക്കു് ബങ്ക് എന്നു പേരു്. തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ പാളയം എന്ന സ്ഥ​ല​ത്തു് അങ്ങ​നെ​യൊ​രു ബങ്ക് കട​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതിൽ പഴയ പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ. ഓരോ പു​സ്ത​ക​വും രത്ന​മാ​ണു്. ഞാൻ ആ കട​യു​ടെ മുൻ​പിൽ​ച്ചെ​ന്നു് വളരെ നേരം നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു നിൽ​ക്കും. പലതും വാ​ങ്ങു​ക​യും ചെ​യ്യും. ഒരു​ദി​വ​സം The Banquet Years എന്ന പു​സ്ത​കം അവി​ടെ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു കണ്ടു. താ​ല്പ​ര്യം ഒട്ടു​മി​ല്ലെ​ന്നു് അഭി​ന​യി​ച്ചു് (ആ അഭി​ന​യം കട​യു​ട​മ​സ്ഥ​നായ ശി​വ​ശ​ങ്ക​രൻ നായരെ പറ്റി​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു) അതെ​ടു​ത്തു് നോ​ക്കി. Roger Shattuck എന്ന പ്രെ​ഫ​സർ എഴു​തി​യ​തു്. ഞാൻ ബഹു​മാ​നി​ക്കു​ന്ന ഹെർ​ബർ​ട്ട് റീഡി ന്റെ അഭി​പ്രാ​യം കവറിൽ അച്ച​ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. A book which searches very deeply into the social and philosophic foundations of modern art and presents a theory that is at once comprehensive and convincing എന്നു് റീഡ് പറ​യു​ന്ന​തു് വാ​യി​ച്ച​പ്പോൾ​ത്ത​ന്നെ തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു ആ പു​സ്ത​കം അതിൽ പെൻ​സിൽ കൊ​ണ്ടെ​ഴു​തിയ 21 രൂപ 30 പൈ​സ​യ്ക്കു് വാ​ങ്ങ​ണ​മെ​ന്നു്. പര​സ്യ​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി പ്ര​ശം​സി​ക്കു​ന്ന​വ​ന​ല്ല റീഡ് എന്നെ​നി​ക്കു് അറി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ, പു​സ്ത​ക​ത്തി​ലു​ള്ള താ​ല്പ​ര്യം പു​റ​ത്തു കാ​ണി​ച്ചി​ല്ല. അതു തി​രി​ച്ചു വച്ചി​ട്ടു വേറെ പലതും നോ​ക്കി. അവ​സാ​ന​ത്തിൽ ‘ഞാൻ പോ​കു​ന്നു ശി​വ​ശ​ങ്ക​രൻ നായരേ’ എന്നു പറ​ഞ്ഞു. അദ്ദേ​ഹം ‘ശരി’ എന്നു മറു​പ​ടി​യും തന്നു. എനി​ക്കു് പു​സ്ത​കം വാ​ങ്ങാ​തെ വരാ​നൊ​ക്കു​മോ? അതു​കൊ​ണ്ടു് ‘ഇത്ര​യും നി​ന്ന​ത​ല്ലേ. എന്തെ​ങ്കി​ലും വാ​ങ്ങി​ക്ക​ള​യാം’ എന്നു് ഉറ​ക്കെ​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു് പു​സ്ത​ക​മെ​ടു​ത്തു. ‘എന്തു​വേ​ണം വില?’ എന്നു് എന്റെ ചോ​ദ്യം ശി​വ​ശ​ങ്ക​രൻ നാ​യ​രോ​ടു്. അദ്ദേ​ഹം എന്നെ​ക്കാൾ ബു​ദ്ധി​യു​ള്ള​യാൾ. ശി​വ​ശ​ങ്ക​രൻ നായർ പറ​ഞ്ഞു: “സാ​റി​നു് ആ പു​സ്ത​കം ആവ​ശ്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നു് എനി​ക്ക​റി​യാം. അതിൽ എഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന 21 രൂപ 30 പൈസ തന്നാൽ പു​സ്ത​കം കൊ​ണ്ടു പോകാം. ഒരു പൈസ പോലും കു​റ​ച്ചു​ത​രി​ല്ല.” ഞാൻ ആ വി​ല​കൊ​ടു​ത്തു് പു​സ്ത​കം വാ​ങ്ങി. അതിലെ 360 പു​റ​ങ്ങ​ളും രണ്ടു ദിവസം കൊ​ണ്ടു് വാ​യി​ച്ചു. ‘ഉജ്ജ്വ​ലം’ എന്നു് പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ അവ​സാ​ന​ത്തെ താളിൽ എഴു​തു​ക​യും ചെ​യ്തു. പി​ന്നീ​ടു് ആ ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​ര​ന്റെ മറ്റു പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ തേടി നട​ന്നു ഞാൻ. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ‘Proust’s Binoculars’, നേഷനൽ ബു​ക്ക് എവോർ​ഡ് കി​ട്ടിയ ‘Marcel Proust’, ഇവ കര​ഗ​ത​ങ്ങ​ളാ​യി. കഴി​ഞ്ഞ വർഷം ഷട്ട​ക്കി​ന്റെ ‘Candor and Perversion’ എന്ന​തു കി​ട്ടി. ‘അത്യു​ജ്ജ്വ​ലം’ എന്നാ​ണു് അതി​ന്റെ അവ​സാ​ന​ത്തെ 389-​ാമത്തെ പു​റ​ത്തിൽ എഴു​തി​യ​തു്. വാ​യി​ക്കുക. നോബൽ ലോ​റി​യി​റ്റായ നേഡീൽ ഗോർ​ഡി​മർ “Roger Shattuck’s erudition is enviable and the brilliance of his discourse persuasive” എന്നു പറ​ഞ്ഞ​തു് “എത്ര ശരി”യെ​ന്നു് നി​ങ്ങ​ളിൽ ഓരോ വ്യ​ക്തി​യും പറയും എന്നു് എനി​ക്കു​റ​പ്പു​ണ്ടു്.

സാ​ഹി​ത്യ​കൃ​തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു് പറ​യാ​നു​ള്ള​തൊ​ക്കെ പറ​ഞ്ഞു കഴി​ഞ്ഞാൽ, അതിനു ശേഷം പു​തു​താ​യി ഒന്നും പറ​യാ​നി​ല്ലെ​ന്നു വന്നാൽ ആ സാ​ഹി​ത്യ​കൃ​തി മര​ണ​മ​ട​ഞ്ഞു​വെ​ന്നു് കരു​തി​ക്കൊ​ള്ള​ണ​മെ​ന്നു് ആരോ എഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. അതു് സത്യ​മാ​ണെ​ങ്കിൽ സി വി രാമൻ പി​ള്ള​യു​ടെ നോ​വ​ലു​ക​ളും ചന്തു മേ​നോ​ന്റെ നോ​വ​ലു​ക​ളും മരി​ച്ചു എന്നു തീ​രു​മാ​നി​ക്കാം. തകഴി ശി​വ​ശ​ങ്കര പി​ള്ള​യു​ടെ​യും പി കേ​ശ​വ​ദേ​വി​ന്റെ​യും നോ​വ​ലു​ക​ളും ചെ​റു​ക​ഥ​ക​ളും വൈ​ദ്യു​തി ശ്മ​ശാ​ന​ത്തിൽ എരി​ഞ്ഞു ചാ​മ്പ​ലാ​യി​ട്ടു് കാ​ല​മെ​ത്ര കഴി​ഞ്ഞു! വള്ള​ത്തോൾ, കു​മാ​ര​നാ​ശാൻ, ഉള്ളൂർ, ജി. ശങ്ക​ര​ക്കു​റു​പ്പ് ഈ കവി​ക​ളു​ടെ കൃ​തി​ക​ളും മു​ക​ളിൽ പറഞ്ഞ മത​മ​നു​സ​രി​ച്ചു് മരി​ച്ച​വ​യാ​യി പരി​ഗ​ണി​ക്കാം. ഉള്ളൂ​രി​ന്റെ ‘ഉമാ​കേ​രള’മെ​ടു​ത്തു വച്ചു് നൂ​ത​ന​മാ​യി എന്തെ​ങ്കി​ലും എഴു​താൻ പറ്റു​മോ? അതു് മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടാ​ണു് എൻ. വി. കൃ​ഷ്ണ​വാ​രി​യർ വള്ള​ത്തോൾ കവി​ത​യെ ‘സ്റ്റൈ​ലി​സ്റ്റി​ക്സ് ടെ​ക്നി​ക്കി’ലൂടെ അപ​ഗ്ര​ഥി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ച്ച​തു്. ആ യത്നം പരാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. നി​രൂ​പ​ണം കൊ​ണ്ടും വി​മർ​ശ​നം കൊ​ണ്ടും ഉള്ളി​ലു​ള്ള​തെ​ല്ലാം വലി​ച്ചെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട വള്ള​ത്തോൾ കവിത സ്റ്റൈ​ലി​സ്റ്റി​ക്സ് കൊ​ണ്ടു് വീ​ണ്ടും ഉള്ള​ട​ക്ക​മു​ള്ള​താ​കു​മോ? എൻ. വി. കൃ​ഷ്ണ​വാ​രി​യ​രു​ടെ കളി മണ്ടൻ കളി​യാ​ണെ​ന്നു് അക്കാ​ല​ത്തു് ശൂ​ര​നാ​ട്ടു കു​ഞ്ഞൻ പിള്ള എന്നോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു. എന്നാൽ എത്ര കോ​രി​യെ​ടു​ത്താ​ലും ജലം മു​ക​ളി​ലേ​യ്ക്കു് ചാ​ടു​ന്ന നീ​രു​റ​വ​ക​ളു​ണ്ടു്. തോ​മാ​സ് മന്നി​ന്റെ ‘മാ​ജി​ക് മൗ​ണ്ടൻ’, മെർ​വി​ലി​ന്റെ ‘മോ​ബി​ഡി​ക്’ ഇവ അത്ത​രം നീ​രു​റ​വ​ക​ളാ​ണു്. പ്രൂ​സ്തി​ന്റെ ‘In Search of Lost Time’ എന്ന മാ​സ്റ്റർ​പീ​സ് വേ​റൊ​രു നീ​രു​റ​വ​യാ​ണു്. അതി​നാ​ലാ​ണു് പ്രൂ​സ്തി​ന്റെ നോ​വ​ലി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ആയി​ര​ത്തി​ല​ധി​കം നി​രൂ​പണ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും ഷട്ട​ക്ക് ‘Proust’s Way’ എന്ന പു​സ്ത​കം കൂടി എഴു​തി​യ​തു്. കഴി​ഞ്ഞ വർ​ഷ​മാ​ണു് (2000-ൽ) അതു് പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തു്. ഞാ​ന​തു് കഴി​ഞ്ഞ​യാ​ഴ്ച വാ​യി​ച്ചു തീർ​ത്തു. മഹ​നീ​യ​മായ അനു​ഭ​വ​മാ​യി ഞാൻ അതിനെ കാ​ണു​ന്നു.

ഇത്ത​രം പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉള്ള​ട​ക്ക​ത്തി​ന്റെ സം​ഗ്ര​ഹം നൽ​കാ​നാ​വി​ല്ല. അപ്ര​ധാ​ന​മാ​യി ഒരു ഖണ്ഡിക പോലും കാ​ണി​ല്ല. അപ്പോൾ പി​ന്നെ​ങ്ങ​നെ സം​ക്ഷേ​പി​ക്കും? കാ​ല​മാ​ണു് പ്രൂ​സ്തി​ന്റെ പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട വിഷയം. അതി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഷട്ട​ക്ക് പറ​യു​ന്ന​തു് എടു​ത്തെ​ഴു​തി​ക്കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ ഈ പ്ര​തി​പാ​ദ​നം അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കാം.

