വി​പ്ല​വ​കാ​രി​ക​ളെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ഗതകാല സമ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും രക്ത​സാ​ക്ഷി​ത്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഓർ​മ്മ​പു​തു​ക്ക​ലു​കൾ വർ​ത്ത​മാന കാ​ല​ത്തെ പ്ര​തി​സ​ന്ധി​ക​ളെ മറി​ക​ട​ക്കാ​നു​ള്ള പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​ണു്. കാരണം ഒരു വൈ​രു​ദ്ധ്യ​വാ​ദി​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ചരി​ത്ര​പ​ഠ​നം ജപ​മാ​ല​യി​ലെ രു​ദ്രാ​ക്ഷ​മ​ണി​കൾ ഉരു​ക്ക​ഴി​ക്കും പോലെ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ങ്ങ​ളും പേ​രു​ക​ളും എണ്ണി​പ്പ​റ​യ​ല​ല്ല. ഭൂ​ത​കാ​ലം വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ ഇങ്ങ​നെ​യൊ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു എന്ന കണ്ടെ​ത്ത​ലു​മ​ല്ല. വാൾ​ട്ടർ ബൻ​യാ​മിൻ പറ​യും​പോ​ലെ ‘യഥാർ​ത്ഥ​ച​രി​ത്ര​ജ്ഞാ​നം ആപ​ത്തി​ന്റെ നി​മി​ഷ​ത്തിൽ മന​സ്സി​ലൂ​ടെ മി​ന്നി​മ​റ​യു​ന്ന ഒരോർ​മ​യെ കൈ​യെ​ത്തി​പ്പി​ടി​ക്ക​ലാ’. ഇത്ത​ര​മൊ​രു ആപ​ത്തി​ന്റെ നി​മി​ഷ​ത്തി​ലാ​ണു് ലോ​ക​ജ​നത ഇന്നു് എത്തി​നിൽ​ക്കു​ന്ന​തു്. കാരണം ആഗോ​ള​മു​ത​ലാ​ളി​ത്തം രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ​ര​വും സാ​മൂ​ഹി​ക​വു​മായ എല്ലാ അതി​രു​ക​ളെ​യും മര്യാ​ദ​ക​ളെ​യും ലം​ഘി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് ഒരു നാ​ര​കീയ യന്ത്ര​മാ​യി വളർ​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ഉദാ​ര​വും സമാ​ധാ​ന​പ​ര​വു​മായ എല്ലാ നാ​ട്യ​ങ്ങ​ളും അതു് ഉപേ​ക്ഷി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. നഗ്ന​മായ സൈനിക ശക്തി​യു​ടെ ഭാഷ മാ​നു​ഷിക വ്യ​വ​ഹാ​ര​ങ്ങ​ളെ ഭരി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഈ പുതിയ വ്യ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​കാ​രൻ​മാ​രിൽ പ്ര​മു​ഖ​നായ മിൽ​ട്ടണ്‍ ഫ്രീ​ഡ്മാൻ അർ​ത്ഥ​ശ​ങ്ക​ക്കി​ട​യി​ല്ലാ​തെ ഇതു് പറ​ഞ്ഞു​വെ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. മൈ​ക്രോ​സോ​ഫ്ട് നേ​രി​ടു​ന്ന പ്ര​തി​സ​ന്ധി പരി​ഹ​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​പ്പ​റ്റി അദ്ദേ​ഹം പറ​യു​ന്നു: ‘സ്വ​ത​ന്ത്ര കമ്പോ​ള​ത്തി​ന്റെ കൈ അതിനെ രക്ഷി​ക്കും. കാരണം ഈ കൈ​കൾ​ക്കു് പി​ന്നിൽ അദൃ​ശ്യ​മായ ഒരു മു​ഷ്ടി​യു​ണ്ടു്.’ എന്താ​ണീ അദൃ​ശ്യ​മായ മു​ഷ്ടി​യെ​ന്നോ? അമേ​രി​ക്ക​യു​ടെ നാ​വി​ക​സേ​ന​യും കര​സേ​ന​യും വ്യോ​മ​സേ​ന​യു​മാ​ണു് അതു് ഇന്നു് അഫ്ഗാ​നി​സ്ഥാ​നി​ലും പല​സ്തീ​നി​ലും ഗു​ജ​റാ​ത്തി​ലു​മെ​ല്ലാം അര​ങ്ങേ​റു​ന്ന കൂ​ട്ട​ക്കു​രു​തി​കൾ സൈ​നി​കാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ തങ്ങ​ളു​ടെ താ​ല്പ​ര്യ​ങ്ങൾ ലോ​ക​ജ​ന​ത​യെ​ക്കൊ​ണ്ടു് അം​ഗീ​ക​രി​പ്പി​ക്കാ​മെ​ന്ന സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ നിർ​ല​ജ്ജ​മായ തീ​രു​മാ​ന​ത്തെ​യാ​ണു് തു​റ​ന്നു കാ​ട്ടു​ന്ന​തു്. ഒരർ​ത്ഥ​ത്തിൽ അതി​പ്ര​തി​ലോ​മ​പ​ര​മായ ഒരു അച്ചു​ത​ണ്ടു് ലോ​ക​ത്തു് രൂ​പം​കൊ​ണ്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. അമേ​രി​ക്ക​യും ഇസ്ര​യേ​ലും ചേർ​ന്നു് നയി​ക്കു​ന്ന ഈ അച്ചു​ത​ണ്ടി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​വാ​നു​ള്ള തത്ര​പ്പാ​ടി​ലാ​ണു് ഇന്ത്യ​യി​ലെ ഹൈ​ന്ദവ ഫാ​ഷി​സ്റ്റു​ക​ളും. സത്യ​ത്തിൽ നാം ഇന്നു് നേ​രി​ടു​ന്ന ഫാ​ഷി​സ്റ്റ് ഭീ​ഷ​ണി​യു​ടെ വി​കാ​സ​ത്തി​നു് ഇറ്റ​ലി​യി​ലെ​യും ജർ​മ​നി​യി​ലെ​യും ഫാ​ഷി​സ​ത്തി​ന്റെ വളർ​ച്ച​യു​മാ​യി അസാ​ധാ​രണ ഛാ​യാ​സാ​മ്യ​മു​ണ്ടു്. ആർ. എസ്. എസി​ന്റെ സം​സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​നു മു​മ്പ് അതി​ന്റെ ആദ്യ​കാല നേ​താ​ക്കൾ ജർ​മ​നി​യും ഇറ്റ​ലി​യും സന്ദർ​ശി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും നാസി നേ​താ​ക്ക​ളു​മാ​യും ഫാ​ഷി​സ്റ്റ് നേ​താ​ക്ക​ളു​മാ​യും ആശ​യ​വി​നി​മ​യം നട​ത്തി​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും അവ​രു​ടെ സം​ഘ​ട​നാ​രൂ​പ​ങ്ങ​ളെ കു​ല​ങ്ക​ഷ​മാ​യി പഠി​ച്ചു് പകർ​ത്താൻ ശ്ര​മി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും ചരി​ത്ര​രേ​ഖ​കൾ തെ​ളി​യി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ഇന്നു് ഈ സം​ഘ​ട​നാ​രൂ​പ​ങ്ങൾ അവ​യു​ടെ മാ​ര​ക​മായ സം​ഹാ​ര​ശേ​ഷി വെ​ളി​വാ​ക്കി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇതു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ഈ സം​ഘർ​ഷ​ഭ​രി​ത​മായ ചരി​ത്ര​മു​ഹുർ​ത്ത​ത്തിൽ ഫാ​ഷി​സ​വു​മാ​യി പോ​രാ​ടി മരി​ച്ച ഇറ്റാ​ലി​യൻ കമ്യൂ​ണി​സ്റ്റ്പാർ​ട്ടി നേ​താ​വാ​യി​രു​ന്ന അന്റോ​ണി​യോ ഗ്രാം​ഷി​യെ​പ്പോ​ലു​ള്ള വി​പ്ല​വ​കാ​രി​ക​ളു​ടെ സ്മരണ നമ്മെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം അതി​പ്ര​സ​ക്ത​മാ​ണു്.

