കണ്വഗോത്രൻ നാരദൻ ഋഷി; ഉഷ്ണിക്ക് ഛന്ദസ്സ്; ഇന്ദ്രൻ ദേവത. (‘ദ്വാരകാമന്ദിരം’പോലെ)
സ്സാരവാനാമിന്ദ്രനെ ഞാൻ:
ചാരേ സുഖം നല്കെ,ങ്ങൾക്കു;
പാരിപ്പിയ്ക്ക, സഖാവായ് നീ!3
യ്ക്കുന്നതെങ്ങൾക്കേകേണമേ:
ചിത്രം, സർവസംസാധകം
സ്വത്തെങ്ങൾക്കാനയിയ്ക്ക,നീ!5
സ്തോതാവിന്റെ വിളി കേൾക്കൂ;
മത്തിൽ മത്തിൽകൊണ്ടുവരും,
ശസ്തകർമ്മാവിനു ഭവാൻ!7
സ്വർന്നാഥന്റെ സൂനൃതങ്ങൾ
തത്തിക്കളിയ്ക്കുമേ, താന്നേ –
ടത്തൂടേ പോം നീർകൾ പോലെ!8
മവ്യഥങ്ങൾ രണ്ടശ്വങ്ങൾ
ഏവന്നുള്ളു, വിളിപ്പെട്ടു –
ള്ളാ വിജ്ഞാനെ സ്തുതിയ്ക്ക,നീ!10
തന്നുദിപ്പുലു,ച്ചയ്ക്കും ഞാൻ:
നന്ദിച്ച,ശ്വങ്ങളിലൂടെ
വന്നെത്തുകെ,ങ്ങളിലിന്ദ്ര!13
ചാരത്താകാം, വൃത്രവൈരിൻ;
അംബുധിയിലാകാ; – മെന്നാ –
ലന്നഭുക്കായ്ക്കാപ്പാൻ, നീതാൻ!15
ക്കി,ന്ദ്രനെസ്സോമത്തിൽനീരും;
ഇന്ദ്രങ്കലേ, ഹവിസ്സൊരു –
ക്കുന്ന നാട്ടർ വിളയാടീ!16
ച്ചോതുന്നതുകൊണ്ടല്ലോ, കാലേ;
അദ്ഭുതൻ, പാവനൻ, ശുദ്ധ, –
നദ്ദേഹമെന്നുരചെയ്വൂ!19
വാർദ്ധകം വരാത്ത നിൻ തേർ
എത്തിയ്ക്കുമേ: ഞങ്ങൾ തുലോം
മത്താളും നിന്നോടർത്ഥിപ്പൂ.23
സ്തുത്യുക്തിയാൽപ്പുരുസ്തുത;
ഇങ്ങോട്ടുതിർക്കയുംചെയ്യു –
കെ,ങ്ങൾക്കു ധാരളമന്നം!25
താവു, നീതാനിന്ദ്ര, വജ്രിൻ:
അധ്വരാൽ നേടുവൻ, ഞാനും
സ്തുത്യവാപ്യം ത്വൽപ്രസാദം!26
പ്രൗഢരാമാ ഹരികളെ
നന്നായ്പ്പൂട്ടി വരികി,ങ്ങോ –
ട്ടിന്ദ്ര, സോമം കുടിപ്പാൻ നീ!27
വർഷിയാം ഞാൻ ബഹുസ്തുത്യാ:
വജ്രിൻ, സ്തുതി, കേൾക്കുമല്ലോ,
വർഷി,യാഹ്വാതവ്യൻ ഭവാൻ!33
[1] ഉക്ഥേഷ്ടി – ഉക്ഥമെന്ന യജ്ഞം. തൂമപ്പെടുത്തിയ്ക്കും – യഷ്ടാവിനെക്കൊണ്ടു പരിശുദ്ധമാക്കിയ്ക്കും. എന്തിന്? വർദ്ധകമായ ബലം കിട്ടാൻ. താൻ – ഇന്ദ്രൻ.
[2] പൃഥുവ്യോമസ്ഥാനേ – വിശാലമായ ആകാശസ്ഥാനത്തു്, സ്വർഗ്ഗത്തിൽ. വളർത്തുവോൻ – യഷ്ടാക്കളെ. അവസാനിപ്പിപ്പോൻ – തുടങ്ങിയ കർമ്മത്തെ വഴിപോലെ മുഴുപ്പിയ്ക്കുന്നവൻ. തണ്ണീർ വെന്നോൻ – വൃത്രാദികളെ വധിച്ചു, ജലം സ്വായത്തമാക്കിയവൻ.
