ആഗോള കോർപ്പറേറ്റ് സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ താല്പര്യങ്ങൾക്കെതിരേ ഇന്ത്യയിൽ ഉയർന്നുവരുന്ന ആദ്യത്തെ ബഹുജന രാഷ്ട്രീയ പ്രക്ഷോഭമായിരിക്കും കർഷക സമരം. അതേ സമയം കൊറോണാ പ്രതിസന്ധിയുടെ മറവിൽ ഒരു അതീത ഭരണകൂടമായി (transcendental State) മാറിയ “കോർപ്പറേറ്റ്-സൗഹൃദ-ഹിന്ദുത്വ-സർവ്വാധിപത്യ” വാഴ്ചയെ ഉപരോധം ചെയ്യുന്ന, ആദ്യത്തെ സുശക്തമായ ജനകീയ സമരവും. ബഹു തലങ്ങളിലും ദിശകളിലും പടർന്നു കത്തുന്ന ഒരു മഹാ പ്രക്ഷോഭം.

കർഷക പ്രക്ഷോഭത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയത്തെപ്പറ്റി ഭാരതു് കിസാൻ യൂണിയൻ (ഏക്താ ഉഗ്രഹാൻ) പ്രസിഡണ്ടായ ജോഗീന്ദർ ഉഗ്രഹാൻ പറയുന്നതു് ശ്രദ്ധിക്കുക: ഞങ്ങളുടെ പ്രസ്ഥാനം രാഷ്ട്രീയമല്ല എന്നു് പറയുമ്പോൾ ഒരു രാഷ്ട്രീയകക്ഷിയുമായും ഞങ്ങൾ ബന്ധിതരല്ല എന്നത്രേ അർത്ഥമാക്കുന്നതു്. എന്നാൽ കാർഷികമേഖലയുടെ കോർപ്പറേറ്റുവൽക്കരണത്തെ എതിർക്കുന്നു എന്ന അർത്ഥത്തിൽ തികച്ചും ‘രാഷ്ട്രീയപരം’ ആണു് ഈ സമരം” (The Wire, December 11–2020).

ജീവിതമോ മരണമോ? എന്ന ചോദ്യത്തെ വാഴ്‌വിന്റെയും, രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെയും, പ്രകൃതിയുടെയും, സംസ്കൃതിയുടെയും, സാമൂഹികതയുടെയും, സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയുടെയും, സ്ഥൂലവും സൂക്ഷ്മവുമായ തലങ്ങളിൽ നേരിടുന്ന ഒരു രാഷ്ട്രീയ സംരംഭമായി വേണം കർഷകപ്രക്ഷോഭത്തെ കാണുവാൻ. ജീവിതം അല്ലെങ്കിൽ മരണം എന്ന പോംവഴിയെ “വിജയം” അല്ലെങ്കിൽ മരണം എന്ന രാഷ്ട്രീയപരവും സത്വശാസ്ത്രപരവുമായ (ontological) നിർണ്ണയനത്തിലേക്കു് രൂപാന്തരീകരണം ചെയ്യുന്നു ഈ രാഷ്ട്രീയം. ജീവിതമോ (“ശുഷ്ക്കമായ” അതിജീവനം-ജ്യോർജ്ജിയോ അഗംബൻ പറയുന്ന “bare life”) മരണമോ എന്ന ചോദ്യത്തിലടങ്ങിയ ദ്വന്ദ്വവൈപരീത്യത്തെ അതിവർത്തിച്ചുകൊണ്ടു് നൈതിക-മൂല്യതലങ്ങളിലേക്ക്, ഈ സമസ്യയെ പരാവർത്തനം ചെയ്യുന്നു എന്നതാണു് “ജയിക്കും അല്ലെങ്കിൽ മരിക്കും’ എന്ന കർഷക നേതാക്കളുടെ രാഷ്ട്രീയ പ്രസ്താവത്തെ വിധിനിർണ്ണായകമാക്കുന്നതു്. “വെറും” ജീവിതത്തെയല്ല പൂർണ്ണ ജീവിതത്തെയാണു് ‘ജയിക്കും’ എന്ന മൂല്യ പ്രസ്താവം പ്രതിജ്ഞാപനം ചെയ്യുന്നതു്.