ഒന്നാം ലോ​ക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം യു​റോ​പ്പി​ലാ​കെ ഒരു രോ​ഗം​പോ​ലെ നിരാശ പടർ​ന്നി​രു​ന്ന നാ​ളു​ക​ളിൽ, മധ്യ​വർ​ഗ​ങ്ങൾ​ക്കും മുൻ പട്ടാ​ള​മേ​ധാ​വി​കൾ​ക്കും ഇടയിൽ മാ​ത്രം സ്വാ​ധീ​ന​മു​ള്ള തീ​വ്ര​വ​ല​തു​പ​ക്ഷ ഗ്രൂ​പ്പു​ക​ളാ​യി രൂ​പം​കൊ​ണ്ട ഈ പ്ര​തി​ലോ​മ​ശ​ക്തി​കൾ, എങ്ങ​നെ പടി​പ​ടി​യാ​യി ജന​മ​ന​സ്സു​ക​ളെ കൗ​ശ​ല​പൂർ​വം വരു​തി​യി​ലാ​ക്കി ഒരു മാ​ര​ക​വി​പ​ത്താ​യി വി​ക​സി​ച്ചു എന്ന​തു്, ഇന്നു് കൂ​ല​ങ്ക​ഷ​മാ​യി പഠി​ക്കേ​ണ്ട​തു് ആവ​ശ്യ​മാ​ണു്. ജന​ങ്ങ​ളു​ടെ അബോ​ധ​ശ​ക്തി​യി​ലു​ള്ള ചോ​ദ​ന​ക​ളെ തൊ​ട്ടു​ണർ​ത്തി അവ​രു​ടെ പേ​ക്കി​നാ​ക്ക​ളെ​യും ഭ്ര​മ​ചി​ന്ത​ക​ളെ​യും കൗ​ശ​ല​പൂർ​വം പെ​രു​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​ണു് ഇവർ ഓഷ്വി​റ്റ്സി​ലെ​യും ബു​ഖൻ​വാൾ​ഡി​ലെ​യും നര​മേ​ധ​ങ്ങൾ​ക്കു​ള്ള അര​ങ്ങൊ​രു​ക്കി​യ​തു്. പ്ര​ശ​സ്ത ചി​ന്ത​ക​നായ അഡർണോ പറ​യും​പോ​ലെ ‘പഴയ മതാ​ത്മ​കത വി​മ​ലീ​ക​ര​ണ​ത്തി​ലും ഉദാ​ത്ത​വ​ത്ക​ര​ണ​ത്തി​ലും ആയി​രു​ന്നു ഊന്നി​യി​രു​ന്ന​തെ​ങ്കിൽ ഇതി​ന്റെ വി​പ​രീത പ്ര​ക്രി​യ​യാ​ണു് ഫാ​ഷി​സ്റ്റു​ക​ളു​ടെ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ ആധാ​ര​ശില. അ-​വിമലീകരണം (desublimation) ജന​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യി​ലു​ള്ള പര​സ്പര സം​ശ​യ​ങ്ങ​ളെ​യും ചെറിയ ചെറിയ വി​രോ​ധ​ങ്ങ​ളെ​യും അസൂ​യ​യെ​യും പർ​വ​തീ​ക​രി​ച്ചു് ഒരു വി​ദ്വേഷ കലു​ഷി​ത​മായ അവ​സ്ഥ​യെ സൃ​ഷ്ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്നു. അബോ​ധ​ത്തി​ന്റെ തമോ​മ​ണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളിൽ വേ​രു​പ​ടർ​ത്തി​യാ​ണു് ഈ വി​ഷ​വൃ​ക്ഷം വള​രു​ന്ന​തു്. വി​ദ്വേ​ഷ​ത്തി​ന്റെ നി​റം​പി​ടി​പി​ച്ച ചി​ല്ലു​ക​ളി​ലൂ​ടെ നോ​ക്കു​മ്പോൾ നിർ​ദോ​ഷ​മായ അഭി​പ്രാ​യ​വ്യ​താ​സ​ങ്ങൾ​പോ​ലും ശത്രു​ത​യാ​യി, കു​ടി​പ്പ​ക​യാ​യി രൂ​പാ​ന്ത​ര​പ്പെ​ടു​ന്നു. എല്ലാ തി​ന്മ​ക​ളു​ടെ​യും ഉറ​വി​ട​മായ ‘അവർ’ (other) എന്ന സങ്ക​ല്പം ഈ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര ദൂർ​മ​ന്ത്ര​വാ​ദ​ത്തി​ന്റെ സൃ​ഷ്ടി​യാ​ണു്.

തന്റെ ദാ​രി​ദ്ര്യ​ത്തി​നു് കാരണം അയൽ​പ​ക്ക​ത്തു് ചെ​ത്തി നട​ക്കു​ന്ന ‘ഗൾ​ഫു​കാ​രൻ’ പയ്യ​നാ​നെ​ന്നും ഇന്ത്യ​യി​ലെ പ്ര​ശ്ന​ങ്ങൾ​ക്കെ​ല്ലാം കാരണം പാ​കി​സ്താ​നും അവ​രു​ടെ ചാ​ര​സം​ഘ​ട​ന​യായ ഐ. എസ്. ഐ ആണെ​ന്നും ഉള്ള സൂ​ത്ര​വാ​ക്യം, ഒരു ദുർ​ഭൂ​ത​ത്തെ​പ്പോ​ലെ ലോ​ക​ത്തെ ആവേ​ശി​ക്കു​ന്ന മു​ത​ലാ​ളി​ത്ത​ത്തി​ന്റെ ഭീ​ഷ​ണ​രൂ​പ​ത്തെ ഒളി​ച്ചു​വെ​ക്കു​ന്നു. ആഗോള വത്ക്ക​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ ഫല​മാ​യി പാ​പ്പ​രാ​കു​ന്ന കൃ​ഷി​ക്കാ​ര​നോ​ടു് അവ​ന്റെ ദാ​രി​ദ്ര്യ​ത്തി​ന്ന് കാരണം ജ ജീ​വ​ന​ക്കാ​ര​ന്റെ ‘ഉയർ​ന്ന’ ശമ്പ​ള​മാ​ണെ​ന്നും നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളാ​യി അവ​ന്റെ ജാ​തീ​യ​ത​യു​ടെ നിർ​ദ്ദയ ഘട​ന​യ്ക്കു് അടി​പ്പെ​ട്ടു് ജീ​വി​ച്ചു പോ​രു​ന്ന ദളി​ത​നോ അവ​ന്റെ യാ​ത​ന​കൾ​ക്കു് കാരണം മു​ഗ​ള​ന്മാ​രു​ടെ അധി​നി​വേ​ശ​മാ​ണെ​ന്നും പറ​ഞ്ഞു​പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്രം നിർ​വ​ഹി​ക്കു​ന്ന ദൗ​ത്യ​വും ഫാ​ഷി​ഷ​ത്തി​ന​നു​കൂ​ല​മായ അന്ത​രീ​ക്ഷ നിർ​മി​തി​ത​ന്നെ​യാ​ണു് എന്നു് സാരം. അങ്ങ​നെ നോ​ക്കു​മ്പോൾ ‘ജി​ഹാ​ദി മു​സ്ലിം’കളെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള നമ്മു​ടെ പ്ര​ഥാ​ന​മ​ന്ത്രു​യു​ടെ പ്ര​സ്താ​വ​ന​കൾ ആക​സ്മി​ക​മ​ല്ല. ഒരു പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര ഘട​ന​യു​ടെ അനി​വാ​ര്യ​മായ ഉത്പ​ന്ന​മാ​ണു്. അതു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ഇതി​നെ​തി​രാ​യി സമരം സങ്കീർ​ണ്ണ​വും ബഹു​ത​ബ​ഹു​തല സ്പർ​ശി​യു​മാ​ണു്.

