1920-ൽ ജെർമൻ തത്വ​ചി​ന്ത​ക​നും നി​യ​മ​വി​ശാ​ര​ദ​നും ആയ കാൾ സ്മി​ത്തു് അവ​ത​രി​പ്പി​ച്ച സി​ദ്ധാ​ന്തം. അടി​യ​ന്തി​രാ​വ​സ്ഥ​യോ​ടു് സദൃശം. പൊ​തു​ന​ന്മ​യു​ടെ പേരിൽ നിയമ വാ​ഴ്ച​യെ അതി​വർ​ത്തി​ക്കു​വാ​നു​ള്ള പര​മാ​ധി​കാ​രി​യു​ടെ അധി​കാ​ര​ത്തെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ജോർ​ജ്ജോ അഗം​ബെ​ന്റെ State of Exception എന്ന ഗ്ര​ന്ഥം ഒരു അടി​യ​ന്തി​രാ​വ​സ്ഥ​യിൽ അല്ലെ​ങ്കിൽ പ്ര​തി​സ​ന്ധി അവ​സ്ഥ​യിൽ നി​യ​മ​ങ്ങ​ളു​ടെ നിർ​ത്തി​വ​യ്ക്കൽ ഒരു ദീർ​ഘ​കാല അവ​സ്ഥ​യാ​യി എങ്ങ​നെ മാ​റാ​മെ​ന്നു് പരി​ശോ​ധി​ക്കു​ന്നു.

നി​യ​മ​ങ്ങൾ നിർ​ത്തി​വ​യ്ക്കു​ന്ന അപ​വാ​ദ​നി​ല​യ്ക്കു​മ​പ്പു​റം ഭര​ണ​കൂ​ട​ങ്ങൾ നി​യ​മാ​തീ​ത​മായ അധി​കാ​രം കയ്യ​ട​ക്കു​ന്ന അവസ്ഥ, പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും ഒരു അതീ​ത​ശ​ക്തി​യാ​യി മാ​റു​ന്ന അവസ്ഥ. ഇത്ത​ര​മൊ​രു അവ​സ്ഥ​യി​ലെ​ത്തു​ന്ന ഭര​ണ​കൂ​ട​ങ്ങ​ളെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​വാൻ ഈ ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​രൻ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന പദം.

ഭര​ണ​ഘ​ട​നാ​തീ​ത​മായ അധി​കാ​രം പര​മ​മായ അധി​കാര പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ലെ​ത്തു​ന്ന അവ​സ്ഥ​യെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​വാൻ ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​രൻ ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന പദം.

കനേ​ഡി​യൻ എഴു​ത്തു​കാ​രി​യും ആക്റ്റി​വി​സ്റ്റു​മായ നവോമി ക്ലീ​നി​ന്റെ The Shock Doctrine: The Rise of Disaster Capitalism (2007) എന്ന ഗ്ര​ന്ഥം ദേശീയ ദു​ര​ന്ത​ങ്ങ​ളെ മു​ത​ലാ​ളി​ത്ത നി​ക്ഷേ​പ​ത്തി​നും ലാ​ഭ​ത്തി​നും​വേ​ണ്ടി ചൂഷണം ചെ​യ്യു​വാ​നു​ള്ള അവ​സ​ര​ങ്ങ​ളാ​ക്കി കോർ​പ്പ​റേ​റ്റു​ക​ളും അവ​രു​ടെ ഹി​താ​നു​വർ​ത്തി​ക​ളായ ഭര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളും മാ​റ്റു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ എന്നു് വി​വ​രി​ക്കു​ന്നു. പ്ര​കൃ​തി ക്ഷോ​ഭ​ങ്ങൾ, യു​ദ്ധ​ങ്ങൾ തു​ട​ങ്ങിയ പ്ര​തി​സ​ന്ധി​കൾ പൗ​ര​ന്മാ​രിൽ ഏല്പി​ക്കു​ന്ന ആഘാ​ത​ങ്ങൾ, പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കു​വാ​നും സജീ​വ​മാ​യി പ്ര​തി​ക​രി​ക്കു​വാ​നു​മു​ള്ള അവ​രു​ടെ കഴി​വി​നെ ഹനി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നു് മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്ന നവ​മു​ത​ലാ​ളി​ത്തം, ഇത്ത​രം ഘട്ട​ത്തിൽ തങ്ങൾ​ക്കാ​ദാ​യ​ക​ര​മായ നയ​ങ്ങൾ, പദ്ധ​തി​കൾ, ജന​ഹി​ത​ത്തെ അവ​ഗ​ണി​ച്ചു് കൊ​ണ്ടു് ഒരു ആഘാത ചി​കിൽസ എന്ന മട്ടിൽ നട​പ്പാ​ക്കു​ന്ന​തി​നെ ആഘാത സി​ദ്ധാ​ന്തം (shock doctrine) എന്നു് നവോമി ക്ലീൻ വി​ളി​ക്കു​ന്നു.

നീ​ത്ചെ​യു​ടെ തത്വ​ചി​ന്ത​യു​ടെ കാതൽ. ചാ​ക്രി​ക​മായ ആവർ​ത്ത​ന​ത്തെ, സ്വ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ, ഉണ്മ (being) യുടെ, ആവർ​ത്ത​ന​ത്തെ​യ​ല്ല, ഇതു് സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്ന ദെ​ല്യൂ​സി​ന്റെ വി​ഖ്യാ​ത​മായ നി​രീ​ക്ഷ​ണം ഈ സങ്ക​ല്പ​ന​ത്തി​ന്റെ വി​പ്ല​വ​ക​ര​മായ സാം​ഗ​ത്യ​ത്തെ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. ഉള്ള ഒന്നി​ന്റെ, ‘സമ​ത്തി​ന്റെ, സ്വ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ, തി​രി​ച്ചു​വ​ര​വ​ല്ല വ്യ​ത്യ​സ്ത​ത​യു​ടെ തി​രി​ച്ചു​വ​ര​വാ​ണ​തു്.’ സമാ​വർ​ത്ത​ന​മ​ല്ല വ്യ​തി​രാ​വർ​ത്ത​നം. ഉണ്മ​യ​ല്ല തി​രി​ച്ചു വരു​ന്ന​തു് മറി​ച്ചു് (ആയി​ത്തീ​ര​ലി​നെ (becoming) പ്ര​തി​ജ്ഞാ​പ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന വിധം) തി​രി​ച്ചു​വ​ര​വാ​ണു് ഉണ്മ​യെ രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ന്ന​തു്.

ശു​ദ്ധ​മായ ആയി​ത്തീ​ര​ലാ​ണു് ‘ശാ​ശ്വ​ത​മായ ആവർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ’ ത്തി​ന്റെ അടി​ത്തറ എന്നു് ദെ​ല്യൂ​സ്. ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ ഉണ്മ (being)യാണു് ശാ​ശ്വ​താ​വർ​ത്ത​നം. ആയി​ത്തീ​രു​ന്ന ഒന്നി​ന്റെ ഉൺമ എന്നു് പറ​യു​ന്ന​തു് തി​രി​ച്ചു വര​വാ​ണു്. അതു് കൊ​ണ്ടു് ശാ​ശ്വ​താ​വർ​ത്ത​നം എന്ന സങ്ക​ല്പ​ന​ത്തെ ഒരു സം​ശ്ലേ​ഷ​ണ​മാ​യി (synthethesis) വേണം കാണാൻ: കാ​ല​വും അതി​ന്റെ മാ​ന​ങ്ങ​ളും തമ്മി​ലു​ള്ള സം​ശ്ലേ​ഷ​ണം, വൈ​വി​ദ്ധ്യ​വും അതി​ന്റെ പു​ന​രു​ല്പാ​ദ​ന​വും, ആയി​ത്തീ​ര​ലും ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ലൂ​ടെ പ്ര​തി​ജ്ഞാ​പി​ത​മാ​കു​ന്ന ഉണ്മ​യും, തമ്മി​ലു​ള്ള സം​ശ്ലേ​ഷ​ണം. ഇരട്ട പ്ര​തി​ജ്ഞാ​പ​ന​ത്തി​ന്റെ സം​ശ്ലേ​ഷ​ണം. (Deleuze, Nietzche and Philosophy, Continuum, Newyork, 2007, 44–45.)

ശാ​ശ്വ​താ​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ മറ്റൊ​രു വശം നൈ​തി​ക​വും തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ല​ധി​ഷ്ഠി​ത​വു​മായ ചി​ന്ത​യാ​ണെ​ന്നു് ദെ​ല്യു​സ്. ഒരു ചി​ന്ത​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ശാ​ശ്വ​താ​വർ​ത്ത​നം ഇഛ​യ്ക്കു് ഒരു പ്രാ​യോ​ഗിക നിയമം നൽ​കു​ന്നു. ഒരു നൈതിക ചി​ന്ത​യെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ശാ​ശ്വ​താ​വർ​ത്ത​നം ഒരു പ്രാ​യോ​ഗിക സം​ശ്ലേ​ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ പുതിയ അവ​ത​ര​ണം ആണു്: “എന്തി​ഛി​ച്ചാ​ലും അതി​ന്റെ ശാ​ശ്വ​ത​മായ ആവർ​ത്ത​നം ഇഛി​ക്കു​ന്ന​വി​ധം ഇഛി​ക്കുക”. എന്തി​ഛി​ക്കു​മ്പോ​ഴും തു​ട​ക്ക​ത്തിൽ സ്വയം ചോ​ദി​ക്കുക: അന​ന്ത​മായ തവ​ണ​ക​ളിൽ അതു് ചെ​യ്യു​മെ​ന്നു് ഉറ​പ്പാ​ണോ എന്നു് (Nietzsche, “The Will to Power”). ശാ​ശ്വ​താ​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ ചി​ന്ത​യാ​ണു് തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു് നട​ത്തു​ന്ന​തു്. ഇഛി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തോ അതു് സമ​ഗ്ര​മാ​യി ഇഛി​ക്കുക എന്ന​താ​ണ​തു്. ശാ​ശ്വ​താ​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ ഇഛ ഇഛി​ക്ക​ലിൽ നി​ന്നു് ശാ​ശ്വ​ത​മായ ആവർ​ത്ത​ന​ത്തി​നു വെ​ളി​യിൽ നിൽ​ക്കു​ന്ന​തെ​ല്ലാം തന്നെ നീ​ക്കി​ക്ക​ള​യു​ന്നു. ഇഛി​ക്ക​ലി​നെ സൃ​ഷ്ടി​ക്ക​ലാ​യി അതു് മാ​റ്റു​ന്നു. ഇഛി​ക്കൽ=സൃ​ഷ്ടി​ക്കൽ എന്ന സമ​വാ​ക്യ​മാ​ണു് അതു് ഉയർ​ത്തു​ന്ന​തു് (Deleuze, Nietzsche and Philosophy, 63–64).

ബറൂച് സ്പി​നോ​സ​യു​ടെ തത്വ​ചി​ന്ത​യിൽ വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടും ശാ​രീ​രി​കാ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളോ​ടും ബന്ധ​പ്പെ​ട്ടു​ണ്ടാ​കു​ന്ന ശാ​രീ​രി​ക​വും മാ​ന​സി​ക​വു​മായ നി​ല​യെ​ന്ന അർ​ത്ഥ​ത്തിൽ പ്ര​യോ​ഗി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന സങ്ക​ല്പ​ന​മാ​ണു് ഭാ​വ​ശ​ക്തി. ഹെൻറി ബെർ​ഗ്സൺ, ദെ​ല്യൂ​സ്, ഗൊ​ത്താ​രി എന്നി​വർ ഈ സങ്ക​ല്പ​ന​ത്തെ വി​പു​ല​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. ഒരു വൈ​യ​ക്തിക വി​കാ​രം എന്ന​ല്ല ബാ​ധി​യ്കു​വാ​നും ബാ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​വാ​നും ഉള്ള കഴി​വെ​ന്നാ​ണു് ദെ​ല്യൂ​സ് ഭാ​വ​ശ​ക്തി​യെ നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഒരു അനു​ഭ​വ​നി​ല​യിൽ നി​ന്നു് മറ്റൊ​രു അനു​ഭ​വ​നി​ല​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള പ്ര​യാ​ണ​ത്തോ​ടു് ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട​തും പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​വാ​നു​ള്ള ഒരു ശരീ​ര​ത്തി​ന്റെ കഴി​വി​ലു​ണ്ടാ​കു​ന്ന ഏറ്റ​ക്കു​റ​ച്ചി​ലി​നെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു​മായ വ്യ​ക്തി​പൂർ​വ്വ​മായ തീ​ക്ഷ്ണ​ത​യാ​ണു് ദെ​ല്യൂ​സി​നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ഭാ​വ​ശ​ക്തി. എന്നാൽ ബാധിത ശരീ​ര​വും ബാ​ധി​ക്കു​ന്ന ശരീ​ര​വും തമ്മി​ലു​ള്ള നേ​രി​ട​ലി​ന്റെ നി​ല​യാ​ണു് ബാ​ധി​ക്കൽ (L’ affection) എന്ന പദം സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു്.

മനു​ഷ്യ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ പരി​പാ​ല​ന​വു​മാ​യി ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട രാ​ഷ്ട്രീയ, അധി​കാര, പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​യാ​ണു് ബയോ-​രാഷ്ട്രീയം എന്നു് വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു്. ജീവിത രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് വ്യ​ത്യ​സ്ത​മായ അർ​ത്ഥ​വും സമീ​പ​ന​വും പഠന രീ​തി​യും പു​ലർ​ത്തു​ന്ന രണ്ടു് വി​ഭി​ന്ന ധാരകൾ ഉണ്ടു്. ഒന്നു് യു. എസ്. എ.-യിലെ പണ്ഡി​ത​ന്മാർ 1970-കളിൽ വി​ക​സി​പ്പി​ച്ചെ​ടു​ത്ത ജീ​വ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തി​ന്റെ അടി​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ രാ​ഷ്ട്രീയ പെ​രു​മാ​റ്റ​ത്തെ പഠ​ന​വി​ധേ​യ​മാ​ക്കു​ന്ന നാ​ച്യു​റ​ലി​സ്റ്റ് സമ്പ്ര​ദാ​യം. രണ്ടാ​മ​ത്തേ​തു് ഈ നാ​ച്ചു​ല​റി​സ്റ്റ് സമ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തിൽ നി​ന്നു് വി​പ്ല​വ​ക​ര​മാ​യി വി​ഛേ​ദി​ച്ചു് കൊ​ണ്ടു് 1970-ന്റെ അവസാന വേ​ള​ക​ളിൽ മിഷെൽ ഫൂ​ക്കോ പു​നർ​നിർ​വ്വ​ച​നം ചെയ്ത പഠന സമ്പ്ര​ദാ​യം. ഫൂ​ക്കോ​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം രാ​ഷ്ട്രീയ പ്ര​ക്രി​യ​കൾ​ക്കു് വെ​ളി​യിൽ വർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന ജീ​വ​ശാ​സ്ത്ര ശക്തി​ക​ളു​ടെ അടി​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ മാ​ത്രം ജീ​വി​ത​ത്തെ നിർ​വ്വ​ചി​ക്കുക അസാ​ധ്യ​മാ​ണു്. മറി​ച്ചു് രാ​ഷ്ട്രീയ തന്ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും സാ​ങ്കേ​തിക വി​ദ്യ​ക​ളു​ടെ​യും വി​ഷ​യ​വും ഫല​വു​മാ​യി മാ​ത്ര​മേ ജീ​വി​ത​ത്തെ മന​സ്സി​ലാ​ക്കു​വാ​നാ​കൂ. ഫൂ​ക്കോ​യു​ടെ അഭി​പ്രാ​യ​ത്തിൽ 17-ആം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്റെ ആരം​ഭ​ത്തിൽ ഉണ്ടാ​വു​ന്ന സവി​ശേ​ഷ​മായ ഒരു ചരി​ത്ര വി​കാ​സ​ത്തെ​യും രൂ​പാ​ന്ത​രീ​ക​ര​ണ​ത്തെ​യു​മാ​ണു് ബയോ-​രാഷ്ട്രീയം സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്: ജീ​വി​ത​ത്തെ പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​വാ​നും, അട​ച്ച​മർ​ത്തു​വാ​നും നശി​പ്പി​ക്കു​വാ​നു​മു​ള്ള പര​മാ​ധി​കാ​ര​ത്തിൽ നി​ന്നും വ്യ​ത്യ​സ്ത​മാ​യി ജീ​വി​ത​ത്തെ അഭി​വൃ​ദ്ധി​പ്പെ​ടു​ത്തു​വാ​നും, പര​മാ​വ​ധി വി​ക​സി​പ്പി​ക്കു​വാ​നും, ക്ര​മീ​ക​രി​ക്കു​വാ​നും സു​ര​ക്ഷി​ത​മാ​ക്കു​വാ​നും ലക്ഷ്യ​മി​ടു​ന്ന ഒരു പുതിയ അധി​കാര രൂ​പ​ത്തി​ന്റെ ആവിർ​ഭാ​വം.

ജീ​വ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മായ (biological)ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ പരി​പാ​ല​ന​വും നി​യ​ന്ത്ര​ണ​വും ഭര​ണ​കൂ​ടം അതി​ന്റെ കർ​ത്ത​വ്യ​മാ​യി ഏറ്റെ​ടു​ക്കു​ന്ന ചരി​ത്ര സന്ദർ​ഭം ആധു​നി​ക​ത​യു​ടെ ചരി​ത്ര​ത്തിൽ ഒരു ദി​ശ​മാ​റ്റ​മാ​യി ഫൂ​ക്കോ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തി. ജീ​വി​ത​ത്തെ മൂ​ല്യ​ത്തി​ന്റെ​യും പ്ര​യോ​ജ​ന​പ​ര​ത​യു​ടെ​യും മണ്ഡ​ല​ത്തിൽ വി​ന്യ​സി​ക്കു​ന്ന അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ക്ര​മീ​ക​രണ വി​ദ്യ​യെ​യാ​ണു് ഫൂ​ക്കോ ബയോ-​അധികാരം എന്നു് വി​ളി​ച്ച​തു്. 17-ആം നൂ​റ്റാ​ണ്ടിൽ ആരം​ഭി​ക്കു​ന്ന ബയോ-​അധികാരത്തിന്റെ വ്യ​വ​സ്ഥാ​പ​ന​ത്തോ​ടെ​യാ​ണു് ഫൂ​ക്കോ​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ബയോ-​രാഷ്ട്രീയം ആവിർ​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​തു്. ബയോ അധി​കാ​ര​ത്തെ ഫൂ​ക്കോ ‘പര​മാ​ധി​കാര’ത്തിൽ നി​ന്നു് വേർ​തി​രി​ക്കു​ന്നു (sovereign power). വധ​ശ​ക്തി​യു​ടെ പ്ര​ഭാ​വ​പ്ര​ക​ട​ന​ത്തെ​ക്കാൾ ഈ പുതിയ അധി​കാ​ര​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​തു് വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കുക, അള​ക്കുക, വി​ല​യി​രു​ത്തുക, ശ്രേ​ണീ​ക​രി​ക്കുക എന്നീ പ്ര​ക്രി​യ​ക​ളാ​ണു്.

ജോർ​ജ്ജോ അഗം​ബെൻ ഫൂ​ക്കോ​യു​ടെ സി​ദ്ധാ​ന്ത​ത്തി​നു് ഒരു തി​രു​ത്തൽ വരു​ത്തു​ന്ന​താ​യി അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്നു. അതാ​യ​തു് പര​മാ​ധി​കാ​രം മു​മ്പേ തന്നെ ബയോ-​രാഷ്ട്രീയപരമാണു്. എന്തെ​ന്നാൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ക്ര​മ​ത്തി​ന്റെ കവാ​ട​മാ​യി നഗ്ന ജീ​വി​ത​ത്തെ (bare life) രൂ​പീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ അധി​ഷ്ഠി​ത​മാ​ണ​തു്. അഗം​ബ​നെ സം​ബ​ന്ധി​ട​ത്തോ​ളം ബയോ-​അധികാരത്തിന്റെ സാ​ങ്കേ​തി​ക​വി​ദ്യ​യു​ടെ ആവിർ​ഭാ​വം പാ​ശ്ചാ​ത്യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ ചരി​ത്ര​ത്തിൽ ഒരു വി​ഛേ​ദ​ത്തെ​യ​ല്ല കു​റി​ക്കു​ന്ന​തു്. മറി​ച്ചു് ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ നി​ല​വി​ലു​ള്ള അനു​പേ​ക്ഷ്യ​മായ ബയോ-​രാഷ്ട്രീയ പ്ര​കൃ​ത​ത്തി​ന്റെ വി​കാ​സ​മാ​ണ​തു്. കാ​ര​ണ​മെ​ന്തെ​ന്നാൽ നഗ്ന​ജീ​വി​തം ഭര​ണ​കൂട താ​ല്പ​ര്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ അരി​കു​ക​ക​ളിൽ നി​ന്നു് അതി​ന്റെ കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ലേ​ക്കു് സഞ്ച​രി​ക്കു​ക​യും അപ​വാ​ദം അധി​ക​തോ​തിൽ നി​യ​മ​മാ​യി തീ​രു​ന്ന ആധു​നി​ക​കാ​ല​ത്തെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ക്ര​മ​ത്തി​ലേ​ക്കു് പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​ന്റെ ഫല​മാ​ണ​തു്. ജീ​വ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മായ ജീ​വി​ത​ത്തെ സ്വ​ന്തം കണ​ക്കു​കൂ​ട്ട​ലു​ക​ളു​ടെ കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ച്ചു് കൊ​ണ്ടു് ആധു​നിക ഭര​ണ​കൂ​ടം അധി​കാ​ര​ത്തെ​യും നഗ്ന​ജീ​വി​ത​ത്തെ​യും ബന്ധി​പ്പി​ക്കു​ന്ന രഹ​സ്യ​മായ ചര​ടി​നെ വെ​ളി​ച്ച​ത്തു് കൊ​ണ്ടു വരുക മാ​ത്ര​മാ​ണു് ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്.

