SFNസാ​യാ​ഹ്ന ഫൌ​ണ്ടേ​ഷൻ
images/tkn-ashwahridayam-cover.jpg
Conquest of the Mountain, an oil on cotton painting by Paul Klee (1879–1940).
ഇരു​പ​തു്

ഗോ​ശ്രീ​കാ​ല​ത്തു് കതി​ന​വെ​ടി മു​ഴ​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി​യു​ടെ പിറവി പ്ര​ഖ്യാ​പി​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ഭൂമി ഞെ​ട്ടി​യു​ണ​രു​ക​യും കി​ളി​കൾ കല​മ്പൽ​കൂ​ട്ടി കൂ​ടു​വി​ട്ടു​യ​രു​ക​യും ചെ​യ്തു.

കു​ഞ്ചു​ണ്ണി കതി​ന​വെ​ടി കേ​ട്ടി​ല്ല. പ്ര​ഭാ​തം വന്ന​തും പു​ലർ​ച്ച​ക്കോ​ഴി വി​ളി​ച്ച​തു​മ​റി​ഞ്ഞി​ല്ല. കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യു​ടെ തല​ച്ചോ​റിൽ വി​കൃ​ത​സ്വ​പ്ന​ങ്ങ​ളു​ടെ സി​നി​മാ​പ്ര​ദർ​ശ​നം നട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

കറു​ത്തി​രു​ണ്ട താ​ഴ്‌​വ​ര​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഒഴു​കി​പ്പോ​കു​ന്നു. കരി​മ്പാ​റ​ക്കെ​ട്ടു​ക​ളിൽ തട​ഞ്ഞു വീ​ഴു​ന്നു. പി​ന്നേ​യും ഒഴു​കു​ന്നു. വീ​ഴു​ന്നു. വീ​ഴു​മ്പോൾ വേ​ദ​ന​കൊ​ണ്ടു് പു​ള​യു​ന്നു. പരി​ചി​ത​ങ്ങ​ളും അപ​രി​ചി​ത​ങ്ങ​ളു​മായ ഒട്ട​നേ​കം മു​ഖ​ങ്ങൾ ചു​റ്റും അടി​ഞ്ഞു​കൂ​ടു​ന്നു. പരി​ഹ​സി​ച്ചു ചി​രി​യ്ക്കു​ന്നു. അതു​ക​ണ്ടു് കു​ഞ്ചു​ണ്ണി പി​ച്ചും പേയും പു​ല​മ്പു​ന്നു.

“ഓ! പക​വീ​ട്ട​ലാ​വും. പണ്ടെ​ന്നോ കു​റ​ഞ്ഞൊ​രു​പ​വാ​ദം പറ​ഞ്ഞ​തി​നു​ള്ള പക​വീ​ട്ടൽ.”

നെ​ഞ്ചിൽ കയ​റി​നി​ന്നു് ചവു​ട്ടി​ത്ത​കർ​ത്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ​ല്ലോ ചി​രി​യ്ക്കു​ന്ന​തു്. ഇങ്ങ​നെ ചവു​ട്ടി​യാൽ നെ​ഞ്ചി​ന്റെ കൂടു പൊ​ളി​യും.

പെ​ങ്ങ​ന്മാ​രേ, പതു​ക്കെ, പതു​ക്കെ. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സാ​ന്നി​ദ്ധ്യ​വും സ്പർ​ശ​ന​വും സു​ഖ​മു​ള്ള കാ​ര്യ​മാ​ണു്. പക്ഷേ, അങ്ങ​നെ മതി​മ​റ​ന്നു് നൃ​ത്തം വെ​ക്കാൻ പറ്റി​ല്ല. കു​ഞ്ചു​ണ്ണി അവശനം പരാ​ജി​ത​നു​മാ​ണു്. ബാ​ലി​യെ​പ്പോ​ലെ വീണു കി​ട​ക്കു​ക​യാ​ണു്. വാ​സു​മു​താ​ലാ​ളി​യെ​ന്ന സു​ഗ്രീ​വ​നോ​ടെ​തി​രി​ട്ട​പ്പോൾ പി​റ​കിൽ ഈശ്വ​ര​നൊ​ളി​ച്ചു നി​ല്ക്കു​ന്നു.

ഈശ്വ​രൻ!

ഒളി​യ​മ്പാ​ണു് കൊ​ണ്ട​തു്. വീ​ണ​തി​ല​ത്ഭു​ത​മു​ണ്ടോ? ഞാൻ ചോ​ദി​യ്ക്ക​ട്ട. നെ​ഞ്ചി​ല​മ്പേ​റ്റു വീ​ണ​വ​നെ ചവി​ട്ടു​ന്ന​തു്. ന്യാ​യ​മാ​ണോ? സു​ന്ദ​രി​മാർ​ക്കു് ചേർ​ന്ന​താ​ണോ?

എന്തു്? നി​ങ്ങ​ളി​ത്ര ദയ​യു​ള്ള​വ​രോ? നി​ങ്ങൾ മാറി നി​ന്ന​പ്പോൾ നെ​ഞ്ചി​ന്റെ ഭാ​ര​വും വേ​ദ​ന​യും ചു​രു​ങ്ങി. നി​ങ്ങൾ അക​ന്ന​ക​ന്നു് പോ​വു​ക​യാ​ണോ? നല്ല​തു്…

ആരു്? നീ പോ​യി​ല്ലേ? നി​യൊ​രു​ത്തി​മാ​ത്രം ഇങ്ങി​നെ അഹ​ങ്ക​രി​ച്ചു നിൽ​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്തു്?

നി​ന്റെ പേരു്?

ശാരി?

അതെ, നീ ശാരി തന്നെ.