[3] നേടാൻ – ശത്രുസംഹാരബലം ലഭിപ്പാൻ. സാരവാൻ = ബലവാൻ. ഉത്തരാർദ്ധം പ്രത്യക്ഷകഥനം: ചാരേ – സമീപസ്ഥനായി. പാരിപ്പിയ്ക്കു – ഞങ്ങളെ വളർത്തുക.
[4] ദാനം – സോമാഹുതി. ചെൽവൂ – ആഹവനീയസ്ഥാനത്തെയ്ക്കു ചെല്ലുന്നു. സമ്മോദിയ്ക്കൂ – സോമംകുടിച്ചു തൃപ്തിപൂണ്ടാലും.
[5] പൂർവ്വാർദ്ധത്തിന്റെ വിവരണമാണു്, ഉത്തരാർദ്ധം: ചിത്രം = പൂജനീയം.
[6] കണ്ട – ശരിയ്ക്കു സങ്കല്പിച്ച. സൂരി – സ്തോതാവു്. കെല്പേറുമാറ് – ഭവാന്നു ബലം വർദ്ധിയ്ക്കത്തക്കവണ്ണം. സ്തുത്യങ്ങളായ ഗുണങ്ങളെല്ലാം, ഒരു വൃക്ഷത്തിന്മേൽ വളരെ കൊമ്പുകൾപോലെ, നിങ്കൽ മുളയ്ക്കും; സ്തുതിമൂലം ഭവാന്നു ഗുണങ്ങൾ പൊന്തിപ്പൊന്തി വരും.
[7] ചൊൽ – സ്തുതി; സ്തുതിപ്പാൻ വേണ്ടുന്ന പദങ്ങൾ. മത്തിൽ മത്തിൽ – സോമപാനത്താൽ ലഹരിപിടിയ്ക്കുമ്പോളൊക്കെ, ഭവാൻ ശസ്തകർമ്മാവിന്നു, ശോഭനകർമ്മാവായ യജമാനന്ന്, അപേക്ഷിതഫലം കൊണ്ടുവരും.
[8] ചൊല്ലപ്പെടും – പ്രതിപാദിയ്ക്കുപ്പെടുന്ന. സ്വർന്നാഥന്റെ – ഇന്ദ്രനെക്കുറിച്ചുള്ള. സൂനൃതങ്ങൾ = പ്രിയസത്യവചനങ്ങൾ. താന്നേടത്തൂടെ (നിമ്നോന്നതമാർഗ്ഗത്തിലൂടെ) പോകുന്ന വെള്ളം പൊന്തിയും താന്നും നൃത്തംവെയ്ക്കുമല്ലോ; അതുപോലെ തത്തിക്കളിയ്ക്കം, ഇന്ദ്രസ്തുതികൾ.
[9] ഏകൻ = മുഖ്യൻ. വശി = വശത്താക്കുന്നവൻ. രക്ഷൈഷികൾ = രക്ഷതേടുന്നവർ.
[10] സ്തോതാവിനോടു്: അവ്യഥങ്ങൾ – ശത്രുക്കളുടെ കേറ്റത്തിൽ ക്ഷീണിയ്ക്കാത്തവ. രണ്ടശ്വങ്ങൾ – ഹരികൾ. ആ വിജ്ഞനെ-ഇന്ദ്രനെ.
[11] പ്രത്യക്ഷോക്തി: നൈമെയ്യ് – സ്നിഗ്ദ്ധശരീരം. അശ്വസ്തോമം = കുതിരക്കൂട്ടം. അതു് – അധ്വരം. വൻഫലോൽക്ക = വലിയ ഫലത്തിൽ താൽപര്യമുള്ളവനേ. സുഖം – സുഖകരം.
[12] സസ്തവർ = സ്തവസഹിതർ, സ്തുതിയ്ക്കുന്നവർ. സൂരികൾ – സ്തോതാക്കൾ.
[14] നിർ – സോമരസം. പൂർവ്വതന്തു – പൂർവതന്തു – പൂർവ്വന്മാരാൽ വിരചിതമായ തന്തു, യത്നം. തന്തുവിന്നു് നൂലെന്നും അർത്ഥമുണ്ടു്; അതു പരത്തുക – നെയ്യുക.
[15] അംബുധി = സമുദ്രം, അല്ലെങ്കിൽ അന്തരിക്ഷം. എന്നാൽ – എവിടെയായാലും. അന്നഭുക്കായ് – സോമം ഭുജിച്ചു്.
[16] അസ്മദ്വാക്കു് – നമ്മുടെ സ്തുതി.
