വട​ക്കേ​യ​മേ​രി​ക്ക​യു​ടെ​യും തെ​ക്കേ​യ​മേ​രി​ക്ക​യു​ടെ​യും ഇട​യ്ക്കു​ള്ള ദീ​പ​സ​മൂ​ഹ​മായ വെ​സ്റ്റിൻ​ഡീ​സി​ലെ പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട ഭാ​ഗ​മാ​ണു് ഡമ​നി​ക്കൻ റി​പ്പ​ബ്ലി​ക്. അതി​ന്റെ പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യി​രു​ന്ന ഒറ​സ്യോ വാ​സ്കേ​സി​നെ (Horacio Vasquez—1860–1936) അവി​ട​ത്തെ പട്ടാ​ള​ത്ത​ല​വ​നായ ത്രൂ​ഹീ​യോ മോ​ലീ​നാ (Trujiillo Molina 1891–1961) എണ്ണ​മ​റ്റ കലാ​പ​കാ​രി​ക​ളോ​ടു ചേർ​ന്നു് അധി​കാ​ര​ഭ്ര​ഷ്ട​നാ​ക്കി. എന്നി​ട്ടു് അയാൾ ഡി​ക്ടേ​റ്റ​റാ​യി. ഭീ​ക​ര​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ ബഹു​ജ​ന​ത്തേ​യും സഹ​പ്ര​വർ​ത്ത​ക​രേ​യും വി​റ​പ്പി​ച്ച സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​കാ​രി​യാ​യി​രു​ന്ന ത്രൂ​ഹീ​യോ തൊ​ട്ട​ടു​ത്ത പ്ര​ദേ​ശ​മായ ഹേ​റ്റി​യെ (Haiti) ആക്ര​മി​ച്ചു് 15,000 ഹേ​റ്റി​യൻ ജനതയെ അയാൾ കൊ​ന്നൊ​ടു​ക്കി. ത്രൂ​ഹീ​യോ​യെ നി​ശി​ത​മാ​യി വി​മർ​ശി​ച്ച ഒരു സർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ലാ​ദ്ധ്യാ​പ​ക​നെ പെ​ട്ടെ​ന്നു് കാ​ണാ​തെ​യാ​യി. കൊ​ള​മ്പിയ സർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ലെ ലക്ച​റർ ആയി​രു​ന്ന അയാ​ളു​ടെ തി​രോ​ധാ​ന​ത്തി​നു് കാ​ര​ണ​ക്കാ​രൻ ത്രൂ​ഹീ​യോ ആയി​രു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണു് അഭ്യൂ​ഹം. ജന​ങ്ങൾ ഏറെ​സ്സ​ഹി​ച്ചു. ഗത്യ​ന്ത​ര​മി​ല്ലാ​തെ അവർ ത്രൂ​ഹീ​യോ​യെ കൊ​ന്നു. 1961-​ലാണു് ഈ വധം.

19-ആം ശതാം​ബ്ദ​ത്തി​ലാ​ണു് ലാ​റ്റിൻ അമേ​രി​ക്ക​യിൽ ഡി​ക്ടേ​റ്റർ​ഷി​പ്പു​കൾ ഒരു​പാ​ടു​ണ്ടാ​യ​തു്. ഒന്നാം ലോ​ക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധം ജനി​പ്പി​ച്ച സവി​ശേഷ പരി​തഃ​സ്ഥി​തി​കൾ നി​മി​ത്തം ലോ​ക​മെ​മ്പാ​ടും ഈ കു​ത്സി​ത​ഭ​ര​ണ​മു​ണ്ടാ​യി. ഹി​റ്റ്ലർ, മു​സ്സോ​ലി​നി, ഫ്രാ​ങ്കോ, സലസർ ഇവർ വല​തു​പ​ക്ഷ ഡി​ക്ടേ​റ്റ​ന്മാർ ആയി​രു​ന്നു. സ്റ്റാ​ലിൻ ഇട​തു​പ​ക്ഷ ഡി​ക്ടേ​റ്റർ. അടു​ത്ത കാ​ല​ത്തു് ചി​ലി​യി​ലും റു​മേ​നി​യ​യി​ലും രണ്ടു സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​പ​തി​കൾ നി​ര​പ​രാ​ധ​രെ മർ​ദ്ദി​ച്ച​തു് നമ്മു​ടെ സ്മൃ​തി​പ​ഥ​ത്തിൽ നി​ന്നു മാ​ഞ്ഞു​പോ​യി​ട്ടി​ല്ല. ആ രീ​തി​യി​ലു​ള്ള മറ്റൊ​രു മനു​ഷ്യ​ഹ​ന്താ​വി​നെ “The Feast of the Goat” എന്ന നോ​വ​ലി​ലൂ​ടെ പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണു് വർ​ഗാ​സ് യോസ എന്ന പെ​റൂ​വ്യൻ നോ​വ​ലി​സ്റ്റ്. മനു​ഷ്യ​വ​ധ​ത്തിൽ മാ​ത്ര​മ​ല്ല അയാൾ ക്രൂ​രത കാ​ണി​ച്ച​തു്. നി​ര​പ​രാ​ധ​ക​ളായ ഏറെ സ്ത്രീ​ക​ളെ അയാൾ നശി​പ്പി​ച്ചു. ചൈ​ന​യി​ലെ രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞൻ മൗദ് സേ ദുങ് (Mao Tse Tung, 1983–1976) പറ​ഞ്ഞു തോ​ക്കിൻ കു​ഴ​ലി​ലൂ​ടെ​യാ​ണു് അധി​കാ​രം വരു​ന്ന​തെ​ന്നു്. കമ്മ്യൂ​ണി​സ്റ്റാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും അമേ​രി​ക്ക​യു​ടെ ചട്ടു​ക​മാ​യി​രു​ന്ന ത്രൂ​ഹീ​യോ ജന​നേ​ന്ദ്രി​യ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും അധി​കാ​രം വരു​മെ​ന്നു തെ​ളി​യി​ച്ചു. “The ritual penetration of female flesh is the mystical basis of his rule” എന്നൊ​രു നി​രൂ​പ​കൻ.