പണ്ടു് പണ്ടു് അനു​രാ​ഗ​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ​ത്തെ പൂ​മൊ​ട്ടു് ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ വി​ട​രാൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോൾ നീ​യെ​ന്നെ നി​ന്ദി​ച്ചു. എന്റെ പ്രേ​മ​ത്തെ നീ ചവു​ട്ടി​ത്തേ​ച്ചു. ഇന്നോ​ളം പി​ന്നെ ഞാൻ ജീ​വി​ച്ച​തും സ്ത്രീ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തെ ഒട്ടാ​കെ വെ​റു​ത്ത​തും അവരെ കരി​തേ​യ്ക്കാൻ പു​റ​പ്പെ​ട്ട​തും നി​ന്നോ​ടു​ള്ള ഒടു​ങ്ങാ​ത്ത പക​കൊ​ണ്ടു മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. വലു​താ​വാ​നാ​ഗ്ര​ഹി​ച്ച​തും അതിനു വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള പ്ര​യ​ത്ന​ത്തിൽ വീഴ്ച പറ്റി​യ​തും എല്ലാ​മെ​ല്ലാം നി​ന്നെ​ച്ചൊ​ല്ലി​യാ​യി​രു​ന്നു.

കഷ്ടം!

മു​ഴു​വ​നും തകർ​ന്നു.

പകയും വി​ദ്വേ​ഷ​വു​മി​ല്ലാ​ത്ത ഒര​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​ണു് ഞാ​നി​പ്പോൾ. അക​ത്തും പു​റ​ത്തും വേദന. വേ​ദ​ന​മാ​ത്ര​മേ എനി​ക്കി​പ്പ​ഴ​റി​ഞ്ഞു​കൂ​ടൂ.

ഇതു് വേ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു ശാരീ. ഈ അവ​ശ​നി​ല​യിൽ എന്നെ വന്നു കാ​ണാ​നും എന്നെ പരി​ഹ​സി​യ്ക്കാ​നും നീ മു​തി​ര​രു​താ​യി​രു​ന്നു. നി​ന​ക്കി​ത്ര​മാ​ത്രം പക​തോ​ന്ന​ത്ത​ക്ക​വി​ധം ഞാ​നൊ​ന്നും ചെ​യ്തി​ട്ടി​ല്ല. എല്ലാം ചെ​യ്ത​തു് നീ​യാ​ണു്…

ശാ​രി​യും പോയോ?

എല്ലാ​വ​രും വന്നു കണ്ടു് പക വീ​ട്ടി​പ്പി​രി​ഞ്ഞു. ആരും സഹ​ത​പി​ച്ചി​ല്ല. നന്ദി. സഹ​ത​പി​ച്ചെ​ങ്കിൽ കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യു​ടെ മട്ടും മാ​തി​രി​യും മാ​റു​മാ​യി​രു​ന്നു…

നെ​ഞ്ചു​വേ​ദന കു​റ​യു​ന്നു. കൈ​കാ​ലു​കൾ ഇള​ക്കാൻ കഴി​യു​ന്നു. മഞ്ഞും കു​ളി​രു​മ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

കണ്ണു മി​ഴി​ച്ചു.

കണ്ണു മി​ഴി​ച്ച​പ്പോൾ പരി​സ​ര​ബോ​ധം കൈ​വ​ന്നു. തലേ​രാ​ത്രി​യി​ലെ സം​ഭ​വ​ങ്ങൾ ഓരോ​ന്നാ​യി ഓർ​മ്മ​യി​ല​ണി​നി​ര​ന്നു.

എല്ലാം പെ​ട്ടെ​ന്നാ​ണു് സം​ഭ​വി​ച്ച​തു്. ആലോ​ചി​യ്ക്കാൻ സമയം കി​ട്ടി​യി​ല്ല. സം​ഘ​ട്ട​നം നട​ന്ന​തു് മു​ഴു​വൻ കൂ​രി​രു​ട്ടിൽ വെ​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു. പൊ​തി​രെ തല്ലു​കി​ട്ടി. തടു​ക്കാ​നും കൊ​ടു​ക്കാ​നും കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. അവ​സാ​ന​ത്തെ ഓർമ്മ പിൻ​ക​ഴു​ത്തിൽ വീണ തല്ലി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു. അവൻ നല്ല തറ​വാ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു. തല മണ്ണിൽ പൂ​ണ്ടു​പോ​യി. അതോടെ എല്ലാം അവ​സാ​നി​ച്ചു.

“മരി​ച്ചെ​ന്നു കരുതി കു​റ്റി​ക്കാ​ട്ടിൽ വലി​ച്ചെ​റി​ഞ്ഞ​താ​വും.”

പി​റു​പി​റു​ത്തു​കൊ​ണ്ടെ​ഴു​നേ​റ്റു് കു​ഞ്ചു​ണ്ണി പിൻ​ക​ഴു​ത്തിൽ തടവി നോ​ക്കി. ചതവും വീ​ക്ക​വു​മു​ണ്ടു്.

“ഇരു​മ്പു​വ​ടി​കൊ​ണ്ടാ​വും തല്ലി​യ​തു്?”

വെ​ളി​ച്ചം പര​ക്കു​ന്ന​തി​നു​മു​മ്പു് സ്ഥലം വി​ടാ​നാ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് നട​ന്നു. നട​ക്കു​മ്പോൾ യോ​ഗീ​ശ്വ​ര​നെ​പ്പ​റ്റി ആലോ​ചി​ച്ചു. തല്ലി​ക്കൊ​ന്നി​രി​യ്ക്കു​മോ? ഇല്ല, പൊൻ​മു​ട്ട​യി​ടു​ന്ന താ​റാ​വി​നെ കൊ​ല്ലാൻ മാ​ത്രം വങ്ക​ത്തം വാ​സു​മു​ത​ലാ​ളി​യ്ക്കി​ല്ല. പാലും പഴവും കൊ​ടു​ത്തു പോ​റ്റി മു​ത​ലെ​ടു​ക്കും എടു​ക്ക​ട്ടെ. ഗൗ​ര​വു​മു​ള്ള കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും ആലോ​ചി​യ്ക്കാൻ വയ്യ. ക്ഷീ​ണ​മു​ണ്ടു്.

അഭ​യ​സ്ഥാ​നം ‘അശ്വ​ഹൃ​ദയ’മാണു്. ആരും കാ​ണാ​തെ അക​ത്തു കയറി മൂ​ടി​പ്പു​ത​ച്ചു കി​ട​ക്ക​ണം.

വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി​യാ​ഘോ​ഷ​ത്തി​ന്നു് വെ​ള്ള​വീ​ശി നിറം പി​ടി​പ്പി​ച്ച മതി​ലു​കൾ പലതും പി​ന്നി​ട്ടു് തോ​ര​ണ​ങ്ങ​ളും കു​ല​വാ​ഴ​ക​ളും കമാ​ന​ങ്ങ​ളു​മു​ള്ള തെ​രു​വീ​ഥി​കൾ പി​ന്നി​ടു് പതു​ക്കെ പതു​ക്കെ നട​ക്കു​മ്പോൾ ആകാശം തെ​ളി​യു​ക​യും തല​ക്കു മു​ക​ളിൽ കാ​ക്ക​കൾ കര​ഞ്ഞു പറ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. അക​ല​ത്തു് അശ്വ​ഹൃ​ദ​യം പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ എന്നു​മി​ല്ലാ​ത്ത ആശ്വാ​സം അനു​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ടു. അതു​വ​രെ​യു​ള്ള യാത്ര അത്ര​യ​ധി​കം ക്ലേ​ശ​ക​മാ​യി​രു​ന്നു. മഹാ​ന​ഗ​ര​ത്തെ മു​ന്നു​രു പ്ര​ദ​ക്ഷി​ണം വെ​ക്കേ​ണ്ട സമ​യ​മാ​ണെ​ടു​ത്ത​തു്.

ആരെ​യും കാ​ണാ​തെ, ആരോ​ടും സം​സാ​രി​ക്കാ​തെ വേ​ഗ​ത്തിൽ ചെ​ന്നു കി​ട​ക്ക​ണം. അതാ​യി​രു​ന്നു വി​ചാ​രം. ശരീരം മു​ഴു​വൻ പരു​ക്കു​ക​ളു​ണ്ടു്. അന്തേ​വാ​സി​ക​ളിൽ വല്ല​വ​രും കണ്ടാൽ ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​വും സഹ​താ​പ​വും. ആരുടെ സഹ​താ​പ​വും ആവ​ശ്യ​മി​ല്ല.

അക​ല​ത്തു​നി​ന്നു കു​ഞ്ചു​ണ്ണി നട​ന്നു വരു​ന്ന​തു കണ്ട​പ്പോൾ ഗുരു തമി​ഴു് ഭാ​ഷ​ക്കു പരി​ക്കേ​ല്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു ദ്രാ​വി​ഡ​മ​ങ്ക​യോ​ടു് പറ​ഞ്ഞു.

“റൊ​മ്പം ജാ​ഗ്ര​തൈ.”

തു​ടർ​ന്നു നിർ​ദ്ദേ​ശ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. തി​ക​ഞ്ഞ പു​ള്ളി​യാ​ണു്. അത്ര വേ​ഗ​ത്തി​ലൊ​ന്നും പി​ന്മ​ട​ങ്ങി​ല്ല. വി​ശ്വ​രൂ​പം കാ​ട്ടി വി​ര​ട്ടി​യോ​ടി​ക്ക​ണം.

ദ്ര​വി​ഡ​മ​ങ്ക മു​ത്തു​ല​ക്ഷ്മി ജാ​ഗ്ര​ത​പാ​ലി​ച്ചു വി​ശ്വ​രൂ​പം കാ​ട്ടാൻ തയ്യാ​റെ​ടു​ത്തു് വാ​തിൽ​പ്പ​ടി​യിൽ നി​റ​ഞ്ഞു​നി​ന്നു, ലങ്ക​യു​ടെ ഗോ​പു​ര​ദ്വാ​ര​ത്തു പണ്ടു സു​ര​ഭി​യെ​ന്ന​പോ​ലെ.

ഇവിടെ ശകലം പൂർ​വ്വ​ച​രി​ത്രം:

ദുർ​ഗ്ഗാ​ഷ്ട​മി രാവിൽ യോ​ഗീ​ശ്വ​ര​പാ​ദ​തിർ​ത്ഥം കി​ട്ടി​യ​പ്പോൾ കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ തു​ട​ങ്ങിയ അന്തേ​വാ​സി​കൾ വീ​ട്ടിൽ പോവാൻ ധൃ​തി​വെ​ച്ചു. അതു​കൊ​ണ്ടു വാ​ശി​പി​ടി​ച്ചു തീർ​ത്ഥ​ജ​ല​മി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും പീ​റ്റ​റും പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. എല്ലാ​വ​രും പോ​യ​പ്പോൾ അശ്വ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ ഏകാ​ന്തത മു​റ്റി​നി​ന്നു. ഏകാ​ന്ത​ത​യിൽ ഗുരു അല്പ​നേ​രം കണ്ണ​ട​ച്ചി​രു​ന്നു. പി​ന്നെ വി​ള​ക്ക​ണ​ച്ചു് കയ​റ്റു​ക​ട്ടി​ലിൽ കയറി ഉറ​ങ്ങാൻ കി​ട​ന്നു.

എങ്ങും ഇരു​ട്ടു്. അപ്പോൾ ദ്രാ​വി​ഡ​മ​ങ്ക മു​ത്തു​ല​ക്ഷ്മി​യെ ഓർ​ത്തു. അവൾ ഏരി​വ​ക്കി​ലെ പു​ളി​മ​ര​ച്ചോ​ട്ടി​ലി​രു​ന്നു് താ​ക്കീ​തും ഭീ​ഷ​ണി​യും മു​ഴ​ക്കു​ന്നു. ഇൻ​ല​ന്റി​ലെ ഓരോ വാ​ക്കും ശക്തി​മ​ത്താ​യി കാതിൽ വന്നു മു​ഴ​ങ്ങു​ന്നു. ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ നടു​ക്ക​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്നു. വല്ല​വ​ഴി​ക്കും അവളെ സമാ​ധാ​നി​പ്പി​ച്ചി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ജന്മം തു​ല​ഞ്ഞ​തു​ത​ന്നെ. അവ​ളു​ടെ അന്ത്യ​ശാ​സ​നം കി​ട്ടി​യ​തിൽ പി​ന്നെ പല​പ്പോ​ഴും നൃ​ത്ത​ത്തി​ന്റെ ചുവടു പി​ഴ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. താളം തെ​റ്റീ​ട്ടു​ണ്ടു്.