“It conveys above all a sense of time deeply penetrated and linked to itself in wide loops of recall and recognition. This approach lends weight to the order and pacing of events and endorses the conception of a story as basically linear, or perhaps circular like time itself. In recent years, however, a number of critics have taken up their cudgels to make the opposite case. When one has finished the novel, they contend, when one can hold its parts in the mind, its true character reveals itself as that of a single whole which stands free of temporal order and lies spread out before us in space, like a painting.”

ചി​ത്രം പോലെ നോവൽ ശൂ​ന്യ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു് പര​ന്നു കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു് കാണാൻ പ്രൂ​സ്തി​ന്റെ നോവൽ വാ​യി​ക്കുക. ആ കാ​ഴ്ച​ക്കു് സഹാ​യി​ക്കും ഷട്ട​ക്കി​ന്റെ ഉത്കൃ​ഷ്ട​മായ നി​രൂ​പ​ണ​ഗ്ര​ന്ഥം. (Proust’s Way, A field guide to In Search of Lost Time, Roger Shattuck, Allen Lane, The Penguin Press, pages 290.)

റെ​ബേ​ക്ക വെ​സ്റ്റ് (Rebecca West, 1892–1983) സീമോൻ ദെ ബോ​വ്വാ​റി നെ​പ്പോ​ലെ (Simone de Beauvoir, 1908–1986) ഫി​ലോ​സ​ഫർ അല്ലാ​യി​രി​ക്കാം. എങ്കി​ലും എനി​ക്കി​ഷ്ടം റെ​ബെ​ക്കാ വെ​സ്റ്റി​ന്റെ രച​ന​ക​ളാ​ണു്. അവ​രു​ടെ “Black Lamb and Grey Falcon” എന്ന ഗ്ര​ന്ഥം ഞാൻ എത്ര പരി​വൃ​ത്തി വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നു് പറയാൻ വയ്യ. അതു​പോ​ലെ Nuremberg trials നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള അവ​രു​ടെ “A Train of Powder” എന്ന പു​സ്ത​ക​വും ഞാൻ എത്ര​യോ​ത​വണ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഇരു​പ​താം ശതാ​ബ്ദ​ത്തി​ലെ സു​ശ​ക്ത​ങ്ങ​ളായ പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളാ​ണു് ഇവ. World’s No. 1 woman writer എന്നാ​ണു് അവരെ വി​ളി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു്. പക്ഷേ, സ്വ​ഭാ​വ​വൈ​ക​ല്യം അവരെ കു​പ്ര​സി​ദ്ധ​യാ​ക്കി. മകൻ പോലും അവരെ വെ​റു​ത്തു. മരി​ക്കു​ന്ന