“അധി​കാ​രം മാർ​ഗ്ഗ​മ​ല്ല, ലക്ഷ്യ​മാ​ണു്. വി​പ്ല​വ​ത്തെ രക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തി​നു വേ​ണ്ടി​യ​ല്ല ഡി​ക്ടേ​റ്റർ​ഷി​പ്പ് ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​തു്. വി​പ്ല​വം ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​തു് ഡി​ക്ടേ​റ്റർ​ഷി​പ്പ് സ്ഥാ​പി​ക്കു​വാ​നാ​ണു്. പീ​ഡ​ന​ത്തി​ന്റെ ലക്ഷ്യം പീഡനം. അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ലക്ഷ്യം അധി​കാ​രം” എന്നു ഓർവെൽ എഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. അധി​കാ​രം എന്ന ലക്ഷ്യ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​കാ​രി പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​മ്പോൾ അനു​ച​ര​ന്മാർ വേണം. ത്രൂ​ഹീ​യോ​യു​ടെ പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട അനു​ച​രൻ കേണൽ ഗാർ​സി​യാ ആയി​രു​ന്നു. അയാ​ളു​ടെ ക്രൂ​ര​കൃ​ത്യ​ങ്ങൾ നോ​വ​ലിൽ വർ​ണ്ണി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​തു് വാ​യി​ക്കു​ന്ന​വർ ഞെ​ട്ടും.

ത്രൂ​ഹീ​യോ​യു​ടെ ജീ​വി​താ​സ്ത​മ​യ​കാ​ല​മാ​ണു് നോവൽ ആവി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. പ്ര​കൃ​തി​ക്കു് വലി​പ്പ​ച്ചെ​റു​പ്പ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് അറി​വി​ല്ല​ല്ലോ. തെ​രു​വി​ലെ തെ​ണ്ടി​യു​ടെ ശ്വാ​സ​കോ​ശ​ത്തെ ആക്ര​മി​ക്കു​ന്ന ക്ഷ​യ​രോ​ഗാ​ണു തന്നെ പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​യായ കീ​റ്റ്സി​ന്റെ ശ്വാ​സ​കോ​ശ​ത്തെ​യും ആക്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു് ഒരു ചി​ന്ത​കൻ പറ​ഞ്ഞ​തു് ഞാൻ ഈ കോ​ള​ത്തിൽ എഴു​തി​യി​രു​ന്നു. ഇരു​പ​താം ശതാ​ബ്ദ​ത്തി​ലെ സമു​ന്ന​ത​നായ തത്ത്വ​ചി​ന്ത​കൻ സാർ​ത്ര് വാർ​ദ്ധ​ക്യ​കാ​ല​ത്തു് ട്രൗ​സേ​ഴ്സ് മൂ​ത്രം കൊ​ണ്ടു് നന​യ്ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു (സീ​മോ​ന്റെ ഓർ​മ്മ​ക്കു​റി​പ്പു​കൾ വാ​യി​ച്ചു് ഓർ​മ്മ​യിൽ നി​ന്നു്). ലോ​ക​സം​സ്കാ​ര​ത്തെ വി​ക​സി​പ്പി​ച്ച ആ മഹാ​ത്മാ​വി​ന്റെ ആ ദൗർ​ബ​ല്യം തന്നെ വധ​കർ​ത്താ​വായ ത്രൂ​ഹീ​യോ​ക്കും വന്നു. പ്രോ​സ്റ്റേ​റ്റ് ഗ്ലാൻ​ഡിൽ കാൻസർ വന്ന ആ ജന​ദ്രോ​ഹി​ക്കു് അറി​യാ​തെ മൂ​ത്രം ഒഴു​കു​ന്ന​തു യോസ വർ​ണ്ണി​ക്കു​ന്ന​തു കാണുക: “His blood froze; urine was coming out. He felt it, he thought he could see the yellow liquid pouring out of his bladder without asking permission of that useless valve, that dead prostrate incapable of containing it, then moving toward his urethra, running merrily through it and coming out in search of air and light, through his underwear, his fly, the crotch of his trousers. He felt faint.” അറി​യാ​തെ മൂ​ത്രം പോ​യി​ട്ടും ത്രൂ​ഹീ​യോ​യു​ടെ ലൈം​ഗി​ക​വി​കാ​രം ആളി​ക്ക​ത്തു​ന്നു. അയാൾ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​ന്നു: “Tonight, in Mahogany House, I’ll make a girl cry out, the way I did twenty years ago” യോസ പറ​യു​ന്നു: “It seemed to him that his testicles were coming to a boil and his penis beginning to stiffen.”

മൂ​ത്ര​മൊ​ഴു​കു​ന്ന​തി​ന്റെ വർ​ണ്ണന വാ​യി​യ്ക്കു​മ്പോൾ അതാർ​ക്കു​മെ​ഴു​താ​മെ​ന്നു തോ​ന്നും. ഒന്നു ശ്ര​മി​ച്ചു നോ​ക്കൂ. സാ​ധി​ക്കി​ല്ല. വി​ദ​ഗ്ദ്ധ​ശി​ല്പി​ക്കേ ശൈ​ലി​യി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള നിർ​മ്മ​തി​ക്കു കഴിയൂ. രാ​ഷ്ട്ര​വ്യ​വ​ഹാ​ര​ത്തോ​ടു ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട മന​സ്സു​ള്ള അനു​വാ​ച​ക​നു് ഈ നോവൽ ലി​റ്റ​റ​റി മാ​സ്റ്റർ​പീ​സാ​ണെ​ന്നു തോ​ന്നാ​തി​രി​ക്കി​ല്ല. പക്ഷേ, ഒന്നു ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ടു്. നോ​വ​ലി​ന്റെ കവറിൽ ഒരു നി​രൂ​പ​ക​ന്റെ ഒരു വാ​ക്യം കാ​ണു​ന്നു. “The Feast of Goat will stand out as the great emblematic novel of Latin America’s twentieth century and removes ‘One Hunded Years of Solitude’ of that title.” വി​വ​ര​മി​ല്ലാ​ത്ത ആരോ എഴു​തി​യ​താ​ണു് ഇതെ​ന്നു കരു​തി​യാൽ മാ​ത്രം മതി. യോ​സ​യു​ടെ നോ​വ​ലി​നെ മാർ​കേ​സി​ന്റെ മാ​സ്റ്റർ​പീ​സി​നോ​ട​ല്ല താ​ര​ത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​തു്. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ “The Autum of the Patriarch” എന്ന ഡി​ക്ടേ​റ്റർ നോ​വ​ലി​നോ​ടു് തട്ടി​ച്ചു നോ​ക്കു​ന്ന​താ​ണു് യു​ക്ത​ത​രം. ആ തട്ടി​ച്ചു നോ​ക്ക​ലും ശരി​യ​ല്ല. ഓരോ നോ​വ​ലും അതി​ന്റേ​തായ സവി​ശേ​ഷത പ്ര​ദർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഒന്നു മറ്റൊ​ന്നി​നെ​ക്കാൾ മെ​ച്ച​മെ​ന്നോ മോ​ശ​മെ​ന്നോ പറ​യാ​വു​ന്ന​ത​ല്ല. ഒരു ക്രൂ​ര​ന്റെ ഭര​ണ​ക്ര​മ​ത്തെ അപ​ഗ്ര​ഥി​ച്ചു് ഡി​ക്ടേ​റ്റർ​ഷി​പ്പി​നെ നി​ന്ദി​ക്കു​ക​യാ​ണു് യോസ. മാർ​കേ​സാ​ക​ട്ടെ ഒരു രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റേ​യു​െം ആന്ത​ര​മായ പൊ​ളി​റ്റി​ക്സി​ലേ​ക്കു കട​ക്കാ​തെ അതിനെ മി​ത്താ​ക്കി മാ​റ്റു​ക​യാ​ണു്.

വള്ളി​പ്പ​ന്ന​യ്ക്കു് (ivy എന്നു് ഇം​ഗ്ലീ​ഷ്) ചി​റ​കു​ക​ളി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും അതു് ഒളി​ച്ചു​ക​യ​റും, വള്ളി​പ​ന്ന മതി​ലു​ക​ളി​ലൂ​ടെ കയ​റു​ന്ന​തു​പോ​ലെ തൂലിക കട​ലാ​സ്സി​ലൂ​ടെ സഞ്ച​രി​ക്ക​ണം (Vincent Van Gogh സഹോ​ദ​ര​നു് അയച്ച കത്തു്. No. 95) ക്രൂ​ര​ത​യു​ടെ ലോ​ക​മാ​ണു് നോ​വ​ലിൽ. അതിൽ മറ്റു​ള്ള​വർ അറി​യാ​തെ സഞ്ച​രി​ക്കു​ന്ന മറ്റൊ​രു കഥ​യു​ണ്ടു് ഇതിൽ. യു​റേ​നിയ എന്നൊ​രു സു​ന്ദ​രി മു​പ്പ​തു വർഷം മു​മ്പു് ഡമ​നി​ക്കൽ റി​പ്പ​ബ്ളി​ക് വി​ട്ടു​പോ​യി. അവൾ നോ​വ​ലി​ന്റെ കഥ തു​ട​ങ്ങു​മ്പോൾ, രോ​ഗി​യാ​യി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന അച്ഛ​നെ കാണാൻ വരു​ന്നു. ലൈം​ഗി​ക​പീ​ഡ​ന​ത്തി​നു് നേ​ര​ത്തെ വി​ധേ​യ​യാ​യി​പ്പോയ അവ​ളു​ടെ ആത്മ​നി​വേ​ദ​നം നോ​വ​ലി​ന്റെ മർ​മ്മ​സ്പൃ​ക്കായ സം​ഭ​വ​മാ​ണു്. അശ്ലീ​ല​ത​യാർ​ന്ന സെ​ക്സി​ന്റെ സ്വ​ഭാ​വ​മ​റി​യ​ണ​മെ​ങ്കിൽ ഈ നോവൽ വാ​യി​ക്ക​ണം. രാ​ഷ്ട്ര​വ്യ​വ​ഹാ​ര​ത്തി​ന്റെ അധ​മ​ത​മ​മായ സ്ഥി​തി വി​ശേ​ഷം അറി​യ​ണ​മെ​ങ്കിൽ ഈ നോവൽ വാ​യി​ക്ക​ണം. കാ​വ്യാ​ത്മ​ക​മായ ഗു​രു​ത്വ​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി ഒരു നോവൽ വി​രാ​ജി​ക്കു​ന്ന​തു് കാ​ണ​ണ​മെ​ങ്കിൽ ഇതു വാ​യി​ക്ക​ണം. (The Feast of the Goat, Mario Vargas Llosa, Translated from the Spanish by Edith Grossman—Faber and Faber, £ 6.50).