അഗം​ബ​നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം അപ​വാ​ദ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള (exception) നഗ്ന​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ഉല്പാ​ദ​ന​വും, (ജീ​വ​ശാ​സ്ത്ര) ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ (zoe) പരി​പാ​ല​ന​ത്തി​ലു​ള്ള ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ വ്യ​ഗ്ര​ത​യും ആധു​നി​കാ​ല​ത്തു​ട​നീ​ളം സമാ​ന്ത​ര​മാ​യി വർ​ദ്ധി​ച്ചു വന്നു. 20-ആം നൂ​റ്റാ​ണ്ടിൽ സർ​വ്വാ​ധി​പ​ത്യ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ കോൺ​സെ​ന്റ്റേ​ഷൻ ക്യാ​മ്പ് സമ്പ്ര​ദാ​യം ആദ്യ​മാ​യി നഗ്ന​ജീ​വി​ത​ത്തെ മാ​ത്രം അടി​സ്ഥാ​ന​മാ​ക്കി മനു​ഷ്യ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ക്ര​മി​ക​വും കൂ​ട്ടാ​യ​തു​മായ സം​ഘാ​ട​ന​ത്തി​നു ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തോ​ടു് കൂടി ഈ പ്ര​ക്രിയ അതി​ന്റെ പാ​ര​മ്യ​ത്തി​ലെ​ത്തു​ക​യാ​ണു്.

എന്നാൽ അഗംബൻ ഫൂ​ക്കോ​യു​ടെ ബയോ-​രാഷ്ട്രീയ സങ്ക​ല്പ​ത്തെ തി​രു​ത്തു​ക​യ​ല്ല പകരം അതിൽ നി​ന്നു് വ്യ​തി​ച​ലി​ച്ചു് കൊ​ണ്ടു് ക്ലാ​സ്സി​ക്കൽ ‘പര​മാ​ധി​കാ​ര​സ​ങ്ക​ല്പ​വു​മാ​യി ബന്ധി​പ്പി​ച്ചു് കൊ​ണ്ടു് അതിനെ ന്യൂ​നീ​ക​രി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ന്ന​ത്രേ, അന്തോ​ണി​യോ നെ​ഗ്രി, പോൾ പാ​റ്റൺ, മികാ ഒജാ​ക​ങ്ക​സ് (Mika Ojakangas) എന്നി​വർ വി​ഭി​ന്ന രീ​തി​യിൽ ഉയർ​ത്തു​ന്ന വി​മർ​ശ​നം. ബയോ അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ അടി​ത്തറ നി​രു​പാ​ധി​ക​മായ മര​ണ​ത്തോ​ടു് തു​റ​ന്നു് വയ്ക്ക​പ്പെ​ട്ട “നഗ്ന ജീ​വി​ത​മ​ല്ല” “ജീ​വി​ക്കു​ന്ന എല്ലാ​വ​രോ​ടു​മു​ള്ള” കരുതൽ ആണു്. (Mika Ojakangas). ‘ജീ​വി​ത​രൂപ’ത്തിൽ നി​ന്നു് വേർ​തി​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു് “നഗ്ന ജീ​വി​തം” എന്ന സങ്ക​ല്പം ‘പര​മാ​ധി​കാര’ (sovereignty)സങ്ക​ല്പ​ത്തൊ​ടു് ബന്ധ​പ്പെ​ട്ടു് കി​ട​ക്കു​ന്ന​തി​നാൽ ആധു​നിക ബയോ-​രാഷ്ട്രീയ ‘ജീവിത’ സങ്ക​ല്പ​ത്തോ​ടു് ഒട്ടും പൊ​രു​ത്ത​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത​ല്ല. ബയോ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ അടി​ത്ത​റ​യിൽ ഒളി​ഞ്ഞു കി​ട​ക്കു​ന്ന​തു് അഗ​മ്പൻ പറ​യു​ന്ന പോലെ ഹിം​സ​യ​ല്ല, മറി​ച്ചു് സ്നേ​ഹ​വും കരു​ത​ലു​മാ​ണു്. നാസി വാ​ഴ്ച​യിൽ സാ​ക്ഷാ​ത്ക്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് ബയോ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​മ​ല്ല. ‘പര​മാ​ധി​കാര’ രൂ​പ​വും നഗ്ന​ജീ​വി​ത​വു​മാ​ണു്. സെ​യി​ന്റ് പോ​ളി​ന്റെ ‘മി​ശി​ഹാ വി​പ്ല​വം ബയോ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​യു​ക്തി​യു​ടെ അട​ഞ്ഞ​വ​സ്ഥ​യിൽ നി​ന്നു് മോ​ചി​ക്കു​വാ​നു​ള്ള മാർഗം നൽ​കു​ന്നു എന്നു് അഗംബൻ പറ​യു​ന്നു. എന്നാൽ ആധു​നിക ബയോ രാ​ഷ്ട്രീയ പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ ചരി​ത്ര​പ​ര​മായ പൂർ​വ്വ ഉപാ​ധി​യാ​ണു് പോ​ളി​ന്റെ മി​ശി​ഹാ​പ​ര​മായ വി​പ്ല​വം എന്ന​ത്രേ മികാ ഒജാ​ക​ങ്ക​സ് എന്ന ഫി​ന്നി​ഷ് രാ​ഷ്ട്രീയ ചി​ന്ത​കൻ സമർ​ത്ഥി​ക്കു​ന്ന​തു്.

അരി​സ്റ്റോ​ട്ടി​ലി​ന്റെ കാലം മുതൽ ഗ്രീ​ക്കു് ചിന്ത ജീ​വി​ത​ത്തെ രണ്ടു​ത​ല​ങ്ങ​ളാ​യി വ്യ​വ​ഛേ​ദി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്: ഒന്നു് bios അതാ​യ​തു് രാ​ഷ്ട്രീയ സാ​മൂ​ഹ്യ​ത​ലം, രണ്ടു്, zoe, അതാ​യ​തു്, ജന്തു​ത​ലം, ശരീ​ര​ശാ​സ്ത്ര​ത​ലം. ഇതിൽ ആദ്യ​ത്തേ​തി​നു് രണ്ടാ​മ​ത്തേ​തി​നു​മേൽ ഒരു പ്രാ​മു​ഖ്യം കല്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. അഗംബൻ തന്റെ പഠ​ന​ങ്ങ​ളിൽ ഈ വേർ​തി​രി​വി​നെ പു​നർ​വി​ശ​ക​ല​നം ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും bios-​നെ സ്വ​ത​ന്ത്ര ജീ​വി​ത​മാ​യും zoe-​നെ “നഗ്ന” ജീ​വി​ത​മാ​യും (bare life) പുനർ നിർ​വ്വ​ചി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു് ആദ്യ​ത്തേ​തി​ന്റെ പ്രാ​മാ​ണ്യ​ത്തെ നി​ല​നിർ​ത്തു​ന്നു​ണ്ടു്. എന്നാൽ അന്തോ​ണി​യോ നെ​ഗ്രി, ഗിൽ ദെ​ല്യൂ​സ്, ഗൊ​ത്താ​രി, റോസി ബ്രൈ​ദാ​ഡി, തു​ട​ങ്ങിയ ചി​ന്ത​കർ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ഈ ദ്വി​തല വ്യ​വ​ഛേ​ദ​ന​ത്തെ ആത്യ​ന്തി​ക​മാ​യും നി​രാ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. ദെ​ല്യൂ​സി​നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം സമ്പൂർ​ണ്ണ​മായ അന്ത​സ്ഥി​തി​ക​ത​യാ​ണു് ജീ​വി​തം. റോസി ബ്രൈ​ദാ​ഡി​യെ​പ്പോ​ലു​ള്ള പോ​സ്റ്റ് ഹ്യൂ​മ​നി​സ്റ്റ് ചി​ന്ത​കർ, ജന്തു ജീ​വി​ത​ത്തി​നാ​ണു് പ്രാ​ധാ​ന്യം കല്പി​ക്കു​ന്ന​തു്. ചൈ​ത​ന്യാ​ത്മ​ക​മായ, മാ​ന​വി​ക​പൂർ​വ്വ​മായ, സം​വർ​ദ്ധ​ക​മായ ജീ​വി​തം എന്നാ​ണു് ജന്തു ജീ​വി​ത​ത്തെ റോസി ബ്രൈ​ദാ​ഡി നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ന്ന​തു്. ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീയ പരവും വ്യ​വ​ഹാ​ര​പ​ര​വു​മായ തലം എന്നു് അവർ bios-​നെ നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ന്നു. ഇതു രണ്ടും ഒന്നി​ക്കു​മ്പോ​ഴേ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീ​യം പൂർ​ണ്ണ​മാ​വൂ എന്നാ​ണു് റോ​സി​യു​ടെ നി​ല​പാ​ടു്.

ജോർ​ജ്ജോ അഗം​ബെ​ന്റെ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടിൽ സമ​കാ​ലിക ബയോ അധി​കാ​രം അപ​വാ​ദാ​വ​സ്ഥ​യെ/അപ​വാ​ദ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്നു. ഇത്ത​ര​മൊ​ര​വ​സ്ഥ​യിൽ bios (ജീ​വി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ജീ​വി​ത​രൂ​പം) എന്നും zoe (ജന്തു​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മായ ജീ​വി​തം) എന്നും ഉള്ള വി​വേ​ച​നം ഇല്ലാ​താ​വു​ക​യും എല്ലാ​ത്ത​രം ജീ​വി​ത​വും ജന്തു​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മായ ജീ​വി​ത​മാ​യി ചു​രു​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ജീ​വി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ നി​ല​വാ​രം തകർ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ സാ​ധ്യ​ത​ക​ളെ​യും അന്തർ​ലീ​ന​വീ​ര്യ​ത്തെ​യും കു​റി​ക്കു​ന്ന ബയോ-​ജീവിതത്തിനുമേൽ വെറും ജന്തു ജീ​വി​ത​ത്തി​നു പ്രാ​മു​ഖ്യം കല്പി​ക്കു​ന്ന ഒരു ജീവിത സങ്ക​ല്പ​ത്തെ​യാ​ണു് നഗ്ന​ജീ​വി​തം അല്ലെ​ങ്കിൽ വെറും ജീ​വി​തം (bare life) എന്നു് അഗംബൻ വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു്.

സാ​മൂ​ഹ്യ​വും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​വും ആയ അധി​കാ​ര​ത്തെ ചില മനു​ഷ്യർ എങ്ങ​നെ ജീ​വി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും എങ്ങ​നെ മരി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും അനു​ശാ​സി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി ഉപ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​യാ​ണു് മര​ണ​രാ​ഷ്ട്രീ​യം എന്നു് പറ​യു​ന്ന​തു്. കാ​മ​റൂ​ണി​യൻ ചി​ന്ത​ക​നായ അഷീൽ മെംബി (Achille Membe) ആണു് മര​ണ​രാ​ഷ്ട്രീ​യം എന്ന സങ്ക​ല്പ​നം ആദ്യ​മാ​യി അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത് (2003). 2019-ൽ മരണ രാ​ഷ്ട്രീ​യം എന്ന പു​സ്ത​കം അദ്ദേ​ഹം പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു (Durham, Necropolitics, Duke University Press).

സമ​കാ​ലീ​ന​മായ ഭര​ണ​കൂട നിർദ്ദിഷ്ട-​മരണത്തെ വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കു​വാൻ ബയോ-​അധികാരത്തെയും ബയോ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തെ​യും സം​ബ​ന്ധി​ച്ച സി​ദ്ധാ​ന്ത​ങ്ങൾ അപ​ര്യാ​പ്ത​മാ​ണെ​ന്നു് മെ​മ്പി കരു​തു​ന്നു. കാരണം “മര​ണാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ അവ​സ്ഥ​ക​ളിൽ, പ്ര​തി​രോ​ധ​വും ആത്മ​ഹ​ത്യ​യും, ബലി​യും വി​മോ​ച​ന​വും, രക്ത​സാ​ക്ഷി​ത്വ​വും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​വും ഒക്കെ തമ്മി​ലു​ള്ള അതിർ​രേ​ഖ​കൾ മാ​ഞ്ഞു പോ​കു​ന്നു”. മര​ണ​രാ​ഷ്ട്രീ​യം എന്ന​തു് കൊ​ല്ലാ​നു​ള്ള അവ​കാ​ശം മാ​ത്ര​മ​ല്ല മറ്റു മനു​ഷ്യ​രെ (സ്വ​ന്തം പൗ​ര​ന്മാ​രെ​യും) മര​ണ​ത്തി​നു് വി​ധേ​യ​രാ​ക്കു​വാ​നു​ള്ള അധി​കാ​രം കൂ​ടി​യാ​ണു്. സാ​മൂ​ഹ്യ​വും പൗ​ര​പ​ര​വു​മായ മരണം അടി​ച്ചേ​ല്പി​ക്കു​വാ​നു​ള്ള അധി​കാ​ര​വും, മറ്റു​ള്ള​വ​രെ അടി​മ​ക​ളാ​ക്കു​വാ​നു​ള്ള അധി​കാ​ര​വും രാ​ഷ്ട്രീയ ഹിം​സ​യു​ടെ മറ്റു രൂ​പ​ങ്ങ​ളും മര​ണ​രാ​ഷ്ട്രീ​യം എന്ന സങ്ക​ല്പ​ന​ത്തിൽ അന്തർ​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​താ​യി മെ​മ്പി വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു.

ചരി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ കാ​ര്യ​കാ​രണ ശൃം​ഖ​ല​ക​ളെ ഭേ​ദി​ച്ചു്, വ്യ​വ​സ്ഥി​തി​യു​ടെ നി​യ​മ​ങ്ങ​ളെ അട്ടി​മ​റി​ച്ചു് കൊ​ണ്ടു്, ഒരു ചരി​ത്ര സാ​മൂ​ഹ്യ സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ അദൃ​ശ്യ​വും അപ്ര​കാ​ശി​ത​വു​മായ ശക്തി​ക​ളെ പു​റ​ത്തു് കൊ​ണ്ടു് വരു​ന്ന, നവ സാ​ധ്യ​ത​ക​ളെ, തു​റ​സ്സു​ക​ളെ, മാർ​ഗ്ഗ​ങ്ങ​ളെ തു​റ​ന്നു വി​ടു​ന്ന, അസാ​ധ്യ​ങ്ങ​ളെ​ന്നു് കരു​ത​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​യെ സാ​ധ്യ​ങ്ങ​ളാ​ക്കു​ന്ന ചരി​ത്ര​ത്തെ, സമൂ​ഹ​ത്തെ, രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തെ, കർ​തൃ​ത്വ​ത്തെ, സൂ​ക്ഷ്മ​മാ​യി മാ​റ്റി​മ​റി​ക്കു​ന്ന ഒരു പ്ര​ക​മ്പന പര​മ്പര. പരി​വർ​ത്തന പര​മ്പര. ദെ​ല്യൂ​സി​ന്റെ ഭാ​ഷ​യിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ ചരി​ത്ര​ത്തെ ഭേ​ദി​ച്ചു​യ​രു​ന്ന കൂ​ട്ടായ ആയി​ത്തീ​ര​ലു​ക​ളു​ടെ (becomings) പൊ​ട്ടി​ത്തെ​റി​കൾ. പുതിയ വേ​ഗ​ങ്ങ​ളെ, തീ​ക്ഷ്ണ​ത​ക​ളെ, ഊർ​ജ്ജ​ങ്ങ​ളെ, രൂ​പാ​ന്ത​രീ​ക​രണ പര​മ്പ​ര​ക​ളെ, ബന്ധ​ങ്ങ​ളെ, ഘട​നാ​സം​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളെ, വി​പ്ല​വ​ക​ര​മായ സം​ഘാ​ത​ങ്ങ​ളെ, ഉല്പാ​ദി​പ്പി​ക്കു​ന്ന, ചരി​ത്രാ​ന്ത​ര​മാ​യി വളർ​ന്നു പെ​രു​കു​ന്ന, ഒരു ശക്തി​പ്ര​ക്ഷോ​ഭം. തീ​ക്ഷ്ണ​ത​ക​ളു​ടെ പ്ര​വാ​ഹം. രാ​ഷ്ട്രീയ കാ​മ​ന​യു​ടെ വി​സ്ഫോ​ട​നം. പുതിയ ജനതയെ, പുതിയ ഭൂ​മി​യെ, പുതിയ കർ​തൃ​ത്വ​ങ്ങ​ളെ, പുതിയ വാ​ഴ്‌​വി​നെ, സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്ന, പഴ​യ​തി​നെ​യെ​ല്ലാം സൂ​ക്ഷ്മ​മാ​യി സം​ഹ​രി​ക്കു​ന്ന, നവ​ന​വീ​ന​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ ആവിർ​ഭാ​വം. സത്വ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മാ​യി പറ​ഞ്ഞാൽ സംഭവം ഒരു ആയി​ത്തീ​ര​ലാ​ണു് രൂ​പാ​ന്ത​രീ​ക​ര​ണ​മാ​ണു്, വ്യ​ത്യ​സ്ത​ങ്ങ​ളായ ശരീ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ, സം​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​ണു്, കാ​മ​ന​യു​ടെ, തീ​ക്ഷ്ണ​ത​ക​ളു​ടെ, ഒഴു​ക്കു​ക​ളു​ടെ, സം​യോ​ജ​ന​ങ്ങ​ളും സമു​ച്ച​യ​ങ്ങ​ളു​മാ​ണു്.

ആയി​ത്തീ​രൽ എന്നു പറ​യു​ന്ന​തു് കാ​ല​ത്തി​നു​ള്ളിൽ കാ​ല​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ വ്യ​ത്യ​സ്ത​ത​യു​ടെ ചുരുൾ നി​വ​ര​ലാ​ണു്. ഹെ​രാ​ക്ലി​റ്റ​സ്സി​ന്റെ ആയി​ത്തീ​ര​ലാ​ണു് ഉണ്മ​യു​ടെ ഉണ്മ എന്ന നിർ​വ്വ​ച​ന​ത്തെ പി​ന്തു​ടർ​ന്നു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് ദെ​ല്യൂ​സ് “ആയി​ത്തീ​രൽ” എന്ന ആശ​യ​ത്തെ വി​പു​ലീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. “ആയി​രി​ക്കൽ” (Being) എന്ന സങ്ക​ല്പ​ത്തി​നു് ക്ലാ​സ്സി​ക്കൽ തത്വ​ചി​ന്ത​യിൽ കൈ​വ​ന്നി​രു​ന്ന ഭദ്ര​ത​യേ​യും സമാ​വ​സ്ഥ​യേ​യും (sameness) തകർ​ക്കു​വാൻ ‘ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ’ നവ ചി​ന്ത​യ്ക്കു് സാ​ധി​ച്ചു.

ആയി​ത്തീ​രൽ എന്ന​തു് ഉണ്മ​യു​ടെ പ്ര​തി​ജ്ഞാ​പ​ന​മാ​ണെ​ന്ന ഹെ​രാ​ക്ലീ​റ്റ​സ്സി​ന്റെ ആശ​യ​ത്തെ ഉൾ​ക്കൊ​ള്ളു​മ്പോ​ഴും ദെ​ല്യൂ​സ് ഉണ്മ​യെ ഭദ്ര​മായ സ്വ​ത്വ വസ്തു എന്ന സങ്ക​ല്പ​ത്തെ നി​രാ​ക​രി​ച്ചു് കൊ​ണ്ടു് സ്വ​ത്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്ഥാ​പക വസ്തു എന്ന (ഹെ​രാ​ക്ലീ​റ്റ​സ്സ് നൽ​കു​ന്ന രണ്ടാ​മ​ത്തെ അർ​ത്ഥം) നി​ല​യിൽ പ്ര​തി​ജ്ഞാ​പി​ക്കു​ക​യാ​ണു് ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്. അന്ത​സ്ഥിത വ്യ​ത്യ​സ്ത​ത​യു​ടെ, സ്വ​ത്വ​ങ്ങ​ളാ​യോ, വാ​സ്ത​വി​ക​ങ്ങ​ളാ​യോ (actualities) ചു​രു​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത, ശു​ദ്ധ​വ്യ​ത്യ​സ്ത​ത​യു​ടെ പ്ര​തി​ജ്ഞാ​പ​നം എന്നാ​ണു് ആയി​ത്തീ​രൽ ഇവിടെ നിർ​വ്വ​ചി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്.

ഫ്രെ​ഡ​റി​ക്കു് നീ​ത്ചേ-യുടെ ആദ്യ​കാ​ല​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളെ പി​ന്തു​ടർ​ന്നു് കൊ​ണ്ടു് സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ രൂ​പീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളിൽ അന്ത​സ്ഥി​ത​മാ​യി നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന വ്യ​ത്യ​സ്ത​ത​ക​ളു​ടെ നി​ര​ന്തര ഉല്പാ​ദ​ന​മാ​യാ​ണു് ദെ​ല്യൂ​സ് ആയി​ത്തീ​ര​ലി​നെ കാ​ണു​ന്ന​തു്.