ഉറ​ക്കം വരാതെ ആലോ​ചി​ച്ചാ​ലോ​ചി​ച്ചു കി​ട​ന്നു. അപ്പോൾ ഗു​രു​വി​നൊ​രാ​ശ​യം പി​ടി​കി​ട്ടി. അശ്വ​ഹൃ​ദ​യം ഒഴി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ക​യാ​ണു്. അന്തേ​വാ​സി​കൾ തി​രി​ച്ചെ​ത്താൻ ഇനി​യും രണ്ടു​മൂ​ന്നു ദിവസം കഴി​യ​ണം. വേ​ഗ​ത്തി​ല​വ​ളെ വി​ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു് കു​ടി​വെ​ച്ചാ​ലെ​ന്തു്? അന്തേ​വാ​സി​കൾ തി​രി​ച്ചു​വ​ന്നു നോ​ക്കു​മ്പോൾ അശ്വ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ മു​ത്തു​ല​ക്ഷ​മി​യും കു​ള​ന്ത​ക​ളും വി​ല​സു​ന്ന​തു കാ​ണ​ട്ടെ. അന്യാ​യ​മാ​ണു്, അധർ​മ്മ​മാ​ണെ​ന്നൊ​ക്കെ പറയും. അധർ​മ്മ​ഭീ​രു​വി​ന്നു മഹാ​ന​ഗ​ര​ത്തിൽ വീ​ടി​ല്ലെ​ന്നാ​ണു് പ്ര​മാ​ണം. കു​ഴ​പ്പ​മൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​വി​ല്ല. മു​ത്തു​ല​ക്ഷ​മി​യെ​ക്ക​ണ്ടാൽ എല്ലാ​വ​രും ഒഴി​ഞ്ഞു​പോ​കും. കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ പാ​വ​മാ​ണു് ജയ​കൃ​ഷ്ണ​നും മു​കു​ന്ദ​നും വഴ​ക്കി​നു് നിൽ​ക്കി​ല്ല.

കു​ഞ്ചു​ണ്ണി!

വി​ഷ​പ്പ​ല്ലു​പോ​യാ​ലും കു​ഞ്ചു​ണ്ണി പാ​മ്പാ​ണെ​ന്ന​കാ​ര്യ​ത്തിൽ ഗു​രു​വി​ന്നു സം​ശ​യ​മി​ല്ല. കു​ഴ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​കും.

സാ​ര​മി​ല്ല.

കു​ഞ്ചു​ണ്ണി കയർ​ത്തു​വ​രു​മ്പോൾ മു​ത്തു​ല​ക്ഷ്മി​യെ വിടാം ആഗ്നേ​യാ​സ്ത്ര​ത്തി​ന്നു വരു​ണാ​സ്ത്രം!

പി​ന്നെ ഒരു നി​മി​ഷം​പോ​ലും ആലോ​ചി​ച്ചു പരു​ങ്ങി​യി​ല്ല. ചാ​ടി​യെ​ഴു​ന്നേ​റ്റു്, കോ​യ​മ്പ​ത്തൂ​രി​നെ ലക്ഷ്യം വെ​ച്ചു് പു​ളി​മ​ര​ത്ത​ണ​ലി​നെ ലക്ഷ്യം വെ​ച്ചു് പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. പോ​ക്കും വരവും വളരെ ധൃ​തി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

അശ്വ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ വന്നു കയ​റി​യ​പ്പോൾ മു​ത്തു​ല​ക്ഷ്മി അലറി.

“ഇതെ​ന്നാ കു​തി​ര​ലാ​യ​മാ?”

ഗുരു ആശ്വ​സി​പ്പി​ച്ചു.

“കോ​പ​പ്പെ​ടാ​തെ കണ്ണേ.”

കണ്ണു് കോ​പ​പ്പെ​ടു​ക​യും ഇള​കി​യാ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. തമി​ഴു​നാ​ട്ടി​ന്ന​രു​മ​യാന ശകാ​ര​പ​ദ​ങ്ങൾ മു​ഴു​വ​നെ​ടു​ത്തു പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു.

അശ്വ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തിൽ സ്ത്രീ സ്വരം! അതും ശു​ദ്ധ​മാന തമി​ഴി​ലു​ള്ള സ്ത്രീ​സ്വ​രം. ജഗ​ദീ​ശ്വ​ര​യ്യ​രു​ടെ വീ​ട്ടിൽ അത്ഭു​ത​മു​ണ്ടാ​യി. പ്ര​ജ​കൾ കു​ട്ട​ത്തോ​ടെ ഇളകി അശ്വ​ഹൃ​ദ​യം വള​ഞ്ഞു.

മു​ത്തു​ല​ക്ഷ്മി​യും ജഗ​ദീ​ശ്വ​ര​യ്യ​രു​ടെ പ്ര​ജ​ക​ളും തമ്മിൽ ഡയ​ലോ​ഗു​ക​ളു​ണ്ടാ​യി, ചെ​ന്ത​മി​ഴി​ലും കരി​ന്ത​മി​ഴി​ലും. അപ്പോൾ മു​ത്തു​ല​ക്ഷ്മി​യു​ടെ കോപം ശമി​ച്ചു. തെ​രു​വി​നാ​ശ്വാ​സം സി​ദ്ധി​ച്ചു.

പരി​ച​യ​പ്പെ​ട​ലും വേ​ഴ്ച​യു​റ​പ്പി​ക്ക​ലും കഴി​ഞ്ഞു് തി​രി​ച്ചു​പോ​കു​മ്പോൾ ജഗ​ദീ​ശ്വ​ര​യ്യ​രോ​ടു് പൊ​ണ്ടാ​ട്ടി പറ​ഞ്ഞു.

“റൊ​മ്പം നല്ല അയൽ​പ​ക്കം താനേ.”

“ആമാം.”

അയ്യർ പ്ര​തി​വ​ചി​ച്ചു.

മു​ത്തു​ല​ക്ഷ്മി​യു​ടെ കു​ള​ന്ത​കൾ പരി​സ​ര​മാ​കെ ഓടി​ന​ട​ന്നു ബഹ​ള​മു​ണ്ടാ​ക്കി. മു​ത്തു​ല​ക്ഷ​മി അന്തേ​വാ​സി​ക​ളു​ടെ കി​ട​ക്ക​യും പെ​ട്ടി​യും കൂ​ട്ടി​ക്കെ​ട്ടി വാ​തി​ലി​ന്ന​ടു​ത്തു വച്ചു. ആർ​ക്കെ​പ്പോൾ വേ​ണ​മെ​ങ്കി​ലും എടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കാൻ സൗ​ക​ര്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന മട്ടിൽ…

കു​ഞ്ചു​ണ്ണി വേ​ച്ചു​വേ​ച്ചു് നട​ന്ന​ടു​ക്കു​മ്പോൾ ഗുരു, ദ്രാ​വി​ഡ​മ​ങ്ക​യെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു.