പതി​ന്നാ​ലോ പതി​ന​ഞ്ചോ വയ​സ്സു​ള്ള​പ്പോൾ കെ​ട്ടു​വ​ള്ള​ത്തിൽ വൈ​ക്ക​ത്തു നി​ന്നു് കൊ​ല്ലം വരെ കാ​യ​ലി​ലൂ​ടെ സഞ്ച​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ഭാ​ഗ്യ​ക്കേ​ടു് എനി​ക്കു​ണ്ടാ​യി. ഏതോ കള്ളു​ഷാ​പ്പു​കാ​ര​ന്റെ കെ​ട്ടു​വ​ള്ളം കൊ​ല്ലം വരെ പോ​കു​ന്നു. അതിൽ കയ​റ്റി അയ​ച്ചു എന്നെ എക്സൈ​സ് ഇൻ​സ്പെ​ക്ട​റായ പി​താ​വു്. ബോ​ട്ടു​കൂ​ലി രണ്ടു​രൂപ അങ്ങ​നെ ലാ​ഭി​ച്ചു. ഈ ലോ​ക​ത്തു് ഞാൻ ഏറ്റ​വും വെ​റു​ക്കു​ന്ന​തു് ബാർബർ ഷോ​പ്പാ​ണു്. അവി​ട​ത്തെ സവി​ശേ​ഷ​മായ വാ​ട​യും കത്തി​രി ചലി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തിൽ നി​ന്നു​ണ്ടാ​കു​ന്ന ഒച്ച​യും ഷേവ് ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള കത്തി തോൽ​ത്തു​ണ്ടിൽ തി​രി​ച്ചും മറി​ച്ചും തേ​ക്കു​ന്ന​തിൽ നി​ന്നു ജനി​ക്കു​ന്ന ശബ്ദ​വും ലൈം​ഗി​ക​രോ​ഗം പി​ടി​ച്ച​വ​നെ പു​ത​പ്പി​ക്കു​ന്ന പു​ത​പ്പെ​ടു​ത്തു് ക്ഷു​ര​കൻ എന്നെ മൂ​ടു​ന്ന​തിൽ നി​ന്നു​ണ്ടാ​കു​ന്ന വെ​റു​പ്പും എനി​ക്കു് ആലോ​ചി​ക്കാൻ പോലും വയ്യ. ബാർബർ ഷോ​പ്പി​നെ​ക്കാൾ ഞാൻ വെ​റു​ക്കു​ന്ന​തു് കെ​ട്ടു​വ​ള്ള​ത്തി​ന്റെ ഉൾ​വ​ശ​മാ​ണു്. ഈർ​പ്പം, വൃ​ത്തി​കേ​ടു്, വള്ള​മൂ​ന്നു​ന്ന​വ​രു​ടെ സവി​ശേഷ ഭാഷ, ദു​സ്സ​ഹ​മായ വാട ഇവ​യൊ​ക്കെ എനി​ക്കു് ഇഴ​ജ​ന്തു​വി​നെ കണ്ടാ​ലു​ണ്ടാ​കു​ന്ന ജൂ​ഗു​പ്സ ഉള​വാ​ക്കും. കാ​ല​ത്തു് വള്ള​മൂ​ന്നു​ന്ന​വർ ചു​ട്ടെ​ടു​ക്കു​ന്ന ദോശ രണ്ടെ​ണ്ണം എനി​ക്കു തരും. കു​റ​ച്ചു കട്ടൻ​കാ​പ്പി​യും. കാ​യ​ലിൽ നി​ന്നു് പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന മീൻ തൊലി കള​യാ​തെ കു​ട​മ്പു​ളി ചേർ​ത്തു വള്ള​ക്കാർ വയ്ക്കും. അതു കഴി​ച്ചാൽ ചെ​റു​ക​ട​ല​ല്ല, വൻ​ക​ട​ലും വാ​യിൽ​ക്കൂ​ടെ പു​റ​ത്തേ​ക്കു പോരും. വള്ള​ക്കാ​ര​ന്മാർ പ്രാ​കി​ക്കൊ​ണ്ടു തരു​ന്ന ആ ഭക്ഷ​ണ​മൊ​ക്കെ എനി​ക്കു കഴി​ക്കേ​ണ്ടി വന്നു. ഞാൻ പി​താ​വി​നെ ദ്രോ​ഹി എന്നു പല തവണ ഉറ​ക്കെ വി​ളി​ച്ചു. എത്ര ദിവസം കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്ന​റി​യി​ല്ല, വള്ളം കൊ​ല്ലം ജെ​ട്ടി​യി​ല​ടു​ത്ത​പ്പോൾ വള്ള​ക്കാ​ര​ന്മാ​രോ​ടു യാ​ത്ര​പോ​ലും പറ​യാ​തെ ഞാൻ ബസ് സ്റ്റേ​യ്ഷ​നി​ലേ​ക്കു ഓടി. ഭാ​ഗ്യം കൊ​ണ്ടു് കൊ​ല്ല​ത്തു​നി​ന്നു് തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​രം വരെ എത്താ​നു​ള്ള ബസ് ചാർ​ജ്ജ് അമ്മ തന്നി​രു​ന്നു. എനി​ക്കു് പി​താ​വി​നോ​ടു വെ​റു​പ്പു തോ​ന്നി​യി​ല്ല. ഒരു എക്സൈ​സ് ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ മഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി​യെ​പ്പോ​ലെ പെ​രു​മാ​റ​ണ​മെ​ന്നു് ഞാൻ വി​ചാ​രി​ക്കു​മോ? വി​ചാ​രി​ച്ചാൽ ഞാ​ന​ല്ലേ ആന​മ​ണ്ടൻ?

