[1] അന്നം – സോമം. നിർഭയ = ഭയമില്ലാത്തവനേ. തരുന്നു – സോമം.

[2] മേഷരോമഗാളിതം – കമ്പിളിയരിപ്പയിൽ അരിയ്ക്കപ്പെട്ടതു്. മൈനനച്ചൊരശ്വപോലായ് – നനച്ചു തുടച്ച കുതിരപോലെ ശുചിയും ദീപ്തവുമായി.

[3] ഗവ്യോപേരുമാക്കി – പാലും മറ്റും ചേർത്ത്. യവം – പുരോഡാശമെന്നർത്ഥം.

[4] നീർ – സോമരസം. സർവാന്നവാൻ = എല്ലാ അന്നങ്ങ(ഹവീസ്സുക)ളോടും കൂടിയവൻ; ദിവ്യരിലും (ദേവകളിലും) മത്ത്യരിലുംവെച്ചു, സോമപായിയും, സർവാന്നവാനും, ഇന്ദ്രൻതന്നെ.

[5] സ്ഫീതൻ = പ്രവൃദ്ധൻ, എങ്ങും വ്യാപിച്ചവൻ. സുചിത്തൻ = ശോഭനഹൃദയൻ.

[6] ചൊവ്വില്ലാതേ – ചീത്തയായി.

[7] നന്നായ്പ്പിഴിഞ്ഞിതു – ശുചിയായ സോമമേ ഇന്ദ്രൻ നുകരുകയുള്ളൂ. നിജധാമത്തിങ്കൽ – സ്വന്തം യജ്ഞഗൃഹത്തിൽ. മൂന്നുവട്ടം – സവനത്രയത്തിൽ.

[8] മുപ്പാത്രം – മുന്നു പാത്രങ്ങൾ: ദ്രോണകലശം, പൂതഭൃത്തു്, ആധവനീയം. നീർ – സോമരസം. മുച്ചമസങ്ങൾ – സവനത്രയത്തിലെ ചമസങ്ങൾ. സമ്പൂർണ്ണങ്ങാളാക്കപ്പെട്ടു – സോമരസംകൊണ്ടു നിറയ്ക്കപ്പെട്ടു. സംഭൃതം – ഋത്വിക്കുകൾ വഴിപോലെ ഭരിച്ചത്.

[9] സോമത്തോടു പറയുന്നു: മധ്യേ – ഇടയിൽ. മിത്രാവരുണന്മാർക്കുള്ള ചമസങ്ങളിൽ; തൈരും ചേർക്കപ്പെട്ടൂ – മൂന്നാംസവനത്തിൽ. ശൂരനെ – ശൂരനായ ഇന്ദ്രനെ.

[10] തന്നിൽ, സോമത്തിൽ, ചേർക്കും പദാർത്ഥത്തെ – ക്ഷീരാദിയെ.

[11] അതു് – ക്ഷീരാദി. പുരോഡാശയങ്ങളും സോമത്തിൽ ചേർത്താലും – പുരോഡാശങ്ങൾ ഭക്ഷിച്ചിട്ടു, മീതേ സോമം കുടിച്ചാലുമെന്നർത്ഥം. കേൾപ്പുണ്ടുമേ – ഞാൻ കേട്ടിട്ടുണ്ടു്. അതുകൊണ്ടാണു്, ഭവാനോടു ഞാൻ യാചിയ്ക്കുന്നതു്.

[12] നിപീതങ്ങൾ – കുടിയ്ക്കപ്പെട്ട സോമങ്ങൾ. നിന്മനസ്സിൽ – അങ്ങയുടെ ഉള്ളിൽ. ദുർമ്മധുമത്തുകൾ = ചീത്ത മദ്യലഹരികൾ. പോർ ചെയ്ക്കയാണു് – ‘ഇന്ദ്രനെ ഞാൻ മത്തുപിടിപ്പിയ്ക്കും, ഞാൻ മത്തുപിടിപ്പിയ്ക്കും’ എന്നിങ്ങനെ തമ്മിൽത്തല്ലുകയാണു്. അത്രയ്ക്കു സോമം വയറ്റിലാക്കിയ ഭവാനെ, പയ്യിന്റെ ക്ഷീരപൂർണ്ണമായ അകിടിനെയെന്നപോലെ പ്രാജ്ഞർ (സ്തോതാക്കൾ) സ്തുതിയ്ക്കുന്നു.