വേ​ള​യിൽ അവരെ ആരും തി​രി​ഞ്ഞു നോ​ക്കി​യി​ല്ല. ഇതു​പോ​ലെ ചീത്ത സ്ത്രീ​യാ​യി​രു​ന്ന ജോർ​ജ്ജ് എല്യ​റ്റ് എന്ന പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​നി. അച്ഛ​നെ അവർ ധി​ക്ക​രി​ച്ചു. കാ​മു​ക​നോ​ടു കൂടി (അയാൾ​ക്കു് വേറെ ഭാ​ര്യ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു) വള​രെ​ക്കാ​ലം താ​മ​സി​ച്ചു. ഒടു​വിൽ തന്നെ​ക്കാൾ ഇരു​പ​തു വയ​സ്സു കു​റ​ഞ്ഞ ഒരു യു​വാ​വി​നോ​ടാ​യി അവ​രു​ടെ ലൈം​ഗി​ക​ബ​ന്ധം. ഏതു് ദാ​മ്പ​ത്യ​ജീ​വി​ത​വും തകർ​ക്കാൻ ജോർ​ജ്ജ് എല്യ​റ്റി​നു് മടി​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അടു​ത്ത വീ​ട്ടു​കാർ​ക്കു് ശല്യ​മു​ണ്ടാ​കു​ന്ന രീ​തി​യിൽ അവർ സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടിൽ​ക്കി​ട​ന്നു നി​ല​വി​ളി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു (ജോർ​ജ്ജ് എല്യ​റ്റി​ന്റെ ജീ​വ​ച​രി​ത്ര​ങ്ങൾ വാ​യി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യിൽ നി​ന്നു്). റെ​ബേ​ക്ക വെ​സ്റ്റും ജോർ​ജ്ജ് എല്യ​റ്റും സു​നി​യ​ത​ങ്ങ​ളായ സാ​ന്മാർ​ഗ്ഗിക നി​യ​മ​ങ്ങൾ ലം​ഘി​ച്ചു് പെ​രു​മാ​റി​യെ​ങ്കി​ലും എനി​ക്കു് അവ​രോ​ടു് ഒരു തര​ത്തി​ലു​ള്ള ബഹു​മാ​ന​മു​ണ്ടു്. അതു് അവ​രു​ടെ ധീരത കണ്ടി​ട്ടാ​ണു്. നേരെ മറി​ച്ചാ​ണു് എന്റെ സ്ഥി​തി. ഭീ​രു​ത്വ​മാ​ണു് എന്റെ സ്വ​ഭാ​വ​ത്തി​ന്റെ സവി​ശേ​ഷത. എന്നോ​ടു് അപ​രാ​ധം ചെയ്ത ആളി​നോ​ടു പോലും ഞാൻ മാ​പ്പു ചോ​ദി​ക്കും.

ഈ ഭീ​രു​ത്വം കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​വേ​ദി​യിൽ കയറി നി​ന്നു് ‘ക്ഷു​ദ്രം ഹൃ​ദ​യ​ദൗർ​ബ​ല്യം ത്യ​ക്ത്വോ​ത്തി​ഷ്ഠ പര​ന്തപ’ എന്ന ഗീ​താ​ശ്ലോ​കം ചൊ​ല്ലു​ക​യും ചെ​യ്യും. വീ​ട്ടിൽ വന്നി​രു​ന്നു്, ഒരു ദി​വ​സ​മേ ജീ​വി​ക്കു​ന്നു​ള്ളു​വെ​ങ്കി​ലും ധീ​ര​ത​യോ​ടെ ജീ​വി​ക്ക​ണം എന്നു് വി​ചാ​രി​ക്കും. ‘മല​യാ​ള​നാ​ട്ടി’ൽ ഈ കോ​ള​മെ​ഴു​തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന വേ​ള​യിൽ എസ്. കെ. നാ​യ​രോ​ടു് പി​ണ​ങ്ങി പല​പ്പോ​ഴും ‘ഞാൻ ഇനി എഴു​തു​ക​യി​ല്ല’ എന്നു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. അദ്ദേ​ഹം ഉടനെ കൊ​ല്ല​ത്തു നി​ന്നു് ഒന്നര മണി​ക്കൂർ കൊ​ണ്ടു് തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ​ത്തി എന്നോ​ടു് അപേ​ക്ഷി​ക്കും, കോളം മു​ട​ക്ക​രു​തെ​ന്നു്. ഞാൻ പരു​ക്ക​നാ​യി പെ​രു​മാ​റി​യ​തു് ശരി​യാ​യി​ല്ല എന്നു പറ​ഞ്ഞ് എസ്. കെ യോടു് മാ​പ്പു ചോ​ദി​ക്കും. കോളം മു​ട​ങ്ങാ​തെ എഴു​തി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യും. എന്റെ ഈ ഭീ​രു​ത്വം കണ്ടു് എന്റെ മകൻ ഒരി​ക്കൽ എന്നെ ഉപ​ദേ​ശി​ച്ചു. “അച്ഛ​നു് പണം വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ അപ​മാ​നം സഹി​ച്ചും എഴുതൂ. അല്ലാ​തെ ‘നി​റു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു കോളം’ എന്നു പറ​ഞ്ഞി​ട്ടു് വീ​ണ്ടും എഴു​ത​രു​തു്. കോളം നി​റു​ത്തി​യെ​ന്നു് മല​യാ​ള​നാ​ട്ടു​കാ​രോ​ടു് പറ​ഞ്ഞാൽ പി​ന്നെ ജന്മ​കാ​ലം എഴു​ത​രു​തു്.” മക​ന്റെ ഈ ഉപ​ദേ​ശ​മ​നു​സ​രി​ച്ചു് എനി​ക്കു് ധീ​ര​ത​യോ​ടെ കഴി​യാൻ ഇതു​വ​രെ സാ​ധി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. ഇനി​യും ഞാൻ എന്നെ അപ​മാ​നി​ക്കു​ന്ന​വ​രോ​ടു്, അസ​ഭ്യം പറ​യു​ന്ന​വ​രോ​ടു് മര്യാ​ദ​യോ​ടെ പെ​രു​മാ​റും. വേ​ണ്ടാ​ത്ത സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ ആ കശ്മ​ല​ന്മാ​രോ​ടു് മാ​പ്പു ചോ​ദി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യും. റെ​ബേ​ക്ക വെ​സ്റ്റും ജോർ​ജ്ജ് എല്യ​റ്റും ധീ​ര​വ​നി​ത​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. ആ ധീരത മല​യാ​ളം വാ​രി​ക​യിൽ ‘വ്യ​തി​യാ​ന​ങ്ങൾ’ എന്ന കഥ​യെ​ഴു​തിയ എൻ. കെ. കണ്ണൻ മേനോൻ കാ​ണി​ച്ചെ​ങ്കിൽ എന്നാ​ണു് എന്റെ ആഗ്ര​ഹം. കഥ​യെ​ഴു​താൻ പ്രേ​ര​ണ​യു​ണ്ടാ​കു​മ്പോൾ കണ്ണൻ മേ​നോ​നു് ആ പ്രേ​ര​ണ​യോ​ടു് പറയാം. ‘എനി​ക്ക​തി​നു കഴി​വി​ല്ല, പ്രേ​ര​ണേ അട​ങ്ങൂ’ എന്നു്. മല​യാ​ളം വാ​രി​ക​യി​ലെ ഇക്ക​ഥ​യ്ക്കു് ‘ആന്റി​ഡി​ലൂ​വി​യൻ’ സ്വ​ഭാ​വ​മാ​ണു​ള്ള​തു്. അച്ഛ​ന​മ്മ​മാ​രെ പണ​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി പീ​ഡി​പ്പി​ക്കു​ന്ന മകൻ ആത്മ​ഹ​ന​നം നട​ത്തി​പോ​ലും. പ്ലോ​ട്ട് ആന്റി​ഡി​ലൂ​വി​യൻ, ആവി​ഷ്കാ​ര​രീ​തി ആന്റി​ഡീ​ലൂ​വി​യൻ (മഹാ​പ്ര​ള​യ​ത്തി​നു​മുൻ​പു​ള്ള​തു്). ആത്മാ​വി​ന്റെ അഗാ​ധ​ത​ന്ത്രി​ക​ളെ സ്പർ​ശി​ക്കു​ന്ന​താ​ണു് സാ​ഹി​ത്യം. അതു് സൃ​ഷ്ടി​ക്കാൻ കണ്ണൻ മേ​നോ​നു് കഴി​യു​ന്നി​ല്ല.