പന്ത​ളം കെ. പി. രാ​മൻ​പി​ള്ള​യും ഇട​പ്പ​ള്ളി രാഘവൻ പിള്ള യും ചങ്ങ​മ്പുഴ കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള യും ഒരു​മി​ച്ചു​കൂ​ടി വർ​ത്ത​മാ​ന​ത്തിൽ രസി​ച്ചു ഇരി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. രാ​ഘ​വൻ​പി​ള്ള നേ​ര​മ്പോ​ക്കി​നു വേ​ണ്ടി പറ​ഞ്ഞു: “ചങ്ങ​മ്പു​ഴ​യ്ക്കു മനോ​ഹ​ര​ങ്ങ​ളായ പദ​ങ്ങ​ളൊ​ടു വലിയ കമ്പ​മാ​ണു്. കാശി കു​ളി​ക്ക​ട​വിൽ ഒരു മധു​ര​പ​ദ​മി​രി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നു് അറി​ഞ്ഞാൽ ചങ്ങ​മ്പുഴ അതെ​ടു​ത്തു കൊ​ണ്ടു​വ​രാൻ അങ്ങോ​ട്ടേ​യ്ക്കു പോകും.” ഇട​പ്പ​ള്ളി രാ​ഘ​വൻ​പി​ള്ള പറ​ഞ്ഞ​തു് സത്യ​മാ​ണു്. കേൾ​ക്കാ​നു​ള്ള സു​ഖ​ത്തെ​ക്ക​രു​തി എത്ര​യെ​ത്ര അർ​ത്ഥ​ര​ഹി​ത​ങ്ങ​ളായ വാ​ക്കു​ക​ളാ​ണു്—മധു​ര​പ​ദ​ങ്ങ​ളാ​ണു്—ചങ്ങ​മ്പുഴ പ്ര​യോ​ഗി​ച്ച​തു്! ഓരോ വ്യ​ക്തി​ക്കും സ്വ​ന്ത​മായ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​പ​ഥ​മു​ണ്ടു്. അതി​നോ​ടു യോ​ജി​ച്ച വാ​ക്കു​ക​ളേ അയാ​ളിൽ നി​ന്നു​ണ്ടാ​കൂ. മൂ​ന്നു​പേ​രും നല്ല കവികൾ. ഒരു കവി വേ​റൊ​രു കവിയെ പരി​ഹ​സി​ക്കു​ന്ന​തു് തനി​ക്കു വശ​മു​ള്ള ഭാ​ഷ​യി​ലൂ​ടെ. ഞാൻ തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ സയൻസ് കോ​ളേ​ജിൽ പഠി​ക്കു​ന്ന കാ​ല​ത്തു് കെ​മി​സ്ത്രി ക്ലാ​സ്സിൽ ഒരു കൃ​ഷ്ണൻ​കു​ട്ടി​നാ​യ​രും പി​ല്ക്കാ​ല​ത്തു് ചീഫ് സെ​ക്ര​ട്ട​റി​യായ എസ്. അന്ത​കൃ​ഷ്ണ​നും അടു​ത്ത​ടു​ത്തു് ഇരി​ക്കും. സാറ് കെ​മി​ക്കൽ റി​യാക്‍ഷൻ പഠി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​രി​ക്കും. H + O −→ H O എന്നു പറ​ഞ്ഞു് വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം നട​ത്തു​മ്പോൾ ഞങ്ങൾ മൂ​ന്നു​പേ​രും മറ്റു കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു് സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രി​ക്കും. അപ്പോൾ സാറ് “എന്താ​ണു് മൂ​ന്നു​പേർ​ക്കും കെ​മി​ക്കൽ ബോ​ണ്ട് ? ” എന്നു ചോ​ദി​ക്കും. നേരെ മറി​ച്ചു് ഫി​സി​ക്സ് അധ്യാ​പ​കൻ “What is the force acting on you?” എന്നാ​വും ചോ​ദി​ക്കുക. സാ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ തൽ​പ​ര​നായ എനി​ക്കു സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും പ്ര​കൃ​തി​ദൃ​ശ്യ​ങ്ങ​ളി​ലാ​വും കൌ​തു​കം. അതു​കൊ​ണ്ടു് അലൈ​നിൽ നി​ന്നു കൂ​ട്ടു​കാ​രോ​ടൊ​രു​മി​ച്ചു് ആബു​ദാ​ബി​യി​ലേ​ക്കു ഞാൻ പോ​യ​പ്പോൾ മണൽ​ക്കാ​ട്ടിൽ ഒട്ട​കം നീ​ങ്ങു​ന്ന​തു കണ്ടു് ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് കവി George Sandys-​നോടൊപ്പം What a majestic ship of the desert എ​ന്നു ഞാൻ പറ​ഞ്ഞു പോയി (Camels. There are ships of Arabia, their seas are the desert—George Sandys). എനി​ക്കു പകരം ജന്തു​ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​നാ​ണു് ഒട്ട​ക​ത്തെ കണ്ട​തെ​ങ്കിൽ Camelus dromedarius എന്നു പറ​ഞ്ഞേ​നേ. അതി​സു​ന്ദ​ര​മാ​യി ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് ഗദ്യ​മെ​ഴു​തു​ന്ന ഈ. വി. ലൂ​കാ​സി ന്റെ ‘ഫെലോ ട്രാ​വ​ലർ’ എന്ന പ്ര​ബ​ന്ധം വാ​യി​ച്ച ഓർ​മ്മ​യു​ണ്ടെ​നി​ക്കു്. 1939-ൽ ഞാൻ വാ​യി​ച്ച ആ ‘എസേ’യിൽ എല്ലാ ആപ്പീ​സു​ക​ളി​ലും നി​ന്നു് യാത്ര തു​ട​രു​ന്ന തീ​വ​ണ്ടി​യെ infinitely leisurely train എന്നു വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു് (ഓർമ്മ). അങ്ങ​നെ​യു​ള്ള കാ​റി​ലോ തീ​വ​ണ്ടി​യി​ലോ എനി​ക്കു സഞ്ച​രി​ക്കേ​ണ്ടി വന്നാൽ ഇതു തന്നെ​യാ​ണു് ‘ഇറ്റേ​ണി​റ്റി’ (നി​ത്യത) എന്നു് ഞാൻ പറയും. പക്ഷേ, അലൈ​നിൽ നി​ന്നു് ആബു​ദാ​ബി​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള യാത്ര പറ​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു​പാ​ടു് ദൂ​ര​മു​ണ്ടു് ആബു​ദാ​ബി​യി​ലേ​ക്കു്. അതു​കൊ​ണ്ടു ഒരു ചേ​ത​വു​മി​ല്ല. മണി​ക്കൂ​റിൽ കു​റ​ഞ്ഞ​തു് നൂ​റു​മൈൽ വേ​ഗ​ത്തിൽ കാറിൽ സഞ്ച​രി​ച്ച ഞങ്ങൾ ഹ്ര​സ്വ​സ​മ​യം കൊ​ണ്ടു് ആ നഗ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തി.