[13] ഖ്യാതാഢ്യൻ – പ്രസിദ്ധനായ ധനികൻ. മറ്റുധനികങ്കൽനിന്നുപോലും സ്തോതാവിന്നു മെച്ചം (വലിയനേട്ടം) കിട്ടും; അപ്പോൾ, അങ്ങയെ സ്തുതിച്ചാൽ തീർച്ചയായും സ്വത്തുണ്ടാവുമെന്നു പറയേണ്ടതില്ലല്ലോ!

[14] സ്തോത്രവിഹീനന്റെ വൈരി – സ്തുതിയ്ക്കാത്തവന്റെ ശത്രുവായ ഇന്ദ്രൻ. അതുകൊണ്ടു നാമും സ്തുതിയ്ക്കുക.

[15] പുഷ്ടി ചേർക്ക – ഞങ്ങൾക്കു ധാരാളം ധനം തരിക. ചെയ്തി = കർമ്മം.

[16] ഇതു് – ത്വൽസ്തുതി. കണ്വന്മാരും – ഞങ്ങളുടെ പുത്രാദികളാൽ കണ്വഗോത്രക്കാരും.

[17] കൃത്യവാൻ = കർമ്മവാൻ. നിന്നെയേ ഞാനറിയുള്ളൂ – എനിയ്ക്കു മറ്റൊരു സ്തുത്യനില്ല.

[18] ഉറക്കം – മനുഷ്യന്റെ കർമ്മമാന്ദ്യം ഉമ്പർക്കിഷ്ടമല്ല. ആ നിസ്തന്ദ്രർ – ആലസ്യരഹിതരായ ദേവന്മാർ. വന്മത്തിനായ് – സോമം കുടിച്ചു മത്തടിപ്പാൻ.

[19] അന്നവുമായ് – ഞങ്ങൾക്കു തരാൻ. നാണിയ്ക്കേണ്ടാ – ‘വലിയവനായ ഞാൻ ഈ എളിയവരിൽ എങ്ങനെ ചെല്ലും’ എന്നു സങ്കോചപ്പെടേണ്ടാ. യുവതിയായ പത്നിയുടെ അടുക്കലെയ്ക്കു പോകാൻ മഹാനും (മേലേക്കിടയിലുള്ള ഭർത്താവും) ലജ്ജിയ്ക്കാറില്ലല്ലോ.

[20] ദുസ്സുഹപ്രഹാരൻ – എതിരാളികൾക്കു സഹിയ്ക്കാവതല്ലാതെ പ്രഹാര (ആയുധപ്രയോഗ) ത്തോടുകൂടിയവൻ. അസ്മൽപാർശ്വേ = ഞങ്ങളുടെ അടുക്കൽ. വർക്കത്തറ്റ (ഗുണഹീനനായ) വരൻ (ജാമാതാവു്) വീണ്ടും വീണ്ടും വിളിയ്ക്കപ്പെട്ടാലും സായംകാലത്തേ ഗൃഹത്തിൽ ചെല്ലൂ; അങ്ങ് അങ്ങനെയാകരുതേ!

[21] മൂവുലകിന്നുദ്ഭൂതനം – മുപ്പാരിന്നുവേണ്ടി ജനിച്ച. ഭൂരിദം = ബഹുപ്രദം. നന്മനസ്സ് – അനുഗ്രഹബുദ്ധി.

[22] അധ്വര്യുവിനോടു്: സകണ്വന്ന് – കണ്വസഹിതനായ ഇന്ദ്രന്നായി

[24] സൗഖ്യദർ – തനിയ്ക്കു സുഖം നല്കുന്നവർ.

[25] സ്തുത്യസ്തുത്യം – അതിസ്തുത്യം.

[26] നീരശിപ്പാൻ – സോമരസം കുടിപ്പാൻ. ഭൂരിത്രാണൻ = വളരെ രക്ഷകളുള്ളവൻ.

[27] സുഖാശ്വങ്ങൾ – സുഖകരങ്ങളായ രണ്ടു ഹരികൾ. സ്തോത്രവിശ്രുതൻ = സ്ത്രുതികൾകൊണ്ടു പുകഴ്‌ന്നവൻ. ധൃതസ്തോത്രൻ = സ്തോത്രങ്ങളെ എടുക്കു(സ്വീകരിയ്ക്കു)ന്നവൻ. സഖാവിനെ – ഇന്ദ്രനെ.

[28] സോമം സ്വാദുവായ് – ആസ്വാദ്യമായിക്കഴിഞ്ഞു. ചേർന്നതായ് – പാലും മറ്റും ചേർക്കപ്പെട്ടതായിക്കഴിഞ്ഞു. ഇവൻ (സ്തോതാവു്) ഒപ്പം (ഭവാനോടുകൂടി) മത്തുകൊള്ളാൻ ആഗ്രഹിയ്ക്കുന്നു. സർഷേ = ഋഷിമാരോടു് (സ്തോതാക്കളോടു)കൂടിയവനേ.