വ്യ​ത്യ​സ്ത​ത​ക​ളു​ടെ ശാ​ശ്വ​തി​ക​വും ഉല്പാ​ദ​ന​പ​ര​വു​മായ തി​രി​ച്ചു വരവ് (return) ആണു് “ആയി​ത്തീ​രൽ”. “ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ ഉണ്മ തി​രി​ച്ചു വരവ്/ആവർ​ത്ത​നം ആണു്. ആയി​ത്തീ​രൽ പ്ര​തി​ജ്ഞാ​പ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന ഉണ്മ ഈ ആവർ​ത്ത​ന​മാ​ണു്. “ശാ​ശ്വ​താ​വർ​ത്ത​നം ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ നി​യ​മ​വും, നീ​തി​യും ഉണ്മ​യു​മാ​കു​ന്നു” (Gilles Deleuze, Nietzche and Philosophy, 23, 24).

ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ ഈ പൊതു സങ്ക​ല്പ​ന​ത്തിൽ ഊന്നി നി​ന്നു് കൊ​ണ്ടു് തന്നെ​യാ​ണു് പിൽ​ക്കാ​ല​ത്തു് ദെല്യൂസ്-​ഗൊത്താരിയുടെ ചി​ന്ത​കൾ സവി​ശേ​ഷ​മായ “ആയി​ത്തീ​ര​ലു​ക​ളി​ലേ​ക്കു്” കൂ​ടു​ത​ലാ​യി കട​ക്കു​ന്ന​തു്.

ഒരു സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ത്തി​നു​ള്ളിൽ (assemblage) സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന മാ​റ്റ​ത്തി​ന്റെ, പലാ​യ​ന​ത്തി​ന്റെ അല്ലെ​ങ്കിൽ ചല​ന​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ക്രി​യ​യെ​യാ​ണു് ആയി​ത്തീ​രൽ എന്നു് പറ​യു​ന്ന​തു്. ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ പ്ര​ക്രി​യ​യിൽ, സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഘടകം മറ്റൊ​ന്നി​ന്റെ സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു് നീ​ത​മാ​വു​ക​യും അങ്ങ​നെ അതി​ന്റെ മൂ​ല്യ​ത്തിൽ വ്യ​ത്യാ​സം വരു​ക​യും ഒരു പുതിയ ഐക്യം സം​സൃ​ഷ്ട​മാ​വു​ക​യും ചെ​യ്യും. (സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ത്തി​ന്റെ) സ്ഥാ​പക ഘട​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ ഗു​ണ​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങൾ തി​രോ​ധാ​നം ചെ​യ്യു​ക​യും സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ത്തി​ന്റെ പുതിയ ഗു​ണ​ങ്ങ​ളാൽ പകരം വയ്ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരു അപ​ദേ​ശീ​ക​രണ പ്ര​ക്രി​യ​യാ​ണി​തു്. ആയി​ത്തീ​രൽ പ്ര​ക്രിയ അനു​ക​രി​ക്ക​ലോ സദൃ​ശ​വൽ​ക്ക​രി​ക്ക​ലോ അല്ല. സാ​ദൃ​ശ്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കാൾ സ്വാ​ധീ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​മായ പുതിയ രീ​തി​യി​ലു​ള്ള ഒരു സത്വ​ത്തെ(being) ഉല്പാ​ദി​പ്പി​ക്ക​ലാ​ണു് അതു്.

ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ പ്ര​ക്രിയ ആത്യ​ന്തി​ക​മാ​യും മാ​ന​വി​ക​മായ സ്വ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ​യും, കർ​ത്തൃ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ​യും ഒരു അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണ​മാ​കു​ന്നു. സ്ഥൂ​ല​വും ബൃ​ഹ​ത്തു​മായ (molar) ഗണ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് വ്യ​ത്യ​സ്ത​മാ​യി, കണി​കാ​പ​ര​വും സൂ​ക്ഷ്മ​വു​മായ തല​ങ്ങ​ളിൽ നട​ക്കു​ന്ന രൂ​പാ​ന്ത​രീ​ക​ര​ണം, അല്ലെ​ങ്കിൽ സം​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​ണു് ആയി​ത്തീ​ര​ലു​കൾ. ഒരു കർ​ത്തൃ​ത്വം ഒരു മൃ​ഗ​ബ​ഹു​ത്വ​വു​മാ​യി, (യഥാർഥ മൃ​ഗ​വു​മാ​യ​ല്ല) സാം​ക്ര​മി​ക​മായ രീ​തി​യിൽ അം​ഗ​ത്വ​ബ​ന്ധം സ്ഥാ​പി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ നി​ര​ന്ത​ര​മായ പ്ര​ക്രി​യ​യ​ത്രേ മൃ​ഗ​മാ​യി​ത്തീ​രൽ.

“പറ്റ​മാ​യി​ത്തീ​രൽ (becoming herd) ഒരേ സമയം ഒരു മൃ​ഗ​യാ​ഥാർ​ഥ്യ​വും മനു​ഷ്യ​ന്റെ മൃ​ഗ​മാ​യി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​വു​മാ​ണ്; സാം​ക്ര​മി​കത (contagion) ഒരേ സമയം മൃ​ഗീ​യ​മായ ജന​വൽ​ക്ക​ര​ണ​വും, മനു​ഷ്യ​ന്റെ മൃ​ഗ​വൽ​ക്ക​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ വ്യാ​പ​ന​വു​മാ​ണു്” (Deluze/Gottari, The Thousand Plateaus, 267, 242). മൃ​ഗ​ത്തി​ന്റെ മി​ത്തി​ക്ക​ലോ ശാ​സ്ത്രീ​യ​മോ ആയ സവി​ശേ​ഷ​ത​ക​ള​ല്ല ഇവിടെ പ്ര​ധാ​നം. മൃ​ഗ​ത്തി​ന്റെ വി​പു​ല​വ്യാ​പ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും, വർ​ദ്ധ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും, പ്ര​ച​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും, അധി​വാ​സ​ത്തി​ന്റെ​യും, സജ​ന​മാ​ക​ലി​ന്റെ​യും മു​റ​ക​ളാ​ണ​തു്” (TP 264, 239).

ഭാ​വ​നാ​പ​ര​മാ​യി സ്ഥൂ​ല​ത​ല​ത്തിൽ മൃ​ഗ​സ​വി​ശേ​ഷ​ത​ക​ളെ അനു​ക​രി​ക്ക​ല​ല്ല. മൃ​ഗ​വു​മാ​യി, ചല​ന​ത്തി​ന്റെ​യോ, നി​ശ്ച​ല​ത​യു​ടെ​യോ ബന്ധ​ത്തിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ക​യും മനു​ഷ്യ​നിൽ ലീ​ന​മാ​യി നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന സവി​ശേഷ മൃ​ഗ​നി​ല​ക​ളു​മാ​യി കണി​കാ​പ​ര​മാ​യി ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട ഭാ​വ​ശ​ക്തി​കൾ അനു​ഭ​വി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന പ്ര​ക്രിയ. മൃ​ഗ​മാ​യി​ത്തീ​രൽ സ്വ​പ്ന​ങ്ങ​ളോ, ഫാ​ന്റ​സി​ക​ളോ അല്ല. അവ പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​മാ​ണു്. മൃ​ഗ​മാ​യി അഭി​ന​യി​ക്കു​ക​യോ അനു​ക​രി​ക്കു​ക​യോ അല്ലെ​ങ്കിൽ എന്താ​ണ​തു്? മനു​ഷ്യൻ ആയി​ത്തീ​രു​ന്ന മൃഗം യഥാർ​ത്ഥ​മ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും മനു​ഷ്യ​ന്റെ മൃ​ഗ​മാ​യി​ത്തീ​രൽ യഥാർ​ത്ഥ​മാ​ണു്.

മൃ​ഗ​ത്തി​ന്റെ കണ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി (particles) ചല​ന​ത്തി​ന്റെ​യോ നി​ശ്ച​ല​ന​ത്തി​ന്റെ​യോ ബന്ധ​ത്തിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന അണു​ക്ക​ളെ പു​റ​പ്പെ​ടി​വി​ക്കു​മ്പോൾ മാ​ത്ര​മാ​ണു് ഒരാൾ മൃ​ഗ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന​തു്. സ്തൂല ബൃ​ഹ​ദു് തല​ത​ത്തിൽ മൃ​ഗ​ത്തി​ന്റെ വം​ശ​ത്തി​ലേ​ക്ക് (species) മാ​റ​ല​ല്ല. മറി​ച്ചു് മനു​ഷ്യ​ന്റെ ആയി​ത്തീ​ര​ലു​ക​ളാ​ണു് ഇവിടെ മൃ​ഗ​ങ്ങൾ. “ഒരു സം​ര​ച​ന​യിൽ കണി​ക​കൾ തമ്മിൽ ആർ​ജ്ജി​ക്കു​ന്ന സാ​മി​പ്യ​മാ​ണ​തു്, ഉദ്വ​മി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട അണു​ക്കൾ തമ്മി​ലു​ള്ള ചല​ന​ത്തി​ന്റെ​യും നി​ശ്ച​ല​ന​ത്തി​ന്റെ​യും, വേ​ഗ​ത്തി​ന്റെ​യും മാ​ന്ദ്യ​ത്തി​ന്റെ​യും ബന്ധ​ങ്ങ​ളാ​ണ​തു്” (TP, 303, 274–5).

“എല്ലാ ആയി​ത്തീ​ര​ലു​ക​ളും കണി​കാ​പ​ര​മാ​ണു്: ഒരാൾ ആയി​ത്തീ​രു​ന്ന​തു്, മൃഗമോ, പൂവോ, കല്ലോ. എന്തു​മാ​വ​ട്ടെ, അവ​യെ​ല്ലാം കണി​കാ​പ​ര​മായ കൂ​ട്ടാ​യ്മ​ക​ളാ​ണു്, “യഥാ​ത്വ​ങ്ങ​ളാ​ണു്” (haecceities), സ്ഥൂല, ബൃ​ഹ​ദു് തല​ത്തി​ലു​ള്ള (molar) കർ​ത്താ​ക്ക​ളോ, വസ്തു​ക്ക​ളോ, പുറമേ നി​ന്നു് നാം അറി​യു​ന്ന രൂ​പ​ങ്ങ​ളോ, ശാ​സ്ത്ര​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും സ്വ​ഭാ​വ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും അനു​ഭ​വ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും നാം തി​രി​ച്ച​റി​യു​ന്ന രൂ​പ​ങ്ങ​ളോ അല്ല. സ്ത്രീ​യാ​യി​ത്തീ​രൽ, വ്യ​ക്ത​വും വ്യ​തി​രി​ക്ത​വു​മായ സ്ഥൂല അസ്തി​ത്വ​ങ്ങ​ളെ​ന്ന നി​ല​യിൽ സ്ത്രീ​യ്ക്കു് സദൃ​ശ​മാ​വുക എന്ന​ത​ല്ല. സ്ത്രീ​യെ അനു​ക​രി​ക്കു​ക​യോ, സ്ത്രീ രൂപം കൈ​ക്കൊ​ള്ളു​ക​യോ അല്ല, മറി​ച്ചു് ഒരു സൂ​ക്ഷ്മ​സ്ത്രീ​ത്വ​വു​മാ​യി ചല​ന​ത്തി​ന്റെ​യോ നി​ശ്ച​ല​ന​ത്തി​ന്റെ​യോ ബന്ധ​ത്തിൽ, അല്ലെ​ങ്കിൽ സാ​മി​പ്യ​മേ​ഖ​ല​യിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന കണ​ങ്ങ​ളെ ഉദ്വ​മി​പ്പി​ക്ക​ലാ​ണു്. അത​ല്ലെ​ങ്കിൽ നമ്മിൽ ഒരു കണി​കാ​പ​ര​മായ സ്ത്രീ​യെ നിർ​മ്മി​ക്ക​ലാ​ണു്. ഇതു് ഒരു പു​രു​ഷ​നു മാ​ത്രം ബാ​ധ​ക​മായ കാ​ര്യ​മ​ല്ല. സ്ഥൂ​ലാ​സ്ഥി​ത്വ​ത്തിൽ​നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന സ്ത്രീ​ക​ളും കണി​കാ​പ​ര​മാ​യി സ്ത്രീ​യാ​യി​ത്തീ​രേ​ണ്ട​തു​ണ്ടു്. പു​ല്ലിം​ഗ​വാ​ഴ്ച​ക്കാ​രായ ലോ​റൻ​സ്, മി​ല്ലർ തു​ട​ങ്ങിയ ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് എഴു​ത്തു​കാർ പോലും സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ സാ​മി​പ്യ മേ​ഖ​ല​യിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന കണ​ങ്ങൾ പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കു​ക​യും എഴു​ത്തിൽ സ്ത്രീ​ക​ളാ​യി മാ​റു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടു്.

ശരീ​ര​ത്തെ അനം​ഗ​ശ​രീ​ര​മാ​യി (body without organs) പു​നർ​നിർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ക്രി​യ​യു​മാ​യി അഭേ​ദ്യ​മാ​യി ബന്ധ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു സ്ത്രീ​യാ​യി​ത്തീ​രൽ. പെൺ​കു​ട്ടി സ്ഥൂ​ല​ത​ല​ത്തി​ലും ജൈ​വാർ​ഥ​ത്തി​ലും സ്ത്രീ​യാ​യി​മാ​റാം. എന്നാൽ സ്ത്രീ​യാ​യി​ത്തീ​രൽ, അല്ലെ​ങ്കിൽ മോ​ളി​ക്യു​ലർ സ്ത്രീ, ‘പെൺ​കു​ട്ടി’ (girl) തന്നെ​യാ​ണു്. പെൺ​കു​ട്ടി നിർ​വ്വ​ചി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് കന്യ​കാ​ത്വ​ത്താ​ല​ല്ല. ചല​ന​ത്തി​ന്റെ​യും നി​ശ്ച​ല​ന​ത്തി​ന്റെ​യും, വേ​ഗ​ത്തി​ന്റെ​യും മാ​ന്ദ്യ​ത്തി​ന്റെ​യും ബന്ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ അടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലാ​ണു്, അണു​ക്ക​ളു​ടെ സം​യോ​ജ​ന​ത്തി​ന്റെ​യ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലാ​ണു്, കണ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉദ്വ​മ​ന​ത്തി​ന്റെ അടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലാ​ണു് അവൾ നിർ​വ്വ​ചി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്. അതാ​യ​തു് ഒരു ഒരു യഥാ​ത്വം (haecceity). അനം​ഗ​ശ​രീ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ​യ​ല്ലാ​തെ ഒരി​ക്ക​ലും അവൾ ചരി​ക്കാ​റി​ല്ല. അവൾ ഒരു അമൂർ​ത്ത രേ​ഖ​യാ​ണു്, അല്ലെ​ങ്കിൽ ഒരു പലാ​യ​ന​രേഖ. പെൺ​കു​ട്ടി​കൾ ഏതെ​ങ്കി​ലും പ്രാ​യ​വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ലോ, ലൈം​ഗി​ക​ത​യി​ലോ, ക്ര​മ​ത്തി​ലോ, രാ​ജ്യ​ത്തി​ലോ പെ​ടു​ന്നി​ല്ല; അവർ എല്ലാ​യി​ട​ത്തും, ഇട​യ്ക്കു് കയ​റു​ന്നു, ക്ര​മ​ങ്ങൾ​ക്കു് പ്ര​വർ​ത്തി​കൾ​ക്കു് പ്രാ​യ​ങ്ങൾ​ക്കു് ലൈം​ഗി​ക​ത​കൾ​ക്കു് ഇട​യ്ക്ക്.-അവർ കട​ന്നു പോ​കു​ന്ന ദ്വ​ന്ദ്വ​യ​ന്ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് വി​ട്ടു​മാ​റി പലാ​യ​ന​രേ​ഖ​ക​ളിൽ അന​ന്ത​മായ കണി​കാ​പ​ര​മായ ലൈം​ഗി​ക​ത​കൾ ഉല്പാ​ദി​പ്പി​ക്കു​ന്നു… (TP. 305). പു​രു​ഷൻ, സ്ത്രീ, കു​ട്ടി, മു​തിർ​ന്ന​യാൾ തു​ട​ങ്ങിയ വി​പ​രീത ഘട​ക​ങ്ങൾ​ക്കു് സമ​കാ​ലീ​ന​മാ​യി നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ ഒരു സമു​ച്ച​യ​മാ​ണു് പെൺ​കു​ട്ടി. പെൺ​കു​ട്ടി​യ​ല്ല സ്ത്രീ​യാ​യി മാ​റു​ന്ന​ത്; സ്ത്രീ​യാ​യി​ത്തീ​ര​ലാ​ണു് ബഹു​ലൗ​കി​ക​മായ പെൺ​കു​ട്ടി​യെ​ഉ​ല്പാ​ദി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു്.

പെ​ണ്ണാ​യി​ത്തീ​ര​ലാ​ണു് ആദ്യ​ത്തെ കണി​കാ​മാ​ത്ര​യെ​ങ്കിൽ, മൃ​ഗ​മാ​യി​ത്തീ​രൽ അതു​മാ​യി കണ്ണി​ചേർ​ന്നു വരു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, അവ​യെ​ല്ലാം എങ്ങോ​ട്ടാ​ണു് കു​തി​ച്ചു് ചെ​ല്ലു​ന്ന​തു്?അഗോ​ച​ര​മാ​യി​ത്തീ​ര​ലി​ലേ​ക്ക്. അഗോ​ച​ര​മാ​യി​ത്തീ​ര​ലാ​ണു് ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ അന്തഃ​സ്ഥിത സമാ​പ്തി, ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ ബ്ര​ഹ്മാ​ണ്ഢ സമ​വാ​ക്യം (Deleuze/Gottari, TP. 308).

അഗോ​ച​ര​മാ​യി​ത്തീ​ര​ലി​നു് അവി​വേ​ച്യ​മാ​യി​ത്തീ​രുക, നിർ​വ്യ​ക്തി​ക​മാ​വുക എന്നി​ങ്ങ​നെ പല അർ​ത്ഥ​ത​ല​ങ്ങ​ളു​മു​ണ്ടു്. ദെ​ല്യൂ​സ്/ഗൊ​ത്താ​രി​യെ പി​ന്തു​ട​രുക:

“അഗോ​ച​ര​മാ​യി​ത്തീ​രുക എന്ന​തി​ന്റെ പ്രാ​ഥ​മിക അർ​ത്ഥം എല്ലാ​രെ​പ്പോ​ലെ​യും ആയി​ത്തീ​രുക എന്ന​താ​ണു്. ശ്ര​ദ്ധി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തി​രി​ക്കുക„ വീ​ട്ടു പടി​ക്കൽ നിൽ​ക്കു​ന്ന​യാൾ​ക്കും അയൽ​പ​ക്ക​ക്കാ​ര​നും അപ​രി​ചി​ത​നാ​കുക. എല്ലാ​രെ​പ്പോ​ലെ​യും ആകുക എന്ന​തു് പ്ര​യാ​സ​മേ​റി​യ​താ​കു​വാൻ കാരണം അതു് ഒരു ആയി​ത്തീ​രൽ പ്ര​ക്രിയ ആയതു് കൊ​ണ്ടാ​ണു്. “എല്ലാ​വ​രും എല്ലാ​രു​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നി​ല്ല. അതി​നു് അതി​യായ സം​ന്യാ​സി​ത്വം, സമ​ചി​ത്തത, അതി​യായ സർ​ഗ്ഗാ​ത്മ​ക​മായ അന്തർ​ഭ​വി​ക്കൽ, ആവ​ശ്യ​മാ​ണു്. പാ​ഴാ​കൽ, മരണം, ഉപ​രി​പ്ല​വ​ത്വം, ആവ​ലാ​തി, പ്രാ​ര​ബ്ധം, അതൃ​പ്ത​മായ അഭി​ലാ​ഷം, പ്ര​തി​രോ​ധം, അപേ​ക്ഷി​ക്കൽ എന്നി​ങ്ങ​നെ നമ്മെ നമ്മിൽ, നമ്മു​ടെ സ്ഥൂ​ല​പ​ര​ത​യിൽ വേ​രു​റ​പ്പി​ച്ചു നിർ​ത്തു​ന്ന എന്തും, നിർ​മ്മാർ​ജ്ജ​നം ചെ​യ്യുക. ഇതാ​ണു് ദെ​ല്യൂ​സ്/ഗൊ​ത്താ​രി​യു​ടെ നിർ​ദ്ദേ​ശം. “കാരണം എല്ലാ​വ​രും/എല്ലാ വസ്തു​ക്ക​ളും സ്ഥൂല ബൃ​ഹ​ദു് സാ​ക​ല്യ​മാ​ണു് (molar totality). എന്നാൽ എല്ലാ​വ​രും/എല്ലാ​വും ആയി​ത്തീ​രൽ മറ്റൊ​രു കാ​ര്യ​മാ​ണു്, പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തെ, അതി​ന്റെ കണി​കാ​പ​ര​മാ​യ​ഘ​ട​ക​ങ്ങ​ളോ​ടെ പ്ര​വർ​ത്തന നി​ര​ത​മാ​ക്കുക എന്ന​താ​ണു് എല്ലാ​വ​രും/എല്ലാ​വും ആയി​ത്തീ​രൽ, ലോകം മെ​ന​യ​ലാ​ണു്. എല്ലാം നിർ​മ്മാർ​ജ്ജ​നം ചെ​യ്യു​മ്പോൾ ഒരാൾ ഒരു അമൂർ​ത്ത രേഖ, ഒരു സമ​സ്യ​യി​ലെ അമൂർ​ത്ത​മായ ഒരംശം മാ​ത്ര​മാ​കു​ന്നു. മറ്റു രേ​ഖ​ക​ളു​മാ​യി മറ്റം​ശ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ഇണ​ക്കം കൂ​ടു​ക​യും തു​ടർ​ന്നു് പോ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു് കൊ​ണ്ടാ​ണു് ഒരാൾ ഒരു ലോകം നിർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന​തു്. “മൃ​ഗ​സ​ഹ​ജ​മായ പ്ര​സ​രി​പ്പു്”, “വേഷം മാ​റു​ന്ന മൽ​സ്യം”, “രഹ​സ്യാ​ത്മ​കത.” മൽ​സ്യം ഒന്നി​നോ​ടും സാ​ദൃ​ശ്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത, അതി​ന്റെ ജൈ​വ​വി​ഭ​ജ​ന​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലും പി​ന്തു​ട​രാ​ത്ത അമൂർ​ത്ത​രേ​ഖ​ക​ളാൽ നെ​ടു​ക​യും കു​റു​കെ​യും വര​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു, അങ്ങ​നെ അസം​ഘ​ടി​ത​മാ​യി, ഉച്ച​രി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ, അഗോ​ച​ര​മാ​യി ത്തീർ​ന്നു്, അതു് പാറ, മണ്ണു്, ചെ​ടി​കൾ, എന്നി​വ​യു​മാ​യി ലോകം ചമ​യ്ക്കു​ന്നു. മൽ​സ്യം ഒരു ചൈ​നീ​സ് കവി​യെ​പ്പോ​ലെ​യാ​ണു്: അനു​ക​ര​ണ​സ്വ​ഭാ​വി​യോ, ഘട​നാ​സ്വ​ഭാ​വി​യോ, അല്ല പ്ര​പ​ഞ്ച പ്ര​കൃ​ത​മു​ള്ള​തു്. ഫ്രാൻ​സി​സ് ചെങ് (Chinese Poetry Writing) പറ​യു​ന്നു: “കവികൾ സാ​ദൃ​ശ്യ കല്പ​ന​യെ പി​ന്തു​ട​രു​ന്നി​ല്ല. ജ്യാ​മി​തീയ അനു​പാ​ത​ങ്ങ​ളെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് കണ​ക്കു് കൂ​ട്ടു​ന്നു​മി​ല്ല. പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ അവശ്യ രേ​ഖ​ക​ളും ചല​ന​ങ്ങ​ളും മാ​ത്ര​മേ അവർ നി​ല​നിർ​ത്തു​ക​യും പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​ള്ളു. തു​ടർ​ച്ച​യായ, ഒന്നു് മറ്റൊ​ന്നി​നു​മേൽ​ച്ചാർ​ത്തു​ന്ന സ്വ​ഭാ​വ​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളും, തേ​പ്പു​ക​ളും മാ​ത്ര​മാ​യാ​ണു് അവ മു​ന്നോ​ട്ടു് പോ​കു​ന്ന​തു്”. ഈ അർ​ഥ​ത്തി​ലാ​ണു് എല്ലാ​വ​രും/എല്ലാ​വും​മാ​യി​ത്തീ​രൽ, ലോ​ക​ത്തെ അല്ലെ​ങ്കിൽ ലോ​ക​ങ്ങ​ളെ നിർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന​താ​വു​ന്ന​തു്. മറ്റൊ​രു രീ​തി​യിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ അവ​ന​വ​ന്റെ സാ​മി​പ്യ​ങ്ങ​ളും അവി​വേ​ച്യ​ത​യു​ടെ മേ​ഖ​ല​ക​ളും കണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​തു്. പ്ര​പ​ഞ്ചം ഒരു അമൂർ​ത്ത​യ​ന്ത്ര​വും, ഓരോ ലോ​ക​വും അതിനെ നിർ​വ്വ​ഹി​ക്കു​ന്ന സം​ഗ്ര​ഥ​ന​വും. ഒരാൾ സ്വയം നീ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു് പോ​വു​ക​യും, മറ്റു​ള്ള​രു​മാ​യി ഇണ​ക്കം കൂ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒന്നോ വി​വി​ധ​ങ്ങ​ളോ ആയ അമൂർ​ത്ത​രേ​ഖ​ക​ളാ​യി ചു​രു​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു്, പൊ​ടു​ന്ന​നെ, നേ​രി​ട്ടു്, ഒരു ലോ​ക​ത്തെ നിർ​മ്മി​ക്കു​മ്പോൾ, അതിൽ ആയി​ത്തീ​രു​ന്ന​തു് ലോകം തന്നെ​യാ​വു​മ്പോൾ, അപ്പോ​ഴാ​ണു് ഒരാൾ എല്ലാ​രും, എല്ലാ​വും ആയി​ത്തീ​രു​ന്ന​തു്. വെർ​ജീ​നി​യാ വൂൾഫ് പറ​യു​ന്ന പോലെ: എല്ലാ അണു​ക്ക​ളെ​യും പൂ​രി​ത​മാ​ക്കേ​ണ്ടാ​താ​വ​ശ്യ​മാ​ണു്, അതി​നാ​യി സദൃ​ശ​മാ​യ​തെ​ല്ലാം നിർ​മ്മാർ​ജ്ജ​നം ചെ​യ്യേ​ണ്ടി വരും, മാ​ത്ര​മ​ല്ല എല്ലാം അതിൽ ഇട്ടു​വ​യ്ക്കേ​ണ്ട​താ​യും വരും: ഒരു നി​മി​ഷ​ത്തെ അതി​ക്ര​മി​ക്കു​ന്ന എല്ലാം നിർ​മ്മാർ​ജ്ജ​നം ചെ​യ്യുക, പക്ഷേ, അതിൽ ഉൾ​പ്പെ​ട്ട എല്ലാം അതിൽ ചാർത്തുക-​ആ നി​മി​ഷം ക്ഷ​ണി​ക​മാ​യ​ത​ല്ല, മറി​ച്ചു് ഒരാൾ തെ​ന്നി വീ​ഴു​ന്ന, ഒരു യഥാ​ത്വ​മാ​ണ​തു് (haecceity), ആ യഥാ​ത്വ​മാ​ക​ട്ടെ മറ്റു യഥാ​ത്വ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു് സു​താ​ര്യ​മാ​യി തെ​ന്നി​വീ​ഴു​ന്ന​തും. ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ ഉദ​യ​ത്തിൽ സന്നി​ഹി​ത​മാ​വൽ. ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണു്, അഗോ​ച​രീ​യ​ത​യും, അവി​വേ​ച്യ​ത​യും, നിർ​വ്യ​ക്തി​ക​ത​യും ബന്ധപ്പെടുന്നത്-​മൂന്നു് സദ്ഗു​ണ​ങ്ങൾ. മറ്റു സ്വ​ഭാ​വ​വി​ശേ​ഷ​ത​ക​ളോ​ടൊ​പ്പം (traits) തന്റേ​തായ അവി​വേ​ച്യ​ത​യു​ടെ മേഖല കണ്ടെ​ത്തു​വാ​നും, അങ്ങ​നെ സൃ​ഷ്ടാ​വി​ന്റെ യഥാ​ത്വ​ത്തി​ലും നിർ​വ്യ​ക്തി​ക​ത​യി​ലും എത്തി​ച്ചേ​രു​വാ​നു​മാ​യി ഒരു അമൂർ​ത്ത രേ​ഖ​യാ​യി, ഒരു സ്വ​ഭാ​വ​വി​ശേ​ഷ​മാ​യി, സ്വയം ചു​രു​ങ്ങുക. അപ്പോൾ ഒരാൾ ഒരു പു​ല്ലി​നെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യി​ത്തീ​രും: അയാൾ ലോ​ക​ത്തെ, എല്ലാ​വ​രേ​യും/എല്ലാ​ത്തി​നേ​യും, ഒരു ആയി​ത്തീ​ര​ലാ​ക്കി മാ​റ്റി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു, കാരണം, അവ​ശ്യം വി​നി​മ​യ​ത്തി​ലേർ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒരു ലോകം അയാൾ ചമ​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞു, വസ്തു​ക്കൾ​ക്കി​ട​യി​ലേ​ക്കു് തെ​ന്നി വീ​ഴു​ന്ന​തി​നും വസ്തു​ക്ക​ളു​ടെ നടു​വിൽ തഴ​ച്ചു വള​രു​ന്ന​തി​നും നമ്മെ തട​യു​ന്ന എല്ലാ​ത്തി​നേ​യും തന്നിൽ തന്നെ അയാൾ അമർ​ത്തി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു. അയാൾ എല്ലാ​ത്തി​നെ​യും സം​യോ​ജി​പ്പി​ച്ചു കഴി​ഞ്ഞു: അനി​ശ്ചി​ത​മായ വി​വേ​ചക ഭേ​ദ​ക​ത്തെ (indefinite article), അന​ന്ത​മായ ആയി​ത്തീ​ര​ലി​നെ, അയാൾ സ്വയം ചു​രു​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞ പ്ര​ത്യേ​ക​നാ​മ​ത്തെ​യും. “പൂ​രി​ത​മാ​കുക, നിർ​മ്മാർ​ജ്ജ​നം ചെ​യ്യുക, എല്ലാം തന്നെ ഉള്ളി​ലി​ടുക” ദെ​ല്യൂ​സ്/ഗൊ​ത്താ​രി നിർ​ദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്നു.

ചലനം താ​ത്വി​ക​മാ​യി അഗോ​ച​ര​മാ​യ​തി​നാൽ അഗോ​ച​ര​മാ​യി​ത്തീ​രുക എന്ന​തി​നു് പര​മ​മായ ചല​ന​ത്തിൽ, പര​മ​മായ ആയി​ത്തീ​ര​ലിൽ എർ​പ്പെ​ടുക എന്ന അർ​ഥ​വും സി​ദ്ധി​ക്കു​ന്നു. അന​ന്ത​ത​യു​ടെ ചല​ന​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​കു​ന്ന​തു്, ഭാ​വ​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ​യും, അഭി​നി​വേ​ശ​ത്തി​ന്റെ​യും, സ്നേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​യും “പെൺ​കു​ട്ടി” എന്ന ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ​യും സഹാ​യ​ത്തോ​ടെ മാ​ത്ര​മാ​ണു്: ഒരു മധ്യ​സ്ഥ​ത​യു​ടെ​യും പരാ​മർ​ശ​മി​ല്ലാ​തെ.

അതേ സമയം, “സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ” പ്ര​ത​ല​ത്തിൽ മാ​ത്ര​മാ​ണു്, ചല​ന​ങ്ങൾ, ആയി​ത്തീ​ര​ലു​കൾ, അഗോ​ച​ര​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന​തു്. എന്നാൽ പര​മ​മായ ചല​ന​ത്തിൽ, അന്ത​സ്തി​ത​ത്തി​ന്റെ വി​താ​ന​ത്തിൽ നി​ന്നു് നോ​ക്കു​മ്പോൾ എല്ലാം ഗോ​ച​രീ​യ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു (Deleuze/Gottari, TP., 314–316).

എല്ലാ ആയി​ത്തീ​ര​ലു​ക​ളും ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷ​മാ​യി​ത്തീ​ര​ലാ​ണു്. പു​രു​ഷൻ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷീ​യ​നാ​യ​തു് കൊ​ണ്ടാ​ണു്, സ്ഥൂല/ബൃ​ഹ​ദു് ഗണ (molar totality) ത്തിൽ​പ്പെ​ട്ട​തു് കൊ​ണ്ടാ​ണു് പു​രു​ഷ​നു് ഒരി​ക്ക​ലും ആയി​ത്തീ​രാ​നാ​വാ​ത്ത​തു്. ഭൂ​രി​പ​ക്ഷീ​യത എന്ന​തു് വലു​പ്പ​ത്തി​ന്റെ​യോ വ്യാ​പ്തി​യു​ടെ​യോ അടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ല​ല്ല നിർ​വ്വ​ചി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്. ആധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ നി​ല​യെ​യാ​ണു് ഭൂ​രി​പ​ക്ഷീ​യത എന്നു് പറ​യു​ന്ന​തു്.

ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷീ​യ​ത​യു​ടെ ആയി​ത്തീ​രൽ പ്ര​ക്രി​യ​യെ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം എന്ന സാ​ക​ല്യ​വും നി​ല​യു​മാ​യി ഒരി​ക്ക​ലും കൂ​ട്ടി​ക്കു​ഴ​യ്ക്ക​രു​തു്. ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷീ​യത ഒരു നി​ല​യാ​വു​മ്പോൾ അതു് പു​നർ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണ​ത്തെ അനു​വ​ദി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ ആയി​ത്തീ​ര​ലിൽ അതു് അപ​ദേ​ശീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. ബ്ലാ​ക്കു് പാ​ന്തേ​ഴ്സ് പറ​യു​ന്ന പോലെ കറു​ത്ത​വ​രും കറു​ത്ത​വ​രാ​യി​ത്തീ​രേ​ണ്ട​തു​ണ്ടു്. സ്ത്രീ​ക​ളും സ്ത്രീ​ക​ളാ​യി​ത്തീ​രേ​ണ്ട​തു​ണ്ടു് എന്ന പോലെ. ഒരു ആയി​ത്തീ​ര​ലിൽ പു​രു​ഷ​നാ​യി​രി​ക്കും മി​ക്ക​പ്പോ​ഴും കർ​ത്താ​വു്. എന്നാൽ അയാൾ ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷീ​യ​നാ​യി​ത്തീ​രു​മ്പോൾ അയ​ളു​ടെ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​സ്വ​ത്വം തകർ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു (TP., 321–322). ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷീ​യ​മാ​യി​ത്തീ​രൽ ഒരു രാ​ഷ്ട്രീയ കാ​ര്യ​മാ​ണു്. അതു് ശക്തി​യു​ടെ (power as puissance) ഒരു അദ്ധ്വാ​ന​ത്തെ, വി​നി​യോ​ഗ​ത്തെ, സജീ​വ​മായ ഒരു സൂ​ക്ഷ്മ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തെ ആവ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഇതു് ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം എങ്ങ​നെ നേ​ടി​യെ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു് അഭ്യ​സി​ക്കു​ന്ന സ്ഥൂ​ല​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​നു്, ചരി​ത്ര​ത്തി​നു് വി​പ​രീ​ത​മാ​ണു്.

ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷീ​യ​ത​യെ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷീ​യ​ത​യിൽ നി​ന്നു് വേർ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​തു് എണ്ണ​ത്തി​ന്റെ വലി​പ്പ​ച്ചെ​റു​പ്പ​ങ്ങ​ള​ല്ല, എണ്ണ​ത്തി​ന്റെ ആന്ത​രി​ക​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളാ​ണു്. ഭൂ​രി​പ​ക്ഷീ​യത എന്ന​തു് എണ്ണാ​നാ​വു​ന്ന ഒരു ഗണ​മാ​ണു്, ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷീ​യ​ത​യാ​വ​ട്ടെ എണ്ണാ​നാ​വാ​ത്ത ഗണവും. അഗ​ണ​നീ​യ​മായ ഗണ​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷ​ത്തെ നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ന്ന​തു് ഗണമോ, അതി​ന്റെ ഘട​ക​ങ്ങ​ളോ അല്ല അതി​ന്റെ സം​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളാ​ണു് (connections), ഘട​ക​ങ്ങൾ​ക്കും ഗണ​ങ്ങൾ​ക്കു​മി​ട​യിൽ ഉല്പാ​ദി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന സം​ബ​ന്ധി​കാ​പ്ര​ത്യ​യ​ങ്ങ​ളാ​ണു് (ഒരു നിർ​ഗ​ണ​നീയ പ്ര​വാ​ഹ​മോ, ഗണമോ എന്ന നി​ല​യിൽ). സ്ത്രീ​ക​ളും, ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷീ​യ​രും ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ ഘട​ക​ങ്ങ​ളാ​വു​മ്പോൾ, അല്ലെ​ങ്കിൽ ഗണ​നീ​യ​ങ്ങ​ളായ, അന്ത​മു​ള്ള ഗണ​ങ്ങ​ളാ​വു​മ്പോൾ അനു​യോ​ജ്യ​മായ ആവി​ഷ്ക്കാ​രം അവർ​ക്കു ലഭി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷീ​യ​ത​യ്ക്കു് അഭി​കാ​മ്യ​മാ​യ​തു് നിർ​ഗ​ണ​നീ​യ​ത്തി​ന്റെ (non-​denumerable) ശക്തി ഉച്ചൈ​സ്ത​രം സ്ഥാ​പി​ക്കുക എന്ന​താ​ണു്. ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ ശക്തി ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ക്ര​മ​ത്തിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തി​ലോ ദൃ​ശ്യ​മാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​ലോ അല്ല, അതി​ന്റെ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷീ​യ​ത​യു​ടെ മാ​ന​ദ​ണ്ഢ​ങ്ങ​ളെ കീ​ഴ്മേൽ മറി​ക്ക​ലോ അല്ല, നിർ​ഗ​ണ​നീയ ഗണ​ങ്ങ​ളു​ടെ ശക്തി ഗണനീയ ഗണ​ങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രേ പ്ര​യോ​ഗി​ക്കുക എന്ന​താ​ണു്.

സ്കൊ​ളാ​സ്റ്റി​ക്ക് തത്വ​ചി​ന്ത പ്ര​കൃ​തി​യെ Natura Naturans എന്നും Natura Naturata എന്നു വ്യ​വ​ഛേ​ദി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ സ്പി​നോസ തന്റെ Ethics എന്ന കൃ​തി​യിൽ ഈ വ്യ​വ​ഛേ​ദ​ന​ത്തെ പരമ അന​ന്ത​ത്തെ​യും അതി​ന്റെ ഗു​ണ​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളെ​യും സം​ബ​ന്ധി​ച്ച തന്റെ ചി​ന്ത​ക​ളു​മാ​യി ബന്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തി നവീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ സജീ​വ​വും ഉല്പാ​ദ​ന​പ​ര​വും കാ​ര​ണ​പ​ര​വു​മായ ഭാ​വ​മാ​ണു് Natura Naturans (Naturing Nature). സ്പി​നോസ Natura Naturans-​നെ നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ന്ന​തി​ങ്ങ​നെ​യാ​ണു്: തന്നിൽ തന്നെ സ്ഥി​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​തും, തന്നി​ലൂ​ടെ മാ​ത്രം മന​സ്സി​ലാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തും ആയ പ്ര​കൃ​തി. അത​ല്ലെ​ങ്കിൽ ശാ​ശ്വ​തി​ക​വും അന​ന്ത​വു​മായ സത്ത​യെ ആവി​ഷ്ക്ക​രി​ക്കു​ന്ന സാ​ര​വ​സ്തു​വി​ന്റെ (substance) ഗു​ണ​വി​ശേ​ഷ​ങ്ങൾ, അതാ​യ​തു് സ്വ​ത​ന്ത്ര​കാ​ര​ണ​മാ​യി കണ​ക്കാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ദൈവം.” Natura Naturata എന്ന​തു് സൃ​ഷ്ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട പ്ര​കൃ​തി​യാ​ണു്. ദൈ​വ​പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ, അല്ലെ​ങ്കിൽ ദൈ​വ​ത്തി​ന്റെ ഏതെ​ങ്കി​ലും ഗു​ണ​വി​ശേ​ഷ​ത്തി​ന്റെ ആവ​ശ്യ​ക​ത​യിൽ നി​ന്നു് ഉരു​ത്തി​രി​യു​ന്ന എല്ലാ​ത്തി​നേ​യും പ്ര​കൃ​തീ​കൃത പ്ര​കൃ​തി (Natured Nature/Natura Naturata) എന്നു് സ്പി​നോസ നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ന്നു. അതാ​യ​തു് ദൈ​വ​ത്തിൽ ഉൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന വസ്തു​ക്ക​ളാ​യി കരു​ത​പ്പെ​ടു​ന്ന​തും ദൈ​വ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യ​ല്ലാ​തെ നി​ല​നി​ല്പി​ല്ലാ​ത്ത​തും മന​സ്സി​ലാ​ക്ക​പ്പെ​ടാ​നാ​വാ​ത്ത​തു​മായ, ദൈ​വ​ഗു​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ എല്ലാ മു​റ​ക​ളും (modes) ഇതിൽ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

ഫ്ര​ഞ്ച് പദമായ fuite ന്റെ ഇം​ഗ്ലീഷ തർ​ജ്ജ​മ​യായ flight എന്ന പദം ഇവിടെ പറ​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​യ​ല്ല ഓടി​പ്പോ​വു​ന്ന​തി​നെ/പലാ​യ​ന​ത്തെ ആണു് സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു്. ബ്രി​യാൻ മസൂമി പറ​യു​ന്ന​തു് ഫ്ര​ഞ്ച് പദമായ “fuite” പലാ​യ​ന​ത്തെ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഒഴുകൽ, ചോരൽ, ദൂ​ര​ത്തേ​ക്കു് തി​രോ​ധാ​നം ചെ​യ്യൽ എന്നീ അർ​ത്ഥ​ങ്ങ​ളും നി​വേ​ദ​നം ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടു് എന്നാ​ണു്.