“കണ്ണേ, റൊ​മ്പം ജാ​ഗ്ര​തെ.”

കു​ഞ്ചു​ണ്ണി നട​ന്ന​ടു​ത്തു.

മു​ത്തു​ല​ക്ഷ്മി ഭദ്ര​കാ​ളി ചമ​ഞ്ഞു് എന്തി​ന്നും തയ്യാ​റ​ടു​ത്തു വാ​തിൽ​പ്പ​ടി​യിൽ നി​ന്നു.

ആരോ വാ​തിൽ​പ്പ​ടി​യി​ലു​ണ്ടെ​ന്നു കു​ഞ്ച​ണ്ണി മന​സ്സി​ലാ​ക്കി. പിൻ​ക​ഴു​ത്തി​ലെ വേ​ദ​ന​നി​മി​ത്തം തല​യർ​ത്തി​നോ​ക്കാൻ വി​ഷ​മ​മു​ണ്ടു്. ആരെ​ങ്കി​ലു​മാ​വ​ട്ടെ. എന്നും നേർ​ത്തെ​യു​ണ​രു​ന്ന​തു് കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോ​നാ​ണു്. നാശം! എന്തി​നീ വാ​തിൽ​പ്പ​ടി​യിൽ വന്നു നിൽ​ക്കു​ന്നു!

നൂറു ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​വും, മി​ണ്ടി​ല്ല.

മു​ഖ​ത്തു നോ​ക്കാ​തെ കണ്ട​ഭാ​വം നടി​ക്കാ​തെ തി​ക്കി​ത്തി​ര​ക്കി അക​ത്തു കട​ക്കാൻ ശ്ര​മി​യ്ക്കു​ന്ന കു​ഞ്ചു​ണ്ണി അലർ​ച്ച കേ​ട്ടു.

“എന്നെ​ടാ ഇതു്? പൈ​ത്യ​മോ?”

അലർ​ച്ച കേ​ട്ടു ഞെ​ട്ടിയ കു​ഞ്ചു​ണ്ണി പിൻ​ക​ഴു​ത്തിൽ വേ​ദ​ന​യു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും തല​യു​യർ​ത്തി നോ​ക്കി.

വസൂ​രി​ക്കല നി​റ​ഞ്ഞ മുഖം, ചിൽ​പ്പു​റ്റു​പോ​ലെ മു​ക്കു്. മൂ​ക്കി​ന​റ്റ​ത്തു് ചു​ക​പ്പു് കല്ലു​വെ​ച്ച മു​ക്കു​ത്തി. കറു​ത്തു തടി​ച്ച ശരീരം. സ്ത്രീ​സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ന്റെ പക മു​ഴു​വ​നും വി​ശ്വ​രൂ​പം പൂ​ണ്ടു് വാ​തിൽ​പ​ടി​യിൽ നിൽ​ക്കു​ന്നു. അതും അശ്വ​ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ന്റെ വാ​തിൽ​പ്പ​ടി​യിൽ!

സ്വ​പ്ന​മാ​ണോ? പിൻ​ക​ഴു​ത്തിൽ തല്ലു​കൊ​ണ്ടാൽ പു​രു​ഷ​നെ സ്ത്രീ​യാ​യി കാ​ണു​മോ? മല​യാ​ളം തമിഴ് മണ​ക്കു​മോ? കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ മൂ​ക്കു​ത്തി ധരി​ക്കു​മോ?

സൂ​ക്ഷി​ച്ചു നോ​ക്കി.

കടും ചു​ക​പ്പിൽ നീല ബോർ​ഡ​റു​ള്ള സാരി. കണ്ണൻ​കു​ട്ടി​മേ​നോൻ ഒരി​യ്ക്ക​ലും സാരി ചു​റ്റി​ല്ല. തീർ​ച്ച.

“ഉന​ക്കെ​ന്നെ​ടാ, പൈ​ത്യ​മാ?”

അലർ​ച്ച പി​ന്നേ​യും കേൾ​ക്കു​ന്നു. ശങ്കി​ച്ച​നി​ന്നാൽ പറ്റി​ല്ല. തമി​ഴി​നോ​ടു സാ​മ്യ​മു​ള്ള മല​യാ​ള​പ​ദ​ങ്ങൾ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തു് കു​ഞ്ചു​ണ്ണി പ്ര​യോ​ഗി​ച്ചു.

“നീയാർ? നി​ന​ക്കെ​ന്ന​വേ​ണം?”

ചോ​ദ്യം കേ​ട്ടു മു​ത്തു​ല​ക്ഷ്മി​യു​ടെ തോ​ക്കിൽ​നി​ന്നു് തു​രു​തു​രെ തമി​ഴു​ണ്ട​കൾ ഉതിർ​ന്നു. കു​ഞ്ചു​ണ്ണി മല​യാൺ​മ​യി​ലെ അശ്ലീ​ല​പ​ദ​ങ്ങ​ളെ​ടു​ത്തു്. തൊ​ടു​ത്തു.

ഉഗ്ര​സ​മ​രം.

രണ്ടു ഭാഷകൾ, രണ്ടു സം​സ്ക്കാ​ര​ങ്ങൾ തമ്മിൽ. മല​യാൺമ തളർ​ന്നു​പോ​യി. പൊ​രു​തി​ത്ത​ന്നെ പി​ന്മാ​റേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. ദ്രാ​വി​ഡ​മ​ങ്ക ജയ​ക്കൊ​ടി​യു​യർ​ത്തി.

കു​ഞ്ചു​ണ്ണി മട​ങ്ങി നട​ന്നു് നി​ര​ത്തി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ ഗുരു അട​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ച സ്വ​ര​ത്തിൽ മു​ത്തു​ല​ക്ഷ്മി​യെ അഭി​ന​ന്ദി​ച്ചു.