‘അസാധ്യ’ത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയം, ‘നവനവീനം’, എന്നിങ്ങനെ നാം നിർവ്വചിച്ച ഈ കർഷകപ്രക്ഷോഭത്തെ അതിന്റെ പൂർണ്ണ വിവക്ഷകളോടെ അടയാളപ്പെടുത്തുവാൻ മറ്റൊരു പേരു കൂടി ഇവിടെ നിർദ്ദേശിക്കുന്നു: ‘ജീവന്റെ’ രാഷ്ട്രീയം. ബയോ-നൈതിക രാഷ്ട്രീയവും (bio-political and ethical) ജന്തു രാഷ്ട്രീയവും (zoe-political) പരിസ്ഥിതി രാഷ്ട്രീയവും ഒന്നിക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയം. മാനവികാനന്തരവും (post-human), മതേതരാനന്തരവും (post-secular) ദേശീയാനന്തരവും (post-nationalist) രാഷ്ട്രീയാനന്തരവും (post-political) എന്നു പറയാവുന്ന നവരാഷ്ട്രീയം. ഭൗതികവും ആത്മീയവും ജൈവവും അജൈവവും, മാനവികവും അമാനവികവും അതിമാനവികവും എല്ലാം ഇതിൽ ഒന്നിക്കുന്നു. രാഷ്ട്രീയ ജീവിതവും (bios) ജന്തു ജീവിതവും (zoe-അഗംബൻ പറയുന്ന ശുഷ്ക്ക ജീവിതമല്ല, ദെല്യൂസ് പറയുന്ന പൂർണ്ണ ജീവിതം) പ്രകൃതീജീവിതവും ഒന്നിക്കുന്ന, ജീവന്റെയും ജീവനായ മൂല്യത്തെ, ജീവൽ നൈതികതയെ, രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ഹൃദയത്തിൽ പ്രതിഷ്ഠിക്കുന്ന, “ഭാവി”യുടെ രാഷ്ട്രീയം.

നിയോലിബറൽ, കോർപ്പറേറ്റ്, രാഷ്ട്രീയ നയത്തിന്റെ ഫലമായി ദാരിദ്ര്യത്തിലും കടക്കെണിയിലും പെട്ട് ആത്മഹത്യ ആത്മാവിഷ്ക്കാരമായി മാറിയ കർഷകവംശത്തിന്റെ ജീവിതോത്ഥാനത്തെയാണു്, കർഷക സമരം അടയാളപ്പെടുത്തുന്നതു്. കർഷകർ ഉയർത്തുന്ന ‘ജയിക്കും അല്ലെങ്കിൽ മരിക്കും’ എന്ന മുദ്രാവാക്യത്തിൽ മുഴങ്ങുന്നതു് പൂർണ്ണവും സ്വതന്ത്രവും സമൃദ്ധവുമായ ജീവിതത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പ്രതിജ്ഞാപനമാണു്. ദില്ലി അതിർത്തിയിലെ സമരപ്പന്തലുകളിൽ കൊടും ശൈത്യത്തെയും ബയോ-ഭരണ ഭീകരതകളെയും നേരിട്ടു കൊണ്ടു് സമരം ചെയ്യുന്ന കൃഷിക്കാരും (അവിടെ കൊഴിഞ്ഞു വീണ 340-ഓളം വരുന്ന കൃഷിക്കാരുൾപ്പെടെ), ഭരണകൂടത്തിന്റെ പ്രതിനിധികളുമായി നടന്ന ചർച്ചകളിൽ കർഷക നേതാക്കളും, സമരക്കാരെ ഒഴിപ്പിക്കാൻ വന്ന പോലീസ്സിനെ നേരിടുന്ന സന്ദർഭത്തിൽ കർഷക നേതാവായ രാകേഷ് തിക്കായത്തും ഉയർത്തിപ്പിടിച്ച ഈ മുദ്രാവാക്യം, ആത്മഹത്യയിൽ നിന്നു്, മരണത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ നിന്നു്, ജീവിതത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയത്തിലേക്കു് ഉയിർത്തെണീക്കുന്ന കർഷകന്റെ സഞ്ജീവനമന്ത്രമാണു്. ജീവിതമോ മരണമോ എന്നതല്ല പൂർണ്ണജീവിതം അല്ലെങ്കിൽ മരണം എന്ന മൂല്യ പ്രതിജ്ഞാപനമാണിതു്. മൂല്യ രഹിതവും, അസ്വതന്ത്രവും അഭിശപ്തവുമായ വെറും അതിജീവനമല്ല, മൂല്യങ്ങളെ ഉയർത്തിപ്പിടിച്ചുകൊണ്ടുള്ള പൂർണ്ണജീവനത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയപ്രഖ്യാപനം. ഈ മുദ്രാവാക്യം ആത്മഹത്യയിലമർന്ന കർഷകന്റെ മാത്രമല്ല, ആത്മനാശം നേരിടുന്ന ഇന്ത്യൻ ജനതയുടെ, ഇന്ത്യൻ ജനാധിപത്യത്തിന്റെ തന്നെ, ജീവാരോഹണത്തെ ഉദീരണം ചെയ്യുന്ന മൃത്യുഞ്ജയമന്ത്രമാണു്. ജീവിതോന്മുഖമായ ഒരു പുതിയ നൈതികതയെ, മൂല്യ രാഷ്ട്രീയത്തെ, ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ കേന്ദ്രബിന്ദുവിൽ പ്രതിഷ്ഠാപനം ചെയ്യുകയാണു് കർഷകന്റെ ഈ മുദ്രാവാക്യം.