യു​റോ​പ്പി​ലെ ഫാ​ഷി​സ​ത്തി​ന്റെ വളർ​ച്ച പരി​ശോ​ധി​ക്കു​മ്പോൾ വെ​ളി​വാ​കു​ന്ന ഏറ്റ​വും വി​ചി​ത്ര​മായ സത്യം ഒരു ഘട്ട​ത്തിൽ പോലും ഈ സം​ഘ​ട​ന​കൾ​ക്കു് ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ പി​ന്തുണ ഉണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല എന്ന​താ​ണു്. പക്ഷേ, അസം​ഘ​ടി​ത​രായ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​നി​ട​യിൽ നി​ല​നിൽ​ക്കു​ന്ന ആശ​യ​കാ​ലു​ഷ്യ​ങ്ങ​ളെ​യും അവ്യ​ക്ത​ത​ക​ളെ​യും സമർ​ത്ഥ​മാ​യി ഉപ​യോ​ഗി​ച്ചാ​ണു് അവർ വളർ​ന്ന​തു്. ഈ തി​രി​ച്ച​റി​വ് മറ്റൊ​രു ഫാ​ഷി​സ്റ്റ് ഭീഷണി അതി​മുർ​ത്ത​മാ​യി പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള ഈ സന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ പ്ര​ധാ​ന​മാ​ണു്. ഫാ​ഷി​സ്റ്റു​കൾ​ക്കെ​തി​രായ ഐക്യ​നിര കെ​ട്ടി​പ്പ​ടു​ക്കു​ന്ന​തിൽ പു​രോ​ഗ​മന ശക്തി​കൾ നേ​തൃ​പ​ര​മായ ഒരു പങ്കാ​ണു് വഹി​ക്കേ​ണ്ട​തു്. അതിൽ സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന പാ​ക​പ്പി​ഴ​കൾ​ക്കു് നാം കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ട വില ഭീ​മ​മാ​യി​രി​ക്കും. സൈ​ദ്ധാ​ന്തി​ക​മായ തല​നാ​രിഴ കീ​റ​ലു​ക​ളിൽ​മു​ഴു​കി എങ്ങ​നെ ഇട​തു​പ​ക്ഷ​ശ​ക്തി​കൾ ഫാ​ഷി​സ​ത്തി​നെ​തി​രായ സമരം കെ​ട്ടി​പ്പ​ടു​ക്കു​ന്ന ദൗ​ത്യ​ത്തിൽ പി​ഴ​വു​കൾ വരു​ത്തി എന്നു് ഫാ​ഷി​സ്റ്റ് വി​രു​ദ്ധ​ഐ​ക്യ​മു​ന്ന​ണി​യു​ടെ സൈ​ദ്ധാ​ന്തി​ക​നാ​യി​രു​ന്ന ദി​മി​ത്രോ​വും ഇറ്റാ​ലി​യൻ മാർ​ക്സി​സ്റ്റാ​യി​രു​ന്ന തോ​ലി​യാ​ത്തി​യും ഗ്രാം​ഷി​യും ദീർ​ഘ​മാ​യി​ത്ത​ന്നെ വി​വ​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഈ പാ​ഠ​ങ്ങൾ ഇന്നു നാം വീ​ണ്ടും വാ​യി​ച്ചെ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഫാ​ഷി​സ്റ്റ് പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര കു​ടി​ല​ത​കൾ എങ്ങ​നെ ജന​മ​ന​സ്സു​ക​ളെ​യും നമ്മു​ടെ ദൈ​നം​ദി​ന​ത്തെ​യും സാ​മൂ​ഹിക ജീ​വി​ത​പ​രി​സ​ര​ത്തെ​യും വി​ഷ​ലി​പ്ത​മാ​ക്കു​ന്നു എന്നു​മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കാൻ ഗ്രാം​ഷി​യു​ടെ പരി​ക​ല്പ​ന​കൾ ഏറെ സഹാ​യ​ക​മാ​ണു്.

മു​ത​ലാ​ളി​ത്ത വ്യ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ തകർ​ച്ച ആസ​ന്ന​മാ​ണെ​ന്നും ഈ പ്ര​തി​സ​ന്ധി ഭര​ണ​വർ​ഗ​ങ്ങൾ​ക്കി​ട​യിൽ സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്ന ആന്ത​രിക ശൈ​ഥി​ല്യ​ത്തി​ന്റെ ഉൽ​പ​ന്ന​മാ​ണു് ഫാ​ഷി​സ​മെ​ന്നും മറ്റു​മു​ള്ള ലളി​ത​വ​ത്ക​ര​ണ​ങ്ങൾ കമ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് ഇന്റർ​നാ​ഷ​ണ​ലി​നെ ഭരി​ച്ചി​രു​ന്ന ഘട്ട​ത്തിൽ അന്റോ​ണി​യോ ഗ്രാം​ഷി എഴു​തിയ ഒരു ചെറു ലേ​ഖ​ന​മു​ണ്ടു്. ഇറ്റ​ലി​യി​ലെ​യും സ്പെ​യി​നി​ലെ​യും ഫാ​ഷി​സ്റ്റ് ശക്തി​ക​ളു​ടെ വളർ​ച്ച​യെ വി​ശ​ക​ല​ന​വി​ധേ​യ​മാ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു് അദ്ദേ​ഹം ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു: ‘അന്തർ​ദേ​ശീയ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടിൽ​നി​ന്നു് നോ​ക്കു​മ്പോൾ എന്താ​ണു് ഫാ​ഷി​സം? ഉൽ​പാ​ദ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും വി​നി​മ​യ​ത്തി​ന്റെ​യും പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളെ യന്ത്ര​ത്തോ​ക്കു​കൾ കൊ​ണ്ടും വെ​ടി​യു​ണ്ട​കൾ​കൊ​ണ്ടും പരി​ഹ​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ശ്ര​മ​മാ​ണി​ത്’ (Selection from Political Writings, 1921–26 പേജ്: 23–24). അന്നു​ത​ന്നെ ഫാ​ഷി​സ​ത്തി​ന്റെ മധ്യ​വർഗ അടി​ത്തറ ഗ്രാം​ഷി തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ഇറ്റ​ലി​യി​ലെ മധ്യ​വർ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​പ​റ്റി അദ്ദേ​ഹം പറ​യു​ന്ന​തു് നോ​ക്കുക. ‘സാ​മ്പ​ത്തിക പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളെ സൈ​നി​ക​മായ അക്ര​മം​കൊ​ണ്ടു് പരി​ഹ​രി​ക്കാ​മെ​ന്നു് അവർ കരു​തു​ന്നു. തൊ​ഴി​ലി​ല്ലാ​യ്മ​യെ വെ​ടി​യു​ണ്ട​കൾ​കൊ​ണ്ടു് നിർ​മ്മാർ​ജ​നം ചെ​യ്യാ​മെ​ന്നും, യന്ത്ര​ത്തോ​ക്കു​കൊ​ണ്ടു് വി​ശ​പ്പു​മാ​റ്റാ​മെ​ന്നും സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ കണ്ണീ​രൊ​പ്പാ​മെ​ന്നും അവർ വ്യാ​മോ​ഹി​ക്കു​ന്നു. ചരി​ത്ര​മ​റി​യാ​ത്ത ഈ മധ്യ​വർ​ഗ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ചരി​ത്രാ​നു​ഭ​വം ഒരു പ്ര​ശ്ന​മേ അല്ല’ (Selection from Political Writings പേജ്: 24).

