[1] സത്യന്‍ = സത്യവാന്‍. ഇങ്ങ് – ഈ യജ്ഞത്തില്‍.

[2] മാർഗ്ഗാന്തത്തിലെന്നപോലെ – യാത്രയവസാനിച്ചാല്‍ കുതിരകളെ അഴിച്ചുവിടുന്നതുപോലെ. മത്തേറ്റുവാന്‍ – അങ്ങയെ സോമനീര്‍കൊണ്ടു മത്തുപിടിപ്പിയ്ക്കാൻ. ധ്വസ്താസുരനാമഭിജ്ഞന്നു – അസുരരെ നശിപ്പിച്ച സർവജ്ഞനായ ഇന്ദ്രന്നായി. കർമ്മി – യജമാനന്‍. ശുക്രോപമന്‍ = ശക്രനോടു തുല്യൻ.

[3] കവി ഗൂഢാർത്ഥമായ കാവ്യമെന്നപോലെ, വർഷകന്‍ (വൃഷാവ്) യജ്ഞക്രിയ നേടി – യജ്ഞകർമ്മം സാധിച്ച്. ഏഴംശു – സൂര്യന്റെ സപ്തരശ്മികൾ. ഉല്‍സ്തുതമായ (തുലോം സ്തുതിയ്ക്കപ്പെട്ട) അത് – ഏഴു രശ്മി – പകൽകൊണ്ട് ആളുകൾക്കു ജ്ഞാനത്തെ (വസ്തുവിവേകത്തെ) നല്കീ: വെളിച്ചം കൊടുത്തു.

[4] സുദൃശ്യം = നന്നായിക്കാണാവുന്നത്. വസിപ്പാൻ വിളങ്ങവേ – ദേവന്മാര്‍ അഭിലാഷംകൊണ്ടുദ്ദീപിയ്ക്കേ. അഭ്യാഗമം = ആഗമനം, ഉദയം. നേതൃവരന്‍ – സൂര്യന്‍.

[6] അംഗിരസ്സുകളുടെ പൈത്തൊഴുത്ത് ആഗ്രഹത്താല്‍ – അവരെക്കറിച്ചുള്ള താല്‍പര്യത്താല്‍ – അടച്ചാർ. ആ പ്രിയമിത്രർ – മരുത്തുക്കൾ. നല്‍ത്തോയം – മേഘസ്ഥമായ ജലം – അവരെ ഏല്പിച്ചു, യഥാകാലം മഴപെയ്തു സസ്യാദികളെ ഉല്‍പ്പാദിപ്പിയ്ക്കാൻ.

[7] ഇന്ദ്രനോടു നേരിട്ടു പറയുന്നു: പാലകവജ്രം = രക്ഷകമായ വജ്രം. പാഥോനിരോധിമേഘത്തെ = ജലത്തെ തടഞ്ഞ മേഘത്തെ. പിളർത്തി. മേദിനി ഉയിർക്കൊണ്ടു – മഴ കിട്ടിയതിനാല്‍. ധൃഷ്ണു – ശത്രുധർഷകന്‍. ബലാല്‍ = ബലംഹേതുവായിട്ട്.

[8] കീറി = പിളർത്തി. സരമ പുരാ (മുന്‍കൂട്ടി) നിന്നെ തേര്യപ്പെടുത്തീ – അസുരാപഹൃതകളായ പൈക്കൾ ഇന്നയിടത്തുണ്ടെന്ന്. അംഗിരസ്തുത്യാ = അംഗിരസ്സുകളുടെ സ്തുതിയാല്‍.

[9] ആമട്ടിലർത്ഥിച്ച മേധാവിയെ – ‘എന്റെ ശത്രവിനോടു നിന്തിരുവടി പൊരുതണ’മെന്നപേക്ഷിച്ച കുത്സനെ. അങ്ങിറക്കീ – യുദ്ധരംഗത്തില്‍. നരധ്യാത = മനുഷ്യരാല്‍ ധ്യാനിയ്ക്കപ്പെടുന്നവനേ. നാസ്തികന്‍ – വൈദികകർമ്മങ്ങളില്‍ വിശ്വാസമില്ലാത്തവൻ. ദസ്യു – കുത്സന്റെ ശത്രു. ചത്തൂ – അങ്ങയാല്‍ വധിയ്ക്കപ്പെട്ടു.

[10] കുത്സനാല്‍ വിളിയ്ക്കപ്പെട്ട നീ ദസ്യുഘതോല്‍ക്കനായ് (ദസ്യുഹനനത്തിന്നുവേണ്ടി) കുത്സന്റെ ഗൃഹത്തില്‍ ചെന്നു. ഇരുവരും – അങ്ങും കുത്സനുംതമ്മില്‍ സഖ്യം പൂണ്ടു സ്വസ്ഥലേ (സ്വർഗ്ഗത്തില്‍) സരൂപരായ് (ഒരേ രൂപത്തോടേ) വാണൂ. അപ്പോൾ നാരി (ഇന്ദ്രാണി) നിങ്ങളെ ശങ്കിച്ചു – നിങ്ങളിരുവരില്‍ ഇന്ദ്രനാരാണെന്നറിഞ്ഞില്ല.

[11] പ്രാജ്ഞന്‍ (കുത്സന്‍) ഈയഴല്‍ (ദസ്യൂപദ്രവം) പിന്നിടാന്‍ മുതിർന്നനാളിൽ, ഹന്താവായ (ശത്രുഘാതിയായ) നീ പോയി.