“കണ്ണേ, നീ​താ​ന​ല്ല​വാ, ആയിരം തലൈ​വാ​ങ്കിന അപൂർ​വ്വ​ക​ല്യാ​ണി.”

“പേ​ശാ​മ​യി​രി.”

മു​ത്തു​ല​ക്ഷ​മി താ​ക്കീ​തു നൽകി. ഉറ​ച്ചു​നി​ന്നു. ശത്രു തി​രി​ച്ചു​വ​ന്നാൽ വി​ര​ട്ടി​യോ​ടി​ക്കാൻ തയ്യാ​റെ​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടു്.

ഏതോ നാ​ട​ക​ത്തി​ലെ സം​ഘ​ട്ട​നാ​ത്മ​ക​മാ​യൊ​രു രംഗം അഭി​ന​യി​ച്ചൂ തളർ​ന്ന നട​നെ​പ്പോ​ലെ കു​ഞ്ചു​ണ്ണി നി​ര​ത്തിൽ നി​ന്നു.

ഒരു ലക്ഷ്യ​വു​മി​ല്ല. എവിടെ പോ​ക​ണ​മെ​ന്നോ എന്തു ചെ​യ്യ​ണ​മെ​ന്നോ അറി​ഞ്ഞു​കൂട. അവ​സാ​ന​ത്തെ പുൽ​ത്തു​മ്പാ​ണു് പി​ടി​വി​ട്ടു പോ​യ​തു്. മു​ങ്ങി​ച്ചാ​വു​ക​യാ​ണോ? മന​സ്സി​നും ശരീ​ര​ത്തി​നും വി​ശ്ര​മം വേണ്ട സമ​യ​ത്തു് അഭ​യ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിൽ നി​ന്നും പു​റം​ത​ള്ള​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.

ടാ​പ്പി​ന്ന​ടു​ത്തു​ചെ​ന്നു് തണു​ത്ത വെ​ള്ളം​കൊ​ണ്ടു് മുഖം കഴുകി. കു​റ​ച്ചു കു​ടി​യ്ക്ക​ക​യും ചെ​യ്തു. വെ​ള്ളം കു​ടി​ച്ച​പ്പോൾ ക്ഷീ​ണം വർ​ദ്ധി​ച്ചു. വി​ശ്ര​മി​യ്ക്കാ​നു​ള്ള കൊ​തി​യും.

എവിടെ പോകും?

ആരൊ​ര​ഭ​യം നൽകും?

അങ്ങി​നെ അഭ​യ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി യാ​ചി​ക്കാ​നൊ​ന്നു​മൊ​രു​ക്ക​മി​ല്ല. കാ​ലു​കൾ തള​രു​ന്ന​തു​വ​രെ

നട​ക്കം.

എന്നി​ട്ടോ?

തള​രു​മ്പോൾ വീ​ഴ​ട്ടെ. വീ​ണേ​ട​ത്തു കി​ട​ക്കും.

പി​ന്നെ…

തല ചു​റ്റു​ന്നു​ണ്ടോ? ഇനി നട​ന്നാൽ വീ​ഴു​മോ? വീഴും! അവ​സാ​ന​ത്തെ വീഴ്ച!

നി​ര​ത്തു​വ​ക്കി​ലെ നാ​ഴി​ക​ക്ക​ല്ലിൽ ചാ​രി​നി​ന്നു.

കഴി​ഞ്ഞ കാ​ല​ത്തെ ജയാ​പ​ജ​യ​ങ്ങൾ നി​ര​ത്തി വെ​ച്ചാ​ലോ​ചി​ച്ചു് ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ വര​വു​ചി​ല​വൊ​പ്പി​ച്ചു് ആക​ത്തുക കണ​ക്കാ​ക്കാ​നു​ള്ളാ​രു ശ്രമം നട​ത്തി. ഒന്നും ക്ര​മ​ത്തി​ലാ​വു​ന്നി​ല്ല. കണ​ക്കു​കൾ പി​ഴ​ക്കു​ന്നു. മന​സ്സി​ന്റെ അടി​ത്ത​റ​യിൽ​ത്ത​ന്നെ ഇള​ക്കം സം​ഭ​വി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്നു. ആലോ​ചി​ച്ചാൽ ഒരെ​ത്തും പി​ടി​യും കി​ട്ടി​ല്ല.

ഇത് അവ​സാ​ന​ത്തെ നാ​ഴി​ക​ക്ക​ല്ലാ​വു​മോ?

മര​ച്ചി​ല്ല​കൾ​ക്കി​ട​യി​ലൂ​ടെ ഇള​വെ​യി​ലൊ​ഴു​കി വന്നു തഴു​കി​യ​പ്പോൾ കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യു​ടെ കൺ​പോ​ള​കൾ കനം കൂടി. ഉറ​ക്ക​വും തളർ​ച്ച​യും ഒത്തു​ചേർ​ന്നു കീ​ഴ​ട​ക്കാ​നെ​ത്തി.

മോ​ട്ടോർ കാ​റു​ക​ളു​ടെ ഇര​മ്പം കേ​ട്ടു ഞെ​ട്ടി. താഴെ വീ​ഴാ​തെ കഴി​യ്ക്കാൻ നാ​ഴി​ക​ക്ക​ല്ലിൽ ബല​മാ​യി പിടി ച്ചു. പ്ര​യാ​സ​പ്പെ​ട്ട് തല കു​റ​ഞ്ഞൊ​ന്നു​യർ​ത്തി നോ​ക്കി.

അവ​ഭൃ​ത​സ്നാ​ന​ത്തി​നു മു​മ്പു​ള്ള ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര​യാ​ണു്. നൂ​റ്റൊ​ന്നു മോ​ട്ടോർ കാ​റു​കൾ പങ്കെ​ടു​ക്കു​ന്ന ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര. അതു കട​ന്നു പോ​വു​ന്ന തെ​രു​വു​ക​ളി​ലെ​ല്ലാം കമാ​ന​ങ്ങൾ കെ​ട്ടി​യു​യർ​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ടു്. ‘വസി​ഷ്ഠ കമാനം’, ‘വി​ശ്വാ​മി​ത്ര കമാനം’, ‘പു​ല​സ്ത്യ കമാനം’ അങ്ങി​നെ പല പല കമാ​ന​ങ്ങൾ.