സ്പെ​യി​നി​ലും ജർ​മ​നി​യി​ലും ഇറ്റ​ലി​യി​ലും ഒരു കാ​ട്ടു​തീ പോലെ ഫാ​ഷി​സം പടർ​ന്നു​പി​ടി​ച്ച നാ​ളു​ക​ളിൽ വി​പ്ല​വ​ശ​ക്തി​കൾ​ക്ക​ക​ത്തു് നി​ല​നി​ന്നി​രു​ന്ന ആശയ കാ​ലു​ഷ്യ​ങ്ങ​ളും അബദ്ധ ധാ​ര​ണ​ക​ളും ഇന്നു തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​മ്പോൾ അത്ഭു​താ​വ​ഹ​വും ദാ​രു​ണ​വു​മാ​ണു്. സോ​ഷ്യൽ ഡമോ​ക്ര​സി​യും ഫാ​ഷി​സ​വും ഒരു നാ​ണ​യ​ത്തു​ട്ടി​ന്റെ തന്നെ രണ്ടു​വ​ശ​ങ്ങ​ളാ​ണു് എന്നും മറ്റു​മു​ള്ള തീ​വ്ര​വാ​ദ​ധാ​ര​ണ​കൾ ഏറെ വ്യാ​പ​ക​മാ​യി​രു​ന്ന ആ നാ​ളു​ക​ളിൽ വേ​റി​ട്ടൊ​രു ശബ്ദ​ത്തി​ന്റെ ഉട​മ​യാ​യി​രു​ന്നു അന്റോ​ണി​യോ ഗ്രാം​ഷി. ലോ​ക​ജ​നത മൂലധന വ്യാ​പ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും ഭര​ണ​വർഗ കട​ന്നാ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ആയ പുതിയ ദശാ​സ​ന്ധി​യിൽ എത്തി​നിൽ​ക്കു​ന്നു ഇന്നു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സി​ദ്ധാ​ന്ത​ങ്ങൾ​ക്കു് അഭൂ​ത​പൂർ​വ​മായ കാലിക പ്ര​സ​ക്തി കൈ​വ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു.

അതി​നി​ശി​ത​മായ യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ തനി​ക്കു​ചു​റ്റും ഉരു​ണ്ടു​കൂ​ടു​ന്ന ഇരു​ട്ടി​ന്റെ ആഴം ഗ്രാം​ഷി തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. ‘ധി​ഷ​ണ​യു​ടെ അശു​ഭ​ബോ​ധ​വും ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി​യു​ടെ ശു​ഭാ​പ്തി​വി​ശ്വാ​സ​വും’ എന്ന റൊ​മ​യിൻ റോ​ള​ണ്ടി​ന്റെ പ്ര​യോ​ഗം പാർ​ട്ടി മു​ഖ​പ്പ​ത്ര​ത്തി​ന്റെ തല​ക്കു​റി​യാ​യി സ്വീ​ക​രി​ച്ച​തിൽ ഈ ഉൾ​ക്കാ​ഴ്ച പ്ര​തി​ഫ​ലി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. 1926-ൽ ഒരു പതി​ന​ഞ്ചു വയ​സ്സു​കാ​രൻ മു​സ്സോ​ളി​നി​യെ കൊ​ല്ലാൻ ശ്ര​മി​ച്ചു എന്ന​തി​ന്റെ പേരിൽ അവ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്ന ജനാ​ധി​പ​ത്യ സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കൂ​ടി കൊ​ല​ക്ക​ത്തി​ക്കു് ഇര​യാ​ക്കാൻ ഫാ​ഷി​സ്റ്റു​കൾ തീ​രു​മാ​നി​ച്ച​പ്പോൾ ഗ്രാം​ഷി​യും മറ്റു നേ​താ​ക്ക​ളും അറ​സ്റ്റി​ലാ7വാൻ ഇട​യു​ണ്ടെ​ന്നു് പാർ​ട്ടി നേ​തൃ​ത്വം വി​ല​യി​രു​ത്തി. രഹ​സ്യ​മാ​യി അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ സി​റ്റ്സർ​ല​ണ്ടി​ലേ​ക്കു് അയ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും. എന്നാൽ ഈ നിർ​ദേ​ശ​ത്തെ ഏറ്റ​വും ശക്തി​യാ​യി എതിർ​ത്ത​തു് ഗ്രാം​ഷി​യാ​യി​രു​ന്നു. പി​ന്നീ​ടു് ജയി​ലിൽ വെ​ച്ചു് എഴു​തിയ ഒരു കു​റി​പ്പിൽ ഇതി​നു​ള്ള കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു് ഗ്രാം​ഷി വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടു്. ‘കപ്പൽ​ഛേ​ദം സം​ഭ​വി​ക്കു​മ്പോൾ കപ്പി​ത്താൻ അവ​സാ​ന​മേ കപ്പ​ലു​പേ​ക്ഷി​ക്കാ​വൂ’ എന്നൊ​രു നി​യ​മ​മു​ണ്ടു്. അതാ​യ​തു് എല്ലാ​വ​രും സു​ര​ക്ഷി​ത​രാ​ണെ​ന്നു് ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്തി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം മാ​ത്രം. കപ്പി​ത്താൻ കപ്പ​ലി​നൊ​പ്പം മു​ങ്ങു​ന്ന​താ​ണു് ശരി​യെ​ന്നു​പോ​ലും ചിലർ വാ​ദി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഇത്ത​രം പ്ര​സ്താ​വ​ങ്ങൾ അയു​ക്തി​ക​മാ​ണെ​ന്നു് തോ​ന്നാ​മെ​ങ്കി​ലും വാ​സ്ത​വ​ത്തിൽ അത​ങ്ങ​നെ​യ​ല്ല. വാ​ദ​ത്തി​നു വേ​ണ​മെ​ങ്കിൽ, കപ്പി​ത്താൻ ആദ്യം രക്ഷ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു് ന്യാ​യീ​ക​രി​ക്കാ​വു​ന്ന ചില സന്ദർ​ഭ​ങ്ങൾ ഉണ്ടാ​വു​മെ​ന്നു് നമു​ക്കു് അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാം. പക്ഷേ, ഈ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളെ നി​യ​മ​ത്തി​ന്റെ അടി​സ്ഥാ​ന​മാ​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ കപ്പി​ത്താൻ തന്നാൽ​ക്ക​ഴി​യു​ന്ന​തെ​ല്ലാം ചെ​യ്തു എന്നു​റ​പ്പു​വ​രു​ത്താൻ നമു​ക്കു് കഴി​യു​മോ? കപ്പി​ത്താൻ അവ​സാ​നം മാതമേ കപ്പൽ വി​ടു​ക​യു​ള്ളു​വെ​ന്നും വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാൽ അതോ​ടൊ​പ്പം മു​ങ്ങി​മ​രി​ക്കാൻ അയാൾ തയ്യാ​റാ​ണെ​ന്നും ഉറ​പ്പു​വ​രു​ത്താ​ത്ത പക്ഷം കൂ​ട്ടായ ജീ​വി​തം അസാ​ദ്ധ്യ​മാ​യി​ത്തീ​രും. കാരണം ആരും ഉത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​ങ്ങൾ ഏറ്റെ​ടു​ക്കാ​നോ തങ്ങ​ളു​ടെ ജീവൻ മറ്റു​ള്ള​വ​രു​ടെ കൈയിൽ ഏൽ​പ്പി​ക്കു​ന്ന പ്ര​വർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളിൽ ഏർ​പ്പെ​ടാ​നോ മു​തി​രു​ക​യി​ല്ല. ഈ അർ​പ്പ​ണ​ബോ​ധ​വും ത്യാ​ഗ​സ​ന്ന​ദ്ധ​ത​യും ഫാ​ഷി​സ്റ്റ് വി​രു​ദ്ധ പ്ര​വർ​ത്ത​ന​തി​നു് ഒഴി​ച്ചു​കൂ​ടാ​നാ​വാ​ത്ത​താ​ണു്.