[17] ഒരു വൃക്ഷത്തെ കൊമ്പുകളെപ്രകാരമോ, അപ്രകാരം ഭൂവുമെല്ലാം (സർവ്വലോകങ്ങളും) അധീനങ്ങളായി വർത്തിച്ചു്, ഇന്ദ്രനെ കൈവളർത്തുന്നു.
[18] ജീവൻ – പ്രാണൻപോലെ പ്രിയതരൻ. മൂവഹസ്സ് – മൂന്നാഭിപ്ലവികദിനങ്ങൾ. അസ്മദ്വാക്കു് – നമ്മുടെ സ്തുതി. ആ നിത്യവർദ്ധകനെ – സ്തോതാക്കളെ സദാ വളർത്തുന്ന ഇന്ദ്രനെ.
[19] പ്രത്യക്ഷോക്തി: യോജിച്ച് അനുകൂലകർമ്മാവായി. കാലേ – ഓരോ ഋതുവിലും. ഉത്തരാർത്ഥം പരോക്ഷം: അദ്ദേഹം ഇന്ദ്രൻ. ഉരചെയ്വൂ – സ്തോതാക്കൾ.
[20] പ്രത്നധാമങ്ങൾ – ചിരന്തനങ്ങളായ പൃഥിവ്യാദിസ്ഥാനങ്ങൾ. പുലരുന്നു – വസിയ്ക്കുന്നു. ശസ്ത്രജ്ഞാനന്മാർ = വിശിഷ്ടവിജ്ഞാനന്മാർ. ഇതിനെ – മരുദ്ബലത്തെ.
[21] പ്രത്യക്ഷോക്തി: ഈയന്നം – സോമം. എന്നാൽ – ഭവാൻ സോമമുണ്ടാൽ, ഭവാന്റെ പ്രസാദത്താൽ. കടന്നിടും – പുഴ കടക്കുന്നതുപോലെ. ദുർന്നയർ – ദ്രോഹികൾ.
[22] നുതിസേവിൻ – സ്തുതികൾ സ്വീകരിയ്ക്കുന്നവനേ.
[23] വൃഷാശ്വങ്ങൾ – അഭീഷ്ടവർഷികളായ ഹരികൾ. വാർദ്ധകം വരാത്ത – നിർജ്ജരനായ. എത്തിയ്ക്കുമേ – ഞങ്ങളുടെ അടുക്കൽ. അർത്ഥിപ്പൂ – ധനം.
[24] പ്രത്നം – പണ്ടേ ഉള്ളതു്. പ്രഷ്ഠൻ = ശ്രേഷ്ഠൻ. രണ്ടും – സോമവും, പുരോഡാശാദിയും.
[25] ഋഷികൃതസ്തുത്യുക്തി = ഋഷിമാരാൽ രചിയ്ക്കപ്പെട്ട സ്തുതി.
[26] അധ്വരാൽ = യജ്ഞത്താൽ. സ്തുത്യവാപ്യം = സ്തുതികൊണ്ടു നേടേണ്ടതു്.
[27] കൂടെ – ഭവാനോടൊന്നിച്ച് ധനപ്രൗഢർ – ധാരാളം ധനമുള്ളവ. പൂട്ടി – തേർമുന്നിൽ ബന്ധിച്ചു്.
[28] നിൻ – ഭവാന്റെ ആൾക്കാരായ. ദിവ്യർ – ദേവകൾ. അന്നത്തിന്നായ് – ഹവിസ്സുണ്ണാൻ.
[29] സ്വർന്നിവാസർ = സ്വർഗ്ഗത്തിൽ വസിയ്ക്കുന്നവർ. നിഹന്താക്കൾ – ശത്രുക്കളെ കൊല്ലുന്നവർ.
[30] അവിടുന്നു് – ഇന്ദ്രൻ.
[31] വർഷി – അഭീഷ്ടങ്ങളെ വർഷിയ്ക്കരുതു്. വിളിയ്ക്കലും വർഷിതന്നെ – അങ്ങയെ വിളിച്ചവർക്കു് അഭീഷ്ടങ്ങൾ പെയ്തുകിട്ടും.
[32] അമ്മി – സോമലത ചതയ്ക്കുന്ന.
[33] വർഷി നിന്നെ – അഭീഷ്ടങ്ങളെ വർഷിയ്ക്കുന്നവനായ നിന്നെ. വർഷിയാം – ഹവിസ്സുകളെ വർഷിയ്ക്കുന്ന. ബഹുസ്തുത്യാ – ബർഹുവിധസ്തുതികൊണ്ടു്.