വഴി​നീ​ളെ താ​ല​പ്പൊ​ലി​യേ​ന്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള വര​വേ​ല്പു്, പു​ഷ്പ​വൃ​ഷ്ടി, കതി​ന​വെ​ടി, ഭക്ത​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ സങ്കീർ​ത്ത​നം—

ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര അരി​ച്ച​രി​ച്ച് മു​ന്നേ​റു​ക​യാ​ണ്. കു​ഞ്ചു​ണ്ണി സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​നോ​ക്കി.

മു​മ്പിൽ വാ​സു​മു​ത​ലാ​ളി​യു​ടെ മേ​ഴ്സി​ഡ​സ് ബെൻസ് പൂ​മാ​ല​കൊ​ണ്ട​ല​ങ്ക​രി​ച്ചി​രി​യ്ക്കു​ന്നു. സാ​ര​ഥി​യു​ടെ സ്ഥാ​ന​ത്തു മു​ത​ലാ​ളി​ത​ന്നെ ഇരി​യ്ക്കു​ന്നു. യോ​ഗീ​ശ്വ​രൻ പി​റ​കി​ലെ സീ​റ്റിൽ ചാ​രി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു. യോ​ഗീ​ശ്വ​ര​ന്റെ ചു​ണ്ടിൽ മധു​രോ​ദാ​ര​മായ പു​ഞ്ചി​രി വി​ടർ​ന്നു നിൽ​ക്കു​ന്നു.

“പാവം.” കു​ഞ്ചു​ണ്ണി പി​റു​പി​റു​ത്തു.

’പൊൻ​മു​ട്ട​യി​ടു​ന്ന താ​റാ​വു്! ആ പു​ഞ്ചി​രി കൃ​ത്രി​മ​മാ​ണ്. അതി​ന്റെ പി​ന്നിൽ മു​ത​ലാ​ളി​യു​ടെ ഭീ​ഷ​ണി​യും നിർ​ബ്ബ​ന്ധ​വു​മു​ണ്ട്.

കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യ്ക്ക് ഉറ​ക്കെ വി​ളി​ച്ചു​പ​റ​യ​ണ​മെ​ന്നു​ണ്ട്, നാവു പൊ​ങ്ങു​ന്നി​ല്ല. “ആ പാ​വ​ത്തി​ന്റെ പൂ​മാ​ല​ക്കു​ള്ളിൽ പട്ടു​കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ന​ടി​യിൽ പേ​ടി​ച്ചു വി​റ​യ്ക്കു​ക​യും പൊ​ട്ടി​ക്ക​ര​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒരു ഹൃ​ദ​യ​മാ​ണു​ള്ള​തു്. അതാ​രും കാ​ണു​ന്നി​ല്ലേ. ഇല്ലേ?”

അതാ​രും കണ്ടി​ല്ല. കാ​ണു​ക​യു​മി​ല്ല!

മേ​ഴ്സി​ഡ​സ് ബെൻ​സി​നു പി​റ​കിൽ ഇമ്പാല. ഇമ്പാ​ല​യ്ക്കു പി​റ​കിൽ കാ​ഡി​ലാ​ക്കു്. അങ്ങി​നെ വി​ല​പി​ടി​പ്പു​ള്ള അനേകം കാ​റു​കൾ കഞ്ചു​ണ്ണി​യു​ടെ മു​മ്പി​ലൂ​ടെ നീ​ങ്ങി. മഹാ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ എല്ലാ മു​ത​ലാ​ളി​മാ​രും പണ​ക്കാ​രു​മു​ണ്ടു്.

വക്ക​ച്ചൻ?

കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യ്ക്കു തന്റെ കണ്ണു​ക​ളെ വി​ശ്വ​സി​യ്ക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞി​ല്ല.

വക്ക​ച്ച​നു പി​റ​കിൽ ഹാ​ജി​യാർ!

ഹാ​ജി​യാ​രു​ടെ പി​റ​കിൽ വർ​ക്കി​ച്ചേ​ട്ടൻ!

ഇവിടെ എല്ലാ മതവും സമ്മേ​ളി​യ്ക്കു​ന്നു. എല്ലാ ജാ​തി​യും ഒന്നാ​വു​ന്നു! എല്ലാ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ക​ക്ഷി​യും ഒരു​മി​യ്ക്കു​ന്നു.

പാ​മ്പും കീ​രി​യും പോലെ പട​വെ​ട്ടി​യ​വ​രാ​ണു് വാ​സു​മു​ത​ലാ​ളി​യും വക്ക​ച്ച​നും ആ വക്ക​ച്ചൻ ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര​യി​ല​ക​മ്പ​ടി​സേ​വി​യ്ക്കു​ന്നു. വാ​സു​മു​ത​ലാ​ളി​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വം സ്വീ​ക​രി​ച്ചു് വഴിയെ പോ​കു​ന്നു.

ഇതാ​ണൈ​ക്യം ഇവി​ടെ​യാ​ണൈ​ക്യം!

മഹാ​പ്ര​വാ​ഹ​മേ, നി​ന​ക്കു സ്തു​തി!

ഒരേ ലക്ഷ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു നീ ഇവരെ നയി​യ്ക്കു​ന്നു. എല്ലാ മത​ക്കാ​രേ​യും ജാ​തി​ക്കാ​രേ​യും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ക്കാ​രേ​യും. ഒരേ ലക്ഷ്യ​ത്തി​ലേ​യ്ക്കു നീ തെ​ളി​യ്ക്കു​ന്നു. തെ​ളി​ച്ച​ടു​പ്പി​യ്ക്കു​ന്നു.

നി​ന്റെ പേർ മു​ക്തി​യെ​ന്നാ​ണോ?

“അല്ല.”

ആലോചന അത്ര​ത്തോ​ള​മെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യു​ടെ ക്ഷമ നശി​ച്ചു.