ഈ വേഗം എനി​ക്കു് അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ത്ത​രു​ന്നു. ടി. എൻ. ഗോ​പ​കു​മാർ മല​യാ​ളം വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ “ഗു​ജ​റാ​ത്തു് 2002” എന്ന കഥ. കാ​റി​ന്റെ വേ​ഗ​ത്തെ​യും അതി​ശ​യി​ക്കു​ന്ന വേ​ഗ​മു​ണ്ടു് ഇതി​ന്റെ ആഖ്യാ​ന​ത്തി​നു്. ഗു​ജ​റാ​ത്തിൽ കലാ​പ​മു​ണ്ടാ​യ​പ്പോൾ ഒരു പെൺ​കു​ട്ടി ബലാ​സം​ഗം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു. പലരും ചേർ​ന്നാ​ണു് ആ കൃ​ത്യം നട​ത്തി​യ​തു്. തീ​വ​ണ്ടി​യിൽ കയറിയ അവൾ റ്റി​ക്ക​റ്റി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കാ​ണ്ടാ​വ​ണം അതിൽ നി​ന്നു ഗള​ഹ​സ്തം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു. പി​ന്നീ​ടു് നമ്മൾ അവ​ളെ​ക്കാ​ണു​ന്ന​തു് ഒരു പൊ​ലി​സ് സ്റ്റേ​ഷ​നി​ലാ​ണു്. ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ അവ​ളോ​ടു കാ​ര്യ​ങ്ങൾ എല്ലാം ചോ​ദി​ച്ചു മന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​ട്ടു് അവളെ ആശു​പ​ത്രി​യിൽ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. തയ്യ​ലു​ക​ളി​ട്ടു. അന്നു​രാ​ത്രി ഇൻ​സ്പെ​ക്ടർ ജോലി രാ​ജി​വ​യ്ക്കു​വാൻ തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു. നേരം വെ​ളു​ത്ത​പ്പോൾ തീ​രു​മാ​നം മാ​റ്റി, ജോ​ലി​ക്കു പോയി. ആഖ്യാ​ന​ത്തി​ന്റെ വേഗം കൊ​ണ്ടു് കഥാ​കാ​രൻ ബലാ​ത്സം​ഗ​ത്തി​ന്റെ ക്രൂ​ര​ത​യും യു​വ​തി​യു​ടെ ദയ​നീ​യ​ത​യും അഭി​വ്യ​ഞ്ജി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, പി​രി​മു​റു​ക്കം അനു​വാ​ച​ക​നെ​ക്കൊ​ണ്ടു് അനു​ഭ​വി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും വി​ഷ​യ​ത്തി​ന്റെ സർ​വ്വ​സാ​ധാ​ര​ണ​ത്വം കഥ​യ്ക്കു ഒറി​ജി​നാ​ലി​റ്റി നല്കു​ന്നി​ല്ല. പ്ര​ധാന കഥാ​പാ​ത്ര​ത്തി​ന്റെ മാ​ന​സി​ക​സ്ഥി​തി​ക്കു് അനു​രൂ​പ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല കഥ​യു​ടെ പര്യ​വ​സാ​നം. തയ്യ​ലു​ക​ളി​ട്ടു് അവൾ കു​റെ​ദി​വ​സം ആശു​പ​ത്രി​യിൽ കി​ട​ക്കു​മാ​യി​രി​ക്കും. ഡോ​ക്ടർ ഒരു ദിവസം അവളെ ഡി​സ്ചാർ​ജ്ജ് ചെ​യ്യു​മാ​യി​രി​ക്കും. അവൾ വള​രെ​ക്കാ​ലം ആശു​പ​ത്രി​യിൽ കി​ട​ന്നാ​ലും ഉടനെ ഡി​സ്ചാർ​ജ്ജ് വാ​ങ്ങി​പ്പോ​യാ​ലും വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​നു് ഒന്നു​മി​ല്ല. അതു​പോ​ലെ​യാ​ണു് കഥ​യു​ടെ പര്യ​വ​സാ​നം അലൈ​നിൽ നി​ന്നു് വേ​ഗ​ത്തിൽ പോ​യ​തു് ആബു​ദാ​ബി​യിൽ എത്താ​നാ​ണു്. ഇക്ക​ഥ​യു​ടെ വേഗം ഒരു പ്ര​യോ​ജ​ന​വും ചെ​യ്യു​ന്നി​ല്ല. ശൂ​ന്യ​സ്ഥ​ല​ത്തു് ചെ​ന്നു​നി​ല്ക്കു​ന്നു വാ​യ​ന​ക്കാ​രൻ. മണൽ​ക്കാ​ട്ടി​ലൂ​ടെ യാ​ത്ര​ചെ​യ്ത​പ്പോൾ അതി​ന്റെ മധ്യ​ത്തിൽ ഒരു ഷെഡ് കണ്ടു. ചാ​യ​ക്കട. കയറി. ഉട​മ​സ്ഥ​നോ​ടു് ഞാൻ ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ പറ​ഞ്ഞു: “Please let me have a cup of tea”. ഉടനെ അയാൾ “കൃ​ഷ്ണൻ​നാ​യർ സാറേ, എന്നോ​ടെ​ന്തി​നു് സാ​യ്പി​ന്റെ ഭാഷ. സാ​റി​നെ ഞാൻ അറി​യി​ല്ലേ?” എന്നു് ചോ​ദി​ച്ചു. അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യ​തു് കണ്ടാൽ അത്ഭു​ത​മു​ണ്ടാ​കും. ഒട്ട​ക​വും മണൽ​ക്കാ​ടും ചാ​യ​ക്ക​ട​യും മല​യാ​ള​മ​റി​യാ​വു​ന്ന ഉട​മ​സ്ഥ​നും എല്ലാം അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​ങ്ങൾ. ഇതു​പോ​ലെ അപ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യവ കഥ​ക​ളിൽ നി​ന്നു​ണ്ടാ​വ​ണം. അല്ലെ​ങ്കിൽ അവ കഥ​ക​ള​ല്ല. ഗോ​പ​കു​മാ​റി​ന്റെ രചന സാ​ഹി​ത്യ​മ​ല്ല.

ഫ്രേ​യാ സ്റ്റാർ​ക്കി ന്റെ (Freya Stark) യാ​ത്രാ​വി​വ​ര​ണ​ങ്ങ​ളും ആത്മ​ക​ഥ​യും നി​സ്തു​ല​ങ്ങ​ളാ​ണു്. അവ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​വർ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ഭംഗി സമ്പൂർ​ണ്ണ​മാ​യി കണ്ട​വ​ര​ല്ല. നാലു ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി പ്ര​സി​ദ്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ അവ​രു​ടെ ആത്മ​ക​ഥ​യിൽ ഇങ്ങ​നെ​യൊ​രു പ്ര​സ്താ​വം:

ബേ​നേ​ദേ​താ ക്രോ​ചെ (Benedetto Croce 1866–1952) എന്ന വി​ശ്വ​വി​ഖ്യാ​ത​നായ തത്ത്വ​ചി​ന്ത​കൻ പറ​ഞ്ഞു: ഫാ​സി​സ്റ്റു​കൾ​ക്കു സത്യ​സ​ന്ധ​രും ബു​ദ്ധി​യു​ള്ള​വ​രു​മാ​യി​രി​ക്കാൻ സാ​ദ്ധ്യ​മ​ല്ല. ഫാ​സി​സ്റ്റ് സത്യ​സ​ന്ധ​നാ​ണെ​ങ്കിൽ ബു​ദ്ധി​മാ​നാ​യി​രി​ക്കി​ല്ല. അയാൾ ബു​ദ്ധി​മാ​നാ​ണെ​ങ്കിൽ സത്യ​സ​ന്ധ​ന​ല്ല. അയാൾ ബു​ദ്ധി​മാ​നും സത്യ​സ​ന്ധ​നു​മാ​ണെ​ങ്കിൽ ഫാ​സ്സി​സ്റ്റ​ല്ല. ഈ പ്ര​സ്താ​വ​ത്തിൽ ധി​ഷ​ണാ​ശ​ക്തി​യു​ണ്ടു് (intellect). അതി​നോ​ടു ചേർ​ന്ന വി​ശു​ദ്ധി​യും. എന്നാൽ ഇനി​പ്പ​റ​യു​ന്ന സം​ഭ​വ​ത്തിൽ ധി​ഷ​ണാ​വി​ലാ​സ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും വി​ശു​ദ്ധി​യി​ല്ല. വി​ഖ്യാ​ത​നായ ഒരു വ്യ​ക്തി​യോ​ടു​കൂ​ടി ഞാൻ വട​ക്കൊ​രു സമ്മേ​ള​ന​ത്തി​നു പോയി. ആ വ്യ​ക്തി​യെ അല്പ​മെ​ങ്കി​ലും നീ​ര​സ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യാൽ അതു ചെ​യ്യു​ന്ന ആളിനെ അദ്ദേ​ഹം കൊ​ല്ലാ​ക്കൊല ചെ​യ്തു​ക​ള​യും. നീ​ര​സ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ പ്ര​ശം​സ​യു​ടെ മട്ടിൽ എന്തെ​ങ്കി​ലും പറ​യു​ക​യേ​യു​ള്ളു. സമ്മേ​ള​ന​ത്തി​ന്റെ സ്വാ​ഗത പ്ര​ഭാ​ഷ​കൻ എങ്ങ​നെ​യോ നാ​ട്ടു​കാ​രു​ടെ തല്ലു് മേ​ടി​ച്ചു. സ്വാ​ഗ​ത​മാ​ശം​സി​ക്കു​ന്ന വേ​ള​യിൽ അയാൾ ഞാൻ പറഞ്ഞ വ്യ​ക്തി​യെ അല്പ​മൊ​ന്നു നോ​വി​ച്ചു. ആ പ്ര​ഭാ​ഷ​കൻ സം​സ്കൃ​ത​ത്തി​ലെ തതു് ശബ്ദ​ത്തെ തൽ എന്നാ​ക്കി​പ്പ​റ​ഞ്ഞു. ഒരി​ക്ക​ല​ല്ല പല തവണ അതു​ണ്ടാ​യി. ഉപ​സം​ഹാ​ര​പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നു് ഞാൻ പറഞ്ഞ വ്യ​ക്തി എഴു​ന്നേ​റ്റു. കൃ​ഷ്ണ​പി​ള്ള തതു് ശബ്ദ​ത്തെ തൽ എന്നാ​ക്കി​യ​തു് നി​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ കേ​ട്ടി​രി​ക്കു​മ​ല്ലോ. അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു് ഈ തല്ലു് എവി​ടെ​നി​ന്നു് കി​ട്ടി​യെ​ന്ന​തു എനി​ക്ക​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ. സദ​സ്സി​ന്റെ കര​ഘോ​ഷം. പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി. സ്വാ​ഗ​ത​പ്ര​ഭാ​ഷ​കൻ ബോധം കെ​ട്ടി​ല്ല എന്നേ​യു​ള്ളു. ഇവിടെ പ്ര​ത്യുൽ​പ്പ​ന്ന​മ​തി​ത്വ​മു​ണ്ടു്. പക്ഷേ, വി​ശു​ദ്ധി​യി​ല്ല. പ്ര​ത്യുൽ​പ്പ​ന്ന​മ​തി​ത്വം വി​ശു​ദ്ധി​യോ​ടു കലർ​ന്നു വന്നാ​ലേ നല്ല​യാ​ളു​ക​ളു​ടെ ആദരം നേടൂ.

ഭൂ​മി​യി​ലെ അവസാന ദി​വ​സ​ത്തെ Last Judgement day എന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്നു. ആ ദി​വ​സ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു് വി​ശു​ദ്ധ നബി​യോ​ടു ചില മു​സ്ലീ​ങ്ങൾ ചോ​ദി​ച്ച​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഫ്രേ​യാ സ്റ്റാർ​ക്ക് ആത്മ​ക​ഥ​യിൽ പറ​യു​ന്നു​ണ്ടു്. Day of judgement അടു​ത്തോ എന്നു് അങ്ങ​നെ അറി​യാ​മെ​ന്നു് അവർ പ്ര​വാ​ച​ക​നോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു. “By the fact that the reins of government are in the hands of the lowest of the low” എന്നാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മറു​പ​ടി. ഈ പ്ര​സ്താ​വ​ത്തെ അവ​ലം​ബി​ച്ചു് നമു​ക്കു അസ​ന്ദി​ഗ്ദ്ധ​മാ​യി പറയാം ഇന്ത്യ​യി​ലെ പല സ്റ്റെ​യ്റ്റു​ക​ളി​ലും Day of Judgement വരാ​റാ​യി​യെ​ന്നു്.

ഒർടേഗ ഈ ഗാ​സ​റ്റി ന്റെ Dehumanization of Art എന്ന പ്ര​ബ​ന്ധം ഓർ​മ്മ​യി​ലെ​ത്തു​ന്നു. ജന്ന​ലി​ലെ കണ്ണാ​ടി​യി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കി​യാൽ തൊ​ട്ട​പ്പു​റ​ത്തു​ള്ള പൂ​ന്തോ​ട്ടം കാണാം. കണ്ണി​ലെ ലെൻ​സി​നു് ഒര​ഡ്ജ​സ്റ്റ്മെ​ന്റ് വരു​ത്തി​യാൽ ജന്ന​ലി​ലെ കണ്ണാ​ടി മാ​ത്ര​മേ കാണൂ. അതു​പോ​ലെ ഏതു് കലാ​സൃ​ഷ്ടി​യും ആസ്വ​ദി​ക്കാം ആസ്വ​ദി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാം. അഭി​രു​ചി​യെ​ന്ന ലെൻ​സി​ന്റെ അഡ്ജ​സ്റ്റ്മെ​ന്റി​നെ ആശ്ര​യി​ച്ചി​രി​ക്കും അതു്. എന്നാൽ അല്പം വി​ഭി​ന്ന​മാ​യി പറ​യു​ന്നു ഒസ്കർ വൈൽഡ്. നല്ല ഗദ്യം ജന്ന​ലി​ലെ കണ്ണാ​ടി​പോ​ലെ​യാ​ണു്. അതി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കി​യാൽ സത്യം മാ​ത്രം കാണാം. സത്യ​മ​ല്ലാ​തെ വേ​റൊ​ന്നും കാ​ണു​ക​യു​മി​ല്ല. ഏതു് സം​‌​വി​ധാ​നം നേ​ത്ര​കാ​ച​ത്തി​നു് വരു​ത്തി​യാ​ലും ശോഭാ വാ​ര്യർ ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യി​ലെ​ഴു​തിയ ‘ചി​ത്ര​ശ​ല​ഭം’ എന്ന​തു് കഥ​യു​മ​ല്ല, സാ​ഹി​ത്യ​വു​മ​ല്ല. നല്ല ഗദ്യം പോ​ലു​മ​ല്ല. സുൽഫി എന്നൊ​രു പെ​ണ്ണി​നെ​യും അവ​ളു​ടെ കമല മു​ത്ത​ശ്ശി​യെ​യും കഥയിൽ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​ട്ടു് കൃ​ത്രി​മ​മാ​യി എന്തോ പറ​യു​ന്നു ശോഭാ വാ​ര്യർ. തന്നെ അഭി​സം​ബോ​ധന ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടു് പെ​ണ്ണു് പ്ര​സ്താ​വി​ക്കു​ന്നു. താൻ ചി​ത്ര​ശ​ല​ഭ​മാ​ണെ​ന്നു്. ദുർ​ഗ്ര​ഹ​ത​യേ​റിയ രചന. അർ​ത്ഥ​ര​ഹി​ത​മായ രച​ന​യെ​ന്നും പറയാം.

വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു​മുൻ​പ് മാ​ധ​വി​ക്കു​ട്ടി എന്നോ​ടു ചോ​ദി​ച്ചു ശോ​ഭ​യു​ടെ കഥ​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു് പ്ര​തി​കൂ​ല​മാ​യി എഴു​തു​ന്ന​തെ​ന്തി​നെ​ന്നു്. ശ്രീ​മ​തി​യോ​ടു​ള്ള ബഹു​മാ​നം കൊ​ണ്ടു് ഞാൻ ഒരു വാ​ക്യം പോലും മറു​പ​ടി​യാ​യി പറ​ഞ്ഞി​ല്ല. മാ​ധ​വി​ക്കു​ട്ടി ശോഭാ വാ​രി​യ​രു​ടെ ഈ രച​നാ​വൈ​രൂ​പ്യ​ത്തിൽ ഒന്നു കണ്ണോ​ടി​ക്ക​ട്ടെ. ഇതെ​ഴു​തു​ന്ന ആൾ എന്തി​നു് പ്ര​തി​കൂ​ല​മാ​യി എഴു​തു​ന്നു​വെ​ന്ന സത്യം മന​സ്സി​ലാ​ക്കാം.

തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തു് ചിലർ വീ​ടു​കൾ നിർ​മ്മി​ച്ചു് ജന്ന​ലു​ക​ളിൽ കണ്ണാ​ടി​യി​ടും. വീ​ട്ടി​ന​ക​ത്തു നി​ന്നു നോ​ക്കി​യാൽ വീ​ട്ടി​നു് പു​റ​ത്തു​ള്ള​വ​യെ​ല്ലാം സ്പ​ഷ്ട​മാ​യി കാണാം. പു​റ​ത്തു​ള്ള​വർ​ക്കു് ആ ജന്നൽ ക്ക​ണ്ണാ​ടി​യി​ലൂ​ടെ വീ​ട്ടി​ന​ക​ത്തു​ള്ള​തൊ​ന്നും കാണാൻ പറ്റി​ല്ല. അതു​പോ​ലെ ശോഭാ വാ​രി​യർ ഞാൻ ഈ രച​ന​കൊ​ണ്ടു് ഇതാ​ണു​ദ്ദേ​ശി​ച്ച​തെ​ന്നു് പറ​യു​മാ​യി​രി​ക്കും. പക്ഷേ, കണ്ണാ​ടി​യു​ടെ അർ​ദ്ധ​സു​താ​ര്യാ​വ​സ്ഥ​കൊ​ണ്ടു് അനു​വാ​ച​കർ​ക്കു് ഒന്നും കാണാൻ കഴി​യു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നു നമു​ക്കു് പറ​യാ​നേ പറ്റൂ.

ഒന്നി​ലും ക്ഷോ​ഭി​ക്കാ​ത്ത ആളാ​ണു് ഡോ​ക്ടർ കെ. എം. ജോർ​ജ്ജ്. അദ്ദേ​ഹം വി​മർ​ശി​ക്കു​മ്പോ​ഴും സം​സ്കാ​ര​ഭ​ദ്ര​മായ ഭാഷയേ പ്ര​യോ​ഗി​ക്കു. വർ​ഷ​ങ്ങൾ​ക്കു​മുൻ​പു് അദ്ദേ​ഹം, വി​ഷ്ണു​നാ​രാ​യ​ണൻ നമ്പൂ​തി​രി, വേറെ ചിലർ ഇവ​രോ​ടു ഒരു​മി​ച്ചു് ഞാൻ വെ​ട്ടൂർ രാ​മൻ​നാ​യ​രു​ടെ അഭ്യർ​ത്ഥ​ന​യ​നു​സ​രി​ച്ചു് പാ​ലാ​യിൽ ഒരു വാ​യ​ശാ​ല​യു​ടെ വാർ​ഷി​കാ​ഘോ​ഷ​ത്തി​നു പോയി. തി​രി​ച്ചു പോ​രു​മ്പോൾ കൊ​ട്ടാ​ര​ക്ക​ര​യിൽ ചായ കു​ടി​ക്കാ​നി​റ​ങ്ങി. വീ​ണ്ടും കാറിൽ കയ​റി​യ​പ്പോൾ പി​റ​കി​ല​ത്തെ സീ​റ്റി​ലി​രു​ന്ന ഞങ്ങൾ​ക്കു ഞെ​രു​ക്കം. കെ. എം. ജോർ​ജ്ജ് മന്ദ​സ്മി​ത​ത്തോ​ടു​കൂ​ടി​പ്പ​റ​ഞ്ഞു. ചായ കു​ടി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം നമ്മു​ടെ കൃ​ഷ്ണൻ നാ​യർ​ക്കു ലേശം വണ്ണം കൂ​ടി​യെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. ഞാൻ ഒതു​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു. ഇതാ​ണു് കെ. എം. ജോർ​ജ്ജി​ന്റെ രീ​തി​യും സം​ഭാ​ഷ​ണ​വും.