ദെല്യൂസ്-​ഗൊത്താരി സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ങ്ങ​ളെ (assemblages), ലോ​ക​വു​മാ​യു​ള്ള അവ​യു​ടെ പ്ര​തി​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന മൂ​ന്നു​ത​രം രേ​ഖ​ക​ളു​ടെ അടി​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. 1-​ബൃഹദു് രേഖ (molar line)-​ഖണ്ഢങ്ങളുടെ ദ്വ​ന്ദ്വാ​ത്മ​ക​വും, വൃ​ക്ഷ​രൂ​പി​യു​മായ (arborescent) ക്രമം. അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ, ദ്വ​ന്ദ്വ​വൈ​പ​രീ​ത്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും, ഉച്ച​നീ​ച​ത്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും വി​ഭ​ജ​ന​ങ്ങ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും സ്ഥൂ​ല​സാ​മൂ​ഹ്യ​ത​ലം.

കണി​കാ​പ​ര​മായ രേഖ (molecular line)-​കൂടുതൽ ഒഴു​ക്കു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ഖണ്ഡ​സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള​തു്. ഖണ്ഡ​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സൂ​ക്ഷ്മ​രൂ​പം.

പലായന രേഖ (Line of flight)-​മറ്റു രണ്ടിൽ നി​ന്നും വി​ഛേ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു്. അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ പി​ടു​ത്ത​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് വി​ട്ടു​മാ​റു​ന്ന​തു്, സാ​മൂ​ഹ്യ​വി​ഭ​ജ​ന​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നും ഉച്ച​നീ​ച​ത്വ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നും വി​ട്ടു​മാ​റി, സു​സ്ഥിര വി​താ​ന​ത്തെ (plane of consistency) നിർ​മ്മി​ക്കു​ന്ന​തു്.

കണി​കാ​പ​ര​മായ രേ​ഖ​യു​ടെ മൃ​ദു​ഗ​ണ്ഡ​സ്വ​ഭാ​വം അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​മ്പോ​ഴും കർ​ക്ക​ശ​രേ​ഖ​ക​ളി​ലേ​ക്കു് പി​ന്മ​ട​ങ്ങു​ന്ന പു​നർ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ അനു​വ​ദി​ക്കു​ന്നു. പലായന രേ​ഖ​യ്ക്കു് സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും അതു് ബാ​ധി​ക്കു​ന്ന സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും സർ​ഗ്ഗാ​ത്മ​ക​മായ രൂ​പാ​ന്ത​രീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു് പരി​ണ​മി​ക്കു​വാ​നാ​വും.

സൂ​ക്ഷ്മ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ നി​ല​പാ​ടിൽ നി​ന്നു് നോ​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു സമൂഹം നിർ​വ്വ​ചി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് അതി​ന്റെ കണികാ പര​ങ്ങ​ളായ പലാ​യ​ന​രേ​ഖ​ക​ളാ​ലാ​ണു്. എല്ലാ​യ്പ്പോ​ഴും ദ്വ​ന്ദ​വൈ​പ​രീ​ത്യ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നും, അനു​ര​ണ​ന​സാ​മ​ഗ്രി​ക​ളിൽ നി​ന്നും, ഓവർ​കോ​ഡി​ങ്ങ് യന്ത്ര​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നും വി​ടു​തൽ നേ​ടി​ക്കൊ​ണ്ടു്, ഒഴു​കു​ക​യും പാ​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന പലതും ഒരു സമൂ​ഹ​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​വും. സമ്പൂർ​ണ്ണ അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണ​മു​ള​വാ​ക്കു​ന്ന പലാ​യ​ന​രേ​ഖ​യാ​ണു് ഒരു സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ത്തി​ന്റെ പ്രാ​ഥ​മി​ക​രേഖ (TP, 226, 204).

ദെ​ല്യൂ​സ് പറ​യു​ന്ന പോലെ, പലാ​യ​ന​രേഖ ജീ​വി​ത​ത്തിൽ നി​ന്നു് ഭാ​വ​നാ​മേ​ഖ​ല​യി​ലേ​ക്കും, കല​യി​ലേ​ക്കും, ഉള്ള ഒളി​ച്ചോ​ട​ലാ​ണെ​ന്നു്, കരു​തു​ന്ന​തു് ഭീ​മ​മായ അബ​ദ്ധ​മാ​യി​രി​ക്കും. “മറി​ച്ചു് പലാ​യ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്, യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ത്തെ ഉല്പാ​ദി​പ്പി​ക്കു​വാ​നും, ജീ​വി​ത​ത്തെ സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​വാ​നും, ആയുധം കണ്ടെ​ത്തു​വാ​നു​മാ​ണ്”.

ഒരു നിർ​ദ്ദി​ഷ്ട​മായ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തിൽ നി​ന്നും ഒരാൾ വി​ട്ടു​മാ​റു​ന്ന ചല​ന​ത്തെ​യാ​ണ്ദെ​ല്യൂ​സ്/ഗൊ​ത്താ​രി അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണ​മെ​ന്നു് നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ന്ന​തു്. അതു് പലാ​യ​ന​രേ​ഖ​യു​ടെ ഒരു പ്ര​വർ​ത്ത​ന​മാ​ണു്. ദേ​ശീ​ക​ര​ണം (territorialization) അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണം (de-​territorialization)പു​നർ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണം (re-​territorialization) എന്നീ പ്ര​ക്രി​യ​കൾ അഭേ​ദ്യ​മാം വിധം കെ​ട്ടു​പി​ണ​ഞ്ഞു കി​ട​ക്കു​ന്നു. ഉദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യി കച്ച​വ​ട​ക്കാർ ഒരു പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു് നി​ന്നു് ഉല്പ​ന്ന​ങ്ങൾ വാ​ങ്ങു​ന്നു, ഉല്പ​ന്ന​ങ്ങ​ളെ ചര​ക്കു​ക​ളാ​യി അപ​ദേ​ശീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. വാ​ണി​ജ്യ പരി​വൃ​ത്തി​ക​ളിൽ അവ പു​നർ​ദേ​ശീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു.

അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണം എല്ലാ​യ്പോ​ഴും അനു​ബ​ന്ധ പ്ര​ക്രി​യ​ക​ളായ പുനർ-​ദേശീകരണവുമായി ബന്ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. പു​നർ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണം എന്ന​തി​നർ​ത്ഥം ആദ്യ​ത്തെ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​ലേ​ക്കു് മട​ങ്ങി​പ്പോ​ക​ല​ല്ല മറി​ച്ചു് അപ​ദേ​ശീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഘട​ക​ങ്ങൾ പു​നഃ​സം​യോ​ജി​ക്കു​ക​യും പുതു ബന്ധ​ങ്ങ​ളിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന പ്ര​ക്രി​യ​ക​ളാ​ണു്.

ദെല്യുസ്-​ഗൊത്താരി നാലു തരം അപ​ദേ​ശീ​ക​രണ പ്ര​ക്രി​യ​യെ, വ്യ​വ​ഛേ​ദി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്: സമ്പൂർ​ണ്ണം, ആപേ​ക്ഷി​കം, ധനാ​ത്മ​കം, നി​ഷേ​ധാ​ത്മ​കം, എന്നി​ങ്ങ​നെ. വസ്തു​ക്ക​ളു​ടെ വാ​സ്ത​വിക (actual order) ക്ര​മ​ത്തിൽ​പ്പെ​ടു​ന്ന ചല​ന​ങ്ങ​ളിൽ മാ​ത്രം ഒതു​ങ്ങു​മ്പോൾ അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണം ആപേ​ക്ഷി​ക​മാ​വു​ന്നു. അപ​ദേ​ശീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഘട​ക​ങ്ങൾ ഉടൻ തന്നെ അതി​ന്റെ പലാ​യ​ന​രേ​ഖ​ക​ളെ വള​യു​ക​യോ തട​സ്സ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യോ ചെ​യ്യു​ന്ന വിധം പു​നർ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ രൂ​പ​ങ്ങൾ​ക്കു് വി​ധേ​യ​മാ​വു​മ്പോൾ അത്ത​രം ആപേ​ക്ഷിക അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ നി​ഷേ​ധാ​ത്മ​ക​ങ്ങ​ളെ​ന്നു് കരു​ത​പ്പെ​ടു​ന്നു. ആപേ​ക്ഷിക അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണം, മറ്റു അപ​ദേ​ശീ​കൃത ഘട​ക​ങ്ങ​ളു​മാ​യി സമ്പർ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​ലോ അല്ലെ​ങ്കിൽ പുതിയ സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ങ്ങ​ളിൽ പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തി​ലോ പരാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ടാ​ലും ദ്വി​തീയ പു​നർ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണ​ങ്ങൾ​ക്കു് മീതേ പലാ​യ​ന​രേഖ സജീ​വ​മാ​യി നി​ല​നിൽ​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അതിനെ ധനാ​ത്മ​ക​മായ അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണം എന്നു് പറയും. അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണം സമ്പൂർ​ണ്ണ​മാ​കു​ന്ന​തു് അതു് വസ്തു​ക്ക​ളു​ടെ പ്ര​തീ​താ​ത്മ​ക​മായ (virtual) ക്ര​മ​ത്തെ​യും, സു​സ്ഥിര വി​താ​ന​ത്തി​ലു​ള്ള (plane of consistency) അരൂ​പീ​കൃത ദ്ര​വ്യാ​വ​സ്ഥ​യേ​യും സം​ബ​ന്ധി​ക്കു​ന്ന​വ​യാ​വു​മ്പോ​ഴാ​ണു്. സമ്പൂർ​ണ്ണ അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ ധനാ​ത്മ​ക​വും നി​ഷേ​ധാ​ത്മ​ക​വു​മെ​ന്നു് വ്യ​വ​ഛേ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു് അപ​ദേ​ശീ​കൃത പ്ര​വാ​ഹ​ങ്ങ​ളു​ടെ സമ്പർ​ക്ക​ത്തി​ന്റെ​യും (connection) ഇണ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലി​ന്റെ​യും (conjugation) അടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലാ​ണു്. സമ്പൂർ​ണ്ണ അപ​ദേ​ശീ​ക​ര​ണം ധനാ​ത്മ​ക​മാ​കു​ന്ന​തു് അതു് പുതിയ ഭൂ​മി​യു​ടെ​യും പുതു ജന​ത​യു​ടെ​യും സൃ​ഷ്ടി​യി​ലേ​ക്കു് നയി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണു്: അതു് പലായന രേ​ഖ​ക​ളെ സം​യോ​ജി​പ്പി​ക്കു​മ്പോ​ഴും, അമൂർ​ത്ത​വും ചൈ​ത​ന്യാ​ത്മ​ക​വു​മാ​യ​ഒ​രു രേ​ഖ​യു​ടെ ശക്തി​യി​ലേ​ക്കു് ഉയർ​ത്തു​മ്പോ​ഴും, ഒരു സു​സ്ഥിര വി​താ​ന​ത്തെ നിർ​മ്മി​ക്കു​മ്പോ​ഴും.

ഇം​ഗ്ലീ​ഷിൽ power എന്ന പദ​ത്തി​നു് രണ്ടു് അർ​ത്ഥ​ങ്ങൾ ഉണ്ടു്. ശക്തി​യു​ടെ രണ്ടു് രൂ​പ​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള സ്പി​നോ​സ​യു​ടെ സങ്ക​ല്പ​ന​വു​മാ​യി ഇതു് ബന്ധ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. സ്പി​നോ​സ​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം potentia, potestas എന്നീ ലാ​റ്റിൻ പദ​ങ്ങൾ യഥാ​ക്ര​മം, അന്ത​സ്ഥി​ത​വീ​ര്യ​ത്തെ​യും, ജീ​വി​ത​ത്തി​നു​മേൽ പ്ര​യോ​ഗി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന അധി​കാ​ര​ത്തെ​യു​മാ​ണു് അർ​ത്ഥ​മാ​ക്കു​ന്ന​തു്. ആദ്യ​ത്തേ​തു് സക്രി​യ​വും, ധനാ​ത്മ​ക​വും സൃ​ഷ്ട്യാ​ത്മ​ക​വു​മാ​ണെ​ങ്കിൽ രണ്ടാ​മ​ത്തേ​തു്, നി​ഷേ​ധാ​ത്മ​ക​വും വി​ദ്ധ്വം​സ​ക​വു​മ​ത്രേ. Potentia യെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​വാൻ ഇറ്റാ​ലി​യൻ ഭാ​ഷ​യിൽ Potenza എന്ന പദവും potestas നെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​വാൻ potere എന്നും ഉള്ള പദ​ങ്ങ​ളാ​ണു് ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചു വരു​ന്ന​തു്. ഫ്ര​ഞ്ച് ഭാ​ഷ​യിൽ ഇവ യഥാ​ക്ര​മം, puissance, എന്നും pouvoir എന്നും ജർ​മ്മൻ ഭാ​ഷ​യിൽ, vermogen എന്നും macht എന്നും ഉള്ള പദ​ങ്ങ​ളാ​ലാ​ണു് സൂ​ചി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്. എന്നാൽ ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലാ​ക​ട്ടെ ഈ രണ്ടു പദ​ങ്ങ​ളെ​യും വ്യ​ഞ്ജി​പ്പി​ക്കു​വാൻ power എന്ന ഒറ്റ​പ്പ​ദം മാ​ത്ര​മേ ഉള്ളു. ഈ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു് പരി​ഹ​രി​ക്കു​വാൻ അന്തോ​ണി​യോ നെ​ഗ്രി​യെ​പ്പോ​ലു​ള്ള​വ​രു​ടെ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് പരി​ഭാ​ഷ​ക​ളിൽ അന്ത​സ്ഥിത വീ​ര്യം (potentia) എന്ന അർഥം സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​വാൻ small letter ലുള്ള power ഉം അധി​കാ​രം (potestas) എന്ന അർ​ത്ഥം സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​വാൻ capital letter ലുള്ള Power ഉം ആണു് ഉപ​യോ​ഗി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്.

വൈ​രു​ദ്ധ്യാ​ത്മക സം​ശ്ലേ​ഷ​ണ​ത്തിൽ നി​ന്നു് വ്യ​ത്യ​സ്തം. വൈ​രു​ദ്ധ്യാ​ത്മ​ക​ത​യു​ടെ, ‘ഒന്നു​കിൽ അതു്, അല്ലെ​ങ്കിൽ ഇതു്,’ (either, or) എന്ന നി​ബ​ന്ധന ഇവിടെ നി​രാ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. പകരം ബഹു​വിധ ബഹു​ത്വ​ങ്ങൾ സം​യോ​ജി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. “അതും’ ‘ഇതും’ ‘ഏതും’ എന്നി​ങ്ങ​നെ (and, and, and) ഉപാ​ധി​ക​ളി​ല്ലാ​തെ യു​ക്ത​മായ സർവ്വ ബഹു​ത്വ​ങ്ങ​ളും, അവ​യു​ടെ വ്യ​ത്യ​സ്ത​ത​കൾ നി​ല​നിർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു് തന്നെ സം​ഗ്ര​ഥി​ത​മാ​കു​ന്ന ഒരു സമ​ന്വ​ന​യന രീതി.

ഭാ​ഷ​യ്ക്കു് വെ​ളി​യി​ലാ​ണു് അധി​കാ​രം നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന​തെ​ന്നും അധി​കാ​ര​ത്തി​നു വെ​ളി​യി​ലാ​ണു് ഭാഷ നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന​തെ​ന്നും ഉള്ള പ്രബല ധാ​ര​ണ​ക​ളിൽ നി​ന്നു് വി​ട്ടു മാറി ഭാഷ അടി​സ്ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യും ഒരു അധി​കാര രൂ​പ​മാ​ണെ​ന്ന വ്യ​തി​രി​ക്ത​മായ ഒരു ഭാഷാ സങ്ക​ല്പ​ത്തെ​യാ​ണു് ദെ​ല്യൂ​സ്/ഗൊ​ത്താ​രി അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഭാ​ഷ​യു​ടെ നിർ​ണ്ണാ​യ​ക​ഘ​ട​കം ആജ്ഞാ​വാ​ക്യ​മാ​ണെ​ന്നും എല്ലാ ഭാ​ഷ​യും ആത്യ​ന്തി​ക​മാ​യും അധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഷ​യാ​ണെ​ന്നും ഉള്ള ദെ​ല്യൂ​സി​ന്റെ കണ്ടെ​ത്തൽ ഭാ​ഷ​യും അധി​കാ​ര​വും തമ്മി​ലു​ള്ള അഭേ​ദ്യ​വും സങ്കീർ​ണ്ണ​വു​മായ ബന്ധ​ത്തി​ലേ​ക്കു് വെ​ളി​ച്ചം വീ​ശു​ന്നു​ണ്ടു്. ഭാ​ഷ​യ്ക്കു​ള്ളി​ലെ ഈ അധി​കാര വി​ന്യാ​സം ഭാ​ഷ​യു​ടെ രണ്ടു് വ്യ​ത്യ​സ്ത​മായ പരി​ച​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ബന്ധ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു: ഒന്നു് ഭാ​ഷ​യു​ടെ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷീ​ക​ര​ണം, രണ്ടു്, ഭാ​ഷ​യു​ടെ ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷീ​ക​ര​ണം. ആദ്യ​ത്തേ​തു് ഭാ​ഷ​യിൽ നി​ന്നു് നി​യ​താ​ങ്ക​ങ്ങ​ളെ ഊറ്റി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​ലാ​ണെ​ങ്കിൽ മറ്റേ​തു്, ഭാഷയെ നി​ര​ന്ത​ര​വ്യ​തി​ക​ര​ണ​ത്തി​ലി​ടു​ന്ന​തി​ലാ​ണു് (continuous variation) ഏർ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്.

ഭാ​ഷ​യു​ടെ സാ​ധ്യ​ത​യു​ടെ ഉപാ​ധി​ക​ളെ ഫല​വ​ത്താ​ക്കു​ക​യും ഏതെ​ങ്കി​ലും ഒരു പരി​ച​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ അടി​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ ഭാ​ഷ​യു​ടെ ഘട​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉപ​യോ​ഗ​ത്തെ നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​ത്തി​ന്റെ (enunciation) വ്യ​തി​രേ​ക​മാ​ണു് (variable) ആജ്ഞാ-​വാക്ക്. (order-​word); ഈ രണ്ടു് വഴി​ക​ളെ, വ്യ​തി​രേ​ക​ത്തി​ന്റെ ഈ രണ്ടു് പരി​ച​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ, ഗണനം ചെ​യ്യു​വാൻ ശേ​ഷി​യു​ള്ള ഏക ‘അതി​ഭാഷ’ (metalanguage) യാ​ണ​തു്. ആജ്ഞാ​വാ​ക്യ വ്യ​തി​രേ​കം ഭാ​ഷ​യു​ടെ സാ​ധ്യ​മായ എല്ലാ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ധർ​മ്മ​ങ്ങ​ളെ​യും ഉൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്നു.

ദെ​ല്യു​സി​നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ആജ്ഞാ​വാ​ക്യം ഒരു മര​ണ​വി​ധി​യാ​ണു്. പ്ര​തീ​കാ​ത്മ​ക​മോ, പ്രാ​രം​ഭ​ക​മോ, താൽ​ക്കാ​ലി​ക​മോ ആയ രൂ​പ​ങ്ങ​ളിൽ എത്ര​ക​ണ്ടു് മയ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യാ​ലും, അതു് ഒരു മര​ണ​വി​ധി​യെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ആജ്ഞാ​വാ​ക്കു​കൾ അതു് സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​വർ​ക്കു് ഉട​ന​ടി​യു​ള്ള മര​ണ​ത്തെ പ്ര​ദാ​നം ചെ​യ്യു​ന്നു. അത​ല്ലെ​ങ്കിൽ അതിനെ അനു​സ​രി​ക്കാ​ത്ത​വർ​ക്കു് നി​ലീ​ന​മായ മര​ണ​ത്തെ നൽ​കു​ന്നു; അതു​മ​ല്ലെ​ങ്കിൽ അവരിൽ തന്നെ സ്വയം അടി​ച്ചേ​ല്പി​ക്കു​ക​യും മറ്റെ​വി​ടേ​യ്ക്കെ​ങ്കി​ലും എടു​ത്തു് കൊ​ണ്ടു് പോ​വു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരു മര​ണ​ത്തെ. ഒരു പി​താ​വ് ‘നീ ഇന്ന​തു് ചെ​യ്യ​ണം’ ‘ഇന്ന​തു് ചെ​യ്യ​രു​ത്’ എന്നു് മകനു് നൽ​കു​ന്ന ആജ്ഞ​കൾ അവ​ന്റെ വ്യ​ക്തി​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ബി​ന്ദു​വിൽ അവൻ അനു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന ചെറിയ മര​ണ​വി​ധി​ക​ളിൽ നി​ന്നു് വേർ​തി​രി​ക്കു​വാ​നാ​വി​ല്ല… പക്ഷേ, ആജ്ഞാ​വാ​ക്കു് അഭേ​ദ്യ​മാ​യി അതി​നോ​ടു് ബന്ധ​പ്പെ​ട്ട മറ്റെ​ന്തോ കൂ​ടി​യാ​ണു്: അതു് ഒരു മു​ന്ന​റി​യി​പ്പി​ന്റെ കാഹളം കൂ​ടി​യാ​ണു് അല്ലെ​ങ്കിൽ ഓടി​യൊ​ളി​ക്കു​വാ​നു​ള്ള ഒരു സന്ദേ​ശം. ആജ്ഞാ​വാ​ക്കി​നോ​ടു​ള്ള ഒരു പ്ര​തി​ക​ര​ണം മാ​ത്ര​മാ​ണു് പലാ​യ​നം എന്നു് പറ​യു​ന്ന​തു് അതി​ല​ളി​ത​വൽ​ക്ക​ര​ണം മാ​ത്ര​മാ​യി​രി​ക്കും; മറി​ച്ചു് അതു് ആ വാ​ക്കിൽ തന്നെ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു-​ഒരു സങ്കീർ​ണ്ണ സം​ഗ്ര​ഥ​ന​ത്തിൽ അതി​ന്റെ തന്നെ അപ​ര​മു​ഖ​മാ​യി, അപ​ര​ഘ​ട​ക​മാ​യി. ആജ്ഞാ​വാ​ക്കിൽ, രണ്ടു് ഭാ​വ​ങ്ങൾ, തല​ങ്ങൾ, ധ്വ​നി​കൾ കു​ടി​കൊ​ള്ളു​ന്നു: ഒന്നു് മരണം രണ്ടു് പലാ​യ​നം.