[29] കെല്പിന്നും വൻസ്വത്തിന്നുമായ് – ബലവും, വലിയ ധനവും ലഭിപ്പാൻ.

[30] ശസ്ത്രങ്ങൾ – ഉക്ഥങ്ങൾ. സൂക്തിവാഹ്യ = സ്തുതികൾകൊണ്ടു വഹിയ്ക്കപ്പെടേണ്ടവനേ.

[31] അഗ്ര്യൻ – ദേവന്മാരിൽവെച്ചു മുഖ്യൻ. കല്പിച്ചരുളുന്നു – സ്തോതാക്കൾക്കു നല്കിപ്പോരുന്നു.

[32] ഭൂരിദിക്കിൽപ്പുരുഹൂതൻ – വളരെയിടങ്ങളിൽ വളരെയാളുകളാൽ വിളിയ്ക്കപ്പെട്ടവൻ.

[33] അമർത്തൽ – ശത്രുക്കളെ. ആരിൽ നില്പൂ – ആർക്കധീനമോ. വിത്തം – ഹവിസ്സ്.

[34] ഇതെല്ലാമേ – വൃത്രവധാദികൾ. മീതെ – ബലംകൊണ്ടു മികച്ചവൻ. മേധാനുഷ്ഠായികൾ – യാഗംചെയ്യുന്നവൻ.

[35] ഉൾപ്പാകഹീനൻ – മനഃപക്വതയില്ലാത്ത ശത്രു. ഇപ്രഹർത്താവു് – രണകുശലനായ ഇന്ദ്രൻ. ക്ഷിപ്രൻ – ശീഘ്രകാരി. ഇന്ദ്രരക്ഷിതൻ ഗോധനങ്ങളെ നേടും; നല്ല പ്രഭുവുമാകും.

[36] അശ്വഗാമി = അശ്വങ്ങളിലൂടെ ഗമിച്ചു്. നേതാക്കളൊത്തു് – മരുത്സമേതനായി. ഇമ്മേധാവി – ഇന്ദ്രൻ.

[37] ഋഷി, തന്നോടുതന്നെ പറയുന്നു: സക്തചിത്തനായ് – മനസ്സ് ഇന്ദ്രങ്കലുറപ്പിച്ചു്. നേരാം = യഥാർത്ഥമായ.

[38] വർണ്ണ്യയശസ്കൻ = വർണ്ണിയ്ക്കേണ്ടുന്ന യശസ്സുള്ളവൻ. പൂരുതന്വാഢ്യൻ = വളരെ ശരീരങ്ങളുള്ളവൻ. തരസ്വി = വേഗവാൻ. അന്നൈഷി – ഹവികോംക്ഷി. സൽപതിയ്ക്കായി – സൽപതിയായ ഇന്ദ്രനെക്കുറിച്ചു്. കണ്വസൂനോ – ഹേ മേധാതിഥേ.

[39] മാടുകളെ – പണികളാൽ അപഹരിയ്ക്കപ്പെട്ട ഗോക്കളെ. തേടാൻ തരമില്ലാതെയും – അവയുടെ കാൽപാടുപോലും വഴിയിലില്ലായിരുന്നു, എന്നിട്ടും. നല്കി – വീണ്ടുകൊടുത്തു. ആർക്കു് ? ആശ തങ്കൽ (ഇന്ദ്രങ്കൻ)വെച്ച മുമ്പർക്കു് – നേതാക്കളായ ദേവന്മാർക്കു്. ആര്യവ്രതൻ – പ്രശസ്ത കർമ്മാവു് സഖാവീവൻ – സഖാവായ ഇന്ദ്രൻ.

[40] ഇന്ദ്രൻ മേഷരൂപം ധരിച്ചു ചെന്നു മേധ്യാതിഥിയെ കൊണ്ടുപോന്നു എന്നൊരുതിഹാസമുണ്ടു്.

[41] ഋഷി വിഭിന്ദുരാജാവിന്റെ ദാനത്തെ പ്രശംസിക്കുന്നു: നാല്പതിനായിരം – ധനം. സന്ദാതാവു് = ദാനശീലൻ.

[42] ഗായകർ – സ്തോതാക്കൾ. ഇരുതായാരെ – ദ്യാവാപൃഥിവികളെ. സിദ്ധി – ധനലാഭം.