1928 മെയ് മാ​സ​ത്തിൽ ഗ്രാം​ഷി​യെ​യും മറ്റു​നേ​താ​ക്ക​ളെ​യും ഇറ്റ​ലി​യി​ലെ ഫാ​ഷി​സ്റ്റ് ഭര​ണ​കൂ​ടം വി​ചാ​രണ ചെ​യ്തു. തെ​ളി​വു​ക​ളും വാ​ദ​വു​മൊ​ക്കെ, രാ​ഷ്ട്രീയ പ്ര​ചാ​ര​ണം മാ​ത്രം ഉന്നം​വെ​ച്ചി​രു​ന്ന ആ നാ​ട​ക​ത്തിൽ അപ്ര​സ​ക്ത​മാ​യി​രു​ന്നു. തന്റെ വാദം അവ​സാ​നി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു് ഗ്രാം​ഷി​യു​ടെ നേർ​ക്കു് വി​രൽ​ചൂ​ണ്ടി പബ്ലി​കു് പ്രോ​സി​ക്യൂ​ട്ടർ പറ​ഞ്ഞ​തി​ത്ര​മാ​ത്രം: ‘ഇരു​പ​തു് വർ​ഷ​ത്തേ​ക്കു് നാം ഈ മസ്തി​ഷ്ക്ക​ത്തെ പ്ര​വർ​ത്തി​ക്കാൻ അനു​വ​ദി​ച്ചു​കൂ​ടാ’, ഇരു​പ​തു വർ​ഷ​ത്തെ തട​വു​ശി​ക്ഷ​ക്കു് വി​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഗ്രാം​ഷി പി​ന്നീ​ടൊ​രി​ക്ക​ലും ‘സ്വ​ത​ന്ത്ര​നാ​യി​ല്ല. ഗു​രു​ത​ര​മായ രോ​ഗ​ങ്ങ​ളും തട​വു​ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ കാ​ഠി​ന്യ​വും കാർ​ന്നു​തി​ന്ന അദ്ദേ​ഹ​ത്തെ 1935-ൽ റോ​മി​ന​ടു​ത്തു​ള്ള ഒരു ആശു​പ​ത്രി​യി​ലേ​ക്കു് മാ​റ്റി.

1937 ഏപ്രിൽ 27-നു് അദ്ദേ​ഹം അന്ത​രി​ച്ചു. പക്ഷേ, ആ മസ്തി​ഷ്കം പ്ര​വർ​ത്തി​ക്ക​രു​തെ​ന്ന പ്രോ​സി​ക്യൂ​ട്ട​റു​ടെ ആഗ്ര​ഹം വൃ​ഥാ​വി​ലാ​യി. കാരണം ജയി​ലിൽ​വെ​ച്ചു് അദ്ദേ​ഹം തയ്യാ​റാ​ക്കിയ മു​പ്പ​ത്തി​മു​ന്നു് നോ​ട്ടു പു​സ്ത​ക​ങ്ങൾ താ​ത്തി​യാന മോ​സ്ക്കോ​വി​ലേ​ക്കു് ഒളി​ച്ചു കട​ത്തി. വി​പ്ല​വാ​ശ​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു അമൂ​ല്യ ഖനി​യാ​ണു് ഈ നോ​ട്ടു പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളിൽ അട​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ള്ള​തു്.

നര​ക​തു​ല്യ​മായ ജീ​വി​താ​വ​സ്ഥ​ക​ളെ​പ്പോ​ലും എങ്ങ​നെ മനു​ഷ്യേ​ച്ഛ മറി​ക​ട​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്ന​തി​ന്റെ ഇതി​ഹാ​സ​മാ​ണു് ഗ്രാം​ഷി​യു​ടെ ജയിൽ​ജീ​വി​തം. വെ​ളി​ച്ച​ത്തേ​ക്കാ​ളേ​റെ ഇരു​ട്ടു് ചക്ര​വാ​ള​ത്തിൽ തങ്ങി​നിൽ​ക്കു​ന്ന ഇന്നു് അദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ചിന്ത ഒരു പ്ര​കാ​ശ​ഗോ​പു​രം പോലെ പൊ​രു​തു​ന്ന ജന​ങ്ങൾ​ക്കു് വഴി​കാ​ട്ടി​യാ​വു​ന്നു. അസാ​ധാ​ര​ണ​മായ ഉൾ​ക്കാ​ഴ്ച​യോ​ടെ തന്റെ ദു​ര​ന്ത​പൂ​രി​ത​മായ ഭാ​ഗ​ധേ​യം ഗ്രാം​ഷി തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു എന്നു വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന ഒരു കു​റി​പ്പു​ണ്ടു്. അതിൽ അദ്ദേ​ഹം പറ​യു​ന്നു. ‘അടി​സ്ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യി തന്നെ എന്തോ മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇതു് വ്യ​ക്ത​മാ​ണു്. എന്താ​ണ​തു്. പണ്ടൊ​ക്കെ എല്ലാ​വർ​ക്കും ചരി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ ഉഴ​വു​കാ​രാ​വ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. ചരി​ത്ര​ഗ​തി​യിൽ സജീ​വ​മായ പങ്കു് വഹി​ക്ക​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. ആരും ചരി​ത്ര​ത്തി​നു് വള​മാ​കാൻ ആഗ്ര​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. പക്ഷേ, വള​മി​ടാ​തെ പറ​മ്പിൽ ഉഴവു തു​ട​ങ്ങാൻ പറ്റു​മോ?’ അങ്ങ​നെ നോ​ക്കു​മ്പോൾ ഉഴ​വു​കാ​രും വളവും രണ്ടും ആവ​ശ്യ​മാ​ണെ​ന്നു് വരു​ന്നു. ഇതു് അമൂർ​ത്ത​മാ​യി​പ്പ​റ​ഞ്ഞാൽ എല്ലാ​വ​രും അം​ഗീ​ക​രി​ക്കും. പക്ഷേ, പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ലോ, വള​മാ​വു​ന്ന​തു് വള​മാ​വ​ട്ടെ. നമു​ക്കു് നി​ഴ​ലു​ക​ളി​ലേ​ക്ക്, വി​സ്മൃ​തി​യി​ലേ​ക്കു് പിൻ​മ​ട​ങ്ങാം. ഇന്നു പക്ഷേ, ഇതു് അടി​സ്ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യി മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. കാരണം ഇന്നു് തത്ത്വ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മാ​യി തന്നെ വള​മാ​വാൻ തയ്യാ​റു​ള്ള​വർ, തങ്ങ​ളെ​ന്താ​ണ് ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തെ​ന്നു് തി​രി​ച്ച​റി​യു​ന്ന​വർ ഉയർ​ന്നു വന്നി​രി​ക്കു​ന്നു, ധി​ഷ​ണ​യു​ടെ​അ​ശു​ഭ​ബോ​ധ​വും ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി​യു​ടെ ശു​ഭ​ദർ​ശ​ന​വും ഒരു​പോ​ലെ പ്ര​തി​ഫ​ലി​ക്കു​ന്ന ഈ കു​റി​പ്പ് ഗ്രാം​ഷി അവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു് ഇങ്ങ​നെ​യാ​ണ്: ‘ഒരു നി​മി​ഷാർ​ധ​ത്തിൽ ജീവൻ ത്യ​ജി​ക്കാൻ​പോ​ലും തീ​രു​മാ​നി​ക്കാൻ എളു​പ്പ​മാ​ണു്. എന്നാൽ ഇന്നു് ഈ തീ​രു​മാ​നം പോലും തു​ടർ​ച്ച​യാ​യി നീ​ട്ടി​വെ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഒരു ദി​വ​സ​മെ​ങ്കി​ലും സിം​ഹ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ ജീ​വി​ക്ക​ണോ ഒരു നൂ​റു​വർ​ഷം ആടു​ക​ളാ​യി​ക്ക​ഴി​യ​ണോ എന്ന​ത​ല്ല ചോ​ദ്യം. നി​ങ്ങൾ ഒരു​നി​മി​ഷം പോലും സിം​ഹ​മാ​യി ജീ​വി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ന്ന​തോ പോ​ക​ട്ടെ, നീണ്ട വർ​ഷ​ങ്ങൾ ആടു​ക​ളേ​ക്കാൾ മോ​ശ​മായ അവ​സ്ഥ​യിൽ ജീ​വി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രും. ‘ഈ പുതിയ ബോ​ധ​ത്തി​ന്റെ അടി​സ്ഥാ​ന​ത്തിൽ’ ഗ്രീ​ക്കു​കാ​രു​ടെ പ്രോ​മി​ത്യൂ​സി​നെ​ക്കാൾ ഹി​ബ്രു ജന​ത​യു​ടെ ഇയോ​ബാ​ണു് യാ​ഥാർ​ത്ഥ്യ​ത്തോ​ടു് അടു​ത്തു​നിൽ​ക്കു​ന്ന​ത്’ എന്നു് ഗ്രാം​ഷി പ്ര​സ്താ​വി​ക്കു​ന്നു.

മാർ​ക്സി​യൻ ചി​ന്ത​യു​ടെ ചക്ര​വാ​ള​ങ്ങൾ വി​ക​സി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​ലും അതി​ന്റെ വി​ശ​ക​ല​നോ​പാ​ധി​കൾ​ക്കു് ശാ​സ്ത്രീ​യ​മായ കൃ​ത്യ​ത​യും വ്യാ​പ്തി​യും പക​രു​ന്ന​തി​ലും ഗ്രാം​ഷി നൽ​കി​യി​ട്ടു​ള്ള സം​ഭാ​വ​ന​കൾ വലു​താ​ണു്. ഇതേ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള വി​ശ​ദ​മായ പരി​ശോ​ധന ഈ ചെ​റു​ലേ​ഖ​ന​ത്തി​ന്റെ സാ​ദ്ധ്യ​ത​കൾ​ക്കു് പു​റ​ത്താ​ണു്. ഇന്നു നാം നേ​രി​ടു​ന്ന സമ​സ്യ​ക​ളെ വി​ശ​ക​ല​നം ചെ​യ്യാൻ ഏറെ സഹാ​യ​ക​മാ​യേ​ക്കാ​വു​ന്ന ചില പരി​ക​ല​പ​ന​ക​ളെ​പ്പ​റ്റി വി​വ​രി​ക്കാൻ മാ​ത്ര​മേ ഇവിടെ മു​തി​രു​ന്നു​ള്ളു.

ഒരർ​ത്ഥ​ത്തിൽ, കാൾ​ക്രോ​ഷും ജോർജി ലു​ക്കാ​ച്ചും ഫ്രാ​ങ്ക്ഫർ​ട്ടു് ചി​ന്ത​ക​രും ലൂയി അൽ​ത്തു​സേ​യും എല്ലാ​മ​ട​ങ്ങു​ന്ന പാ​ശ്ചാ​ത്യ മാർ​ക്സി​സ്റ്റ് പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ത്തി​ന്റെ നിർ​ണാ​യ​ക​മായ സ്വ​ഭാ​വ​വി​ശേ​ഷം അതു് സോ​വി​യ​റ്റ് മാർ​ക്സി​സ​ത്തോ​ടു് നി​ല​നിർ​ത്തി​പ്പോ​ന്ന വി​മർ​ശ​നാ​ത്മക സമീ​പ​ന​വും സോ​വി​യ​റ്റ് ഇത​ര​മായ വി​പ്ല​വ​മാ​തൃ​ക​കൾ​ക്കാ​യു​ള്ള അന്വേ​ഷ​ണ​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. വി​പ്ല​വ​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ റഷ്യ​യിൽ നി​ല​നി​ന്നി​രു​ന്ന ചരി​ത്ര പരി​തഃ​സ്ഥി​തി​ക​ളിൽ​നി​ന്നു് വ്യ​ത്യ​സ്ത​മായ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ എങ്ങ​നെ വി​പ്ല​വ​പ്ര​വർ​ത്ത​ന​വു​മാ​യി മു​ന്നോ​ട്ടു​പോ​കാം എന്ന​തു് ഇവ​രെ​ല്ലാം തന്നെ ഉയർ​ത്തു​ന്ന ചോ​ദ്യ​മാ​ണു്. ചൂ​ഷ​ണ​വും മർ​ദ്ദ​ന​വും നി​ല​നിൽ​ക്കു​മ്പോൾ എങ്ങ​നെ ഭര​ണ​വർ​ഗ​ങ്ങൾ​ക്കു് അവ​രു​ടെ അധി​കാ​രം