ആജ്ഞാ​വാ​ക്കി​ന്റെ ആദ്യ​വ​ശ​ത്തെ, മറ്റൊ​രു തര​ത്തിൽ പറ​ഞ്ഞാൽ പ്ര​സ്താ​വ​ന​യിൽ ആവി​ഷ്കൃ​ത​മായ (expressed) മര​ണ​ത്തെ പരി​ഗ​ണി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ, അതു് വ്യ​ക്ത​മാ​യും അതി​ന്റെ മുൻ​കൂർ ഉപാ​ധി​കൾ പാ​ലി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. മരണം സാ​രാം​ശ​ത്തിൽ ശരീ​ര​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ക്കു​ന്ന​താ​ണെ​ങ്കി​ലും, ശരീ​രാ​രോ​പി​ത​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും, അതി​ന്റെ അടി​യ​ന്തി​രത, അതി​ന്റെ നൈ​മി​ഷി​കത, അതി​നു് ഒരു അ-​ശാരീരിക രൂ​പാ​ന്ത​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ (incorporeal transformation) മൗലിക സ്വ​ഭാ​വം നൽ​കു​ന്നു​ണ്ടു്. അതിനെ പിൻ​ഗ​മി​ക്കു​ന്ന​തും മുൻ​ഗ​മി​ക്കു​ന്ന​തും ക്രി​യ​ക​ളു​ടേ​യും, അഭി​നി​വേ​ശ​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും ഒരു വി​പു​ല​വ്യ​വ​സ്ഥ, ശരീ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു മന്ദ അദ്ധ്വാ​നം ആയി​രി​ക്കാം; എന്നാൽ അതു് അതിൽ തന്നെ നോ​ക്കു​മ്പോൾ, പ്ര​വൃ​ത്തി​യോ അഭി​നി​വേ​ശ​മോ ഒന്നും അല്ല, മറി​ച്ചു്, പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം പ്ര​സ്താ​വ​ത്തോ​ടു്, വാ​ക്യ​ത്തോ​ടു് സം​യോ​ജി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ശു​ദ്ധ​മായ ഒരു ക്രിയ, ഒരു ശുദ്ധ രൂ​പാ​ന്ത​ര​ണം ആകു​ന്നു… ആജ്ഞാ വാ​ക്കു് സ്വീ​ക​രി​ക്കു​മ്പോൾ തന്നെ നി​ങ്ങൾ മരി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

ആജ്ഞാ​വാ​ക്കി​ന്റെ മറ്റേ വശം—അതാ​യ​തു്, മര​ണ​ത്തി​നു പകരം പലാ​യ​നം—പരി​ഗ​ണി​ക്കു​ക​യാ​ണ​ങ്കിൽ വ്യ​തി​രേ​ക​ങ്ങൾ നി​ര​ന്തര വ്യ​തി​ക​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ (continuous variation) ഒരു പു​ത്തൻ അവ​സ്ഥ​യി​ലാ​ണ​ന്നു് കാണാം. ശരീ​ര​ങ്ങൾ​ക്കു് ഒരു അ-​ശാരീരിക രൂ​പാ​ന്ത​ര​ണം ഇപ്പോ​ഴും കല്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ഇപ്പോൾ അതു് ഒരു പരി​ധി​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള നി​ഷ്ക്ര​മ​ണം (passage) ആണു്: മര​ണ​ത്തെ ഉന്മൂ​ല​നം ചെ​യ്യാ​ന​ല്ല, അതിനെ ചു​രു​ക്കു​വാ​നോ ഒരു വ്യ​തി​ക​ര​ണം തന്നെ​യാ​ക്കി മാ​റ്റു​വാ​നോ വേ​ണ്ടി.

ആജ്ഞാ​വാ​ക്കിൽ നി​ന്നെ​ങ്ങ​നെ ഒഴി​യാം എന്ന​ത​ല്ല പ്ര​ശ്നം. ആജ്ഞാ​വാ​ക്കു് ആവരണം ചെ​യ്യു​ന്ന മര​ണ​ത്തിൽ നി​ന്നെ​ങ്ങ​നെ ഒഴി​ഞ്ഞു മാറാം, അതി​ന്റെ പലായന ശക്തി​യെ എങ്ങ​നെ വി​ക​സി​പ്പി​ക്കാം, രക്ഷ​പ്പെ​ട​ലി​നെ ബിം​ബാ​ത്മ​ക​ത​യി​ലേ​ക്കു് അല്ലെ​ങ്കിൽ ഒരു കാ​ള​ഗർ​ത്ത​ത്തി​ലേ​ക്കു് ഒടു​ങ്ങു​ന്ന​തി​നെ എങ്ങ​നെ തടയാം, ആജ്ഞാ​വാ​ക്കി​ന്റെ വി​പ്ല​വ​ക​ര​മായ ലീ​ന​സാ​ധ്യത എങ്ങ​നെ നി​ല​നിർ​ത്തു​ക​യും വി​ര​ചി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യാം എന്ന​താ​ണു് ദെ​ല്യൂ​സി​നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം പര​മ​പ്ര​ധാ​ന​മായ ചോ​ദ്യം. നി​ര​ന്തര വ്യ​തി​ക​ര​ണ​ത്തി​നു​മാ​ത്ര​മേ ഈ പ്ര​തീ​ത്യാ​ത്മക (virtual) രേഖയെ, ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ഈ പ്ര​തീ​ത്യാ​ത്മക നൈ​ര​ന്ത​ര്യ​ത്തെ, “ദൈ​ന​ന്ദി​ന​ത്തി​ന​ടി​യി​ലു​ള്ള യാ​ഥാർ​ഥ്യ​ത്തി​ന്റെ സാ​രാം​ശ​ത്തെ “ പു​റ​ത്തേ​ക്കു് കൊ​ണ്ടു് വരു​വാ​നാ​കൂ.

ആജ്ഞാ​വാ​ക്കി​ന്റെ ആജ്ഞാ​വാ​ക്കു് പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കുക. ആജ്ഞാ​വാ​ക്കു് ഉന്ന​യി​ക്കു​ന്ന മര​ണ​ത്തി​ന്റെ ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു്, ഉത്ത​ര​ത്തി​നു്, ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ചോ​ദ്യം, ഉത്ത​രം, കൊ​ണ്ടു് മറു​പ​ടി പറയുക. ഇതാ​ണു് ദെ​ല്യൂ​സ് നിർ​ദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഒളി​ച്ചോ​ട​ലിൽ അവ​സാ​നി​ക്ക​ല​ല്ല, പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​വാ​നും സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​വാ​നും ഒളി​ച്ചോ​ട്ട​ത്തെ പര്യാ​പ്ത​മാ​ക്കൽ. ആജ്ഞാ​വാ​ക്കു​കൾ വി​രാ​മ​ങ്ങ​ളെ (stoppages) അല്ലെ​ങ്കിൽ സം​ഘ​ടി​ത​വും, പാ​ളീ​കൃ​ത​വു​മായ (stratified) സം​ര​ച​ന​ക​ളെ അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​മ്പോൾ, ആജ്ഞാ വാ​ക്കു​കൾ​ക്ക​ടി​യിൽ പ്ര​വേ​ശ​ക​വാ​ക്കു​കൾ (passwords) ഉണ്ടു്. കട​ന്നു് പോ​കു​ന്ന (passing) വാ​ക്കു​കൾ, നി​ഷ്ക്ര​മ​ണ​ത്തി​ന്റെ ഘട​ക​ങ്ങ​ളായ വാ​ക്കു​കൾ. ആജ്ഞാ​വാ​ക്കിൽ നി​ന്നു് പ്ര​വേ​ശ​ക​വാ​ക്യ​ത്തെ അടർ​ത്തി​യെ​ടു​ക്കുക, ആജ്ഞ/ക്ര​മ​ത്തി​ന്റെ സം​ര​ച​ന​ക​ളെ, നി​ഷ്ക്ര​മ​ണ​ത്തി​ന്റെ ഘട​ക​ങ്ങ​ളാ​ക്കി മാ​റ്റുക. ആജ്ഞാ​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളെ, പ്ര​വേ​ശക വാ​ക്യ​ങ്ങൾ, നി​ഷ്ക്ര​മണ വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളാ​ക്കി, മാ​റ്റി​യെ​ടു​ക്കുക. ഇതാ​ണു് ദെ​ല്യൂ​സ് നിർ​ദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്ന ഭാ​ഷ​യു​ടെ സൂ​ക്ഷ്മ രാ​ഷ്ട്രീ​യം.

സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ​യും കല​യേ​യും, സി​നി​മ​യേ​യും നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ന്ന സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ അവ​യു​ടെ ഏറ്റ​വും പ്ര​ധാ​ന​മായ ധർ​മ്മം നഷ്ട​പ്പെ​ട്ട ജനതയെ കണ്ടെ​ത്ത​ലാ​ണെ​ന്നു് ദെ​ല്യൂ​സ് പല അവ​സ​ര​ങ്ങ​ളി​ലും പ്ര​സ്താ​വി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ദെ​ല്യൂ​സി​ന്റെ ഈ പല്ല​വി പല തര​ത്തിൽ വ്യാ​ഖ്യാ​നി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടു്. സ്ഥൂല-​ബൃഹദു് തല​ത്തിൽ (molar), ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്താൽ സ്ഥാ​പി​ത​വും നിർ​വ്വ​ചി​ത​വു​മായ ഒരു സ്ഥി​തി​വി​വ​ര​പ​ര​മായ സം​വർ​ഗ്ഗ​മെ​ന്ന നി​ല​യിൽ ജനത എന്ന സങ്ക​ല്പം നി​ല​നിൽ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, ഒരു ആയി​ത്തീ​ര​ലി​ന്റെ കർ​ത്തൃ​ത്വം എന്ന നി​ല​യിൽ ഇന്ന​ത്തെ ചരി​ത്ര​ത്തിൽ സമൂ​ഹ​ത്തിൽ ജനത അസ​ന്നി​ഹി​ത​മാ​ണു് എന്ന​ത്രേ ദെ​ല്യൂ​സി​ന്റെ ഈ വി​രോ​ധാ​ഭാ​സ​ക​ര​മായ പ്ര​സ്താ​വം സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു്.

Care of self എന്ന ഫൂ​ക്കോൾ​ഡി​യൻ സങ്ക​ല്പം ആത്മ പരി​ച​ര​ണം എന്നും ആത്മാ​വി​നോ​ടു​ള്ള കരുതൽ എന്നും ഉള്ള വ്യ​ത്യ​സ്ത​മായ അർ​ത്ഥ​ധ്വ​നി​കൾ ഉൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്നു. ഫൂ​ക്കോ ആത്മ പരി​ച​ര​ണ​ത്തെ നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ന്ന​തി​ങ്ങ​നെ​യാ​ണു്: പെ​രു​മാ​റ്റ നി​യ​മ​ങ്ങൾ സ്വയം നിർ​മ്മി​ക്കു​വാൻ മാ​ത്ര​മ​ല്ല തങ്ങ​ളെ​ത്ത​ന്നെ രൂ​പാ​ന്ത​രീ​ക​രി​ക്കു​വാ​നും, തങ്ങ​ളു​ടെ അനന്യ സത്വ​ത്തെ മാ​റ്റു​വാ​നും, ജീ​വി​ത​ത്തെ ഒരു കലാ​സൃ​ഷ്ടി​യാ​ക്കി മാ​റ്റു​വാ​നും ഉള്ള സോ​ദ്ദേ​ശ​വും ഐഛി​ക​വു​മായ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങൾ. ഫൂ​ക്കോ​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം അവ​ന​വ​നെ വളർ​ത്തി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​ലേ​ക്കു് സ്വയം മെ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​ലേ​ക്കു് മനു​ഷ്യ​രെ നയി​ക്കു​ന്ന നൈതിക തത്വ​മാ​ണി​തു്.

അവ​ന​വ​ന്റെ നൈതിക കർ​തൃ​ത്വ​ത്തെ വി​പു​ലീ​ക​രി​ക്കു​വാ​നും തീ​ക്ഷ്ണ​മാ​ക്കു​വാ​നും വേ​ണ്ടി അവ​ന​വ​നോ​ടു തന്നെ ബന്ധ​പ്പെ​ടു​ന്ന രീ​തി​യെ​യാ​ണു് ആത്മ​പ​രി​ച​ര​ണം എന്നു് ഫൂ​ക്കോ വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഹെ​ലി​നി​സ്റ്റി​ക്കു് റൊമൻ തത്വ​ചി​ന്ത​യിൽ കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്ന ആത്മ പരി​പാ​ല​ന​ത്തി​ന്റെ അനു​ജ്ഞ​ക​ളു​മാ​യാ​ണു് ആത്മ​പ​രി​ച​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ സങ്ക​ല്പ​ന​ങ്ങ​ളെ ഫൂ​ക്കോ ബന്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തു്. ആത്മ​പ​രി​ച​ര​ണം ആത്മ​ര​തി​യു​ടെ ആവി​ഷ്ക്കാ​ര​മ​ല്ല. ആത്മ​ത്തൊ​ടും, അപ​ര​രോ​ടും ലോ​ക​ത്തോ​ടു​മു​ള്ള നൈ​തി​ക​മായ ഉന്മു​ഖ​ത​യാ​ണു്.

നീ​ത്ചെ​യു​ടെ “മഹാ​രോ​ഗ്യ” സങ്ക​ല്പ​നം ശരീ​ര​ശാ​സ്ത്ര​ത്തെ​യും വൈ​ദ്യ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തെ​യും സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു് സാ​മ്പ്ര​ദാ​യിക ധാ​ര​ണ​ക​ളിൽ നി​ന്നു് ആരോ​ഗ്യ ചി​ന്ത​യെ സാ​മൂ​ഹ്യ​വും സാം​സ്ക്കാ​രി​ക​വും (മനു​ഷ്യ)വം​ശീ​യ​വും ആയ മേ​ഖ​ല​യി​ലേ​ക്കു് ജീവിത സമ​ഗ്ര​ത​യി​ലേ​ക്കു് മോ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. രോ​ഗ​ഗ്ര​സ്ഥ​മായ മനു​ഷ്യ​വം​ശ​ത്തെ​യും അതി​ന്റെ ചരി​ത്ര​ത്തെ​യും അതി​വർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന ‘മഹാ​രോ​ഗ്യ’വാനായ ഒരു പുതിയ മനു​ഷ്യ​ന്റെ സൃ​ഷ്ടി​യാ​ണു് നീ​ത്ചേ​യു​ടെ ‘അതി​മാ​നുഷ’ സങ്ക​ല്പം വി​ളം​ബ​രം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു്. സന്തു​ല​ന​ത്തെ​യും ക്ര​മി​ക​ത​യെ​യും, ആധാ​ര​മാ​ക്കു​ന്ന ക്ലാസ്സിക്കൽ-​ആധുനിക-ആരോഗ്യ സങ്ക​ല്പ​ന​ങ്ങ​ളെ തള്ളി​ക്ക​ള​ഞ്ഞ് കൊ​ണ്ടു് സം​ഘർ​ഷ​ബ​ദ്ധ​വും, സമ​രാ​ത്മ​ക​വും, വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക​ളെ നേ​രി​ടു​വാൻ പര്യാ​പ​ത​വു​മായ, ആപൽ​ക്ക​ര​വും കൂ​ടു​തൽ ‘കഠി​ന​വും ധീ​ര​വും ആഹ്ലാ​ദ​കാ​രി​യു​മായ’ ഒരു ആരോ​ഗ്യ​ദർ​ശ​ന​ത്തെ നീ​ത്ചേ ഉയർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ക്കു​ന്നു: ”മഹാ​രോ​ഗ്യം’. നി​ശ്ച​ല​ത്വ​ത്തി​നു പകരം ചല​നാ​ത്മ​ക​ത​യിൽ, അതി​ജീ​വ​ന​ത്തി​നു​പ​ക​രം അതി​വർ​ത്ത​ന​ത്തിൽ ഊന്നു​ന്നു ഈ അരോ​ഗ്യ വീ​ക്ഷ​ണം. ജീ​വി​ത​ത്തെ പ്ര​തി​ജ്ഞാ​പ​നം ചെ​യ്യു​ക​യും, സക്രി​യ​മാ​യി ലോ​ക​ത്തെ സമീ​പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​വർ​ക്കു് മാ​ത്ര​മേ ‘മഹാ​രോ​ഗ്യ’ത്തെ സാ​ക്ഷാ​ത്ക​രി​ക്കു​വാ​നാ​കൂ എന്ന​ത്രേ നീ​ത്ചേ​യു​ടെ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടു്. മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ‘പുനർമൂല്യ-​നിർണ്ണയന’ത്തി​ലൂ​ന്നു​ന്ന ഒരു നൈതിക-​ദാർശനിക-പരിപ്രേക്ഷ്യവുമായി ആരോ​ഗ്യ സങ്ക​ല്പം ഇവിടെ കൂ​ട്ടി​യി​ണ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു.

നീ​ത്ചേ​യു​ടെ നൈതിക-​ആരോഗ്യ-ദർശനത്തിന്റെ പ്ര​ത്യേ​കത, രോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ​യും ആരോ​ഗ്യ​ത്തി​ന്റെ​യും അതിർ​വ​ര​മ്പു​ക​ളെ അതു് മാ​യ്ച്ചു കള​യു​ന്നു എന്ന​താ​ണു്. രോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ അഭാ​വ​മ​ല്ല ആരോ​ഗ്യം. ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ സക്രി​യ​ത​യാ​ണ​തു്. ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ അനി​രോ​ധ്യ​വും സർ​ഗ്ഗാ​ത്മ​ക​വും ആയ പ്ര​വാ​ഹം തട​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​നെ ലാ​ക്ഷ​ണി​ക​മാ​യി (symptomatic) അട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും അങ്ങ​നെ ‘മഹാ​രോ​ഗ്യ’ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള രൂ​പാ​ന്ത​രീ​ക​ര​ണ​ത്തെ സാ​ധ്യ​മാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരു അന്ത​രാ​ള​മ​ത്രേ നീ​ത്ചേ​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം രോഗം. അതി​ജീ​വ​ന​ബ​ദ്ധ​മായ സാ​മാ​ന്യ ആരോ​ഗ്യ​ത്തെ, മഹാ​വ്യാ​ധി​യാ​യി കാ​ണു​ന്ന നീ​ത്ചേ​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം, രോ​ഗ​മൂർ​ഛ​ക​ളാ​ണു് പല​പ്പോ​ഴും മഹാ​രോ​ഗ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള പാതയെ സു​ഗ​മ​മാ​ക്കു​ന്ന​തു്. ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ അന്തഃ​സ്ഥി​ത​മായ ഊർ​ജ്ജ​സ്രോ​ത​സ്സാ​ണു് ‘മഹാ​രോ​ഗ്യ’ത്തി​ന്റെ പ്ര​ഭ​വ​കേ​ന്ദ്രം.

ബറൂച് സ്പി​നോ​സ​യു​ടെ ‘പരമ ജനാ​ധി​പ​ത്യം’ എന്ന ആശ​യ​ത്തെ സമ​കാ​ലി​ക​മായ ലോക സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ, രാഷ്ട്രീയ-​ചിന്തയുടെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ക്കു​ന്ന​തു് അന്റോ​ണി​യോ നെ​ഗ്രി, മൈ​ക്കിൾ ഹാർ​ട്ട് എന്നീ ചി​ന്ത​ക​ന്മാ​രാ​ണു്.