ആത്മഹത്യയുടെയോ ബലിയുടെയോ, മരണ രാഷ്ട്രീയത്തെയല്ല (necro-politics) സമ്പൂർണ്ണ ജീവനത്തിന്റെ (absolute living) “ജീവ”രാഷ്ട്രീയത്തെയാണു് ഇതു് പ്രതിജ്ഞാപനം ചെയ്യുന്നതു്. ജീവിതത്തിന്റെ നിറവേറലിന്റെ ഭാഗമായി സംഭവിക്കുന്ന മരണത്തെ അതു് സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു എന്നു മാത്രം.

ജീവൻ, ജീവിതം, എന്ന സങ്കല്പം മാനവികമോ വ്യക്തിപരമോ ആയ പരിധികൾക്കുള്ളിലല്ല ഇവിടെ നിർവ്വചിക്കപ്പെടുന്നതു്. മാനവ-അമാനവ, സസ്യ, തൃണ, മൃഗ, പ്രാണി, പക്ഷി, വൃക്ഷങ്ങളും അവയുടെയെല്ലാം ആവാസവ്യവസ്ഥയായ ഭൂമിയും നദിയും സമുദ്രവും കുന്നും മലകളും ദ്രവ്യ-വായു മണ്ഡലങ്ങളെല്ലാം തന്നെ ഈ നവജീവ നിർവ്വചനത്തിൽപ്പെടും. മണ്ണിനെയും വിണ്ണിനെയും ഇണക്കി, പ്രകൃതിയെയും സംസ്കൃതിയെയും വിളക്കി, ജീവന്റെ വിത്തു് വിതച്ചും വിളയിച്ചും അന്നത്തിന്റെ നിർമ്മാതാക്കളും ദാതാക്കളുമായി വർത്തിക്കുന്ന കർഷക കർതൃത്വമാണു് യഥാർത്ഥത്തിൽ ബയോ രാഷ്ട്രീയ തൊഴിലാളികൾ. അതോടൊപ്പം തന്നെ നിരവധി ജീവജാലങ്ങൾ വസിക്കുന്ന വയലുകളെയും കൃഷിസ്ഥലങ്ങളെയും പരിപാലിച്ചുകൊണ്ടു് ജീവമണ്ഡലത്തിന്റെ സംരക്ഷകരായി, പ്രകൃതിയുമായി സംരചനയിലേർപ്പെടുന്ന കർഷകർ ജന്തുരാഷ്ട്രീയത്തിന്റെയും (zoe-politics) പരിസ്ഥിതിരാഷ്ട്രീയത്തിന്റെയും (പരിമിതമായ രീതിയിലാണെങ്കിൽ പോലും) പ്രയോക്താക്കളും കൂടിയാണു്. ബൗദ്ധികത്തൊഴിലാളികളെ ബയോരാഷ്ട്രീയ കർതൃത്വങ്ങളായി നിർവ്വചിക്കുന്ന അന്തോണിയോ നെഗ്രി പോലും പ്രകൃതിയും സംസ്കൃതിയും തമ്മിലുള്ള സംരചനയിലൂടെ ജീവനെ നട്ടു വളർത്തുകയും വിളയിക്കുകയും ജീവിമണ്ഡലത്തെ പരിപാലിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന കർഷക വൃത്തിയുടെ സർഗ്ഗാത്മകവും വിപ്ലവകരവും ആയ “ജീവ”രാഷ്ട്രീയ പ്രസക്തിയെ വേണ്ട വണ്ണം തിരിച്ചറിഞ്ഞില്ല.