നി​ല​നിർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു് പോ​കാ​നാ​വു​ന്നു എന്ന​തു് വി​പ്ല​വ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ക്കു​ന്ന അതി​പ്ര​ധാ​ന​മായ സമ​സ്യ​യാ​ണു്. ‘പാ​ത​ക​ങ്ങൾ മഴ​പോ​ലെ​പെ​യ്യു​മ്പോ​ഴും എന്തു​കൊ​ണ്ടു് ആരും ‘നിർ​ത്തു’ എന്നു പറ​യു​ന്നി​ല്ല എന്ന ബഹ്തി​ന്റെ ചോ​ദ്യം ഇവിടെ പ്ര​സ​ക്ത​മാ​ണു്. ഭൗതീക ജീവിത സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങൾ പോ​രാ​ടാ​നാ​യി നിർ​ബ​ന്ധി​ക്കു​മ്പോ​ഴും ജന​ത​യു​ടെ ഇച്ഛാ​ശ​ക്തി​യെ പ്ര​തി​ലോമ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തി​ന്റെ ചങ്ങ​ല​ക്കെ​ട്ടു​ക​ളിൽ ഭര​ണ​വർ​ഗ​ങ്ങൾ​ക്കു് വരി​ഞ്ഞി​ടാൻ കഴി​യു​ന്നു എന്ന വസ്തു​ത​യി​ലേ​ക്കു് ലു​ക്കാ​ച്ചും അൽ​ത്തു​സേ​യും എല്ലാം നമ്മു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ ക്ഷ​ണി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടു്. ഒരർ​ത്ഥ​ത്തിൽ പാ​ശ്ചാ​ത്യ​വി​ശ​ക​ലന പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ത്തി​ന്റെ ഒരു പ്ര​ധാന സം​ഭാ​വ​ന​ത​ന്നെ, പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള മാർ​ക്സി​സ്റ്റു സങ്ക​ല്പ​ങ്ങ​ളു​ടെ വ്യാ​പ്തി അവർ വി​ക​സി​പ്പി​ച്ചു എന്ന​താ​ണു്. ഈ രം​ഗ​ത്ത ഗ്രാം​ഷി​യു​ടെ സങ്ക​ല്പ​ങ്ങൾ അതീവ സം​ഗ​ത​മാ​ണു്. ഗ്രാം​ഷി​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്രം ഒരു ഒറ്റ​ക്കൽ​പ്പാ​റ​യ​ല്ല (monolithic) കും​ഭ​ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ളും കോ​ട്ട​മ​തി​ലു​ക​ളും കി​ട​ങ്ങും പത്താ​യ​പ്പു​ര​യും കു​ശി​നി​യും എല്ലാ​മ​ട​ങ്ങിയ ഒരു സങ്കീർണ ഘട​ന​യോ​ടാ​ണു് ഗ്രാം​ഷി പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തെ ഉപ​മി​ക്കു​ന്ന​തു്. മഹാ​ദാർ​ശ​നി​ക​രു​ടെ ചതു​ര​ശി​ല്പ​മാർ​ന്ന ചി​ന്താ​പ​ദ്ധ​തി​കൾ മുതൽ ജന​സാ​മാ​ന്യ​ത്തിൽ വ്യാ​പ​രി​ക്കു​ന്ന പഴ​ഞ്ചൊ​ല്ലു​ക​ളും അന്യാ​പ​ദേ​ശ​ക​ഥ​ക​ളും വരെ വ്യാ​പി​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​ന്ന ഒരു മണ്ഡ​ല​മാ​യാ​ണു് ഗ്രാം​ഷി പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തെ കണ്ട​തു്. ഒരു മൊ​ട്ടു​സൂ​ചി​യു​ടെ തു​മ്പ​ത്തു് എത്ര മാ​ലാ​ഖ​മാർ​ക്കു് ഒരേ​സ​മ​യം നൃ​ത്തം വെ​ക്കാ​നാ​വു​മെ​ന്നു് കണ​ക്കു​കൂ​ട്ടാൻ ശ്ര​മി​ച്ചി​രു​ന്ന ദൈ​വ​ശാ​സ്ത്ര​വും നാം അബോ​ധ​പൂർ​വം ഉൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന സാ​മാ​ന്യ ബോ​ധ​ത്തി​ന്റെ കല്പ​ന​ക​ളും ഒരേ​പോ​ലെ ഇതി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​ണു്. പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര വ്യ​വ​സ്ഥ​യെ ഘട​നാ​വാ​ദ​ത്തി​ന്റെ ഉൾ​ക്കാ​ഴ്ച​ക​ളി​ലൂ​ടെ അനാ​വ​ര​ണം ചെ​യു​ന്ന അൽ​ത്തു​സേ​യു​ടെ പരി​കൽ​പ്പ​ന​കൾ​ക്കൊ​പ്പം ഗ്രാം​ഷി​യു​ടെ ഈ സങ്കൽ​പ്പ​ന​വും എങ്ങ​നെ​യാ​ണു് സമൂ​ഹ​ത്തി​ന് ബുർ​ഷ്വാ​മി​ത്തു​കൾ പു​ലർ​ന്നു​പോ​രു​ന്ന​തു് എന്നു് വി​ശ​ക​ല​നം ചെ​യ്യാൻ നമ്മെ സഹാ​യി​ക്കു​ന്നു. സാ​മാ​ന്യ​ബോ​ധ​ശ​ത്തി​ന്റെ ‘നിർ​ദോഷ’മായ മണ്ഡ​ലം എങ്ങ​നെ മു​ച്ചൂ​ടും പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മാ​ണു് എന്നു കാ​ട്ടി​ത്ത​രു​ന്ന ഗ്രാം​ഷി​യു​ടെ നി​ദർ​ശ​ന​ങ്ങൾ ദൈ​നം​ദി​ന​ത്തി​ന്റെ സൂ​ക്ഷ്മ​ത​ല​ത്തിൽ എങ്ങ​നെ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തി​ന്റെ അദൃ​ശ്യ​മായ ചര​ടു​കൾ നമ്മെ ബന്ധി​ക്കു​ന്നു എന്നു തി​രി​ച്ച​റി​യാൻ സഹാ​യ​ക​മാ​ണു്.