രാ​ജാ​ധി​പ​ത്യം, കു​ലീ​നാ​ധി​പ​ത്യം എന്നീ ക്ലാ​സ്സി​ക്കൽ ഭര​ണ​കൂട രൂ​പ​ങ്ങ​ളിൽ നി​ന്നു് വ്യ​ത്യ​സ്ത​മാ​ണു് ജനാ​ധി​പ​ത്യം എന്ന​ത്രേ സ്പി​നോസ സ്ഥാ​പി​ക്കു​ന്ന​തു്. സ്പി​നോസ ഉയർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ക്കു​ന്ന പര​മ​മായ ജനാ​ധി​പ​ത്യം എന്ന സങ്ക​ല്പ​ത്തിൽ ‘പരമം’ എന്ന പദം പ്ര​യോ​ഗി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് പരി​മി​തി​യി​ല്ലാ​ത്ത​തു്, അള​ക്കാ​നാ​കാ​ത്ത​തു് എന്ന വി​വ​ക്ഷ​ക​ളോ​ടെ​യാ​ണു്. “സാ​മൂ​ഹ്യ ഉട​മ്പ​ടി”യു​ടെ​യും ബന്ധി​ത​ങ്ങ​ളായ സാ​മൂ​ഹ്യ​രൂ​പ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും സങ്ക​ല്പ​ങ്ങ​ളെ ഇതു് തള്ളി​ക്ക​ള​യു​ന്നു. ശക്ത​രായ ജന​സ​ഞ്ച​യ​ങ്ങ​ളി​ലും, സമരായ വ്യ​ക്തി​ക​ളി​ലും, സഹ​ക​ര​ണ​ത്തി​നും, വി​നി​മ​യ​ന​ത്തി​നും സൃ​ഷ്ടി​പ്ര​ക്രി​യ​യ്ക്കും തു​റ​ന്നി​ട്ട ശക്തി​ക​ളി​ലും, അധി​ഷ്ഠി​ത​മായ ഒരു ജനാ​ധി​പ​ത്യ​സ​ങ്ക​ല്പ​നം. സമ്പൂർ​ണ്ണ ജനാ​ധി​പ​ത്യ സങ്ക​ല്പം എല്ലാ​ത്ത​രം അന്ധ​വി​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും വി​മർ​ശ​ന​ത്തിൽ അധി​ഷ്ഠി​ത​മാ​ണു്. ആർ​ക്കും അപ​ഹ​രി​ക്കു​വാ​നാ​കാ​ത്ത ശക്തി​യു​ടെ (power as potentia or puissance) ആവി​ഷ്ക്കാ​ര​മാ​യി, എല്ലാ വ്യ​ക്തി​കൾ​ക്കും അവ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ട പ്ര​കൃ​തീ​പ​ര​മായ അവ​കാ​ശ​ത്തിൽ നി​ന്നും വി​ക​സി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ജനാ​ധി​പ​ത്യം. ഭീ​തി​യെ ഉച്ചാ​ട​നം ചെ​യ്യു​വാ​നാ​യി മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഉന്നത രൂ​പ​ത്തി​ലു​ള്ള സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ നിർ​മ്മി​ക്കു​വാ​നു​മാ​യി രൂ​പീ​കൃ​ത​മായ സ്വ​ത​ന്ത്ര​മ​നു​ഷ്യ​രു​ടേ​തായ ഒരു സമു​ദാ​യ​ത്തി​ന്റെ നിർ​മ്മി​തി. അതാ​ണു് പരമ ജനാ​ധി​പ​ത്യം.

ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ പൊതു സി​ദ്ധാ​ന്ത​മായ സൊ​ഷ്യൽ കോൺ​ട്രാ​ക്റ്റ് തി​യ​റി​യെ, പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചു്, അധി​കാ​ര​ക്കൈ​മാ​റ്റ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച അതി​ന്റെ ആശ​യ​ത്തെ, ഈ സങ്ക​ല്പം നി​രാ​കാ​രി​ക്കു​ന്നു. പകരം ജന​സ​മ്മ​തി എന്ന സങ്ക​ല്പ​ത്തി​നു് പ്രാ​ധാ​ന്യം കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു. പ്രാ​തി​നി​ധ്യ​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ​യും അന്യ​വൽ​ക്ക​ര​ണ​ത്തെ ഉല്പാ​ദി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഭര​ണ​കൂ​ട​പ​ര​മ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ​യും പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ങ്ങൾ​ക്കെ​തി​രേ ജനാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ റി​പ്പ​ബ്ലി​ക്കൻ പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​യാ​ണു് സ്പി​നോസ ഉയർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന​തു്. സോ​ഷ്യൽ കോൺ​ട്രാ​ക്റ്റ് തിയറി ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ ‘പര​മ​ത്വ’ത്തെ മു​റു​കെ​പ്പി​ടി​ക്കു​മ്പോൾ അതി​നെ​തി​രെ, സാ​മൂ​ഹി​ക​ത​യു​ടെ പര​മ​ത്വ​ത്തെ പ്ര​തി​ഷ്ഠാ​പ​നം ചെ​യ്യു​ന്നു ഈ ജനാ​ധി​ത്യ​സ​ങ്ക​ല്പം.

The Political Treatise ൽ സ്പി​നോസ ജനാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തെ ഭര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റ​യും ഗവ​ണ്മെ​ന്റി​ന്റെ​യും പര​മ​രൂ​പ​മെ​ന്നു് സ്ഥാ​പി​ക്കു​ന്നു. നി​യ​മ​വ്യ​വ​ഹാ​ര​ങ്ങ​ളാൽ ആപേ​ക്ഷി​ക​വൽ​ക്ക​രി​ക്കു​ക​യും പു​നർ​നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​മ്പോൾ മാ​ത്ര​മേ പ്ര​കൃ​തീ​പ​ര​മായ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ നി​ല​നിർ​ത്തു​വാൻ സാ​ധി​ക്കൂ എന്നാ​ണു് സാ​മൂ​ഹ്യ ധാരണാ (social contract) വാ​ദി​ക​ളു​ടെ​നി​ല​പാ​ടു്. അത​ല്ലെ​ങ്കിൽ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്റെ പര​മ​ത്വം ക്ര​മ​രാ​ഹി​ത്യ​വും യു​ദ്ധാ​വ​സ്ഥ​യു​മാ​യി മാറും. അതേ സമയം സ്പി​നോസ പറ​യു​ന്ന പോലെ ജനാ​ധി​പ​ത്യം പര​മ​ത്വ​ത്തെ സ്ഥാ​പി​ക്കു​ന്ന ഒരു ക്ര​മി​ക​മായ വ്യ​വ​സ്ഥ​യാ​ണെ​ങ്കിൽ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്റെ ഒരു വാ​ഴ്ച​യാ​യി അതി​നെ​ങ്ങ​നെ മാറാൻ കഴി​യും എന്ന ചോ​ദ്യ​വും അവ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്നു. ജനാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഗു​ണ​വി​ശേ​ഷ​മാ​യി പര​മ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ സങ്ക​ല്പ​ത്തെ എങ്ങ​നെ​യാ​ണു് സ്പി​നോസ പ്ര​ക്ഷേ​പ​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന​തു് എന്നു് നോ​ക്കാം. സ്പി​നോ​സ​യു​ടെ പര​മാ​ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ സങ്ക​ല്പ​ത്തിൽ പര​മ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ അതി​ഭൗ​തി​ക​വാ​ദ​പ​ര​വും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ചി​ന്താ​പ​ര​വു​മായ മാ​ന​ങ്ങ​ള​ന്തർ​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​താ​യി നെ​ഗ്രി വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു.

അതി​ഭൗ​തി​ക​വാ​ദ​ത്തി​ന്റെ പരി​പ്രേ​ക്ഷ്യ​ത്തിൽ നോ​ക്കു​മ്പോൾ സ്പി​നോ​സ​യു​ടെ പര​മ​ത്വ സങ്ക​ല്പ​നം ശക്തി​യു​ടെ (power as puissance) പൊ​തു​ച​ക്ര​വാ​ള​മാ​യി, ശക്തി​യു​ടെ വി​കാ​സ​വും വാ​സ്ത​വി​ക​ത​യു​മാ​യി (actuality) മാ​ത്ര​മേ കാ​ണാ​നാ​കൂ എന്നു് നെഗ്രി-​ഹാർട്ട്. പര​മ​ത്വം എന്നു് പറ​യു​ന്ന​തു് സം​സ്ഥാ​പ​നം (constitution) ആണു്, സം​സ്ഥാ​പ​ന​പ​ര​മായ സം​ഘർ​ഷ​ത്താൽ രൂ​പീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഒരു യാ​ഥാർ​ഥ്യ​മാ​ണു്. ഈ യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ത്തെ സം​സ്ഥാ​പി​ക്കു​ന്ന “ശക്തി”യുടെ വർ​ദ്ധ​ന​വ​ന​നു​സ​രി​ച്ചു് ഈ യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ത്തി​ന്റെ സങ്കീർ​ണ്ണ​ത​യും തു​റ​സ്സും വർ​ദ്ധി​ക്കു​ന്നു: “ രണ്ടു പേർ ഒന്നി​ക്കു​ക​യും ഒന്നി​ച്ചു് പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​മ്പോൾ അവർ​ക്കു് ഒറ്റ​യ്ക്കു് നിൽ​കു​മ്പോൾ ഉള്ള​തി​നെ​ക്കാൾ പ്ര​കൃ​തി​യ്ക്കു മേൽ കൂ​ടു​തൽ ശക്തി​യും അതു് കൊ​ണ്ടു് തന്നെ കൂ​ടു​തൽ അവ​കാ​ശ​വും ലഭ്യ​മാ​കു​ന്നു; ഈ രീ​തി​യിൽ കൂ​ടു​തൽ ആൾ​ക്കാർ ഐക്യം സ്ഥാ​പി​ക്കു​മ്പോൾ അവ​രെ​ല്ലാ​വ​രും ഒന്നി​ച്ചു് കൂ​ടു​തൽ അവ​കാ​ശം സ്വാ​യ​ത്ത​മാ​ക്കു​ന്നു (The Political Treatise)11/13).

ഇവി​ടെ​യാ​ണു് നാം സ്പി​നോ​സ​യു​ടെ അതി​ഭൗ​തി​ക​വാദ സങ്ക​ല്പ​ത്തി​ന്റെ മർമ്മ കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ എത്തി​ച്ചേ​രു​ന്ന​തു്. ‘പരമം’ എന്നും ‘ശക്തി’ എന്നു​മു​ള്ള പദ​ങ്ങൾ ഇവിടെ പൗ​ന​രു​ക്ത്യ​ങ്ങ​ളാ​ണു് (tautological terms). ‘പരമ’ത്തി​ലേ​ക്കു പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒരു തു​റ​ന്ന നിർ​ണ്ണ​യ​നം (determination) എന്ന നി​ല​യി​ലും മറു​വ​ശ​ത്തു് ‘പരമ’ത്തെ യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ സ്ഥാ​പി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്ന നി​ല​യി​ലും The Theological-​Political Treatise ൽ നേ​ര​ത്തേ തന്നെ “ശക്തി” (power) എന്ന സങ്ക​ല്പ​നം പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടു്. ഈ മനു​ഷ്യ “ശക്തി” പി​ന്നീ​ടു് The political Treatise ന്റെ ആദ്യ അദ്ധ്യാ​യ​ങ്ങ​ളിൽ സമ​ഷ്ട്യാ​സ്തി​ത്വ​ത്തി​ന്റെ​യും അതി​ന്റെ ചല​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും അടി​സ്ഥാ​ന​മാ​യി—അതാ​യ​തു് സമൂ​ഹ​ത്തി​ന്റെ​യും നാഗരികതയുടെയും-​പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. ‘പരമ’ത്തി​ന്റെ സത്ത​യാ​യി അങ്ങ​നെ ശക്തി കണ​ക്കാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. ശക്തി​യു​ടെ സാ​ക്ഷാ​ത്ക്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ വ്യാ​പ്തി​യ​നു​സ​രി​ച്ചു് ‘പരമം’നന്മ​യു​ള്ള അസ്തി​ത്വ​മാ​യി ഗണി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഇതാ​ണു് അതി​ഭൗ​തി​ക​ചി​ന്ത​യു​ടെ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടിൽ ‘പരമ’ത്തി​ന്റെ നിർ​വ്വ​ച​നം. ‘പര​മ​ത്വം’ എന്ന സങ്ക​ല്പം ‘ശക്തി​യു​ടെ’ സങ്ക​ല്പ​ത്തി​ലേ​ക്കു് തി​രി​ച്ചു് കൊ​ണ്ടു വരു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അതു് വ്യ​ക്ത​മാ​യും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്റെ സങ്ക​ല്പ​ത്തി​ലേ​ക്കും തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടു്. ‘ശക്തി’ ‘സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം’ എന്നീ പദ​ങ്ങൾ ഒന്നു മറ്റൊ​ന്നി​നു​മേ​ലാ​യി ചാർ​ത്ത​പ്പെ​ടു​ക​യും ആദ്യ​ത്തേ​തി​ന്റെ വ്യാ​പ്തി മറ്റേ​തി​ന്റെ തീ​ക്ഷ്ണ​ത​യ്ക്കു് തു​ല്യ​മാ​വു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു.

ഈ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടിൽ ‘പര​മ​മായ ഭരണം’ (the absolutum imperium) എന്ന പദ​ത്തി​നു് ‘ശക്തി’യുടെ ഐക്യ​ത്തെ വ്യ​ഞ്ജി​പ്പി​ക്കു​മ്പോൾ തന്നെ, കർ​ത്താ​ക്ക​ളു​ടെ ‘അന്തർ​ലീന ശക്തി’യുടെ വി​ക്ഷേ​പ​ണ​മാ​യി ഈ ശക്തി​യെ കണ​ക്കാ​ക്കേ​ണ്ട​താ​യും, അതി​ന്റെ സാ​ക​ല്യ​ത്തെ ജീ​വി​ത​മാ​യും, ഒരു ജൈവ സമ​ഗ്ര​ത​യു​ടെ എപ്പോ​ഴും തു​റ​ന്ന, ആന്ത​രി​ക​മായ, സക്രി​യ​മായ ആവി​ഷ്ക്കാ​ര​മാ​യി നിർ​വ്വ​ചി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യും വരും. ഇത്ത​ര​മൊ​രു പര​മ​മാ​യ​ഭ​രണ രൂ​പ​ത്തെ​യാ​ണു് സ്പി​നോസ ജനാ​ധി​പ​ത്യം എന്നു് വി​ളി​ക്കു​ന്ന​തു്.

ഏകോ​പി​ത​മാ​യും ഉല്പാ​ദ​ന​പ​ര​മാ​യും വി​ക​സി​ക്കു​ക​യും സ്വയം നി​ല​നിർ​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ‘ശക്തി’യാണു് പര​മ​ത്വം (absoluteness). “സാ​മൂ​ഹി​കത ആവി​ഷ്ക്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ഏറ്റ​വും ഉന്ന​ത​മായ രൂ​പ​മാ​ണു് ജനാ​ധി​പ​ത്യം. കാ​ര​ണ​മെ​ന്തെ​ന്നാൽ പ്ര​കൃ​തീ​പ​ര​മായ സമൂഹം രാ​ഷ്ട്രീയ സമൂ​ഹ​മാ​യി ആവി​ഷ്ക്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ഏറ്റ​വും വി​ശ​ല​മായ രൂ​പ​മാ​ണു് അതു്. പര​മ​മായ പര​മാ​ധി​കാ​രം എന്നൊ​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ യഥാർ​ത്ഥ​ത്തിൽ അതു് ജന​സ​ഞ്ച​യ​ത്താൽ അവി​ഭാ​ജ്യ​മാ​യി മു​റു​കെ​പ്പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒന്നാ​ണ്” (TP viii-3). അങ്ങ​നെ ഈ വിശല മാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ, കർ​ത്താ​ക്ക​ളു​ടെ സഞ്ച​യ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കട​ന്നു പോ​യ്ക്കൊ​ണ്ടു് ജനാ​ധി​പ​ത്യം പര​മ​ത്വ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. കാരണം അതു് എല്ലാ സാ​മൂ​ഹ്യ ശക്തി​ക​ളെ​യും അടി​ത്ത​ട്ടിൽ നി​ന്നു് കൊ​ണ്ടു് ചല​നാ​ത്മ​ക​മാ​ക്കി​ത്തീർ​ക്കു​ന്നു. പര​മ​മായ ജനാ​ധി​പ​ത്യ വാ​ഴ്ച്ച എന്ന​തി​നർ​ഥം, ശക്തി​യു​ടെ​നിർ​വ്വ​ഹ​ണ​ത്തി​ലും രൂ​പീ​ക​ര​ണ​ത്തി​ലും നിർ​വ്വ​ഹണ ക്രി​യ​യു​ടെ സവി​ശേ​ഷ​ത​യി​ലും അല്ലെ​ങ്കിൽ മജി​സ്ട്ര​സി​യു​ടെ സ്വ​രൂ​പ​സ​വി​ശേ​ഷ​ത​യി​ലും യാ​തൊ​രു​ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള അന്യ​വൽ​ക്ക​ര​ണ​വും ഇല്ലാ​ത്ത ഒരു ഭര​ണ​രൂ​പം എന്നാ​ണു്. പര​മ​ത്വം എന്ന​തു് ഇവിടെ അന​ന്യ​വൽ​ക്ക​ര​ണ​മാ​ണു്, കൂ​ടു​തൽ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​യാൽ എല്ലാ​വ​രു​ടെ​യും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്റെ സം​ഘാ​ട​ന​ത്തി​ന്റെ പൊ​തു​ശ​ക്തി​വി​ശേ​ഷ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ (conatus-​എല്ലാ സചേതന ജീ​വി​യി​ലും അതി​ന്റെ അസ്തി​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പരി​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തെ ഉറ​പ്പാ​ക്കു​ന്ന ശക്തി) നി​ന്നു് കൊ​ണ്ടു എല്ലാ സാ​മൂ​ഹ്യ ഊർ​ജ്ജ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും വി​മോ​ച​ന​മാ​ണ​തു്. നി​ര​ന്ത​ര​വും സു​സ്ഥി​ര​വും. പര​മ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടിൽ രാ​ഷ്ട്രീയ രൂ​പ​ങ്ങ​ളു​ടെ സം​ഘ​ട​നാ സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങൾ ഇവിടെ വൈ​രു​ദ്ധ്യാ​ത്മ​ക​മായ തട​സ്സ​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. അന്യ​വൽ​ക്ക​ര​ണ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള പാ​ത​ക​ളും ഇവിടെ നിർ​മ്മി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നി​ല്ല. പകരം, ഒരു തു​റ​ന്ന ചക്ര​വാ​ള​ത്തിൽ ശക്തി സ്വയം ചു​രു​ള​ഴി​ക്കു​ക​യും, സം​ഘ​ട​നാ സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങൾ ഈ ചക്ര​വാ​ള​ത്തി​ന്റെ ആവി​ഷ്ക്കാ​ര​ങ്ങ​ളിൽ പങ്കെ​ടു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ഇതു് ശക്തി​യു​ടെ പ്ര​കൃ​ത​ത്തെ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും പ്ര​കൃ​തീ​പ​ര​മായ സമൂ​ഹ​വും രാ​ഷ്ട്രീയ സമൂ​ഹ​വും തമ്മി​ലു​ള്ള ബന്ധ​ത്തെ നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന കൂ​ട്ടായ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​മാ​കു​ന്നു.

ജനാ​ധി​പ​ത്യ വാ​ഴ്ച​യു​ടെ പര​മ​ത്വം പ്ര​ധാ​ന​മാ​യും നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന​തു് ജന​സ​ഞ്ചയ കർ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലാ​ണു്. ഒരു നഗ​ര​ത്തി​ലെ എല്ലാ പൗ​ര​ന്മാ​രും കു​ലീ​നാ​ധീ​പ​ത്യ​ത്തെ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്താ​ലും ഈ സമ​ഗ്ര​പ​ങ്കാ​ളി​ത്തം ‘പര​മ​ത്വ’ത്തെ വീ​ണ്ടെ​ടു​ക്കാൻ പര്യാ​പ്ത​മ​ല്ല. കാരണം പര​മ​മായ ഭരണം തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​നെ​യ​ല്ല ആധാ​ര​മാ​ക്കു​ന്ന​തു്, ജന​സ​ഞ്ച​യ​ത്തെ​യാ​ണു്, ഈ ജന​സ​ഞ്ച​യ​ത്തെ സം​ര​ചി​ക്കു​ന്ന വ്യ​ക്തി​ക​ളു​ടെ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ​യാ​ണു്, എല്ലാ​വ്യ​ക്തി​ക​ളു​ടെ​യും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തോ​ടു​ള്ള പര​സ്പ​ര​ബ​ഹു​മാ​ന​ത്തെ​യാ​ണു്. അങ്ങ​നെ യു​ക്തി​യു​ടെ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടിൽ നോ​ക്കു​മ്പോൾ സാർ​വ്വ​ലൗ​കിക സഹി​ഷ്ണു​ത​യു​ടെ​യും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്റെ​യും അടി​ത്ത​റ​യാ​ണു് ജന​സ​ഞ്ച​യം. പര​മ​ത്വ​ത്തി​നും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നും, പൗ​രാ​വ​കാ​ശ​ത്തി​നും, പ്ര​കൃ​ത്യാ​വ​കാ​ശ​ത്തി​നും, യു​ക്തി​ക്കും സത്വ​ത്തി​ന്റെ സം​സ്ഥാ​പക ചല​ന​ത്തി​ന്റെ പര​സ്പ​ര​വി​രു​ദ്ധ​സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള ശാ​രീ​രി​ക​ത​യ്ക്കും ഇടയിൽ സ്ഥി​തി​കൊ​ള്ളു​ന്ന ജന​സ​ഞ്ച​യ​ത്തി​നു് സന്ദി​ഗ്ധ​മായ നിർ​വ്വ​ച​ന​മാ​ണു​ള്ള​തു്. അതി​ന്റെ സങ്ക​ല്പം അട​ച്ചു പൂ​ട്ടാ​നാ​വാ​ത്ത​താ​ണു്. ഈ സന്ദി​ഗ്ധത ജനാ​ധി​പ​ത്യ ഭര​ണ​ത്തെ അപ​രി​ഹാ​ര്യ​മായ ഒരു വൈ​രു​ദ്ധ്യ​ത്തിൽ, വി​ശ്ലേ​ഷ​ത്തിൽ എത്തി​ക്കു​ന്നു (aporia). പക്ഷേ ഈ വി​ശ്ലേ​ഷം ഉല്പാ​ദ​ന​ക​ര​മാ​ണു്. പര​മ​ത്വ​ത്തി​നും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു​മി​ട​യ്ക്കു​ള്ള ഈ അസ​ന്തു​ല​ന​മാ​ണു് ജനാ​ധി​പ​ത്യ​ഭ​ര​ണ​ത്തെ ഏറ്റ​വും മി​ക​ച്ച​താ​വാൻ അനു​വ​ദി​ക്കു​ന്ന​തു്. ജന​സ​ഞ്ച​യ​വും പര​മ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ആശ​യ​വും തമ്മി​ലു​ള്ള ഈ ചാ​ഞ്ചാ​ട്ട​ത്തി​നു​ള്ളിൽ സന്തു​ലി​ത​മായ രീ​തി​യിൽ സഞ്ച​രി​ക്കു​വാൻ സ്പി​നോ​സ​യു​ടെ രാ​ഷ്ട്രീയ സി​ദ്ധാ​ന്ത​ത്തെ അനു​വ​ദി​ക്കു​ന്ന​തും ഈ അസ​ന്തു​ല​ന​മ​ത്രേ.