“നി​ന്റെ പേർ മു​ക്തി​യെ​ന്ന​ല്ല. നി​ന്നെ​യെ​നി​യ്ക്കു നല്ല​പോ​ലെ അറി​യാം. നി​ന്നെ ഞാൻ സ്നേ​ഹി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. നി​ന്റെ പിറകെ ഞാൻ നട​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടു്. നി​ന​ക്കെ​ന്നേ​യും നല്ല​പോ​ലെ​യ​റി​യാം. നി​ന്റെ പേർ മു​ക്തി​യെ​ന്ന​ല്ല.”

പണം!

അതാ​ണു് നി​ന്റെ പേർ. വിവിധ വി​ശ്വാ​സി​കൾ, വി​വി​ധാ​ഭി​പ്രാ​യ​ക്കാർ കൈ​കോർ​ത്തു പി​ടി​ച്ചു മു​മ്പി​ലോ​ട്ടു നീ​ങ്ങു​ന്നു—നി​ന്നി​ലെ​ത്താൻ, നി​ന്നെ സ്വാ​ധീ​നി​യ്ക്കാൻ.

അവ​സാ​ന​ത്തെ മോ​ട്ടോർ​കാർ കട​ന്നു പോ​യ​പ്പോൾ സർ​വ്വ​ശ​ക്തി​യു​മു​പ​യോ​ഗി​ച്ചു കു​ഞ്ചു​ണ്ണി എഴു​ന്നേ​റ്റു് നി​ന്നു.

“കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യു​ടെ ജീ​വി​തം ഇവിടെ അവ​സാ​നി​യ്ക്കു​ന്നി​ല്ല. ഈ മഹാ​പ്ര​വാ​ഹം കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യു​ടെ കണ്ണി​നു് കാഴ്ച നൽകി. ഈ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​സ്പ​ന്ദ​നം ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര​യിൽ പങ്കെ​ടു​ത്ത മോ​ട്ടോർ​കാ​റു​ക​ളു​ടെ ഇര​മ്പ​ത്തി​ലൂ​ടെ കു​ഞ്ചു​ണ്ണി കേ​ട്ടു.”

ഇളം​വെ​യി​ലിൽ പൊ​ടി​പ​ട​ലം തങ്ങി​നി​ല്ക്കു​ന്ന നി​ര​ത്തിൽ കയ​റി​നി​ന്നു് കു​ഞ്ചു​ണ്ണി ഉറ​ക്കെ പറ​ഞ്ഞു.

“മു​ത​ലാ​ളീ, നമ്മൾ തമ്മിൽ ഈ നി​മി​ഷം മുതൽ സന്ധി​യാ​യി​രി​യ്ക്കു​ന്നു—ഇനി നമ്മൾ​ക്കു് വഴ​ക്കി​ല്ല. അടു​ത്ത​ഘോ​ഷ​യാ​ത്ര​യ്ക്കു നൂ​റ്റി​ര​ണ്ടു് കാ​റു​ക​ളു​ണ്ടാ​കും. അതി​ലൊ​ന്നു് കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യു​ടേ​താ​യി​രി​യ്ക്കും. കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​ത​ന്നെ ഡ്രൈ​വു് ചെ​യ്യും. ഇതു് കഞ്ചു​ണ്ണി​യു​ടെ പരാ​ജ​യ​മാ​യെ​ണ്ണ​രു​തു്.”

പണ​ക്കാ​ര​ന്നു് ജയവും തോൽ​വി​യു​മി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ ഞാനും എന്റെ ലക്ഷ്യം കണ്ടെ​ത്തി​യി​രി​യ്ക്കു​ന്നു.

നെ​റ്റി​യി​ല​ല്പം ഭസ്മം. ചു​ണ്ട​ത്തി​ത്തി​രി നാമ സങ്കീർ​ത്ത​നം. കു​ഞ്ചു​ണ്ണി അത​ന്വേ​ഷി​യ്ക്കു​ക​യാ​ണു്.

മഹാ​പ്ര​വാ​ഹ​മേ നി​ന​ക്കു സ്തു​തി.

ഈ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ മു​ഖ​മു​ദ്ര​വേ​ണ്ടു​വോ​ളം നി​ന്നിൽ പതി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. കു​ഞ്ചു​ണ്ണി​യു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ നാ​ലാ​മ​ങ്ക​ത്തി​ന്റെ വിജയം നീ​യാ​ണു് കു​റി​യ്ക്കേ​ണ്ട​തു്.

Colophon

Title: Ashwahridayam (ml: അശ്വ​ഹൃ​ദ​യം).

Author(s): Thikkodiyan.

First publication details: Navakerala Co-op. Publishing House; Kozhikode, Kerala; 1; 1969.

Deafult language: ml, Malayalam.

Keywords: Novel, Thikkodiyan, തി​ക്കോ​ടി​യൻ, അശ്വ​ഹൃ​ദ​യം, Open Access Publishing, Malayalam, Sayahna Foundation, Free Software, XML.

Digital Publisher: Sayahna Foundation; JWRA 34, Jagthy; Trivandrum 695014; India.

Date: October 31, 2022.

Credits: The text of the original item is copyrighted to the author/inheritors. The text encoding and editorial notes were created and​/or prepared by the Sayahna Foundation and are licensed under a Creative Commons Attribution By ShareAlike 4​.0 International License (CC BY-SA 4​.0). Any reuse of the material should credit the Sayahna Foundation and must be shared under the same terms.

Cover: Conquest of the Mountain, an oil on cotton painting by Paul Klee (1879–1940). The image is taken from Wikimedia Commons and is gratefully acknowledged.

Production history: Data entry: Staffers at River Valley; Typesetter: CVR; Digitizer: PK Ashok; Encoding: CVR.

Production notes: The entire document processing has been done in a computer running GNU/Linux operating system and TeX and friends. The PDF has been generated using XeLaTeX from TeXLive distribution 2021 using Ithal (ഇതൾ), an online framework for text formatting. The TEI (P5) encoded XML has been generated from the same LaTeX sources using LuaLaTeX. HTML version has been generated from XML using XSLT stylesheet (sfn-​tei-html.xsl) developed by CV Radhakrkishnan.

Fonts: The basefont used in PDF and HTML versions is RIT Rachana authored by KH Hussain, et al., and maintained by the Rachana Institute of Typography. The font used for Latin script is Linux Libertine developed by Phillip Poll.

Web site: Maintained by KV Rajeesh.

Download document sources in TEI encoded XML format.

Download PDF.