1. സാ​ഹി​ത്യ​ജീ​വി​തം ആരം​ഭി​ക്കു​മ്പോൾ അസാ​ധാ​ര​ണ​മായ പ്ര​കാ​ശം പ്ര​സ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​വർ നേ​ര​ത്തെ മരി​ക്കും. കീ​റ്റ്സ് 26-​ാമത്തെ വയ​സ്സിൽ മരി​ച്ചു. ഷെ​ല്ലി മു​പ്പ​താ​മ​ത്തെ വയ​സ്സി​ലും. ആൻ ബ്രൊൻ​റ്റേ​യ് (ബ്രൊ​ന്റി എന്നും) ഇരു​പ​ത്തി​യൊൻ​പ​താ​മ​ത്തെ വയ​സ്സി​ലും. അവ​രു​ടെ സഹോ​ദ​രി​മാ​രായ ഷാർ​ല​റ്റ്, എമിലി ഇവർ യഥാ​ക്ര​മം 39 വയ​സ്സി​ലും 30 വയ​സ്സി​ലും ചര​മ​മ​ട​ഞ്ഞു. എഡ്ഗർ അലൻപോ നാ​ല്പ​താ​മ​ത്തെ വയ​സ്സി​ലാ​ണു് മരി​ച്ച​തു്. നമ്മു​ടെ ചങ്ങ​മ്പുഴ കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള യു​വാ​വാ​യി​രി​ക്കെ​ത്ത​ന്നെ അന്ത​രി​ച്ചു. ഇട​പ്പ​ള്ളി രാ​ഘ​വൻ​പി​ള്ള ആത്മ​ഹ​ത്യ ചെ​യ്തി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും നേ​ര​ത്തെ പോ​കു​മാ​യി​രു​ന്നെ​ന്നു് എനി​ക്കു് തോ​ന്നു​ന്നു. പ്ര​കൃ​തി നൽ​കു​ന്ന തേ​ജ​സ്സു് ഇവ​രൊ​ക്കെ ലോ​ക​ത്തി​നു് ഉപ​കാ​ര​പ്ര​ദ​മായ വി​ധ​ത്തിൽ പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. പി​ന്നെ അവ​രെ​ക്കൊ​ണ്ടു് പ്ര​യോ​ജ​ന​മി​ല്ല. പ്ര​കൃ​തി അവരെ തി​രി​ച്ചു വി​ളി​ക്കു​ന്നു. അത്രേ​യു​ള്ളൂ. നമ്മൾ അകാ​ല​ച​ര​മം എന്നു​പ​റ​ഞ്ഞ് ദുഃ​ഖി​ക്കു​ന്നു.

2. പാൽ​കു​ള​ങ്ങര സര​സ്വ​തി​യ​മ്മ ഒരി​ക്ക​ലും നല്ല കഥാ​കാ​രി​യാ​യി പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​യാ​യി​ട്ടി​ല്ല, അവ​രു​ടെ വി​ര​സ​ങ്ങ​ളായ രച​ന​ക​ളെ​ല്ലാം സമാ​ഹ​രി​ച്ചു് പത്താ​യ​ത്തി​ന്റെ മട്ടിൽ ഡി.സി. ബു​ക്ക്സ് പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചു, ഏതാ​നും മാ​സ​ങ്ങൾ​ക്കു മുൻ​പു്. പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ ‘കോർ​പ്യൂ​ലൻ​സും’ (തടി​ച്ച അവസ്ഥ) സര​സ്വ​തി​യ​മ്മ​യു​ടെ പ്ര​തി​ഭ​യും തമ്മിൽ ഒരു ബന്ധ​വു​മി​ല്ല.

3. ഫു​ട്ബോ​ളി​ന്റെ വലി​പ്പ​മു​ള്ള ഓറ​ഞ്ച് വാ​ങ്ങി തോടു് പൊ​ളി​ച്ചു നോ​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു മി​ല്ലീ​മീ​റ്റർ നീ​ള​ത്തിൽ പു​ളി​ച്ച സാധനം ഇത​ളെ​ന്ന പേരിൽ അക​ത്തു കണ്ടാൽ നമു​ക്കു് എന്തു തോ​ന്നും? എന്തു തോ​ന്നു​മോ അതു​ത​ന്നെ​യാ​ണു് അവ​രു​ടെ പു​സ്ത​കം കണ്ട​പ്പോൾ എനി​ക്കും തോ​ന്നി​യ​തു്. ഇപ്പോൾ കുറെ ഫെ​മി​നി​സ്റ്റു​കൾ അവരെ പൊ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു് നട​ക്കു​ന്നു. അതി​ലും കഥ​യി​ല്ല. സര​സ്വ​തി​യ​മ്മ പു​രോ​ഗ​മ​ന​ക്കാ​രി​യായ ഫെ​മി​നി​സ്റ്റ് ആയി​രു​ന്നി​ല്ല.