[12] കുത്സാർത്ഥം – കുത്സനെ രക്ഷിപ്പാന്‍വേണ്ടി. അസൌഖ്യന്‍ = അസ്വസ്ഥന്‍. അപ്പൊഴേ – ഉടനടി. ദസ്യുലക്ഷം – വളരെ ദസ്യുക്കൾ. ഇക്കഥകൾ ഒന്നാംമണ്ഡലത്തില്‍ത്തന്നെയുണ്ട്. ശുഷ്ണ – കുവയന്മാര്‍ – രണ്ടസുരന്മാര്‍.

[13] ഋജിശ്വാവാം വിദഥിപുത്രന്നു – വിദഥിയുടെ പുത്രനായ ഋജിശ്വാവു് എന്ന രാജാവിന്നുവേണ്ടി. പിപ്രുഘ്ന എന്ന സംബുദ്ധി, മൃഗയാസുരനെയെന്നപോലെ പിപ്രു എന്ന അസുരനെയും നീ ഹനിച്ചു എന്നു കാണിയ്ക്കുന്നു. കറുമ്പര്‍ – രാക്ഷസര്‍. ശ്രീ – യൌവനലക്ഷ്മി. പുരങ്ങൾ – ശംബരാസുരന്റെ നഗരങ്ങൾ.

[14] വേറേ വിളങ്ങും – സാധാരണരൂപങ്ങൾപോലെ, സൂര്യതേജസ്സാല്‍ മങ്ങിപ്പോകില്ല. കെല്പ് – ശത്രുബലം. സിംഹംകണക്കിനെ ഭീകരന്‍ = ഭയംകരൻ.

[15] ശ്രീലാഭഭോജ്യങ്ങൾ = സമ്പല്ലാഭവും അന്നവും. പോര്‍കളില്‍പ്പോലേ സവനത്തിലർത്ഥിച്ചും – യുദ്ധത്തില്‍ സഹായിപ്പാൻ അപേക്ഷിയ്ക്കുന്നതുപോലെ, സവനത്തില്‍ സോമം കുടിപ്പാനും അപേക്ഷിച്ചും. ഇച്ഛയാ – ഇന്ദ്രങ്കല്‍നിന്ന് ആപന്നിവാരണമിച്ഛിച്ച്. സന്ദൃശ്യരമ്യയാം = ദർശനീയയും രമണീയയുമായ. ഗൃഹവും ലക്ഷ്മീയും (സമ്പത്തും) പോലെ ഇന്ദ്ര സ്തോതാക്കളെ സുഖിതരാക്കുന്നു.

[16] കാമ്യധനന്‍ = സ്പൃഹണീയമായ ധനത്തോടുകൂടിയവന്‍. മദ്വിധസ്നോതാവിന് – എന്നെപ്പോലെയുള്ള സ്തോതാവിനു്. കൂട്ടേണ്ടുമന്നവും (സംഭരിയ്ക്കേണ്ടുന്ന അന്നംപോലും) അഞ്ജസാ (വേഗേന) എത്തിയ്ക്കും. ചേലില്‍ – വെടുപ്പില്‍. ഭവാന്മാര്‍ക്കായ് = നിങ്ങൾക്കുവേണ്ടി. നാം – ആത്മനിബഹുവചനം, ഞാന്‍ വിളിയ്ക്കുന്നു.

[17] പ്രത്യക്ഷോക്തി: മർത്ത്യര്‍ മൂര്‍ച്ഛിപ്പതാം വല്ലതിലും – മനുഷ്യരെ ബോധംകെടുത്തുന്ന വല്ല യുദ്ധത്തിലും. മധ്യേ = ഇടയില്‍. അറിയാം തവ – അങ്ങയ്ക്കറിയാമല്ലോ.

[18] വാമദേവന്റെ – എന്റെ. മിത്രമാക – എന്റെ സഖാവാകുക, എന്നെ സഹായിയ്ക്കുക. അതിജ്ഞാനികൾ – ഏററവും അറിവുള്ളവര്‍.

[19] ഭവല്‍ക്കാമര്‍ – ശത്രുജയത്തിന്നായി അങ്ങയെ കാംക്ഷിയ്ക്കുന്നവര്‍. ഇപ്പണക്കാര്‍ – ചൂണ്ടിപ്പറകയാണ്: അങ്ങയ്ക്കു തരാനുള്ള ഹവിസ്സാകുന്ന ധനത്തോടു കൂടിയവര്‍. ദീപ്താർത്ഥര്‍ – സ്വർണ്ണരത്നാദിസമ്പന്നന്മാര്‍; ഇവർക്കു ശത്രുവിജയം സുകരമാണല്ലോ. ആക്രമിച്ചു് – കീഴടക്കി. നൂറാണ്ടു് – വളരെസ്സംവത്സരം. ദീർഘായുഃ പ്രാത്ഥനയും ഇതില്‍ ഉൾപ്പെട്ടിരിയ്ക്കുന്നു.

[20] ഉന്മഹസ്സായ (തേജസ്സുയർന്ന) അംഗപന്‍ (ശരീരങ്ങളെ രക്ഷിയ്ക്കുന്ന ഇന്ദ്രന്‍) നമ്മുടെ സഖ്യം ക്ഷണേന വിടാതിരിപ്പാനും, നമ്മെ നോക്കാ(രക്ഷിയ്ക്കാ)നുമായ്. പ്രാർത്ഥിതം പെയ്യും – അഭീഷ്ടഫലം വർഷിയ്ക്കുന്ന.

[21] ആറ്റിന്‍പടി – നദി പരിസരങ്ങളെ സസ്യസമ്പന്നങ്ങളാക്കുന്നതുപോലെ. നുത്യാ = സ്തുതികൊണ്ടു്.