കൊറോണയുടെ മറവിൽ, രാഷ്ട്രീയ പ്രവർത്തനങ്ങളും സാമൂഹ്യ ബന്ധങ്ങളും കൂടിച്ചേരലുകളും റദ്ദാക്കപ്പെട്ട ഒരു കാലത്തു്, ഭരണകൂടഭീകരത ബയോഭീകരതയുമായി ഇണചേർന്നുകൊണ്ടു് അപവാദഭരണകൂട നിർവ്വചനത്തിനുമപ്പുറം (അഗംബൻ, State of exception) പരമഭീകരമായ ഒരു അതീത ഭരണകൂടത്തിനു് (transcendental State) ജന്മം നൽകുന്ന നീച സന്ധിയിൽ, പാർലമെന്ററി ജനാധിപത്യ സംവിധാനങ്ങളെല്ലാം തന്നെ അനുദിനം തച്ചുടയ്ക്കപ്പെടുന്ന, സർവ്വ രാഷ്ട്രീയ പ്രതിരോധങ്ങളും തകർന്നു വീഴുന്ന സന്ദർഭത്തിൽ, അധികാരത്തിന്റെ സിരാകേന്ദ്രമായ തലസ്ഥാന നഗരിയെ ഉപരോധിച്ചു കൊണ്ടു് പഞ്ചാബിലെയും ഹരിയാനയിലെയും കർഷകർ തുടങ്ങി വച്ച സമരം സൂചിപ്പിക്കുന്നതെന്താണു്? സംഘടിത തൊഴിലാളിവർഗ്ഗവും വിദ്യാർഥിയുവജനനിരകളും, രാഷ്ട്രീയ കക്ഷികളും പൗരാവകാശപ്രവർത്തകരും ആക്ടിവിസ്റ്റുകളും ഉയർത്തിക്കൊണ്ടു വന്ന പ്രതിരോധപ്രസ്ഥാനങ്ങളൊക്കെയും തകർന്നു വീണുകഴിഞ്ഞ ഈ പ്രതിസന്ധി നേരങ്ങളിൽ ജനാധിപത്യത്തിന്റെ അന്തിമസംരക്ഷകരായി, ഫാസിസത്തിനും കോർപ്പറേറ്റ് ശക്തികൾക്കുമെതിരേ ശക്തമായ ചെറുത്തു നില്പിനു് നേതൃത്വം കൊടുക്കുവാൻ കർഷക സംഘടനകൾക്കു് കഴിയുന്നുണ്ടെങ്കിൽ അതു് സൂചിപ്പിക്കുന്നതു് ഇന്ത്യയെപ്പോലുള്ള രാഷ്ട്രങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ജനകീയ വിമോചന-വിപ്ലവപ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ മുന്നണി ശക്തിയാണു് കർഷക കർതൃത്വം എന്നത്രേ. സംഘടിത തൊഴിലാളിവർഗ്ഗത്തെ വിപ്ലവത്തിന്റെ മുഖ്യചാലകശക്തിയായി നിർവ്വചിക്കുന്ന സാമ്പ്രദായിക മാർക്സിസ്റ്റ് സിദ്ധാന്തങ്ങളെയും, ബയോ രാഷ്ട്രീയ വിപ്ലവത്തിന്റെ മുൻപന്തിയിൽ ബൗദ്ധികത്തൊഴിലാളികളെ പ്രതിഷ്ഠിക്കുന്ന നെഗ്രിയുടെ സങ്കല്പങ്ങളെയും തിരുത്തിക്കുറിക്കുന്നു ഇന്ത്യൻ കർഷകരുടെ മഹാപ്രക്ഷോഭം. ഇന്ത്യയുടെ ആത്മാവ് കൃഷിക്കാരിലാണു് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നതെന്ന ഗാന്ധിയൻ ഉൾക്കാഴ്ചയെ ഒരിക്കൽ കൂടി പ്രബലപ്പെടുത്തുന്നു ഇതു്. മാത്രമല്ല, നവവിമോചന രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ഹൃദയവും മസ്തിഷ്ക്കവുമാണു് കർഷകകർതൃത്വമെന്നു് ഈ സമരസംഭവം ലോകത്തോട് വിളിച്ചു പറയുന്നു.