4. പഞ്ഞി​ക്കെ​ട്ടിൽ തീ​പി​ടി​ച്ച​പോ​ലെ അഗ്നി​ശോഭ പ്ര​സ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന മന​സ്സു്, കലാ​സൃ​ഷ്ടി​യു​ടെ ആന്ത​ര​ത​ല​ത്തി​ലേ​ക്കു് കട​ക്കാ​നു​ള്ള വൈ​ദ​ഗ്ദ്ധ്യം, വി​ശ്വ​സാ​ഹി​ത്യ​കൃ​തി​ക​ളു​ടെ പാ​രാ​യ​ണം കൊ​ണ്ടു് സം​സ്കാ​ര​മാർ​ജ്ജി​ച്ച ചി​ത്ത​വൃ​ത്തി​കൾ ഇവ​യു​ള്ള​വ​നേ നല്ല നി​രൂ​പ​ക​നാ​കാൻ കഴിയൂ. നമ്മു​ടെ നി​രൂ​പ​ക​ന്മാ​രിൽ ഒന്നോ രണ്ടോ പേ​രൊ​ഴി​ച്ചാൽ ശേ​ഷ​മു​ള്ള​വർ​ക്കെ​ല്ലാം ഈ മൂ​ന്നു​ത​ല​ങ്ങ​ളി​ലും ശൂ​ന്യ​ത​യാ​ണു​ള്ള​തു്. എങ്കി​ലും അവർ പത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും വാ​രി​ക​ക​ളു​ടെ​യും താ​ളു​കൾ മെ​ന​ക്കെ​ടു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. കു​റ​ച്ചു കാലം മുൻ​പു് ‘കാ​ളി​ദാ​സൻ തൊ​ട്ടു് നീ​ല​മ്പേ​രൂർ മധു​സൂ​ദ​നൻ നായർ വരെ’ എന്നൊ​രു കാ​ഴ്ച്ച ഞാൻ കണ്ട​താ​യി ഓർമ്മ. ഇവിടെ ലി​റ്റ​റേ​ച്ചർ ലവ് അല്ല, ഫ്ര​ന്റ് ലവി​നാ​ണു് പ്രാ​ധാ​ന്യം. ഈ ഫ്ര​ന്റ് ലവിനെ അദ്ദേ​ഹം ആഴ്ച​തോ​റും പരി​പോ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. പരി​പോ​ഷി​പ്പി​ക്ക​ട്ടെ. എന്നെ​ങ്കി​ലും എഡി​റ്റർ ഇത​റി​യാ​തി​രി​ക്കി​ല്ല.

5. നമ്മു​ടെ താൽ​ക്കാ​ലി​ക​മായ വൈ​കാ​രി​കാ​വ​സ്ഥ​യോ​ടു് ബന്ധ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടാ​ണു് പ്ര​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾ (essays) ആസ്വ​ദി​ക്ക​പ്പെ​ടുക. എന്നാൽ സമു​ന്ന​ത​ങ്ങ​ളായ പ്ര​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ ആസ്വാ​ദ​ന​ത്തി​നു് ഈ വൈ​ക​രി​കാ​വ​സ്ഥ വേണ്ട. മന​സ്സു് ഏതു നി​ല​യി​ലും ഇരി​ക്ക​ട്ടെ.ആൽഡസ് ഹക്സി​ലി, ബർ​ട്രൻ​ഡ് റസ്സൽ, വാർ​ഗാ​സ് യോസ, ഇവ​രു​ടെ രച​ന​ക​ളു​ടെ മഹ​ത്വം നമ്മൾ കണ്ട​റി​യു​ന്ന​തിൽ മന​സ്സി​ന്റെ വൈ​കാ​രി​കാ​വ​സ്ഥ​യ്ക്കു് ഒരു പങ്കു​മി​ല്ല. Maurice Blanchot എന്ന നി​രൂ​പ​ക​ന്റെ നി​രൂ​പണ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങൾ ഞാൻ ഏറെ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഓരോ​ന്നും നി​സ്തു​ലം, അന്യാ​ദൃ​ശം എന്നേ പറ​ഞ്ഞു​കൂ​ടൂ. ഇവ​രെ​പ്പോ​ലെ എഴു​തു​ന്ന​വർ ആരു​ണ്ടു് കേ​ര​ള​ത്തിൽ?