പര​മ​ത്വ​വും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​വും തമ്മി​ലു​ള്ള വസ്തു​നി​ഷ്ഠ​മായ അസ​ന്തു​ല​ന​മാ​യി ജനാ​ധി​പ​ത്യം പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ടു​ക​യും, ഈ വി​ശ്ലേ​ഷ​ത്തെ ജനാ​ധി​പ​ത്യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ സക്രിയ ഉപാ​ധി​യാ​യി കണ​ക്കാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്താ​ലും അതൊ​ന്നും ജനാ​ധി​പ​ത്യ​നിർ​വ്വ​ച​ന​ത്തി​ന്റെ വൈ​ഷ​മ്യ​ങ്ങ​ളെ​യും പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളെ പരി​ഹ​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല മറി​ച്ചു് ഗു​രു​ത​ര​മാ​ക്കു​ന്ന​തേ​യു​ള്ളു. ഈ ഭര​ണ​രൂ​പ​ത്തി​ന്റെ പര​മ​ത്വ​ത്തെ പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ ആവ​ശ്യ​ക​ത​യു​മാ​യും അങ്ങ​നെ കർ​ത്തൃ​ത്വ​വു​മാ​യും ബന്ധി​പ്പി​ക്കു​മ്പോൾ അതു് പര​മ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പരി​ധി​യാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു. പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കേ​ണ്ട​തു് ആവ​ശ്യ​മാ​ണെ​ങ്കിൽ പ്ര​വൃ​ത്തി​യിൽ ഈ അസ​ന്തു​ല​ന​ത്തി​ന്റെ സാ​ന്നി​ദ്ധ്യം എപ്പോ​ഴു​മു​ണ്ടാ​വു​മെ​ന്നു് അറി​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു് വേണം പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​വാൻ. അസ​ന്തു​ല​നം അങ്ങ​നെ വസ്തു​നി​ഷ്ഠ​ത​യിൽ നി​ന്നു് കർ​തൃ​നി​ഷ്ഠ​ത​യി​ലേ​ക്കു് മാ​റ്റം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. കർ​ത്താ​വു് താൻ പ്ര​വർ​ത്തി​യി​ലേർ​പ്പെ​ടു​ന്ന പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തി​ന്റെ അനിർ​ണ്ണേ​യ​ത​യെ അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് വേണം പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കു​വാൻ എന്നു് വരു​ന്നു. അതെ​ങ്ങ​നെ സാ​ധ്യ​മാ​വും?

നെ​ഗ്രി​യു​ടെ അനു​മാ​ന​ത്തിൽ സ്പി​നോ​സ​യു​ടെ പര​മ​ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തെ വി​ഭാ​വ​നം ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തി​ങ്ങ​നെ​യാ​ണു്: ഒരു ബഹുജന പ്ര​ക്രി​യ​യിൽ കൂ​ടി​ച്ചേ​രു​ന്ന അന​ന്യ​ത​ക​ളു​ടെ ഒരു സാ​മൂ​ഹ്യ പ്ര​യോ​ഗം (praxis) എന്ന നി​ല​യിൽ, അഥവാ ഒരു ജന​സ​ഞ്ച​യ​ത്തെ രൂ​പീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന ബഹു​ല​ങ്ങ​ളായ കർ​ത്താ​ക്കൾ​ക്കി​ട​യിൽ നീ​ളു​ന്ന വ്യ​ക്തി​ക​ളു​ടെ പര​സ്പ​ര​ബ​ന്ധ​ത്തെ രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും സ്ഥാ​പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരു കാ​രു​ണ്യ​രാ​ശി(pietas) എന്ന നി​ല​യിൽ (Antonio Negri, Subversive Spinoza: (un)contemporary variations, Manchester University Press, Manchester, 2004, 9–28, 28–59).

അന്റോ​ണി​യോ നെ​ഗ്രി, മൈ​ക്കിൾ ഹാർ​ട്ട് എന്നി​വർ അവ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ജന​സ​ഞ്ചയ ജനാ​ധി​പ​ത്യം, പൊതു സമ്പ​ത്തു് (common wealth) എന്നീ വി​പ്ല​വാ​ത്മ​ക​മായ ആശ​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ നാഭീ കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി വേണം ‘പൊതുമ (common)’ എന്ന സങ്ക​ല്പ​ന​ത്തെ കരു​താൻ. നാ​മെ​ല്ലാ​വ​രും തന്നെ ‘പൊതുമ’ യിൽ പങ്ക​ളി​ക​ളാ​കു​ന്ന​തു് കൊ​ണ്ടു് മാ​ത്ര​മാ​ണു് ജന​സ​ഞ്ചയ ജനാ​ധി​പ​ത്യം വി​ഭാ​വ​നീ​യ​വും സാ​ധ്യ​വു​മാ​കു​ന്ന​തെ​ന്നാ​ണു് നെഗ്രി-​ഹാർട്ട് പ്ര​സ്താ​വി​ക്കു​ന്ന​തു്. ‘പൊതുമ’ എന്ന​തു് കൊ​ണ്ടു് അർ​ത്ഥ​മാ​ക്കു​ന്ന​തു്, ഒന്നാ​മ​താ​യും ഭൗ​തി​ക​ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ പൊതു സമ്പത്തിനെയാണ്-​വായു, ജലം, മണ്ണി​ന്റെ വി​ള​വു​കൾ, ഫല​ങ്ങൾ, എന്നി​ങ്ങ​നെ പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ എല്ലാ പാ​രി​തോ​ഷി​ക​ങ്ങ​ളും. യൂ​റോ​പ്പി​ലെ ക്ലാ​സ്സി​ക്ക് രാ​ഷ്ട്രീയ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം തന്നെ എല്ലാ​രും ഒന്നി​ച്ചു് പങ്കി​ടേ​ണ്ട​തായ മനു​ഷ്യ​രാ​ശി​യു​ടെ മു​ഴു​വ​നും പൈ​തൃ​ക​മാ​യാ​ണു് ഇവ​യെ​ല്ലാം കണ​ക്കാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു്. ജ്ഞാ​ന​ങ്ങൾ, ഭാഷകൾ, കോ​ഡു​കൾ, വി​വ​ര​ങ്ങൾ, ഭാ​വ​ശ​ക്തി​കൾ എന്നി​ങ്ങ​നെ സാ​മൂ​ഹ്യ​മായ പ്ര​തി​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​നും, തു​ടർ​ന്നു​ള്ള ഉല്പാ​ദ​ന​ങ്ങൾ​ക്കും ആവ​ശ്യ​ക​മായ സാ​മൂ​ഹ്യോ​ല്പാ​ദ​ന​ത്തി​ന്റെ ഫല​ങ്ങ​ളെ​യും പൊ​തു​മ​യു​ടെ ഗണ​ത്തിൽ​പ്പെ​ടു​ത്താം.

പൊ​തു​മ​യു​ടെ ഇത്ത​ര​മൊ​രു ആശയം മനു​ഷ്യ​രാ​ശി​യെ ഒന്നു​കിൽ പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ ചൂ​ഷ​ക​നോ അല്ലെ​ങ്കിൽ സം​ര​ക്ഷ​ക​നോ ആയി​ക്ക​ണ്ടു​കൊ​ണ്ടു് പ്ര​കൃ​തി​യിൽ നി​ന്നു് വേർ​പെ​ടു​ത്തിയ നി​ല​യിൽ പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. മറി​ച്ചു് ഈ ആശയം പൊ​തു​മ​യു​ടെ പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്ര​ദ​മായ ഘട​ക​ങ്ങ​ളെ ഉയർ​ത്തി​ക്കാ​ട്ടു​ക​യും ദോ​ഷ​ക​ര​മായ രൂ​പ​ങ്ങ​ളെ പരി​മി​ത​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടു് പൊതു ലോ​ക​ത്തി​ലെ പ്ര​തി​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ​യും, കരു​ത​ലി​ന്റെ​യും സഹാ​വാ​സ​ത്തി​ന്റെ​യും പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളിൽ ശ്ര​ദ്ധ കേ​ന്ദ്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. അഗോ​ളീ​ക​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ കാ​ല​ത്തു് പൊ​തു​മ​യു​ടെ പരി​പാ​ല​ന​വും, ഉല്പാ​ദ​ന​വും വി​ത​ര​ണ​വും സം​ബ​ന്ധി​ച്ച പ്ര​ശ്ന​ങ്ങൾ ഇതേ അർ​ഥ​ത്തി​ലും, പരി​സ്ഥി​തി​പ​ര​വും സാ​മൂ​ഹ്യ സാമ്പത്തിക-​വിവക്ഷകളിലും പരി​ഗ​ണി​ക്കു​മ്പോ​ഴും, കേ​ന്ദ്ര​സ്ഥാ​ന​മാർ​ജ്ജി​ക്കു​ന്നു.

നി​യോ​ലി​ബ​റൽ ഗവ​ണ്മെ​ന്റു​കൾ ലോ​ക​മെ​മ്പാ​ടും അടു​ത്ത​കാ​ല​ത്തു് പൊ​തു​മ​യെ സ്വ​കാ​ര്യ​വൽ​ക്ക​രി​ക്കു​വാ​നും, സാം​സ്ക്കാ​രിക ഉല്പ​ന്ന​ങ്ങ​ളെ—വി​വ​ര​ങ്ങൾ, ആശ​യ​ങ്ങൾ, മൃ​ഗ​ങ്ങൾ, ചെ​ടി​കൾ എന്നീ ജീ​വ​വം​ശ​ങ്ങ​ളെ​യും—സ്വ​കാ​ര്യ സമ്പ​ത്താ​ക്കി മാ​റ്റു​വാൻ ഒരു​മ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു്. അത്ത​രം സ്വ​കാ​ര്യ​വൽ​ക്ക​രണ പരി​പാ​ടി​കൾ എതിർ​ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​താ​ണെ​ങ്കി​ലും സ്വ​കാ​ര്യ​മേ​ഖ​ല​യ്ക്കെ​തി​രേ ഏകബദൽ മാർ​ഗ്ഗ​മാ​യി സാ​മ്പ്ര​ദാ​യിക ചി​ന്ത​യുർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ക്കു​ന്ന​തു് പൊ​തു​കാ​ര്യത (public) എന്ന സങ്ക​ല്പ​ന​ത്തെ​യാ​ണു്. അതാ​യ​തു് ‘പൊതുമ’-യെ (common) അപ്ര​സ​ക്ത​മെ​ന്നും കാ​ല​ഹ​ര​ണ​പ്പെ​ട്ട​തെ​ന്നും തള്ളി​ക്കൊ​ണ്ടു് ഭര​ണ​കൂ​ട​വും മറ്റു ഭര​ണ​പ​ര​മായ അധി​കാ​രി​ക​ളും പരി​പാ​ലി​ക്കു​ക​യും നി​യ​ന്ത്രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന പൊ​തു​കാ​ര്യം. നീണ്ട കാ​ല​ത്തെ വേ​ലി​കെ​ട്ടൽ പ്ര​ക്രി​യ​ക​ളാൽ സ്വ​കാ​ര്യ സമ്പ​ത്തെ​ന്നും പൊ​തു​സ​മ്പ​ത്തെ​ന്നും ഭൂ​മി​യു​ടെ ഉപ​രി​ഭാ​ഗം ഏതാ​ണ്ടു് പൂർ​ണ്ണ​മാ​യും വി​ഭ​ജി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു കഴി​ഞ്ഞെ​ങ്കി​ലും, എല്ലാ​വർ​ക്കും പ്ര​വേ​ശ​നം നൽ​കു​ന്ന​വി​ധ​ത്തിൽ തു​റ​ന്നും, സജീ​വ​പ​ങ്കാ​ളി​ത്ത​ത്താൽ അഭി​വൃ​ദ്ധി​പ്രാ​പി​ച്ചും ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ ഒട്ടു​മി​ക്ക​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളും ‘പൊതുമ’യാ​യി​ത്ത​ന്നെ ഇന്നും നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്നു. ഉദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യി ഭാഷ, ഭാ​വ​ശ​ക്തി​ക​ളെ​യും ആം​ഗ്യ​ങ്ങ​ളെ​യും പോലെ മു​ഖ്യ​മാ​യും ‘പൊതുമ’യുടെ ഭാഗം തന്നെ​യാ​ണു് ഇന്നു്. നമ്മു​ടെ വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ​യും, വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും, അല്ലെ​ങ്കിൽ ഭാ​ഷ​ണ​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഭൂ​രി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളും സ്വ​കാ​ര്യ ഉട​മ​സ്ഥ​ത​യി​ലോ, പൊതു അധി​കാ​ര്യ​ത്തി​ലോ പെ​ട്ടി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കിൽ, ഭാ​ഷ​യ്ക്കു് അതിനെ ആവി​ഷ്ക്ക​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും, സർ​ഗ്ഗാ​ത്മ​ക​ത​യു​ടെ​യും വി​നി​മ​യ​ത്തി​ന്റെ​യും ശക്തി നഷ്ട​പ്പെ​ടു​മാ​യി​രു​ന്നു.

സോ​ഷ്യ​ലി​സ​വും മു​ത​ലാ​ളി​ത്ത​വും, ചി​ല​പ്പോൾ കൂ​ടി​ച്ചേ​രു​ക​യും ചി​ല​പ്പോൾ കഠി​ന​മായ സം​ഘർ​ഷ​ങ്ങൾ സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​മെ​ങ്കി​ലും അവ രണ്ടും പൊ​തു​മ​യെ പുറം തള്ളു​ന്ന സ്വ​ത്തി​ന്റെ വാ​ഴ്ച​ക​ളാ​ണു്. പൊ​തു​മ​യെ സ്ഥാ​പി​ക്കു​ന്ന രാ​ഷ്ട്രീയ പദ്ധ​തി ഈ രണ്ടു തെ​റ്റായ പ്ര​തി​വി​ധി​ക​ളെ കർ​ണ്ണ​രേ​ഖ​ക​ളാ​യി മു​റി​ച്ചു കട​ക്കു​ക​യും സ്വ​കാ​ര്യ​മോ, പൊ​തു​കാ​ര്യ​മോ അല്ലാ​ത്ത, മു​ത​ലാ​ളി​ത്ത​മോ, സോ​ഷ്യ​ലി​സ​മോ അല്ലാ​ത്ത രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ ഒരു പുതിയ ഇടം തു​റ​ന്നി​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു.

മു​ത​ലാ​ളി​ത്ത ഉല്പാ​ദ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും ശേ​ഖ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും സമ​കാ​ലിക രൂ​പ​ങ്ങൾ, വി​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ​യും സമ്പ​ത്തി​നെ​യും സ്വ​കാ​ര്യ​വൽ​ക്ക​രി​ക്കു​വാ​നു​ള്ള നി​ര​ന്തര യത്ന​ത്തി​ലേർ​പ്പെ​ടു​മ്പോ​ഴും, പൊ​തു​മ​യു​ടെ വി​കാ​സ​ത്തെ സാ​ധ്യ​മാ​ക്കു​ക​യും അവ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു എന്ന വി​രോ​ധാ​ഭാ​സ​ത്തെ നെ​ഗ്രി​യും ഹാർ​ട്ടും നമ്മു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ​യിൽ കൊ​ണ്ടു വരു​ന്നു. ആഗോ​ള​വൽ​ക്ക​രണ പ്ര​ക്രി​യ​ക​ളി​ലൂ​ടെ, മൂ​ല​ധ​നം ഭൂ​മി​യൊ​ന്ന​ട​ങ്കം അതി​ന്റെ ആജ്ഞ​യ്ക്കു് കീഴെ ഒന്നി​ച്ചു് കൊ​ണ്ടു​വ​രുക മാ​ത്ര​മ​ല്ല, സാ​മ്പ​ത്തിക മൂ​ല്യ​ത്തി​ന്റെ ശ്രേ​ണീ​ബ​ന്ധ​ങ്ങൾ​ക്കാ​ധാ​ര​മാ​യി ജീ​വി​ത​ത്തെ ക്ര​മീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് സാ​മൂ​ഹ്യ​ജീ​വി​ത​ത്തെ​യാ​ക​മാ​നം സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ക​യും, നി​ക്ഷേ​പി​ക്കു​ക​യും ചൂഷണം ചെ​യ്യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. വാർ​ത്താ​വി​വ​ര​ങ്ങൾ, കോ​ഡു​കൾ, ജ്ഞാ​നം, ബി​ബ​ങ്ങൾ, ഭാ​വ​ശ​ക്തി​കൾ എന്നി​വ​യുൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന പ്രാ​മാ​ണി​ക​മായ പുതു ഉല്പാ​ദ​ന​രൂ​പ​ങ്ങ​ളിൽ, ഉല്പാ​ദ​കർ​ക്കു് ഉയർ​ന്ന തോ​തി​ലു​ള്ള സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​വും, പൊ​തു​മ​യി​ലേ​ക്കു് തു​റ​ന്ന​പ്ര​വേ​ശ​ന​വും ആവ​ശ്യ​മാ​യി​വ​രു​ന്നു. പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചു് വാർ​ത്താ​വി​നി​മ​യ​ത്തി​ന്റെ ശൃം​ഖ​ല​കൾ, വിവര ബാ​ങ്കു​കൾ, സാം​സ്ക്കാ​രിക സർ​ക്ക്യൂ​ട്ടു​കൾ തു​ട​ങ്ങിയ സാ​മൂ​ഹ്യ രൂ​പ​ങ്ങ​ളിൽ. മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഉല്പാ​ദി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​യു​ടെ ഉള്ള​ട​ക്കം, ആശ​യ​ങ്ങ​ളും ബിം​ബ​ങ്ങ​ളും ഭാ​വ​ശ​ക്തി​ക​ളും ഉൾ​പ്പെ​ടെ, എളു​പ്പ​ത്തിൽ പു​ന​രു​ല്പാ​ദി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. അവയെ സ്വ​കാ​ര്യ​വൽ​ക്ക​രി​ക്കു​വാ​നോ, പൊതു നി​യ​ന്ത്ര​ണ​ത്തിൽ​ക്കൊ​ണ്ടു വരു​വാ​നോ ഉള്ള നി​യ​മ​പ​ര​വും സാ​മ്പ​ത്തി​ക​വു​മായ സർവ്വ സം​ര​ഭ​ങ്ങ​ളെ​യും ശക്ത​മാ​യെ​തിർ​ത്തു​കൊ​ണ്ടു് അവ പൊ​തു​മ​യാ​വ​ലി​ലേ​ക്കു് നീ​ത​മാ​വു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. നെ​ഗ്രി/ഹാർ​ട്ടെ​ത്തി​ച്ചേ​രു​ന്ന പ്ര​ധാന നി​ഗ​മ​ന​മി​താ​ണു്: സമ​കാ​ലീന മു​ത​ലാ​ളി​ത്ത ഉല്പാ​ദ​നം, അതി​ന്റെ സ്വ​ന്തം ആവ​ശ്യ​ക​ത​ക​ളെ സം​ബോ​ധ​ന​ചെ​യ്തു് കൊ​ണ്ടു് പൊ​തു​മ​യിൽ അധി​ഷ്ഠി​ത​മായ ഒരു സാ​മൂ​ഹ്യ സാ​മ്പ​ത്തിക ക്ര​മ​ത്തി​നെ നിർ​മ്മി​ക്കു​വാ​നു​ള്ള സാ​ധ്യ​ത​കൾ തു​റ​ന്നി​ടു​ക​യാ​ണു്.

ബയോ രാ​ഷ്ട്രീയ ഉല്പാ​ദ​ന​ത്തി​ന്റെ കാതൽ കർ​ത്താ​ക്കൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള വസ്തു​ക്ക​ളു​ടെ ഉല്പാ​ദ​ന​മ​ല്ല കർ​ത്തൃ​ത്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉല്പാ​ദ​നം തന്നെ​യാ​ണെ​ന്നു് നെ​ഗ്രി/ഹാർ​ട്ട്. ജന​സ​ഞ്ച​യം ‘പൊതുമ’ യുടെ നിർ​മ്മി​തി​യും അതേ സമയം നിർ​മ്മാ​താ​ക്ക​ളു​മാ​ണു്. ‘പൊ​തു​മ​യു​ടെ പു​ന​രു​ല്പാ​ദ​ന​ത്തിൽ, ദാ​രി​ദ്ര്യ​വും സ്നേ​ഹ​വും സംരചന ചെ​യ്യു​ന്ന അന​ന്യ​ത​ക​ളു​ടെ ഗണ​മെ​ന്ന​ത്രേ ജന​സ​ഞ്ച​യ​ത്തെ നെഗ്രി-​ഹാർട്ട് നിർ​വ്വ​ചി​ക്കു​ന്ന​തു് (Common Wealth, Harvard University Press, Cambridge, 2009).