‘നാ​ടോ​ടു​മ്പോൾ നടുവെ ഓടാ​നും’, ‘ചേരയെ തി​ന്നു​ന്ന​വ​രു​ടെ നാ​ട്ടിൽ നടു​ക്ക​ണ്ടം തി​ന്നാ​നും’ എല്ലാം നമ്മെ പഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സാ​മാ​ന്യ​ബോ​ധം പ്ര​ക​ട​മാ​യി​ത്ത​ന്നെ സ്ഥി​ര​സ്ഥി​തി സം​ര​ക്ഷ​ണ​പ​ര​മായ (status quo) ഒരു പങ്കാ​ണു് വഹി​ക്കു​ന്ന​തു്. ഭര​ണ​വർ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ അധീ​ശ​ത്വ​ത്തെ അതു് അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും അവ​രു​ടെ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര കു​റി​പ്പ​ടി​ക​ളെ അനു​സ​ര​ണ​യോ​ടെ പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു എന്നി​രി​ക്കി​ലും സൂ​ക്ഷ്മ​വി​ശ​ക​ല​ന​ത്തിൽ ഇവ​യിൽ​പ്പോ​ലും വർ​ഗ​സ​മ​ര​ത്തി​ന്റെ വി​രൽ​പ്പാ​ടു​കൾ പതി​ഞ്ഞു കി​ട​പ്പു​ണ്ടെ​ന്നു് നമു​ക്കു കാ​ണാ​നാ​വും. ഒരു വർ​ഗ​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ന്റെ നിർ​ദ്ദ​യ​ശാ​സ​ന​ങ്ങൾ​ക്ക​നു​സ​രി​ച്ചു ജീ​വി​ക്കു​ന്ന കീ​ഴാ​ള​വർ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ നി​സ്സ​ഹാ​യ​ത​യു​ടെ​യും ദാ​രു​ണ​ത​യു​ടെ​യും മി​ന്ന​ലാ​ട്ട​ങ്ങൾ ഈ ആറ്റി​ക്കു​റു​ക്കിയ വാ​ക്കു​കൾ​ക്കി​ട​യിൽ തെ​ളി​യു​ന്നു​ണ്ടു്. വർ​ഗ​സ​മൂ​ഹം സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്ന അമാ​ന​വീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നെ​തി​രായ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​ത്തി​ന്റെ കന​ലു​കൾ പരാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ട സമ​ര​ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളു​ടെ ചാ​രം​മു​ടി​യാ​ണെ​ങ്കിൽ​പ്പോ​ലും അവയിൽ അട​ങ്ങി​ക്കി​ട​പ്പു​ണ്ടെ​ന്നു് ഗ്രാം​ഷി നമ്മെ പഠി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഈ കന​ലു​ക​ളെ ഊതി​ക്ക​ത്തി​ക്കു​ക​യെ​ന്ന​താ​ണു് വി​പ്ല​വാ​ത്മ​ക​മായ സാം​സ്കാ​രിക വി​മർ​ശ​ന​ത്തി​ന്റെ മുഖ്യ കടമ. ഇന്ന​ത്തെ ചരി​ത്ര​സ​ന്ദർ​ഭ​ത്തിൽ ‘സം​സ്കാ​രം’ സം​ഘർ​ഷ​ഭ​രി​ത​മായ ഒരു മണ്ഡ​ലം ആയി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടു്. പ്ര​ക​ട​മാ​യും പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മായ പല പ്ര​സ്താ​വ​ങ്ങ​ളും ഇന്നു് സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ മറ​പ​റ്റി​യാ​ണു് നമ്മു​ടെ മു​ന്നിൽ അവ​ത​രി​ക്കു​ന്ന​തു്. ആഗോ​ള​വ​ത്ക​ര​ണ​ത്തിൽ എത്തി​നിൽ​ക്കു​ന്ന സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ മുഖ്യ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​കാ​ര​ന്മാ​രി​ലൊ​രാ​ളായ സാ​മു​വൽ ഹൺ​ടി​ങ്ടൺ ലോ​ക​ച​രി​ത്ര​ത്തെ​ത്ത​ന്നെ നാ​ഗ​രി​ക​ത​കൾ തമ്മി​ലു​ള്ള കി​ട​മ​ത്സ​ര​മാ​യി ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തു് ആക​സ്മി​ക​മ​ല്ല. സപ്തം​ബർ പതി​നൊ​ന്നി​നു് ശേ​ഷ​മു​ള്ള സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ കട​ന്നാ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങൾ​ക്കു് കു​രി​ശു​യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ പരി​വേ​ഷം ലഭി​ക്കു​ന്ന​തും ഈ ആക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളെ ന്യാ​യീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​കാ​ര​ന്മാർ ഇതിനെ ‘കാ​ട​ത്ത’ത്തി​നും തി​ന്മ​ക്കും എതി​രായ പോ​രാ​ട്ട​മാ​യി വ്യാ​ഖ്യാ​നി​ക്കാൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തും ഇങ്ങ​നെ നോ​ക്കു​മ്പോൾ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മ​ല്ല. ഗു​ജ​റാ​ത്തിൽ കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​കൾ അര​ങ്ങേ​റു​മ്പോ​ഴും വാ​ജ്പേ​യി​ക്കു് ആർ​ഷ​സം​സ്കാ​ര​പ്പ​ഴ​മ​ക​ളിൽ ആമു​ഗ്ധ​നാ​വാൻ കഴി​യു​ന്ന​തും ഒരു തു​ടർ​ക്ക​ഥ​പോ​ലെ ഒരു മാ​സ​ത്തി​ലേ​റെ​യാ​യി അവിടെ തു​ട​രു​ന്ന വം​ശ​ഹ​ത്യ​ക​ളെ സഹ്ര​സ്രാ​ബ്ദ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു നീ​ളു​ന്ന ഇന്ത്യ​യു​ടെ ചരി​ത്ര​വു​മാ​യി തട്ടി​ച്ചു​നോ​ക്കി ‘ഇതു് എത്ര ചെറിയ കാ​ല​യ​ള​വാ​ണ്’ എന്നു് നി​സ്സാ​ര​വ​ത്ക​രി​ക്കാ​നും കഴി​യു​ന്ന​തു് ഈ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മായ ആന്ധ്യം​കൊ​ണ്ടാ​ണു്. ‘സ്വ​ത്വം’ബോ​ധ​ങ്ങ​ളെ​യും രാ​ഷ്ട്ര​സ​ങ്കൽ​പ​ങ്ങ​ളെ​യും എല്ലാം ഒരു സാം​സ്കാ​രിക നിർ​വ​ച​ന​ത്തിൽ കൊ​ളു​ത്തി​യി​ടാ​നു​ള്ള പരി​ശ്ര​മ​ങ്ങൾ​ക്കു് പി​ന്നിൽ പതി​യി​രി​ക്കു​ന്ന മാ​ര​ക​മായ ഫാ​ഷി​സ്റ്റ് പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തെ നാം കാ​ണാ​തി​രു​ന്നു​കൂ​ടാ. കാരണം ഈ പുതിയ സ്വ​ത്വ​ബോ​ധ​ങ്ങൾ നമ്മു​ടെ സമ്പ​ന്ന​വും ബഹു​സ്വ​ര​വു​മായ സാം​സ്കാ​രിക പൈ​തൃ​ക​ത്തെ സം​ഘ​പ​രി​വാ​ര​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​കാ​ര​ന്മാർ പട​ച്ചു​വി​ടു​ന്ന ഇടു​ങ്ങിയ ‘ഹി​ന്ദു​ത്വ’ ചട്ട​ക്കൂ​ട്ടി​ലേ​ക്കു് വെ​ട്ടി​ച്ചു​രു​ക്കാ​നു​ള്ള ബ്ര​ഹ​ത്പ​രി​പാ​ടി​യു​ടെ ഭാ​ഗം​ത​ന്നെ​യാ​ണു്. മത​ത്തി​ന്റെ​യും സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ​യും പേരിൽ കാ​ട്ടു​നീ​തി നട​പ്പാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒരു കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ സാം​സ്കാ​രിക വി​മർ​ശ​ക​രു​ടെ മു​ന്നി​ലു​ള്ള കടമകൾ ഭാ​രി​ച്ച​താ​ണു്. അന്വേ​ഷ​ണ​ഫ​ല​ങ്ങ​ളെ ഭയ​ക്കാ​ത്ത, ആ ഫല​ങ്ങൾ അധി​കാ​ര​ശ​ക്തി​ക​ളിൽ​നി​ന്നു് വി​ളി​ച്ചു​വ​രു​ത്തി​യേ​ക്കാ​വു​ന്ന അക്ര​മ​ങ്ങ​ളെ അത്ര​പോ​ലും ഭയ​ക്കാ​ത്ത മാർ​ക്സി​സ​ത്തി​ന്റെ കർ​ക്ക​ശ​മായ രീ​തി​ശാ​സ്ത്രം അതു് അവ​ലം​ബി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ‘സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ന്റെ എല്ലാ ഈടു​വ​യ്പു​ക​ളും കാ​ട​ത്ത​ത്തി​ന്റെ കൂടി സാ​ക്ഷ്യ​ങ്ങ​ളാ​ണെ​ന്ന’ വൈ​രു​ദ്ധ്യ​വാ​ദ​ത്തി​ന്റെ പാഠം നാം വീ​ണ്ടും ഓർ​മി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാരിക, 2002 ഏപ്രിൽ.